.. ::::.~:::::::.·.::::'.':.::::::· .. ··•· ·····-.. ·····::: ........... , ..... ·.:..:, .... : ..... ,. .......... ................................... -· ................... -.

SANTIJ'.'.GO

•

.. ' . ; ; , .' · .....

· .. ·:~~~~~~;~~~~~~~;;~~· ¡ 1

Eir.¡uf tes, Pmic:n l oi t :-ir , [IDOS, unhns fr-111as quo ch oaan ás tuélS

mms coma pro<rr ;)s chichinntm:; · cnn rlo 1:1 pr imevo ir c ornosa . as :1rimoiras

froros ; c1Jm11 anduriños quo v o l tnn ri tou tell nclt J rra contorte ccusas

rio lonxoirns torras ; c ,-1ma xíla& ;-:is - ·centoruxoir os quo trai o tc'.ipodo

anauoiro tlrJ rnorznl o r10gt1ran nn~ñer na macoira quo x a c,0roma nas

ponlas noviñas; co~o v ent o mare ir o quo bato nc limiar elo t Gu lar ao

EIDOS f ~l n rn::1 mosmn. lín gua doc0, liz g.:i.ria o morriñosu nn

quodcnzas literoria.s, .culturiíis i artísticas. De antGm6n, di gocho

quo at opa rás moitos f nll ns po is. EIDOS non 6 c inda fíJI'iña tri go o ten

f rtrol o cJabondo . Docin clo vor ::lndo , · somos .ccrna m.tl¡,ol os (JU non os do­

l o.i v ml:Js quo comozan a c omiñ .nr, trn¡Jozand o do cstío CClíldo batan a

arr:i. pi olar . Por is o '.)mlimos p0r.dclç11za.

ist o r'JlGqui río do cuU:urn r,nl nu a·, lob ;-:iuro rle cant os sintan angula- .

A'Jrnvoitom os n --~"i'lp:Jstc. pr ,::. q ;r ado cor ó irmn c dir e;it or, . Fr anc~o

TudCll1cn i a to dosl os irmáns CJ apo io, axudo o ,autorizac ión ;:ira que

EIDOS po idn sair de prolo c oloxinl.

¡Ultroia!, c nJ1t r..br,,_n cís nntorgos rmlOQrir1$ can do ru.biscaban as

t arros tln basílica Cf11Tl;JCStol6n. T nmén hcx0 , ccnt cs ck~~rnios o mi ­

EIDOS, r o:1otim ns tUl traia.! , ll or ::!u nos ~J inx cni o nist c :,1t"imciro

do;-:wran:::-lo. l oncr.. vi cia n .n:Jsa Jrovisto.

EIDOS

EULDXIO REGUEIRA

XOSE E . COHA LOPEZ XOXE MPNUEL LOPEZ N3RN RN,(ffiP.. Cf-ifÍOTO FIEIZA ., XOPN ·-. "'' :=ERMPNDEZ XESUS PEREIAI\ LOPEZ IGID0RO A. FERNtNDEZ SUAF~EZ QUINT NHLLI\ : XN\J XOSE DE OZ/"'ViIZ °LESTON ·

Ei dos siñi'fica . hcr r!c1.du, tur:;.."a cio cultiv0, ;Jr :1¡;i cck111o , tcrrn cndb so nocou .

!

r ·· .. ¡ !

. . · ·-J i ·fl ¡ .... -,,....... ;

·-¡Ji;:«\ ·¡

~ · - ¡\\ :,:- ·~ti

.,. ,, .. ··

. Fai uns días fomos fc.cor unha ontrovistn a Don Antonio Fra._quas o Fraguas , · quon nos acolleu con mnit n amnbilidndo on Sent o Domingo . Dompois rosp ondounos ás porguntns quo llo fixamos, o tornos quo doci r quG pcsanos un t ompo moi agra­d6bol na sua compuña .

,Agorn faremos un rosuno da sun o.sgrovin o chan hiogrr.fía.

Antoni o Fragu as o Fraguas nascou on Loureir o do Cotobaz (Pon­tovocir a ). Doutor on Filosofia ç L:::itros. Cndoirñdogo do )(oogra­fic. o Histori a do Institut o "Rosclío do Cnstr u II do Snntingo. Numorario c1a Acndo1mia Gologn . Sogrodario do Instituto Pndre Smmionto do Estu dos Gologos . JlJ.Jtor do moitísimos monogro.­fíos . A:licndo dando moi xoven · e óstudar a Etnografín o fol - · kl oro do Gnlicio, figura c,mtro os ospo ciolistas mnis sobran­ceiros dn roxi6n . · Entro os numorcs os treb,:J.J.os rol ocionndos con istos est udos, pe idemos lombrar: 110 entroido nas terras· do sul dó Cotobado ", "0 cult o ós mortos r,, Nadal os, Aninovos, Xcnoirf.'.s, Roisos, ntc .

Dompois distas datas, oscoitom os o quo nos conta noso "irm f.n" Antoni o Fraguas.

- Cro vos tú que e ling on gclog n so friou un gr an cmbo o nistos dorrndairos anos? - Non CQl'Tlboou moito, nnquo so motoron pequen os canb eos como poda n soros noolo-gisrnos . Isto van o. cont e.: cio ovoluci ,ón do cclquor ling oa viv a .

- · ¿Pensa vosté quo o lcbrog n fale. bo:n o nos CT ling oa? - Hainos do t odo. Esc ~itoi fruor moi bon o gru.ogo a xanto do pobo,cun xeito do dondura o dÓzur o forr.:. cio normal, omp:rogondo porfoitm onto a "x " con unha pro­nunciaci6n do moir orn:lo onxobroza . • Outros Fie n o falan t nn bon i· ostragan a do­zur10 da nosa ling oa onprogcndo n "J" rio cotí a •.

- ¿Encontro vontaxas no bilingOismo? O voxo moi prnctic o , pois pDi domo:s · docir que D Gruogo ó n chovo prn entrar

on Portugal . Sobonrb fc.lor o GriJ.ogo, e Prtuguós ser6 mais fó.cil , o disto xoito nos ontt:mdoríomos con cuas o L50 millús do hcrrios quo fcl o.n o portugués .

¿É pê'rlidcri o do onsino on Galego? - Pois sí . Moirnndomonto nos logaros

\ )

2

ohdo os rr::pncos fal an o gdogo c!ondo · quo nascor cn . Os mostres tuñ on quo ff.'lar on gnl.ogo , pois os os col nntos podan atopar no cc:st olñn unhn C("tncol n r:lo s opar nci!Sn nas oxplic nci ós dCls mostras . Si un mostro .. di e un nono quo llo lovo ·unhns cerillas , o rap az podo ficar porplox o , cousa quo non pns oría si llo pid o uns mixtos .

- En moitas f acet as lit ornrias suas prado­mina o sou amor por Galici o . ¿Por qu6 nun des .seus libr os n catalog a como "insólita? - O do insólita 6 porquo on Galicin exis­tan moi t as tr ndici6a e ocurron cousas das quo non so oíu f ;,~lar on' ningún outro lagar do mundo . In do quo porozn que non, tradi ­ciós quo · á nos pnróconcs de nosa terra, oxiston noutr os poísos . O foit o do dosfo ­llar o mill o , non s oio so foi on Golic i a so n~Jn quo noutr os pefs05 bclcñnicos ode verso a mosmn tradici6n .

- Ton algunha rol cci6n as moigns cos fun~

mort-.'lS ~crnsic olóxic os? - A xanto gru.Ggn croo no chcm~do moigcllo o no mol do ollo. N3 meigos p6dons0 · cclificor du duns mohe:d.rns : N3 quo non o son, pr o o pob o fo:Lnr.:s pcr fal.p ciuríns.r ias s0gundets, ~uo sí o son i olas so GOnf'DSon moigas . Elos d::1.11 que con unha ollado ou ct.:n ur: feitizo poden t·ocor unha 'ior.,.IÃ-1 ostÚI"i:i. ou uns artn''0::3 quo non don froit os ·. O dorroclo::!J•crnonto clii:o pod o tm· olgi.,rJ,a rol nc iÓii cos fonúmonos pu­rasi~o l ôx ic os ~ p_ois podo que toñon unbo. forzu ela monto mais poderosa co elos

demais. - ¿Ca1 ó no .sot I par ocor o go..logo nm:Ls · i.lustro do t oclolos tci:1,poo 7 . - Non so poclm.•:í.o dir c¡-,_l foi o millrn:· , o 1ncds ilust-í'Oc ~-bxo, sin dúbida 6 Don Romén Otor •o i1odn :..J.o con os sm.:s oitonta o oito nnos · c:.impr:J.dos nisto mos de Maz­zoL. Dos: f:;.r :neles Gor:fo difi.ci l focar un:1n s ol<:r.Jción r po j_ , corno se soo djr 1

p::co g~Jstos pir: "':;a:--..~Jr.? cni •os ~

- E rle Cos to~~oo ¿g~.i8 pen sa'? - Prn m:!.:1 Cos toln n 6 -.:dn dóu:i.dc o18uni1n n únóc o i nin :-:Jij_l ó:i." quo. n, nin pior quo •• • O únoc o . Soh:::'r:u,cou nr.: pr osc , no vers o , r.n or a t ar io, :,a caricatura.. Moita xor.tn p01,.ie1 riuo t ·oi corñur,istn . Ccrtomont o q1..10 non o f oi. Castulao f oi cul ­pndo cio c ,1rr.•..1nistn !J'.:r hd.tGr c r:mtrn n cnciquisn o gc.1.ogo. I nindf! p::;clorí em:,s dir mnis. Cr.1s.to l r c1 c,.f~r.c~u nos comunisi:o.s nos sous oscri t os 1 o tomón r:os s ociclistas , decindo e¡uo ist os nrm buscan o bon f)l" O. Galicia, se non C) sou pr opio bon , O ga l ogn r~o Costol m; fn ~. un go.log ci gorric.!o , lirn1 :.) 1 un rl~Js r..o.ls c :-:xobrcs o mill ar falo rlos quo s ~J loml.;rcn, N:1s s ous míti nos 1 nos quo 8 U solio ¡-,_c;cn•poñnlc, omburul l n­bc 6s pro sc n !-:os c :-1 s;.Jr. m·n t orio chan do f crmos urr: e sontimon't. n , Eu toñ :1 e gust o i t·cn c1r dn ::iou::io..r sun s 2cloi.ra no

· Ronl P.cetclor::iu (:n ;_i,-:goo.

-- E comn dorrn do::.x·..-, pergunta ¿ quó ó n. soidade do quG t'nln nun clc's souE; lib ro s? - A SOIDPDE, que non ó n:l.n · solo :-Jncl ( on cGst olfn) 1 nj_n s r.urlocle, ó mnil:i• f or -t o o mo.is :frrt -5.:m:i,. o poc.lo trôgu or o morto •. Eo isto ~,or.0 ol1or S G xu ntan os tre :;, moiran ·­c.lcs pr oblor r,as rt:i vi da z r.ascimc .mt :J; cnsoíro o morto . -Cnr.;o L'n co.s sues costL;mos. A soic!ml o ;poria f'o.cm" 1Jir n morto r.::Jmn ocurrou n 4n so l c!odo f oi uns n;10 ',. Tiña ·un compoñoif o tio c.r;;;ns quo llo march cu i ao ficar si n o seu C:Jií1onñoir· o . morrou do tristura, \ morro u cio s ;;icindo ., ·

Xo quo o tomfl' .J r ,os f ui molJ.n, dc i><:rnnc.s n nCJsci n:lrn16n~; .cu sou trubollo niste vell o o sompro noso convent o r:!o Snntn Dnrning o G nos VCJl t c:mos coa nosa x>mto.

DfMID IG IDORO

-----/J.Mlú ~ 1,./ 1 U:íii¡-;r;-;-1 - --;¡;4~1· .,-4..:f!fb,'fh f' :.J:'i, 11//v1/ .. ~~, . ,tilli'r ' 11,4..__ ,,1-----7 --1/.i:i.i.¡, ~ v ·-..;;:;:+=.~· .J:#-L:.p-.i.J.+i~-+4,-....,..¡;.-4:.í!J,~~rJJ,

.-. · · · Fai de us cont os an o , o r ran MOZNff, cho o cio onfa da -

mont o [l OJ'.' tnntn mdsica. oxtr. :'lnxoir n quo so cante1ba on

Alo nmnin ~ cor:, verbas que o moirabd o porto clç xanto

nor\ entondía, dix ot ''Si nós 1 ns cstudnntcs ~ comoz.6-.. ,.i ..

som<Js soriamonto n pensar on clom6n , e f olr..r on ol o-

mó.n i o. cr::ntOJ:' on alométn . entón ncabarí o n vorg onzo

el o Al 0t11 t1.n i a " •

So i o murlcnd c duns vci:rbos 1 a fr 2so ·ficcria CTSÍn

pr o. Ga.lici n no nno 197Ei: Si néis ç1s · oo lc orJs comczó­sornos sorinnontE:i a :"Jons:or · on np.loa o , n fa.lor on gn-

.¾ l O[JD j_ n CQll~~ on galC:[j=_!._i_:i9=cborfo G. '(ero onzo S0-

'7 . cul~ul~~~ ffffiili,..Lr.:...lL..·,.:,~/,1..t:/f.JA'>,u~· ~·- ---?-~&-- ~~-ati~W.ttt.-t: · · - ~__,.-

" . "/

Estô'iY1s nun modost o nbri:1cloir o c1un gran crtistc, no run do Snn Fro.ncis -­co .

¿Seu nomo? RomGn Piçôn Rndríguoz.

¿Lavo. moit o tomp o elo ~;scult or? Lavo cinc oontn anos.

¿Foi n clgunhn os cola elo osculturn? Sí, fun n Esc nl r. ~:!o /'Irtos •

¿CcJSt e:ullo moit o tr f'bcll o com0n-ZCtr?

- Pois moito non porquG tiñn moita ongolcmit1 elo fa.cor cn isns nov as.

..,. Snlou cio ti o sor oscultcr ou ti­vechos antocodontos fcmilioros? - Cm o ore: fill o do Xosús Pic6n (Escult or o Pr of'os or da Escoln do Trnb nllo) o not o cio Viconto Pic 6n -(t omGn Escultor), coido quu love:ba o. vccaci6n dontro dG s nnguo.

, ... ¿Ton nn fc:mili a olguón quo cho -su- ­codci? -Non.

¿Qu6 tip os elo escu ltur as fe1s mais'.? Escultura roligi os a.

-¿Da dinho~ro o 11nogoci o n dos sant os?

1 f-bxo on cl1a , non. Pagan pouc o .

¿I ngora no MO Snnt o? No M O Smt o imos vor si llo sac a-­

mos unhas posetiñas.

- ¿En quó -mntorici trabcllns? - En mc:clGira: a ::istaño , bux o , mc:cioirns . . . da Guinoo •••

- ¿Tr nbollochos algunha vaga da on outro mc.t oricl?

4

por X.MONTERO SANCI-EZ

- UnhQ Virx on pra oiroxo elo Portom our o o do us Ppósto::.cs pr h sogrocbri o clc soñar Fl!'cebispo.

- ¿Si non f osos oscult or quú pr of'osi6n osc c lloríns? - DonC'lo rc.p c.z s prc min o m_ill or sompro f'oi Q escultur a . Eu xa m,cin con iste ofici o.

- ¿Quú pons as dn osculturn on .Golicia? - Pnis quo CJstt~ m~Ji bon . K.'lxo hei moitos rr pac os quo tr aballan moi bon t1 podra . O quo p QSCr comG x a dix e n doncntos , o nos ;J tr nbcll o EJsté moi mru pc.gr.do .

- Soi quo tomón t e cr.!ic as 6. pintura . P8r quú pintas?

Pint o · s ni r, por o.f i ci ón; c erne ago ra clí r., xr:1nt o, ó un hobby .

· - ¿Visit as GS · · oxposiciós ~o--crt.0.,--fixocho ._ algunh a ? - Visito.r visít ons t ockis, pr o n~m fixan ningunhn,

- , ¿Quó ~ist c oclog n gostocho mais? · ~ O pint cr xeen Luis Lópoz ~

- ¿Gnst o.nch o os Dbrns rJo k:3oroy? - Mc itfsim o . Pra rd.n f oi i . ú o mill ar oscul t or de: n :JSC'. t orr a,

Moi t es . gro.cias G · n1cit:c1 s orto . :<::<:=· ---

---- - - ~--- .,- - ··"---

········- ··~ D .

'il_l\®[J[[fl \Illil 1

U9~~] 'V IfMr!P@~ ~rno} . ~ · · J'f 'SPLI A O{;: CASTRO. 139 CASODANO DO NfiCEMENTO

O r'ía 24 · do fobroir o , tiv o lunor no n:Jso · Colmd o un hamonoxo ndicn c!o a Rasalía . Con tcl . fin , ;:iolo mnñftn col obr ouso un oct c litorcri o o unha misa cnnv:; rolombro rla os ç¡rovi o. poot is n o cont nro r.!:l nosri. torro .

O t'oforic!n net o f oi r:,r 3s i ciido pol r:: rliroutc~ r c!o Colexio, Irmón Frcnciscn Tu­tio.nen; o :J~1lo so gro d~"'i o ch Pctr o nct o 11Ros.::J. ío. do· Castl' ~) 11

, don Rodcl f~1 López Veiga, O acto comozou en loutur ci dun mensaxe por un nono , nD quo os r a.'lacos lasolians viñru, u ros nltor n lab ouro culturol quo o Pcrtr oné:li¡D c!csonrol a .

Outr o nono rocitou a ;.JOosía r.lo Curr os Enriquoz, ad ico. dn n Roso.1.ía, con grande omatívidaclo o sont:imont o .

S0guidé1in0nto o Soorodari o do P'ntronat o fix o unha bravo semblanza do Rosnlía o alabou o c.oraclocou a l ab,Juro. r:lo, os~allomonto r.lí:1 obrn o ¡1onsG1T1onto rosolián quo f o.n os osc:ilmtGs do 11Lo Sollo 11

• Como lembrC'nza do neto o mosmo soe7rodorio ontrognu oxomplaros do libr: -.: "Ob~"n ¡x ióticn c:lo Rcs nlio. 11

• .

Romct pu o net o c~10 :im¡·iosicié:n, ric lo · soñ ar Lópo z - Vo i da c.ln insignié'.l elo Patro ­neto no jlr ofosor rlon Luis Lépoz Glrill ó, dirout o ela Aulr: do Litoraturn , o v0rde ­dciro :im¡1uls or c!isto movimont n ·r o s alir..n.

CINE GfLEGO NO COLEXIO NO s6bnc1o, & cio marzal, tiv er on luoor catt' n pr oioici6s elo cinu gologo quo fnrnn prcsonci c:clos por abon c!n xente. /\ f)rimoi:rn, ret orn o o Togon , cc diroición de Eloi Lozano, ost6 bnscdn nc nove lo cio Forrín, narra o choon::la ét torra dos seus anter­oos do Rotbay en fin a.lid cc.lo rlo tor un contoct o ro el dn pnís.

A s oguncla 11Fondoto sta, clirixi c'!a por Simón, pros ontn a un homo quo voso obriga-polas circustnnci as v. facorso scl.toad Gr. · 110 Hordoiro II cr. diroucj_ ón do m. Gc1to , o.mr:isc corno n mort o c!n ob6 f o.i quo o noto volt o f oldoa o fiquo nol El.

· "/\ Romorín ck:. Morto" , en dirouciéin elo /\.Estovoz , rn,osa unha r omoría .típica de Galicia . Ton lu cor on Sant o. Martn do Ribc.rtcmo . Anostra e ccintro.dicil'.Sn dun acei ­tobol closonr o l o económic o co atovismCJ ri,~ rànoría . Esta filmo f oi premiado on· GrQ­llors co premio Rm 6n Oaga.

Oos!")ois elo act o tivo lu gor un coloquio . Xoan A. Fornondcz

Aiir, ntnrio Draull ¡_1 ri o [jr<lo t; n lave · nn sun san r, uo qu o imnnto, P:;r o nda f~i, n o qu o fix o . Nci :J:,s .~1ooto.s rla ncisr. torra, Estrola quo rlio.nto r L-:s que uscribon Cfll71iñn, IU.mn ; jl 'll 8[i,:., que oxom :-::lG dC'. ,

A morriñr. ,~ unhr. -fe rida s a n:irontn , LI

br6tnmn cs:,0sa, unh n quentura otcrtu:1 , unh P. f'rob o que: c n nsumo,

11 11 1 1

· O esc rit or lovn n e iclma , na ::iru- · ma , 8 vi ~ a; i a vi cle1 :,asa ó ;:ic;.iol . Ri::1so.lí.r., no s corrunch os ela sua obra , vai d oixnn rh cnir a a tos da s e u ¡.)r rJ;J'i .D-, scnuuo, bac n 0s · ch s seus tristcir o s "f'·, ollos , onxcx c s, an,::;r o o.r.!as , ch :::Jr :.,s , robol r:ía •. • T()clr~D n s sontimont o s d unhn .0 aloon únic é:\ i ox om:, lm'.

I a. SU<'. viel a f '.,i c sín:

"Eu lev o unha •; ana Gor clnc!n n~ mo u ;,o it o Tc.rnoñn, t<1J11f:1.ñn., Bo n Di c s , quó n o n e rox o " .

_ "Mois vo qu o o mou C!:r a z"in É Unh0 r n sn , 40 c e n f p ll AS L~ cocia folla unha r:iono Quo vivo a :JGG.-1.rlo. n e utra I nnquo .o.aora ch Clr0s Nql") tonhcs modo Quo mr.l rio e.mores Non é mol do morto".

Cnnt ct RnsrJ.Í l". as inxusti .os rb o.rJrr:i, d n vic! n con ¡,lí n , as l o itns cio labro c;o dondo n abronto nn S8 1:Jnr n r.i torra o n o mar:

"E scif ros o t r.nt ("! nosto qunri --ia torra gn lo on . Librns ontoir os r,::;i dó rnnso os­cribir f2l~n rlo d0 otorn n inf r.rtuni o quo af'r ix 0 aos nosos ru rlo 6ns o marin o ir os , ~i4lo. e v or dnclo ira x a nt o rio troocil o r :o n °tJS O r, Q ÍS " • . .

Contn n morriñê.'. da torra bravo , o,.if',;, aféizón , 1rJ S [Jó.lO[J'-S Ó SUC. torra , d ur a sí , '.1rn caibo, C 8 aa orim o cln nai que na cri o u .

11QuGn c~sa ton do sou , ton rnod i c. vj_d a; Unhas tolliñ as · r,r a n,Js cu b rir, Catr o :,aus quo or c!an na lnr o ir a nr,sa. I o traballar sin f'in. · ¡Ai ! O quo on ti m1c6u, Gclicin ~ rm o so, Quoro mo rre);' o n ti''.

'ffl¡Jiña torro, miña terra ,

Torra C:::::mdo mo ou criai 1-hrtiñr-: que qUGrO tant o· Fiauoiriñas ~uo p n onto i; PracJos, ri ô s, arb ororlps , Pinares qu o m~v o o vent o , Poxoriñ o s ;"Jiad oros Cnsiñ c cio mou c o ntont o ".

!·»

ia

I o fin o m::iir a n c!o do s problemo.s ga].e ­[!n s : ¡EMIGR/\R ! lonxe c!n terra, d os f'illos, el'-'. nai, r:b 8ríl'Jr ••• quizá.is ;:,ra cmctoxanois VGlt r.r ,

"l ovc im a , lovr,imo, airiños ; La vaim o a do n clo mo os :,oran , Unhn nni que r,o r min chora , Un :.Ja.i quo sin min n 'nlontci

Un irméin ::ior quon d aria A s.anguo ria s miñas vonas I un f'.llilorin o n quen , rumo E vi ela llo prGmctoro .

Isto vniso i aquel vo.iso E t m '.o s , to ::los so van. !Gclici o !, s in honms que d as

Que · to ;Jo i c1an trabn1lar. T8S, en ccmbi c~, ::erf c s i orfas E com ¡:ios cie s o le r.!6, E nais quo n ~n toñon fill o s E fill o s c¡u 8 n e n t o ñGn pa is"

E oin rla ar: iclm n o ns c mbrnc 1a d G tantos· misarias pa s o ~::as o cos ontraõns..-f'cri.c:les.-:J -r · unho f o auoira m".tr'tal, nn sua b o ca ~ ton .vorbas elo r!f o ns c. , !n sua terr 0 o d os sous fill c s .

Cr.stellan cis r~o Castela., Tr o tn c!o ben o s r_wi ::,g o s , Cr:in c~c v a n; van c o ma r 2-sas, Can c!o von, v r::m c oma noaros.

O TEST N-/:Ef\JTO DO BP-RDO i !o Er.!uor cb Po n rlal 1835-1917

So p ul t c..im o !•i cKk")S~,s O b r.r cb cb s o aloic a s c!ostin o s Bci,)( O '.'.JS , : liro i tos tr on c os rumnrcsns Do csb 8 lt a c ru¡.Jn de s r.icntos í)inos, nn s oi drJs s a u c1c:s c,s Quo h c bitar o n o s c eltas bri co ntinos. Quo d i r:o rJ c cr.iiñanto Qu o s li d iri g o n s ;:ins c,s ;:JOl ogr:in os : Istc cnnt a u c u n v c1z cirmn ni o so Do Bro ng ñn o rnz a x o n or o sa .

~/iA8I ÑAJ\J

6

,, ínfida tre.ba

;::~:ue erivol vía as nosas es GaS . ~. , 11 . . · . . . , un alu~enante 16~tre g~,,·,., _ . ...:.::_. l ·. l....:J. ·. :Q~ .;. ':::' .,,ó · A campa taJ1gueu a .. a1?re1~'te. ~,

Tña coma a man humán cinco dedos ias feridas polo tempo encallecidas do traballo cotidián.

Como o neno t i ña fa lla do peito quenté da mai onde poder mamar leite, onde vida poder xa.~tarp

Como a terra arreixada; pra fruto facer mcdr ar 9

homes ca t r a~allaran, sangue osudo+ ea regaran.

Namentras nós, sentades · nunha atm6sfera. de fume 9

chuchando nos nosos cigarres, remcxiam cs 0S V0ll('S matinares , sulagadc 1s en vanas discisións tontandc ceibamos da noi t9 •.

As verbas fixéronse bcrr0s, aldraxes i ameazaso As mans bati r an cripad as contra as mesas . O ar fixosc irre sp irRbcl. O 16streg<' fuxou c::.lpc,rizado.

O AFIADOR

Naciches nunha casiña tn~n.:!, as opDECôS~àe.c.19 • '; . .. ,. A tua nana sempre fo i · e cho;rar vivo d0 ferro frentç á roda de afiar.

Siguo, i sigun ~ síguolle dando si guelle dando á ~oda _d~ vida.

Non t e lembras d.o teu p-1'\'bo entre tantos outros VÍS°t(;·S= .As cnre,s des teus parentes 5

amigos e convcci ños 5

fundíronsc pc.ra senpre nas car as doutr as xentes.

Siguc, siguc~ síguelle dando siguollc dand o á roda da vida.

Eres vello e non t es fillos, muller nin léJX, nin pasad o para lembrar nin futuro pr~ noñar. O teu destino ó xirar xunto.a rod a de afia r.

Siguc, siguc , s íguollo -darido síguol lc .. dando á roda da vida.

" '1, ·

HOITE DE REIS:ES

Xa os.nenos se de it ~xon con ilusi0n postR no eco , o mañán o dcspcrtar . o seu s0no farasc rcalidá.

o m~is pequeno re galo trocarásc nas suas mans nun mar ce le dici a . Dntant o nós ainda despe rto s 02, roa,lidá qÚcimandonos n, son tentaremos cnborI·ollar a brótama que non impido soñar, tentaremos sor hoxe nenos pra pechar os ollos ca esperanza posto. no futuro dcs:pcrtar ..

CAHTO PR.1~ rnr.1.An Canto pra ti, labrcgo 9 irmán no t ~rrón?­tr 2,ball2J1do do cotío, s in retribuGión, regas co teu <S2J1gue· i$ta nosa uni6n;;: L~guete o ce~tn a liber~ci6n.

CéUltO :pra ti, mari.ñc ir o, irmán no salo r e ·--t,;, . sor ri so ·coma o mar maior 9

as viuda s e fil los que de i xas sin · ren . ~rguctc e cunta por un tempo de amor.

. . ·. :,

-Céli.}io }?'!:'l:i--t4. , emigrant e , i rmán clcstcrrtl.dv ­porque VO$tea se,ir do teu lar obri gad o, pro morres .cos C",J.los f itando ó añorado. Drguete i cscei te, _.02. gv.i ta o prémto soñadó .

Cento t c..món pra t i , rapaz nin nacer, pr2. que sox<1s sc1A~rc un home de ben, pra que · non csquenzas o que ·hai que facer pra quo 9 ccndo :chegu e a hora 9 cantor poidas

(~uero que iste sinxelo c0nto do meu corazón sexa un berro UJ."1.ido da nosa ncc ión. Labrego~ f;Jácstro, vello ou cmbri6n~ :i::ios trab¡;.llar ~10, e0mún. nisi6n

•

Nisto rocnnt r:i do "EIDOSª quer o fnl1::ir cios r,gf)'l1t,s o d0 alcrunht-, canti aa , rins que f oran aut oro s o.s xantes elo noso ¡1obo . · Iste r,rimairo númoro coviloi · qua_ seria · bon adicalo ó toma quo , xunt o en trabr.~Ll o , ó o mnis important 0 dn ospocie humano, 0

tomón o mais ~r;radabol , o M10R.

1~ rcch/J!llanto '.=)onsrir cóm'.J as xent es r!c, nCls '.Jobo , iñ or nntes ~ son conocement os litornri os nin gús, r ui doro n cricr cnntiaas c.~n t ent e beloza ou rofrons con tan­t a snb oncia.

Moitas c!cs canti r:ms o ¡~cfráns quo rlompr.;is oscribiroi ostiver é;n na voSf:1 boca <1;; ·':

mcis du nhn voc arla, ¡Jr o ¿c o i clastcr:los do matinar si hni nlgún ponta que se poda gnbar do facor vorsns cnn tanto im<ani o coma istos?:

Domo r!o :,o it o un s os[)ir o , dos oll os unlia miro. i:-!a; Co tou :1::-;r olar do amoras , Un anctquiñ n da it.llma .

Fu:imo elei tor o clurmir. O po da i nuan quo corr o; A inu n a f o.?-"lo r:ccin do : Quon to n ~ ras non rl , rmo .

Esquonc r'i o p r:i i et nci, Tocie1 n miñ n parc ntol a , Pr o non :Jorio Gsqu::mcor Un fiJLi n r:1c nni cll ca ,

f.nous r ~~nciñ et, adeus, Que ou r.iora · ·tj_ x n non ora , nnquo mais cit o nr.ví os Nnvouc n cor:i monos .vela.

Dobni><o ria olj_voiro Non ch ovo nin .hci orw~llo. Moniñ c , sj_ hns · de ser miñ a, N:1n mo r.loas m8iS trob aJ.l o .

Arr:iz :kJ t oxo vurdu Ém'.Ji mola do arrinc or' Os ¡:,moriños primoiros Son mo i mcl os elo e l viciar .

Tamón os rofr6ns s on crC'r os o sinxul os , !')rc.1 che gan n · cnnclusins certas o vo:rdcdo ir as . E f orn eis hcmos o mulloros oclo[f0S os mrtoros disos cunclu­si~s, ás quo moit os ;:icns ndoros i 0sc ol ant0s n::m tivorc;n a intolixoncia do cho gor .

Aind a qu o cJ (lJ7lrJr se incubr o , mol só d isimula. Anor o morto, nnr:l~ mo.is f orte.

Cinc n anos ..SCJDdO moZGS acuban con r.rozns.

O r-:mor 6 fo oa , ¡jr o cool no n s o cCJco D cnz c.Jlo .

o · amor i o viñ o .sac an o. homa elo tin a .

/!mar f orestoirn ~ amor :-:insnxoiro .

O amor vcrdodoir o e ntr n ~ r1l~ ! moxadoir o .

Non t10.i 0111nr ccmí:l n primo:i.r o nin lú a cnmn--rlo _xonoiro.

1-bmo mullurciro - acaba · com,ia o o c , : cliñ oir o

8

. Mois tir nn r-luos t ot r:. c cd u0.s ccrrTOt os .

C hnmo ,_·!o mcis sabor , unha mull or b:Jt c.2 0 i, e::rdor .

S i e;ucr os un ; 1i a bo , nféitat w; un mos bc , r:ict!"': o :;crc c1;

un onc, b':i, c-':s e t c ; i un s om;1ru tx; , f a i t o cro cro .

Cas nr :·'.e: mociñ os é nnclar os f nrrf.l c!iñ os i onchcr n casa de menifios .

A,, r,f1.f,cl o ó. muJ.l or hn.strCT e cu ll e t CJs que v Gr,

~Jc'. cosa cio, mull e r ric a . n h~m:J cnl f'. i Dl o. r ~,:,1lic o..

/\ mull or vont onnirn bus c u qusn !Jorcta e queira .

Remeto ::;stn mristrf'. cbso xé1m!n que ns cnnti ~;as WJS fix asen mc,:tinor no

xc¡it o r~o mnnif ostnr os s ous s ontim ont :1s c.s xGnt os el'." nos o ;.Jobo ; e quo os

r e fr áns V 0 S Q..,'<Ur lc n n 'J comiñ o rh í11Tl•: r. Doic u " utr n .

R/\iVJIRO.

OS TEPJPOS DP3AN l\ VOL T ,~.

ro sombr o.s cli j ux obon n:. ch o.n

Sc nt onci os r!o m:;rt c ;

Oubunn n~s m(;nt cs es l e1bos;

Dfb nnll c cul b 1 6 nr.1it u .

rva chf~ cs o n l ua tr es clo.s nu!Jcs ,

Fic s ba ~ eacur Qs a torr a;

Es::-iort abo n os t cmDr os .

Lc;rJo r4ir a Dous:

"Fill os, fi nnu '.: t ompo

Do tr ub2.llar '., r o e s cll c:i;:Js .

,ôcnbé.rons o os ;.)r obc s i os ric os,

ts 0.nc,urin:s i GbGf all os ; .

Tór crlos unha t orr 8 ca ib o ,

Unht1 t orr e ¡Jrr.: t ::rb s ••• 11

Esc r-Jit o i _ c an t or ns ucJ.ss ['lrD. n rJía,

No mr.l11~:ciñ .a brilnb ç xa. n s c1l .

Es;·,c rtoi mo i c nns a ,

Tiv on m:-iit os sonns ,

R/\IIAIRO

"Ai~ dr-:. quo n:-.in so quoira, rfos o · on ~p l oao , s6 ñaso on gn­log O. Os ¡1ppor.rubi os i 01ur0 s l os, DS ro or,t os co.ntàn oiros, o cno nzul do So.n Xcn n c :Je,s nubiñ o.s dos f (:~Juot os , os cu ­moir os is rii dns , ns a zas do miñ oto , eis · oll e s traqu í os dcJ boi , os rinxi clos rio.s tnb oas r !e f ni ndo , os c rrro ir os mis ­t cJri ns os · quo so ven ;Jord:or nn fr tl['Ja , a mor c!·,ur ncia riG Santi o(JD, ••. • f::u. Gn :;clog o "

Edur.Tcb Moro :irns on , "Foll ns elo vnoar . x·.Jrnnl.

9 .

1-bxo, o 11roblem a dn omprogo do nios D i diome: - problumn da nonnaliz aci6n da no­sa linr ·uç, - aborca non ' s c i c aós orq anisrn cs :Jficiós, ogrup acións , ostudantos , mes­tras , centras docontos , r 1:tdio , tolo~ 2xo , xornci.s . • • son6n tarn.(l¡í >r- ao complexo · mundo da Iro xn ( colebrccións , actos relixi os os e.lo cclquor ni vÕl • •• ) ·

Canc.lo so chogn a suliñor a postuf n quo chag a a ac!r~utar a '1,iiroxn Galeaa" pra se redimir c!o sou pu co.do do alleC1111cmto socúlor, res po itivc a fala do po'10, ns re ­s ol uciós nccstumo an a ser moi tímidns . · Limít cnso n unhas oxhnrtaci6s 6s sacord o­tos pra quo usan n gçilogo can do de ben uso.lo • .

¿I o.verbo: dG Dou.a, m.,n 6 verba cio ci10Jnm!a, ccnsngra cla pr n sompro en todruas línguas r !os i ,anos?

A moircnd o !)arto cos · r.rog os galeg os están alion ado s cor n ó sou idioma vornác ul o, Por unha choa r!o caus a s, antro as qu o s n conto.n a o porsocución que ton sofrido "'. . ... ,.. a nosa ling uo nr:s somino.rj_os , miln r:!ro . ó c'¡uu o onlogG . non t oñ:-: mort o .

Eu compor~o nisto intre n c1pini6n clç Don Gaif oros , po is clobi do n ist o , o mil lar prn fcmor, ó quo os bis;1 os d . Galici n t omen c. rcsp ons c:bili rlaclo do e!~ n ovanxoli -

· zacit'1n on gclocr n a imriort cnci a quo ll o corros pc ndo .

· 1-bxo ó clomnnrloda i~t a scJluc ié n r.n J.,:: fi r. l,:ili c!rn.:lo cCJ os'.]rit o hist óric o i nituol dist o pobo o do s·1a ~cÚltur':l, o no vol"[:m;iuir c usp cllo.rm:mt ~i do monsnxc do Crist o

Ciccos it o non soxo un pr cblm n funrlemontcl nrc l o.bouro ovanxólica . do Crist o polo quo a xuvontu do t on bilidado.

mc i s , s incm un prcblo_".'.' Tr ot as e clc monsoxo unha ar nndo ·sonsibi-

Moitos Popas ton fala cio on col ciosto C1.Sunto . P~o XI nunha encíc l ic a contr a- O No.zismo (1937) clocío : ' "A Eiroxa, fundadn polo Salv e.dor ó únic r. pra t odul os pobos o t ocJol as nocitis , o · b0ix o do sou o.m;1cro o.to-

. fJf.m lugar to dolos pobos o t oclclas linguas" . Pr r outra boncla Pio XII c!:t' ;, "Nr.:: torr~o · ciun novo rr ílo fu ndçicJo s abor des principios morñis, non hoi lugor prn oprimir, nin aborta n:i.n disimul nc!omonto, as po­culoriod ndos culturnis o lingúístic os da s minorí ns " .

É inospricébol quG c4osp ois quo n Cocili o Vntiva­no II, x6 ha i doz onos, roc oñocou istos direit os das diforontos linguas v0rnnculns so toñ n cohsOÇJui­do tan pouco.

Ps misas on anl000 , eon clo pc,ucns - moi :,oucas

o

on cc:nti rJado I s on CcS moll cr os on cr.J.i dadCJ. /\r'.nmnis , · os cno gns quo GS col obr nn - ¡Joucos - · ncJn s Di c:i ostó.n compromoti clns en .nos ;: lin guo o noso cultur o , sin /¡n tombón e~). nos o pobo , c ::ls sous pr cibl ome1s e _inqu odcm­zr..s. Pr o .chstas culobr «ciós surx en gr nci as ós osf :-ir­zos elo gru¡.Jos elo leigos, quo t oñon quo f acer moi t es o dur :;s sacrificios pr n conquerir un l oae:r i un _::.-:..lt~..,_ cr ago /O

-

A Dircx a r,clcr¡-n mis 0 r!o cristifi.ns

sabe :-:o bon foit ~~ que ·tón quo vivir n nc. Gclici c:1 u , ;onrJo a Gnlici c..

. .

sun f c i o sou ccmpro -

Os cristif:ns ;Jd. ooos r·lobomns cnnJ LW'l" e; L ;itor cara un sociclism ;, rmns cd~ dan-do Gf1.licio, nc· qu e; :1 ¡x:c:ur c!o rlocisi (in ;,r:líticc rGsi dn r cmln1c.mt o nD r obo gclogc, po is un cristi onism o c!osto xo it ~, nr,n ryx \ :i do ixf'.Y' e.lo sor tan ... n :JOlític =.: .

/1 d.roxa g~or;n niJn ó nin cbbo sor -on ~'::txm6is col 8niol ,~ ./\ rr'1oo uiz2ción ton que r::ronsc.rr-so c~mn unh u :x:isicj_:5n. f}.i.c:í'.fic o o cristrn, swn borr r,s ou ccusns somo­llantos, ton quo nmoso:rso come: r osult ns!r. c!un ccnvoncimont o pr ofun do , corto o 'di-ño cio t oc!ol os cristi6ns giJlog os. ·

Nornb¡:,rgmtos, conco domos un vr1t :, do confiC'J1zc-. 6 xGrorquín sequer provisional. -monto, so~·!ur CJs elo que; f~ .:di. moit 0 prci rGcuporra' o t om¡JD qu u so . r,or tiou. ·

Pr o mP.is coPíocj¡nont c: c.~c tome , .:1 Ec:it (1riru. SEPT vcm r·!c pu ­bricr.ir un libr e :.lo X:·-::.:;ó M. Rodríguoz Pma pín ti dundo "Neve coriccnci n nc In.1xn Gnlo gO:" . ·

X0:a11 f¡ . Fcrn&n c!uz

~1h i t ;-Js rJ irn;.Kn~ti::ntos [-,c;n ns ,Jr --:bJ. um¡-,s ruu 0.cjuolri.n hcxo 6 cnsj_n:-:i cm EsppJfo .• Moi l cinac; surín -crG'cé:l os oiquí. Sun:! ;1 e nos,:: r ov ist .:1 .-:;n c:ru.0go o Darn xont o gclo ­on , GOl"/1 mill: Jr .tr C'.tCT elos pr ó@l~lil QS c1o Ei\JSL'\JO EN G!L ICI/\ .

Nisto prim e ir o orti no vou t r c.t r:r 8 unsin c c.1ondo ci cmsinonzn rrooscolr1r _hnstra 6 hoxe ma l chrnm dn COU.

A compcrn nzn r1r:: e.m:-:iritudo rol ativa r.~r:s princi r r:is niv uis unsinantos · on Gclicia ros po ut o 6 t crt c1..l rin cstf\ t~cJ ospcñ ol , po rmit c.! ovcluc,.r o cr r:cl'J n:-: quo e Pcc!or prop u­

. xo homol ogc:r i sistoma oc1uc CTtiv o r;ri.lcg~J ó nivol espa ñol cs;::cño l , r:i C"JUO constitui un tost 0scraroccrl '.lr !)ra ontcndor o pf.'.pol quo Gru.icia xo[.Ta no cont os t D cio f ormo­ción s ocicl española.

PiS dor.rode ir as cifras uficic.is r oforic! as 0 t o~lo rJ ostrnlo , fochm!os pro curso .1973 - 74 dsn contn rlos sog uint us ofoitivdis : on onsim:mz n preosc olnr i e nsinanza xor a.1 bñsicn (E .'.~t.B)

;; . - -~ . ..:.--:2 ,-=· '···-··· ....... ~ .•. •.•. -•. : .. ,' ...• , . •.• --~-- ··-··- . . , ..•. , t PREESCOLPR . w .. . .. , . ..... . ., ~ -~ .. . . .. ~--E°~)Ctf"~ ... ·-·~-~ ~ , __ .. .... , .._.o=.,,ac . ,r-- .&-r f..O:'-&_., • ~•• •-·- .., _ .... .: .. .. ,a.. ,• ,o,,_,,::t., ;, ............ _,__, __ ... , _,. ..... ,' ..... -- ~ .... -,L • - "- • - " • ' "-• -. ~ . ,,.,...,, , • ' • -r ,._.__~ ••• -Ã • .. , ... 'Ar ...... ~

<-. '.t ·.,· · · .Nonos . ';-: ·s :;_:bc r cb .... ,, .. · ., Esc olares C¡o s obDr elo ·.:t~~,-.. . . {: :_;;t;.::~l ;L!o Espct í~r ., , '. t otal rlo Esp añc:

- - , __ .., ...,-1r:..._~ .1r ....,,.._.......,._ ... , _. .. .. . .. _ . ¡,,, .,.4,,...,,.. , ., • . ,......_•,.__,.,.__,.,........__~~---~ .. -. . .... •.r._,....., .. .... o.•..a...: ~ .... • . ... .. ... u.-..,.....,._.,-.:: ... ' . .._~ .~ ~ -~ ....... . ~

Cruño.

Lur.ro

Ouronso .

13.798

4.784

4.561

Pontovorl~ n 11 . 351

G/.\LICIA

ESPh\',A

34 . 994 ·{_j

829 . 155

1 , 7°/o .Çk, 6 ·~t 0.6 I',( ,,:t

1 ·· , .. 1,4 'Yo

4,2 ,-;J, ,o

100 '3/o .: ·:

149.192 2,7o/o

. C4. fi 7i.::i 1 , 2 o/o ¡ ·•"

. . ,::'}ii.

61.621 , .. 1t, 2 o/o ··-.::. .

. ·.; ~ ,. 136 .690 2,4 cjc

412.078 7,4 e.{, I

S595 .352 100 o/o

Tondc on c :-int n · quo r. ro bCJoci c~n t ,~tnl un Gn.lici 0 c~uro.nb J isu tompo oro o 7 ,5 o/o dn t otal uspnñoln , f)Ódoso c r::inct c:rtnr o oqui ;..JCTnc:V'in POBO/\CION - ESTUDf.JffES on E. X. 8. r::rn Golicin i Esf)ciín , montr os qu c1 a '.')r or,o rci!'-n rJo norn,s nnlouos on ::iroos­cnlor G mn :t infori ::-:r (i quo ll o c r:irr o:3:-.nm.lurí n pr1lo v :;lumo rb ¡;cbco ci ón. Isto rasg c ó n pr c.Jbn r !~1 roto.r cln ccJ quo '; s non ns cci1uur)s incnrf) ór ::1nso ó onsino. O c!os­coirl c rJr. onsinnnz n pr ooscclcr on Gnl:ici a '~ GS:;CJci ;:.,J_mont o j_ntonso na zt.•nn rural. Os fill os rins cmposiñ os nr,n [JGZo.n d1unh2s on.sincmzns ciocisivas no dosonrolo cot:1-

{ {

• cc itUf'l, . rr'" riquoZí:l imf•xinctiv a o nn c rloqui.sición · de · hábitos o pa utas rio o:::irondi­zoxo. O dovcmclit o r otr as o tomón crfocta os fillos dos obroiro s . ..urb6ns a xuzgor pol os ti :Jos elo centros . o prc.z ns oxi:3'tontos nisto niv ol, pois mro.s da mot nrlo son priv ado s o moi custosos, lonxo do p1r'Osuposto dos traball adoras~ Por OJtra ban do a asistonciç1. ostatru G ctesprecibe'l , pois s a io cont a con 15. 000 praz.as, fl'lúf rb"OS que o ndmcro do nonos galo ao s on odn do do cl.J!>C..>Or \ ~T ES estu dos achógaso os 170.000.

O problem a da · os tr etific aci ón clc linguax e o mcntnl:idad o , reflex o da 09trueturo sociru. cio crasos, rof6rzaso on Galici a po l a ~~a'.lusi ón acadámic n i oficial rlc ga­lo go, língu a na quo ponsnn o f ru an a moirôndo ¡x:rto dos gclog os .

·0outra bcndc os hábit os elo r.mnser.nonto, a s a ititudos poranto os pr oblemas taôri­cos, a montclida do ospoculativo - práctic a , ó dif oronto asogún os ti pos c!o traba­llo o craso social. i o s istem a esc olar s a io valer a as cu a lidades quo so trasmi­ton nas' crasos outas . Asixâ can do ontran nos oscal ós intormo dios do sistema on­sinnnto, pr a 0ntf.tboor ·a carr e ir a competitiv a a quo s on f orza dos pra su 0 asignaci6n os pos t os do trabcllo, os nenos da cr as o bnix a partan os o closombrullan 0n ccindi­ci 6s do inforioridado.

Como vimos, a cmDlitu do quo on Golici a ncnda a E. X. B. 6 somollant o á modia española. A función dist e nivol á .pr opo rcionar unhas coñocomont os ínfirnos pra vi­da social i o traballo, ó t0m po . que ú o oscal6n cravo onda unifícaso a visión da soci0 dado o do m·unclo. ·

A ~p ritu do Gn Galicia do bachiJLler ct n o COU r Gcólloso no ca dro seguinte: , - -~ -._.,_ . ,. _.,._ .. ~ .~ .,.• · ..... _.~-: ._..., ..• .., . · • • ·~ - •J6· ·._ ,., .• ,_,_¡.,, ____ .....,_, --"'-..,.,.-""··~ --= ·~ v~- J'u,:

/ · ! 8Óchillor r}t O i COU 1

. ! i - .. ~ ........... --·- ··A,or ............ "'-,;" .... ·.- • . , .. . _, .......... ....,:.. ... - ;;s~· -..... . ,._ .......... - '- ""*-~ .... .,.; • • ,.,. • • ,·· ~ - .. - · .. ~ ... : .,

Cruñn . ¡ ¡

36.705 · 4 . 417 ·

Lugo ! ¡

Ouronso ··.

' Pont ovodra,

9 .151

10 . 665 ! '

:23.434

1 . 432

1.113 ! ! ¡

2 . 365 . , ! . l ~!

! · GPLICI A 79.955 6!,5 ~J 1

, 9323 6,2 101

. . ESPPÑA 1

1227 . 675 100 ~·~ : i·· 151. 591 100 ~b! '. ., ..J;. •. - .,~~~•···~~·."'-- · • ·u·.• " ·"'..-.v~.-6 .·,. ·, ·~· •~ ., ~~· ' " " -.,, , : ··' .. •!• • ,. ,, .. •••• • - ~-.. ·'-'"- >'·•-· • ·-- !

Nistos nivols vo.i r-losc .:.mdc ndcb pr oarodivqm onto u partici paci ón rle Gólici ó. no total de Españ a , Xu cnc'la voz ma is r!os [Jr O'.)Crci ono.dns cua su a po bonción, o 7, 5 °/4 •

. Bachillor nt o o Cou s on on gran mod i ck pa s os provi a s 6 Univorsid ad o, un esucl ñn .ir:itonno rli o ~f'r n ·as onsi.ncnz us su ~or:Loros . O contr ol do ócc ono a ist ns . pas o. po la intorv onci ón n:> ensin o medi o .' I st o r oa.l íz as o c!o d ivors ns m6noiras, xa s oxn mo-

. &i;anto o roquorimonto rJo pr 8bes cs ;m ~iócitsmor!iont :O 'a r ostrixi ón ñs · ontr nclas ·no

. pr.opi o bachill ornt o . Entr o ist a.s r!orr n.do ir ns as · ma is . . a rloit ns · son ns os íxoncias do stan der !i· '. · ric rnJ[imicDs mínim os ·o n ;101 ··.i:tic b r!Ú. cr oa ci ón do contr os ost ntuis do orísirj o mocli c , corg ahc!o o pas o ctist :-:: · clcconcia e n ce nt r os :iriv adc s. C'.l ser istos moit o mais cordis o situc:rso 'r or uf ontom ont o no.s zom::is c6ntric as do núcl eo urbán, sup oñan unh n cCTéJn s ol o:i.tiv n : o oc r,n6rnic::o p o:1..o· s ou f]roci o i n l ocnci oncl · pola r,ol o su a ubic r:.ciún. Pinbas bn..."'TOir 0s t ondon a bcnófici ar á s mosmos sect ores s o­cinis : os centr os urbcns mill ar oqu:i.r,adcs .E?conémic omonto

Xosú Mnnuol Lópoz fl{jr o

/ 2

a. ' ,

.

JJ o a

.

G/\LICI/\ ,·li( 0 ' • su , un :-'.i . Gr.liciti: doc im:is t ~ 0 '.r1s,

. . . ' '

H.-,str •·:-.s quu cnl p.n r.!in

-~,'\J...I3Ií', Gf;,L_ICL'\. GtLIC IA.

E so.bon , _sr-thoror;s . .-: ·

GPLICi t, G/LICI/\ G/'LICI/.\

tristu:r -n trist n sil onci ~ c:tlr da

· G/\LICIA ,!:::-: f m o · cmi~;r ant o G/\J...ICIA vc.mrlr.c!CT, coen G/'LICI/\ tr.-.oa 1 \1:1 x ·.1rdn GALIClA ntrol rnla qu or:lo

CEJibo :;r8. sorvir libro rirn Libro pr c: n' l S sor li bro ::irn libro ¡:ire mrirror li br o ¡'.'Jrn libro :Jra fuxir libr o :,ra

, t""} f :::r:-zr:c ,

f ~ri c e: ,.

f orzo Cl

6 f nrzo. ,. n f\-Jrzn , C1 f ,::r·z a 6 f orzo

sovir ns n sor mcrror fuxir .

G/\LICIA ldJro ::;r. G/ALICIA NOS/\ G/'-i..ICI.'1 mnriñoiro. Gll.ICIA GPLICIA '.'Jbr oirc G/'..LICIA

GALICIA GPLICIA

irm nrr! iñ n viv n ciff!n .

Rocóll; .,to r.lc t orr0. . roc óJ !~¡:to r:~ :Jbc1 r oc '~L :,~~to c!n Hii;;,t :1rin

ostfs ostós 8 StÓS

nosn. nr.:so.

mui f cm~le1 nil t r.,da b'l rr :Js n

Rocéll ot o i éru nt c nc vorb :-:: i nt oir::1 n::J vor bn vorr :~cb ir n quo f e la o ;i obn r ocóll oto ¡1r ~1s nciv::~s quu vs n c:::n f nrzn pr r¡s que in rln non lilf.TC íl U O. mrulf.l -~ 1 orçJCJla .

a f. l e

.g

l Éliff ~a

T 'J G quo snbon quo ti :,:::ir.los s or ciutra cousa :ir os quu s ,~.bon quo ::i hr.m1c1 :XK!o s ur cutr 2 cousa

Sal.Jomos fllUu ti ;10'.' 1os S :Jr nutr 2 cousn s cbrnnos quo r, homo ;:orlo sor ~utr n cc.;us a . .

UXO NOVONEYr:~/\ . .::

nv f · ~ ' f':... miñ G. ~1arr r;-quin iñ ri. siouo unton ~.:o Ós é~os (~!}t.,;; -~:xos cloE ccir1"ns cr.n ·t n uciñ o , pr ;¡ SG.!Jon bon c.uc ns oixo s ~ln xustici G móvcmso moit o ma is lix e ir os con fr ubc rio xnrné n .

Si oluuón cho r.li: "Nr;n c'.:"nf í os e n nr.:Lrlo ir T ·.cb ;1ors~r. t on c!iroit -~, sin rkJscri··· mincci nn nin uunhc, a i rrucl s 2lerir' 1 f cd.llo cos n • •• o nnn co¡;ifi os nil.

¿Hnstre cr:m1o Gclicic so c,ruir( s rm :.lc.; cri ndoir o rio mmos o muwlor os pr c ox;1ortnción? ·

P:-Jr un br;n xmón soiqu o so ;:irn.lo f n­CUDr n met6 rtr.; scrvici o nc co.sn . Por un b Jn XCT;1Ón soiqu o so ;Jnc!o cn­brar un subsi die rlo inv 0li~oz 1'1 quo so t on rliroit ~ . N~n c~bu rluMn, ~ ::,ore,, moroc o unh ;:i. c st s tu n .

Os hi '.Jl5c1,,iJcc.s s ~:n cr1ma c1s r!0c1 :r:]tkiS dns totrtr:;s; Or, l rmxo ;.)nJ:•ocon mo.rn­vill as , r-,r o .rio cerce s -m a c.rn bDt ~ ; 7

• I ., .~

¡,:~r trnb¡-,.ll ,J Jaucl . ( Art . 23 rins Di­r oi t e:s H..1mf.ns)' ¡Quó bon oscrobon el -r,urís homos.

Des po is r.!o mcd.s elo catr o sócul os elo :"':-:ilític n csimilistCT ( ,.is ¡Julsi6n s.n [JR -

1::JC]r: [ !ns osc olns , e irox ns , tr::i.buneos rio xusticin) on noso. lin J un· os tn viva ! ( Cnstol .cn)

A .,.

V ACO. ~.: n símb :il n , :A fJr\Z. A V C1CCT os-.. ! , quocousu ::.hs ccrn os . D0nr:s :-: sou tra ­

bcl l n , n s ou loit o , n sun cerne: , ,1 s ou cnir -:: i n corno ::i. ri cn ir ::i c.hs s ous f'i -11 :is. 1'h n::,f> :xx Ji, .1 ':1cr m9s . ( Co.sto~c ó )

Rocolli cb s :n i" Xnsó'_ Cr.rc · ·

POR. OZNAIZ

Hoxe non siñifica nada. Pro den.antes, o nome de GR.Al'J TAr1ERI.J(N queria dccir . o home mais poderoso· da terra. O Gran Tàmerlán viña dunha fai1rl.lia de conquis.;: tadores e guerreiros; á que p0rt0nceu o Gran Gengis Kan. E o seu nome era te:... mido na metade .d 1Asia.

·,

·-

Na Europa daqueUs tempos haboríá. media dúcia de estados podcntes . Un deles. era Castela. Falamos de fina.les do XIV o comenzos ·do XV. Castela tiña comoro«;, do lan e panos co resto dos países , de Europa. Tiña xa dond 1 o rei Podro. I ~ ,­mariña comercial e unh a mooda forte quo · viaxaba por cantos camiños habia. Càs~ tola comenzaba ··aY sua expa.nsi6n. Do ci.li, dend0 a época que falo, a alguns a.nos mais · adiante, hal>ía do descubrir e 11onquistar as illas Canarias . E todo baixo . o reinado dun dós poucos'roisos que :podemos salvar, coido ou, daquela casa · que foi a do Trastamara, do loita. mcmoria pra todos. Ao roi .cham~banlle o Doente. Enrique III .

O rei non fo i tcu1 severo cooo s.c poderíc.. es:pcrar -ruu;,uelos tcnpos. e o · úncc o cast.i.go que llo dou a Don Pa.io f oi que -~~a ca prinCD.SiñD. -aquela.

E casou •. /~

Xa. do volta os seus oid..os do Lantaño, o do Soutooru.or aos tes todas cousas daquelas terrasº E naqui.las llngas seráns de do lune, clgúr1 dos sou 9 ami.gcs dixollo ao do, Sout omc.ior:

ami gos e as xcn­invcrno, preto

Don P2.io, e ¿c6mo ó, t al a como vos sodes, quo;~uola pedra do Tamerlán non sudcra ca.ndo falás te dos diante dela? Porqu e abo fé vos non sodes capaces de docir unha palabra do verdade º

O Don Pai o quedouse olhando o lu.r:io un pouco de tempo º Despoi s lovarr¡. '""ll

os olh os deica o que llo dooandar a e respondeu ~

Porque a pedra. non coñccí a o g2.,lo go º Hon sab i a i:l. nosa lingua. .

Dorro.d cirmcnto ·ff.u.oso rno:i.t o do prciblomn dos OVNIS, mnis non todos sabomos quo os tomos no nos a torrn, e n Gçlicia .

Non ú quu r-.bondon moito c i quí , xc. que so io cos cnsos do Mndrid pódoso fo.cor un libro. P.dcmcis oxi stc n clg nhc.c:, orgcmd!zaci6ns en Españ a. adica dos ao as tucio distes OVNIS ou VEO (Voh ículo Extratorr os tro Oirigid o) como os CEONI ou CEI , otc.

Imos ver nlgúns dos cnsos do moirondo sonn no nos ci. rexión :

- Lús , 1 do San Mc.rtiñ o 1954. Orden es (Cruña). Gonz a.J..o Rubinos Amos, cui9 coche tiña sofrido un nvcd.ro; vou un grn' disco cintil oanto que , cunha xordo osplosión, csg uouso n 150 metros .do f:-.;: , ; :-· .. u nt o . D0cont2do orrodouso cunha li - · .. x0irGza pant asrncl .

- Miúr ., · 1 ,s , 12 ,Agosto 1959. 8ri ,5n ( Cruñ o ) Un lo.brogo do so sont a anos vou baixar ,:1 -~~~> · vol od.d ado un comn un ovo quo tomou turr e nun ç id o E: orola do rio. Logo dos êpogôu \Jorticolmcnt o e c:rr odouso cur a Santiago. Atopéronso amosegns .

Fix o un bruid o do moto r distint o oo dun holic6ptoro. - Voxanos c:goro un c as o r ol a zonad o

cen dous ctorroxos dos OVNIS cu VOS ; {) 'En MEt ·rid f'.PCTDCO U nc INF (;;-lMPDIONES, YA ;, PUEBLO dist o mr..noir, . . 11Un Fçproscnt nr:itc, d'.: m-tistns quo mour f.'.bn cm Borcclc nc c:f:i.co. tor vist o in mistori oso nuxoto vcGnt c na durr.:in-

'·/¿ ' .

-1_~-~ ccl, c& n dun p'.:rcorridD ..-,.ntr<'.s vH 1:,.s \, ·. -· --~· \W · @; zn dunh a xunt cmzn dun conxunto musi ·- ~~ ~ ,. · ~

gal oç¡ns do Bctf".nzns ~J Vilclbnº . ~-o ~ · O. Pcdr 0 P::,.bln Bnrr i ::1s dí: / (@ / ·\

:0c~rro~ o prx,~d~ dínn7 :us\~~n-=u '?T: • ~- \ y . c..O ~ntr , :r nun , .. n(,CD d_, C<.lrr c L.~lr ... \ 7 ~-- ~

'/' quo . non qst rb c o.sfal t r.:rlo .• Pucion vor /2 .. ,..,_,,,,._~ ~ cro.romont o como un ouxct o choo do · ~·. '- · "> -.1' -:::::;~ - --:~ luzada comonz~ba a Gr gucrsu e vi- \'-rnr rib::~ cliJ nos c cccho pe:rc: t nmr,:; \ f.t diroici ,Sn que nos l cvcb cmos 11

•

O sofí or Bcrrios nficQ quo ostvâi Jstiv:J 1x1 p::mt o tio nrm conter nsda d.is ­t o porqu o ustr.bc: sog ur c quo mci po!,Jcc:s ib r:nll c n cr er . Afj_c11 o t cist ;.;rnuño. ·

· quo pr:>i do ver porf ,d.tmuntu n vuícul o o !JI'CT doscr obol o r-if quo t i ñ,~ n r cd.tí ci quG . t c ñ0n os prtiñr ,s vn~nt:.1s dr1s que xr. se f:Jl ou c;n mrJi·tr-~~:: · tcrnpr:'JGS .

2Pudcm c.iisti nauir, rJí, p;.~rfoitn·-

.. I , .. :· . -

/¡' \)

\\ · 17

.-, .. -,e •

• mente un sino que loVQbo na parto bnixa,, moi somollante ·a ·unha H mawscula. DG porto l aterhl · saía. como unhe: antano. que 0ntraba o soíe1 do o.pnrcrto . Ic nrrod ondo dunho luzada vivísimo. o r.:;o c0b o duns segund os olov ouso u rlosapé'\­r ocou.

· O señor Bnrrios cfirmatnm6n quo 1moi prousimo wo lugo.r dondo sclcu o OVNI hnbí::i. un labre go cun ccrr o do 1:F~is c uns motros mais a16 .~nhas mullcros , que, no vor o ortof nitCJ vca nt o , botóronso no chñn. 11

"No docurso disos kil6notros · on quo foi voa ndo a bo.ix n Err~·ura f c i moi te xxnto n quo poid o dorso C8ntn do. su ,o. prosonzarr . ·

Iso mosmo OVNI Gtc:.irriz ou dia s at:roG on ME:tdrid, unh c vagada poln noite on Al:ucho (tostomuñ an J . J orcl6n o V. Ortuño) u outr a on Santa Mónica , cando foi visto por contos do persoas, quo ll u quitaron fotogr nfíns .

Eu t'o~ o unhas copias prn quen queira valas •. H O ~no on cuosti6n 6 isto: Xá donantos , ,õgost o 1957, en Muros ( Cruñn), un pesco apolirfodo ,Agulla vou

a bcixa outu r n un ouxoto osfórico cunho finostra pola que c.XGXabêtn dous via­xeiros ru toiros quo so arroçln..1"'0n çontra o ir:,tori or .

Víronse OVNIS on C0rloirn, Vigo, !3otc.nz os, Ordonos, ma is dunh n vagada on Santiago , Ncya , Vilagcrcía , Lugo i on mc-:itos lug.:Tos mnis . Crc;ro ostá quo n X)<nto non s ompro di o quo vou, nr1 ma :Lcrí a des Cf.,sos p ·,rmedo a facer o fache i ­r o . Por outra bando , ceda dí G vonso OVNIS, i ou ccid o quo non son po ucos.

GOLPE BULLON A~ADOR

Ô ffiJ:J ~~®cP[n)@ J~'@&L~l~T : "." ..

XOSE lUIS M/\CEIR/\, os tu cfo.nto rlc 7º b do, -E.X . S. no Cc;l r.Jx ic Lo SrulEi , cheo anos . Fai noucGs somn.ns t ocou nc, nmÍr: sc:J.5n duns !Jqzcs a ,, p i ano o f ,:.i moi cploudiclo por t odol os rJuvintos . Con t rnJol os c ncont os c.!un r c\JúZ tfo su CT i c!ado , rus¡1on rl0 a ca.nt ~s po rguntns llo foa o .

. .

- ¿E~ Jx.1 osturlnnto? - Nc'rf s ~.,n cb s p i oras . (Pr o un de s

, i- /\inc!a he i moit D quu facer . C~1iclc quo non

sous · compañoir ns r.:soouroumc · r1uCJ ú primoiriñqs c:b craso.) .

, joxiston Granclos com'.)csit oros pra foco);' mais dr'.:s ,1 c ::,ñoci c!l:1 a nesa múscn f)opular . Mo oncan - ·

. ~ -·~ ' t . . t a ,, ;_:,.l n .

- ¿ Trobru la s ,. moit o ? - Pois- .si. Hai nr:iit rJs r¡uo mo rloitc 6.s c!uos da mañé.n ¡ 1

'1 -¿C omo. vos ns :ii_ç:nrJ? Est ,ud· ·~ c'oxt,.., . --'o S"'lfrix '"' o·, C ,"'-·~;j~,. -.1 : !.O! j i

- •• , - "' ' J lJ ~ ' ; - , ., .-"l, '

1,. ::,innn .

;.\:cantn t om1)" nclices ó p irin n ? l ¡

¿I e rnúsic ~ mode rna? É nbstr act n -c:labnndo pr n min .

. ¿Formes parte rio Tuna ? Si . Doncnt us or e l ouquiñ o ,

cui dn quo po rd c) al~¡dn t om;Jo.

¿Músic a r,op ?

mr.1is agor a

Pc~,r n n;;n. sint o o.tr c ici ón por iso música ,

¿Qu6 orquitoito j_ arquitoiturn ;.Jrof'aros1 GaurJí i n e stil o aro gn e gó tico .

- Alg~nha h; r ;-- ~c.r~o ;lí; ~ ;~is tompr , 1

duns vccos [;Gr . som6n c nn.-.!o tañ o l o~.- ¡ ci ón parttl!cular co profosr:ir r!cm M -

1,

¿Libr os? xol Brooo , do quon t onhci que docir I Gin[}rCTfías . O c!orr ndo ir o quo lin f o i CT quo ó un oxc'olarrto- mostro. ¡

vi cle1 ~·:o Pnst our . - ¿Gust ato m(Jit o tl r.1úsico _? . -, ·¡ - ¿Pint ar es? .- Jwm <:lo Ju nnos - Cortom ::mtn , pr o to.rnón mo - ·;;;.:.··. · o I . . ? . nt d

-1 t · t · t . 1 .._ - ¿Pintur a mor.arna . - f\lona. o en .. o p_n ura~ ~qui c i ur n i uscu ..,ur~. ., --¿Pro.t ,Js ? _ /\nr.ulf.'.S ne1obos , CGntoll.os.. -¿ Quó music os so n es t ous prof EJr1d 0s? ,., ' '

Bach , Mczort o Chr)p in. 1 -Frutn? - MCTnc::--rinr.'.S - ¿Quµ<urns sor 0 1.:f,1ozGrt Galo Qtfi? .J ¿Gustocho osta vi da ? - Maitis imo - Is o .'é moi t D ~·:'.~~ •. Dcr:iobtos hr.1i qUio / - ¿hn o..s n Dous? - Mo±t r.i. ostudqr c~;J os ici. ~n 1 nutr as cnusr.s • SOUTELO - ¿Quó ·;1onsns de, músicc 6cioÇ¡c?

/ 6

. ~ _:-,.,. , .... ~.

O ar te cb nosc po li f cc6t ic u Cost ol cn ··· clf bu:­xcnto, :)in to r, norr·o::!m' otri r101"af n : po l í t t co , d ' Ãd·l ~ ,; u·1· ,, .. .l"'IJ_o n ~ nnr · i ,..., ..... r, r ! ;) · ') ...... -::,.,J-o •-::/ ,1 //1!,¡, rma:cur o ' m0 .. __ e; ;-) ·- u 1 ' J. L, : ' · • . ~ --- <.. •~; e, 1· , ...... t, ~[t,":;t"). '\ r.lns SUf\S obr•as, iJ8Sirr.i3t a , f~lais c~1mc il mosiilo ~l .;;. 1) dix o : 11:::u si no cc i donc1o r¡t 18 o \,Ds i.mi:=,mo pod o sor t ~J liborta dor c or.cio cit'r3;.Jc::'to ::o,"."r ev~o _'J co bi ~a du ff} )~~}

· .-1 • 1· ,, L'r .· . . · -· ,,.., · l 'Jl "" 1'1\''J~ 1:J ' t\ ., V1"f.l mn 1S 1mr:,o · " •-·~'!1:,LQJ. .!.:" <.l •• J: -· .. , . ¡_ .::, " /' { \ ( ~ •

Isto posi mi smci ~it.:or·CCld~~! o:;c.lo m~~:",_sc /- ·- "' \)]~\" amosa ó nos sous dio uYos,, N1 .1:os e nr- ·L.1S ~.o. ro -- / 0 ¡,\) ch ~ c ns tra C:ic J 6s 1 quo · so :i.o so c.i¡;icótchcn cio 'f ¿¡- \ / .... l < '/

• • • ,L,. • 1 • .1.. ' ,~ ¡ ..r

t r.ia~uf:-c!l. Cos t al.o.O quo ~o .1..r' ffiC\:.LS . 1.!~ Ó.f o f,: ··.L .. ~~ -e / ?.ff;:,~'-J /5-r ~ s~w~ dibuxos un ar -ma mcns ~rn }~~t~, l-~.r· os ,:1.n~i..1:..;-l ., ,¡ .. _///¡ ( .. ticios o dof or;d~:' as x~nt G-= ~SO·~~ .}~ .. c.1s _. ~ ·' .,., . . . · ~ ./ 1

nic:; ~~s~~~~\j~ ~~~ º~t:.~ i~:,;:~J.j_~d~l:.n:~ici;\ __J{/ ,,--( cr nro, enx ebre o humanizo do , sdi , r 'c,l:JJ.J8L'Clll<}óto ~; . " ··, Y ) nin form os ur os i nnoc o.sori as. ~Ast s l.bo vn i ?-,a {i ·· ' \

~ ·¡ ..... 1 •_;. ·1 - r '"8 - r,-~.- do" \ pr ocura c,o o_GJT.::m,;tLL.. •.u.J UCfl :-:·_:.J...a quo O..: • ..J·.L, "' ·,

sous --rcltl os "'pac er; po1.o 'i:.rovoccJ.;,3" ~f..::"t:::.~·, cu" Co i clo yU8 non llÚ ·~cllnn nin llo SO-. i::::n:t1·¡ ve r bos , son .oJ.oment6s . Cob:i.lernos on 'JCou-

/ .,_....\ / í ......... ¡ ? .. ,~>

/~ - - . ___ ,,.,. . \ . \.L í /

~~yí/'t'~ t )_':?!· I ' I \

d -(_ ~(;~~ ( ) \t / . \ 1. J.

\ A \ í~ •

c,,: ,:di ~,.., . .,..,,.., .- ' ·n-c. .•. - ·d d .·0 - r, ·± !~ "' - • "' en .. ...:, ,. ,_, )r. --- '->. .• L. • "-' - vor o. o.i.:r.v.:n~r: :;p_..J.J.l c,\I.CS.1..,_maio . . (

o co r. t :i_clo 6 pr od~.xios o • ' .. ,..., . .

t:1c:;urrin cio; Cc,stol c.o no. su e obra dos'fniso ao . . pi nC8r is mos "

r /\ ClBR/\ CC C/BTE!..f;).Q, · ~ ;

Q 1 .. r:' moi.r , .:,Jbu~~· quo ;'.)I ·9l ic :;:..1 f ni 11Nos :, que ó un : .. ·1c c r :f t icn c.-{l.3t nntu ~-i,-, c c:ciGuism o 8 rlc:1s- ci.fJa-sr-_1.l nr;n ro s : 'r'. G~l t ci rL, ,~:::s1trim:-:1::.r; mil i c1nt cs ;: un o.ccrc cmont o G.(; poba . 1=Di.bux :1s ~,o noor os :, • Ct1sto l nr. s om:Jro Dst6 c":·m os quo s c f r-cn . Nisto case cos noç:rr cs , nu,u .PJ.l r: de v id r:5.c 11

, r 'ol ti:i:;": :!a vi da dun osque -'/ J

\. · -\. J e. ::.o nr:; 1 ·,D cr:m:,usn nt o dG ci dcrk i.

I ) J 11Cc:us e.s :, • Cas t t"3l rci ú r.¡;_:or a cro o.clor r.!unhc "seria c1. :

·soNETG.

··\ > "\"<_,~· c.1o ~o(] uon::.:s c~ nt ::Js c :Jn f o itur c, int;i.raa elo pooma

1

, ··;.,· l "' sin: :1ro co r.!ont 3s on Es:1e1i1n" . (Xosús PJ.ons o ~kmtoro) · , ..... · "RGtrinc ',S n , cinc o o:.mt os. - ~~ 11Ds rJ::;us c'.p s ern;:,ro:, novol c nr:i r~uo es :xJ1HJrsona ­

¡;;~~ xos s on Pociro o Ronol ns. Í/ _: · "Os vol.J.os non clobon no.m::irorso 11, fnrso do corotas

c¡uo no fr..:nf 6 unh CT crític a c!:::is c6).cique.s o de cort r.s 'f c rm ns ~lo vi c!n.

Xosús Poroira ½óDCZ

A FOUCE DO NJO" i'lo Curr -;s Enr iquoz

Tros vocolc ;;:fiei; f ni e. ¡;rim uiro G2ndn ar dor{r'b soo.r o e mr:.il as meso s Sogou t nnt cs. cacl"]çil0s r.lo fr nncosos ~o non collor nn on . '11rmt 6s ff'. oir ci.

Pol o voz dorr cd oir o ofí oc noora •• • -¿E ;JClr(l qu6 nboo liño? - oxcrcmn o noto Pñndc so c.liont .o ck.ú, con fnl dro. f ora .

- Pr n quo s o[ruos ti - r epux o inquiot à F:>i n so rrunç!n c n.nck l, ;Jrisi onoi r CT /\ pêltri a :::es t oo cr(tic c.s intr csos Esg oznu tras mil l n itn. s o riv oso s Do ;;odor absolut c a ruin b,,mrh ira .

¡r ?'

O Pr oit '.'J qu' o u somei , o quo :im c ::::ira -. Dix o 1 o s orpíu 1 c r::n ris o li ' osquil.ot o .

•

, . . . ' .

, I • i

"

•

· Miñà Gal icia engaiolada de f ;,,i xa séculos, ti que vL~ os teu.s fillos marchar pra l..onxe e dixc? .r o seu sn_wsuor

'" or en terras all~as. Ti que . viches a sua face enrugada e tristeira.

aAi nd a . aturnsí Mais non · teñas medo que te ~squenzan algún día. A tua dor ficou çrabada nos queixidc-s d?. gai têl no teu paisaxe na n osa fala Y

.... . ~-Ando na percura da li};)''=rdacle º ...... na miña percura. Ando a deixar ist~ -careta, que de tela t.n achegada a min xa estou collendo a sua forma, no prim~iro nicho que atope: no nicho dos hip~critas, ios que o que . non son., Ando na percura do m~u eu, do meu eu verdadeiro, do home ceihe ~ue ainda t~n es;1ranza . Quero ser ise que está no fond do meu peitc, que quere abraiar e non pbde. Ise son eu, o meu inteiro •

Terra: Fato de h omes noxentos fatc de ladrós ~sesiños, fa to de homes fedentos.

T,erra : Encubert;,, de fume e poeira · íD~sfaitc no universo!

Terra: Hok es pQla xusticia l~itadores homes donos da sua terra, ho ~es con ideales . xunguidos.

Terra: fe ita de soños i ·espranza. iOlla sempre cara o mencer desexado!

T,erra: H')mes, mulleres pendurados d 'amargura , . mortos, aforc.àdos ;1>olo peso da vida.

Ter r a; feita de silencio , iloita pol a libertade e~condifa. tras .d a noite!

XESUS PEREIRA LOPEZ

O DIA DAS LETRAS G/'LEGPS, Fostn r::o L:Lbr~, Go.lor;·.-;; f :-;i instituido pola Rool Acado rnin Gcl oGet no an n 1963 co ori Lla ri:J col obrarso , o 17 do maio rio ílovandi­t o ano , n contDnuri n ~ G ~Jt"iri ci6n r.!rl li lJr '.:-; :rcantoros Galegos II do Rosol ín de

). Castr o . Cano nno adJ.ccso a homo.xoar un nut nr. Hast r a n dota rlo hoxe f or on homro<Garlns os soauintas Gscd.t c rrn3 ocloG CJS:

Nc nno 19f)3 : Rrn3i"'.l.Íc do Cos tr ;1 1964 : Cas t olelo 19&5 : Po.ncinl 1966: Ní6n 1967 : Curros ornríquoz 1968 : L:'!poz Cuovillns 1969: Norioga Vctrola 1970: Marci nl elo Valladorcs 1971: Lópc z Abonto 1972 : Lnmns Carbc.jal 19 73: Lo.qo Gonzaloz 1974 : 197S : Pint G

Isto ano cnrros ¡.innr!oll o r:; hcrnfV<o a Rcmón Ca!Janill.ns • ¿Quó so foi n DIA DAS LETRAS G,/.\LEGAS? Cnn tal nritiv o or gnnízanso diversos act os on Ga.licia o f:Jro c!o Gcl:Lcia : os :x :siciós e.lo libr os, conforenc:i,ns, articros n0s xorn a is, f)Ublic aci é5s r!c li br os , ot c.

~ . '

Pr o ¿t;¡dô fui o Rocl Acnclcmin Gc1.lopn cnm" nnti::!6 Gr r.¡nniz a.dor a ? Un 3.ct o aca ­r!ómic o nnde nn.scou o · aut or h:1mc1'<oadn . Un r.íêÍrnbr:1 b::,tCT un l onon rliscúrs o en ­c01 do. vi c!n r~í) out or I l:JQO hoi un banquoto cio homoxo. • • Public a tmión- nl­oún f r.ll ot o s obor d::1 nut ~r. C8:Ldo ckbo rí o. fr.guorso mais :JOpulor.

'1011 J o /,fi\ 00 lJ . . . -·- __ ·--···· .... -ii .. o ..... .

rrvin()r? 1~ .. -~Y \"¿/ D L.::::>

XOSE COílA

Prn min o ;1~s í e ú un canxunt '.l do inc ongru­onci ns r ostcs nun P8D01 o dites por un ho­rno quo us t 6 un r:ir,uc n l oucc - pcrquo he i que os tí'r un 11oucC' t ol :°J hoxo prn sor poo~a . · C'1mn di un ¡xmt o':~ "A f):Jos ic non é un pr o­duct c porfoit o " Eu, humil de 8 sinxolmo n-

t o E1.crcscontaríol l o quo a poós í G te r que sor f.'lgo im;1orfoit a , ton quo sor natu­. ral . i hoi 'ru GD natural quu soxn ::,orf oit o ?

. Eu coirJa quo non ú tnn f6cil osm1obor un pn;)ól cho~ cio incongruoncios ,~Jr o con i.:.n po uco sonti dn . Pr o o.anr n nCJ sócul e: vinto , cando ostmos fcrt os da publi.:. ci c!á, rlo mcvim ont os quo non8s lov nn a nnrla, do cr:use1s sin S8nti do , hoi homoSs quo cd.ndn son mais t :Jl ós i ,os.crobon ;1ro n pobo . Pr:J gustariarno sober o min , un pr obo pcismo - cnl. c¡uora, víctim a dá sociociorio do consumo : ¿qu6n 8 o po bo? ¿Onde ost 6 o ~obo? ·

LOITEM0~3 Loi tomos , irmáns , ~~nru f)odomos • Loitam os, inn 6ns ~re né s, Drn ela i os nunas .

Si quoros ae nar tm lo o quo .su ·los Loit o. ag nr n c:¡uo podas Loita ·pr o ti ., ;Jro ola i CJS mmos .

1'9

Crn~!r; cho ;-Juos ccnsmh !:J c!osfm.t r: Os nori0s pc r ,7untrr<>oncho : - Mou ·: 1 o.i, hcxo ¿c¡uú c'.Jmomos? Loitr1, ~Jc.loa o , l Ditn r1r n ti, ¡1ro ola

i ns nwnr;s • SANTIAGO h: .HNP.NDEZ

Un os·~u;-:ioncV· r;rcicr.~ oolor.r1 c::":nt 0umo. ist :~ f c.i ;1CJuc :.1 t ompo:

N,: r.!íc-1 cio pcd r r,oj.r:-i t k:: miñn :)nrToquio, ;Jcr sor t0;-;iún n mou s r~ntn , c:Jnvi rloi n t orlnl r~s xofos do fl'1milio a un not e cb viñ o quo ou f o.oc; de; vncclo dn pc,rr oq uin .

Oos'.)'lis rio. c;uontar s o un ¡.1ouqu1n o co bn morn,'Jio 1 c::Jmozar cm a f clar de t odo o elo t :1clos sin n vor an nza quo r:lo c0tí toñon oo.ncl::-1 ato[Jnn 6 croa o nns corroc b iras.

Quoixábí.1!1SG dn ntr asb .elo àJLr'eo. 0 da Gclicio en X3ral. No. miñu ¡.Jnrrnqui a hai . mais cle 120 omiurmtos o poln c:::mvorsA dos · meus queri ­ri dos fr or uos os s nquôi c1 cnns Gcuonci a , quo un mes CL\t.:rtiutr o , cada erni- · cranto morn:lo mtro 6 nu 8 .oê,~·/· ,r ~c~ns : O ccrtGir o confirmou rJ quo a vor r.kr:1o or is R. · · · ~

Eu fi quoi 0¡11orvnll nc!r:. /=ixcm a conta o na mor.lin do 8 . 000 ;:iesotoo , na miñ o. ;:iorroq ui n ontra casoc¡u2 un mill ón c.!o ;1oset ns Cffl n mos, o que f ai 12.0 00.000 rio :-:os iJtfls ::ir-;r a.rio. Sabon rlo quo 0s :J0IT 0q ui ms vaciñas twñon mais omiar s ntos qu::.i C1111ifía, bon so ;1ode su :-:ioñor que o r!iñoir o riuo cho [:R n isto rmcc o do Ga.LlLcin ó moit ::::i.

, PGrç¡úntoillos r¡u6 f 2cí cn ckJs cort r:s i :::: r os :1osto f c i unánime: vr.i ós bancos . I nl ounh t\s voucclos nin cho ca 6 Golici a :-ic)rquo hai bnncos - que non s ()n , !ist r, r o><i6n - quo a:-inñon os marc os . es li br ,as oú fr anc rJs r.l0nmt os que c,mtror1 on Es;Jf'.fJC.

· Ouquoln dimo. cnnt a quo ~s meus bos fro c;u3s 0s ost c~n tr nhnllon do · · en - bonofici o rias :1r avincios m;1is rtc o.s c'.e Es,nña . Oistn mr:n8ira a

omiaro.ci'.'in ondoxcrnnis o.cabnrf, , :1nrquG isos · lJnncns - n:Jn an l ouos ­voñon f.'. tirr.:rn :::is :~ c!iñoir n gc w1ñe:cJo con t cnt:-:1 so.c~ificio !JCJLico llos imf)8rt e: o o.tras ::-: c'n n'.Jsa torro . ·

Nunco. tifo-: c1:.i dci nn cont a d~ r:r avfrl c.rlo :Ji st ::i ff ict CJ. Hastra. Hastra oll abn con bos oll os t an t n odificicJs bn.nquoir ns - cnn ncmos quo non s r.n dos nosn s ¡1r ovinci as - er;.¡uorso nr.s mell ore s ruas dos nosas vi­las o ci clac!os.

¿Hai nlauón qúo :x:i r.~n cnJ.culnr o r!iño ir '1 qu~J mandan f rJr o c!o Gcli ­cia istcs bcnc cs, rb ix cnd:J a n GSé.l t orra cc:Jn r1ícÍ mnis ;1robo? ¿;Hai nl a uón quo soxa c a:1az elo ccmsogu'ir c;uo o c!iñ oir ~1 r!.:JG nns 8s emigran­tos fique on Go.licin ::;ra o c'm;;onrolo da nr1se1 Gdipin? Quon ist o fa-f.:El dobo sor chomr.rlo O MILLOR FILLO DE Gf.LICIA . .

S . D. F. _ _ ,

__,-,~,______,_-- -------- ... ---~ - -~~ ... , ----- --- ------- -1----~ ------ ­

~ \~~-- . _ _Jlí9 .--- _ _¿L--;_ ----- ·_ r¡J. /-- ~ , . .. ------- -----------------___ , ·· -,

LV

. ~,.. ...

I N IJ I C E

ED JT OR I,~ ... . . .. . .. . . .. . ~ . . . . . . . . . . . , ,. . . ... . . . • .... •.. ,. . . . . . . ]_

[Jr1r O: ... ~v j .~': Isj _r~:-,r n . . . . . . . . . . .. ~ .... . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . • • 2 ".'

• • • • • • • • • ' • • • • ., • • • • • ,, V

;·1:Jr X. f'.'.~1nt:or~ 1 :Jfincf1~r • ••• ...• . . , . . • • . . . . . . . . • . . • . . . • • • . • • . • • 4

Crñn :Jc c ~n trrn;; t:Jrwns , :r :r Xi-::rm /.1. Forn nn: k-Jz ••••••• .. ••• . • • •• ::J

S0r.i~r o Rr;s~:...1-ía, ~,'Jr t1~riñ6n ... ... .. .. . . . . . . ... ....... ... .. . . . ····

Cotr n :x,omos , :mr Pili L . Z .. . . ...... . •. .. . . . .•. , . , •.•• . ~ . ••. , 7

Canti :J0.s u rofróns c\J n:1sr, ;...-io!Jo, ~o r RcJiliro • • ¡ •.•• ~ . .•.• ~ . . . . 8

Os t om:-,os r!o.bnn n v nl te ~1r1r R:::m,irc •• . ..••• , . • . . • . . . . . . . . • . . • • 9

O c;al o0n na Eiroxn , ~c:r Xo6 n jA. FornAn~·:oz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

O onsin :i o h Gnlicio , ::inr Xn::~Ó Unnu:.Jl LÓ'."'GZ A <rn. •• • ••• • ••• •••• 11

LnJ níño rfo Gol:i..c:i_~,, :,or Ux êl NrJvon:Jyr n ••••• • • • • .• ••. •••• , . ••• • 13 ~'\,

Cciusas, :)Or X'."~36 Coro . . . . . • . • • . . . . . • . . . . . . . . . . . . • . . • . . . . . . . . • • lei

A poclr r.: que n:,n ~~, ·í r,. r;clo r:o , ~0 r Ozcm:tz .• •• .. . . .... ..•. .. . .. 14

OVNIS on Gclicio., ;-Jnr Gol :xJ 81ullón Anr:'.s r : ! • , •••••• •• •• • •• •• • 15

Un :xJquc riG Mozc.rt , X:.JGÓ Luis Mr1coir c1, ;,or Soutolo • • • .. .. . •••• lG

Cc.stol0.o , ;;ar . X(JSÚs Poro ir r:: L,'S'.·1oz ••• 17

AFOUCE DO ADO, :,or CUf{RD8 ENRI QUEZ • • • • • • • • • • • • • . • . • • • • . • • • . • • 17

Tres :,ous ío.s; ~ior Xos ús Roc!ríouoz Lé;:JOz • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 18

Poosín ,

:,or Xns6 CCJrn

c¡uú ó, :·)or S:1ntin:.':J Forn~n c!oz

•••••• 1 •• ••••• •••• • • •• •• 19

19

Onclo vai , ' r:liñoi r o nolo r,rJ, ;·101r- G. O. F. • • • • • • • • • • . • . • . . • . . • • • 20

-AMl(O

EIDOS o.crrnloco ,. cal ~'lcr;,. c ión chs L:~s. ~Jc-1.rin~: r-:luos¡;:¡o. o Pru ~Joncj .. --i fJ.-:;-¡r cd:-:i :1ra quo isto :iri -· r11nir r1 nú~1or e: : ;r-)i :~cr ~. s.~.:ir f1. ru~ .

--A~TIGO L ( l T O R ) e O L ;; B O FZI\ CO T ~ LJ

P~A Ç)lJt, E/ DOS T t, N 1-\ Vi D.A _¡ ONG4 .

•