Wykład:

KONSUMPCJA I INWESTYCJE

Zmiany konsumpcji i inwestycji, USA 1960-2000

Prosta funkcja konsumpcji

C = b * Yd

KONSUMPCJA

DOCHODY DYSPOZYCYJNE

WSPÓŁCZYNNIK

“Konsumpcja jest jedynym i ostatecznym celem wszelkiej działalności gospodarczej”

Konsumpcja a dochody

Funkcja konsumpcji Friedmana

C = bp * Yp

KONSUMPCJASTAŁE DOCHODY DYSPOZYCYJNE

bp - współczynnik bliski jedności

Dochody dyspozycyjne w Wielkiej Brytanii, 1978-1993

Źródło: Banks i Rohwedder, 2000

Funkcja konsumpcji Ando - Modiglianiego

C = b1 * Yd + b2 * A

KONSUMPCJA

DOCHODY DYSPOZYCYJNE AKTYWA

b1 = ok. 0,7 b2 = ok. 0,06

Nabywcy domów w Wielkiej Brytanii i USA, 1997

Źródło: Banks, Blundell, Smith 2002

Grupa wiekowa % nabywców domów

w Wielkiej Brytanii

% nabywców domów w USA

20-29 30,1% 21,5% 30-39 32,5% 35,8% 40-49 16,0% 19,8% 50-59 9,2% 9,8% 60-69 5,5% 7,5% 70 + 6,7% 5,7%

OGÓŁEM 100,0% 100,0%

Wiek a sytuacja finansowa Amerykanów

Według Gilmartina (1998), w 1993 r. mediana posiadanych aktywów netto wyliczona dla osób w wieku 35-44 lata wynosiła 29 tys. $, dla osób w wieku 45-54 ponad 57 tys. $, a dla osób w wieku 55-64 lata aż 91 tys. $

Szacunki Monahana (2001) mówią, że aż 35% najbogatszych Amerykanów przekroczyło 65 rok życia, 30% znajdowało się w grupie wiekowej 55-64 lata, 32% w grupie wiekowej 37-55 lat, a reszta (poniżej 3%) w grupie wiekowej 26-34 lat

Cykl życia a oszczędności

Noblista w dziedzinie ekonomii - Franco Modigliani, w książce “Life Cycle of Customer Behavior” wylicza,

że ludzie przed 40. rokiem życia przechodzą proces

“tworzenia gospodarstwa domowego” i wykazują tendencję

do niskich stóp oszczędzania (jako grupa są oni

“pożyczkobiorcami netto”), a dopiero gdy przekroczą

czterdziestkę, stają się “oszczędzającymi netto”.

Oszczędności różnych grup wiekowych w Niemczech, 1978-1993

Źródło: Borsch-Supan, Reil-Held, Rodepeter, Schnabel i Winter, Household Savings in Germany, 2000

Inwestycje – definicje

Inwestycje – są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa. Całkowite inwestycje obejmują inwestycje w kapitał trwały oraz inwestycje w kapitał obrotowy.

Begg, Fischer, Dornbusch

Inwestycje - polegają na powiększaniu w danym społeczeństwie zasobu budynków, maszyn i urządzeń oraz zapasów w ciągu roku.

Samuelson, Nordhaus

Inwestycje - to suma wydatków przedsiębiorstw na fabryki, maszyny, wyposażenie i zapasy oraz wydatków gospodarstw domowych na zakup mieszkań.

Hall, Taylor

Przedsiębiorstwa inwestują po to, by osiągnąć zyski.

Decyzje inwestycyjne zależą od:

a) stanu popytu na produkt wytwarzany przez nowe inwestycje,

b) poziomu stóp % i podatków oddziałujących na koszty inwestycji,

c) oczekiwań przedsiębiorstw dot. sytuacji gospodarczej w przyszłości.

Stopa inwestycji a wzrost gospodarczy

GDP per capita a wartość kapitału przypadającego

na 1 pracownika w 1990 r.

Źródło: Summers & Heston, NBER

Krótkookresowa funkcja produkcji a inwestycje w majątek trwały

N

Y

Krótkookresowe funkcje produkcji

Wielkość produkcji

Wielkość zatrudnienia

Wzrost wielkości majątku trwałegoprzesuwa krótkookresową funkcję produkcji w górę

Funkcje inwestycji

I = aINWESTYCJE

INWESTYCJE AUTONOMICZNE

I = a - (b*R)INWESTYCJE

STOPA %

A)

B)

Funkcje inwestycji (c.d.)

I = f (r, Y)INWESTYCJE

DOCHÓD NARODOWY

I = K* - K-1

POŻĄDANY ZASÓB

KAPITAŁU

C)

D)

ZASÓB KAPITAŁU W

POPRZEDNIM OKRESIE

K*= k (W/RK)Y

PŁACE

CENAWYNAJMUKAPITAŁU

Inwestycje, stopa % i rentowność projektów inwestycyjnych

Tempo wzrostu prywatnych inwestycji poza mieszkaniowymi, OECD

Av erage

1987-97

Australia 4,2 3,4 4,5 0,4 -1,4 13,5 14,5 7,7 14,9 7,8 13,1 7,0 -2,8 -0,2 Austria 4,6 5,4 4,2 9,5 2,7 -4,8 6,3 1,9 0,4 1,1 3,8 -0,6 -8,5 1,2 Belgium 4,2 7,7 0,8 7,5 4,3 -5,5 -0,4 9,1 4,4 1,3 8,2 4,6 -9,4 -1,9 Canada 4,3 5,3 7,2 4,7 0,2 -4,1 6,9 8,2 12,4 9,9 3,3 3,7 -20,8 7,3

Denmark 3,3 11,9 -1,6 6,7 -0,3 0,7 -3,0 -0,3 -0,3 16,5 4,4 -0,3 -15,9 -3,2 Finland -0,8 14,7 1,6 9,5 9,7 -8,2 -2,3 1,6 6,6 2,4 18,3 4,2 -17,3 -7,2 France 2,1 10,7 9,6 7,7 3,3 -2,9 1,5 2,8 3,1 5,3 7,9 2,8 -12,0 1,2

Germany 2,4 5,8 5,5 7,5 -2,0 -6,8 0,0 1,3 4,3 10,4 8,5 2,8 -17,5 7,4 Greece .. 14,1 25,1 18,3 6,0 7,7 12,1 -0,4 -8,3 11,5 24,4 11,6 -10,8 -16,2 Iceland 0,4 46,2 -7,4 11,1 -11,3 -20,2 20,9 35,0 57,9 27,1 -23,5 -23,3 -54,7 -0,1 Ireland 8,2 20,4 13,1 2,1 -8,5 1,7 6,0 14,2 17,2 4,3 7,6 -20,8 -24,9 -31,6

Italy 2,2 4,7 4,5 7,5 2,6 4,1 -4,0 1,8 -0,6 3,7 2,8 -6,2 -17,1 6,6 Japan 3,3 -6,5 -4,3 7,5 1,3 -5,2 4,4 5,6 9,2 2,3 2,6 -1,4 -16,7 2,1 Korea 10,7 -28,1 13,8 18,8 -3,3 8,1 2,3 1,9 2,0 7,6 6,9 -0,4 -6,2 15,3 Netherlands 4,3 8,4 11,3 -2,0 -3,0 -7,6 -1,0 -2,7 2,2 9,7 6,4 7,1 -12,4 -0,9

New Zealand 3,8 -1,9 7,4 18,9 -3,1 -0,4 13,1 14,3 7,9 -0,9 10,1 1,4 -17,0 4,2 Norw ay 1,9 16,0 -8,3 -3,9 -4,3 -1,9 -2,9 10,3 17,3 14,5 16,3 6,2 -7,0 -8,4 Spain 4,9 11,5 12,2 16,4 2,9 -0,2 5,6 8,0 7,9 7,7 5,0 -2,7 -20,4 0,1 Sw eden 2,2 9,4 8,8 7,6 -0,5 -5,5 2,3 3,7 8,7 8,6 10,5 3,6 -17,5 3,5

Sw itzerland 1,6 8,2 4,4 5,4 -2,3 -0,5 -4,4 4,7 6,4 7,6 8,1 1,4 -7,7 8,4 United Kingdom 4,4 16,9 3,8 4,3 -0,4 -0,5 -2,6 0,3 18,5 -4,3 11,5 0,0 -12,7 0,8 United States 5,8 12,0 10,4 9,8 -2,8 -8,4 1,4 6,2 6,7 8,0 6,5 -0,8 -17,9 4,4

Euro area 2,8 7,7 7,2 8,1 1,0 -2,8 0,5 2,8 3,2 6,6 6,9 0,3 -15,6 2,3

Total OECD 4,4 5,1 6,5 8,6 -0,8 -4,0 1,9 4,7 6,9 6,2 6,5 0,0 -15,5 3,8

2008 20091998 1999 2000 2001 2002 2003 20102004 2005 2006 2007

Tempo wzrostu inwestycji mieszkaniowych, OECDAv erage

1987-97

Australia 4,0 12,0 5,7 1,3 -10,9 25,9 4,6 2,9 -3,5 -2,8 3,1 1,9 -4,2 4,2 Austria 3,9 -2,6 -2,6 -4,5 -6,8 -4,7 -4,2 0,6 1,5 0,6 1,9 0,6 -4,8 -2,2 Belgium 5,4 -4,3 3,2 -1,0 -2,6 -5,2 3,1 8,0 10,7 6,5 3,3 -2,7 -9,2 1,6 Canada -1,3 -3,6 3,6 5,2 10,5 14,1 5,4 7,5 3,3 2,2 2,9 -3,3 -7,8 10,1

Denmark -1,0 1,9 4,3 10,3 -9,3 0,8 11,8 11,9 17,3 9,6 -6,0 -10,9 -16,9 -9,0 Finland 0,5 10,2 8,9 6,0 -9,9 -0,1 11,7 11,5 5,4 4,2 0,0 -9,9 -13,1 25,4 France 0,5 4,0 7,1 2,7 1,2 1,0 2,2 3,4 5,7 5,7 4,9 -3,1 -8,3 -1,3 Germany 6,4 0,2 1,2 -2,7 -5,7 -6,1 -2,0 -4,1 -4,2 6,7 -1,6 -4,3 -2,3 3,2

Greece .. 8,8 3,8 -4,3 4,3 15,2 12,1 -1,0 -0,5 31,4 -9,0 -28,2 -23,5 -18,0 Iceland -0,5 1,0 0,6 12,8 12,3 12,4 3,7 14,2 11,9 16,5 13,2 -21,9 -55,7 -17,7 Ireland 7,4 4,5 12,7 7,9 1,7 3,5 18,1 11,2 15,8 3,1 -11,2 -15,9 -38,0 -34,9 Italy 0,8 -1,2 1,3 5,1 1,5 2,5 3,5 2,4 5,3 4,1 0,5 -1,4 -9,0 -2,4

Japan 0,6 -14,3 0,2 0,9 -5,3 -4,0 -1,0 1,9 -1,5 0,5 -9,6 -8,0 -14,0 -6,2 Korea 11,8 -13,4 -5,5 -9,6 12,5 11,2 8,6 3,6 2,4 -2,4 -3,0 -7,8 -2,0 -10,2 Netherlands 2,9 3,0 2,8 1,6 3,2 -6,5 -3,7 4,1 5,0 5,8 4,7 -0,2 -14,6 -11,5 New Zealand 5,2 -12,8 7,5 0,5 -11,7 21,3 19,8 4,6 -4,4 -2,5 5,0 -19,2 -18,9 5,1

Norw ay -2,1 7,7 3,0 5,6 8,1 -0,7 1,9 16,3 10,8 4,1 2,9 -11,6 -17,8 -2,2 Spain 3,0 10,9 11,4 10,3 6,7 6,1 7,6 5,2 6,4 6,6 1,4 -9,1 -22,1 -9,9 Sw eden -9,8 5,4 13,3 14,8 7,4 11,3 4,3 12,4 11,9 15,5 8,0 -13,1 -22,9 15,5 Sw itzerland 0,9 2,8 -5,5 -2,7 -4,1 -3,7 14,4 7,0 1,1 -1,6 -3,0 -4,2 1,8 7,0

United Kingdom 1,3 8,6 1,2 1,8 5,9 8,9 1,6 12,5 -2,1 6,2 3,8 -21,4 -25,3 6,4 United States 1,3 7,7 6,3 1,0 0,6 5,3 8,2 9,8 6,2 -7,3 -18,7 -23,9 -22,2 -4,3

Euro area 3,0 1,8 3,5 1,1 -0,7 -0,6 2,5 1,9 3,5 6,6 0,6 -5,7 -11,6 -2,9 Total OECD 1,8 1,4 3,9 1,2 0,1 3,5 4,9 6,1 3,8 -0,4 -7,3 -12,9 -15,0 -2,3

2008 20091998 1999 2000 2001 2002 2003 20102004 2005 2006 2007

Inwestycje w Polsce w 2010 r.

W 2010 roku wartość nakładów inwestycyjnych w gospodarce narodowej wynosiła 217 287 mln zł, w tym wartość nakładów na:- budynki i budowle – 134 220mln zł (61,8%);- maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia – 60 372mln zł (27,8%);- środki transportu – 21 114mln zł (9,7%).

W roku 2010 zaobserwowano – w porównaniu z rokiem poprzednim – wzrost wartości nakładów inwestycyjnych (w cenach stałych) o 0,2%.

Źródło: GUS, Środki trwałe w gospodarce narodowej w 2010 roku

Środki trwałe w Polsce, 2010

Wartość brutto środków trwałych w gospodarce narodowej według stanu w dniu 31 XII 2010 r. w bieżących cenach ewidencyjnych wynosiła2 520 940 mln zł; w tym:- wartość budynków i budowli – 1 635 254 mln zł (64,9%);- wartość maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi – 694 298 mln zł (27,5%);- wartość środków transportu – 171 380 mln zł (6,8%).

Ocenia się, że środki trwałe w gospodarce narodowej na koniec roku 2010 były umorzone w 45,6%; w tym:- budynki i budowle – 36,8%;- maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia – 62,0%;- środki transportu – 56,6%.

Źródło: GUS, Środki trwałe w gospodarce narodowej w 2010 roku

Inwestycje w gospodarce (r/r), 2001-2011

Źródło: NBP, Raport o inflacji, listopad 2011

Czynniki decydujące o podjęciu inwestycji

OgółemMSP

rosnący popyt na nasze produkty / usługi (wzrost liczby zakupów / zamówień)

7,39

rosnące wymagania klientów 7,32

posiadanie nadwyżek finansowych / wolnych środków 6,47

inwestycje poczynione przez konkurencję (chęć sprostania konkurencji)

6,11

ogólna dobra koniunktura gospodarcza 5,89

wysoka oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji (spodziewany wyraźny wzrost zysków)

5,82

możliwość skorzystania z funduszy unijnych 5,00

atrakcyjne (akceptowalne) oprocentowanie kredytu 4,74

łatwość uzyskania kredytu (proste procedury) 4,61

łatwy dostęp do leasingu / proste procedury 4,24