w,a,ia ¥IK ms

56
w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdj w,a,ia ¥IK ms<sn| jd¾;dj

Transcript of w,a,ia ¥IK ms

Page 1: w,a,ia ¥IK ms

w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdjw,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdj

w,a,ia

¥IK ms<sn|

jd¾;dj

Page 2: w,a,ia ¥IK ms
Page 3: w,a,ia ¥IK ms

1

CIABOC stands for Commission to Investigate CIABOC hkq 1994 wxl 19 ork w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd

úu¾Ykh lsÍfï mk;ska ia:dms; iajdëk fldñIka iNdjls'

fuu fldñIka iNdfõ m%Odk;ajh by< wêlrKfhka úY%du,;a

úksiqrejre fofofkl= úiska yd kS;sh l%shd;aul lsÍfï yd

wmrdO úu¾Ykh lsÍfï w;aoelSï iys;

úY%dñl Wiia ks,Odßfhl= úiska orkq ,nhs'

CIABOC hkq l=ulao@

Page 4: w,a,ia ¥IK ms

2

¥IK l%shdjla iïnkaOfhka

úu¾Ykhg Ndckh l< yelafla

ljqrekajo@

lsishï l%shdjla lsÍfuka fyda fkdlr yeÍfuka rchg mdvqjla lrk ;ukag

jdishla lr.kakd fyda ;=kajk md¾Yajhlg jdishla fyda mdvqjla isÿlrk

rcfha ks,Odßfhl='

Page 5: w,a,ia ¥IK ms

3

w,a,ia l%shdjla iïnkaOfhka

úu¾Ykh l< yelafla ldg

tfrysjo@

lsishï ks, ld¾hhla bgqlsÍug fyda bka je<lS isàu i|yd ;=gq m`vqrla b,a,d

isákq ,nk fyda ,nd.kakd rcfha ks,Odßfhl=' ks, ld¾hhla bgqlsÍug

fyda bka je<lS isàug rcfha ks,Odßfhl= fj; ;=gq m`vqre ,ndfok ´kEu

mqoa.,fhl=' fgkavrhla m%;slafIam lsÍu i|yd ;=gq m`vqre b,a,d isák fyda

,nd.kakd ks,Odßhl=' w,a,ia ,nd.ekSfuka Okh /ialr.kakd ´kEu

rcfha ks,Odßfhl='

Page 6: w,a,ia ¥IK ms

4

CIABOC i;= úfYaI

n,;, fudkjdo@

úu¾Ykh lsÍu" ´kEu mqoa.,fhl=f.ka fyda wdh;khlska nexl= o we;=<;aj

f;dr;=re yd f,aLk le`oùï" fidaÈis jfrka;= ksl=;a lsÍu" kvq mejÍu yd

wNshdpk kvq mejÍu" .uka n,m;% w;aysgqùug lghq;= lsÍfï yelshdj'

Page 7: w,a,ia ¥IK ms

“wE; w;S;fha ñksiqka iïm;a w;am;a lr.ekSfï §

igkajeo fjfyig m;aúh'”

Page 8: w,a,ia ¥IK ms

6

wOHCI ckrd,af.a

ld¾hNdrh l=ulao@

fldñIka iNdfõ u.fmkaùug hg;aj wOHlaI ckrd,a úiska úu¾Yk yd

kvqmejÍï lghq;= l<ukdlrKh lrkq ,nhs' wOHlaI ckrd,a fldñIka

iNdfõ m%Odk .Kka§fï ks,Odßhd yd m%Odk mßmd,l o jk w;r w,a,i yd

¥IKh ksjdrKh ^je<elaùu& i|yd o ls%hdlrhs'

Page 9: w,a,ia ¥IK ms

“tneúka hqla;s.rel l%ufõohla we;slsÍug Tjqka ;SrKh l< w;r" idOdrK

yd ksoyia iudchla we;slsÍu fjkqfjka rcfha fiajlhka m;alrkq ,eìKs'”

Page 10: w,a,ia ¥IK ms

8

fldñIka iNdj fj; meñ‚,s

lsÍu wdrlaIs;o@

th b;d wdrlaId iys; fõ' 2015 wxl 4 ork wmrdOhl úkaÈ;hka yd

idlaIslrejkayg iydh§fï yd wdrlaId lsÍfï mkf;a úêúOdk yd w,a,ia

mkf;a 23 jk j.ka;sfha úêúOdk hgf;a meñ‚,slref.a wkkH;dj wdrlaId

lsÍug CIABOC ks,Odßka ffk;slj ne`§ isák w;r fldñIka iNd mkf;a

17 jk j.ka;sh wkqj ,efnk f;dr;=rej, ryiHNdjh wdrCId lsÍugo tu

ks,OdÍka ne|S isà'

Page 11: w,a,ia ¥IK ms

“ñksiqkag i;=g" iqrlaIs;;dj yd wdrlaIdj .ek ye`.Sï we;súh'

isysk olskakka" nqoaêu;=ka yd ks¾udKlrejka úiska Ôú; w,xldr flre‚'”

Page 12: w,a,ia ¥IK ms

10

CIABOC fjk;a úu¾Yk

wdh;kj,ska fjkia jkafkao@

fldñIka iNdfõ ks,OdÍka ryiHNdjh iq/lSfï j.lSug ne|S isák w;r"

th wfkla wdh;k iu. iei`§fï§ m%Odk fjkils' ;jo meñ‚,s Ndr.ekSu

úu¾Ykh lsÍu" kvq mejÍu" kvq fufyhùu wdoS lghq;= ish,a,lau tlu

jy,la hg isák ks,OdÍka msßila úiska lrkq ,nk neúka CIABOC wks;a

wdh;khj,g jvd fjkiah'

Page 13: w,a,ia ¥IK ms

“tla Èkla rcfha fiajlhd w,a,ila ,nd .kS' Tyq uyck;djg fkdj

;ukag muKla fiajh lr.kS'”

Page 14: w,a,ia ¥IK ms

12

fldñIka iNdj fj; meñ‚,s l<

yelafla ldgo@

´kEu mqoa.,fhl=g" úfoaYslhka yd rdcH ks,OdÍka o we;=¿j fldñIka iNdj

fj; meñ‚,s l< yel'

Page 15: w,a,ia ¥IK ms

“iudch ;=< w¾nqo yg.kS' ;uka rcfha fiajlhdg fiajh lrñka isák njla

uyckhdg ye`.Shhs' lsisÿ flfkl=g iqrlaIss;;dj fyda i;=g ms<sn| ye`.Sula

;jÿrg;a fkdoefka'”

Page 16: w,a,ia ¥IK ms

14

ks¾kdñlj meñ‚,s l< yelso@

lsishï meñKs,a,la ks¾kdñlj ,enqK o Bg wod< jro iïnkaOj m%udKj;a

úia;r yd idlaIss ;sfíkï fldñIka iNdj úiska tu meñ‚,a, Ndrf.k

úu¾Ykh lrkq ,efí'

Page 17: w,a,ia ¥IK ms

“w,a,ia yd ¥IK l%shdjkaf.ka uyck;dj wdrlaId lsÍug;a" rcfha fiajlhkaf.ka

uyck;dj fj; ksis fiajhla ,nd§u ;yjqre lsÍu i|yd;a iajdëk fldñIka

iNdjla we;slrk ,§'”

Page 18: w,a,ia ¥IK ms

16

laI‚l weu;=ï" úoHq;a ;emE," *elaia yd ;eme,a ud¾.fhka meñ‚,s bÈßm;a

l< yel'

laI‚l weu;=ï: 1954úoHq;a ,smskh: [email protected]*elaia: 0112595045

,smskh: 36" u,,fialr udj;" fld<U 07

fldñIka iNdj fj; mqoa.,slj meñK jqj o meñ‚,s l< yel'

fldñIka iNdj iu. iïnkaO úh

yels wdldrh

Page 19: w,a,ia ¥IK ms

“w,a,ig tfrys jkak' ¥IKhg tfrys jkak'

wms tlaj w,a,iska" ¥IKfhka f;dr f,djla ;kuq'”

Page 20: w,a,ia ¥IK ms

18

Tn ¥IK l%shdjla iïnkaOfhka meñ‚,s l<úg

isÿjkafka l=ulao@

Page 21: w,a,ia ¥IK ms

19

Tfí meñ‚,s

¥IK l%shd úu¾Ykh Wmdh ie,eiaula fhdod

w,a,ia ,nd.kakd

wjia:dfõ§u w;awvx.=jg

.ekSu

;=gq m`vqre ,nd §

wjikaj we;s úgl

úu¾Ykh lsÍu

kS;s úfrdaë Okh /ialsÍï

úu¾Ykh lsÍu

fldñIka iNdj

wOHlaI ckrd,a

úu¾Yk l%shdj,sh

úu¾Yk fidhd.ekSï wkqj

ksis l%shdud¾. .ekSug wOHlaI

ckrd,ag Wmfoia §u

f,alï ld¾hd,h

fldñIka iNdfõ úIh m:hg wod< fkdfõ kï

fyda m%udKj;a idlaIs fkdue;skï jid oeóu

úu¾Ykhg wod< fidhd.ekSï ms<sn|

wOHlaI úu¾Yk úiska wOHlaI

ckrd,a fj; jd¾;d lsÍu

fldñIka iNdj

^wOHlaI úu¾Yk úiska

úu¾Yk wxYfha m%Odk;ajh

orkq ,nhs'&

wOHlaI ckrd,a

Widú wxYh

wêlrK l%shdfjka miqj

jid oeóu

kS;s wxYh

úu¾Yk wxYh

Page 22: w,a,ia ¥IK ms

20

2000–2015 w;r isÿùï

flduidßiajre yd wOHlaI ckdrd,ajre ms<sn`o b;sydih

flduidßiajre

1994 foieïn¾ 15

m<uq fldñIka iNdfõ idudðlhka ^1994 foieïn¾ 15 – 1999 foieïn¾ 14&

;k;=r ku fjk;a f;dr;=re

iNdm;s úksiqre à' ta' o tia' úfÊiqkaor uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia úksiqre isjd fi,a,hshd uy;d úY%dñl wNshdpkdêlrK úksiqre

^1997 ckjdß 9 jk Èk ñh.shd&

flduidßia iS' úfÊiQßh uy;d úY%dñl rcfha ú.Kldêm;s

^1995 cq,s 13 jk Èk b,a,d wiaúh'&

flduidßia reÞd rdcisxyï uy;d úY%dñl fmd,siam;s

^1995 cq,s 14 Èk iS' úfÊiQßh uy;d fjkqjg m;aúh&

1999 foieïn¾ 15

fojk fldñIka iNdfõ idudðlhka ^1999 foieïn¾ 15 – 2004 foieïn¾ 14&

;k;=r ku fjk;a f;dr;=re

iNdm;s úksiqre wdkkao l=udriajdñ uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia úksiqre à' tka' wfíúl%u uy;d úY%dñl wNshdpkdêlrK úksiqre

^2003 fmnrjdß 2 jk Èk ñh.shd&

flduidßia wdpd¾h lsxia,s úl%uiQßh uy;d úY%dñl fcHIaG ksfhdacH fmd,siam;s

flduidßia úksiqre fla' ú.akrdcd uy;d úY%dñl wNshdpkdêlrK úksiqre

^m;alsÍu: 2004 cq,s 12&

2005 ud¾;= 29

;=kajk fldñIka iNdfõ idudðlhka ^2005 ud¾;= 29 – 2010 ud¾;= 29&

;k;=r ku fjk;a f;dr;=re

iNdm;s úksiqre wó¾ iauhs,a uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia úksiqre mS' tÈiaiQßh uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia à' whs' o is,ajd uy;d úY%dñl fmd,siam;s

Page 23: w,a,ia ¥IK ms

21

2011 uehs 13

isõjk fldñIka iNdfõ idudðlhka

;k;=r ku fjk;a f;dr;=re

iNdm;s úksiqre ã' fÊ' o tia' nd,mgne`È uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia úksiqre t,a' fla' úu,pkaø uy;d úY%dñl wNshdpkdêlrK úksiqre

flduidßia wdpd¾h chka; úl%ur;ak uy;d úY%dñl fmd,siam;s

2015 Tlaf;daïn¾ 20

miajk fldñIka iNdfõ idudðlhka

;k;=r ku fjk;a f;dr;=re

iNdm;s úksiqre à' î' ùriQßh uy;d úY%dñl fY%aIaGdêlrK úksiqre

flduidßia úksiqre ví,sõ' ,d,a rxð;a is,ajd uy;d úY%dñl wNshdpkdêlrK úksiqre

flduidßia iS' fkú,a .=ref.a uy;d úY%dñl fcHIaG fmd,sia wêldÍ

wOHlaI ckrd,ajre

ku m;al< Èkh

mS' fk¿ï .uf.a uy;añh 1994 foieïn¾ 15 jk Èk m;alrk ,§

ßfhkais w¾il=,r;ak uy;d 2000 fmnrjdß 24 jk Èk m;alrk ,§

mshfiak rKisxy uy;d 2001 fkdjeïn¾ 1 jk Èk m;alrk ,§

,laIañ chúl%u uy;añh 2008 fmnrjdß 19 jk Èk m;alrk ,§

.fkaIa O¾uj¾Ok uy;d 2014 cq,s 8 jk Èk m;alrk ,§

ä,arelaIss vhia úl%uisxy uy;añh 2015 fmnrjdß 12 jk Èk m;alrk ,§

2000–2015 w;r isÿùï

Page 24: w,a,ia ¥IK ms

22

w,a,i yd ¥IKh ;=rka lsÍu i`oyd rchka úiska .kq ,enQ l%shdud¾.

2000–2015 w;r isÿùï

1954 19751958

ì%;dkH md,k

iufha Y%S ,xldj

;=< w,a,i oKav

kS;s ix.%yh hgf;a

jrola úh'

Y%S ,xldj ksoyi

,eîfuka wk;=rej

kS;sm;s m%Odk

wêfpdaokd ks,OdÍ

f,i kï lrñka

w,a,ia mk; iïu;

lrkq ,eîh' fuu

mkf;a m%Odk wruqK

jQfha rdcH wxYfha

w,a,i ue~,Suhs'

j;alï yd nerlï

m%ldY lsÍfï kS;sh

y÷kajdfok ,§'

fuu kS;sh hgf;a

wud;Hjre" md¾,sfïka;=

uka;%Sjre" kS;s

ks,OdÍka yd udKav,sl

fY%a‚fha by< rdcH

ks,OdÍka jd¾Islj ish

j;alï nerlï m%ldY

lsÍu isÿl< hq;= úh'

rg ;=< w,a,i

jeäùu;a iu.

w.%dKavqldrjrhd

úiska ^t,a' tï' ã'

is,ajd fldñIka iNdj"

flkuka fldñIka

iNdj" tï' ví' tÉ'

o is,ajd fldñIka

iNdj jeks& fldñIka

iNd lsysmhla

m;alrkq ,eîh'

w,a,ia mk; ;jÿrg;a

ixfYdaOkh lrkq

,eîh' m<uq jrg

rdcH wxYfha w,a,ia

wvqlsÍu i`oyd w,a,ia

flduidßiajrfhl=

m;alrk ,§'

18831931-

1941

Page 25: w,a,ia ¥IK ms

23

2000–2015 w;r isÿùï

20151994 20111994 2015

¥IKh" jrola f,i

w,a,ia mk;ska

y÷kajdfok ,§'

19 jk ixfYdaOkh

u.ska w,a,ia

fldñIfï n,h

jeälrkq ,enQ w;r

iajdNsu;h mßÈ

úu¾Yk wdrïN lsÍfï

yelshdj o we;'

wdKavql%u jHjia:djg

isÿlrkq ,enQ 17 jk

ixfYdaOkh u.ska

iajdëk w,a,ia

fyda ¥IK fpdaokd

úu¾Yk fldñIka

iNdj ^CIABOC&

m;alrk ,§'

18 jk wdKavql%u

jHjia:d ixfYdaOkh

yryd oi idudðl

jHjia:d iNdj

fjkqjg md¾,sfïka;=

iNdjla m;alrk ,§'

Tlaf;dan¾ 20 jk Èk

j¾;udk fldñIka

iNdj m;alrkq ,eîh'

Page 26: w,a,ia ¥IK ms

24

2000 j¾Ifha isg kvq mejÍug wod< ,smsf.dkq iïnkaO igykla

igyfka fmkakqï lrk wdldrhg 2000 j¾Ih ;=< isg ie,lsh hq;= m%udKhl meñ‚,s wjika fkdù újD;j mj;S'

jir fmr jif¾ isg bÈßhg

f.kd m%udKh

jir ;=<

,enqKq meñ‚,s

jir ;=< wjika l<

hq;= meñ‚,s

jir ;=< wjika

l< meñ‚,s

jir ;=< úu¾Ykh lsÍug

b;sßj we;s meñ‚,s

2000 975 872 1032001 103 1,715 1,818 1,583 2352002 235 2,052 2,287 1,922 3652003 365 1,803 2,168 1,732 4362004 436 2,285 2,721 2,167 5542005 554 2,118 2,672 1,977 6952006 695 4,267 4,962 4,098 8642007 864 3,985 4,849 3,806 1,0432008 1,043 2,668 3,711 2,422 1,2892009 1,289 3,224 4,513 1,181 3,3322010 3,332 1,636 4,968 526 4,4422011 4,442 2,537 6,979 1,206 5,7732012 5,773 3,163 8,936 1,919 7,0172013 7,017 3,124 10,141 1,797 8,3442014 8,344 2,345 19,689 937 9,7522015 9,752 3,913 13,665 3,021 10,6342016 10,634 – – – –

tl;=j 41,810 31,176 10,634

igyk

z úu¾Ykhla isÿjk w;r;=r lsishï iellrejl=g úreoaOj tlu ldrKhla iïnkaOfhka ,smsf.dkq lsysmhla újD;j mj;sk wjia:djl

wod< ,smsf.dkq ish,a, taldnoaOlr úu¾Ykh lrkq ,efí'

z by; j.=fjka wjika fkdjQ kvq mejÍï ms<sn| i|ykalr fkdue;'

2015 ;=< ,enqKq kj meñ‚,s 3"913 o miq.sh ld,h ;=< wjika fkdjQ meñ‚,s hk ish,a, úu¾Ykh lrñka b;d ÿIalr

.ukla hdug kj fldñIka iNdjg isÿj ;sfí'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 27: w,a,ia ¥IK ms

25

miq.sh meñ‚,s iïnkaO ixlaIsma;hla

0

2000 - 2015 iïmQ¾K isoaëka

4,000

8,000

12,000

16,000

20,000

fmr jißka bÈßhg f.kd m%udKhjir ;=< ,enqKq meñKs,s ixLHdj

jir ;=< wjika l< hq;= meñKs,s ixLHdj

jir ;=< jikq ,enQ isoaëka m%udKh

jir ;=< úu¾Ykh lsÍug b;sßj we;s meñKs,s ixLHdj

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20152000

Nos.

0

wêlrKfha kvq mejÍï ^uydêlrKh yd ufyaia;%d;a wêlrKh&

uydêlrKh ufyaia;%d;a wêlrK

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20152000

20

40

60

80

100

Nos.

4

15

9

57

20

9

13

93

40

81

17

77

33

63

28

43

20

35

8

44

23

26

8

22

55

13

45

52

12

76

32

2000–2015 w;r isÿùï

Page 28: w,a,ia ¥IK ms

26

Page 29: w,a,ia ¥IK ms

27

2015 jif¾ úfYaIs; isÿùï yd ndOl

z 2015 fmnrjdß 12" j¾;udk wOHlaI ckrd,a;=ñh m;alsÍu'

z 2015 wfm%a,a 19" w,a,ia fldñIka iNdjg úreoaOj wud;Hjre yd md¾,sfïka;=

uka;%Sjre lsysm fofkl= úfrdaO;d oelajq w;r" Tjqkaf.ka we;eful=

md¾,sfïka;= >¾Nh ;=< ksod.kakd ,§'

z 2015 uehs 15" 19 jk wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh isÿùu;a yd iu.

flduidßia II ;k;=ßka b,a,d wiajQ neúka b;sß flduidßiajre lghq;= lsÍfuka

je<lS isák ,§' ish¿u jeg,Sï wl¾uKH jQ w;r" fldñIka iNdj úiska

ksfhda. ,nd§ ;snQ fmr meñ‚,s iïnkaOfhka muKla lghq;= lsÍug wOHlaI

ckrd,ajrhdg isÿúh' úu¾Yk ks,OdÍka iu. tlaù úu¾Yk lghq;= bÈßhg

f.khdug wOHlaI ckrd,a úiska lghq;= lrkq ,enQ kuq;a flduidßiajrekaf.a

wkque;sh ,nd.ekSug fkdyels jQ neúka bÈß lghq;= ukao.dó úh'

z 2015 cqks 24" flduidßia II úiska bÈßm;a lrkq ,enQ b,a,d wiaùu ckdêm;s

úiska ms<sfkd.;a neúka fldñIka iNdj kej;;a il%Sh úh' 19 jk jHjia:d

ixfYdaOkhg wkqj kj fldñIka iNdjla m;alsÍu w;HjYH jQ neúka we;sj ;snQ

wúksYaÑ; ;;a;ajh ;jÿrg;a lghq;= m%udo ùug fya;=jla úh'

z 2015 Tlaf;dan¾ 20" jHjia:dodhl iNdfõ ks¾foaY u; ckdêm;sjrhd úiska kj

fldñIka iNdj m;alrkq ,eîh'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 30: w,a,ia ¥IK ms

28

2015 jif¾ ld¾h m%.;sh

2015 j¾Ih ;=< w,a,ia fldñIka iNdj fj; meñ‚,s

3"913 la ,eî we;' fuu meñ‚,sj,g wu;rj 2014 j¾Ifha

isg bÈßhg f.kd meñ‚,s 9"752 la mej;=‚' úúO wNsfhda.

;snqK o jd¾;d.; f,i j¾Ih ;=< meñ‚,s 8"203 la

iïnkaOfhka lghq;= lsÍug yelshdj ,enq‚' fuu

m%udKh w;ßka meñ‚,s 3"021 la ksis wjOdkhg

,lalsÍfuka wk;=rej jid oeóug yelsúh'

úúO m%foaYj,ska w,a,ia fldñIka iNdj fj; ,enqKq

meñ‚,s m%udKh my; mßÈ fõ:

2015 j¾Ih ;=< Èia;%slal wkqj ,enqKq iuia;

meñ‚,s ixLHdj

Èia;%slalh meñ‚,s ixLHdj

fld<U 1,714

wïmdr 139

wkqrdOmqrh 124

nÿ,a, 105

uvl,mqj 61

.d,a, 154

.ïmy 192

yïnkaf;dg 81

hdmkh 35

l¿;r 103

uykqjr 274

lE.,a, 87

ls<sfkdÉÑh 4

l=reKE., 218

ukakdru 10

ud;f,a 54

ud;r 98

fudKrd., 41

uq,;sõ 17

kqjrt<sh 80

fmdf<dkakrej 52

mq;a;,u 67

r;akmqr 124

;%sl=Kdu,h 49

jõkshdj 30

2000–2015 w;r isÿùï

Page 31: w,a,ia ¥IK ms

29

fld<U (1,714)

43.80%

wïmdr (139)

3.55%

wkqrdOmqrh (124)

3.17%nÿ,a, (105)

2.68%

uvl<mqj (61)

1.56%.d,a, (154)

3.94%

.ïmy (192)

4.91%

yïnkaf;dg (81)

2.07%

hdmkh (35)

0.89%

l¿;r (103)

2.63%

kqjr (274)

7.00%

lE.,a, (87)

2.22%

(4)

0.10%ls<sfkdÉÑh

(218)

5.57%l=reKE.,

(10)

0.26%ukakdru

(54)

1.38%ud;f,a

(98)

2.50%ud;r

(41)

1.05%fudKrd.,

(17)

0.43%uq,;sõ

(80)

2.04%kqjrt<sh

(52)

1.33%fmdf<dkakrej mq;a;,u (67)

1.71%

r;akmqrh (124)

3.17%

;%sl=Kdu,h (49)

1.25%

(30)

0.77%jõkshdj

2000–2015 w;r isÿùï

Page 32: w,a,ia ¥IK ms

30

2015 j¾Ih ;=< m<d;a jYfhka ,enqKq iuia; meñ‚,s ixLHdj

m<d; meñ‚,s ixLHdj

niakdysr 2,009

W;=r 96

W;=re ueo 176

kef.kysr 249

jhU 285

m<d; meñ‚,s ixLHdj

ol=K 333

uOHu 408

W!j 146

inr.uqj 211

niakdysr (2,009)

51.34%

W;=r (96)

2.45%

(176)

4.50%W;=reueo

(249)

6.36%kef.kysr

(285)

7.28%jhU

(333)

8.51%ol=K

inr.uqj (211)

5.39%

(408)

10.43%uOHu

W!j (146)

3.73%

2000–2015 w;r isÿùï

Page 33: w,a,ia ¥IK ms

31

rdcH wdh;k lafIa;%h meñ‚,s ixLHdj

lDIsl¾u 60

wêldß 200

nexl= 64

uKav, 105

Widú 41

iuqmldr 110

ixia:d 100

f¾.= 20

isú,a wdrlaIl n,ldh 37

ixialD;sl 6

m%dfoaYsh f,alï ld¾hd, 270

Èia;%sla f,alï ld¾hd, 28

wOHdmk 433

iqrdnÿ 27

jk ixrlaIK yd jkÔù 18

ëjr 9

fi!LH 116

jdßud¾. 29

foaYSh wdodhï 16

wd.uk ú.uk 7

wêlrK ld¾huKav, 15

bvï 47

lïlre 12

k.r iNd – foaYmd,lhka 57

k.r iNd – ks,OdÍka 59

ixúOdk" ix.ï" iñ;s yd jHdmD;s 39

m<d;a iNd – foaYmd,lhka 49

m<d;a iNd – ks,OdÍka 33

m%dfoaYsh iNd – foaYmd,lhka 159

rdcH wdh;k lafIa;%h meñ‚,s ixLHdj

m%dfoaYSh iNd – ks,OdÍka 32

md¾,sfïka;= – foaYmd,lhka 153

md¾,sfïka;= – ks,OdÍka 11

;eme,a 13

fmd,sish 215

jeú,s – wvú jk ld¾hd,"

jk ixrlaIK fomd¾;fïka;=j

21

ÿïßh 34

fudag¾ r: ,shdmÈxÑ lsÍfï

fomd¾;fïka;=j

14

frðiag%d¾ ckrd,a fomd¾;fïka;=j 3

Y%S ,xld hqo yuqodj 35

Y%S ,xld kdúl yuqodj 14

Y%S ,xld .=jka yuqodj 1

m%jdyk ^,x'.'u' yd mqoa.,sl& 40

k.r iNd – foaYmd,lhka 41

k.r iNd – ks,OdÍka 23

fjk;a 1,097

2015 j¾Ih ;=< rdcH" wdh;k lafIaa;% jYfhka ,enqKq iuia; meñ‚,s ixLHdj

2015 j¾Ih ;=< w,a,ia fldñIka iNdj úiska lghq;= lrkq ,enQ iuia; w,a,ia yd ¥IK isoaëka rdcH wdh;k lafIa;% 45 la

hgf;a oelaúh yel'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 34: w,a,ia ¥IK ms

32

lDIsl¾u (60)

1.53%

wêldÍ (200)

5.11%

nexl= (64)

1.64%

uKav, (105)

2.68%

Widú (41)

1.05%

iuqmldr (110)

2.81%

ixia:d (100)

2.56%

f¾.= (20)

0.51%

isú,a wdrlaIl

n,ldh (37)

0.95%

ixialD;sl (6)

0.15%

m%dfoaYSh f,alï

ld¾hd, (270)

6.90%

Èia;%sla

f,alï ld¾hd, (28)

0.72%

wOHdmk (433)

11.07%

iqrdnÿ (27)

0.69%

jk ixrlaIK yd jkÔù (18)

0.46%

ëjr (9)

0.23%

fi!LH (116)

2.96%

jdßud¾. (29)

0.74%

foaYSh wdodhï (16)

0.41%

wd.uk ú.uk (7)

0.18%

wêlrK ld¾huKav, (15)

0.38%

bvï (47)

1.20%

lïlre (12)

0.31%

uy k.r iNd -

foaYmd,lhka (57)

1.46%

uy k.r iNd -

ks,OdÍka (59)

1.51%

ixúOdk" ix.ï"

iñ;s yd jHdmD;s (39)

1.00%

m<d;a iNd - foaYmd,lhka (49)

1.25%

m<d;a iNd - ks,OdÍka (33)

0.84%

m%dfoaYSh iNd -

foaYmd,lhka (159)

4.06%

m%dfoaYSh iNd - ks,OdÍka (32)

0.82%

md¾,sfïka;= -

foaYmd,lhka (153)

3.91%

md¾,sfïka;= -

ks,OdÍka (11)

0.28%

;eme,a (13)

0.33%

fmd,sish (215)

5.49%

k.r iNd -

foaYmd,lhka (41)

1.05%

Y%S ,xld

kdúl yuqodj(14)

0.36%

fjk;a

(1,097)

28.03%

jeú,s - wvú jkld¾hd," jk

fomd¾;fïka;=j

(21)

0.54%

ÿïßh (34)

0.87%

fudag¾ r:,shdmÈxÑ lsÍfï

fomd¾;fïka;=j (14)

0.36%

frðiag%d¾ ckrd,a

fomd¾;fïka;=j (3)

0.08%

Y%S ,xld

hqo yuqodj (35)

0.89%

m%jdyk ^,x'.'u'

yd mqoa.,sl& (40)

1.02%

(1)

0.03%

Y%S ,xld.=jka yuqodj

k.r iNd -

ks,OdÍka (23)

0.59%

ixrlaIK

Page 35: w,a,ia ¥IK ms

33

bÈßhg hdfï wNsfhda.h

úêu;aNdjh jeä lsÍu

miq.sh jir lsysmh ;=< w,a,ia yd ¥IK iïnkaOfhka ,eî we;s meñ‚,s ixLHdj b;d fõ.fhka jeä jqjo w,a,ia fldñIka

iNdfõ fiajl ixLHdfõ fjkila isÿjQfha ke;' jeäfjñka mj;sk meñ‚,s iïnkaOfhka lghq;= lsÍug m%udKj;a fiajl

msßila fkdisàu kj fldñIka iNdj uqyqKfok m%Odk;u wNsfhda.hhs' tneúka n`ojd .ekSï i|yd m%uqL;ajh ,enq‚'

fiajl ixLHdj úu¾Yk ld¾huKav,h

^fmd,sia&

isú,a ld¾huKav,h uq¿ fiajl ixLHdj

1994-2014 183 170 353

2015 431 371 802

j¾;udk 198 155 353

n|jd .; hq;= m%udKh 233 216 449

¥IK j;alï újD; úu¾Yk jeg,Sï fmd,sia wëlaIK

yd mßmd,k

81 28 15 28 46

úu¾Yk i|yd isák fiajl ixLHdj 152 lska jeälrkq ,enQj o wdh;kfha we;s bvlv m%udKj;a fkdùfuka b;sß

fiajlhka n|jd .ekSu ndOdjla ù we;'

fmr jifrka bÈßhg f.kd úu¾Yk jir ;=< wjOdkhg fhduq l< hq;=

úu¾Yk ixLHdj

jir ;=< wjika lrkq ,enQ úu¾Yk ixLHdj

2,203 4,895 1,530

2015 jir wjika jk úg w,a,ia fldñIka iNdfõ isá

fmd,sia ks,Odßka ixLHdj 198 la jQ kuq;a meñ‚,s 4"895 la

úu¾Ykh lsÍu i|yd wkqhqla;j isáfha ks,Odßka 124 la

mu‚' b;sß ks,OdÍka wëlaIK yd mßmd,k lghq;= i|yd

fhduqlr ;snq‚'

kS;s m%;sixialrK

fldñIka iNdfõ n,;, w,a,ia mk;g yd j;alï

yd nerlï m%ldYk kS;sfha úêúOdkj, i|yka jerÈ

iïnkaOfhka muKla lghq;= lsÍug iSudfõ' ixlS¾K jerÈ

iïnkaOfhka lghq;= lsÍug yelsjk mßÈ kS;s ixfYdaOkh

lsÍu bÈß j¾I ;=< mj;sk ;j;a wNsfhda.hls'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 36: w,a,ia ¥IK ms

34

bl=;a f.dkq wjika lsÍu

kj wOHlaI ckrd,ajrfhl= m;alsÍfuka wk;=rej lrkq

,enQ .Kkh lsÍulg wkqj 2015 jir ;=< wjika l< hq;=j

we;s meñ‚,s m%udKh 13"665 la nj fidhd.kakd ,§' ñka

fndfydauhlau oYlhlg jvd mer‚ h' kS;s yd úu¾Yk

wxYhkays ks,OdÍkaf.a iydh we;sj ,smsf.dkq 8"203 la

iïnkaOfhka lghq;= lsÍug wOHlaI ckrd,ajrhdg yels jQ

w;r" kshñ; fidhd ne,Sulska miq ,smsf.dkq 3"021 la

jeiSug fldñIka iNdj ;SrKh lrkq ,eîh' úYd, meñ‚,s

ixLHdjla wjika fkdù mej;s neúka úu¾Yk läkï lsÍu

i|yd kj l%ufõo y÷kajdfokq ,eîh' úúO úu¾Yk l%ufõo

wkq.ukh lsÍfuka wk;=rej 2016 ckjdß 8 jk Èk

fouqyqka wdldrfha úu¾Yk l%uhla boßm;a lsÍug wOHlaI

ckrd,ajrhdg yelsúh' fuu kj l%ufõoh yryd úu¾Yk

m%;sM, b;du;a läkï úh' 2015 j¾Ih ;=< úúO ndOl

mej;sh o fujeks w;súYd, id¾:l;ajhka yryd bÈß jir

;=< ie,lsh hq;= m%udKfhka ,smsf.dkq wjika lsÍug w,a,ia

fldñIka iNdjg yelsjkq we;'

oekqj;aNdjh jeä lsÍu

ck;dj w;r w,a,i yd ¥IKh iïnkaO oekqj;aNdjh

jeälsÍu fojk wNsfhda.h fõ' b;sydifha w,a,ia fldñIka

iNdj jßkajr wl%Shùu fya;=fjka uyck;djg fuu

wdh;kh iïnkaO Wkkaÿj wvqù ;snqKs' ffoksl Ôú;h ;=<

lsishï wdldrhlska w,a,ia fyda ¥IK l%shdjlg uqyqK§ug

isÿjqjfyd;a .;yels l%shdud¾. .ek uyu. hk idudkH

mqoa.,hl=g we;af;a wvq oekqj;aNdjhls'

tneúka fmr mej;s jevigykaj,g jvd jeä mrdihla

wdjrKh jk mßÈ oekqj;a lsÍfï jHdmdrhla wdrïN

lsÍug w,a,ia fldñIka iNdjg yelsúh' isú,a ixúOdkj,

iyNd.S;ajh we;sj 2015 foieïn¾ 9 jk Èk w,a,ia

fldñIka iNdj úiska cd;Hka;r ¥IK úfrdaë md .uk

mj;ajk ,§' cd;Hka;r m%cdj we;=¿ úYd, msßila fuu

wjia:djg iïnkaO úh'

2015 j¾Ih ;=< w,a,ia fldñIka iNdj úiska fmd,sia

wNHdi úoHd," r:jdyk fmd,sia uQ,ia:dkh nkaOkd.dr

fomd¾;fïka;=j yd Èia;%sla f,alï ld¾hd, jeks wdh;k

iïnkaO lr.ksñka oekqj;a lsÍfï jevigyka 14 la

mj;ajk ,§' óg wu;rj w,a,ia fldñIka iNdfõ

fiajlhka i`oyd mqyqKq jevigyka 15 lao mj;ajkq ,eì‚'

w,a,i yd ¥IKh ue~,Su i|yd w,a,ia fldñIka iNdj

úiska ¥IKfhka f;dr iudchla i|yd i;a m%hduh

jevigyk Èh;alrkq ,eîh' fuu l%shdud¾. yryd w,a,i

yd ¥IK je<elaùu flfrys isú,a iudcfha m%fõYh

jeälsÍug yelshdj ,enq‚'

w,a,i yd ¥IKh ksjdrKh

w,a,ia fldñIka iNdfõ ld¾hNdrh fohdldr fõ" tkï

ksjdrKh yd kvq mejÍuhs' b;sydih ;=< fldñIka iNdfõ

jeä wjOdkhla fhduq jQfha kvq mejÍu flfrys jk w;r"

ksjdrKh iïnkaOfhka wvq wjOdkhla mej;=‚' fï

fya;=fjka 2015 j¾Ifha § fldñIka iNdj ;=< ksjdrK

tallhla ia:dmkh lsÍug wjYH uq,sl wä;d,u oeóh'

w,a,ia fldñIka iNdj bÈß ;=ka jir ;=< z¥IKfhka f;dr

iudchla i|yd i;a m%hduhZ jevigyk l%shd;aul lrkq

we;' ^bÈßmi msgqj n,kak& fuu mshjr y;g wdOdrl folla

we;' kS;sh l%shd;aul lsÍu yd w,a,i yd ¥IKh ksjdrKh

tu wdOdrl folhs' tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jevigyfka

fiajlhka yd isú,a ixúOdk óg iïnkaO ù we;'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 37: w,a,ia ¥IK ms

35

¥IKfhka f;dr iudchla

¥IKfhka f;dr iudchla i|yd i;am%hduh

iún,.ekaùu

w,a,ia yd ¥IK

kS;s n,d;aul lsÍu"

wfõCIKh isÿ lsÍu yd

úêu;a f,i úu¾Yk

lsÍu yd kvq mejÍu

úuis,sfjuq w,a,.uq( iEu rdcH wdh;khlu wk;=re ix{d ksl=;a lrk

ziqms<smka ks,OdÍ lKavdhulaZ f;dard .ekSu'

ksjdrKh

w,a,i yd ¥IKh

je<elaùu i`oyd fmdÿ

ck;dj" isú,a iudch

yd m%cd uQ, ixúOdk

iu. fldñIka iNdjg

we;s yjq,aldß;ajh

Yla;su;a lsÍu

ms<sfj, oek.uq ksisf,i fmkajuq( ish¿ rdcH fiajdjka ms<sn`o

^jeh yd ld,rduq& f;dr;=re úksúoNdjfhka hqla; ùu

fjkia lruq – f.dvk.uq( oekqj;alsÍï yryd B<`. mrïmrdfõ wdl,am yd

p¾hdjka fjkia lsÍu

iyuq,ska msgq oelSug y`vk.uq( udOHg yd iudc udOHcd, yryd ¥IKhg

tfrys uyck l;sldjla wdrïN lsÍu

l%shdfjka fmkajuq( ¥IKhg we;s m%fõY wju lsÍu i`oyd ¥IK ksjdrK

tallhla ia:dms; lsÍu

fmr.ukalre( 19 jk ixfYdaOkh l%shd;aul lsßu" kS;sh ixfYdaOkh lsÍu

yd Wmdhsl l%shdldÍ ie,eiaula ieliSu

mßmQ¾K;ajh( ¥IK u¾ok moaO;shla we;slsÍu i`oyd wdh;k w;r mQ¾K

ixOdkhla ieliSu

m%;sixialrK

z¥IKfhka f;dr iudchla i|yd jk i;am%hduhZ

Yla;su;a lsÍu i`oyd ia:sr mokula ilia lsÍu fjkqfjka'

z tlai;a cd;Skaf.a ¥IK úfrdaê m%{ma;shg ^UNCAC& iudka;r f,i Y%S ,xldfõ ffk;sl yd

wdh;ksl rduqj ieliSu

z Wmdh ud¾.slj cd;sl iqms<smka jHQyh Ndú;d lsÍu

z 19 jk ixfYdaOkh mßÈ fldñIka iNdfõ n,h yd ksfhda. §fï yelshdj jeälsÍu

2000–2015 w;r isÿùï

Page 38: w,a,ia ¥IK ms

36

.sKqï wxYh

fldñIka iNdfõ uQ,H l<ukdlrKh id¾:l f,i l%shd;aul lsÍfï wruq‚ka hq;=j lghq;= lrk fuu wxYh m%Odk

.KldêldÍjrfhl= hgf;a yd ld¾h uKav,fha 14 fofkl=f.a iydh iys;j l%shd;aul fõ' uQ,H l<ukdlrKh" .sKqï

jd¾;d ilia lsÍu we;=¿ my; i|yka há;, myiq;ï iemhSu fuu wxYfha m%Odk ld¾h Ndrh fõ'

1' úu¾Yk wxYfha yer fldñIka iNdfõ ishÆu ks,OdÍkaf.a jegqma f.ùu we;=¿ ish¨ wdldrfha f.ùï'

2' wjYH wjia:djkays§ m%iïmdok lghq;= l%shd;aul lsÍu'

3' úfYaI w;a;sldrï" W;aij w;a;slrï" wdmod Kh f.ùï isÿlsÍu i|yd rcfha ks,OdÍkaf.a w;a;sldrï .sKqu

mj;ajd f.khdu'

4' jeg,Sïj,§ Wmdh ¥;hka f,i Bg iïnkaOjk ks,OdÍkag w;a;sldrï ,nd§ug jeg,Sï w;a;sldrï .sKqu

mj;ajd f.khdu'

by; wdlD;shg wkqj 2015 j¾Ih ;=< uq,H ld¾hidOkh my; olajd we;:

úia;rh jd¾Isl m%;smdok

re'

;;H jd¾Isl úhou

re'

b;sß m%;smdok

re'

mqkrdj¾;k úhoï

1' mqoa., mäkä 207,500,000 192,970,556 14,529,444

2' fjk;a mqkrdj¾;k 38,000,000 32,186,089 5,813,911

m%d.aOk úhoï

1' m%d.aOk j;alï w;am;a lr.ekSï yd kv;a;= 44,450,000 29,396,308 15,053,692

2' mqyqKqùï yd yelshd j¾Okh 549,000 327,750 221,250

3' fjk;a wdfhdack ^w,a,ia je<elaùï& 1,451,000 1,450,310 690

2014 2015

úia;rh Wmßu jeh

iSudj

re'

wju ,eîï

iSudj

re'

Wmßu yr

iSudj

re'

Wmßu jeh

iSudj

re'

wju ,eîï

iSudj

re'

Wmßu yr

fYaI iSudj

re'

w;a;sldrï î .sKqu

úi¾ck mk; hgf;a jir wdrïNfha §

kshulr we;s iSudj

5,000,000 3,000,000 25,000,000 4,685,000 3,685,000 20,000,000

jir wjidkfha we;s ;;H uqo, 4,095,348 4,859,896.49 15,402,586 7,679,409.50 8,424,965 14,657,030.50

jeg,Sï w;a;sldrï .sKqu

úi¾ck mk; hgf;a jir wdrïNfha §

kshulr we;s iSudj

9,000,000 1,500,000 18,000,000 250,000,000 2,500,000 275,000,000

jir wjidkfha we;s ;;H uqo, 4,441,900 7,308,350 15,719,481.98 147,056,000 143,435,450 19,340,031.98

by; jir foflys ixLHd f,aLk iei`§fï § w;a;sldrï î .sKqfï Wmßu jeh iSudfjys j¾Okhla fmkakqï lrhs' 2015

j¾Ih ;=< fndfyda ks,OdÍka i|yd Kh myiqlï ,nd § we;s nj ñka fmkShhs' tfiau" 2014 j¾Ih yd iei£fï § 2015

j¾Ih ;=< jeg,Sï w;a;sldrï .sKqfuys Wmßu jeh iSudfjys jeäùula olakg ,efí' óg fya;=j ù we;af;a jeg,Sula

fjkqfjka b;sydih ;=< ,nd § we;s jeäu w;a;sldrï uqo, jQ remsh,a ñ,shk 125 l uqo, fuu .sKqu yryd ,nd §uhs'

2000–2015 w;r isÿùï

Page 39: w,a,ia ¥IK ms

37

b;sydi.;

isoaëka lsysmhla

Page 40: w,a,ia ¥IK ms

38

“uf.a ;d;a;d w,a,ia .;a; ksid ysf¾ .shd'

uu oeka mdif,a hy¿jkag uqyqKfokafka fldfyduo@”

Page 41: w,a,ia ¥IK ms

39

jd¾;d .; jQ by<u w,a,i –

Y%S ,xld f¾.=j

f¾.= kS;sÍ;s W,a,x>kh lf<ah hk fpdaokd iïnkaOj bkaÈhdkq

iud.ula úu¾Ykh lsÍu Ndrj isá f¾.= ks,Odßka 5 fofkl=

tlS úu¾Ykh keje;aùug ;ukaf.ka remsh,a ñ,shk 150 l

w,a,ila b,a,d isá nj;a miqj tu m%udKh remsh,a ñ,shk 125 lg

wvq lr.;a nj;a 2015 iema;eïn¾ ui tu iud.fï iNdm;sjrhd

úiska w,a,ia fldñiu fj; meñKs,slr we;' óg wod<j isÿlrkq

,enQ jeg,Su w,a,ia fldñifï jeg,Sï wxYh úiska isÿlrkq ,enQ

by<u jeg,Su fõ'

Page 42: w,a,ia ¥IK ms

40

“fï isrueÈßfha udj urkak n,df.k bkak

ñksiaiqkaf.ka msß,' ug wdrlaIdj ´ku fj,dfõ uf.a

jfÜ ysáh wdrlaIlfhda oeka flda'”

Page 43: w,a,ia ¥IK ms

41

¥IK – cd;sl reêr

mdrú,hk fiajdj

Y%S ,xld reêr nexl=fõ wOHlaIjrhd 2007 j¾Ifha § reêr

ma,diaud msßisÿ lsÍfï lÜg, ^reêr mß;Hd. lsÍfï § w;HjYH

jk& jeä m%udKhla weKjqï l< w;r" l,a bl=;a jQ lÜg, o

Ndú;d lrk f,ig ks,OdÍka fmd<Ujd we;'

w,a,ia .ekSu m%;slafIam l<

úYsIag ks,Odßhd

ukqIH >d;khlg iïnkaO iellrefjl=g wem ,nd.ekSu

i|yd ;uka fj; remsh,a ñ,shk 2'5 l w,a,ila ,nd§ug

;e;a l< nj imq.ialkao fmd,Sisfha fmd,sia ia:dkdêm;s"

iq.;a frdIdka ixÔj uy;d 2015 iema;eïn¾ 8 jk Èk w,a,ia

fldñiu fj; meñ‚,s lr we;'

Page 44: w,a,ia ¥IK ms

42

“<uqka y`vñka wehs lshd wioa§ pQÈ;hkaj ksjiska msg;g

weof.k f.dia w;awvx.=jg .kak uu leu;s keye'”

Page 45: w,a,ia ¥IK ms

43

fmd,sia u;aøjH ld¾hdxYfha

remsh,a ñ,shk 1 l w,a,i

meñ‚,slre .d,a," nQiai /`ojqï uOHia:dkfha fiajfha kshq;=

jQ nkaOkd.dr fomd¾;fïka;=fõ ks,Odßfhls' fyfrdhska

.a?ï 10 la ika;lfha ;nd.ekSu fya;=fjka 2013 j¾Ifha §

w;awvx.=jg .kq,enQ fudyq n,msáh ufyaia;%d;a wêlrKh

fj; bÈßm;a lrk ,§'

fuu isoaêhg wod< iellre ufyaia;%d;a wêlrKfha

idlaIslrejl= jk w;r" meñ‚,slre fj; meñ‚ fudyq fndre

idlaIs ,nd § ;ukaj ksoyialr .ekSug remsh,a ñ,shk 1 l

w,a,ila b,a,d we;'

fuu remsh,a ñ,shk 1 l uqo, ,nd.kakd wjia:dfõ § w,a,ia

fldñifï jeg,Sï wxYh úiska w;awvx.=jg f.k ;sfí'

Page 46: w,a,ia ¥IK ms

44

“wfma úÿy,am;s w,a,ia .;a; ksid w;awvx.=jg .;a;d'

wmsg .re lrkak lshd wfma isiqkag lshkafka fldfyduo@”

Page 47: w,a,ia ¥IK ms

45

Y%S ,xld fmd,Sisfha

remsh,a ñ,shk 8 l w,a,i

meñ‚,slreg úreoaOj kS;suh mshjr .ekSfuka je<lS isàu

i|yd remsh,a ñ,shk 8 l w,a,ila b,a,d isá kdrdfyakamsg

fmd,Sisfha ia:dkdêm;s bka remsh,a ñ,shk 2'5 la ,nd.kakd

wjia:dfõ § w;awvx.=jg .kq ,eîh'

¥IK – ysgmq md¾,sfïka;= uka;%S

ysgmq wud;Hjrfhl= ish n,h wjNdú; lrñka ¥IK l%shd

isÿlsÍï iïnkaOfhka fpdaok ,nd we;' Y%S ,xld rEmjdyskS

ixia:dfõ uqo,a Ndú;d lrñka ish mqoa.,sl foaYmd,k

wjYH;djka i|yd jdfka ng 600 la ñ,§ .ekSug remsh,a

ñ,shk 1 l uqo,la Tyq úiska jehlr ;sfí' rchg mdvq isÿlsÍu

iïnkaOfhka Uyqg úreoaOj kvq mjrd we;'

Page 48: w,a,ia ¥IK ms

46

“uu uf.a mjqf,a whg lshkafka fudllao@

jevlrk ;ek ñksiaiqkag uqyqKfokafka fldfyduo@”

Page 49: w,a,ia ¥IK ms

47

m<d;a iNd ue;sjrKfha § isÿ jQ ¥IK

fpdaokdjg ,laù we;s ;eke;a;d Y%S ,xld ixpdrl m%j¾Ok

wêldßfha fiajlfhla jk w;r" niakdysr yd ol=Kq m<d;a

ue;sjrK wfmalaIlhka fjkqfjka m%pdrl oekaùï i|yd

remsh,a ñ,shk 4'2 l wêldßh i;= uqo,a jeh l< njg

fpdaokd ,nd we;'

Page 50: w,a,ia ¥IK ms

48

wOHlaI ckrd,a;=ñhf.a m‚úvh

Page 51: w,a,ia ¥IK ms

49

w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdfõ wOCI

ckrd,a f,i 2015 fmnrjdß ui 12 jk Èk ug m;aùu ,eîfï §

lsisfjl=g;a fkdryila jQ tla wêIaGdkhla ud ;=< úh' tkï" ud

m;a l< fuu fldñifï kdhl;ajfhka hq;=j Y%S ,dxlSh iudch

;=<ska w,a,i yd ¥IKh uq¿uKskau ;=rka lsÍfï fufyhg

odhl;ajh §ughs' uu iuia; iudcfhkau tla wdhdpkhla lrñ(

w,a,i ¥IKh lsisúfgl;a fkdbjish hq;=hs' th msgqoelSfï

fufyhg Tfí odhl;ajh Wmßufhka ,ndÈh hq;=hs'

iuyr msßia fuh bgq lr.; fkdyels fufyhla f,i mejiqj;a

fuh bgq lr.; yels njg ud ;=< jQ ;sr wêgkh fï ;=<ska

ì|l=÷ wvq fkdùh' 2015 j¾Ih jQ l,S b;d iqúfYaIS j¾Ihls'

Y%S ,dxlsl m%cdj w,a,i yd ¥IKh ;u iudch ;=< ;jÿrg;a

bjish fkdyels idOlhla f,i úoHudk lsÍu ud ;=< jQ

wêIaGdkh ;Sõ% lsÍug ;j ;j;a fya;= úh'

uf.a wêIaGdkh;a iu. wdrïN jQ fufyhqu id¾:l úh yels

nj jgyd .;a we;eï ¥Is; mqoa.,hska uf.a rdcldßh je<elaùug

Tjqkag l< yels Wmßuh lsÍug W;aidy orñka isà' Tjqkaf.a

je<elaùï yuqfõ uf.a lS¾;s kduhg ydks l< o ta ;=<ska ug

,enqfKa mkakrhls'

oeä wêIaGdkhlska hq;=j ud wdrïN l< .uk b;d m%n,

tllaùfï W;af;ackhg bjy,a jQfha w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd

úu¾Yk fldñIka iNdfõ f.!rjKSh flduidßiajreka" kS;s

ks,OdÍka" úu¾Yk ks,OdÍka we;=¿ ishÆ fiajl fiaúldjkah'

fuu jd¾;dj ;=<ska Tn fj; bÈßm;a lrkqfha wmf.a È.= .ukl

iudrïNh iksgqyka lrkq ,nk igykah' fuh b;d m%fõifuka

iy ´kElñka Tn lshúh hq;af;a ¥IKh ue~,Sfï hdka;%Kfha

Tn m%Odk md¾Yjlrejd jk ksihs'

—tkak wm yd tlajkak'

wms ¥IKh msgqolsuq˜

wms m<uq wÈhf¾§ ¥IKh kue;s udrdka;sl jix.;h uq¿uKskau

Wmqgd oeóug ksis f,i iQodkïùu isÿlrkafkuq' 2015 j¾Ih

;=< wm isÿlrkq ,enqfõ B<. wÈhrg hdu i|yd ;sfnk

ndOl bj;alr .ekSu yd Bg wjYH lemùu iys; jD;a;Shuh

lKavdhula f;dard .ekSuhs'

Y%S ,dxlSh iudch w,a,iska ¥IKfhka f;dr iqms<smka iudchla

njg m;a lsÍfï wNs,dIfhka hq;=j 2015 foieïn¾ ui 9 fjks

Èk —¥IKh msgqoelSfï i;a m%hduh˜ t<s oelaùh' fï ;=< jQ

l%shdj,sfha wdl¾IKSh wÈhrhka f,i 2016 isg my; wxYhka

Tiafia l%shd;aul lsÍug lghq;= wdrïN lr we;'

—wms fufyhqul˜

Page 52: w,a,ia ¥IK ms

50

n,d;aul lsÍu

¥IKh msgqoelSfï m<uq mshjr f,i wmf.a l¾;jhhka

;=< ¥Is;hskag tfrysj kvq mjrd ¥IKh wju lsÍug l%shd

lruq' fuys§ ;rd;sru fkdn,d iq¿ mßudKfha ¥IK l%shdj,

fhfok ¥Is;hskag fukau uyd mßudKfha ¥IKj, fhfok

¥Is;hskag o mdg" mlaI" kss,h" n,h fkd;ld lghq;= lrk

nj ;yjqre lrkq leue;af;ñ'

ksjdrKh

w,a,i yd ¥IKh" iudcfhka msgqoelSfï § mqoa.,hka ;=<

oekg me<meÈhï ù we;s wdl,amuh yd p¾hd;aul fjkila

isÿ l< hq;=j we;' fï i|yd iudcfha ish¨ md¾Yjhka iu.

tlaj tkï <ud" ;reK" uy¨ mqrjeishka iu. fukau by<

uÜgfï isg my< uÜgfï /lshd lrk lïlrejd olajdu

w,a,i" ¥IKh ms<sfkd.kakd ;;a;ajhg oekqj;aNdjh

we;s lsÍug wjYH oekqu iudc.; lsÍug wjYH mshjr

.; hq;=j we;' tys§ fldñIka iNdjla f,i ;ks .ukla

fkdhd fï ms<sn|j wm iu. tlaj lghq;= lsÍug leu;s

ishÆ mqrjeishkag" isú,a iudc ixúOdkj,g fukau m%cduQ,

ixúOdkj,g o wm yd tlaj lghq;= lsÍug bvlv ,nd §

fuu l¾;jHh id¾:l lr.; yels njg uu úYajdi lrñ'

kS;s m%;sixialrK

óg iu.dój" úu¾Yk l¾;jHh ld¾hlaIu lsÍug;a

wmrdOlrejka myiqfjka kS;sfhka fíßhdu je,elaùug;a

mj;sk kS;s ixfYdaOkh lsÍu yd kj kS;s y÷kajd§u

flfrñka mj;S'

Y%S ,xldfjka w,a,i yd ¥IKh ;=rka lsÍug" lsisÿ

md¾Yjhlg .e;s fkdù iajdëkj lghq;= lrñka ug yels

ish¨ wdldrfha ld¾hhlau bgqlrk nj w,a,ia fldñIu

fjkqfjka uu fmdfrdkaÿ fjñ' oekgu;a wmf.a ud¾.fha

;snQ fndfyda ndOl bj;alrf.k we;s w;ru" fuu fufyjr

bgq lr.; yels njg ud ;=< úYajdihla we;'

w,a,iska" ¥IKfhka f;dr iqrlaIs; yd jvd;a iún, .ekajq

iudchla we;slsÍu i|yd wm iu. fuu fufyjr bgqlr

.ekSug tlajk f,i uu wdrdOkd lrñ' w,a,i yd ¥IKh

;=rka lsÍu Tn jeks mqrjeishkaf.a yd uf.a odhl;ajh u;

bgqlr.; yels iSudfjys mj;sk ld¾hhla nj lsj hq;=h'

óg úYajdiS"

ckdêm;s kS;S{ ä,arelaIs vhia úl%uisxy

wOHlaI ckrd,a

Page 53: w,a,ia ¥IK ms

igyka

Page 54: w,a,ia ¥IK ms
Page 55: w,a,ia ¥IK ms
Page 56: w,a,ia ¥IK ms

w,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdjw,a,ia fyda ¥IK fpdaokd úu¾Yk fldñIka iNdj

w,a,ia

¥IK ms<sn|

jd¾;dj