Wahania aktywnoWahania aktywnośści gospodarczej ci gospodarczej w Polsce i strefie eurow Polsce i strefie euro

PawePawełł SkrzypczySkrzypczyńńskiski

NarodowyNarodowy Bank PolskiBank Polski

Instytut EkonomicznyInstytut Ekonomiczny

KwiecieKwiecieńń 20082008

2

Plan prezentacjiPlan prezentacji

�� WstWstęępp

�� MetodologiaMetodologia

�� WynikiWyniki

�� WnioskiWnioski

3

WstWstęęppCel badaniaCel badania

�� W jakim stopniu cykl koniunkturalny gospodarki polskiej jest W jakim stopniu cykl koniunkturalny gospodarki polskiej jest dopasowany do cyklu koniunkturalnego strefy euro?dopasowany do cyklu koniunkturalnego strefy euro?

�� Jak wyniki uzyskane dla Polski plasujJak wyniki uzyskane dla Polski plasująą sisięę popośśrróód wynikd wynikóów w innych gospodarek w analogicznym porinnych gospodarek w analogicznym poróównaniu synchronizacji wnaniu synchronizacji cykli gospodarczych ze strefcykli gospodarczych ze strefąą euro?euro?

�� Jak zjawisko synchronizacji cykli koniunkturalnych ksztaJak zjawisko synchronizacji cykli koniunkturalnych kształłtuje situje sięęw czasie?w czasie?

�� Dwie charakterystyki wahaDwie charakterystyki wahańń aktywnoaktywnośści gospodarczej:ci gospodarczej:�� synchronizacja amplitud,synchronizacja amplitud,�� synchronizacja punktsynchronizacja punktóów zwrotnych.w zwrotnych.

4

WstWstęęppDefinicja cyklu koniunkturalnegoDefinicja cyklu koniunkturalnego

�� Fluktuacje koniunkturalne to wahania wystFluktuacje koniunkturalne to wahania wystęępujpująące w ce w agregatach przedstawiajagregatach przedstawiająących dziacych działłalnoalnośćść gospodarczgospodarcząąnarodnarodóów, organizujw, organizująących swojcych swojąą produkcjprodukcjęę przewaprzewaŜŜnie w nie w przedsiprzedsięębiorstwach. Fluktuacje koniunkturalne nie sbiorstwach. Fluktuacje koniunkturalne nie sąą śściciśśle le periodyczne, a ich dperiodyczne, a ich dłługougośćść momoŜŜe wahae wahaćć sisięę od ponad roku do od ponad roku do okookołło 10o 10--12 lat (por. Burns i Mitchell (1946)).12 lat (por. Burns i Mitchell (1946)).

�� Wahania koniunkturalne to proces powtarzajWahania koniunkturalne to proces powtarzająących sicych sięę, lecz , lecz nieregularnych, oscylacji produktu woknieregularnych, oscylacji produktu wokóółł jego djego dłługookresowej ugookresowej śściecieŜŜki wzrostu (por. Lucas (1977)).ki wzrostu (por. Lucas (1977)).

5

WstWstęęppForma badaniaForma badania

�� Analiza oparta na szeregach czasowych realnego PKB i Analiza oparta na szeregach czasowych realnego PKB i przetwprzetwóórstwa przemysrstwa przemysłłowego dla Polski, strefy euro i wybranych owego dla Polski, strefy euro i wybranych gospodarek (nowe kraje UE, kraje strefy euro) w okresie gospodarek (nowe kraje UE, kraje strefy euro) w okresie 1995:q11995:q1--2007:q3.2007:q3.

�� Zmienne poddane transformacji logarytmicznej, a nastZmienne poddane transformacji logarytmicznej, a nastęępnie pnie oczyszczone z wahaoczyszczone z wahańń sezonowych za pomocsezonowych za pomocąą metody metody TRAMO/SEATS w wariancie addytywnym.TRAMO/SEATS w wariancie addytywnym.

�� Estymacja skEstymacja skłładowych cyklicznych dokonana za pomocadowych cyklicznych dokonana za pomocąą filtra filtra bandband--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda (1999).(1999).

�� Analiza uzyskanych skAnaliza uzyskanych skłładowych cyklicznych przeprowadzona za adowych cyklicznych przeprowadzona za pomocpomocąą metod spektralnych metod spektralnych �� momoŜŜliwoliwośćść okreokreśślenia zalelenia zaleŜŜnonośści ci pomipomięędzy amplitudami cykli koniunkturalnych, jak rdzy amplitudami cykli koniunkturalnych, jak róówniewnieŜŜpomipomięędzy punktami zwrotnymi.dzy punktami zwrotnymi.

6

WstWstęęppPomiar cyklu koniunkturalnego w PolscePomiar cyklu koniunkturalnego w Polsce

�� W przypadku gospodarki polskiej oprW przypadku gospodarki polskiej opróócz filtra bandcz filtra band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda wykorzystano cztery alternatywne metody wykorzystano cztery alternatywne metody ekstrakcji skekstrakcji skłładowej cyklicznej realnego PKB:adowej cyklicznej realnego PKB:

�� filtr highfiltr high--pass pass HodrickaHodricka--PrescottaPrescotta,,�� zmodyfikowany filtr highzmodyfikowany filtr high--pass pass HodrickaHodricka--PrescottaPrescotta,,�� model SVAR z restrykcjmodel SVAR z restrykcjąą ddłługookresowugookresowąą na szok popytowy,na szok popytowy,�� model UCARIMA ze specyfikacjmodel UCARIMA ze specyfikacjąą AR(2) dla skAR(2) dla skłładowej cyklicznej.adowej cyklicznej.

�� Dodatkowo zobrazowano wpDodatkowo zobrazowano wpłływ rewizji danych i stosowanych yw rewizji danych i stosowanych metod ekonometrycznych na skmetod ekonometrycznych na skłładowadowąą cykliczncyklicznąą realnego PKB realnego PKB w Polsce.w Polsce.

7

MetodologiaMetodologiaAnaliza spektralnaAnaliza spektralna

�� Formalnym narzFormalnym narzęędziem analizy szeregdziem analizy szeregóów czasowych sw czasowych sąą procesy procesy stochastyczne.stochastyczne.

�� Analiza spektralna operuje w dziedzinie czAnaliza spektralna operuje w dziedzinie częęstotliwostotliwośści i jest ci i jest naturalnym narznaturalnym narzęędziem ekonometrycznym, ktdziem ekonometrycznym, któóre umore umoŜŜliwia liwia zrozumienie natury stochastycznej danych ekonomicznych.zrozumienie natury stochastycznej danych ekonomicznych.

�� W szczegW szczegóólnolnośści analiza spektralna umoci analiza spektralna umoŜŜliwia wnioskowanie na liwia wnioskowanie na temat zjawisk cyklicznych.temat zjawisk cyklicznych.

�� Pod pojPod pojęęciem czciem częęstotliwostotliwośści naleci naleŜŜy rozumiey rozumiećć wielkowielkośćść ωω=2=2ππ//ττprzyjmujprzyjmująąccąą wartowartośści z cici z ciąąggłłego przedziaego przedziałłu [0,u [0,ππ], gdzie ], gdzie 22≤≤ττ<+<+∞∞ oznacza doznacza dłługougośćść fali (okres cyklu).fali (okres cyklu).

8

MetodologiaMetodologiaAnaliza spektralnaAnaliza spektralna

�� Spektrum mocy sSpektrum mocy słłabo stacjonarnego procesu stochastycznego z abo stacjonarnego procesu stochastycznego z czasem dyskretnym jest zdefiniowane jako transformata czasem dyskretnym jest zdefiniowane jako transformata Fouriera funkcji generujFouriera funkcji generująącej autokowariancje tego procesu:cej autokowariancje tego procesu:

�� Obszar pod spektrum mocy odpowiada wariancji procesu:Obszar pod spektrum mocy odpowiada wariancji procesu:

( ) ( ) [ ]ππωγππ

ω ωω ,2

1

2

1 −∈=≡ ∑+∞

−∞=

−− dlaeegSk

kiyk

iyy

( ) ( )∫∫ ==−

ππ

π

ωωωωγ0

0 2 dSdS yyy

9

MetodologiaMetodologiaAnaliza crossAnaliza cross--spektralnaspektralna

�� CrossCross--spektrum mocy pomispektrum mocy pomięędzy dwoma sdzy dwoma słłabo stacjonarnymi abo stacjonarnymi procesami stochastycznymi z czasem dyskretnym:procesami stochastycznymi z czasem dyskretnym:

( ) ( )

( ) ( )( )

( ) ( )( ) ( ) [ ]ππωωω

ωω

ωωγπ

γππ

ω ωω

,

sincos2

1

2

1

2

1

−∈−=

=ℑ+ℜ=

=−=

==≡

∑

∑∞+

−∞=

+∞

−∞=

−−

dlaiqc

SiS

kik

eegS

yxyx

yxyx

k

yxk

k

kiyxk

iyxyx

10

MetodologiaMetodologiaAnaliza crossAnaliza cross--spektralnaspektralna

�� Statystyki crossStatystyki cross--spektralne spektralne -- wzmocnienie, przesuniwzmocnienie, przesunięęcie fazowe i cie fazowe i koherencja:koherencja:

( ) ( ) ( )( )( ) [ ]ππωω

ωωω ,

2

122

−∈+

= dlaS

qcG

x

yxyxyx

( ) ( )( ) [ ]ππωωω

ωϕ ,tan 1 −∈

−= − dla

c

q

yx

yxyx

( ) ( ) ( )( ) ( ) [ ]ππω

ωωωω

ω ,22

2 −∈+

= dlaSS

qcK

xy

yxyxyx

11

MetodologiaMetodologiaAnaliza crossAnaliza cross--spektralnaspektralna

�� CrouxCroux et al. (1999) proponujet al. (1999) proponująą dodatkowdodatkowąą statystykstatystykęę crosscross--spektralnspektralnąą, kt, któóra jest okrera jest okreśślana mianem dynamicznego lana mianem dynamicznego wspwspóółłczynnika korelacji:czynnika korelacji:

( ) ( )( ) ( )

[ ]ππωωω

ωωρ ,−∈= dla

SS

c

xy

yxyx

[ ]( ) ( ) ( ) ( )∫∫∫= 2

1

2

1

2

121,

ω

ω

ω

ω

ω

ωωωωωωωωωρ dSdSdc xyyxyx

[ ]( ) yxyx 0,0 ρπρ =

12

MetodologiaMetodologiaFiltr bandFiltr band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda

�� „„IdealnyIdealny”” filtr bandfiltr band--pass pass �� filtr teoretyczny, ktfiltr teoretyczny, któóry mry móóggłłby by zostazostaćć zastosowany w przypadku szeregu czasowego o zastosowany w przypadku szeregu czasowego o nieskonieskońńczonej liczbie obserwacji.czonej liczbie obserwacji.

�� Filtr w dziedzinie czFiltr w dziedzinie częęstotliwostotliwośści:ci:

�� Filtr w dziedzinie czasu:Filtr w dziedzinie czasu:

( ) K,2,1,02

1 ±±== ∫−

− jdladeeBB jiij

π

π

ωω ωπ

( ) [ ] [ ][ ) ( ) ( ]

∪−∪−−∈∪−−∈

=−

πωωωωπωωωωωωω

,,,0

,,1

dla

dlaeB i

( ) ( ) +∞<=== ∑∑+∞

−∞=−

+∞

−∞= jjjj

j

jjt

ct BorazBBLBLBgdzieyLBy ,

Uτπω 2=

Lτπω 2=πωω <<<0

+∞<<< UL ττ2

13

MetodologiaMetodologiaFiltr bandFiltr band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda

�� Metoda Metoda ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda polega na aproksymacji polega na aproksymacji „„idealnegoidealnego”” filtra bandfiltra band--pass dla skopass dla skońńczonej prczonej próóby obserwacji by obserwacji zgodnie z kryterium minimalizacji bzgodnie z kryterium minimalizacji błęłędu du śśredniokwadratowego.redniokwadratowego.

�� Filtr aproksymowany w dziedzinie czasu:Filtr aproksymowany w dziedzinie czasu:

�� Kryterium optymalizacyjne w dziedzinie czKryterium optymalizacyjne w dziedzinie częęstotliwostotliwośści:ci:

�� Dwa typy aproksymacji:Dwa typy aproksymacji:

�� Filtr I(0) Filtr I(0) ���� Filtr I(1) Filtr I(1) ��

( ) ( )( )

TtdlaLBLBgdzieyLByt

tTj

jtjttt

ct ,,2,1ˆˆˆˆ

1

, K=== ∑−

−−=

( )( ) ( ) ( ) TtdladSeBeB y

it

i

ttTjB tj

,,2,1ˆmin2

1,,,ˆ,

KK

=−∫−

−−

−−−=

π

π

ωω ωω

( ) ( ) ( )( ) 11 cos222 −− −= ωπωyS

( ) ( ) 12 −= πωyS

( ) TtdlaBt

tTj tj ,,2,10ˆ1

, K==∑−

−−=

14

MetodologiaMetodologiaFiltr bandFiltr band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda

�� Wzmocnienie przykWzmocnienie przykłładowego filtra I(1) w dziedzinie adowego filtra I(1) w dziedzinie czczęęstotliwostotliwośści (pasmo opuszczane przez filtr: 6ci (pasmo opuszczane przez filtr: 6--32 kwarta32 kwartałły, y, liczba obserwacji: T=101).liczba obserwacji: T=101).

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5

filtr „idealny” filtr I(1) dla t=51

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5

f iltr „idealny” filtr I(1) dla t=101

15

MetodologiaMetodologiaZalety i wady wykorzystanego podejZalety i wady wykorzystanego podejśściacia

�� Zalety:Zalety:

�� momoŜŜliwoliwośćść wnioskowania o synchronizacji cykli o okrewnioskowania o synchronizacji cykli o okreśślonych lonych ddłługougośściach,ciach,

�� łłatwoatwośćść aplikacji filtra bandaplikacji filtra band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda do do wszystkich przyjwszystkich przyjęętych w badaniu szeregtych w badaniu szeregóów czasowych,w czasowych,

�� filtr bandfiltr band--pass pass ChristianoChristiano--FitzgeraldaFitzgeralda uwzgluwzglęędnia strukturdnia strukturęęstochastycznstochastycznąą dekomponowanej zmiennej.dekomponowanej zmiennej.

�� Wady:Wady:

�� skskłładowe cykliczne przy koadowe cykliczne przy końńcu prcu próóby obserwacji by obserwacji najprawdopodobniej bnajprawdopodobniej bęęddąą podlegapodlegałły rewizjom w czasie wraz ze y rewizjom w czasie wraz ze wzrostem liczby dostwzrostem liczby dostęępnych obserwacji, co tym samym mopnych obserwacji, co tym samym moŜŜe e wpwpłływaywaćć na zaburzenie uzyskanych wynikna zaburzenie uzyskanych wynikóów.w.

16

-0,08

-0,06

-0,04

-0,02

0,00

0,02

0,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

HP MHP CF

SVAR UCARIMA

HP

0,0000

0,0001

0,0002

0,0003

inf

6,38

3,19

2,13

1,59

1,28

1,06

0,91

0,80

0,71

0,64

0,58

0,53

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

MHP

0,0000

0,0001

0,0002

0,0003

inf

6,38

3,19

2,13

1,59

1,28

1,06

0,91

0,80

0,71

0,64

0,58

0,53

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

CF

0,0000

0,0001

0,0002

0,0003

0,0004

inf

6,38

3,19

2,13

1,59

1,28

1,06

0,91

0,80

0,71

0,64

0,58

0,53

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

SVAR

0,0000

0,0002

0,0004

0,0006

0,0008

0,0010

0,0012

inf

5,75

2,88

1,92

1,44

1,15

0,96

0,82

0,72

0,64

0,58

0,52

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

UCARIMA

0,0000

0,0002

0,0004

0,0006

0,0008

0,0010

inf

6,38

3,19

2,13

1,59

1,28

1,06

0,91

0,80

0,71

0,64

0,58

0,53

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

WynikiWynikiCykl koniunkturalny w Polsce przez pryzmat rCykl koniunkturalny w Polsce przez pryzmat róóŜŜnych metodnych metod

�� SkSkłładowa cykliczna realnego PKB w Polsce w okresie 1995:q1adowa cykliczna realnego PKB w Polsce w okresie 1995:q1--2007:q3.2007:q3.

17

WynikiWynikiRewizje estymatorRewizje estymatoróów w czasiew w czasie

�� SkSkłładowa cykliczna realnego PKB w Polsce na bazie danych typu adowa cykliczna realnego PKB w Polsce na bazie danych typu realreal--timetime..

HP

-0,04-0,03-0,02-0,010,000,010,020,030,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

1995:q1-2006:q4 1995:q1-2007:q1

1995:q1-2007:q2 1995:q1-2007:q3

MHP

-0,04-0,03-0,02-0,010,000,010,020,030,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

1995:q1-2006:q4 1995:q1-2007:q1

1995:q1-2007:q2 1995:q1-2007:q3

CF

-0,04-0,03-0,02-0,010,000,010,020,030,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

1995:q1-2006:q4 1995:q1-2007:q1

1995:q1-2007:q2 1995:q1-2007:q3

SVAR

-0,04-0,03-0,02-0,010,000,010,020,030,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

1995:q1-2006:q4 1995:q1-2007:q1

1995:q1-2007:q2 1995:q1-2007:q3

UCARIMA

-0,08

-0,06

-0,04

-0,02

0,00

0,02

0,04

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

1995:q1-2006:q4 1995:q1-2007:q1

1995:q1-2007:q2 1995:q1-2007:q3

18

WynikiWynikiSynchronizacja cyklu koniunkturalnego Polski i strefy euroSynchronizacja cyklu koniunkturalnego Polski i strefy euro

�� Analiza spektralna w oparciu o PKB (1995:q1Analiza spektralna w oparciu o PKB (1995:q1--2007:q3).2007:q3).

-0,04-0,03-0,02-0,010,000,010,020,03

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

strefa euro Polska

0,0000

0,0001

0,0002

0,0003

0,0004

inf

6,38

3,19

2,13

1,59

1,28

1,06

0,91

0,80

0,71

0,64

0,58

0,53

Długość cyklu (w latach)

Per

iodo

gram

Polska

strefa euro

19

WynikiWynikiSynchronizacja cyklu koniunkturalnego Polski i strefy euroSynchronizacja cyklu koniunkturalnego Polski i strefy euro

�� Analiza crossAnaliza cross--spektralna w oparciu o PKB (1995:q1spektralna w oparciu o PKB (1995:q1--2007:q3).2007:q3).

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00

10,0 5,6

3,8

2,9

2,4

2,0

1,7

1,5

Długość cyklu (w latach)

Koh

eren

cja

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00

10,0 5,6

3,8

2,9

2,4

2,0

1,7

1,5

Długość cyklu (w latach)

Kor

elac

ja d

ynam

iczn

a

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00

10,0 5,6

3,8

2,9

2,4

2,0

1,7

1,5

Długość cyklu (w latach)

Wzm

ocni

enie

-12,00-10,00-8,00-6,00-4,00-2,000,002,004,00

10,0 5,6

3,8

2,9

2,4

2,0

1,7

1,5

Długość cyklu (w latach)

Prz

esun

ięci

e fa

zow

e(w

kw

arta

łach

)

20

WynikiWynikiSynchronizacja cyklu Polski na tle innych gospodarekSynchronizacja cyklu Polski na tle innych gospodarek

�� Analiza crossAnaliza cross--spektralna w oparciu o PKB (1995:q1spektralna w oparciu o PKB (1995:q1--2007:q3).2007:q3).

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00C

zech

yE

ston

iaLi

twa

Łotw

aP

olsk

aS

łow

acja

Węgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Koh

eren

cja

w p

aśm

iew

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

-1,00-0,75-0,50-0,250,000,250,500,751,00

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Kor

elac

ja d

ynam

iczn

a w

paś

mie

w

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00

1,25

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Wzm

ocni

enie

w p

aśm

iew

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

-1,00

-0,50

0,00

0,50

1,00

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Prz

esun

ięci

e fa

zow

e w

paś

mie

wah

ań o

d 1,

5 ro

ku d

o 10

lat

21

WynikiWynikiSynchronizacja cyklu Polski na tle innych gospodarekSynchronizacja cyklu Polski na tle innych gospodarek

�� Analiza crossAnaliza cross--spektralna w oparciu o PKB (dwie prspektralna w oparciu o PKB (dwie próóby).by).

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00C

zech

yE

ston

iaLi

twa

Łotw

aP

olsk

aS

łow

acja

Węgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Koh

eren

cja

w p

aśm

iew

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

-1,00-0,75-0,50-0,250,000,250,500,751,00

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Kor

elac

ja d

ynam

iczn

a w

paś

mie

w

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

0,00

0,25

0,50

0,75

1,00

1,25

1,50

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Wzm

ocni

enie

w p

aśm

iew

ahań

od

1,5

roku

do

10 la

t

-2,00-1,50

-1,00-0,50

0,000,50

1,001,50

Cze

chy

Est

onia

Litw

aŁo

twa

Pol

ska

Sło

wac

jaWęgr

yA

ustr

iaB

elgi

aF

inla

ndia

Fra

ncja

His

zpan

iaH

olan

dia

Nie

mcy

Por

tuga

liaS

łow

enia

Wło

chy

Prz

esun

ięci

e fa

zow

e w

paś

mie

wah

ań o

d 1,

5 ro

ku d

o 10

lat

1995:q11995:q1--2001:q22001:q2

2001:q22001:q2--2007:q32007:q3

22

WynikiWynikiAnaliza w oparciu o przetwAnaliza w oparciu o przetwóórstwo przemysrstwo przemysłłoweowe

�� UkUkłład analogiczny do analizy w oparciu o PKB.ad analogiczny do analizy w oparciu o PKB.

�� Wyniki w duWyniki w duŜŜym stopniu zbieym stopniu zbieŜŜne z przypadkiem analizy danych ne z przypadkiem analizy danych o PKB:o PKB:

�� wyrawyraźźne zrne zróóŜŜnicowanie amplitud pominicowanie amplitud pomięędzy cyklami Polski i strefy dzy cyklami Polski i strefy euro,euro,

�� wyrawyraźźnie wyprzedzajnie wyprzedzająący charakter cykli polskich o dcy charakter cykli polskich o dłługim okresie.ugim okresie.

�� Podstawowe rPodstawowe róóŜŜnice w pornice w poróównaniu do analizy danych o PKB:wnaniu do analizy danych o PKB:

�� przesprzesłłanki sanki słłabszego dopasowania w okresie 2001:q2abszego dopasowania w okresie 2001:q2--2007:q3,2007:q3,�� śśredni poziom dopasowania cyklicznego Polski do strefy euro redni poziom dopasowania cyklicznego Polski do strefy euro popośśrróód gospodarek pozostajd gospodarek pozostająących poza strefcych poza strefąą euro.euro.

23

WnioskiWnioski

�� Wyniki w duWyniki w duŜŜym stopniu zbieym stopniu zbieŜŜne z wynikami prezentowanymi na ne z wynikami prezentowanymi na łłamach literatury przedmiotu.amach literatury przedmiotu.

�� Wahania aktywnoWahania aktywnośści gospodarczej w Polsce i strefie euro sci gospodarczej w Polsce i strefie euro sąąksztakształłtowane przez dwa rodzaje cykli towane przez dwa rodzaje cykli –– cykl o dcykl o dłługougośści okoci okołło 6o 6--7 lat 7 lat oraz cykl o doraz cykl o dłługougośści okoci okołło 3 lat.o 3 lat.

�� W przypadku Polski cykl o dW przypadku Polski cykl o dłługougośści okoci okołło 3 lat ma wio 3 lat ma więększy wpkszy wpłływ na yw na wahania aktywnowahania aktywnośści gospodarczej anici gospodarczej aniŜŜeli ma to miejsce w przypadku eli ma to miejsce w przypadku strefy euro.strefy euro.

�� W okresie 1995:q1W okresie 1995:q1--2007:q3 gospodarka polska i strefy euro 2007:q3 gospodarka polska i strefy euro wykazywawykazywałły y śśredni i raczej stabilny w czasie stopieredni i raczej stabilny w czasie stopieńń dopasowania dopasowania wahawahańń cyklicznych.cyklicznych.

24

WnioskiWnioski

�� Synchronizacja cykli gospodarczych w Polsce i strefie euro o dSynchronizacja cykli gospodarczych w Polsce i strefie euro o dłługougośści ci do okodo okołło 3 lat jest wyo 3 lat jest wyŜŜsza nisza niŜŜ cykli o dcykli o dłłuuŜŜszym okresie, ktszym okresie, któóre wykazujre wykazująątendencjtendencjęę do wyrado wyraźźnego wyprzedzania analogicznych fluktuacji w nego wyprzedzania analogicznych fluktuacji w strefie euro.strefie euro.

�� DuDuŜŜo wyo wyŜŜsze amplitudy wahasze amplitudy wahańń aktywnoaktywnośści gospodarczej w Polsce nici gospodarczej w Polsce niŜŜ w w strefie euro.strefie euro.

�� W latach 1995W latach 1995--2007 cykl koniunkturalny w Polsce by2007 cykl koniunkturalny w Polsce byłł relatywnie relatywnie wysoko dopasowany do fluktuacji strefy euro powysoko dopasowany do fluktuacji strefy euro pośśrróód gospodarek d gospodarek Europy Europy ŚŚrodkoworodkowo--Wschodniej oraz znacznie sWschodniej oraz znacznie słłabiej poabiej pośśrróód gospodarek d gospodarek tworztworząących strefcych strefęę euro.euro.

�� WyWyŜŜsza synchronizacja cykli Polski i strefy euro o okresach do okosza synchronizacja cykli Polski i strefy euro o okresach do okołło 3 o 3 lat wydaje silat wydaje sięę bybyćć wawaŜŜniejsza z punktu widzenia wspniejsza z punktu widzenia wspóólnej polityki lnej polityki pienipienięŜęŜnej ninej niŜŜ ssłłabsza synchronizacja cykli dabsza synchronizacja cykli dłłuuŜŜszych.szych.

�� Punkty zwrotne cykli krPunkty zwrotne cykli króótkich w Polsce i strefie euro stkich w Polsce i strefie euro sąą zblizbliŜŜone one podczas gdy amplitudy pozostajpodczas gdy amplitudy pozostająą zrzróóŜŜnicowane.nicowane.

25

DziDzięękujkujęę za uwagza uwagęę!!

26

� Wyniki pojedynczego projektu badawczego nie determinują wyników całego Raportu na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej. Projekty badawcze mającharakter dokumentów wspierających.

� Przedstawione w Raporcie wyniki będą stanowiły bowiem podsumowanie kilkudziesięciu projektów, realizowanych zarówno przez pracowników NBP, jak teŜ ekspertów zewnętrznych, oraz dotychczasowej literatury.