Drodzy Rodzice!

Za nami kolejny miesiąc przebywania w domach, zdalnej nauki, pracy, nowych wyzwań i obowiązków. Przed

nami nie do końca określony czas dalszej izolacji (na razie wg MEN do szkół wracamy 26.05). Po raz kolejny

próbując wyjść naprzeciw Państwa potrzebom, związanym z koniecznością sprawowania opieki nad dziećmi w

wyjątkowo trudnych okolicznościach, tym razem szczególnie zwracam się do Rodziców dzieci z autyzmem. W

poprzednich wpisach (20.03 i 15.04 b.r.) poruszałam już m.in. zagadnienia związane ze sposobami zaspokajania

potrzeb dziecka, strategiami organizacji życia domowego w nowych okolicznościach, jak również starałam się

wskazać Państwu w jaki sposób zdabać o swój dobrostan w czasie epidemii. Obecnie, w związku z niedowano

opublikowanym poradnikiem dla opiekunów osób z autyzmem, chcę przekazać Państwu najistotniejsze kweste

związane ze wsparciem dzieci i młodzieży z autyzmem, w tym wyjątkowym czasie związanym z epidemią.

Poruszane tutaj zagadnienia były już obecne w moich poprzednich tekstach skierownych do Rodziców, tutaj chcąc

zachować zgodność z oryginałem publikacji oraz pewną całość, niektóre z treści będą się powielały.

Życzę udanej lektury i mam nadzieję, że zawarte tutaj, opracowane przez specjalistów, strategie będą dla Państwa

pomocne.

Psycholog, Anna Frydlewicz-Urbanek

Przemyśl, 11.05.2020 r.

Hume, K., Waters, V., Sam, A., Steinbrenner, J., Perkins, Y., Dees, B., Tomaszewski, B., Rentschler, L., Szendrey, S., McIntyre, N., White, M., Nowell, S., i Odom, S. (Tłumaczenie i polska adaptacja Centrum Terapii Autyzmu SOTIS) (2020). Wspieranie osób z autyzmem w niepewnych czasach (Supporting individuals with autism through uncertain Times). Chapel Hill, NC: School of Education and Frank Porter Graham Child Development Institute, University of North Carolina at Chapel Hill. Materiał do pobrania - wersja polska: www.sotis.pl Wersja oryginalna: https://afirm.fpg.unc.edu/supporting-individuals-autismthrough-uncertain-times

Strategie pomocne dla dzieci i młodzieży z autyzmem 1. Wspieraj rozumienie

Pomóż dziecku zrozumieć sytuację poprzez wytłumaczenie koniecznych zachowań oraz tego, czym jest wirus.Możesz wykorzystać poniższe pomoce wizualne.

COVID-19

Obecnie wielu ludzi choruje na wirusa.

Lekarze i ważni ludzie pracują ciężko, aby wszyscy byli zdrowi.

Ja też muszę pomóc, aby być bezpiecznym i zdrowym.

Szkoła jest zamknięta, aby uczniowie i nauczyciele mogli być zdrowi. Kiedy szkoła jest zamknięta, to jest ważne, aby

każdy został w domu i nie odwiedzał innych ludzi. Kiedy ja

jestem w domu, mogę się bawić, oglądać książki i się uczyć. Ja też

muszę często myć ręce mydłem i wodą.

2

To pomoże być zdrowym mi i mojej rodzinie.

Coronavirus – COVID-19

Teraz jest wirus, który powoduje, że ludzie są chorzy. Ponieważ on szybko się roznosi, wiele szkół i miejsc pracy jest zamkniętych. Teraz jest ważne, żebym ja i inni ludzie pozostali zdrowi. Dlatego muszę zmienić niektóre moje zwyczaje. Pozostanie w domu i trzymanie się daleko od innych ludzi pomoże mi i innym ludziom być zdrowym. Ja też muszę myć ręce i nie dotykać rzeczy bez potrzeby. Lekarze i ważni ludzie opiekują się chorymi ludźmi. Jeśli martwię się wirusem, mogę porozmawiać z rodzicami. Bardzo postaram się być zdrowy.

Mycie rąk

3

4

Wytrzyj ręce

7. Krok

Zakręć wodę

6. Krok

Opłucz ręce

5. Krok

undsek 20 przezPocieraj ręce

4. Krok

mydła Użyj

3. Krok

Zamocz ręce

2. Krok

wodę ciepłąOdkręć

1. Krok

Mycie rąk

Krok 1.

Odkręć ciepłą wodę

Krok 2.

Zamocz ręce

Krok 3.

Użyj mydła

Krok 4.

Pocieraj ręce przez 20 sekund

Krok 5.

Opłucz ręce

Krok 6.

Zakręć wodę

Krok 7.

Wytrzyj ręce

2. Daj możliwość ekspresji

Dziecko może mieć problem z wyrażeniem za pomocą słów, tego jak się czuje. Trudne emocje – strach, złość, mogą być wyrażane poprzez niepożądane zachowania - napady złości, odmowa uczestnictwa w rodzinnych aktywnościach lub wycofanie się.

Możesz wykorzystać następujące narzędzia przekazu

https://www.specjalni.pl/2020/03/elektoniczne ksiazeczki - kreatywne.html

Pinterest Pomysły na ziny i pamiętniki (bullet journals)

https://pl.padlet.com/ https://mojedziecikreatywnie.pl/

https://www.canva.com/pl_pl/tworzyc/komiksy/ https://jadzkarysuje.pl/jak - narysowac - pamietnik -

instrukcja - szablon - do - pobrania/?v=9b7d173b068d

3. Rozwijaj umiejętność radzenia sobie i samouspokajania

Wspomaganie dzieci i młodzieży z autyzmem w nabyciu umiejętności radzenia sobie ze stresem, samoregulacji i dbania o siebie jest bardzo istotne w obecnej sytuacji.Jeśli Twoje dziecko ma wypracowane sposoby radzenia sobie z napięciem dobrze jest z nich korzystać (tj. kołysanie w fotelu, słuchanie muzyki, „gniotki”, zajęcie się ulubioną czynnością). W przypadku braku takich sposobów, warto podjąć próbę uczenia różnych form samouspokajania.

Kilka pomocnych zasad: - do rozpoczęcia nauczania wybierz pory dnia, kiedy dziecko jest spokojne- stwórz konkretną, wizualną pomoc aby wesprzeć stosowanie tych strategii. - upewnij się, że dziecko ma łatwy dostęp do tych uspokajających aktywności.

Pamiętaj, że aktywność fizyczna jest sprawdzonym sposobem redukcji niepokoju, także u osób z autyzmem. Rozważ możliwość wykonania ćwiczeń przez dziecko lub razem z nim .

Poniżej przykłady wizualnych pomocy dotyczących samouspokojenia się, aktywności fizycznych oraz linki do zasobów pomocnych w regulacji emocji.

Sposób uspokajania się

8

UNC FPG CHILD DEVELOPMENT INSTITUTE AUTISM TEAM

Dobra robota !. 4

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10 Policz do. 3

4

razy 4 Zaciśnij pięści. 2

4

3

2

1

głębokie oddechy 4 Weź1.

Plansza wyboru ćwiczeń

9

Regulacja emocji

BreatheBezpłatna aplikacja

Emocje, uczucia i ekspresje! Bezpłatna aplikacja

https://www.youtube.com/watch?v=18SpO_lyH2Qhttps://www.youtube.com/channel/UC2glGt7RlmkD9zE92ZzKURA/videos

https://warsztatzemocjami.pl/trening - jacobsona dla - dzieci/

https://pedagogika - specjalna.edu.pl/terapia - pedagogiczna/relaksacja - dla - dzieci - mlodziezy/

10

4. Utrzymuj stare zwyczaje Twoje dziecko, zapewne jak większość osób z autyzmem, potrzebuje przewidywalności, jasnej struktury - czuje się lepiej w codziennej, stałej rutynie, warto więc o nią zadbać. Rytuały, które dobrze jest utrzymać:- stały czas snu – kładzenia się i wstawania - codzienne obowiązki domowe – pomoc w pracach domowych, samodzielne lub ze wsparciem wykonywanie czynności samoobsługowych. - określony czas na naukę i odpoczynek

5. Twórz nowe zwyczaje Aktualna sytuacja wymaga nowych zachowań, zwyczajów. Pojawiły się nowe wyzwania wobec Rodziców, np. nauczanie w domu, praca zdalna itp. Poniżej znajduje się opis kilku nowych zwyczajów

Stworzenie planu dnia, który uporządkuje czas i zapewni poczucie przewidywalności wydarzeń. Przykłady poniżej

11

Przykład planu dnia Zadanie Zrobione

Wstać

Umyć zęby

Ubrać się

Zjeść śniadanie

Czytać (30 minut)

Ćwiczyć (30 minut)

* Uwaga: Piktogramy z Microsoft Word Icons (Insert tab)

Przykład planu dnia12

(Adapted from Danielle Berman, Durham, NC)

13

Zjeść przekąskę

Odrobić lekcje Wyjść z psem

O O

Zjeść obiad

minut) mputer (30Ko ) minut(45 Czytać

Zrobione Zrobić

Zadanie

Odejście od ekranów: m.in. z powodu nauczania zdalnego dziecko może mieć dostęp do ekranów częściej i dłużej w ciągu dnia. Odejście od urządzenia, szczególnie po długim używaniu, może być dla niego trudne. Poniżej informacje, jak pomóc dziecku zakończyć czas ekranowy

Jak odejść od ekranu?

1.Próbuj, na ile to możliwe, zaplanować czas ekranowy w planie dnia. Dostosuj ten czas do wieku dziecka.

2.Używaj minutnika lub zegara, co pozwoli dziecku widzieć ile czasu ekranowego ma i czego może się spodziewać.

3.Próbuj unikać planowania czasu ekranowego przed nielubianymi czynnościami. Na przykład, dziecku może być łatwiej przejść od ekranu do zjedzenia przekąski niż do odrobienia lekcji.

Najpierw

Potem

14

Stworzenie odpowiedniego miejsca pracy dla dziecka oraz listy rzeczy do zrobienia Zanim dziecko przystąpi do wykonywania zadań warto zadbać o redukcję czynników rozpraszających - wyłącz zatem radio i TV. Pomocne może być stworzenie wizualnej listy rzeczy do zrobienia, np. - umieszczenie pojedynczych kart ćwiczeń do wykonania z lewej strony dziecka i mały koszyk po prawej stronie dziecka, na odkładanie skończonych ćwiczeń lub- zapisanie krótkiej listy zadań do wykonania na samoprzylepnej karteczce. Skończone zdania zostaną odhaczone.

6.Dbaj o podtrzymywanie relacji – na odległość

Stwórz możliwość pozostawania dziecka w kontakcie z członkami rodziny, rówieśnikami, nauczycielami, terapeutami. Jeśli samodzielnie korzysta z telefonu, Internetu nadzoruj czy wykorzystuje go w bezpieczny sposób, jeśli wymaga wsparcia pomagaj w utrzymywaniu jego relacji z innymi ludźmi.

7.Obserwuj zmiany zachowania

Twoje dziecko, w związku z obecną sytuacją, może doświadczać licznych trudności, napięć z którymi może nie umieć sobie poradzić. Istotne jest, aby być uważnym na wszelkie oznaki obniżonego nastoju, czy nasilonego lęku. Jeśli zauważysz u swojego dziecka niepokojące Cię objawy, warto skonsultować się ze specjalistą.

Telefon Zaufania dla dzieci i młodzieży 116111 https://116111.pl Telefon Zaufania dla dorosłych 116123http://www.psychologia.edu.pl/kryzysy-osobiste/telefon-kryzysowy-116123.htm

Zastosowanie powyższych strategii, może okazać się pomocne w radzeniu sobie z obecną sytuacją przez dzieci z autyzmem oraz zapobiec pojawieniu się zakłóceń w ich funkcjonowaniu, w związku z panującą epidemią.

Jak pisałam w poprzednim wpisie (z 15.04.2020) warto również zadbać o swój dobrostan, w tym szczególnym czasie.

15