Wyzwania i zadania pakietu klimatyczno-energetycznego Unii Europejskiej dla miast w Polsce

1

Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/ 4, 40- 048 KATOWICE, tel/ fax: +48 32 203 51 14,

e-mail: [email protected]; www.fewe.pl

Wyzwania i zadania pakietu

klimatyczno-energetycznego

Unii Europejskiej dla miast w Polsce

dr inż. Sławomir Pasierb

Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii

[email protected]

Konferencja „Zrównoważony rozwój energetyczny miast”

Częstochowa, 15/16 czerwca 2009

2



Tezy wystąpienia

1. Dlaczego pakiet klimatyczno-energetyczny

2. Co wnosi do polityki pakiet klimatyczno-energetyczny

3. Cele dla Polski

4. Wyzwania i zadania dla miast

5. Jak poukładać działania

3



Jaka strategia energetyczna Unii Europejskiej

(1) Zielona księga z 2006r wykłada europejską strategię na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii

(2) Cele strategii

- Trwałość: konkurencyjne źródła OZE i niskoemisyjne nośniki energii, ograniczenie popytu na energię, przodowanie w

ochronie klimatu ziemi;

- Konkurencyjność: otwarte rynki, zachęty dla czystej energii i racjonalnego wykorzystania energii, łagodzenie wpływu wzrostu cen, liderem w rozwoju nowych technologii;

- Bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zintegrowane zarządzanie popytem i podażą energii, pobudzanie

inwestycji, przygotowanie do sytuacji kryzysowych, dostęp do ogólnoświatowych zasobów, dostęp wszystkich do energii

4



Pakiet klimatyczno-energetyczny narzędziem

(1) UE liderem i wzorem dla reszty świata dla ochrony klimatu ziemi – niedopuszczenia do większego niż 2oC wzrostu średniej temperatury Ziemi

(2) Cele pakietu „3 x 20%” (redukcja gazów cieplarnianych, wzrost udziału OZE w zuzyciu energii finalnej, wzrost efektywności energetycznej) współrealizują politykę energetyczną UE

5



Co wnosi pakiet klimatyczno-energetyczny

(1) Propozycja KE z 10.01.2007, wynegocjowana przez liderów krajów członkowskich 12.12.2008, zaadoptowana przez Radę UE 06.04.2009 i przez Parlament Europejski 22.04.2009 w formie 3-ciego zliberalizowanego pakietu klimatyczno-energetycznego

(2) Cele:

- zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020 w stosunku do 1990r przez każdy kraj

członkowski

- zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r, w tym osiągnąć 10% udziału biopaliw

6



Jakie mechanizmy prawne 3-pakietu

(1) Dyrektywa o odnawialnych źródłach energii (RES)

(2) Dyrektywa o Systemie Handlu Uprawnieniami do Emisji GC w UE (EU ETS)

(3) Dyrektywa o wychwytywaniu i magazynowaniu CO2 (CCS)

(4) Decyzja o równym rozłożeniu wysiłków w redukcji EGC (ESD) w sektorach nie objętych EU ETS

7



Największe wyzwanie – nowa Dyrektywa EU ETS

(1) Po 2013 roku uprawnienia do emisji GC w sektorach objętych EU ETS (wytwarzanie energii elektrycznej, koksownie, rafinerie, produkcja metali, cementu, ceramika, szkła, pulpy i papieru) nie będą rozdzielane za darmo

(2) Sektory ETS w przemyśle zaczną od kupna w drodze aukcji 20% ogółu uprawnień w 2013r, stopniowy wzrost do 70% w 2020r, aż do kupowania 100% w 2027r (możliwość zwolnień – wypływ węgla)

(3) W wytwarzaniu energii elektrycznej 100% uprawnień do emisji będzie kupowane w drodze aukcji od 2013r. Nowa dziesiątka EU-10, w tym Polska ma złagodzone wymogi: 30% zakupu uprawnień w 2013, stopniowy wzrost do 100% w 2020r

(4) W sektorach EU ETS musi być w 2020r osiągnięta 21% redukcja emisji GC w stosunku do 2005r

8



Pole i ryzyko wyboru technologii energii elektrycznej

Koszt produkcji energii elektrycznej w funkcji opłaty za uprawnienia do emisji CO 2

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Cena uprawnienia do emisji, Euro / t CO2 2

PL

N/M

Wh

el

obecny średni koszt wytwarzania energii w elektrowniach systemowych z opłatami za emisje węglowa nadkrytyczna - z kosztami emisji CO2

gazowa - cykl kombinowany

siłownia jądrowa

Farmy wiatrowe (bez przyłącza i rezerwacji mocy)

Biomasowe

węglowa nadkrytyczna z CCS (bez kosztów transportu i składowania)

Źródło: FEWE

9



Bogaci i mniej zamożni – czy jednakowe obciążenie wysiłków

l in ia t r e n d u :p o t ę g o w a

y = 0 ,3 1 5 5 x 1 ,1 2 4 6

R 2 = 0 ,7 3 7 9

0

5

1 0

1 5

2 0

2 5

3 0

0 5 1 0 1 5 2 0 2 5 3 0 3 5 4 0

P K B (P P P ) /m ie s z k a ń c a [ ty s . U S $ 2 0 0 0 /m a ]

CO2/m

iesz

kańc

a [tC

O2/m

a]

* P P P - p a ry te t s i ły n a b y w c z e j

Ż r ó d ło : d a n e s ta t . - " K e y W o r ld E n e r g y S ta t is t ic s " - IE A 2 0 0 7 , a n a l iz a - F E W E

P u n k t s k r a jn y : Q a ta r (4 4 ,9 ; 3 8 ,5 6 )

P u n k t s k r a jn y : L u x e m b u r g (2 4 ,6 7 ; 5 6 ,2 6 )

P O L S K A

O E C D

Ś w ia t

W s k a ź n ik i e m is j i C O 2 /m ie s z k a ń c a v s p r o d u k t k r a jo w y b r u t to (P P P * ) /m ie s z k a ń c a w 2 0 0 5 r o k u w 1 3 7 k r a ja c h ś w ia ta

10



Efekty decyzji o równych wysiłkach dla Polski

(1) Kraje UE w sektorach nie objętych systemem EU ETS (transport, budynki, usługi małe przemysłowe instalacje, rolnictwo, odpady) są zobowiązane do 10% redukcji emisji GC w 2020r w stosunku do 2005 roku

(2) - Polska (w grupie krajów o PKB/mieszkańca poniżej 10% od średniej UE) uzyskała możliwość zwiększenia emisji o14% do 2020r w sektorach poza systemem EU ETS

- Transport gwałtownie rozwijający się skonsumuje tę możliwość, reszta musi zredukować

(3) Zobowiązania udziału OZE w zużyciu finalnej w 2020r zostały zredukowane do 15% (niższy potencjał, mniejsza zamożność)

11



Transport na cenzurowanym

Szczegółowe rozwiązania – nowe standardy:

• Średnie limity emisji CO2 w nowych samochodach 120 g CO2/km

• Ścieżka dojścia: 65% w 2012r floty producenta musi spełnić cel, 75% w 2014r, 80% w 2020r, w 2015 r cała flota

• Sygnał na przyszłość – w 2020 r celem kierunkowym jest 95 g CO2/km

• Za niespełnienie limitu będą karani producenci 5 euro/za 1gram przekroczenia, 15 euro za drugi, 25 euro za trzeci dla każdego rejestrowane (dalej 95 euro za nowy samochód). Od 2019r 95 euro/za każdy 1 gram przekroczenia

12



Krajowe rozwiązania – implementacja celów UE

(1) Polityka energetyczna Polski do 2030 r – projekt z marca 2009 roku:

- przyjęcie celów pakietu klimatyczno-energetycznego

- zeroenergetyczny rozwój kraju do 2030 roku

- wypracowanie ścieżki dojścia do 15% udziału OZE w zużyciu energii finalnej

(2) Ustawa o efektywności energetycznej (wejście w życie 2009r)

(3) Krajowy plan na rzecz efektywności energetycznej – przeniesienie obowiązku lokalnych planów w Ustawie o efektywności energetycznej (Dyrektywa UE)

(4) Plan działań na rzecz wzrostu wykorzystania OZE do 2020 roku (Dyrektywa UE)

13



Miejsce samorządów w polityce energetycznej Polski

W narzędziach polityki:

(1) Ustawowe działania samorządów terytorialnych, uwzględniające priorytety polityki energetycznej

(2) W odniesieniu do efektywności energetycznej:

- odpowiednia polityka gminy i mechanizmy wsparcia w stymulowaniu np. kogeneracji poniżej 1MW

- zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią

14



Miejsce samorządów w polityce energetycznej Polski - cd

(3) W odniesieniu do wytwarzania ciepła:

- wprowadzenie zmian do prawa energetycznego w zakresie odpowiedzialności organów samorządów za przygotowanie lokalnych planów energetycznych

(4) W odniesieniu do OZE:

- wdrożenie programu budowy biogazowni rolniczych (co najmniej 2500 biogazowni do 2020r)

15



Program działań wykonawczych 2009 - 2012

(1) Jest załącznikiem do projektu polityki energetycznej

(2) Wybrane działania w odniesieniu do samorządów terytorialnych

• Priorytet poprawa efektywności energetycznej – działanie 1.3. Stymulowanie rozwoju kogeneracji:

3. Uregulowanie rozporządzeniem procedury sporządzania przez gminy założeń i planów energetycznych – ranking opcji pokrycia zapotrzebowania na ciepło, wybór optymalnego wariantu dla zapewnienia celów polityki energetycznej państwa – 2020r

16



Program działań – sektor publiczny oszczędza energię

(1) Określenie wykazu środków wzrostu efektywności energetycznej stosowanych przez podmioty sektora publicznego – 2009r.

(2) Wprowadzenie obowiązku dla jednostek sektora publicznego do dokonywania oszczędności energii oraz informowania o realizowanych środkach wzrostu efektywności energetycznej – 2009r.

(3) Realizacja obowiązku oszczędności energii przez jednostki sektora publicznego – praca ciągła

(4) Rozszerzenie zakresu założeń i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe o planowanie i organizację działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promowanie rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy – 2010r.

(5) Rozpowszechnianie najlepszych dostępnych praktyk w zakresie wzorcowej roli jednostek sektora publicznego z innych krajów UE – od 2010r.

(6) Dostosowanie budynku głównego Ministerstwa Gospodarki do pełnienia wzorcowej roli w zakresie efektywności energetycznej – 2011r.

(7) Monitorowanie realizacji nałożonego na jednostki sektora publicznego obowiązku do dokonywania oszczędności energii – od 2010r.

17



Strategia lokalna – ład energetyczny

Działania:• Integrowanie planów energetycznych przedsiębiorstw energetycznych i miasta w

długim horyzoncie czasu (zgodnie z przewidywanymi regulacjami ustawowymi),• Budowanie strategii i planów wychodzących od zracjonalizowanego zużycia

energii i wykorzystania OZE i dalej dochodzące do niezbędnego rozwoju infrastruktury oraz źródeł wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Czyli zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju,

• Programowania i stymulowania w planach energetycznych nie tylko dla scentralizowanych sieciowych nośników energii (energia elektryczna, ciepło i gaz ziemny) ale również dla rozwoju generacji rozproszonej i pozostałych systemów zaopatrzenia w paliwa i energię (węgiel, gaz ciekły, olej opałowy, OZE itp.),

• Budowania planów energetycznych na zasadzie pełnego oprzyrządowania (środki, instrumenty) realizacji celów krótko i długoterminowych w oparciu o studia wykonalności tych celów,

• Opracowania i wdrożenia systemu monitorowania celów strategicznych i wydawania okresowych raportów,

• Korelacja planów energetycznych z planami przestrzennymi, środowiskowymi i sektorowymi jak np. transportowymi.

18



Strategia lokalna – miasto liderem

Działania:• Wprowadzenie i doskonalenie trwałego systemu zarządzania energią i

środowiskiem w mieście (inwentaryzacja, planowanie, programowanie, koordynacja, monitorowanie, raportowanie) na poziomie decyzyjnym i kompetencyjnym gwarantującym realizację celów strategicznych,

• Opracowanie i realizacja programu zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystania OZE w obiektach i budynkach komunalnych i użyteczności publicznej,

• Odwrócenie zasady w programowaniu przedsięwzięć – mam tyle środków w budżecie miasta na inwestycje modernizacyjne i tyle mogę zrobić – na – na ile mogę środkami własnymi uzyskać „dźwignię” zwiększającą ogólne środki inwestycyjne z wykorzystaniem funduszy pomocowych i zrobić więcej,

• Upowszechnienie (konferencje, seminaria, warsztaty, media lokalne) dobrych wzorów zrealizowanych przedsięwzięć miasta wśród grup podobnych użytkowników energii,

• Wprowadzenie systemu etykietowania energetycznego budynków miasta, zaczynając od audytowanych i modernizowanych,

• Wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego (w tym modeli przedsięwzięć typu ESCO) do modernizacji energetycznej obiektów i budynków miasta

19



Czy dotychczasowe podejście w samorządach wystarczy

Nie, bo potrzebne są:

nowe podejście i zdecydowane działania –

czy będzie jak zwykle

czy serio i wytrwale zmienimy przyszłość?

Dziękuję za uwagę

[email protected]

Wyzwania i zadania pakietu klimatyczno-energetycznego Unii Europejskiej dla miast w Polsce

Documents

Transcript of Wyzwania i zadania pakietu klimatyczno-energetycznego Unii Europejskiej dla miast w Polsce