ALFABET BEHAWIORYSTY WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.plLISTOPAD-GRUDZIE 6/200780

lek. wet. Remigiusz Cichospecjalista chorb psw i kotw, biegy sdowy, behawiorysta, czonek ESAVS, Przychodnia Weterynaryjna DOG w Skarysku-Kamiennej

dzo istotnymi warunkami koniecznymi do zapewnienia spokoju psychiczne-go kota s: zachowania midzyludzkie, gone urzdzenia gospodarstwa do-mowego, inne zwierzta, istotne zmia-ny w mieszkaniu wprowadzane przez czowieka, a take odejcie lub przyby-cie nowego czowieka bd zwierzcia. Wiele z tych sytuacji jest lekcewaonych przez wacicieli, co powoduje powsta-wanie problemw. Czsto waciciele zgaszaj ch kastracji kota, poniewa maj problemy dotyczce oddawania od-chodw w miejscach do tego nieprze-znaczonych, nie zwracajc uwagi na to, e mog to by informacje przekazywa-ne przez kota w sposb dla niego czy-telny, wiadczce o problemie psychicz-

nym zwierzcia. Naley przeprowadzi wnikli-wy wywiad uwzgld-niajcy wyej wymie-nione czynniki i jeeli jest to moliwe, stara si rozwiza problem

poprzez modykacj rodowiska. Bar-dzo wane jest, aby ksztatowanie rodo-wiska kota odbywao si z uwzgldnie-niem jego naturalnych potrzeb, takich jak: zabawa instynkt owczy (koci-ta zdobywanie wiedzy i umiejtnoci potrzebnych w dorosym yciu, koty do-rose doskonalenie umiejtnoci ow-czych i zachowawczych).

NUDAJest jednym z najpowaniejszych proble-mw kotw, ktre nie wychodz na po-dwrko. Konsekwencje nudy s powane i mona je podzieli na trzy grupy:1) somatyczne,2) psychozyczne,3) zniszczenia.

Zapobiega nudzie moemy poprzez odpowiednie ksztatowanie rodowiska kota z uwzgldnieniem jego naturalnych potrzeb. Naley uwiadomi wacicielowi konieczno walki z koci nud. W pierw-szej kolejnoci powinno si unika form zabaw wzmagajcych agresywno kota tak, aby czowiek nie by celem zabaw. Naley stymulowa ataki bez uszkodze-

Koty s najstarszymi zwierztami towa-rzyszcymi czowiekowi. Wybray so-bie nas, poniewa wrd ludzkich osad znajdoway odpady, ktre przycigay due iloci gryzoni. Do dnia dzisiejsze-go koty tylko w nieznacznym stopniu podporzdkoway si czowiekowi. Po-zostaj z nami tylko dlatego, e jest im z tym wygodnie. W zasadzie behawio-ryzm kotw mona zawrze w dwch sowach: wygoda i niewygoda. Jeeli my ludzie przyczyniamy si do ich nie-wygody, to albo mamy problemy z ich zachowaniem, albo one nas opuszczaj. Trzeba pamita, e w relacji z czowie-kiem panem jest kot, a czowiek tyl-ko jego wacicielem. Rozpatrujc r-norodne problemy, szukajc przyczyn i ustalajc progra-my zaradcze, naley rozpocz od wnikli-wej analizy zachowa czowieka przebywa-jcego w bezpored-nim rodowisku kota oraz pamita, e kady koci osobnik jest indywidualist. To najczciej na-sze ludzkie zachowania s przyczyn takich problemw, jak np. pozostawia-nie kocich odchodw w nieprzeznaczo-nych do tego celu miejscach, niszczenie przedmiotw itd.

Aby zmniejszy prawdopodobiestwo wystpienia problemw z kotem, nale-y ju od pierwszej wizyty w gabinecie weterynaryjnym prowadzi prolakty-k kocich zachowa poprzez wstpn edukacj waciciela, ukierunkowujc go prawidowo w zakresie odrbnoci zachowa kocich i ludzkich oraz spo-wodowa spenienie przez waciciela szeregu warunkw od pierwszych dni pobytu zwierzcia w domu. Przygoto-wania takie naley rozpocz od dosto-sowania mieszkania do przyjcia kota. Naley usun niebezpieczne przedmio-ty, ustali od pocztku dostpno po-mieszcze, dostosowa wyposaenie oraz sprawi, by jedzenie przeznaczone dla ludzi byo niedostpne dla kota. Po-nadto naley umieci kuwet w miejscu zapewniajcym kotu intymno. Bar-

Najdzikszym ze wszystkich zwierzt by kot. Szed wasn drog i obojtne mu byo, dokd ona prowadzi (R. Kipling)

Zachowanie kotw

nia kogokolwiek, a zabawa kota ma przy-bra form walki z wyimaginowanym wrogiem. Kocia mama ju od pierwszych krokw uczy swoje dzieci, jak naley po-lowa, wobec tego kocita cay czas swojej aktywnoci powicaj na doskonalenie umiejtnoci niezbdnych do przetrwania oraz odkrywanie otaczajcego je wiata, co sprawia, e nigdy si nie nudz.

NIEPODANA AKTYWNO NOCNANajczciej aktywno nocna dotyczy modych kotw z tendencj do szczytu o wicie i o zmierzchu. Jest to naturalne przystosowanie do polowania we wzgld-nej ciemnoci. Terapia polega na: duej iloci zabaw i wicze w cigu

dnia; budzeniu kotw ze skonnociami do

spania w cigu dnia i namawianiu ich do zabawy;

powicaniu kotu jak najwicej czasu w cigu dnia;

przed pjciem spa zajcie kota takimi czynnociami, ktre lubi (np. szczotko-wanie);

ignorowaniu zwierzcia w czasie nie-podanych sekwencji.

ZNISZCZENIA POWODOWANE PRZEZ KOTYS to bardzo czste problemy zgaszane przez wacicieli. Zwizane s ze znako-waniem terytorium (norma behawioral-na, ale kopotliwa dla ludzi). Nastpuj one na skutek konkretnych czynnoci wykonywanych przez koty: wcierania wydzieliny gruczow zapa-

chowych; skrobania bd drapania przedmio-

tw; oddawania moczu lub kau na wybra-

nych powierzchniach.

Przyczyny niepodanychzanieczyszczeDo przyczyn zanieczyszcze powodowa-nych przez koty naley zaliczy: niepokj socjalny spowodowany zmia-

nami w rodowisku kota; wykrycie potencjalnego rywala;

ALFABET BEHAWIORYSTYWETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.plLISTOPAD-GRUDZIE 6/2007 81

zmian dotychczasowego trybu ycia kota;

inne czynniki stresogenne (zmiana ska-du osobowego domownikw, nadmier-na komunikacja w miejscach pobiera-nia pokarmu, zmiana umiejscowienia kuwety, remont mieszkania itd.).

TerapiaTerapia odbywa si poprzez: niespecyczne zmniejszanie napicia; denie do stabilnoci rodowiska; zachcanie do uywania supka do dra-

pania; uwzgldnianie indywidualnych prefe-

rencji; unikanie karania, krzyku, robienia ha-

asu; odstraszanie od przedmiotw niszczo-

nych przez kota i nakierowanie na przed-mioty bardziej dla niego atrakcyjne.

Metody rozwizania problemuNaley okreli preferencje kota co do miejsca i powierzchni (czy znajduj si one blisko miejsca odpoczynku, czy s poziome, pochye, pionowe, szorstkie, gadkie, czy pokryte materiaem); trze-ba uniemoliwi zwierzciu dostp do tych miejsc (przez nakrycie powierzchni workami plastikowymi, foli aluminiow lub innym materiaem, ktry nie wzbu-dza zainteresowania kota). Metod prb i bdw naley wybra jeden lub wicej obiektw do drapania szczeglnie intere-sujcych dla kota. Blisko obiektu niepo-danego warto umieci obiekt, na ktry przekierujemy zachowania kota. Ponadto dobrze jest odwraca uwag od drapane-go miejsca (np. zabawk). Stosujc tera-pi, musimy uwzgldni zasady komuni-kacji kotw w rodowisku.

KOTY BRUDZCE W DOMURozpatrujc ten zoony problem, mu-simy wnikliwie pozna jego przyczyny: podoe, sekwencje behawioralne oraz

to, czy problem dotyczy wydalania, czy znakowania. Bardzo istotny jest sche-mat oraz dokadno i sposb prowadze-nia wywiadu. Znakowanie jest naturaln form komunikacji. Naley w pierw-szej kolejnoci wykluczy podoe so-matyczne, takie jak: zapalenie drg mo-czowych, kamica, choroby metaboliczne (np. cukrzyca), zaburzenia neurologicz-ne oraz choroby ukadu pokarmowego. Podoe behawioralne problemu moe-my podzieli na: socjalne, relacje kota z czowiekiem oraz relacje kota z innymi zwierztami. W celu okrelenia podo-a somatycznego bd behawioralnego naley przeprowadzi badanie klinicz-ne, morfologi moczu lub posiew oraz badania dodatkowe (np. krwi, USG, RTG itd.).Terapi behawioraln mo-emy wspiera lekami w zalenoci od potrzeb konkretnego problemu. Naley jednak pamita, e farmakoterapia nie-podanych zachowa kotw jest wspo-maganiem uatwiajcym powrt do ho-meostazy psychicznej kota. Nie moe by traktowana jako podstawowa. Naley eli-minowa czynniki wywoujce nieodpo-wiednie zachowania.

POWSZECHNIE STOSOWANE LEKI PSYCHOTROPOWELeki z grupy benzodiazepinAlprazolam tabl. a 0,25 mg, 0,5 mg, 1 mg oraz 2 mg. Dawkowanie: 0,025-0,2 mg/kg m.c. co 12-24 h (naley rozpo-cz od dawki 0,025 mg/kg m.c. co 12--24 h i zwiksza j o 0,025 mg/kg m.c. a do dawki maksymalnej w zalenoci od efektu).Diazepam tabl. a 2,5 mg i 10 mg. Dawkowanie: 0,2-0,4 mg/kg m.c. co 12--24 h (naley rozpocz od dawki 0,2 mg/kg m.c. co 12-24 h i zwiksza j o 0,1 mg/kg m.c. a do dawki maksymalnej w za-lenoci od efektu).Klonazepam tabl. a 0,5, 1 oraz 2 mg. Dawkowanie: 0,025-0,2 mg/kg m.c. co

12-24 h (naley rozpocz od dawki 0,025 mg/kg m.c. co 12-24 h i zwiksza j o 0,025 mg/kg m.c. a do dawki maksy-malnej w zalenoci od efektu).

Trjcykliczne leki przeciwdepresyjneAminotryptylina tabl. a 10 mg, 25 mg, 50 mg, 75 mg, 100 mg oraz 150 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 12 -24 h (pocztkow dawk naley stosowa co 4 tygodnie).Doksepina kapsuki a 10 mg, 25 mg, 50 mg, 75 mg, 100 mg oraz 150 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 12--24 h (pocztkow dawk naley stoso-wa co 4 tygodnie).Klomipramina tabl. a 20 mg, 40 mg oraz 80 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 12-24 h (pocztkow dawk na-ley stosowa co 4 tygodnie).

Selektywne inhibitorywychwytu zwrotnego serotoninyFluoksetyna kapsuki a 10 mg, 20 mg oraz 40 mg; tabl. a 10 mg oraz 20 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 24 h (pocztkow dawk naley stoso-wa przez minimum 6-8 tygodni). Pierw-szego efektu dziaania leku moemy si spodziewa po ok. 30 dniach. Do tego czasu lek naley czy z lekami z grupy benzodiazepin.Sertralina tabl. a 25 mg, 50 mg oraz 100 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 24 h (pocztkow dawk naley sto-sowa przez 6-8 tygodni).

Naley pamita, e leki s tylko czynnikiem pomocniczym terapii be-hawioralnej.

lek. wet. Remigiusz CichoPrzychodnia Weterynaryjna DOG

26-110 Skarysko-Kamienna,ul. eromskiego 66

e-mail: sp7htj@konto.plwww.dog.com.pl

www.galeriamedyczna.pl

ultrasonografy rentgeny aparaty EKG holtery EKG

zadzwo! +48 516 156 700