Wykład 1

zagadnienia

ogólne

dr Marek Binder

Zakład Psychofizjologii

Lektura obowiązkowa

James W. Kalat

• Biologiczne podstawy psychologii

Wydawnictwo Naukowe PWN

2

Podręcznik do neuroanatomii

Olgierd Narkiewicz i Janusz Moryś

• Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna

Wydawnictwo Lekarskie PZWL

3

Inne pomoceJames D. FixNeuroanatomia

Urban & Partner, Wrocław

Bogusław Gołąb Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego

Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

oraz atlasy anatomiczne dowolnego typu np. papierowe, elektroniczne

4

Lektura dodatkowa

Michael S. Gazzaniga

Richard B. Ivry

George R. Mangun

• Cognitive Neuroscience: The Biology of the Mind (Third Edition lub nowsze)

W. W. Norton & Company 2008

5

strona kursu

• adres:http://zpf.psychologia.uj.edu.pl

• nazwa użytkownika: student

• hasło:zpfips

6

Zasady zaliczenia kursu

• obecność na wykładzie – nieobowiązkowa

• obecność na ćwiczeniach – obowiązkowa, maks. dwie nieusprawiedliwione nieobecności; jeśli więcej nie można podejść do egzaminu

• egzamin testowy jednokrotnego wyboru z wybranych rozdziałów z Kalata oraz treści wykładów

7

Tematyka wykładów

1. zagadnienia ogólne– problem umysł-mózg

2. co to jest biopsychologia?– zagadnienia terminologiczne

– podział nauk neurobiologicznych

– zarys historii biopsychologii

3. metody badania mózgu (część 1)– wyjaśnienia w biologii

– metody biologiczne

– metody elektrofizjologiczne

4. metody badania mózgu (część 2)– neuroobrazowanie

5. rozwój mózgu, ewolucja układu nerwowego

6. asymetria funkcjonalna i język

7. pamięć (mechanizmy systemowe)

8. ogólne prawa percepcji

9. uwaga i świadomość

10.kontrola poznawcza

11.mechanizmy percepcji wzrokowej (kora) i słuchowej – dr hab. Marcin Szwed

12. Elementy neurologii - prof. Anton Coenen z Radboud University, Holandia

8

Tematyka ćwiczeń

1. Budowa komórki nerwowej

2. Potencjał spoczynkowy i czynnościowy

3. Przekaźnictwo chemiczne

4. Podział układu nerwowego, terminologia, anatomia rdzenia kręgowego

5. Anatomia pnia mózgu

6. Anatomia kresomózgowia 1

7. Anatomia kresomózgowia 2

8. Układy neuromodulacyjne

9. Układ czucia somatycznego

10. Układ słuchowy i czucie równowagi

11. Budowa układu wzrokowego i mechanizmy fotorecepcji

12. Mechanizmy kontroli ruchowej

9

10

Mózg a umysł

• problem psychofizyczny (ang. mind-body problem) – jaki jest związek pomiędzy umysłem a mózgiem?

– czy nasze myśli i uczucia to nic innego, jak impulsy elektryczne w mózgu?

• źródła problemu psychofizycznego

– nieobserwowalność umysłu

– wyjaśnienia teleologiczne a kauzalne

– problem intencjonalności stanów umysłowych

– świadomość

11

dualizm

• twórca: Kartezjusz

• umysł i ciało to dwie odrębne rodzaje substancji

• istnieją niezależnie od siebie

• mogą na siebie wpływać– problem: interakcja umysł-ciało narusza zasadę

zachowania energii

• paralelizm

12

mentalizm

• rozwiązanie monistyczne• istnieją wyłącznie byty umysłowe• Berkeley: esse = percipi

– istnieć jest tożsame z byciem spostrzeganym

13

materializm

• rozwiązanie monistyczne• istnieje wyłącznie materia, na ogół rozumiana jako to, o czym

(aktualnie) mówią fizycy (fizykalizm)

• teoria identyczności - stany umysłowe są identyczne ze stanami mózgu

• materializm eliminacyjny – psychologia to rodzaj „magicznego” opisu aktywności mózgu

• emergentyzm – umysł jest wytworem pracy złożonego mózgu, ale nie da się zredukować do aktywności pojedynczych neuronów („całość jest czymś więcej niż sumą części”

• epifenomenalizm – świadomość jest „wydzieliną” mózgu, to co się dzieje w naszym umyśle nie ma wpływu na jego pracę ani na zachowanie

• teoria podwójnego aspektu - pomiędzy materializmem a dualizmem; mózg i umysł to dwa odrębne, ale komplementarne aspekty jednej rzeczywistości

14

problem świadomości

• D. Chalmers: łatwe problemy świadomości i trudny problem świadomości

• krytycy teorii identyczności zwracają uwagę na istnienie przeżyć nie dających się opisać w kategoriach aktywności neuronalnej– argument z wiedzy – neurobiolog Mary

– subiektywność przeżyć świadomych - jak to jest być nietoperzem?

• D. Dennett: trudny problem świadomości jest iluzją, która jest efektem dużej liczby nierozwiązanych łatwych problemów