#WARSZAWADLAUCZNIABADANIA ODBIORCÓW PROGRAMU

#WarszawaWKlasieKlasaWWarszawie

UCZNIOWIE/NAUCZYCIELE/RODZICE/DYREKCJA

Cel badań • Zbadanie poziomu uczestnictwa uczniów klas szkół podstawowych i

ponadpodstawowych w wydarzeniach edukacyjnych odbywających się poza szkołą przed wprowadzeniem programu #WarszawaDlaUcznia

• Określenie modelu uczestnictwa (czas i miejsce wyjść)

• Zbadanie motywacji do wychodzenia poza szkołę i uczestnictwa w wydarzeniach edukacyjno-kulturalnych

• Próba zdefiniowania pojęcia „edukacji kulturalnej” przez odbiorców programu #WarszawaDlaUcznia

• Spojrzenie na powyższe zagadnienia z trzech perspektyw –nauczycielskiej/dyrektorskiej, rodzicielskiej i uczniowskiej

• Wypracowanie rekomendacji dla instytucji kultury zaangażowanych w tworzenie oferty dostosowanej do programu #WarszawaDlaUcznia

NAUCZYCIELE• 211 odpowiedzi na elektroniczną wersję ankiety + wywiady fokusowe

• Nauczyciele ankietowani w dzielnicach:Targówek 28,5%

Bemowo 18,5%

Mokotów 11,8%

Białołęka, Wilanów 6,6%

Ursynów 4,3%

Praga Południe 3,8%

Śródmieście, Włochy 2,8%

Praga Północ, Ochota, Bielany, Wola 2,4%

Rembertów 1,9%

Żoliborz, Wesoła, Wawer, Ursus 0,5%

Nauczany przedmiot: Edukacja wczesnoszkolna 17,3%

Język polski 11,3%

Historia 10%

Język angielski, Plastyka 8,7%

WOS 5,3%

Biblioteka, Informatyka 4,7%

Matematyka, Biologia 4%

Chemia 3,3%

Nauczyciel wspomagający, Świetlica, Muzyka, WF

2,7%

Etyka, Pedagog 2%

Psycholog, WOK, Religia, Język niemiecki 0,7%

74,2

6,5

9,1

1,2

Szkoły podstawowe

Kilka razy w roku Korzystamy bardzo rzadko Raz w roku Często

56

12

20

12

Szkoły ponadpodstawowe

Kilka razy w roku Korzystamy bardzo rzadko Raz w roku Często

?

72

22

4

1,2

Szkoła podstawowa

W czasie szkoły przed południem W czasie szkoły po południu

Po zajęciach w godzinach popołudniowych W weekendy

„Zastosowałabym takie rozróżnienie – rano, jeśli mają blisko do instytucji lub jeśli mogą stracić jakieś lekcje, może to też się cieszyć większą

frekwencją, bo uczniowie lubią tracić lekcje”Nauczycielka z Mokotowa

„Z naszej perspektywy atrakcyjniejsze są późniejsze godziny, bo wyjście rano rozbija cały dzień”

Nauczyciel LO z Żoliborza

58

32,2

9,7

0

Szkoła ponadpodstawowa

W czasie szkoły przed południem W czasie szkoły po południu

Po zajęciach w godzinach popołudniowych W weekendy

„Jeździmy też w odleglejsze miejsca, jeśli oferta jest tego warta”Nauczycielka z LO z Mokotowa

„Odległość od instytucji nie jest wyznacznikiem, liczy się zaszczepienie pasji do ambitnego teatru, a nie pasywnej klasyki”

Nauczyciel LO z Żoliborza

„Lokalizacja przy wyborze jest ważna, ale ważniejszy jest temat sztuki, z mojej perspektywy program nauczania nie jest tak istotny, nie staram się

tego tak bardzo łączyć” Nauczycielka LO z Targówka

„Ja decyduję o wyjściach. Uczniowie nie wybierają, bo mają do mnie zaufanie. Wyrażają wolę częstszego wychodzenia.”

Nauczycielka LO z Targówka

„Decyduje nauczyciel i konsultuje swój pomysł z dyrektorem. Czasami rodzice podrzucają jakiś pomysł, jeśli jest im z czymś blisko. Uczniowie chcą po prostu gdzieś wyjść, ale nie mają

konkretnych propozycji.”Nauczycielka LO z Mokotowa

„O wyjściach decydują nauczyciele, którzy dostają akceptację dyrekcji. Czasami dyrekcja sugeruje, gdzie bardziej warto wyjść, a gdzie mniej. Ma ostatni głos w decyzji o wyjściu.

Uczniowie też często mówią, gdzie chcą wychodzić.”Dyrektor z Targówka

„Poziom zaangażowania się w procesy decyzyjne rodziców i uczniów jest podobny, to znaczy równie niewielki. To co jest dobre, to to że mi ufają i aprobują moje wybory.”

Nauczyciel z Żoliborza

132

84

8

63

40

Szkoły podstawowe

Wychowawca Nauczyciel Dyrekcja Rodzice Uczniowie

8

20

3

3

7

Szkoły ponadpodstawowe

Wychowawca Nauczyciel Dyrekcja Rodzice Uczniowie

„Dobrze, żeby było to zgodne z programem szkolnym bądź profilem klasy. Ważne są upodobania nauczycieli i potrzeby klasy. Także deficyty uczniów np. zajęcia o Masłowskiej, jeśli mamy deficyt

literatury współczesnej w programie szkolnym i ja jako nauczycielka uznam, że jest ważne, żeby młodzi wiedzieli, że w literaturze coś jeszcze napisano po Mrożku. Ważne są też mody – np. rodzic proponuje

wyjście do Powszechnego, bo to modne miejsce i dużo się wokół tego miejsca dzieje”Nauczycielka LO z Mokotowa

„Punkty z podstawy programowej są istotne, ponieważ dają nauczycielowi możliwość włączania wyjścia w jego program.”

Nauczyciel LO z Żoliborza

„Jeśli zajęcia w szkole są na poziomie, to też dobrze, ale bardzo warto wychodzić do instytucji, zmieniać przestrzeń.”

Dyrektorka z Targówka

Zbieżność z omawianym programem zajęć

Innowacyjna forma zajęć

„Uczniowie muszą mieć przykład idący od nauczyciela. Jak mają lubić kulturę i korzystać z niej, skoro nauczyciel tego nie robi i nie opowiada o swoich doświadczeniach uczestnictwa w kulturze? Często z kolegą w szkole spieram się, czy drogowskaz, który wskazuje drogę, powinien sam nią kroczyć? Ja uważam, że tak - musi. Odpowiedzialność w szkole

za kulturę często się rozmywa. Warto zorganizować spotkanie z przedstawicielami instytucji kultury dla dyrektorów KEKS-ów i jeszcze dodatkowym nauczycielem, który się w szkole kulturą interesuje. Jedna osoba za to w szkole

odpowiedzialna, to za mało.”Nauczycielka LO z Mokotowa

„Instytucje kultury mogą dać szkole jednocześnie rozrywkę i pomóc w procesie dydaktycznym. Specjaliści od edukacji muszą mieć świadomość, do kogo kierują swoją ofertę. Mamy prośby czysto organizacyjne np. to że mogę zarezerwować bilety z elastycznymi terminami ich odbioru. Ważny jest również bezpośredni kontakt z

instytucją.”Nauczycielka LO z Targówka

„Warto pamiętać o kompleksowości oferty. Uczniowie mają problem ze zrozumieniem, mają zaburzone ciągi percepcyjne. Fajne są programy długofalowej współpracy, ale nie zawsze stać na nie szkołę. Cykle należy

wpisywać w program nauczyciela, dogadywać się, główkować na zapas. Akcje jednorazowe należy też porządnie obudować.”

Nauczycielka z Mokotowa

Na czym według Ciebie powinna polegać edukacja kulturalna?

WIEDZA:Odpowiedzi takie jak: „Na przybliżaniu uczniom zagadnień, których nie mogą poznać w szkole lub za pomocą środków niedostępnych w szkole”

EDUKACJA:Odpowiedzi takie jak:„Dopełnianie treści realizowanych w szkole, wynikających z realizacji podstawy programowej”

OSWAJANIE KULTURY:Odpowiedzi takie jak:„Pokazywaniu uczniom, że muzea i galerie sztuki są ciekawymi miejscami”

ROZWÓJ:Odpowiedzi takie jak:„Wzbudzać ciekawość, rozwijać, pokazywać inną perspektywę”

AKTYWNE UCZESTNICTWO:Odpowiedzi takie jak:„Aktywny udział w życiu kulturalnym miasta, śledzenie wiadomości kulturalnych i nowych trendów”

DOSTOSOWANIE DO POTRZEB SZKOŁY:Odpowiedzi takie jak:„Systematyka spotkań z ciekawymi ludźmi, podstawiony kalendarz imprez na miesiąc, imprezy organizowane o dogodnych porach”

„Język opisów działań edukacyjnych to często edu-bełkot, z którego niewiele wynika. Warto podać konkretnie, co będzie się na takim wyjściu działo. Warsztaty performatywne – nic to nikomu nie mówi. Podawanie nazwy metody

często straszy, bo nauczyciele nie znają tych metod.”Nauczycielka LO z Mokotowa

„Uważam, że pomysł jest świetny i to nas zbliża do zachodnich standardów. Dyrektor powinien mieć świadomość, jak ważna jest kulturotwórcza rola szkoły i jak jego decyzje wpływają na to, na ile

uczniowie są potem świadomym odbiorcami kultury.”Dyrektor LO z Targówka

„W programie zdecydowanie ważny jest element finansowy, zbieranie pieniędzy na wyjścia to jest mordęga i potężny problem w szkołach.”

Nauczyciel LO z Żoliborza

Jakie są Twoje potrzeby, które mógłby zrealizować miejski program #WarszawadlaUcznia?

KONKRETNE PROPOZYCJE ZAJĘĆ:Odpowiedzi takie jak:„Przydałyby się jakieś zajęcia cykliczne, np. raz w miesiącu, tak aby uczniowie mieli jakąś ciągłość”; „Więcej ciekawych przedstawień teatralnych i innych projektów w Domach Kultury w każdej dzielnicy w przystępnej cenie”; „Wizyty w muzeach na lekcjach tematycznych (najlepiej połączonych z warsztatami)”

FINANSOWE I ORGANIZACYJNE:Odpowiedzi takie jak:„Prosty, przejrzysty system rezerwacji, wyboru, rozliczeń”; „Rekompensata finansowa to bardzo dobry pomysł. Oferta kulturalna jest tak szeroka, że każdy znajdzie coś dla siebie”

DOSTOSOWANIE DO POTRZEB SZKOŁY:Odpowiedzi takie jak:„Ciekawe zajęcia dostosowane do wieku dzieci”; „Pełniejsza informacja o ofertach kulturalnych”; „Więcej ofert powinno przychodzić bezpośrednio do szkoły”

BRAK ZNAJOMOŚCI ZAŁOŻEŃ PROGRAMU:Odpowiedzi takie jak:„Ciężko powiedzieć”; „Nie zastanawiałam się”

RODZICE• 258 odpowiedzi na elektroniczną wersję ankiety + wywiady fokusowe

• Rodzice dzieci uczących się w dzielnicach:Bemowo 28,3%

Targówek 20,9%

Białołęka 16,3%

Mokotów 15,1%

Wesoła 4,3%

Praga Południe 3,5%

Rembertów 2,3%

Wawer 1,6%

Wilanów, Wola, Śródmieście 1,2%

Praga Północ, Ursus, Ursynów, Żoliborz 0,4%

wydarzeniach?

„Najmłodsza córka chodzi dużo, oferty kulturalne na które wychodzi, często bywają bardziej rozrywkowe niż prawdziwa oferta kulturalna.

Wśród wyjść jest też dużo wyjść edukacyjnych niekulturalnych. Te wyjścia zakwalifikuję tylko w części do wyjść kulturalnych.”

Rodzic dzieci w wieku szkolnym

17,1

5,5

65,9

8,7

2,8

Szkoły podstawowe

Korzysta bardzo rzadko Raz w roku Kilka razy w roku Często Nie wiem

33,3

11,8

54,9

0 0

Szkoły ponadpodstawowe

Korzysta bardzo rzadko Raz w roku Kilka razy w roku Często Nie wiem

24,6

53,8

21,6

Rodzice dzieci w szkołach podstawowych

Tak, zawsze Tak, zdarza mi się Nie

7

38,654,4

Rodzice dzieci w szkołach ponadpodstawowych

Tak, zawsze Tak, zdarza mi się Nie

Na czym według Ciebie powinna polegać edukacja kulturalna Twojego dziecka?

ZGODNA Z ZAINTERESOWANIAMI I CIEKAWA W FORMIE:Odpowiedzi takie jak: „Powinna zainteresować dziecko, które będzie rozwijać swoje zainteresowania”; „Powinna być ciekawa, angażująca, lekka i radosna”; „Powinna nie zniechęcać”

ROZWÓJ KOMPETENCJI:Odpowiedzi takie jak:„Super spacery historyczne, nauka w praktyce”; „Nacisk na naukę historii Polski i Warszawy”; „Na etapie liceum zależy mi, aby moje dziecko poznawało ciekawe miejsca, do których samo naturalnie nie trafi”; „Idealnie byłoby, gdyby była spójna z omawianym programem”

RÓŻNORODNOŚĆ I CZĘSTOTLIWOŚĆ:Odpowiedzi takie jak:„Różnorodność tak, aby dziecko miało okazję zapoznać się z wieloma ofertami i na podstawie tak bogatej wiedzy wybrać, co go interesuje”; „1 dzień w miesiącu wyjście ze szkoły do galerii, kina, teatru”

„Mnie ten program może ośmielać, żeby proponować i włączać się więcej. Sama z pozycji osoby zainteresowanej kulturą się cenzuruję, a jeśli

czuję, że mamy pieniądze do wydania i nie muszę bazować na tym, żeby rodzice włożyli dodatkowo jakiś fundusz, daje mi to odwagę częściej się odzywać. Oprócz tego, że dziecko idzie na kolorowy, ale słabo treściowy

spektakl, to może wybiorą się również na coś ambitniejszego?”Rodzic dzieci w wieku szkolnym

Jakie według Ciebie potrzeby kulturalne może zrealizować program #WarszawaDlaUcznia?

ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI:Odpowiedzi takie jak:„Może aktywizuje nauczycieli do wychodzenia, a dyrektorów do wypuszczania ze szkoły”; „Może być zaczynem do dalszych działań”; „Zaangażowanie uczniów w AKTYWNE życie kulturalne będące alternatywą dla monotonii szkolnej edukacji”

ROZWÓJ DZIECI:Odpowiedzi takie jak:„Zainteresowanie młodego człowieka sztuką, czasami to jedyny sposób wyjścia do teatru, wiele rodzin nie czuje takiej potrzeby”; „Rozwijanie wrażliwości, zainteresowań i umiejętności”; „Edukacja przez sztukę oraz edukacji społeczno-obywatelska budująca więzi w grupie”

KONKRETNE ROZWIĄZANIA:Odpowiedzi takie jak:„Tańsze bilety wstępu do miejsc związanych z kulturą”; „Zajęcia w ogrodach botanicznych, muzeach, galeriach, spacery po Warszawie, poznawanie jej historii, legend. Wyjście do CNK, MNW”; „Teatr: przedstawienia ale i zasady zachowania w teatrze”

UCZNIOWIE• 89 odpowiedzi na elektroniczną wersję ankiety + wywiady fokusowe

• Uczniowie uczący się w dzielnicach:

Mokotów 28,1%

Śródmieście 24,7%

Praga Południe 16,9%

Włochy 11,2%

Bemowo 6,7%

Wola 4,5%

Praga Północ 3,4%

Bielany 2,2%

Żoliborz 1,1%

„Wolimy wychodzić w godzinach lekcyjnych, bo coś się traci. Wychodzenie wieczorem jest bardzo trudne – zazwyczaj mamy zajęcia dodatkowe,

każdy inne – trudno to zgrać.”Uczennica LO

„Włączamy się, kiedy rozmawiamy o tym, na co chcemy wyjść, udaje nam się czasem coś wywalczyć. Mamy pomysły, ale nie zawsze pani się

zgadza. Raczej mogę decydować o sobie, ale pani rzadko wypełnia te propozycje. Nie spełniają jej kryteriów, że ma to nas uczyć czegoś, a nie

że ma być tylko rozrywką.”Uczennica LO

„Na zajęciach chcemy spędzać czas ze sobą – ważna jest integracja, zgranie. Chcemy wychodzić poza mury szkoły.”

Uczennica LO

Na czym według Ciebie powinna wyglądać edukacja kulturalna?ROZWÓJ ZAINTERESOWAŃ:Odpowiedzi takie jak:„Zaciekawienie młodych ludzi kulturą polską oraz jej różnymi jej aspektami”; „Powinna być dobierana ze względu na zainteresowania uczniów, a nie wychowawcy”; „Rozwój psychiczny i kulturalny, uzupełnienie omawianych tematów”

WYJŚCIE POZA MURY SZKOŁY:Odpowiedzi takie jak:„Częstsze wychodzenie do miejsc kultury”; „Na wychodzeniu w różne ciekawe miejsca kulturalne, ponieważ jak wiadomo ludzie, a szczególnie młodzież w naszym wieku, szybciej przyswajają informacje za pomocą silnych bodźców emocjonalnych czy też wizualnych, więc kiedy mamy sposobność znaleźć się w miejscu innym niż szkoła nasz umysł zaczyna zupełnie inaczej pracować”

KONKRETNE PROPOZYCJE:Odpowiedzi takie jak:„Na poznawaniu różnych kultur”; „wyjścia klasowe”; „Na ciekawych warsztatach poza szkołą”; „Wyjścia do galerii sztuki, teatru”; „Aby uczniowie skupili swoją uwagę najlepszym sposobem jest zastosowanie akcentu rozrywkowego, interaktywnego”

Jakie według Ciebie potrzeby kulturalne może zrealizować program #WarszawaDlaUcznia?

ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI:Odpowiedzi takie jak:„Więcej zajęć szkolnych w ośrodkach kultury”; „Może przyczynić się do rozwoju edukacji kulturalne”; „Może zachęcić do rozwijania się kulturowo”

FINANSOWE:Odpowiedzi takie jak:„Darmowe wyjścia do kin, teatrów, galerii sztuki, ale też spotkania z ludźmi, którzy mają wpływ na rozwój kultury w naszym kraju”; „Zajęcia powinny być darmowe i zgodne z zainteresowaniami uczniów”

BRAK WIEDZY NA TEMAT PROGRAMUOdpowiedzi takie jak:„Nie wiem”; „Szczerze, nie mam pojęcia”

POMOC W EDUKACJI SZKOLNEJ:Odpowiedzi takie jak:„Uczestniczenie w kursach przygotowujących do matury i wychodzenia na różne ciekawe zajęcia”; „Może o historii Warszawy…”

REKOMENDACJE DLA INSTYTUCJI I MIEJSC KULTURY• 1. Przy tworzeniu opisu wydarzenia edukacyjnego warto zadbać o

dodanie punktu z podstawy programowej, który może być zrealizowany podczas wyjścia

• 2. Oferta dla szkół podstawowych może być organizowana w godzinach przedpołudniowych. Dla szkół ponadpodstawowych w dwóch wariantach – przedpołudniowym i wczesnym popołudniowym.

• 3. W instytucji/miejscu kultury warto wyznaczyć jedną osobę spośród pracowników, która będzie najlepiej znała przebieg związany z programem #WarszawaDlaUcznia w instytucji (tzw. koordynator). Warto zaznaczyć to na stronie internetowej.

W przeprowadzeniu badań udział wzięli przedstawiciele instytucji kultury w Warszawie:

• Bielański Ośrodek Kultury

• Dom Kultury Wesoła

• Dom Kultury Wygoda

• Dom Kultury Zacisze

• Muzeum Karykatury

• Muzeum Łazienki Królewskie

• Muzeum Narodowe w Warszawie

• Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

• Muzeum Warszawy

• Teatr Powszechny

• Teatr Rampa

• TR Warszawa

• Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

• Zamek Królewski