Wyniki egzaminów jako regulator funkcjonowania

szkół Szanse i zagrożenia

Roman Dolata, Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego

dolata@poczta.onet.pl

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Zespół edukacyjnej wartości dodanej działający przy CKE

• Projekt na lata 2007-2013: Badania dotyczące rozwoju metodologii szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej

Program Operacyjny Kapitał LudzkiPriorytet III: Wysoka jakość systemu oświatyDziałanie 3.2. Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych

Skład zespołu:Koordynator merytoryczny projektu: Roman Dolata, Wydział

Pedagogiczny UW- Ewa Kędracka, Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowania

Komputerów- Anna Rappe, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie- Ewa Stożek, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi, - Krystyna Szmigel, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie, - Maciej Jakubowski, Wydział Nauk Ekonomicznych UW, - Przemysław Majkut, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie- Artur Pokropek, doktorant Wydziału Pedagogicznego UW

Strona WWW.ewd.edu.pl

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Podstawowe zadania zespołu EWD

• Tworzenie i testowanie modeli szacowania EWD

• Przygotowywanie materiałów szkoleniowych

i strategii szkoleń dla potencjalnych użytkowników metody EWD

• Działania badawcze i monitorowanie ewaluacyjnej funkcji egzaminów zewnętrznych

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Jakie czynniki odpowiadają za wyniki egzaminów zewnętrznych?

• Indywidualne: zdolności, uprzednie osiągnięcia szkolne ...

• Środowiskowe: zasoby kulturowe i ekonomiczne rodziny dziecka, efekt sąsiedztwa, efekt rówieśników ...

• Szkolne: zaangażowanie i kwalifikacje nauczycieli, efektywny czas nauki, programy i podręczniki, organizacja pracy, zasoby dydaktyczne ...

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Skutki wykorzystywania nieprzetworzonych wyników egzaminu jako miary efektywności nauczania

• Fałszywe sygnały efektywności

• Funkcjonowanie quasi-rynkowych mechanizmów w oświacie publicznej

Mechanizm „spijania śmietanki”: publiczne informacje o wynikach egzaminacyjnych

szkół wybory rodzicielskie selekcje na progu szkoły wyniki egzaminacyjne

• Różnicowanie się - w założeniu jednolitego, powszechnego - systemu oświaty publicznej

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Różnicowanie się szkół podstawowych

Międzyszkolne zróżnicowanie wyników sprawdzianów w latach 2002-2008 w zależności od lokalizacji szkoły podstawowej.

0

5

10

15

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

pro

cen

t zm

ien

no

ści w

yn

iku

sp

raw

dzia

nu

w ieś

miasto do 20 tys.

miasto 20 do 100 tys.

miasto ponad 100 tys.

ogółem

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Różnicowanie się gimnazjów

Międzyszkolne zróżnicowanie wyników egzaminu gimnazjalnego (GH) w latach 2002-2008 w zależności od lokalizacji szkoły.

0

5

10

15

20

25

30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

pro

cen

t zm

ien

no

ści w

yn

iku

GH

w ieś

miasto do 20 tys.

miasto 20 do 100 tys.

miasto ponad 100 tys.

ogółem

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Alternatywne sposoby wykorzystania wyników egzaminacyjnych: SMO

• Standardy minimum osiągnięć Określenie minimalnych, akceptowalnych wyników testów

– standardy minimum osiągnięć Przyjęcie założenia, że cała populacja szkolna jest zdolna

osiągnąć standardy minimum Określenie dla każdej szkoły odsetka absolwentów poniżej

standardów minimum osiągnięć Identyfikacja szkół, w których odsetek ten jest znacząco

wyższy od zera

Wady Arbitralność standardów Problematyczność założenia, że cała populacja szkolna

jest zdolna osiągnąć standardy minimum Koncentracja szkoły na uczniach zagrożonych

nieosiągnięciem standardów

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Alternatywne sposoby wykorzystania wyników egzaminacyjnych: EWD

• Edukacyjna wartość dodana

Zasobyna wejściu

Wykorzystanie zasobów – przyrost wiedzyWyniki

egzaminukońcowego

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/

Warunki użyteczności wyników egzaminacyjnych dla ewaluacji nauczania

• Spójna koncepcja egzaminów na różnych poziomach: funkcje, struktura, trafność

• Większa dydaktyczna czytelność wyników egzaminów

• Większa precyzja/liczba pomiarów osiągnięć szkolnych

• Dostępność wartościowych danych o czynnikach pozaszkolnych wpływających na wyniki egzaminów

• Szkolenie kompetentnych analityków danych egzaminacyjnych – nadzór pedagogiczny, nauczyciele, organy prowadzące, media

Prezentacja przedstawiona na III Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, www.oskko.edu.pl/kongres/