Życie i działalność Profesora Romana

Czerneckiego

Roman Czernecki urodził się 14 maja 1904r. w Sielcu .

Jego dzieciństwo, jak sam określił, było „sielsko-anielskie”. Profesor, tak wspomina swoją początkową edukację :„gdy podrośliśmy nieco, Ojciec zaangażował domowego nauczyciela -miłego i dobrotliwego pana Kozyrę, który uczył nas czytania, pisania i rachunków”.

Po dwóch latach domowej nauki został zapisany do szkoły w Sokalu, a następnie złożył egzamin wstępny do gimnazjum.

W maju 1921 roku zdał maturę, a komisja egzaminacyjna uznała go: „dojrzałym do studiów akademickich”.

Dzieciństwo i młodość na Kresach

Profesor Roman Czernecki we Lwowie rozpoczął studia na wydziale filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza na kierunku filologia polska i historia filozofii.

Na uniwersytecie działał w wielu organizacjach społecznych - jedną z nich było Akademickie Koło Polonistów.

Studia

Zjazd polonistów w 1926 roku w Wilnie

Profesor Roman Czernecki

W październiku 1939 roku Profesor zdecydował o wyjeździe do Słupi, do znajomych współwłaścicieli majątku ziemskiego, Pana Byszewskiego i administratora majątku Pana Krynickiego.

Państwo Byszewscy przyjęli go bardzo serdecznie i zaproponowali, aby zamieszkał ze swoją rodziną w pałacu w Słupi i zajął się nauczaniem dzieci. Cała rodzina Czerneckich zamieszkała w pokojach gościnnych pałacu, który był otoczony pięknym parkiem.

Przyjazd do Słupi ustalono na 6 listopada, a następnego dnia rozpoczęła się nauka.

Przyjazd do Słupi

Profesor z żoną i synem Andrzejkiem w ogrodzie dworu w Słupi

Słupia w porównaniu z Kielcami wydawała się cudownie oszczędzona przez wojnę. Profesor wspomina współwłaścicieli majątku Państwa Byszewskich i Państwa Rudzińskich, którzy stworzyli jego rodzinie jak najlepsze warunki: „Ciepłe, gorące nawet przyjęcie nas zawdzięczaliśmy ponadto odnowieniu więzi towarzyskiej. Znaliśmy się z Państwem Byszewskich już przed wojną. Bywali u nas z wizytą parokrotnie, a my byliśmy parę razy u nich, niejeden wieczór spędziliśmy wspólnie przy stoliku brydżowym” – tak pisze w swoich wspomnieniach Profesor Roman Czernecki.

O Byszewskich i Rudzińskich

11 listopada 1939 roku Profesor otworzył w Słupi tajne gimnazjum i liceum. W skład rady pedagogicznej wchodzili:

o Ksiądz Franciszek Pałysiewicz – religiao Mgr Janina Czernecka – język niemieckio Mgr Wiera Wołkowska – język francuski o Mgr Irena Michalewska – historiao Inż. Władysław Michalewski – matematyka, fizyka i

chemiao Pan Wiesław Krynicki – biologia i geografiao Mgr Roman Czernecki – dyrektor zespołu – język

polski, łacina i propedeutyka filozofii

Pedagodzy tajnego nauczania

Gimnazjum zostało zalegalizowane 15 listopada 1939 roku w Krakowie przez konspiracyjne kuratorium.

Lekcje odbywały się w sześciu pokojach na pierwszym piętrze pałacu od dziewiątej rano do trzynastej. Do nauki zarówno uczniowie jak i nauczyciele zabrali się z zapałem. Rada Pedagogiczna codziennie spotykała się i omawiała przebieg pracy dydaktycznej, stosowane metody nauczania, a nad całością czuwał Profesor Roman Czernecki.

„Tajne komplety”

Tak obecnie wygląda dworek w Słupi, w którym znajduje się teraz Urząd Gminy

T

„Wojna rozszerzyła się na całą Europę i nie można było spodziewać się jej szybkiego końca”. Z tego powodu pierwszy rok szkolny kończy się już 16 czerwca w skrajnym przygnębieniu.

Spośród 16 uczniów, którzy uczęszczali na „tajne komplety” promocję do klas wyższych otrzymało 13.

Rozpoczęły się wakacje i zarazem przygotowania do kolejnego roku szkolnego.

Koniec roku szkolnego

Profesor z Krakowa przywozi dwa mikroskopy, preparaty do biologii i chemii oraz komplet lektur objętych programem nauczania gimnazjum i liceum.

W drugim roku nauki, czyli 1 września 1940 roku liczba uczniów podwoiła się i wynosiła 39 osób. Powiększyła się również liczba nauczycieli.

Nielegalna szkoła w pierwszym roku swojej działalności, w której kontynuowała naukę kilkuosobowa grupa młodzieży wywodząca się z klas średnich, poszerzyła się o dużą grupę młodzieży wiejskiej.

Kolejny rok nauki

o Kazimierz Chrzanowski – towaroznawstwo i organizacja handlu

o Wanda Krynicka – stenografia i maszynopisanie

o Marian Rudziński – księgowość i prawoo Tadeusz Szura – chemia, biologia i geografia

Kolejni nauczyciele

Obszerny dwór z biegiem czasu stał się ciasny, aby pomieścić wszystkich chętnych do nauki. Poszczególne klasy przeniesiono więc na wieś, na plebanię i do organistówki. W wielu wiejskich domach izby zmieniały się w sale lekcyjne. Wieś przejęła całkowity patronat nad tajnym gimnazjum.

Zajęcia odbywały się w dalszym ciągu we dworze, oprócz tego w domu administratora majątku pana Krynickiego, w domu państwa Białych i w domu pani Teofilii Kowalik.

Dwór w Słupi, gdzie mieszkał w dalszym ciągu Profesor i większość nauczycieli, stał się centrum konspiracyjnym działalności oświatowej w zakresie szkoły średniej dla całego powiatu włoszczowskiego i sąsiednich.

Miejsca, w których nauczano

Dom Pani Teofilii Kowalik (obecnie jest właścicielką Pni Marta Mirecka)

Pod koniec 1942 roku tajne gimnazjum zostało podporządkowane Komisji Oświaty i Kultury, a Profesorowi Czerneckiemu udzielono pełnomocnictw dotyczących prowadzenia tajnej szkoły średniej łącznie z upoważnieniem do pełnienia funkcji przewodniczącego komisji egzaminacyjnej podczas egzaminu dojrzałości.

Ponadto Komisja nadała placówce oświatowej w Słupi nazwę: Gimnazjum i Liceum Ziemi Włoszczowskiej.

Rozwijające się tajne gimnazjum

Z roku na rok liczba uczącej się młodzieży rosła, i tak w roku szkolnym 1942-1943 było 327uczniów.

W roku 1943-1944 liczba uczniów wynosiła 562.

Od sierpnia 1943roku do 27 stycznia 1945 roku egzaminy dojrzałości zdało 88 abiturientów.

Była to głównie młodzież pochodząca ze Słupi.

Wzrastająca liczba uczniów

Dzięki staraniom Profesora Romana Czerneckiego zapadła decyzja o utworzeniu w Słupi filii tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Utworzono pięć grup kierunkowych: lekarską, filozoficzną, polonistyczną, rolniczą oraz ekonomii i prawa.

„W ciągu blisko sześcioletniej pracy objęto nauczaniem 938dziewcząt i chłopców” – pisze Profesor Roman Czernecki.

Z chwilą wyzwolenia spod okupacji niemieckiej przystąpiono do organizacji szkolnictwa, ale już w nowych warunkach. Gimnazjum z kompletną kadrą przeniesiono do Szczekocin

Tajny Uniwersytet Jagielloński

Przygotowała :Natalia Kunicka