Wszechnica Żywieniowa: Jedni głodują, inni marnują · 2012-10-18 · Jak uniknąć...

Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Wszechnica Żywieniowa

XXXII Światowy Dzień Żywności 16 października 2012

Wszechnica Żywieniowa:

Jedni głodują, inni marnują

Dr hab. Krystyna Rejman Zakład Wyżywienia Ludności Katedra Organizacji i Ekonomiki Konsumpcji



Prawo do wyżywienia

Żywność jest niezbędna do istnienia i funkcjonowania człowieka, jest fundamentalną ludzką potrzebą.

1948 - Zgromadzenie Ogólne ONZ,

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, art. 25:

„każdy człowiek ma prawo do standardu życia właściwego dla zdrowia i dobrego samopoczucia jego i jego rodziny, włączając żywność”



Prawo do właściwego wyżywienia

1999 - Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ, Ogólne Postanowienia nr 12:

„Każdy człowiek zawsze musi mieć zapewniony

fizyczny i ekonomiczny dostęp do żywności (lub

środków jej pozyskiwania), wolnej od szkodliwych

substancji i akceptowalnej w jego kulturze,

wystarczającej pod względem jakości, ilości i

różnorodności, aby zaspokoić swoje potrzeby

wyżywienia”.



Cele FAO

polepszanie wytwarzania, wymiany i dystrybucji produktów rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa

poprawa wyżywienia narodów

polepszenie warunków życia ludności wiejskiej: zapewnienie niezbędnego kredytu rolnego, popieranie zawierania porozumień w sprawie międzynarodowego handlu produktami rolnymi

udzielanie pomocy technicznej



Światowy Dzień Żywności

Proklamowany w 1979 r. na Konferencji Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) Cele:

spotęgować świadomość społeczną w zakresie problemu wyżywienia świata wzmocnić solidarność w walce przeciwko głodowi, niedożywieniu i biedzie

1980 Zgromadzenie Ogólne ONZ poparło obchody WFD



Konieczność ograniczenia skali głodu

Światowy Szczyt Żywnościowy Rzym, 1996:

do 2015 r. zredukować o połowę liczbę głodujących

Milenijne Cele Rozwoju, szczyt ONZ 2000:

Nr 1. do 2015 r. wyeliminować skrajne ubóstwo i głód

2 zobowiązania: zmniejszyć o połowę liczbę ludności o dziennym dochodzie nie przekraczającym 1 $

zmniejszyć o połowę liczbę ludności cierpiącej głód.



WFD 2011



Liczba głodujących zmniejszyła się, ale wciąż jest nieakceptowalnie zbyt duża!

925 mln głodujących



Pierwszy cel milenijny jest ciągle nieosiągalny!



Zmiana liczby głodujących od 1990 r.

AZJA

AMERYKA ŁACIŃSKA

AFRYKA SUBSAHARYJSKA



Sytuacja w krajach UE

Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu EAPN

78 mln osób = 21% populacji UE-15 żyje w ubóstwie lub na granicy ryzyka

Występowanie biedy zależy m.in. od rodzaju zatrudnienia i wysokości dochodu

bezrobotni 6,3 mln

zatrudnieni 7,8 mln

praca na własny rachunek 3,1 mln

poprzemysłowe obszary miejskie terenem rosnącej biedy i społecznej marginalizacji



Wzrost populacji świata w perspektywie 2050 r. wg różnych wariantów płodności

1950 r. 2,5 mld 2000 r. 6,1 mld 2050 r. 9,1, mld (średni wskaźnik)

obecny wskaźnik

wysoki

średni

niski

W 2050 r. potrzeba będzie więcej żywności o 70%



Niezbędne są działania na rzecz biednych ograniczające głód

oraz uświadamiające sytym, że problem głodu

jest ciągle problemem XXI wieku!



Europejski Dzień Meczów Przeciw Głodowi



Nie marnuj jedzenia! Inni go potrzebują!

FEDERACJA POLSKICH BANKÓW ŻYWNOŚCI

Maria Gosiewska, 17.10.2012 r.

Misja Banków Żywności

Przeciwdziałanie marnowaniu żywności oraz

zmniejszanie obszarów niedożywienia w Polsce.

Banki Żywności - zapobiegają marnowaniu - Banki Żywności - są to organizacje pozarządowe, które pozyskują żywność

wśród producentów i dystrybutorów zapobiegając jej niepotrzebnej utylizacji.

- Otrzymana żywność przekazywana jest organizacjom społecznym zajmującym się dożywianiem osób najbardziej potrzebujących.

Banki Żywności – schemat i skala działania - 69 tys. ton żywości/rok - 28 banków żywności - 3 500 lokalnych organizacji - 1,7 mln potrzebujących

Żywność – jest surowcem naturalnym, odnawialnym, przeznaczonym do spożycia przez człowieka.

Definicja strat i marnowania żywności Pod pojęciem strat i marnowania żywności rozumie się wszelkie produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone przeznaczone do spożycia przez ludzi, lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać, które pomimo ich wytworzenia nie zostały przez ludzi spożyte. Nie zostały więc one wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem. Dotyczy to każdego etapu łańcucha żywnościowego, od produkcji pierwotnej, przez przetwórstwo i dystrybucję do konsumpcji.

Rada ds. Racjonalnego Wykorzystywania Żywności

przy Federacji Polskich Banków Żywności

Grupa ds. Badań

Marnowanie i straty żywności ujmują ubytki naturalne - zmniejszenie masy jadalnej żywności w wyniku zmian fizycznych i biochemicznych (jak np. wysychanie), związanych z warunkami przechowywania, straty - zmniejszenie masy jadalnej żywności wynikające z niegospodarności, błędów i nieprawidłowości w przebiegu procesów np. w produkcji rolniczej, podczas zbiorów, w przetwórstwie, transporcie czy magazynowaniu, marnotrawstwo - zmniejszenie masy jadalnej żywności wynikające z nieprawidłowej dystrybucji żywności, transportu, przechowywania i przygotowywania jej na potrzeby konsumpcji w gospodarstwach domowych i w zakładach gastronomicznych.



Grupa ds. Badań

Marnotrawstwo żywności zakłada uświadomione i celowe działanie niespożytkowania żywności zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem na każdym etapie łańcucha żywnościowego. • W ilości strat i marnowania żywności ujmuje się surowce spożywcze, które zostały wytworzone na potrzeby konsumpcji, ale ostatecznie zostały wykorzystane w innym celu, np. na kompost, paszę lub bioenergię.

• Wielkość ubytków, strat i marnowania żywności jest określana w rocznym horyzoncie czasowym związanym z cyklem produkcji żywności na obszarze Polski i odnosi się do typowych warunków produkcyjnych. Nie uwzględnia się zatem wpływu czynników losowych na rozmiary strat i marnowania żywności.

•Nie uwzględnia się zatem wpływu czynników losowych na

rozmiary strat i marnowania żywności.



Grupa ds. Badań

Partnerstwo dla racjonalnego wykorzystywania żywności

• partnerstwo publiczno – prywatno - społeczne


Honorowy Patronat

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Ile żywności się marnuje? -Na świecie, co roku wyrzucamy 1.3 mld ton jedzenia. Stanowi to 1/3 ilości produkowanej żywności, nadającej się do spożycia (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)).

-W Europie marnuje się 89 mln ton żywności (04.2011 r., Komisja Europejska). Do kosza wyrzuca się 20-30% kupionego jedzenia, 2/3 nadawałoby się jeszcze do spożycia.

-W Polsce marnuje się blisko 9 mln ton żywności (Eurostat 2006 r.). -30% konsumentów przyznaje się do marnowania jedzenia (Millward Brown SMG/KRC, 09.2012 r.).

Straty żywności, a marnotrawstwo – wg. FAO W raporcie Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i

Rolnictwa (FAO) zostaje podjęte rozróżnienie pomiędzy stratami żywności, a marnotrawstwem.

1. Pojęcie straty żywności odnosi się do krajów rozwijających się, gdzie głównymi

przyczynami marnowania żywności jest brak wiedzy na temat właściwego przechowywania, braki w infrastrukturze, psucie się żywności i trudniejsze warunki klimatyczne.

Do strat żywności dochodzi głównie na etapie produkcji, natomiast straty są zdecydowanie mniejsze na poziomie konsumpcji.

Produkcja i jej nieodpowiednie przechowywanie generują około 40% strat. 1. Natomiast marnotrawstwo żywności to problem krajów wysokorozwiniętych,

odnosi się głównie do konsumentów i sprzedawców żywności, kiedy zdatne do spożycia produkty są wyrzucane do kosza. Średnio w Europie i Ameryce Północnej przeciętna osoba wyrzuca od 95-115 kg jedzenia rocznie. Dla porównania w krajach Afryki Subsaharysjkiej wynosi odpowiednio 6-11 kg. W krajach rozwiniętych spożywa się rocznie około 900 kg żywności rocznie na osobę, natomiast w krajach rozwijających się ta ilość jest mniejsza o połowę i wynosi około 460 kg.

Źródło: FAO, 05.2011 r.

Wyrzucanie żywności

W OGÓLE Czy zdarza się Panu(i) wyrzucać żywność?

Podstawa – respondenci, którym zdarza się wyrzucać niespożytą żywność N=149

Podstawa – wszyscy respondenci N=500

OSTATNIO Czy zdarzyło się Panu(i) ciągu ostatniego miesiąca wyrzucić żywność?

nie

70%

tak

30%

nie wiem /

nie pamiętam

1%

nie wiem /

nie pamiętam

6%

tak

70%

nie

24%

Źródło: Badania zrealizowane przez MillwardBrown SMG/KRC wrzesień 2012

r. na zlecenie Federacji Polskich Banków Żywności.

Powody wyrzucania żywności

51%

31%

26%

25%

22%

5%

1%

1%

przegapienie terminu przydatności do spożycia

niewłaściwe przechowywanie żywności

zakup złego jakościowo produktu

zbyt duże porcje posiłków

zbyt duże zakupy

brak pomysłów na wykorzystanie składników do różnych dań

inne

nie zastanawiam się nad tym

różnice istotne statystycznie pomiędzy kolejnymi wynikami



•Z jakich powodów zdarza się Panu(i) wyrzucać żywność? Proszę wskazać nie więcej niż 2 najczęstsze przyczyny wyrzucania żywności.

Najczęściej wyrzucane produkty

•Jakie produkty najczęściej zdarza się Panu(i) wyrzucać? Proszę wskazać nie więcej niż 3 produkty.

50%

33%

33%

29%

26%

14%

12%

11%

5%

4%

1%

1%

3%

1%

pieczywo

warzywa

wędliny

ziemniaki

owoce

jogurty

dania gotowe (typu pizza, garmażeryjne itp.)

ser

mięso

mleko

ryby

jaja

inne produkty

żadne z powyższych




Instytucje, które powinny podjąć działania ograniczające marnowanie żywności

•Kto Pana(i) zdaniem powinien podjąć działania ograniczające marnowanie żywności w Polsce? Proszę wskazać nie więcej niż 3 instytucje.

57%

35%

34%

29%

21%

15%

4%

4%

4%

7%

konsumenci

sieci handlowe i sklepikarze

(handel)

producenci żywności

rząd / samorząd

organizacje społeczne

restauratorzy

rolnicy

instytucje naukowe i

badawcze

organizacje branżowe

nie wiem / trudno powiedzieć




Kto jest odpowiedzialny za marnowanie żywności?

Eurostat 2006 r.

Konsumenci

indywidualni

42%

Produkcja żywności

39%

Dystrybucja

5%

Restauracje/catering

14%

SPOŁECZNE

EKOLOGICZNE

EKONOMICZNE

Skutki marnowania żywności

Marnowanie żywności to problem ekologiczny

Żywność jest surowcem, którego wyprodukowanie jest wysoce kosztowne dla środowiska. Wytworzenie np. 1 kg wołowiny wymaga do 50 tys. litrów wody. Produkcja, transport i przechowywanie żywności generuje ok. 20% ilości emitowanych gazów cieplarnianych. Metan pochodzący z gnijącej żywności jest gazem cieplarnianym 20-krotnie groźniejszym dla środowiska niż dwutlenek węgla. 60% wyrzucanej żywności wciąż nadaje się do spożycia, a kolejne 20% można by zaoszczędzić dzięki odpowiedniemu przechowywaniu i niedopuszczeniu do jej zepsucia.

Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE.

Parlament Europejski, 19.01.2012

• EDUKACJA: „wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcania do wymiany najlepszych praktyk i propagowania działań uświadamiających społeczeństwo w zakresie wartości żywności i produktów rolniczych, przyczyn i konsekwencji marnotrawienia żywności oraz ograniczania tej negatywnej praktyki…;”

• REDYSTRYBUCJA: „wzywa się do zbadania, czy wydane dotychczas rozporządzenia nie zawierają zbędnych przepisów, które zmuszają supermarkety i sklepy do wyrzucania żywności w pełni nadającej się do spożycia;”

Kampania edukacyjno-informacyjna na rzecz ograniczania marnowania i ochronę środowiska naturalnego „Nie marnuj jedzenia – myśl ekologicznie”

Kampania edukacyjno-informacyjna na rzecz ograniczania marnowania żywności

www.niemarnuje.pl

Strona radzi, jak nie marnować …

http://www.niemarnuje.pl/

Grzegorz Łapanowski - kucharz Jan Kuroń - kucharz

Marika - wokalistka Projekt Warszawiak - wokaliści

Popierają ograniczanie marnowania jedzenia !

Światowy Dzień Żywności, 16.10 – STRAJKI ŻYWNOŚCI

24

Zmniejszyć straty Użyć ponownie Recykling

- Lepiej planować

- Lepiej przechowywać

- Świadomie konsumować, planować zakupy,

liczyć porcje

- Inteligentne opakowania, urządzenia

- Przepisy z resztek www.niemarnuje.pl

- Zabieranie z restauracji

do domu

- Przekazać organizacjom społecznym

- Kompostowanie

- Segregacja odpadów

Źródło: „Nie marnując żywności dbamy o środowisko i walczymy z niedożywieniem, 2010, prof. dr hab. Lidia Wądołowska, U W-M w Olsztynie

Dane FPBŻ

Jak ograniczać marnowanie?

http://www.niemarnuje.pl/

Wszechnica Żywieniowa: Jedni głodują, inni marnują · 2012-10-18 · Jak uniknąć...

Documents

Transcript of Wszechnica Żywieniowa: Jedni głodują, inni marnują · 2012-10-18 · Jak uniknąć...