KOMPLEKS TEMATYCZNY

„WODA I PRZYRODA”

CYKL SYTUACJI EDUKACYJNYCH

MAŁGORZATA MICHALSKA

LUBLIN

2

CELE OGÓLNE

− Zrozumienie faktu, iż człowiek jako cząstka przyrody jest z nią nierozer-walnie złączony, ma na nią wpływ i zależy od niej.

− Zachęcenie do prezentowania aktywnej postawy w odkrywaniu tajemnicświata przyrody i wobec jego problemów.

CELE SZCZEGÓŁOWE

− Stworzenie sytuacji pozwalających na zrozumienie zależności między sta-nem czystości wody a istnieniem życia na ziemi.

− Uświadomienie wpływu człowieka na stan wód na ziemi oraz wskazaniena możliwości poprawiania go.

− Zachęcenie do gromadzenia literatury o tematyce przyrodniczej i częstegosięgania do niej dla wzbogacania własnej wiedzy z tej dziedziny.

− Stworzenie warunków do poznania właściwości wody i zjawisk przyrodni-czych z nią związanych na drodze samodzielnych doświadczeń i dociekańoraz bezpośredni kontakt z przyrodą.

METODYczynne: samodzielne doświadczenia, rozwiązywanie zadańpercepcyjne: pokaz, obserwacja;słowne: instrukcja, rozmowa, objaśnienia, wiersz, opowiadanie

FORMYIndywidualna,zespołowa,grupowa.

3

I. TEMAT: „JAKA JEST WODA”

CEL OGÓLNY: stworzenie warunków do poznania właściwości wody i jej zmienności.

CELE OPERACYJNE:Dziecko:– zna właściwości wody;– wie, jakie stany skupienia przybiera woda;– potrafi opisać krążenie wody w przyrodzie;– podejmuje działania w bezpośrednim kontakcie z wodą;– formułuje wnioski na podstawie własnych obserwacji.

METODY:czynne: samodzielne doświadczenia, rozwiązywanie zadań;percepcyjne: pokaz, obserwacja;słowne: instrukcja, opowiadanie, rozmowa;

FORMY:– – – – indywidualna,– – – – grupowa,– – – – zespołowa.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:– – – – obrazki do rozwiązań zagadek;– fiszki, zestaw do badań właściwości wody: naczynia przeźroczyste, woda

mineralna, substancje do mieszania i rozpuszczania w wodzie, miski z wodą,kostki lodu, czajnik bezprzewodowy, naczynia płaskie o różnych kształtach,korek, kamyk, skrawek materiału, gąbka;

– tekst opowiadania pt. „Jak Szaraczek zaprzyjaźnił się ze źródełkiem”:– niebieskie szarfy;– schemat „Jak krąży woda?”;– kawałki folii, słomki, woda zabarwiona farbą;– naczynia szklane z różną ilością wody, metalowa lub szklana pałeczka.

4

TOK DZIAŁAŃ

Sytuacja 1: „Gdzie się ukryła woda?”Dzieci rozwiązują zagadki związane ze stanami skupienia wody i opadami at-mosferycznymi. Rozwiązania podają słownie, następnie wyszukują obrazkii umieszczają je na tablicy.

Sytuacja 2: „Co się ukryło w wodzie?”Dzieci rozpoznają przy pomocy smaku i wzroku różne substancje wymieszanez wodą. Określają smaki, odpowiadają na pytania i dochodzą do określonychwniosków:– co stało się z niektórymi substancjami?– co się rozpuściło a co nie?– po czym poznajemy, że coś jest w wodzie?– jak myślicie, jak nazywa się substancja, która powstała po wymieszaniu wo-

dy z inną substancją?

Sytuacja 3: „Drink-bar” - praca zespołowa ( fiszki)Każdy zespół otrzymuje instrukcje (słowną lub obrazkową) wg, której wykonujenapoje z wodą mineralną. Następnie dzieci wybierają do pięciu wyrazówdo określenia z czego wykonały napój, nie podając bezpośredniej informacji,co konsultują z nauczycielką.Kolejnym zadaniem jest prezentacja napoju przy pomocy ustalonych określeńkolejno przez każdy zespół i dogadywanie z czego powstały napoje.PRZYKŁAD OKREŚLEŃ:słodki, smaczny, owocowy, czerwony…pomarańczowy, słodki, dobry, zdrowy, warzywny…brązowy, gorzki, niesmaczny, pachnący…

Sytuacja 4: „Badamy wodę”Dzieci mają do dyspozycji miski z wodą (w parach lub w małych zespołach)Badanie 1. Dzieci wkładają do misek przedmioty o różnej ciężkości, fakturze,chłonności wody i obserwują ich zachowanie. Następnie dokonują wnioskówna podstawie odpowiedzi na pytania:– co utonęło,– co unosi się na powierzchni wody i tuż pod jej powierzchnią?– dlaczego tak się stało?– czy po wyjęciu z wody wszystkie przedmioty wyglądają tak samo?– z czego da się wycisnąć wodę?

5

Badanie 2. Dzieci zanurzają ręce w wodzie i opowiadają co czują, jaka jest wo-da, co dzieje się z wodą?Takich samych odpowiedzi udzielają po:– dolaniu do misek ciepłej wody,– dorzuceniu kostek lodu do wody,– wzięciu bezpośrednio do rąk kostek lodu.Badanie 3. Dzieci poruszają rękami w wodzie i określają odgłosy jakie słyszą.Badanie 4. Dzieci nalewają wodę do naczyń o różnych kształtach i wnioskująjaki kształt ma woda.

Sytuacja 5: „Wodny koncert”Dzieci tworzą „wodną muzykę”, wykorzystując szklane naczynia pustei wypełnione różną ilością wody oraz szklanymi lub metalowymi pałeczkami.Próbują zagrać gamę i dowolne krótkie melodie. Zwracamy uwagę na ostrożnei delikatne uderzanie.

Sytuacja 6: „Jaka jest woda?”Dzieci dopowiadają dalszą część zdań zaproponowanych przez nauczycielkę:– woda jest…– woda potrafi…– gdy woda się porusza…– nie lubię wody, bo…– lubię wodę, bo…– nie lubię wody wtedy, gdy…– lubię wodę, gdy…– woda jest jak…Następnie odwołują się do zdobytych wiadomości oraz przeprowadzonych ba-dań wodnych i odpowiadają na następujące pytania:– Co stało się z lodem?– Jaki jest lód?– Czy kamień i korek zachowały się tak jak lód?– Czy można wodę zamienić w coś twardego? W co?– Jak nazywa się moment, gdy woda zamienia się w lód?

Sytuacja 7: „Taniec kropelek”Dzieci przy odpowiednio dobranej muzyce improwizują taniec kropel.

6

Sytuacja 8: „Zabawa ze źródełkiem”Dzieci słuchają opowiadania pod tytułem „Jak Szaraczek zaprzyjaźnił sięze źródełkiem” i oglądają adekwatne ilustracje. Następnie rozmawiają z nauczy-cielką o przygodzie z nauczycielką w odniesieniu do wysłuchanej treści. (Treśćopowiadania dołączona do scenariusza).

Sytuacja 9: „Taniec źródełka”Dzieci dostają niebieskie szarfy i trzymając się za ręce tworzą źródełko, którezgodnie z muzyką wije się po sali między ustawionymi krzesełkami – drzewami.

Sytuacja 10: „Jak krąży woda?”Dzieci zgromadzone są przed schematem krążenia wody w przyrodzie, w opar-ciu o zdobyte już wiadomości rozmawiają o w/w zjawisku oraz o opadach at-mosferycznych. Następnie obserwują doświadczenie, podczas którego nauczy-cielka prezentuje zjawisko parowania i skraplania się wody, zwracając uwagę nafakt, iż takie doświadczenie może być niebezpieczne, stąd wykonują je tylkodorośli.Dzieci odpowiadają na pytania:– Jak nazywa się moment, gdy woda zamienia się w parę?– Jak nazywa się moment, gdy para zamienia się w wodę?

Sytuacja 11: „Kropelkowe fantazje”Dzieci wypowiadają się na temat, kiedy można obserwować krople i na czym jenajlepiej widać. Następnie na kawałki folii wylewają łyżeczkę wody zabarwio-nej farbą, podnoszą folię do góry, poruszają na boki i opowiadają o powstałychobrazkach.

Sytuacja 12: „Kropelkowe obrazki”Dzieci rozdmuchują przez słomki kolorową wodę po kartkach. Prezentują swojeprace, opowiadając o nich i nadając im tytuły.

Sytuacja 13: „Tajemnice wody”Dzieci przeglądają swoje zbiory na temat wody i słuchają ciekawostek o rodza-jach opadów, prezentowanych przez nauczycielkę.

7

II. TEMAT: ”NIE MA ŻYCIA BEZ WODY”

CEL OGÓLNY:Uświadomienie faktu, iż woda jest niezbędna do istnienia życia na Ziemi.

CELE OPERACYJNE:dziecko:– wie, komu woda jest niezbędna do życia;– wymienia sposoby wykorzystywania wody w życiu codziennym;– dostrzega potrzebę ochrony zbiorników wodnych przed zanieczyszczeniem

oraz oszczędnego korzystania z zasobów wodnych Ziemi;– rozumie znaczenie zdania: ”Nie ma życia bez wody”;

METODY –czynne: samodzielne doświadczenia, rozwiązywanie zadańpercepcyjne: pokaz, obserwacja;słowne: rozmowa, instrukcja, opowiadanie;

FORMY:– Indywidualna,– grupowa,– zespołowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:– nagrania odgłosów wody;– puzzle w kształcie kropli „Kto potrzebuje wody?”– szarfy w trzech kolorach: | | |;– seria ilustracji „Do czego potrzebujemy wody?”, zestaw naczyń do próbek,

mapa świata lub globus;– fiszki, wzór filtra, zestaw do wykonania filtrów przez dzieci: butelki plasti-

kowe, żwir, kawałki białej bibuły, wata;– nagrania odpowiednio dobranej muzyki.

8

TOK DZIAŁAŃ

Sytuacja 1 : „Wodne zagadki”Dzieci słuchają nagrań odgłosów wody i określają je, następnie mimiką twarzywyrażają stany emocjonalne, jakie towarzyszą im, gdy mają do czynieniaz wodą, w różnych sytuacjach (np. deszcz - smutek, szum fal - strach, plus wody- radość itp.), podają temat zajęć.

Sytuacja 2 : „Kropelkowe puzzle”Dzieci układają puzzle (obrazki naklejone na kartony), przedstawiające istotyżywe, którym woda jest potrzebna do życia oraz przedmioty, którym woda niejest potrzebna (meble, samochody itp.)Puzzle już ułożone tworzą kształt kropli wody, obrazki puzzli są naklejonena kartony w „kolorach wody”.Dzieci próbują odpowiedzieć na pytania:– Co przedstawiają wasze puzzle?– Jaki kształt powstał po ułożeniu puzzli?– Dlaczego właśnie taki kształt?– Czy to co przestawiają obrazki potrzebuje do istnienia wody?

Sytuacja 3 : „ Komu potrzeba wody?”Dzieci łączą taśmą poszczególne części puzzli - kropli i umieszczają na tablicyte, które obrazują istoty, potrzebujące wody. Uzasadniają swój wybór.

Sytuacja 4 : „Jak myślisz?”Dzieci tworzą krótkie wypowiedzi odpowiadając na pytania:– co mogą mówić drzewa, gdy długo nie pada deszcz?– o czym marzą kwiaty, gdy brak im wody?– o co poproszą ryby, gdy wysycha jezioro, w którym żyją?– co czują ludzie, gdy przez długi czas z kranu nie płynie woda?

Sytuacja 5 : „Woda i przyroda” – opowieść ruchowaDzieci dostają szarfy w trzech kolorach:zielonym – symbol drzew, czerwonym – symbol kwiatów, niebieskim – sym-bol wody, jedno z dzieci to wiatr, oznaczone jest dowolnie.Następnie ilustrują ruchem opowiadanie nauczycielki.(Treść opowiadania dołączona do scenariusza).

Sytuacja 6 : „Do czego potrzebujemy wody?”Dzieci przyglądają się ilustracjom i prowadząz nauczycielką rozmowę na temat wykorzystywania wody w przedszkolu.

9

Sytuacja 7 : „Wyprawa po wodę” - spacer po okolicy.Podczas spaceru dzieci pobierają próbki wody z różnych źródeł dostępnychw okolicy. Wspólnie z nauczycielką podpisują próbki.

Sytuacja 8 : „Woda na Ziemi”Dzieci gromadzą się przed mapą lub globusem, przed sobą mają pobranena spacerze próbki wody oraz przygotowane przez nauczycielkę (np. woda mi-neralna, po zmywaniu naczyń, umyciu rąk).Wspólnie z nauczycielką prowadzą rozmowę, próbując odpowiedzieć na pytania:− Z jakich miejsc pobraliśmy próbki wody?− Jakie źródła wody mamy na Ziemi?− Wymieńcie je od najmniejszych do największych.− Określcie poziom czystości wody w pobranych na spacerze próbkach i tych,

które wam dodatkowo zaprezentuję.− Jakiej wody najchętniej napilibyście się?− Jakiej wody potrzebujemy do życia?− Jaka jest woda po użyciu jej przez ludzi?− Czym można zabrudzić wodę?− Co zrobić by uwolnić wodę od zanieczyszczenia?

Sytuacja 9 : „Robimy filtry”(technika fiszek wg C. Freineta) - praca w zespołach.Zespoły otrzymują instrukcję słowną lub rysunkową na kartce i próbują wg niejwykonać proste filtry do wody.

Sytuacja 10 : „Filtrujemy wodę”- praca w zespołach.Dzieci przelewają przez swoje filtry odpowiednie próbki wody, obserwują,co się dzieje, następnie próbują udzielić odpowiedzi na pytania nauczycielki:− Czy widzicie zmianę w czystości wody, którą przefiltrowaliście?− Czy przefiltrowanie wody odbyło się szybko? ( nauczyciel podkreśla po-

trzebę oszczędzania wody, gdyż jej oczyszczanie trwa długo oraz dlatego,by uniknąć gromadzenia się wody brudnej).

− Co jeszcze zaobserwowaliście?

Sytuacja 11: „Wodne hasła” - praca zespołowaDzieci naradzają się i wymyślają hasła związane z wodą. Mogą je zapisaćna dużych kartkach papieru - jako transparenty. Wszystkie zespoły prezentująswoje hasła przed grupą jako okrzyk.

Sytuacja 12 : „Relaks przy wodnej muzyce”Dzieci wypoczywają przy odpowiednio dobranej muzyce.

10

III. TEMAT: „ŻYCIE W WODZIE”

CEL OGÓLNY:zapoznanie z różnymi ekosystemami wodnymi i warunkami jakie muszą byćspełnione, żeby istniały.

CELE OPERACYJNE :dziecko :− wymienia ekosystemy wodne;− potrafi wskazać stworzenia żyjące w wodach słonych i słodkich;− wie, jakie skutki dla życia w wodzie i na jego brzegach ma zanieczyszczenie

zbiorników wodnych na ziemi;

METODY –czynne: rozwiązywanie zadańpercepcyjne: pokaz, obserwacjasłowne: wiersz, rozmowa

FORMY:− indywidualna,− zespołowa,− grupowa.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:− literatura przyrodnicza dla dzieci;− − − − rekwizyty do pantomimy;− − − − sylwety zwierząt żyjących w wybranym ekosystemie i odpowiednie napisy;− − − − tekst wiersza J. Papuzińskiej pt. „Chora rzeka”, ilustracje;− − − − gruba folia, gęsta farba w tubach, pędzle;− − − − dowolny materiał odpadowy do wykonania instrumentów perkusyjnych:

kapsle, puszki itp.;− − − − nagranie pt. „My chcemy grać w zielone” M. Jeżowskiej, inne nagrania od-

powiednio dobranej muzyki.

11

TOK DZIAŁAŃ

Sytuacja 1: „Kto żyje w wodnych głębinach? ”Dzieci oglądają zgromadzoną literaturę na temat życia w wodach i na jej brze-gach, samodzielnie próbują określić temat zajęć.Poznają pojęcia „ ekosystem słodkowodny”, „ekosystem słonowodny”,wymieniają i wskazują zbiorniki wodne, należące do tych ekosystemów,klasyfikują stworzenia w nich żyjące.

Sytuacja 2: „Życie w wodzie i na jej brzegach”Dzieci wspólnie z nauczycielką wykonują w kąciku przyrody wybrany ekosys-tem wodny: kompletują niezbędny materiał, rekwizyty, planują rozmieszczenieposzczególnych sylwet, uczestniczą w ich przypinaniu oraz umieszczaniu od-powiednich napisów.

Sytuacja 3: „Źli w lesie”- pantomimaDzieci przysłuchują się opowiadaniu nauczycielki, a następnie przy dpowiedniodobranej muzyce i po rozdzieleniu poszczególnych ról tworzą scenkę pantomi-miczną, opowiadającą o leśnej rzeczce i o życiu jakie się w jej obrębie toczyło,gdy w lesie panowała harmonia, cisz i ład oraz co się zmieniło po pobyciew tym miejscu „złych chłopców”, którzy zaśmiecili rzeczkę i cały las, oraz spło-szyli i zniszczyli żyjące tam stworzenia.

Sytuacja 4: „Chora rzeka”Dzieci słuchają wiersza J. Papuzińskiej pt. „Chora rzeka”, towarzyszy temu od-powiednio nagrana muzyka. Następnie próbują odpowiedzieć na pytania:

− jaki sen przyśnił się kotkowi?− dlaczego w tej rzece znikło życie?− jak myślicie, kto może być winny tej smutnej sytuacji?− czy można wyleczyć „chorą rzekę”?− kto to może zrobić i jak?− czy waszym zdaniem to był tylko zły sen, czy tak może być naprawdę?.

Dzieci oglądają ilustracje rzeki chorej i zdrowej i oceniają:

− który sen o rzece byłby dla kotka najprzyjemniejszy?− o której z rzek usłyszeliście?− po czym to poznaliście?

Sytuacja 5 : „Sen o zdrowej rzece”

12

Dzieci malują farbami na folii swoje wizje czystej rzeki i życia w jej obrębie.Następnie opowiadają o swoich pracach i emocjach, jakie towarzyszyły ich two-rzeniu. Pracy towarzyszyła muzyka.

Sytuacja 6 : „Co czujesz?”- scenki pantomimiczneDzieci wyrażają mimikę oraz gestem swoje uczucia i wrażenia, towarzyszące impodczas spaceru nad „chorą”, a potem „zdrową rzeką”.

Sytuacja 7: „Wywiad z kroplą wody”- praca w zespołachDzieci naradzają się jakie pytania można by zadać kropli wody i przeprowadzająz nią wywiad. Początkowo w roli kropli może wystąpić nauczycielka. „Kroplę”przedstawiamy jako przedstawicielkę i wysłanniczkę wszystkich wód na Ziemi.

Sytuacja 8: „Wycieczka do oczyszczalni-ścieków”

Sytuacja 9 : „Klub Przyjaciół Wody”Dzieci dzielą się wrażeniami z wycieczki, a następnie z inicjatywy nauczycielkipostanawiają o założeniu „Klubu Przyjaciół Wody”. Naradzają się w zespołachna temat „jaki jest przyjaciel wody?” i zapisują wspólnie z nauczycielką swojespostrzeżenia, tworząc jednocześnie regulamin klubu oraz projektują znaczekklubowy. Następnie wybierają najlepszy pomysł do realizacji.

Sytuacja 10: „Znaczek klubowicza”Dzieci wykonują znaczek według własnego projektu i pomysłu.

Sytuacja 11: „My chcemy grać w zielone”Dzieci słuchają nagrania pod w/w tytułem w wykonaniu Majki Jeżowskiej.Rozmawiają o przesłaniu, jakie niesie piosenka, następnie próbują opanowaćtekst i melodię.

Sytuacja 12 : „Cudowne instrumenty”Dzieci wykonują instrumenty perkusyjne ze zgromadzonych odpadów; Śpie-wając piosenkę pt. „My chcemy grać w zielone”, tworzą improwizację instru-mentalną do piosenki.

Sytuacja 13 : „Wystawiamy sztukę”Dzieci samodzielnie wykonują oraz dobierają sobie ze zgromadzonych zasobówrekwizyty do pantomimy „Źli w lesie” i przedstawiają ją zaproszonym go-ściom(dzieci z innych grup). Prezentują również piosenkę pt. „My chcemygrać...” z grą na własnoręcznie wykonanych instrumentach.Scenerią będzie wykonany ekosystem i prace na folii.

13

IV. TEMAT: „ POZNAJEMY CHMURY”.

CEL OGÓLNY:− Pogłębienie wiadomości o wodzie i jej stanach skupienia;− Zachęcenie do interesowania się zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie li-

teraturą z tym związaną.

CELE OPERACYJNE:dziecko:− wyraża sens słuchanych utworów literackich słowem, gestem, pracamiplastycznymi;− wymienia podstawowe rodzaje chmur;− określa, jaką pogodę zwiastują różne rodzaje chmur,− gromadzi literaturę o tematyce przyrodniczej i sięga do literatury by zdobyć

potrzebne informacje.

METODY –czynne: rozwiązywanie zadańpercepcyjne: pokaz, obserwacjasłowne: rozmowy, objaśnienia, wiersz

FORMY:− grupowa,− zespołowa ,− indywidualna;

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:− teksty: „Dyzio Marzyciel”, fragment III Księgi „Pana Tadeusza”

A. Mickiewicza – opis chmur;− mapa chmur, butelka z ciepłą wodą, kostki lodu;− duże kartony, kolorowa wata, klej;− odpowiednio dobrana muzyka.

14

TOK DZIAŁAŃ

Sytuacja 1: „Smaczne obłoczki”Dzieci słuchają wiersza pt.: „Dyzio Marzyciel”.Rozmawiają o treści wiersza i próbują określić temat zajęć.

Sytuacja 2: „Zabawa w obłoczki”Dzieci ilustrują ruchem krótkie opowiadanie nauczycielkizgodnie z muzyką, którą słyszą (tekst dołączony do scenariusza).

Sytuacja 3 : „Mapa chmur”Dzieci zgromadzone przed tablicą, na której obserwują mapę chmur, wypowia-dają się na temat zaobserwowanych przez nie chmur na spacerach itp. słuchająpogadanki o chmurach: poznają ich rodzaje i pogodę jaką zwiastują.

Sytuacja 4: „Obserwujemy chmury” - spacer.

Sytuacja 5: „Jak powstaje chmura?Dzieci dzielą się spostrzeżeniami ze spaceru następnie obserwują doświadczeniewykonywane przez nauczycielkę oraz słuchają komentarza na temat powstawa-nia zjawiska chmury (opis doświadczenia dołączony do scenariusza).

Sytuacja 6: „Chmury są piękne...”Dzieci dzielą się swoją wiedzą na temat chmur kończąc zdania, zaproponowaneprzez nauczycielkę:− Chmury są jak...− Chmury powstają gdy...− Chmura to jest...− Nie ma chmur bez...− Lubię chmury...− Nie lubię chmur...

Sytuacja 7: „Podniebne obrazy”Dzieci relaksują się przy muzyce i słuchają opisu chmur z III księgi „Pana Ta-deusza”- Adama Mickiewicza. Na prośbę nauczycielki zamykają oczy, próbującsobie wyobrazić to, o czym słuchają.

Sytuacja 8: „Co czujesz?”Dzieci wyrażają mimiką twarzy i gestem odczucia jakie towarzyszą im, gdy:– niebo jest bezchmurne i leżą na łące;– na niebie płyną wesołe obłoczki;– gdy chmury płyną szybko, pędzone przez zimny wiatr;

15

– gdy niebo jest zasnute szarymi chmurami;– gdy pada deszcz;– gdy jest burza...;

Sytuacja 9: „Obrazki z chmur”- praca w zespołachDzieci tworzą pracę plastyczną wykorzystując kolorową watę, kartonyw kolorach nieba oraz klej.(Niebo deszczowe, burzowe, zachód słońca, niebo dobrej pogody, itp.)Każdy zespół prezentuje swoją pracę opowiadając co przedstawia. Urządzająwystawę pod hasłem „Niebo w oczach przedszkolaka”.

16

V. TEMAT:„CO WIEMY O WODZIE”?

CEL OGÓLNY: rozwijanie zainteresowania światem przyrody i jego problemami.

CELE OPERACYJNE:dziecko:– wie, że woda to część przyrody:– rozumie, że ludzie mają wpływ na czystość wody:– wie, że zdrowa przyroda warunkuje dobre zdrowie ludzi;– rozumie pojęcie: „Człowiek jest częścią przyrody”;– interesuje się życiem na ziemi;– wymienia sposoby ochrony przyrody.METODY –czynne: rozwiązywanie zadań;percepcyjne: pokaz, obserwacja;słowne: instrukcja, objaśnienie

FORMY:– indywidualna,– – – – grupowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:– Zestaw obrazków do zagadek słownych;– Zestaw do zagadek smakowych;− Ilustracje, plansza z krzyżówką;− zestaw pytań;− puzzle pt. „Jak oszczędzamy wodę”

17

TOK DZIAŁAŃ

Sytuacja 1: „Powitanie”Dzieci śpiewają piosenkę „My chcemy grać w zielone” i prezentują hasła o wo-dzie w formie okrzyków

Sytuacja 2: „Czy wiesz...?”Dzieci rozwiązują zagadki słowne związane z wodą i wyszukują odpowiednichobrazków

Sytuacja 3: „Co to za dźwięki?”Dzieci rozpoznają odgłosy wody i określają źródło ich pochodzenia (np. szmerstrumyka, kapanie kropli deszczu)

Sytuacja 4: „Jak oszczędzamy wodę”Wybrane dziecko układa puzzle i opowiada o sposobie oszczędzania wody przed-stawionym na obrazku. Pozostałe dzieci podają inne sposoby oszczędzania.

Sytuacja 5: „Kto pyta, nie błądzi”− Wybrane dzieci odpowiadają na pytania:− Co się dzieje z wodą, gdy się ją ogrzewa?− Jak powstaje lód?− Co to jest szron?− Podaj przykład opadu atmosferycznego− Pokaż na obrazku, z której chmury spadnie deszcz− Pokaż na obrazku chmurę pierzastą− Co się dzieje z cukrem w wodzie?− Czy piasek rozpuszcza się w wodzie?− Jakie znasz ekosystemy wodne?− Wymień dwa stworzenia żyjące w wodach słodkich]− Wymień dwa stworzenia żyjące w wodach słonych− Oczyszczanie wody odbywa się bardzo szybko – prawda czy fałsz?− Dzieci są za małe aby chronić przyrodę – prawda czy fałsz?

Sytuacja 6: „Taniec kropelek”Zabawa ruchowa tak jak w temacie I. „Jaka jest woda?” – sytuacja 7

Sytuacja 7: „Co się tu rozpuściło?”Dzieci rozwiązują zagadki smakowe.

18

Sytuacja 8: „Pyszne napoje”Dzieci losują kartki z nazwą napoju jaki mają samodzielnie wykonać ze skład-ników im dostępnych.

Sytuacja 9: „Lubimy krzyżówki”− Dzieci rozwiązują krzyżówkę odpowiadając na pytania:− inaczej gotowanie;− jak nazywa się zjawisko, gdy lód zamienia się w wodę?− twarda woda;− jak nazywa się zjawisko, gdy para wodna zamienia się w wodę?− urządzenie do oczyszczania wody;− jest nim grad i śnieg;− zamarznięta mgła;− lód płynący po rzece;− może być kłębiasta lub pierzasta;− większa od strumienia;− pływa w rzece, oddycha skrzelami.

Rozwiązanie krzyżówki: WODA TO SKARB

1. W R Z E N I E2. T O P N I E N I E

3. L Ó D4. S K R A P L A N I E5. F I L T R

6. O P A D7. S Z R O N8. K R A

9. C H M U R A10. R Z E K A

11. R Y B A

Sytuacja 10: „Jesteśmy przyjaciółmi wody”Dzieci zakładają „Klub Przyjaciół Wody” i przypominają sobie ustalony wcze-śniej regulamin, prezentują znaczek klubowy.

UWAGA:

każda odpowiedź jest nagradzana brawami,

każde dziecko za aktywny udział w zabawach otrzymuje znaczek kropelki wody,

wszystkie dzieci otrzymują dyplomy „Przyjaciela wody” i znaczki klubowe.

Wyżej wymienione punkty dotyczą wszystkich sytuacji tematu V.

19

Treść opowiadania do sytuacji 2

Wyobraźcie sobie , że jesteście obłoczkami, płynącymi po niebie, (dzieci poru-szają się pojedynczo), porusza was lekki i wesoły wietrzyk, wy także jesteścielekkie i radosne.Wiatr łączy obłoczki w większe skupiska chmur i oto mamy niewielkie chmur-ki,nieco wolniej sunące po niebie, ( dzieci łączą się w pary , trójki.)

Gdy jednak coraz więcej chmur zebrało się blisko siebie (dzieci nadal się łączą

w większe grupki), już nie dało się tak szybko jak przedtem płynąć po niebie.W końcu powstała duża, szara chmura, zasnuła całe niebo i ani trochę się nieruszyła z miejsca. (skupiają się w dużej grupie). Gdy zrobiła się ciężka, zaczęłocicho grzmieć, potem coraz głośniej i głośniej (tupią nogami) zaczął padaćdeszcz a potem grad(rozbiegają się po sali cicho potem tupią nogami). Aż ..... skończyła się burza.

Opis doświadczenia „chmura w butelce”- sytuacja 5

Napełniamy plastikową butelkę ciepłą wodą, odstawiamy na chwilę, a potemwylewamy wodę. Na otwartej szyjce butelki kładziemy kostkę lodu i obser-wujemy powstawanie chmury. (Butelkę można zastąpić przeźroczystą miskąprzykrytą talerzykiem, na którym kładziemy kostki lodu).

20

JAK ZAJĄC SZARACZEK ZAPRZYJAŹNIŁ SIĘ ZE ŹRÓDEŁKIEM

Mieszka w naszym lesie Zając Szaraczek. Ma śliczne szare futerko i bar-dzo długie uszy. Całymi dniami biega po lesie, oczami zezuje, wszystko chciał-by wiedzieć – Kto? co? i dlaczego?Spotkał Zając na drodze wiewiórkę:– Kto ty jesteś?– Jestem wiewiórka Lenka!A ja – zając Szaraczek! Chodź, pójdziemy czegoś poszukać, coś zobaczyć,o czymś się dowiedzieć.Zupełnie nie mam czasu – odpowiada wiewiórka.Powędrował więc Zając samotnie.Podbiegł szaraczek do dziupli, patrzy, a tam ktoś siedzi.A ty kto jesteś? – pytaJestem sowa Złotooka. W dzień śpię, a nocą poluję na zające.

Bardzo przestraszył się nasz Zając i szybko pobiegł dalej.Idzie Szaraczek lasem i śpiewa:

Maszeruję polem, lasem,

Podśpiewuję sobie czasem,

Lecą ptaki, wietrzyk wieje

Wkoło niebo błękitnieje

Nagle zobaczył Zając źródełko.Ze źródełka wypływał maleńki strumyczek.Kto ty jesteś? – pyta Szaraczek.Jestem Źródełko!A skądeś się tu wzięło i co zamierzasz robić?Bardzo chcę podróżować i zobaczyć co jest tam, bardzo daleko – odpowiada

Źródełko.Cudownie – ucieszył się Zając.Chcesz, pobawimy się w berka?zgodziło się Źródełko.

Biegnie Szaraczek przeskakuje przez pnie i kępki, Źródełko też się śpie-szy:cały czas biegnie pierwsze.

21

Wpadło Źródełko w gęste zarośla trzciny, które rosły nad jeziorem,a Szaraczek musiał obiec całe jezioro dookoła.Przybiegli razem nad rzeczkę, a tam już kilka źródełek zlewa się w jeden stru-mień.– Zginie teraz moje Źródełko! Pochłonie je wielka rzeka – zaniepokoił się sza-

raczek.– Hej! Źródełko! Gdzie jesteś? – zawołał.– Tu jestem, tu, - odpowiedziało Źródełko ze środka rzeki.– Pobawmy się razem z innymi źródełkami! Tak będzie weselej! Goń nas!

I znowu pobiegli: Zając i Źródełko.Ścigali się cały dzień. Wreszcie w lesie zapadł zmrok. Boi się Szaraczek, alebiegnie dalej.– Trudno, będę pędził całą noc, aż w końcu prześcignę Źródełko – zdecydował

Zajączek. I pobiegł brzegiem rzeki, ile miał sił. Rankiem dobiegł Szaraczekdo szerokiej rzeki i nie znalazł Źródełka.

– Zabłądziło chyba w tych ciemnościach – pomyślał.– Hej, Źródełko, gdzie jesteś? – zawołał…– Tu jestem, tu! Spójrz do góry, - odezwało się Źródełko.

Spojrzał Szaraczek i zobaczył na niebie biały obłoczek.– Jakeś się tam znalazło? – zapytał zdziwiony.– Nocą zmieniłem się we mgłę, a rankiem, gdy rozgrzało mnie słonko, zmie-

niłem się w chmurkę – powiedziało Źródełko.Bardzo ucieszył się Szaraczek, że Źródełko się odnalazło, pomachał mu

łapką na pożegnanie i wyruszył w powrotną drogę. Zrozumiał, że nie dogoniprzyjaciela. A Źródełko w postaci chmurki pomknęło do dalekich krajów.

Nastała jesień. Zaczął padać deszcz. Nasz Zajączek ukrył się pod drze-wem. Nagle słyszy – coś zaszumiało.– Hej, kto tam? – krzyknął Szaraczek.

To ja, Źródełko! Wróciłem! Ze strumyczka do rzeczki, z rzeczki we mgłęa z mgły w chmurkę się zmieniłem. A później zrobiło się zimno, stałem siędeszczykiem i spadłem na ziemię prosto na ciebie, zmoczyć ci futerko. PoczekajSzaraczku, zaraz skończy się deszcz. Niedługo przyjdzie zima i znowu się spot-kamy.

Wreszcie przyszła zima i na ziemię spadł śnieg. Na zimę zmienił Szara-czek futerko z szarego na białe.A Źródełko spadło z chmurki po raz drugi, tym razem w postaci śniegu.I znowu zaczęli się gonić z Szaraczkiem, bawić się śnieżkami. Nie od razu moż-na poznać, gdzie Zajączek, a gdzie Źródełko.Oboje byli teraz zupełnie biali

22

Opowieść ruchowa „Woda i przyroda”

Byłam w pięknym lesie: drzewa były wysokie i rozłożyste, miały dużo liścia liście uwielbiały zabawę z wiatrem.

Wiatr często się z nimi bawił, bo kochał ich szelest, cieszył się, gdy poru-szane przez niego gałęzie wyginały się i szumiały.W tym lesie rosły też przepiękne kwiaty, które równie pięknie pachniały i takjak drzewa i liście lubiły zabawę z wiatrem.Wiatr rozsiewał z radością ich zapach, a one machały do niego przyjaźnie swy-mi delikatnymi płatkami i listkami.

Wśród tej zieleni płynęła, wijąc się między drzewami błękitna, czystarzeczka, pojąc wodą wszystko, co ją otacza.Czasem ta rzeczka płynęła spokojnie, a czasem, gdy spadł rzęsisty deszcz jejnurt był szybki a nawet rwący. Ale ani drzewa, ani kwiaty nie narzekały, że pa-da deszcz, i że rzeczka wtedy zajmuje więcej miejsca w lesie i szybciej płynie.Cała przyroda cieszyła się każdą kroplą wody, bo znała jej wartość.

Lecz pewnego razu zdarzyło się tak, że dość długo nie padał deszcz,a słońce niezmordowanie świeciło. Rzeczka jakby wolniej płynęła, było w niejcoraz mniej wody, aż całkiem znikła – wyschła.Drzewa i kwiaty boleśnie odczuły brak wody w lesie i nawet wiatr, który pró-bował je chłodzić nic nie mógł na to poradzić, że przyroda robiła się smutna,więdła i usychała, a drzewa traciły liście. Wiatr żałośnie szeleścił suchymi list-kami. Nie mógł patrzeć na zwiędłe kwiaty, więc postanowił tak szaleć, by zmu-sić chmury do ratowania lasu. Przecież słońce już tak długo świeci, że czas nazmianę pogody. Długo prosił wiatr chmury o pomoc. W końcu same zrobiły siętak ciężkie, że spuściły na ziemię upragniony deszcz. Cała przyroda wracała dożycia, drzewa i kwiaty zazieleniły się a wiatr zaczął swoje figle. I znowu byłotak jak dawniej…

23