PRAWO RZYMSKIEPOWTÓRZENIE

JAKUB URBANIK, KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I ANTYCZNEGO UW

PRAWO RZYMSKIEPOWTÓRZENIE

JAKUB URBANIK, KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I ANTYCZNEGO UW

FORMA EGZAMINU

• Egzamin w formie klasycznej

• Egzamin z książką

EGZAMIN KLASYCZNY

• 3 części

• I: pytania otwarte, tabelki, uzupełnienia, paremie, zachowek

• II: pytania TAK – NIE

• III: kazusy (w tym testament, formułka procesowa, obliczanie stopni pokrewieństwa, accidentalia negotii)

CZĘŚĆ PIERWSZA

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Wymień kontrakty realne.————————————————————————-

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Wymień kontrakty realne.————————————————————————-

• Jaki rodzaj odpowiedzialności obciąża depozytariusza? Dlaczego?————————————————————————-

CZĘŚĆ PIERWSZA

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

1

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

12

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

12 3

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

12 3

4

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Prius tempore potior iure:————————————————————————-

• Uporządkuj chronologicznie, wpisując numer w nawiasach:Konstytucja raweńska (…) Ustawa XII Tablic (…) Instytucje Gajusa (…) Lex Aquilia (…) Servius Sulpicius Rufus (…)

12 3

45

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

standard odpowie-dzialności

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

standard odpowie-dzialności

realny

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

standard odpowie-dzialności

realny

realny

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

standard odpowie-dzialności

realny

realny

dwustronnynierówno-

czesny

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Uzupełnij tabelkę:

Typ kontraktustosunek zobowią–zaniowy

depozyt

zastawdwustronnynierówno-

czesnycustodia

standard odpowie-dzialności

realny

realny

dwustronnynierówno-

czesny

dolus (& culpa lata)

CZĘŚĆ DRUGA

1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć:

actio de in rem verso _____

actio quod iussu _____

actio de peculio _____

CZĘŚĆ DRUGA

1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć:

actio de in rem verso _____

actio quod iussu _____

actio de peculio _____

TAK

CZĘŚĆ DRUGA

1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć:

actio de in rem verso _____

actio quod iussu _____

actio de peculio _____

TAK

TAK

CZĘŚĆ DRUGA

1. Wierzyciel, który zaciągnął zobowiązanie z niewolnikiem zarządzającym peculium, na polecenie jego pana może wytoczyć:

actio de in rem verso _____

actio quod iussu _____

actio de peculio _____

TAK

TAK

NIE

CZĘŚĆ DRUGA

2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był:

właściciel winogron _____

przetwórca _____

powstawała współwłasność_____

CZĘŚĆ DRUGA

2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był:

właściciel winogron _____

przetwórca _____

powstawała współwłasność_____

TAK

CZĘŚĆ DRUGA

2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był:

właściciel winogron _____

przetwórca _____

powstawała współwłasność_____

TAK

NIE

CZĘŚĆ DRUGA

2. W III w n.e. właścicielem wina wytworzonego z cudzych winogron był:

właściciel winogron _____

przetwórca _____

powstawała współwłasność_____

TAK

NIE

NIE

CZĘŚĆ TRZECIA

KAZUSY

projekt testamentu

opis formułki procesowej i ułożenie stanu faktycznego

accidentalia negotii

stopnie pokrewieństwa

źródło?

inne

CZĘŚĆ TRZECIA

KAZUSY

projekt testamentu

opis formułki procesowej i ułożenie stanu faktycznego

accidentalia negotii

stopnie pokrewieństwa

reszta

TESTAMENT

TESTAMENT

• ustal, kto ma być dziedzicem

TESTAMENT

• ustal, kto ma być dziedzicem

• wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca

TESTAMENT

• ustal, kto ma być dziedzicem

• wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca

• ustanów legaty/inne

TESTAMENT

• ustal, kto ma być dziedzicem

• wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca

• ustanów legaty/inne

• pamiętaj, że dziedzic nie może dostać legatu

TESTAMENT

• ustal, kto ma być dziedzicem

• wydziedzicz pozostałych sui heredes i pogrobowca

• ustanów legaty/inne

• pamiętaj, że dziedzic nie może dostać legatu

• wyjątek: wielu dziedziców i legaty per praeceptionem

TESTAMENT• W II w. n.e. Antoniusz Silvanus chce sporządzić

(zwykły) testament. Pragnie, by majątek po nim przypadł nieślubnemu synowi. Gdyby syn nie chciał majątku, testator chce, by majątek otrzymał jego brat Marek. W przeciwnym wypadku Marek ma otrzymać 750 denarów. Antoniusz Silvanus chce, żeby dostarczeniem jego majatku do dziedzica zajął się przyjaciel z wojska Hierax, który w zamian ma otrzymać 50 denarów. Po tyle samo matka nieślubnego syna i prefekt oddziału Silvanusa. Dziedzic ma wyzwolić niewolnika Kroniona.

ANTONIUS SILVANUS, JEŹDZIEC PIERWSZEJ MAURETAŃSKIEJ ALI TRAKÓW STATOR PREFEKTA, TURMY VALERIUSA, SPORZĄDZIŁ TESTAMENT. M. ANTONIUS SATRIANUS, SYN MÓJ NIECH MI BĘDZIE JEDYNYM DZIEDZICEM WSZYSTKICH MOICH DÓBR WOJSKOWYCH I DOMOWYCH.

ANTONIUS SILVANUS EQ(UES)ALAE I THRACUM MAURETANAE, STATOR PRAEF(ECTI), TURMA VALERI, TESTAMENTUM FECIT. OMNIUM BONOR[UM MEO]RUM CASTRENS[IUM ET D]OMESTICUM M. ANTONIUS SAT[RI]ANUS FILIUS MEUS EX ASSE MIHI HERES ESTO:

WSZYSCY INNI NIECH BĘDĄ WYDZIEDZICZENI. NIECH OŚWIADCZY WOLĘ PRZYJĘCIA MOJEGO SPADKU W CIĄGU STU NAJBLIŻSZYCH DNI, A JEŚLI NIE PRZYJMIE W TEN SPOSÓB, NIECH BĘDZIE WYDZIEDZICZONY. WÓWCZAS NIECH MI BĘDZIE DZIEDZICEM W DRUGIM STOPNIU ANTONIUS R[.....], BRAT MÓJ.

CETERI ALI OMNES EXHEREDES SUNTO: CERNITOQUE HEREDITATEM MEAM IN DIEBUS C PROXIMIS: NI ITA CREVERIT EXHERES ESTO. TUNC SECUNDO GRADU...] ANTONIUS R...[..] LIS FRATER

NIECH OŚWIADCZY WOLĘ PRZYJĘCIA MOJEGO SPADKU W CIĄGU SZEŚĆDZIESIĘCIU NAJBLIŻSZYCH DNI. JEŚLI NIE BĘDZIE MOIM DZIEDZICEM, DAJĘ MU SIEDEMSET PIĘĆDZIESIĄT SREBRNYCH (DENARÓW). PROKURATOREM MOICH DÓBR WOJSKOWYCH MIANUJĘ HIERACA, SYNA BEHECIA, DUPLICARIUSA TEJ SAMEJ ALI, Z TURMY AEBUTIUSA, ABY ZEBRAŁ JE I ZWRÓCI ANTONII THERMUTHI,

MEUS MIHI HERES ESTO, CERNITOQUE HEREDITATEM MEAM IN DIEBUS LX PROXIMIS: CUI DO LEGO, SI MIHI HERES NON ERIT, (DENARIOS) ARGENTEOS SEPTINGENTOS QUINQUAGINTA. PROCURATOREM BONORUM MEORUM CASTRENSIUM AD BONA MEA COLLIGENDA ET RESTITUENDA ANTONIA[E] THERMUTHA[E]

MATCE DZIEDZICA MOJEGO, WYŻEJ WYMIENIONEGO, ŻEBY JE PRZECHOWAŁA, DO KIEDY SYN MÓJ I DZIEDZIC WYJDZIE SPOD TUTELI I BĘDZIE MÓGŁ OD NIEJ OTRZYMAĆ. MU DAJĘ PIĘĆDZIESIĄT SREBRNYCH (DENARÓW). DAJĘ ANTONII THERMUTHI, MATCE DZIEDZICA MOJEGO WYŻEJ WYMIENIONEGO, SREBRNYCH (DENARÓW) PIĘĆSET.

MATRI HEREDI[S] MEI S(UPRA) S(CRIPTI) FACIO HIERACEM BEHECIS DUPL(ICARIUM) ALAE EIUSDEM, TURMA AEBUTI, UT ET IPSA SERVET DONEC FILIUS MEUS ET HERES SUAE TUTELLAE FUERIT ET TUNC AB EA RECIPIAT: CUI DO LEGO (DENARIOS) ARGENTEOS QUINQUAGINTA. DO LEGO ANTONIA[E] THERMUTHA[E] MATRI HEREDI[S] MEI S(UPRA) S(CRIPTI) (DENARIOS) ARGENTEOS QUINGENTOS

DAJĘ MOJEMU PREFEKTOWI PIĘĆDZIESIĄT (DENARÓW). CHCĘ, ŻEBY NIEWOLNIK MÓJ KRONION BYŁ WOLNY PO MOJEJ ŚMIERCI, JEŚLI BĘDZIE SIĘ WSZYSTKIM DOBRZE ZAJMOWAŁ I ZWRÓCI MOJEMU DZIEDZICOWI WYŻEJ WYMIENIONEMU I PROKURATOROWI I CHCĘ, ŻEBY PODATEK DO WYZWOLEŃ ZOSTAŁ ZAPŁACONY Z MOICH DÓBR

DO LEGO PRAEF(ECTO) MEO (DENARIOS) ARG(ENTEOS) QUINQUAGINTA. CRONIONEM SERVOM MEUM POST MORTEM MEAM, SI OMNIA RECTE TRACTAVERIT ET TRAD[ID]ERIT HEREDI MEO S(UPRA) S(CRIPTO) VEL PROCURATORI, TUNC LIBERUM UOLO ESSE VICESIMAMQUE PRO EO EX BONIS MEIS DARI VOLO.

NIECH PODSTĘP ZŁY BĘDZIE Z DALA OD TEGO TESTAMENTU. MAJĄTEK RODZINNY DLA WYKONANIA TESTAMENTU NABYŁ NEMONIUS DUPLICARIUS TURMY MARIUSA, LIBRIPENSEM JEST M. IULIUS TIBERINUS, SESQUIPLICARIUS TURMY VALERIUSA, ANTESTATUSEM JEST TURBINIUS, SIGNIFERUS TURMY PROCULUSA. TESTAMENT ZOSTAŁ SPORZĄDZONY W ALEKSANDRII PRZY EGIPCIE W OBOZIE ZIMOWYM AUGUSTA

H(OC) T(ESTAMENTO) D(OLUS)M(ALUS) HABESTO. FAMILIAM PECUNIAMQUE T(ESTAMENTI) F(ACIENDI) C(AUSA) E(MIT) NEMONIUS DUPL(ICARIUS) TUR(MAE) MARI, LIBRIPENDE M. IULIO TIBERINO SESQ(UIPLICARIO) TUR(MAE) VALERI, ANTESTATUS EST TURBINIUM SIG(NIFERUM) TUR(MAE) PROCULI. TESTAMENTUM FACTUM ALEX(ANDREAE) AD AEG(YPTUM) IN CASTRIS AUG(USTIS) HIBERNIS LEG(IONIS) II TR(AIANAE)

DRUGIEGO LEGIONU TRAIANA FORTE I ALI MAURETAŃSKIEJ. 6 DNIA PRZED KALENDAMI KWIETNIA, ZA KONSULATU RUFINA I QUADRATA.

ET ALAE MAURETANAE, VI KAL. AP[RI]L[ES] RUFINO ET QUADRATO COS.

(PO GRECKU) ANTONIUS SILVANUS, WYŻEJ WYMIENIONY, SPORZĄDZIŁEM MÓJ TESTAMENT WYŻEJ NAPISANY I ROZPOZNAŁEM I ZAAKCEPTOWAŁEM TO, CO WYŻEJ NAPISANO.

(PO ŁACINIE) NEMONIUS, DIPLICARIUS TURMY MARIUSA, OPIECZĘTOWAŁEM.

(PO GRECKU) IULIUS TIBERIUS, SESQUIPLICARIUS TURMY VALERIUSA.

TURBINIUS, JEŹDZIEC SIGNIFER TURMY PROCULUSA.

(PO ŁACINIE) VALERIUS ... RUFUS, JEŹDZIEC SIGNIFER.

(PO ŁACINIE) MAXIMUS DUPLICARIUS... OPIECZĘTOWAŁEM.

(PO GRECKU) ANTONIUS SIANUS, OPIECZĘTOWAŁEM.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

Nominatio

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

Intentio

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

Exceptio pacti

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• Zaznacz części formułki, nazwij skargę i ułóż krótki stan faktyczny uzasadniający jej wniesienie:

• Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że Numerius Negidius, powinien dać na podstawie ius civile 10 tysięcy sesterców Aulusowi Ageriusowi, o co toczy się ten spór, i o ile strony nie umówiły się, że te pieniądze nie będą dochodzone przez rok, to niech sędzia Caius Aquilius zasądzi 10 tysięcy od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa; jeśli się nie okaże, niech uwolni.

condemnatio

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti)

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti)

• Stan faktyczny:

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti)

• Stan faktyczny:

• kiedy można wytoczyć condictio?

FORMUŁKA PROCESOWA STAN FAKTYCZNY

• condictio certae creditae pecuniae (cum exceptione pacti)

• Stan faktyczny:

• kiedy można wytoczyć condictio?

• kiedy pozwany mógłby prosić o exceptio pacti? (exceptio doli?)

ŹRÓDŁOCodex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z  mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

ŹRÓDŁO

• a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt).

Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z  mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

ŹRÓDŁO

• a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt).

• b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne – jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt).

Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z  mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

ŹRÓDŁO

• a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt).

• b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne – jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt).

• c) Jakim źródłem prawa jest cytowany fragment? W jakich okolicznościach powstało? (2 pkt

Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z  mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

ŹRÓDŁO

• a) Czym jest mandat wspomniany w pierwszym zdaniu tekstu? (1 pkt).

• b) Dlaczego po złożeniu urzędu małżeństwo uznaje się prawne – jakie znaczenie w tym kontekście mam podtrzymanie woli przez kobietę? (3 pkt).

• c) Jakim źródłem prawa jest cytowany fragment? W jakich okolicznościach powstało? (2 pkt

•

Codex 5.4.6: Cesarz Gordian do Walerii. Nawet jeśli (urzędnik) zawarł małżeństwo za zgodą kobiety w prowincji niezgodnie z  mandatem cesarza, to jednak po złożeniu urzędu, jeśli pozostaje ona przy tej samej woli, powstaje prawne małżeństwo. Dlatego zatem odpowiedź najroztropniejszego Paulusa uznaje dzieci urodzone później za prawowite jako (pochodzące) z prawnego małżeństwa. (12 dzień przed kalendami września, za konsulatu Gordiana i Avioli).

ACCIDENTALIA NEGOTII

• W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż

• warunek termin

• zawieszający rozwiązujący

• potestatywny mieszany kazualny

ACCIDENTALIA NEGOTII

• W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż

• warunek termin

• zawieszający rozwiązujący

• potestatywny mieszany kazualny

ACCIDENTALIA NEGOTII

• W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż

• warunek termin

• zawieszający rozwiązujący

• potestatywny mieszany kazualny

ACCIDENTALIA NEGOTII

• W testamencie: Zapisuję swojej żonie Publii prawo mieszkania w willii w Stabiach, póki nie wyjdzie za mąż

• warunek termin

• zawieszający rozwiązujący

• potestatywny mieszany kazualny

STOPNIE POKREWIEŃSTWAOkreśl stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3]

• z Twoim prawnukiem.

• z Twoim stryjem.

• z wnuczką brata Twojej babci

STOPNIE POKREWIEŃSTWAOkreśl stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3]

• z Twoim prawnukiem.

• z Twoim stryjem.

• z wnuczką brata Twojej babci

STOPNIE POKREWIEŃSTWAOkreśl stopień pokrewieństwa, jaki łączyłby Twoją siostrę [3]

siostra

ojciec

Ja

syn

wnuk

prawnukquot generationes, tot gradus

• z Twoim prawnukiem.

• z Twoim stryjem.

• z wnuczką brata Twojej babci

EGZAMIN Z KSIĄŻKĄ

• pomoce naukowe

• czas trwania

• ocena

• 2 części

• I: sterowana egzegeza źródła

• II: kazus z wariantami, luźno związany ze źródłem

KAMPUS.UW.EDU.PL

KAMPUS.UW.EDU.PLEgzamin z książką Zapisz się na kurs

HASŁO: egzaminzksiazka

Egzamin z książkąA. D. 15.1.41. Ulpianus, ad Sabinum libro XLIII. (pr.) Nec servus quicquam debere potest nec servo potest deberi, sed cum eo verbo abutimur, factum magis demonstramus quam ad ius civile referimus obligationem. Itaque quod servo debetur, ab extraneis dominus recte petet, quod servus ipse debet, eo nomine in peculium et si quid inde in rem domini versum est in dominum actio datur. #

Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.

Egzamin z książkąB. D. 14.1.1. Ulpianus, ad Edictum, libro XXVIII. (7) Non autem ex omni causa praetor dat in exercitorem actionem, sed eius rei nomine, cuius ibi praepositus fuerit, id est si in eam rem praepositus sit, ut puta si ad onus vehendum locatum sit aut aliquas res emerit utiles naviganti vel si quid reficiendae navis causa contractum vel impensum est vel si quid nautae operarum nomine petent. #

Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ktoś ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

1. Kto jest autorem tekstów? Co możesz powiedzieć na temat źródła, które komentuje? W jaki sposób ten tekst zachował się do naszych czasów?

A. D. 15.1.41. Ulpian, Kom. do dzieł Sabinusa, ks. XLIII, Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.#

B. D. 14.1.1. Ulpian, kom. do Edyktu ks. XXVIII. (7) Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

Egzamin z książką

Egzamin z książką3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

Egzamin z książką3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań.

Egzamin z książką3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań.

b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego.

Egzamin z książką3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań.

b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego.

c) W jakim sensie, albo w jakiej warstwie prawa pojęcie "zobowiązania" nie jest już nadużywane?

Egzamin z książką3. Opisz krótko kwestię prawną, którą zajmują się teksty. Pomogą Ci w tym następujące pytania:

a) nazwij problem prawny, który jest przedmiotem rozważań.

b) Wyjaśnij pojęcie prawa cywilnego.

c) W jakim sensie, albo w jakiej warstwie prawa pojęcie "zobowiązania" nie jest już nadużywane?

d) Jak stworzono tę ochronę prawną, jakie są ogólne zasady jej stosowania.

3. Jakie środki prawne opisano w tekście A i B? Krótko scharakteryzuj ich działanie.

A. D. 15.1.41. Ulpian, Kom. do dzieł Sabinusa, ks. XLIII, Niewolnik nie może nic być zobowiązany wobec nikogo, nawet niewolnika, lecz gdy tego słowa nadużywamy, bardziej pokazujemy fakt niż odnosimy zobowiązanie do prawa cywilnego. Zatem właściciel słusznie domaga się od obcych tego, co należy się niewolnikowi, a skargę co do tego, co sam niewolnik jest winny, daje się z powodu peculium lub jeśli z tej przyczyny przysporzono do majątku właściciela.#

B. D. 14.1.1. Ulpian, kom. do Edyktu ks. XXVIII. (7) Nie w każdym bowiem przypadku pretor przyznaje skargę excercitoria, ale tylko w odniesieniu do sprawy, w której został ustanowiony, to jest, jeżeli w tej sprawie będzie ustanowiony, na przykład, jeżeli będzie najęty do przewozu towaru albo sprzeda jakieś rzeczy służące żegludze albo jeżeli zawarł kontrakt naprawy statku albo wydał na ten cel pieniądze, albo jeżeli żeglarze domagają się (zapłaty) z tytułu prac żeglarskich.

4.

4.D. 15.1.40. Marcianus, Regulae 5. Pr. Peculium nascitur crescit decrescit moritur, et ideo eleganter Papirius Fronto dicebat peculium simile esse homini. Peculium rodzi się, rośnie, kurczy i umiera, i z tego powodu Papirius Fronto tak wytwornie mawiał, że peculium podobne jest do człowieka.

4.D. 15.1.40. Marcianus, Regulae 5. Pr. Peculium nascitur crescit decrescit moritur, et ideo eleganter Papirius Fronto dicebat peculium simile esse homini. Peculium rodzi się, rośnie, kurczy i umiera, i z tego powodu Papirius Fronto tak wytwornie mawiał, że peculium podobne jest do człowieka.

Wyjaśnij alegorię użytą przez Frontona. Do czego się ona odnosi? Jakie jest jej praktyczne zastosowanie? Sformułuj krótki problem prawny (kazus), który powyższ alegoria mogłaby zilustrować.

KazusZamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

1. Kto może domagać się zwrotu tkaniny? Dlaczego?Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

2. Straciwszy tkaninę, niewolnik nie chce zapłacić Syrze. Jakie kroki należy podjąć w tej sytuacji?

Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

4. Załóżmy, że Malchus był niewolnikiem Artemidora, obywatela Aten. Co można zrobić w takiej sytuacji? A co jeśli pan wiedział o złodziejskich upodobaniach swego niewolnika?

Zamożny wyzwoleniec Kwintus Sulpicjusz Symmachus dał swej żonie Marcji luksusowy barwnik i pewną ilość wełny najwyższej jakości. Kobieta nakazała swojej niewolnicy Syrze, która była ustanowiona kierownikiem niewielkiego warsztatu tkackiego, żeby utkała tkaninę i ją ufarbowała. W Idy Marca dnia senator Marek Emiliusz Lepidianus, przechadzając się wraz ze swoim niewolnikiem, zauważył tkaninę w warsztacie. Bardzo spodobał mu się jej kolor, więc polecił Syrze, by sprzedała materiał niewolnikowi, Hermasowi. Strony porozumiały się, że cena będzie zapłacona w ciągu dwóch tygodni. Niestety po drodze do domu niewolnik senatora został zaatakowany przez Malchusa, który skradł mu tkaninę.

ZOBOWIĄZANIAKWESTIE NAJWAŻNIEJSZE

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

wymogi wobec świadczenia:

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

impossibilium nulla obligatio est!

wymogi wobec świadczenia:

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

impossibilium nulla obligatio est!

wymogi wobec świadczenia:

niemożliwe nie może być przedmiotem świadczenia

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

Pierwotna

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

Pierwotna

Następcza (warunki)

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

Pierwotna

Następcza (warunki)

Niemożliwość prawna

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

Pierwotna

Następcza (warunki)

Niemożliwość prawna

Niemożliwość moralna (niezgodność z boni mores)

impossibilium nulla obligatio est!

Niemożliwość faktyczna

Pierwotna

Następcza (warunki)

Niemożliwość prawna

Niemożliwość moralna (niezgodność z boni mores)

impossibilium nulla obligatio est!

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

Nemo alteri stipulari potest

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

!Paulus odebrał od Marcusa następujące przyrzeczenie: “Czy obiecujesz dać mojemu ojcu 1000?” “Tak, obiecuję”. Czy zawarto ważne

Nemo alteri stipulari potest

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

Wymóg ścisłej określoności !

!

Wycenialność w pieniądzu (zasada condemnatio pecuniaria)

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

G. 4.2 In personam actio est, qua agimus cum aliquo, qui nobis vel ex contractu vel ex delicto obligatus est, id est cum intendimus dare facere praestare oportere

Skarga in personam przysługuje, kiedy prowadzimy postępowanie z kimś, kto nam został zobowiazany z umowy lub czynu zabronionego, to znaczy kiedy twierdzimy, że powiniem na podstawie ius civile dać uczynić gwarantować.

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA: ŚWIADCZENIE

TREŚĆ

TREŚĆDARE

Przenieść własność

FACERE

Coś uczynić

PRAESTARE

TREŚĆDARE

Przenieść własność

FACERE

Coś uczynić

PRAESTARE

Przenieść własność

TREŚĆDARE

Przenieść własność

FACERE

Coś uczynić

PRAESTARE

Przenieść własność

Coś uczynić

TREŚĆDARE

Przenieść własność

FACERE

Coś uczynić

PRAESTARE

Przenieść własność

Coś uczynić

Zagwarantować (dolum, culpam, custodiam, casum)

PRAESTARE

PRAESTAREdolum (postęp, wina umyślna)

PRAESTAREdolum (postęp, wina umyślna)

culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna)

PRAESTAREdolum (postęp, wina umyślna)

culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna)

culpam levem (in abstracto/in concrecto)

PRAESTAREdolum (postęp, wina umyślna)

culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna)

culpam levem (in abstracto/in concrecto)

custodiam (obowiązek do ustrzeżenia rzeczy przed przepadkiem: ochrona przed kradzieżą i zniszczeniem przez zwierzę lub osoby trzecie).

PRAESTAREdolum (postęp, wina umyślna)

culpam latam (podstawowy brak staranności, grube niedbalstwo, wina nieumyślna)

culpam levem (in abstracto/in concrecto)

custodiam (obowiązek do ustrzeżenia rzeczy przed przepadkiem: ochrona przed kradzieżą i zniszczeniem przez zwierzę lub osoby trzecie).

casum (siła wyższa, vis maior).

Titius: “Centum mihi dari spondes?” - Caius: “spondeo” (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że 100 będzie mi dane? Caius: Tak obiecuję).

Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

Titius: “Equum Incitatum mihi dari spondes?” - Caius: “spondeo”. (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że będzie mi dany koń Incitatus?. Caius: Tak obiecuję).

Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można

PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA...

Titius: “Centum mihi dari spondes?” - Caius: “spondeo” (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że 100 będzie mi dane? Caius: Tak obiecuję).

Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

Titius: “Equum Incitatum mihi dari spondes?” - Caius: “spondeo”. (Titius pyta Caiusa: Czy obiecujesz, że będzie mi dany koń Incitatus?. Caius: Tak obiecuję).

Caius umiera, pozostawiając dwóch dziedziców: ile można

✦ Treść: DARE (przeniesienie własności): PODZIELNE (bez względu napodzielność przedmiotu świadczenia)

PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA...

Caius sprzedał Titiusowi konia Incitatusa. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

Caius sprzedał Titiusowi 10 worków pszenicy. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA...

Caius sprzedał Titiusowi konia Incitatusa. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

Caius sprzedał Titiusowi 10 worków pszenicy. Ten zapłacił, ale Caius umarł nie zdążywszy wydać towaru pozostawiając dwóch dziedziców: ile można żądać od każdego z nich?

✦ Treść zobowiązania: FACERE: NIEPODZIELNE (bez względu napodzielność przedmiotu świadczenia)

PODZIELNOŚĆ ŚWIADCZENIA...

Obligatio: treść

Dare

Facere

podzielne

niepodzielne

Obligatio: treść

Dare

Facere

podzielne

niepodzielne

SOLIDARNOŚĆ

Czynna – każdy z wielu wierzycieli może domagać się całości świadczenia

Bierna – każdy z dłużników musi spełnić całość zobowiązania.

Actiones adiecticiae qualitatis

Zasady odpowiedzialności

Zasady odpowiedzialności

brak odpowiedzialności – choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia

Zasady odpowiedzialności

brak odpowiedzialności – choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia

proces formułkowy i rola pretora oraz Edyktu

Zasady odpowiedzialności

brak odpowiedzialności – choć może historycznie początkowo na podstawie polecenia

proces formułkowy i rola pretora oraz Edyktu

“actiones adiecticiae qualitatis”

Skargi o charakterze dodatkowym

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussu

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Actio de peculio / actio tributoria

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Actio de peculio / actio tributoriaUstanowienie: PRAEPOSITIO

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Actio de peculio / actio tributoriaUstanowienie: PRAEPOSITIO

Actio institoria/exercitoria

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Actio de peculio / actio tributoriaUstanowienie: PRAEPOSITIO

Actio institoria/exercitoriaKorzyść Pater Familias: VERSIO

Skargi o charakterze dodatkowym

Polecenie zawarcia czynności z niewolnikiem (udzielone osobie trzeciej): IUSSUM

Actio quod iussuWydzielenie PECULIUM:

Actio de peculio / actio tributoriaUstanowienie: PRAEPOSITIO

Actio institoria/exercitoriaKorzyść Pater Familias: VERSIO

Actio de in rem verso

Natura skargi dodatkowej

zmiany w zwykłych formułkach kontraktowych#

skarga nadal wytaczana jest z kontraktu, modyfikacje formułki:#

przestawienie podmiotów#

fikcje#

demonstratio/taxatio

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI SIĘ OKAŻE, ŻE NUMERIUS NEGIDIUS, POWINIEN DAĆ NA PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR, TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

CAIUS AQUILIUS IUDEX ESTO. SI PARET NUMERIUM NEGIDIUM AULO AGERIO DECEM MILIA SESTERTIUM DARE OPORTERE, QUO DE RE AGITUR, CAIUS AQUILIUS IUDEX NUMERIUM NEGIDIUM AULO AGERIO DECEM MILIA SESTERIUM CONDAMNATO, SI NON PARET ABSOLVITO. !

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI SIĘ OKAŻE, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

POWINIEN DAĆ NA PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ.

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ.

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD STICHUSA DLA AULUSA AGERIUSA; JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

JEŚLI– BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA Q U I RY T Ó W, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI– BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA Q U I RY T Ó W, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI– BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA Q U I RY T Ó W, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA;

!!!!

!JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI– BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA Q U I RY T Ó W, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA;

!!!!

!JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

DO WYSOKOŚCI WARTOŚCI PECULIUM,WŁĄCZAJĄC DOŃ TO,

CO UMNIEJSZYŁOBY JĄ PODSTĘPNE DZIAŁANIE NUMERIUSA NEGIDIUSA

CAIUS AQUILIUS NIECH BĘDZIE SĘDZIĄ. JEŚLI– BY SIĘ OKAZAŁO, ŻE NIEWOLNIK STICHUS,

GDYBY BYŁ WOLNY WEDŁUG PRAWA Q U I RY T Ó W, P O W I N I E N D A Ć N A PODSTAWIE IUS CIVILE 10 TYSIĘCY SESTERCÓW AULUSOWI AGERIUSOWI, O CO TOCZY SIĘ TEN SPÓR,

TO NIECH SĘDZIA CAIUS AQUILIUS ZASĄDZI 10 TYSIĘCY OD NUMERIUSA NEGIDIUSA DLA AULUSA AGERIUSA;

!!!!

!JEŚLI SIĘ NIE OKAŻE, NIECH UWOLNI.

DO WYSOKOŚCI WARTOŚCI PECULIUM,WŁĄCZAJĄC DOŃ TO,

CO UMNIEJSZYŁOBY JĄ PODSTĘPNE DZIAŁANIE NUMERIUSA NEGIDIUSA LUB

DO WARTOŚCI KORZYŚCI W MAJĄTKU NUMERIUSA NEGIDIUSA;

actio depositi directa in ius concepta de peculio & de in rem verso

actio depositi directa in ius concepta de peculio & de in rem verso

Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa¿ż Aulus Agerius z³ło¿ży³ł w depozyt u niewolnika Stichusa, który jest we w³ładzy Numeriusa Negidiusa, srebrny stó³ł, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć niewolnik Stichus, gdyby by³ł wolny wedle prawa Kwirytów, Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa do wysoko�œści warto�œści peculium w³ł¹ączaj¹ąc doñń to, co umniejszy³łoby j¹ą podstêępne dzia³łanie Numeriusa Negidiusa lub do wysoko�œści przysporzenia w maj¹ątku Numeriusa Negidiusa; je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!

Actio empti tributoria

Actio empti tributoria

Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa¿ż Aulus Agerius kupi³ł od niewolnika Stichusa, skoro on za wiedz¹ą Numeriusa Negidiusa, w którego by³ł w³ładzy, prowadzi³ł transakcje z udzia³łem towarów z peculium, dziesiêęæć funtów oleju jako towar, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć niewolnik Stichus, gdyby by³ł wolny wedle prawa Kwirytów, Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, ile by mniej Numerius Negidius podstêępnie przyzna³ł Aulusowi Ageriusowi ni¿ż powinien Aulusowi Ageriusowi przyznaæć ni¿ż nale¿żne na podstawie edyktu owego pretora, tyle pieniêędzy niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa, je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!

actio venditi quod iussu

actio venditi quod iussu

Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa¿ż na polecenie Numeriusa Negidiusa Aulus Agerius sprzeda³ł Gaiusowi, gdy ten by³ł pod w³ładz¹ą Numeriusa Negidiusa, togêę, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć Gaius Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Agerius, je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!

actio empti institoria

actio empti institoria

Caius Aquilius niech bêędzie sêędzi¹ą. Poniewa¿ż Aulus Agerius kupi³ł od Luciusa Titusa - skoro ten zosta³ł ustanowiony kierownikiem sklepu przez Numeriusa Negidiusa - i z tej przyczyny – dziesiêęæć funtów oleju, o co toczy siêę ten spór, cokolwiek z tej przyczyny powinien wedle ius civile (oportere) daæć uczyniæć Lucius Titius Aulusowi Ageriusowi wedle zasad dobrej wiary, to niech sêędzia Caius Aquilius zas¹ądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Agerius, je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!

odpowiedzialność noksalna

actio furti

actio furti

Caius Aqulius niech bêędzie sêędzi¹ą. Je�œśli siêę oka¿że, ¿że na szkodêę Aulusa Ageriusa zosta³ła pope³łniona kradzie¿ż z³łotej patery warto�œści 10 tysiêęcy sesterców lub wiêęcej staraniem Numeriusa Negidiusa lub za jego pomoc¹ą lub namow¹ą, z której to przyczyny Numerius Negidius powinien zostaæć uznany za z³łodzieja. ile by³ła warta ta rzecz, kiedy zosta³ła pope³łniona kradzie¿ż, tyle pieniêędzy razy dwa niech zas¹ądzi Caius Aquilius sêędzia od Numeriusa Negidiusa; je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!

actio furti noxalis

actio furti noxalis

Caius Aqulius niech bêędzie sêędzi¹ą. Je�œśli siêę oka¿że, ¿że na szkodêę Aulusa Ageriusa zosta³ła pope³łniona kradzie¿ż z³łotej patery warto�œści 10 tysiêęcy sesterców lub wiêęcej staraniem Stichusa niewolnika lub za jego pomoc¹ą lub namow¹ą, z której to przyczyny Numerius Negidius powinien zostaæć uznany za z³łodzieja albo wydaæć noksalnie niewolnika Stichusa, ile by³ła warta ta rzecz, kiedy zosta³ła pope³łniona kradzie¿ż, tyle pieniêędzy razy dwa albo noksalne wydanie niewolnika Stichusa niech zas¹ądzi Caius Aquilius sêędzia od Numeriusa Negidiusa; je�œśli siêę nie oka¿że, niech uwolni.

!