OTPOL-129; No. of Pages 6

Artykuł oryginalny/Original research article

Wyniki leczenia operacyjnego raka krtaniw różnych typach laryngektomiiczęściowej na podstawie materiału własnego

Operation treatment results of laryngeal cancer in different typesof partial laryngectomy based on own material

Małgorzata Kardasz-Ziomek *, Wojciech Ścierski, Grzegorz Namysłowski

Katedra i Oddział Kliniczny Laryngologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Kierownik:prof. dr hab. med. Grzegorz Namysłowski, Zabrze, Poland

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x

i n f o r m a c j e o a r t y k u l e

Historia artykułu:Otrzymano: 20.05.2013

Zaakceptowano: 27.11.2013

Dostępne online: xxx

Słowa kluczowe:� rak krtani� operacje częściowe� wyniki leczenia� analiza przeżyć

Keywords:� Laryngeal cancer� Partial operations� Treatment results� Survival analysis

a b s t r a c t

The aim: of the study was to evaluate the oncological results of laryngeal cancer treatment

performed in the Laryngology University Ward in Zabrze in the years 1990–2000, depending

on the type of partial surgery applied. Materials and methods: Retrospective clinical mate-

rial includes 209 patients in whom surgery was a primary treatment method. No distant

metastases (M1) or another malignant cancer were found. In all 209 patients the squa-

mous cell carcinoma of various degree of malignancy (G1–G3) was found. The most com-

mon operation in the analyzed group was a chordectomy – 83 surgeries (40%), next, verti-

cal partial laryngectomies – 38 (18%), horizontal glottis surgeries – 28 (13%). In 79 patients

(38%) partial laryngectomy was complemented with a nodal operation.

The median of the observation period was 9 years. Local recurrence, nodal recurrence

and distant metastasis are rated as treatment failure. Treatment effectiveness was eva-

luated with relation to overall survival, disease-free survival, cause specific survival and

local control. All the above-mentioned parameters were analyzed with the updated per-

centages method. The level of statistical significance was assumed to be p � 0.05.

Results: The best oncological results were observed after vertical operations. In the verti-

cal operations group the most favourable oncological results were noted after chordec-

tomy. 83% overall survivals, 82% disease-free survivals, 93% cause specific survivals and

96% local controls in the 5-year observation. On the other hand, the least favourable

treatment results were observed after ¾ subtotal partial operation, after horizontal

supraglottic operation and after reconstruction operation with CHP. Statistically signifi-

cant differences in treatment results between the groups of patients after various types

of partial operations were found in relation to local controls and disease-free survivals.

© 2013 Polish Otorhinolaryngology - Head and Neck Surgery Society. Published by

Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. All rights reserved.

* Adres do korespondencji: Katedra i Oddział Kliniczny Laryngologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, w Katowicach, ul.M.Skłodowskiej-Curie 10, 41-800 Zabrze, Polska. Tel.: +48 32 373 23 95.

Dostępne online www.sciencedirect.com

ScienceDirect

journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol

Adres email: mziomek608@wp.pl (M. Kardasz-Ziomek).

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, et al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typachlaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

0030-6657/$ – see front matter © 2013 Polish Otorhinolaryngology - Head and Neck Surgery Society. Published by Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. All rights reserved.

http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

OTPOL-129; No. of Pages 6

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x2

Wstęp

Częściowe resekcje krtani zostały zapoczątkowane w Uru-gwaju przez Alonso [1] i stały się w drugiej połowie XXwieku ważnym narzędziem w walce z nowotworami krtani.Długotrwały rozwój, stałe doskonalenie technik operacyj-nych oraz dobre wyniki operacji częściowych sprawiły, żeoperacje te stanowią obecnie, wg różnych autorów, 24–53%wszystkich zabiegów onkologicznych na tym narządzie [2].

Operacje częściowe krtani można podzielić, zależnie odpłaszczyzny cięcia w stosunku do osi podłużnej narządu, nadwie zasadnicze grupy: poziome i pionowe.

Wśród operacji poziomych można wyróżnić operacjęklasyczną nadgłośniową, głośniową i nadpierścieniową orazich modyfikacje. Cechą wspólną tych operacji jest poziomeczęściowe usunięcie krtani na różnej wysokości i o różnejrozległości. Po operacji nadgłośniowej zespolenie następujepoprzez tyreohyopeksję, głośniowej – poprzez tyreokrikopek-sję i po nadpierścieniowej – poprzez krikohyoidopeksję(CHP) lub krikohyoidoepiglottopeksję (CHEP).

Do grupy operacji częściowych pionowych zalicza się:usunięcie fałdu głosowego, pionowe połowiczne usunięciekrtani, klasyczną operację czołowo-przednią i czołowo--boczną oraz rozszerzoną z następczą rekonstrukcją krtani.Do uzupełnienia powstałych ubytków tkankowych stosujesię uszypułowane lub wolne przeszczepy tkankowe.

Cel pracy

Celem pracy była ocena wyników onkologicznych leczeniachorych na raka krtani w Oddziale Klinicznym Laryngologiiw Zabrzu w latach 1990–2000 w zależności od zastosowa-nego typu operacji częściowej.

Materiał i metodyka

Retrospektywny materiał kliniczny obejmuje 209 chorych naraka krtani, którzy byli operowani w Oddziale KlinicznymLaryngologii w Zabrzu w latach 1990–2000 i u którychleczenie operacyjne było pierwotną metodą terapii. Przedrozpoczęciem leczenia u żadnego chorego nie stwierdzono

Tabela I – Rozkład przypadków raka krtani w zależności od roTable I – The range of laryngeal cancer cases, depending on the ty

L.p. Rodzaj operacji

1 Usunięcie fałdu głosowego

2 Pionowe połowiczne usunięcie krtani

3 Operacja pozioma nadgłośniowa

4 Operacja częściowa czołowo-boczna i czołowo-przednia

5 Subtotalna operacja częściowa z CHEP

6 Subtotalna operacja częściowa z CHP

7 ¾ subtotalna operacja częściowa poziomo-pionowa

8 Poziome subtotalne usunięcie krtani i części krtaniowej ga9 Operacje częściowe różne

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, elaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol

objawów przerzutów odległych lub drugiego złośliwegonowotworu.

Stopień zaawansowania narządowego raka określonojako T1 u 91 chorych (44%), T2 u 109 chorych (52%).Natomiast u pozostałych 9 chorych (4%) stwierdzonozaawansowanie T3 i T4. U 191 pacjentów (91%) w badaniuklinicznym nie obserwowano powiększonych węzłów chłon-nych w regionie głowy i szyi (N0). W grupie pozostałych 18chorych (9%) stwierdzono zaawansowanie węzłowe w stop-niu N1–N3. U wszystkich 209 chorych w przedoperacyjnymbadaniu histopatologicznym rozpoznano rak płaskonabłon-kowy o różnym stopniu złośliwości (G1–G3), przy czymw pięciu przypadkach stwierdzono rak płaskonabłonkowybrodawkowaty.

W analizowanej grupie najczęściej wykonywanym zabie-giem operacyjnym było usunięcie fałdu głosowego – 83zabiegi (40%), następnie pionowe połowiczne usunięcie krtani– 38 (18%) i operacja pozioma nadgłośniowa – 28 (13%).Liczbowy i procentowy rozkład przypadków raka krtaniw badanej grupie chorych w zależności od typu wykonanegozabiegu częściowego przedstawiono w tabeli I.

U 13 pacjentów (6%) wykonano różnego rodzaju modyfi-kacje zabiegów częściowych krtani, takie jak boczne usunię-cie nagłośni, usunięcie nalewki wraz z sąsiadującymi odcin-kami fałdu nalewkowo-nagłośniowego i rzekomego, usunię-cie fałdu przedsionkowego i rzekomego, usunięcie fałdugłosowego wraz z tylnym odcinkiem fałdu głosowego prze-ciwległego i inne. W badanej grupie wykonano 47 operacjiczęściowych przy użyciu lasera CO2 (23% wszystkich zabie-gów częściowych).

U 79 chorych (38%) operację częściowego usunięcia krtaniuzupełniono o operację węzłową. Na podstawie badaniahistopatologicznego pooperacyjnego u 188 pacjentów (90%)leczenie uznano mikroskopowo za radykalne, u 21 pacjentów(10%) stwierdzono dodatnie marginesy operacji. W 19 przy-padkach (9%) potwierdzono w materiale pooperacyjnym prze-rzuty raka płaskonabłonkowego do regionalnych węzłówchłonnych. Z grupy chorych z dodatnim marginesem operacji11 pacjentów reoperowano, przy czym po reoperacji zastoso-wano uzupełniającą radioterapię u 10 chorych. W 9 przypad-kach braku radykalności onkologicznej po operacji częściowejzastosowano radioterapię. Jednego pacjenta zdyskwalifiko-wano z dalszego leczenia z powodu niewydolności krąże-niowo-oddechowej.

dzaju wykonanej operacji częściowejpe of partial operation performed

Liczba Odsetek w stosunku dowszystkich operacji częściowych

83 40%38 18%28 13%19 9%11 6%9 4%6 3%

rdła 2 1%13 6%

t al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typach Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

Tabela II – Aktualizowane 5-letnie przeżycia całkowite, przeżycia specyficzne dla nowotworu, przeżycia bezobjawowei wyleczenia miejscowe w zależności od typu operacji częściowejTable II – Updated 5-year overall survival, cause-specific survival, disease-free survival and local control depending on the type ofpartial operation performed

Typ operacji Aktualizowany 5-letni odsetek

OS CSS LC DFS

PionoweUsunięcie fałdu głosowego 83% 93% 96% 82%Pionowe połowiczne usunięcie krtani 79% 84% 81% 74%Operacja czołowo-boczna i czołowo-przednia 74% 84% 78% 68%

PoziomePoziome nadgłośniowe usunięcie krtani 57% 72% 72% 54%Subtotalne usunięcie krtani i części krtaniowej gardła * * * *

Subtotalne¾ subtotalna operacja częściowa 50% 75% 50% 33%Operacja z CHEP 90% 100% 82% 82%Operacja z CHP 56% 65% 76% 56%

RóżneOperacje częściowe różne 69% 83% 100% 62%Istotność statystyczna (p) p = 0,097 p = 0,052 p = 0,005 p = 0,043

* z uwagi na liczebność grupy (2 chorych) nie przeprowadzano analizy aktualizowanych przeżyć i wyleczeń.OS – przeżycie całkowite, CSS – przeżycie specyficzne dla nowotworu, LC – wyleczenie miejscowe, DFS – przeżycie bezobjawowe* due to a number of patients in a group (2), no analysis of the up-dated survivals and local controls was made. OS – overall survival, CSS – cause specificsurvival, LC – local control, DFS – disease-free survival

Czas (m-ce)

Sku

mu

low

an

y o

dse

tek (

%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

200180160140120100806040200

1

2

34

p = 0,005

Ryc. 1 – Aktualizowane wyleczenia miejscowe w zależnościod typu operacji częściowej. 1 – usunięcie fałdu głosowego,2 – pionowe połowiczne usunięcie krtani, 3 – operacjaczołowo-boczna i czołowo-przednia, 4 – operacja poziomanadgłośniowaFig. 1 – Updated local control depending on the type of partialoperation performed. 1 – cordectomy, 2 – hemilaryngectomy,3 – frontolateral/frontoanterior laryngectomy, 4 – supraglottichorizontal laryngectomy

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x 3

OTPOL-129; No. of Pages 6

Analizę retrospektywną losów chorych przeprowadzonona podstawie historii chorób leczenia szpitalnego, obserwa-cji ambulatoryjnych oraz badania kontrolnego wezwanychpacjentów. W przypadku niezgłaszania się chorego do badańkontrolnych, dalsze informacje o stanie zdrowia uzyskiwanolistownie od pacjentów lub ich rodzin, z poradni rejonowychlub z Urzędów Stanu Cywilnego. Chorzy byli poddawanibadaniom kontrolnym w Oddziale Klinicznym Laryngologiioraz w Przyklinicznej Poradni Laryngologicznej.

Mediana okresu obserwacji wynosiła 9 lat. Do niepowodze-nia leczenia zaliczono wznowę miejscową, wznowę węzłowąi przerzut odległy. Skuteczność leczenia oceniano w odniesie-niu do wyleczeń miejscowych, przeżyć całkowitych, przeżyćbezobjawowych i przeżyć specyficznych dla nowotworu.Wszystkie powyższe parametry oceniano metodą aktualizo-wanych odsetków.

Obliczeń statystycznych dokonano z użyciem programuStatistica 5 PL (Statsoft). Ocenę zależności parametrówpomiędzy wybranymi grupami poddano analizie z użyciemtestu x2. Krzywe przeżycia i wyleczenia zostały obliczonez użyciem metody Kaplana-Meiera, a porównanie pomiędzygrupami z zastosowaniem testu long-rank. Za poziom istot-ności statystycznej wyników przyjęto wartość p � 0,05.

Wyniki

Porównano przeżycia całkowite, przeżycia specyficzne dlanowotworu, wyleczenia miejscowe i przeżycia bezobjawowew zależności od rodzaju wykonanej operacji częściowej. Wyni-ki przedstawiono w formie aktualizowanych odsetków (Tab. II).

Najlepsze wyniki onkologiczne obserwowano po opera-cjach pionowych. Różnice istotne statystycznie w wynikachleczenia pomiędzy grupami chorych poddanych różnego

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, elaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol

typu operacjom częściowym stwierdzono w odniesieniu dowyleczeń miejscowych i przeżyć bezobjawowych.

W odniesieniu do wyleczeń miejscowych statystycznieznamienne różnice wynikały głównie z lepszych wyleczeńw grupie, w której wykonano usunięcie fałdu głosowego, w po-równaniu z pozostałymi grupami. Jedynie u chorych, u którychprzeprowadzono operację subtotalną rekonstrukcyjną z CHEPoraz tzw. operacje częściowe różne, wyleczenia miejscowe nieróżniły się znamiennie od wyleczeń miejscowych u chorych,

t al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typach Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

Czas (m-ce)

Skum

ulo

wany o

dsete

k (

%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

200180160140120100806040200

123

4

p = 0,043

Ryc. 2 – Aktualizowane przeżycia bezobjawowew zależności od typu operacji częściowej. 1 – usunięciefałdu głosowego, 2 – pionowe połowiczne usunięcie krtani,3 – operacja czołowo-boczna i czołowo-przednia,4 – operacja pozioma nadgłośniowaFig. 2 – Updated cause-specific survival, depending on the typeof partial operation performed. 1 – cordectomy,2 – hemilaryngectomy, 3 – frontolateral/frontoanteriorlaryngectomy, 4 – supraglottic horizontal laryngectomy

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x4

OTPOL-129; No. of Pages 6

u których zastosowano usunięcie fałdu głosowego. Znamienneróżnice w wyleczeniach miejscowych obserwowano równieżpomiędzy grupą chorych leczoną operacjami częściowymiróżnymi a grupami chorych poddanych: operacji poziomejnadgłośniowej (p = 0,03), ¾ subtotalnej operacji częściowej(p = 0,004) i operacji subtotalnej rekonstrukcyjnej z CHP(p = 0,04).

Różnice w przeżyciach bezobjawowych wynikały z lep-szych wyników w grupie, w której wykonano usunięcie fałdugłosowego, w porównaniu z grupami chorych o najmniejkorzystnym rokowaniu, tj. grupami, w których przeprowadzo-no operację poziomą nadgłośniową (p = 0,03) i ¾ subtotalnąoperację poziomo-pionową (p = 0,004). Znamienne różnicezaobserwowano również pomiędzy grupą chorych, w którejwykonano pionowe połowiczne usunięcie krtani, a grupąleczoną ¾ subtotalną operacją poziomo-pionową (p = 0,02).

W kolejnym etapie przedstawiono graficznie wyleczeniamiejscowe i przeżycia bezobjawowe w zależności od typuwykonanej operacji częściowej. Porównano krzywe wyleczeńmiejscowych i przeżyć bezobjawowych dla zabiegów wyko-nywanych najczęściej, tj. dla operacji usunięcia fałdu głoso-wego, pionowego połowicznego usunięcia krtani, operacjiczołowo-bocznej i czołowo-przedniej oraz dla operacji pozio-mej nadgłośniowej (Ryc. 1 i 2).

Omówienie

W badaniach własnych najlepsze onkologiczne wyniki lecze-nia uzyskano po operacjach pionowych. Natomiast w grupiezabiegów częściowych pionowych najwyższe 5-letnie od-setki przeżyć i wyleczeń stwierdzono po operacji usunięciefałdu głosowego, co przemawia za wysoką skutecznością tejmetody w odpowiednio wyselekcjonowanej grupie chorychi jest zgodne z doniesieniami innych autorów [3–5].

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, elaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol

W analizowanej podgrupie odnotowano w obserwacji5-letniej 83% przeżyć całkowitych, 82% przeżyć bezobjawo-wych, 93% przeżyć specyficznych dla nowotworu oraz 96%wyleczeń miejscowych. Bardzo zbliżone wyniki przedsta-wiają dla operacji usunięcia fałdu głosowego Pajor i wsp. [3]– 82,3% 5-letnich przeżyć bezobjawowych. Wyniki leczeniaprezentowane w piśmiennictwie przez innych autorów dlatego typu zabiegu zawierają się w przedziale 70–97% przeżyćw 5-letniej obserwacji [4–11]. W materiale własnym,w grupie usunięcia fałdu głosowego 39% zabiegów wyko-nano przy użyciu lasera. Są doniesienia na temat wyższościwyleczeń miejscowych po konwencjonalnych operacjachczęściowych nad danymi z badań nad chirurgią laserową[12]. Czy w prezentowanym materiale fakt ten miał wpływna wyniki wyleczeń miejscowych dla całej grupy chorychpoddanych zabiegowi usunięcia fałdu głosowego – trudnoocenić. Nie przeprowadzano bowiem analizy statystycznejdla każdej z podgrup oddzielnie.

Operacje pionowego połowicznego usunięcia krtani sta-nowiły w analizowanym materiale 18% wszystkich zabiegówczęściowych. Wyniki własne: 79% przeżyć całkowitych, 74%przeżyć bezobjawowych, 84% przeżyć specyficznych dlanowotworu oraz 81% wyleczeń miejscowych w 5-letniejobserwacji po operacji pionowej połowicznej należy uznaćza zadawalające. Laryngolodzy z ośrodka łódzkiego [3]osiągnęli co prawda lepsze rezultaty, bo w tej grupie operacjiodnotowali 86,2% 5-letnich przeżyć bezobjawowych i 59,7%przeżyć bezobjawowych powyżej 5 lat, ale Ziętek i wsp. [13]oraz Kulczyński i wsp. [7] podają wyniki zaledwie rzędu56,2–57,2% przeżyć 5-letnich.

Mniej korzystne wyniki onkologiczne uzyskano w bada-niach własnych po operacji czołowo-bocznej i czołowo--przedniej. W obserwacji 5-letniej wynosiły one: 74% przeżyćcałkowitych, 68% przeżyć bezobjawowych, 84% przeżyć spe-cyficznych dla nowotworu oraz 78% wyleczeń miejscowych.Przedstawiane w piśmiennictwie odsetki przeżyć 5-letnichpo tego typu operacjach częściowych wahają się 67,2–91%[6–8, 11, 13–15].

Wielu autorów zwraca uwagę na fakt, że nowotwórwychodzący ze spoidła przedniego lub naciekający je wymagaszczególnej uwagi w związku ze zwiększonym ryzykiemnaciekania przestrzeni okołogłośniowej. Błędy w ocenie kli-nicznej stopnia zaawansowania narządowego w raku głośnimogą wynosić nawet do 12,5% przypadków [16].

Najmniej korzystne wyniki onkologiczne stwierdzonow badanej grupie chorych po ¾ subtotalnej operacji częściowejpoziomo-pionowej. Należy jednakże zaznaczyć, że w materialewłasnym ten rodzaj zabiegu częściowego wykonano zaledwieu 6 chorych. Przy tak niewielkiej liczebności grupy trudnooceniać uzyskane wyniki i wyciągać daleko idące wnioski.

W grupie chorych leczonych operacją poziomą nadgłoś-niową stwierdzono w analizowanym materiale znacznieniższe odsetki przeżyć i wyleczeń w 5-letniej obserwacji niżpo operacjach pionowych. Fakt ten należy wiązać przedewszystkim z dużą dynamiką rozwoju nowotworu o tej lokali-zacji oraz z kliniczno-morfologicznymi cechami raków nad-głośniowych. Obserwacje własne korespondują z doniesie-niami Kulczyńskiego i wsp. [7] oraz Pajor i wsp. [3], którzy pooperacji poziomej nadgłośniowej osiągnęli wyraźnie gorszewyniki onkologiczne niż po innych zabiegach częściowych.

t al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typach Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x 5

OTPOL-129; No. of Pages 6

Wyniki leczenia podawane przez innych autorów pooperacji nadgłośniowej wahają się pomiędzy 54% a 89%5-letnich przeżyć [6, 17–23] i są ściśle związane ze stopniemzaawansowania narządowego nowotworu. Wartości przeżyć5-letnich dla raków nadgłośniowych T1 i T2 są bliskie 90%,obniżają się natomiast do 45–60% w przypadkach sklasyfiko-wanych jako T3. Wyniki badań własnych dotyczące chorychleczonych operacją poziomą nadgłośniową są więc zbliżonedo podawanych przez inne ośrodki. W prezentowanymmateriale co prawda przeważali chorzy ze stwierdzonymstopniem zaawansowania narządowego T2, ale aż w 46%przypadków stwierdzono przerzuty raka w regionalnychwęzłach chłonnych po wykonanej jednocześnie operacjiwęzłowej. Ponadto w badanej grupie zakres operacji nad-głośniowej był różny – u części chorych zabiegi poszerzanoo resekcję loży przednagłośniowej, część nasady języka lubo część nalewki, choć nie uwzględniano tego w analiziestatystycznej ze względu na liczebność grupy (28 osób).Zapewne te czynniki miały wpływ na końcowe wynikiprzeżyć i wyleczeń po tym typie operacji częściowej krtani.

Niezbyt korzystne wyniki onkologiczne uzyskano w grupiechorych poddanych operacji subtotalnej rekonstrukcyjnejz CHP: 5-letnie przeżycia całkowite i bezobjawowe – 56%,przeżycia specyficzne dla nowotworu – 65%, 5-letnie wylecze-nia miejscowe – 76%. Zbliżone wyniki w 5-letniej obserwacjipodają Jaworowska i wsp. [24] – 58,4% przeżyć bezobjawo-wych. Lepsze rezultaty osiągnęli Kulczyński i wsp. [7] – 76,5%5-letnich przeżyć.

W materiale własnym w grupie chorych poddanychoperacji subtotanej rekonstrukcyjnej z CHEP osiągnięto bar-dzo korzystne rezultaty onkologiczne: 90% przeżyć całkowi-tych, 82% przeżyć bezobjawowych, 100% przeżyć specyficz-nych dla nowotworu i 82% wyleczeń miejscowych. Prezento-wane w literaturze zagranicznej z ostatnich lat wynikioceniające skuteczność leczenia operacją z CHEP wynosząw 5-letniej obserwacji odpowiednio: 75,6–85,5% dla przeżyćcałkowitych [25, 26], 94,1–96% dla przeżyć specyficznych dlanowotworu [26], 93,1–95,4% dla wyleczeń miejscowych [26–28]. Natomiast Jaworowska i wsp. [24] w tej grupie odnoto-wali tylko 42,9% przeżyć bezobjawowych.

W podsumowaniu należy zaznaczyć, że porównywaniewyników utrudnia brak przyjęcia wspólnych kryteriów kwa-lifikacji i nazewnictwa operacji częściowych, a przedewszystkim jednolitych metod opracowywania wynikówleczenia w laryngologii onkologicznej, w tym obliczaniazarówno przeżyć, jak i wyleczeń. Zwracają na to uwagęrównież inni autorzy [3].

Wnioski

Wyniki retrospektywnej analizy 209 przypadków chorych naraka krtani leczonych operacjami częściowymi upoważniajądo sformułowania następujących wniosków:1. Najlepsze onkologiczne wyniki leczenia uzyskano po

operacjach częściowych pionowych.2. Różnice istotne statystycznie w wynikach leczenia pomię-

dzy grupami chorych poddanych różnego typu operacjomczęściowym stwierdzono w odniesieniu do wyleczeńmiejscowych i przeżyć bezobjawowych.

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, elaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol

Wkład autorów/Authors' contributions

MK-Z – zebranie i interpretacja danych, analiza statystyczna.WŚ – koncepcja pracy, przygotowanie literatury. GN –

koncepcja pracy, akceptacja ostatecznej wersji.

Konflikt interesu/Conflict of interest

Nie występuje.

Finansowanie/Financial support

Nie występuje.

Etyka/Ethics

Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadamiDeklaracji Helsińskiej, dyrektywami EU oraz ujednoliconymiwymaganiami dla czasopism biomedycznych.

p i �s m i e n n i c t w o / r e f e r e n c e s

[1] Alonso J. Conservative surgery of cancer the larynx. TransAm Acad Ophthalmol Otolaryngol 1947;51:633–642.

[2] Rekucki T, Jakubiszyn J, Kochanowski B. Reoperacjew przebiegu leczenia chirurgicznego raka krtani.Otolaryngol Pol 1999;53(supl 30):182–185.

[3] Pajor A, Kopczyński J, Gryczyński M. Wyniki leczeniachorych na raka krtani za pomocą operacji częściowych.Otolaryngol Pol 2004;58(4):757–764.

[4] Łuczaj J, Gindzieńska E, Chodynicki S, Łazarczyk B. Wynikileczenia pacjentów z rakiem krtani w KliniceOtolaryngologii Akademii Medycznej w Białymstoku.Otolaryngol Pol 2000;54(supl 31):237–239.

[5] Ziętek E, Marzęcki Z, Jaworowska E, Rogowska D, Firlit K,Sieczka J, et al. Wyniki radioterapii i chirurgicznego leczeniawczesnych raków fałdów głosowych (T1a, T1b). OtolaryngolPol 1998;52(6):677–682.

[6] Piquet JJ, Darras JH, Burny A, Desaulty A. La chirurgiepartielle des cancers du vestibule larynge. Ann OtolaryngolChir Cervicofac 1984;101(2):115–118.

[7] Kulczyński B, Szmeja Z, Skonieczny J, Wierzbicka M. Wynikichirurgicznego leczenia 2972 chorych na raka krtaniw latach 1946–1995. Otolaryngol Pol 1997;51(supl 28):184–187.

[8] Modrzejewski M. Skuteczność chirurgicznego leczeniachorych na raka krtani piętra głośni. Rozprawahabilitacyjna. Kraków: Collegium Medicum UniwersytetuJagiellońskiego; 1996.

[9] Olsen KD, Thomas JV, De Santo LW, Suman VJ. Indicationsand results of cordectomy for early glottic carcinoma.Otolaryngol Head Neck Surg 1993;108(3):277–282.

[10] Daniilidis J, Nikolaou A, Symeonidis V. Our experience inthe surgical treatment of T1 carcinoma of the vocal cord.J Laryngol Otol 1990;104(3):222–224.

[11] Leroux-Robert J. A statistical study of 620 laryngealcarcinomas of the glottic region personally operated uponmore than five years ago. Laryngoscope 1975;85(9):1440–1452.

t al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typach Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003

o t o l a r y n g o l o g i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 3 ) x x x – x x x6

OTPOL-129; No. of Pages 6

[12] Stennert E. Transoral laser surgery for early glotticcarcinoma. Otolaryngol Pol 2000;54(3):245–249.

[13] Ziętek E, Firlit K, Jaworowska E, Kawczyński M, Malec M.Operacje częściowe w raku krtani. Otorynolaryngologia2004;3(2):73–79.

[14] Brumund KT, Gutierrez-Fonseca R, Garcia D, Babin E, HansS, Laccourreye O. Frontolateral vertical partiallaryngectomy without tracheotomy for invasive squamouscell carcinoma of the true vocal cord: a 25-year experience.Ann Otol Rhinol Laryngol 2005;114(4):314–322.

[15] Giovanni A, Guelfucci B, Gras R, Yu P, Zanaret M. Partialfrontolateral laryngectomy with epiglottic reconstructionfor management of early-stage glottic carcinoma.Laryngoscope 2001;111(4):663–668.

[16] Laccourreye O, Brasnu D, Laccourreye H, Trotoux J.L'extension locale des epitheliomas du plan glottique:confrontations anatomocliniques et etude de l'echee local.A propos 432 patients traits par chirurgie partielle laryngee.Ann Otolaryngol Chir Cervicifac 1989;106(5):322–329.

[17] Filipowski M, Chodynicki S, Hassman-Poznańska E,Radwan B, Południewska B, Łazarczyk B, et al. Odległewyniki po nadgłośniowych operacjach krtani. OtolaryngolPol 1986;40(supl 1):64–66.

[18] Myers EN, Alvi A. Management of carcinoma of thesupraglottic larynx: evolution, current concepts and futuretrends. Laryngoscope 1996;106(5 Pt 1):559–567.

[19] Stankiewicz C, Ruszel J, Kowalska B. Operacje częściowew raku krtani w materiale Kliniki Gdańskiej. Otolaryngol Pol1993;47(2):109–112.

[20] Coates HL, De Santo LW, Devine KD, Elvebach LR.Carcinoma of the supraglottic larynx. A review of 221 cases.Arch Otolaryngol 1976;102(11):686–689.

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Kardasz-Ziomek M, elaryngektomii częściowej na podstawie materiału własnego. Otolaryngol

[21] Herranz-Gonzales J, Gavilan J, Martinez-Vidal J, Gavilan C.Supraglottic laryngectomy: functional and oncologicalresults. Ann Otol Rhinol Laryngol 1996;105(1):18–22.

[22] Bocca E. Surgical management of supraglottic cancer andits lymph node metastases in a onservative perspective.Ann Otol Rhinol Laryngol 1991;100(4 Pt 1):261–267.

[23] Robbins KT, Davidson W, Peters LJ, Goepfert H.Conservation surgery for T2 and T3 carcinomas of thesupraglottic larynx. Arch Otolaryngol Head Neck Surg1988;114(4):421–426.

[24] Ziętek E, Jaworowska E, Jach K. Zachłystowe zapalenie płucpo różnych typach laryngektomii częściowej poziomej.Otolaryngol Pol 1994;48(1):11–18.

[25] Li B, Xu S, Li D, Wang J, Wang M. Retrospective analysis ofsupracricoid partial laryngectomy with epiglottis preservedand reconstruction of laryngeal function. Zhonghua Er BiYan Hou Ke Za Zhi 2001;36(4):258–260.

[26] Chevalier D, Laccourreye O, Brasnu D, Laccourreye H,Piquet JJ. Cricohyoidoepiglot-topexy for glottic carcinomawith fixation or impaired motion of the true vocal cord:5-year oncologic results with 112 patients. Ann Otol RhinolLaryngol 1997;106(5):364–369.

[27] Dias Fernando L, Lima RA, Kligerman J, Cernea CR.Therapeutic options in advanced laryngeal cancer: anoverview. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 2005;67(6):311–318.

[28] Weinstein GS, El-Sawy MM, Ruiz C, Dooley P, Chalian A, El-Sayed MM, et al. Laryngeal preservation with supracricoidpartial laryngectomy results in improved quality of lifewhen compared with total laryngectomy. Laryngoscope2001;111(2):191–199.

t al. Wyniki leczenia operacyjnego raka krtani w różnych typach Pol. (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.otpol.2013.11.003