W Y D A T K I P U B L I C Z N E
-
Upload
milenka2803 -
Category
Education
-
view
10.115 -
download
0
description
Transcript of W Y D A T K I P U B L I C Z N E
![Page 1: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/1.jpg)
WYDATKI PUBLICZNE
Wydatki publiczne są faktem bez, którego trudno wyobrazić sobie
sprawne funkcjonowanie całego społeczeństwa.
![Page 2: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/2.jpg)
Co to są wydatki publiczne?
![Page 3: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/3.jpg)
Otóż wydatki publiczne są to środki pieniężne wydatkowane przez państwo na
realizacje i zaspokajanie potrzeb
publicznych , dokonywane głownie z budżetu państwa i budżetów
samorządowych (tj. gmin, miast) oraz funduszy publicznych
![Page 4: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/4.jpg)
Plan wydatków to najważniejsza i najobszerniejsza część ustawy
budżetowej, która obejmuje wydatki budżetu państwa ,
wydatki budżetów lokalnych i funduszy publicznych a także funduszy
ubezpieczeniowych. Różnorodność tych wydatków jest ograniczona . Władze
publiczne w poszczególnych krajach mają różne poglądy w stosunku do tych
obowiązków .
![Page 5: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/5.jpg)
Wydatki publiczne
![Page 6: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/6.jpg)
Wielkość wydatków jest zmienna w czasie i nie udało się wyznaczyć jej uniwersalnej granicy. O ich rozmiarach i strukturze
decydują konkretne czynniki i warunki historyczne, społeczne , gospodarcze i
kulturowe. Ich uzasadnienie i podział jest zależny od realizowania doktryny społeczno - ekonomicznej oraz od
programów partii sprawującej władzę. Zatem należy szukać optymalnych
wielkości dla danego kraju
![Page 7: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/7.jpg)
KRYTERIUM PODZIAŁU
WYDATKÓW PUBLICZNYCH
![Page 8: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/8.jpg)
Kryterium podziału związane jest przede wszystkim z jego funkcjami. Należy
wyszczególnić takie funkcje jak:
Klasyczne funkcje publiczne państwa ( bezpieczeństwo wewnętrzne, wymiar
sprawiedliwości , obrona narodowa, administracja publiczna) Funkcje
klasyczne na
![Page 9: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/9.jpg)
• zewnętrzne • jest to zapewnienie bezpieczeństwa
• utrzymanie armii, służb zagranicznych państwa , udział w międzynarodowych
organizacjach, ugrupowaniach gospodarczych a także militarnych.
• wewnętrzne• ponoszenie wydatków na utrzymanie
administracji , sądownictwa , a także zapewnienie bezpieczeństwa
wewnętrznego. Są one związane z funkcjami socjalnymi i funkcjami
gospodarczymi.
![Page 10: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/10.jpg)
• Socjalne funkcje władz publicznych • Ekonomiczne funkcje państwa
Struktura wewnętrzna wydatków np. na cele socjalne albo gospodarcze pozwala
ustalic strukturę ekonomiczno- społeczną wydatków publicznych. Jest to więc
podział wydatków wg działów gospodarki narodowej, ochronę środowiska, ochronę
zdrowia i opiekę społeczną.
![Page 11: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/11.jpg)
Ze względu na związek wydatków z ostatecznym wykorzystaniem PKB wydatki
możemy podzielić na :wydatki realne / rzeczywiste (nabywcze) —
w wyniku wydatków realnych następuje zużycie elementów PKB w drodze zakupu towarów i usług przez jednostki należące
do sektora publicznego. Wydatki nabywcze tworzą więc w sposób
bezpośredni popyt na dobra i usługi, co ma istotne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki (np. zamówienia publiczne)
![Page 12: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/12.jpg)
• wydatki transferowe - dokonywane są na rzecz innych podmiotów, co wiąże się z
istniejącym systemem finansów publicznych, albo wynika z prowadzonej
przez państwo polityki finansowej.• Rozróżniamy więc:transfery wewnętrzne -
czyli transfery dokonywane wewnątrz systemu finansów publicznych. Oznaczają
wydatki publiczne jednych gestorów funduszy publicznych na rzecz innych
gestorów funduszy publicznych. W wyniku tych transferów nie zmienia się ogólna
wielkość środków publicznych, lecz zmienia się struktura ich finalnego
wydatkowania.• mieszkaniowego)
![Page 13: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/13.jpg)
– transfery zewnętrzne - czyli na rzecz podmiotów znajdujących się poza
sektorem publicznym. Oznaczają zasilanie podmiotów prywatnych w pieniądz
pochodzący ze środków publicznych. Mogą one być związane z finansowym wspieraniem przez władze publiczne
realizacji ważnych celów społecznych i gospodarczych (np. transfery na rzecz
spółdzielczego i prywatnego budownictwa
![Page 14: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/14.jpg)
• Odmiany transferów:
• dotacja podmiotowa - ma charakter ogólny i jest w całości związana z działalnością
danego podmiotu
• dotacja przedmiotowa — wiąże ilość środków publicznych z konkretnymi
potrzebami lub celami wydatkowania
![Page 15: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/15.jpg)
PODZIAŁ WYDATKÓW
![Page 16: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/16.jpg)
• Podział wydatków publicznych ze względu na przeznaczenie na cele bieżące oraz na
cele średnio- i długookresowe:• wydatki bieżące (subwencje ogólne dla
jednostek samorządu terytorialnego , dotacje , wynagrodzenia i uposażenia oraz składki od nich naliczane, zakupy towarów
i usług, inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych
lub realizacją ich statutowych zadań. )
![Page 17: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/17.jpg)
• wydatki majątkowepokazuje jaka jest hierarchia potrzeb lub preferencje władz publicznych, wyrażana przez kształtowanie proporcji wydatków
bieżących i wydatków majątkowych. Między tymi wydatkami występuje
poniekąd naturalna sprzeczność, gdyż przy danych środkach publicznych te dwa
rodzaje wydatków konkurują ze sobą.
![Page 18: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/18.jpg)
• Podział wydatków wiążący się z możliwością oddziaływania władz na
wydatkowanie środków:• wydatki stałe
• wydatki zmienne - wyznaczają rzeczywiste pole wyboru władz
publicznych w alokowaniu środków, a więc tworzą warunki do prowadzenia polityki przez wydatki publiczne. Z powyższym podziałem wiąże się także podział na:
![Page 19: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/19.jpg)
• wydatki sztywne - obowiązek ponoszenia przez władze publiczne wydatków
sztywnych jest bardziej rygorystyczne niż ponoszenie wydatków stałych. Za wydatki
sztywne uważa się wydatki związane z obsługa długu publicznego.
• pozostałe wydatki
![Page 20: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/20.jpg)
• Wydatki publiczne dzieli się też według szczebla wydatkowania środków na:
• wydatki szczebla centralnego (ogólnokrajowego) - są to wydatki
państwowe
• wydatki szczebla regionalnego - mogą to być wydatki państwowe, samorządowe lub
rządowo samorządowe
• wydatki szczebla lokalnego — są to wyłącznie wydatki samorządowe
![Page 21: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/21.jpg)
• Podział według kryterium formy funduszu publicznego:
• wydatki budżetowe — obejmujące wydatki budżetu państwa i wydatki
budżetów samorządowych
• wydatki publicznych funduszy celowych - obejmujące wydatki funduszy
państwowych i funduszy samorządowych
![Page 22: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/22.jpg)
• Ze względu na podmioty wydatkujące środki publiczne rozróżniać należy:
• wydatki jednostek budżetowych
• wydatki jednostek pozabudżetowych (zakładów
budżetowych, pomocniczych)
.
![Page 23: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/23.jpg)
• Kolejny podział wg kryterium gospodarka krajowo- zagraniczna wydatki publiczne
dzielimy na:• wydatki krajowe
•wydatki zagraniczne , np. zakupy , rządowe dokonywane poza granicami kraju , jak i o transfery dokonywane na
rzecz zagranicy - koszt obsługi zagranicznego długu publicznego.
![Page 24: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/24.jpg)
RACJONALIZACJA WYDATKÓW
PUBLICZNYCH
![Page 25: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/25.jpg)
• Na płaszczyźnie makroekonomicznej dla racjonalnego wykorzystywania środków
publicznych ważne jest ile środków publicznych jest wykorzystywanych oraz na co i jak środki są rozdysponowane.
• Ważna jest wiedza i rozeznanie o skali potrzeb , ich rodzajach i pożądanych
preferencjach. Środki publiczne przeznaczone na poszczególne zadania i
cele są lepiej wykorzystywane przez władze lokalne ( samorządowe) niż władze
publiczne szczebla centralnego
![Page 26: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/26.jpg)
• Na płaszczyźnie mikroekonomicznej chodzi o takie sformułowanie zasad
gospodarowania środkami finansowymi, które zapewniłyby wydatkowanie zgodnie z wyznaczonymi celami i zasadami przy
jednoczesnym oszczędnym zużyciu środków - eliminacja marnotrastwa. Czyli ograniczenie swobody w wykorzystywaniu
środków publicznych przy zachowaniu elastyczności i reagowaniu na zmieniające
się warunki.
![Page 27: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/27.jpg)
Planowanie i racjonalizacja
wydatków publicznych
![Page 28: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/28.jpg)
Zagadnienia ogólne.
• 1. Poziom wydatków publicznych ustala się w zależności od możliwości ich
sfinansowania. Planowanie powinno zapewniać wydatkom publicznym właściwą strukturę, czyli aby środki publiczne trafiły do tych, którzy ich
potrzebują i w takich rozmiarach, które zaspokajają ich potrzeby.
![Page 29: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/29.jpg)
– 2. Planowanie powinno zapewniać wydatkom publicznym właściwą strukturę,
czyli aby środki publiczne trafiły do tych, którzy ich potrzebują i w takich rozmiarach,
które zaspokajają ich potrzeby. Wydatki publiczne stanowią integralna część
budżetu państwa, budżetów samorządowych, publicznych funduszy
celowych. Rozróżniamy pięć metod funduszy celowych :
![Page 30: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/30.jpg)
Metoda historyczna• polega na tym, że wydatki dla danego
okresu planuje się na podstawie ich wykonania w okresie go poprzedzającym. Zaletą tej metody jest prostota i możliwość ograniczenia sytuacji konfliktowych. Wadą natomiast to, że petryfikuje ona istniejącą strukturę wydatków. Ze szczególną siłą wada ta może się ujawnić w warunkach gospodarki transformowanej, a więc w
warunkach zmian struktury administracyjnej, reformy usług społecznych, czy też częstych
zmian priorytetów ekip rządzących.
![Page 31: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/31.jpg)
Metoda popytowa• - opiera się na zgłaszanych przez beneficjentów budżetu potrzebami , które
są nieograniczone a wielkość środków zawsze jest ograniczona. Prowadzi to do rywalizacji poszczególnych obywateli , społeczności lokalnych i regionalnych o
pozyskiwanie środków publicznych
![Page 32: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/32.jpg)
Metoda podażowa• - polega na tym , iż środki publiczne
mogą być alokowane zgodnie z istniejąca bazą materialną i kadrową. Podejście takie jest również wyrazem
stosowania zobiektywizowanych kryteriów przy ustalaniu wydatków
publicznych
![Page 33: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/33.jpg)
Metoda quasi- rynkowa – - system zamówień publicznych – który
ogranicza możliwości korumpowania gestorów środków publicznych oraz sprzyja wyborowi najlepszej oferty.
Ważny element , który towarzyszy te metodzie to konkurencja . Jedynym
kryterium , które musi być brane pod uwagę , jest kryterium efektywności
ekonomicznej oraz społecznej wytwarzanych dóbr i usług.
![Page 34: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/34.jpg)
Metoda ekspertów
• - specjaliści z danych dziedzin kształtują wydatki publiczne na
podstawie swojej wiedzy oraz stanu danej dziedziny kraju , regionu czy
zbiorowości lokalnej
![Page 35: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/35.jpg)
• Z przedstawionego przeglądu metod kształtowania wydatków publicznych w
skali mikroekonomicznej wynika , że trudno byłoby oprzeć się wyłącznie na jednej metodzie. Należy pamięta ze racjonalne kształtowanie wydatków
publicznych wymaga posługiwaniem się wieloma metodami, jednakże
najważniejszym kryterium jest zawsze efektywność wykorzystywania środków
publicznych.
![Page 36: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/36.jpg)
BUDŻET ZADANIOWY
![Page 37: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/37.jpg)
• Niebezpieczeństwa związane z administracyjnym mechanizmem alokacji środków publicznych stały się podstawą
poszukiwań teoretycznych oraz praktycznych eksperymentów mających na celu
racjonalizacje wydatków publicznych ( prognozowanie budżetowe – nowoczesna
procedura) • Koncepcje programowania budżetowego
nazywa się budżetem zadaniowym. • Budżet zadaniowy można zdefiniować jako plan finansowy podmiotu publicznego (gminy ,
szpitala, szkoły), w którym niezależnie od obowiązującej klasyfikacji dochodów i
wydatków budżetowym zapisane są konkretne zadania charakteryzujące się jednorodności
![Page 38: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/38.jpg)
• Zadanie ma określony cel , koszt wskaźnik efektywności , wskazana jest także osoba
odpowiedzialna za jego realizacje• W niektórych przypadkach ustalenie
efektywności jest niemożliwe: • - np. na obronę narodową , kryterium oceny
byłoby skuteczność obrony kraju przed agresorami a skuteczność armii ma wiele
czynników , np. • działalność dyplomatyczna
• ochrona zdrowia • Edukacja
• realizowana strategia wojska • Umiejętność dowodzenia
![Page 39: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/39.jpg)
• Nie jest łatwo ustalić zależność między rozmiarami wydatków a osiągnietymi . Które są trudne do zmierzenia a skutki wydatków pojawiają się ze znacznym
opóźnieniem.
![Page 40: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/40.jpg)
CYKL BUDŻETU ZADANIOWEGO
![Page 41: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/41.jpg)
BUDŻET ZADANIOWY- CZEMU
SŁUŻY?
![Page 42: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/42.jpg)
• Koncentracja na celach• Nacisk na osiągnięcie rezultatów zamiast
na dostarczaniu usług i produktów• Przejrzysta informacja dla kadry
zarządzającej oraz podatnika• Przegląd wyników działania resortu i
rewizja polityki• Poprawa wydajności pracy pracowników
sektora publicznego
![Page 43: W Y D A T K I P U B L I C Z N E](https://reader033.fdocuments.pl/reader033/viewer/2022051209/547a9d1fb37959492b8b4a55/html5/thumbnails/43.jpg)
• Stanisław Owsiak „Finanse Publiczne Teoria i Praktyka”
• Wojciech Misiąg „Finanse Publiczne w Polsce”