CENTRALNY UKŁAD NERWOWY

• PÓŁKULE MÓZGU: PŁATY MÓZGOWE

JĄDRA PODKOROWE

MIĘDZYMÓZGOWIE: WZGÓRZE I

PODWZGÓRZE

• PIEŃ MÓZGU: ŚRÓDMÓZGOWIE

MOST

RDZEŃ PRZEDŁUŻONY

• RDZEŃ KRĘGOWY

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

• KOMÓRKA ROGÓW PRZEDNICH RDZENIA

• KORZENIE NERWOWE

• ZWOJE NERWOWE

• NERWY RUCHOWE I CZUCIOWE

• RECEPTORY

PŁAT CZOŁOWY MÓZGU

• PIERWSZORZĘDOWY OŚRODEK RUCHU – ZAKRĘT PRZEDŚRODKOWY – ROZPOCZĘCIE RUCHU I POCZĄTEK DROGI PIRAMIDOWEJ

• OŚRODEK RUCHOWY MOWY – POLE BROKI

• WPŁYW NA RÓWNOWAGĘ – DROGI KOROWO-MOSTOWO-MÓŻDŻKOWE

• WPŁYW NA MOTORYKĘ TWARZY, GARDŁA I KRTANI – DROGI KOROWO – JĄDROWE

• OŚRODEK PAMIĘCI

• OŚRODEK EMOCJI

USZKODZENIE PŁATA CZOŁOWEGO MÓZGU

( UDAR, URAZ, GUZ, ZAPALENIE)

• ZABURZENIA MOWY: AFAZJA RUCHOWA – TYLKO GDY DOTYCZY

PÓŁKULI DOMINUJĄCEJ

• PO STRONIE PRZECIWNEJ DO USZKODZENIA:

NIEDOWŁAD OŚRODKOWY NERWU TWARZOWEGO –

DOLNA CZĘŚĆ TWARZY

NIEDOWŁAD OŚRODKOWY NERWU PODJĘZYKOWEGO

NIEDOWŁAD POŁOWICZY KOŃCZYN LUB NIEDOWŁAD Z PRZEWAGĄ

ZAJĘCIA KOŃCZYNY GÓRNEJ LUB DOLNEJ ( PATRZ

ORGANIZACJA SOMATOTOPOWA )

• ZABURZENIA PAMIĘCI AŻ DO OTĘPIENIA ( OBUSTRONNE USZKODZENIE )

• ZABURZENIA NASTROJU : WESOŁKOWATOŚĆ LUB APATIA

• ZABURZENIA EMOCJI

• PADACZKA CZOŁOWA

PŁAT CIEMIENIOWY MÓZGU

• PIERWSZORZĘDOWY OŚRODEK CZUCIA – ZAKRĘT

ZAŚRODKOWY :

• RÓŻNICOWANIE: UMIEJSCOWIENIA BODŻCA,

SIŁY BODŻCA

RODZAJU BODŻCA

CZUCIE WIBRACJI

USZKODZENIE PŁATA CIEMIENIOWEGO MÓZGU

• OBNIŻENIE PERCEPCJI BÓLU

TEMPERATURY

UCISKU

DOTKNIĘCIA

• UTRATA CZUCIA DYSKRYMINACJI ( ODRÓŻNIANIA DWÓCH DZIAŁAJĄCYCH

JEDNOCZEŚNIE BODŻCÓW)

• UTRATA CZUCIA DERMOLEKSJI – ROZPOZNAWANIA ZNAKÓW PISANYCH NA

SKÓRZE

• ZABURZENIA ORIENTACJI STRON ( PRAWA – LEWA, GÓRA – DÓŁ, PRZÓD – TYŁ )

• ASTEREOGNOZJA ( NIE ROZPOZNA PRZEDMIOTU DOTYKIEM )

• ANOZOGNOZJA ( BRAK POCZUCIA ŻE SIĘ JEST ŚLEPYM )

• AFAZJA AMNESTYCZNA – LEWA PÓŁKULA ( NIE POTRAFI NAZWAĆ PRZEDMIOTU

CHOĆ WIE DO CZEGO ŚŁUŻY)

PŁAT SKRONIOWY MÓZGU

• PÓŁKULA DOMINUJĄCA; OŚRODEK CZUCIOWY

MOWY – WERNICKEGO ( ZAKRĘT SKRONIOWY

GÓRNY )

• OŚRODEK KOROWY SŁUCHU, WĘCHU I SMAKU

• UKŁAD LIMBICZNY : OŚRODEK PAMIĘCI ŚWIEŻEJ

( HIPOKAMP, ZAKRĘT

PRZYHIPOKAMPOWY)

OŚRODEK EMOCJI ( CIAŁA

MIGDAŁOWATE)

• PROMIENISTOŚĆ WZROKOWA

USZKODZENIE PŁATA SKRONIOWEGO

• PÓŁKULA DOMINUJĄCA ; AFAZJA CZUCIOWA

• AGNOZJA SMAKOWA I WĘCHOWA

• OGRANICZENIE POLA WIDZENIA ( PROMIENISTOŚĆ

WZROKOWA)

• ZABURZENIA PAMIĘCI ( USZKODZENIE OBUSTRONNE)

• ZABURZENIA EMOCJI ( USZKODZENIE OBUSTRONNE)

• PADACZKA SKRONIOWA

PŁAT POTYLICZNY MÓZGU

• PIERWSZORZĘDOWY OŚRODEK WZROKU

– BRUZDA OSTROGOWA

• DRUGO I TRZECIORZĘDOWE OŚRODKI

WZROKU W PÓŁKULI DOMINUJĄCEJ :

ROZPOZNAWANIE LITER,

PRZEDMIOTÓW I CYFR

ROZPOZNAWANIE TWARZY

USZKODZENIE PŁATA POTYLICZNEGO

• NIEDOWIDZENIE POŁOWICZE JEDNOIMIENNE

PRZECIWSTRONNE DO USZKODZENIA

• PÓŁKULA DOMINUJĄCA;

ALEKSJA ( NIEMOŻNOŚĆ CZYTANIA )

AKALKULIA ( NIEMOŻNOŚĆ LICZENIA)

AGNOZJA WZROKOWA ( NIEMOŻNOŚĆ

ROZPOZNANIA PRZEDMIOTÓW PRZY POMOCY WZROKU)

PÓŁKULA NIEDOMINUJĄCA: NIEMOŻNOŚĆ ROZPOZNAWANIA

TWARZY (PROZOPAGNOZJA)

JĄDRA PODKOROWE

• JĄDRA KRESOMÓZGOWIA: JĄDRO OGONIASTE

JĄDRO SOCZEWKOWATE :

SKORUPA I GAŁKA BLADA

• JĄDRA ŚRÓDMÓZGOWIA: ISTOTA CZARNA

• JĄDRO CZERWIENNE

OŚRODKI PODKOROWE RUCHU NIE PODLEGAJĄCEGO WOLI –

TZW. AUTOMATYZM RUCHOWY

REGULACJA NAPIĘCIA MIĘŚNI

WSPÓŁDZIAŁANIE MIĘŚNI AGONISTYCZNYCH I

ANTAGONISTYCZNYCH W CZASIE RUCHU

WSPÓŁRUCHY FIZJOLOGICZNE (np. balansowanie kończyn

górnych czy miednicy przy chodzeniu)

ODRUCHY POSTAWNE

USZK0DZENIE JĄDER PODKOROWYCH

• CHOROBA PARKINSONA I ZESPOŁY PARKINSONOWSKIE

- HIPOMIMIA

- RZADKIE MRUGANIE

- DRŻENIE SPOCZYNKOWE KOŃCZYN

PLASTYCZNE WZMOŻENIE NAPIĘCIA

MIĘŚNIOWEGO W AGONISTACH I ANTAGONISTACH RUCHÓW

( RURA OŁOWIANA )

- PRZODOPOCHYLENIE TUŁOWIA

- CHÓD DROBNYMI KROCZKAMI

• PLĄSAWICA: RUCHY MIMOWOLNE

• OBNIŻENIE NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO

MIĘDZYMÓZGOWIE

• WZGÓRZE : POPRZEZ PROMIENISTOŚĆ

WZGÓRZOWĄ PRZEKAZUJE BODŹCE Z

OŚRODKÓW OBWODOWYCH DO KORY

MÓZGOWEJ

• PODKOROWY OŚRODEK CZUCIA DOTYKU, BÓLU,

TEMPERATURY, CZUCIA GŁĘBOKIEGO: UŁOŻENIA,

UCISKU ( BODŻCE SĄ UŚWIADAMIANE ! )

• OŚRODEK ZBORNOŚCI I RÓWNOWAGI

MIĘDZYMÓZGOWIE CD

• PODWZGÓRZE : NADZRZĘDNY OŚRODEK AUTONOMICZNEGO

UKŁADU NERWOWEGO:

• REGULACJA: AKCJI SERCA

CIŚNIENIA TĘTNICZEGO

TEMPERATURY CIAŁA

ODDECHU

MOTORYKI NACZYŃ, NARZĄDÓW

WEWNĘTRZNYCH

WPŁYW NA: PODSTWOWĄ PRZEMIANĘ MATERII

GOSPODARKĘ WODNO-ELEKTROLITOWĄ

WYDZIELANIE PRZEZ GRUCZOŁY

WPŁYW NA UKLAD HORMONALNY ( BEZPOŚREDNI I ZA

POŚREDNICTWEM PRZYSADKI MÓZGOWEJ

•

MÓŻDŻEK

• OŚRODEK ZBORNOŚCI I RÓWNOWAGI POŁĄCZONY ZE

WSZYSTKIMI UKŁADAMI RUCHOWYMI

• WPŁYW NA MOTORYKĘ NERWÓW CZASZKOWYCH

• RDZENIA KRĘGOWEGO

• WPŁYW NA WZGÓRZE

• POWIĄZANIE Z JĄDRAMI PODKOROWYMI

USZKODZENIE MÓŻDŻKU

• OCZOPLĄS

• MOWA SKANDOWANA

• ATAKSJA ( NIEMOŻNOŚĆ TRAFIENIA DO CELU )

• DRŻENIE ZAMIAROWE

• DYZMETRIA ( RUCH NIESTOSOWNY DO CELU – ZA DUŻY

LUB ZA MAŁY)

• ASYNERGIA TUŁOWIA I KOŃCZYN ( NIEMOŻNOŚĆ

UTRZYMANIA TUŁOWIA LUB KOŃCZYN W NADANEJ

POZYCJI)

• ADIADOCHOKINEZA: NIEMOŻNOŚĆ WYKONYWANIA

SZYBKICH RUCHÓW NAPRZEMIENNYCH)

• DODATNIA PRÓBA ROMBERGA

PIEŃ MÓZGU

• JĄDRA NERWÓW CZASZKOWYCH OD III DO XII

• TWÓR SIATKOWATY : REGULACJA SNU I

• CZUWANIA

• OŚRODEK PRACY SERCA

• OŚRODEK KONTROLI

• CIŚNIENIA

• OŚRODEK ODDECHOWY

• DROGI WSTĘPUJĄCE I ZSTĘPUJĄCE

USZKODZENIE PNIA MÓZGU • OBJAWY OGÓLNE

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

• ZABURZENIA WEGETATYWNE: ODDYCHANIA, SERCOWO-

NACZYNIOWE I INNE

• OBJAWY NEUROLOGICZNE:

CHARAKTERYSTYCZNA JEST NAPRZEMIENNOŚĆ

OBJAWÓW NEUROLOGICZNYCH NP.:

USZKODZENIE NERWÓW CZASZKOWYCH PO

STRONIE OGNISKA

• NIEDOWŁAD PIRAMIDOWY KOŃCZYN PO STRONIE

• PRZECIWNEJ DO OGNISKA

• ROZSZCZEPIENNE ZABURZENIA CZUCIA NA TWARZY PO

• STRONIE OGNISKA

• ROZSZCZEPIENNE ZABURZENIA CZUCIA NA KOŃCZYNACH PO

• STRONIE PRZECIWNEJ DO OGNISKA

• ZESPÓŁ MÓŻDŻKOWY PO STRONIE OGNISKA

DROGA KOROWO – RDZENIOWA ( PIRAMIDOWA )

• I NEURON : KOMÓRKA PIRAMIDOWA ZAKRĘTU

• PRZEDŚRODKOWEGO KORY MOZGOWEJ

• PRZEBIEG: TOREBKA WEWNĘTRZNA

• ŚRÓDMÓZGOWIE : KONARY MÓZGU

• MOST: BRZUSZNA CZĘŚĆ

• RDZEŃ PRZEDŁUŻONY: BRZUSZNA CZĘŚĆ

• PIRAMIDY RDZENIA PRZEDŁUŻONEGO

• SKRZYŻOWANIE PIRAMID (80-85% WŁÓKIEN

• ULEGA SKRZYŻOWNIU )

• Ii NEURON : KOMÓRKA RUCHOWA α ROGÓW PRZEDNICH

• RDZENIA

USZKODZENIE DROGI KOROWO - RDZENIOWEJ

• POWYŻEJ SKRZYŻOWANIA PIRAMID:

• NIEDOWŁAD KOŃCZYN PO STRONIE PRZECIWNEJ DO USZKODZENIA

• PONIŻEJ SKRZYŻOWANIA PIRAMID:

NIEDOWŁAD KOŃCZYN PO STRONIE USZKODZENIA

PONADTO W NIEDOWŁADNYCH KOŃCZYNACH:

WZMOŻENIE NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO TYPU SPASTYCZNEGO

(SCYZORYK )

WYGÓROWANIE ODRUCHÓW ŚCIĘGNISTYCH

ODRUCHY PATOLOGICZNE NP. BABIŃSKIEGO

NERWY CZASZKOWE OBJAWY USZKODZENIA

• NERW I WĘCHOWY: BRAK POWONIENIA

• NERW II WZROKOWY:

UPOŚLEDZENIE OSTROŚCI WZROKU

UPOŚLEDZENIE WIDZENIA BARW

UBYTKI W POLU WIDZENIA

• NERWY GAŁKORUCHOWE ( OKORUCHOWY III ,

BLOCZKOWY IV, ODWODZĄCY VI ) :

• ASYMETRIA SZPAR POWIEK I ŹRENIC ( III )

• ZABURZENIA REAKCJI ŹRENIC NA ŚWIATŁO ( III)

• ASYMETRIA USTAWIENIA GAŁEK OCZNYCH

• (ZEZ) I W ZWIAZKU Z TYM CZĘSTO

• PODWÓJNE WIDZENIE ( III, IV, VI )

• OGRANICZENIE RUCHOMOŚCI GAŁEK

• OCZNYCH ( III, IV, VI )

NERW TRÓJDZIELNY V

• OSŁABIENIE CZUCIA POWIERZCHNIOWEGO ( DOTYKU,

BÓLU I TEMPERATURY ) NA POŁOWIE TWARZY I

PODNIEBIENIA, DZIĄSEŁ I JĘZYKA.

• NIEDOWŁAD MIĘŚNI PORUSZAJĄCYCH SZCZĘKĄ I

ŻUCHWĄ M. IN. ŻWACZY, SKRZYDŁOWYCH ( ZBACZANIE

ŻUCHWY W STRONĘ PORAŻONĄ )

• NERWOBÓL NERWU TRÓJDZIELNEGO – NAPADOWE SILNE

BÓLE POŁOWY TWARZY TRWAJĄCE SEKUNDY BEZ

INNYCH OBJAWÓW USZKODZENIA NERWU.

NERW TWARZOWY VII

• PORAŻENIE OBWODOWE ( BELLA ): JĄDRO, PIEŃ NERWU

- NIEMOŻNOŚĆ ZMARSZCZENIA CZOŁA

ZAMKNIĘCIA OKA – RZADKIE MRUGANIE

NADYMANIA POLICZKA

SZCZERZENIA ZĘBÓW

GWIZDANIA

- OSŁABIENIE LUB ZNIESIENIE POCZUCIA SMAKU NA

POŁOWIE JĘZYKA

PORAŻENIE OŚRODKOWE ( USZKODZENIE OŚRODKÓW

POWYŻEJ JĄDRA NERWU VII): WYGŁADZENIE FAŁDU

NOSOWO – WRAGOWEGO I OPADNIĘCIE KĄTA UST PO

STRONIE PRZECIWNEJ DO USZKODZENIA

NERW STATYCZNO – SŁUCHOWY VIII

• DOLEGLIWOŚCI:

•

- ZAWROTY GŁOWY – WIROWANIE OTOCZENIA

- OSŁABIENIE SŁUCHU LUB GŁUCHOTA

• OBJAWY:

- NIEDOSŁUCH PO STRONIE USZKODZENIA

- OCZOPLĄS

- ZBACZANIE KOŃCZYN I CZASEM TUŁOWIA W

STRONĘ USZKODZENIA PRZY PRÓBIE ROMBERGA

NERWY TZW. OPUSZKOWE IX ( JĘZYKOWO –

GARDŁOWY ) X ( BŁĘDNY ) XI ( DODATKOWY CZĘŚĆ

CZASZKOWA )

• ZABURZENIA ZMAKU NA TYLNEJ CZĘŚCI JĘZYKA

• OPADANIE PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

• ZABURZENIA POŁYKANIA

• MOWA „ NOSOWA „ CZĘSTO CHRYPKA.

• ZNIECZULENIE I ZNIESIENIE BÓLU W GÓRNEJ CZĘŚCI

GARDŁA NA MIGDAŁKACH I TYLNEJ CZĘŚCI JĘZYKA

ZESPÓŁ USZKODZENIA NERWU BŁĘDNEGO ( UWAGA: NERW

ZAWIERA WŁÓKNA PRZYWSPÓŁCZULNE DO GRUCZOŁÓW, SERCA

( SPLOT SERCOWY ), OSKRZELI ( SPLOT PŁUCNY), NARZĄDÓW

JAMY BRZUSZNEJ I MIEDNICY ( SPLOT TRZEWNY, SPLOT

KREZKOWY GÓRNY )

• OBUSTRONNE CAŁKOWITE PORAŻENIE PROWADZI

SZYBKO DO ZGONU ( ZAPALENIE NERWÓW, BŁONICA,

OŁÓW, ARSEN, ALKOHOL, ROZLANE USZKODZENIE PNIA

MÓZGU )

• JEDNOSTRONNE PORAŻENIE : OPADANIE PODNIEBIENIA

• MOWA NOSOWA

• CHRYPKA

• ZBURZENIA POŁYKANIA

• TACHYKARDIA

• NIEMIAROWOŚĆ

NERW XI DODATKOWY CZĘŚĆ RDZENIOWA

• OSŁABIENIE SKRĘTU SZYI DO BOKU ( MIĘSIEŃ

MOSTKOWO – OBOJCZYKOWO – SUTKOWY )

• OSŁABIENIE UNOSZENIA BARKÓW – „

WZRUSZANIA RAMION „ ( MIĘSIEŃ

CZWOROBOCZNY )

NERW PODJĘZYKOWY XII

• PORAŻENIE JADRA LUB NERWU ( OBWODOWE )

- ZANIK MIĘŚNI POŁOWY JĘZYKA

- ZBACZANIE JĘZYKA W STRONĘ NIEDOWŁADU

- ZABURZENIA MOWY I POŁYKANIA

USZKODZENIE OŚRODKÓW POWYŻEJ JADRA NERWU

( OŚRODKOWE PORAŻENIE )

- NIEZNACZNA ASYMETRIA JĘZYKA

- ZBACZANIE W STRONĘ PRZECIWNĄ DO USZKODZENIA

•

OBJAWY USZKODZENIA OBWODOWEGO UKŁADU

NERWOWEGO

• NIEDOWŁAD MIĘŚNI UNERWIANYCH PRZEZ DANY

KORZEŃ, LUB NERW

• ZANIK MIĘŚNI

• OBNIŻENIE NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO

• OSŁABIENIE LUB ZNIESIENIE ODRUCHÓW ŚCIĘGNISTYCH

• OSŁABIENIE LUB ZNIESIENIE CZUCIA POWIERZCHNIOWEGO

W ZAKRESIE UNERWIENIA

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNNY USZKODZENIA

RDZENIA KRĘGOWEGO

• MIELOPATIA SZYJNA: CENTRALNA PRZEPUKLINA JĄDRA

MIAŻDŻYSTEGO, ZŁAMANIE TRZONU KRĘGU SZYJNEGO Z

PRZEMIESZCZENIEM, USZKODZENIE TĘTNICY RDZENIOWEJ

PRZEDNIEJ

• NIEDOWŁAD I ZANIK MIĘŚNI OBRĘCZY BARKOWEJ

(USZKODZENIE ROGÓW PRZEDNICH RDZENIA )

- PROKSYMALNYCH C5 – C6

- DYSTALYCH ( RĘKA) C7 – TH1

• NIEDOWŁAD PIRAMIDOWY - SPASTYCZNY KOŃCZYN

DOLNYCH PONIŻEJ USZKODZENIA

• OSŁABIENIE CZUCIA POWIERZCHNIOWEGO PONIŻEJ

USZKODZENIA ( DROGI RDZENIOWO - WZGÓRZOWE )

POŁOWICZE USZKODZENIE RDZENIA

( ZESPÓŁ BROWNA – SEQUARDA )– PRZYCZYNA :

GUZ ZEWNĄTRZRDZENIOWY, URAZ

• PO STRONIE USZKODZENIA:

• - NIEDOWŁAD PIRAMIDOWY KOŃCZYN ( ODCINEK SZYJNY )

LUB KOŃCZYNY DOLNEJ ( ODCINEK PIERSIOWY) PONIŻEJ

USZKODZENIA WYNIKAJĄCY Z USZKODZENIA SZNURÓW

BOCZNYCH RDZENIA

- ZABURZENIA CZUCIA GŁĘBOKIEGO ( UŁOŻENIA ) Z

POWODU USZKODZENIA SZNURÓW TYLNYCH RDZENIA

• PO STRONIE PRZECIWNEJ ;

- ZNIESIENIE CZUCIA POWIERZCHNIOWEGO ( BÓLU,

TEMPERATURY ) Z POWODU USZKODZENIA

SKRZYŻOWANYCH DRÓG RDZENIOWO-WZGÓRZOWYCH

ZESPÓŁ OGONA KOŃSKIEGO – PRZYCZYNA :

CENTRALNA PRZEPUKLINA JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO

OD L4 DO S1, GUZ, URAZ KRĘGOSŁUPA

• BÓLE KORZENIOWE NASILAJĄCE SIĘ W CZASIE KASZLU

• ZABURZENIA CZUCIA O CHARAKTERZE „SPODENEK’ LUB

„SIODŁA’

• NIEDOWŁAD WIOTKI DYSTALNYCH CZĘŚCI KOŃCZYN

DOLNYCH ( STÓP )

• ZATRZYMANIE MOCZU I STOLCA

ZALECANA LITERATURA

• Antoni Prusiński : Neurologia praktyczna. PZWL Warszawa 2011