Neuroanatomia

móżdżek

jądra podstawy

układ limbiczny

spoidła

płaty mózgu

dr hab. Marek Binder

4

móżdżek

• funkcje– utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego– dostrojenie precyzji ruchów (objawy

uszkodzenia: ataksja, dyzartria, dysdiadochokineza, drżenie zamiarowe)

– nabywanie sprawności ruchowych– udział w sterowaniu uwagą– przetwarzanie czasowe: ocena i produkcja

krótkich interwałów czasowych, w tym rytmów– posiada więcej neuronów niż kora mózgowa

• główne struktury– robak– półkule móżdżku: kora móżdżku, istota biała,

jądra podkorowe (j. zębate, jj. wsunięte, j. wierzchu)

– kłaczek– konary móżdżku

budowa wewnętrzna móżdżku

robak

komórka Purkinjego

móżdżek – widok z dołu

7

robakkłaczek

podział filogenetyczny i funkcjonalny móżdżku

8

regulacja napięcia

mięśniowego,

koordynacja

wyuczonych

sprawności

ruchowych

planowanie ruchów

dowolnych

utrzymanie

równowagi, kontrola

ruchów oczu

płat przedni

płat

tylny

płat kłaczkowo-

grudkowy

móżdżek przedsionkowy

móżdżek rdzeniowy

móżdżek mostowy (nowy)

szczelina pierwsza

10

jądra podstawy

• funkcje– liczne połączenia z korą mózgu, głównie z obszarami

czołowymi– planowanie i wykonanie ruchów– pamięć proceduralna (nabywanie sprawności)– efekty uszkodzeń: choroba Parkinsona, pląsawica

Huntingtona– zachowania emocjonalne: ciało migdałowate (jedna

z kluczowych struktur układu emocji mózgu)– jądro półleżące: ważna część układu nagrody

• główne struktury– jądro ogoniaste– skorupa– gałka blada– ciało migdałowate– część podstawna przodomózgowia (jądro Meynerta)– przedmurze– prążkowie brzuszne (jądro półleżące)– jądro niskowzgórzowe

11

PODZIAŁY JĄDER PODSTAWY- prążkowie

skorupa, jądro ogoniaste- jądro soczewkowate

skorupa, gałka blada

12

h

• wzajemne położenie jąder podstawy i wzgórza

13

jądra podstawy

• połączenia pomiędzy jądrem czerwiennym, istotą czarną, jądrami podstawy oraz jądrami wzgórza (VA, VL)

• szlak nigrostriatalny – łączy istotę czarną z prążkowiem

istota

czarna

jądra

podstawy

wzgórze

14

skorupa

gałka

blada

(część

boczna) gałka blada

(część

przyśrodkowa)

jądro

ogoniaste

(ogon)

15

16

lokalizacja przodomózgowia podstawnego (w tym jądro Meynerta)funkcja: regulacja pobudzenia kory

film

17

lokalizacja jądra półleżącego (część układu nagrody)

18

układ limbiczny (rąbkowy)

• główne struktury– formacja hipokampa– zakręt obręczy– opuszka węchowa– podwzgórze– wzgórze– ciała suteczkowate– ciało migdałowate

• funkcja: udział w procesachpamięci i emocji

19

układ limbiczny

20

hipokamp• struktura korowa leżąca w

przyśrodkowej części płata skroniowego

• funkcje:

– bierze udział w procesach pamięciowych

– wysyła połączenia przez sklepienie

– otrzymuje informacje przez korę śródwęchową

21

półkule mózgu

• funkcje– percepcja– kontrola ruchowa– uwaga– pamięć– emocje– myślenie– mowa– kontrola poznawcza

• główne struktury– kora mózgu (istota szara)

• płaty: czołowy, skroniowy, potyliczny, ciemieniowy, wyspa

• zakręty (obręczy, zaśrodkowy, przedśrodkowy),• bruzdy (boczna, środkowa, ostrogowa)• szczeliny (podłużna)

– istota biała półkul mózgu• spoidła (wielkie, przednie, tylne, uzdeczek)• włókna kojarzeniowe

22

płat

czołowy

płat

czołowy

płat

czołowy

płat

ciemieniowy

płat

skroniowy

płat

potyliczny

płat

potyliczny

płat

limbiczny

płat

ciemieniowy

płat

potyliczny

płat

skroniowy

płat

limbicznypłat skroniowy

23

wyspa

25

istota biała – typy włókien• Włókna kojarzeniowe, tj. intrahemisferyczne (wewnątrzpółkulowe) –

zakręt-zakręt, płat-płat– krótkie: włókna łukowate łączą sąsiednie zakręty

– długie: pęczki, włókna asocjacyjne łączące odległe regiony kory

– rozpoczynają się w warstwie II i III kory

włókna łukowate

płat ciemieniowy

płat potyliczny

pęczek łukowatypłat potyliczny

pęczek hakowaty

wyspa

płat czołowy

pęczek

podłużny

górny

Pęczek podłużny górny (superior longitudinal

fasciculus)

Pęczek hakowaty (uncinate fasciculus)

Pęczek łukowaty(arcuate fasciculus)

torebka wewnętrzna• włókna korowo-rdzeniowe i korowo-jądrowe

• główne „wyjście” ruchowe z kory

30

istota biała – typy włókien

• Włókna spoidłowe– łączą homologowe obszary w obu

półkulach

– spoidło wielkie (rozległe obszary półkul)

– spoidło przednie (kora węchowa i okolice skroniowe)

– spoidło uzdeczek

– spoidło tylne

– Biorą swój początek w w. II i III kory

31

spoidło wielkie spoidło przednie

32

włókna spoidłowe

spoidło

wielkie

spoidło

przednie

podwzgórze

sklepienie

komora

trzecia

śród-

mózgowie