VIII Konferencja Ewaluacyjna Język w ewaluacji dr Tomasz Piekot , dr Marcin Poprawa

VIII KONFERENCJA EWALUACYJNA

Język w ewaluacjidr Tomasz Piekot, dr Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y

potrzeba społeczna

MRR -2010

badania przystępności

tekstów publicznych

Pracownia Prostej

Polszczyzny UWr

2012

plain language

Nasza historia

Język w ewaluacjiTomasz Piekot, Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y

plain language – sposób pisania, dzięki któremu każdy powinien zrozumieć dowolny tekst już po pierwszej lekturze



nowa odmiana

język publiczny



nowa odmiana

polityka językowa

kodyfikacja

język publiczny



nowa odmiana

polityka językowa

kodyfikacja

adresat = przeciętny obywatel

ekonomiczność

język publiczny


zakres użycia prostego języka


zakres użycia prostego języka

informacje publiczne

przystępne wersje

dokumentów

egzaminowanie obywateli

informacje istotne

społecznie

ważne typy tekstów


plain language w ewaluacji?


słabe wykształcenie plain language

nieznajomość językadysfunkcje easy-to-read

przeciętni obywatele

najsłabsze kompetencje


słabe wykształcenie plain language

nieznajomość językadysfunkcje easy-to-read

brak czasu power writing

przeciętni obywatele

najsłabsze kompetencje

decydenciliderzy opinii


inter-personalny

kognitywny

kompozycyjny

percepcyjny

poziomy komunikacji w raporcieJęzyk w ewaluacji

Tomasz Piekot, Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y

inter-personalny

kognitywny

kompozycyjny

percepcyjny poziomy komunikacji w

raporcieJęzyk w ewaluacjiTomasz Piekot, Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y

Indeks mglistości FOG R. Gunninga

percepcyjny

poziomy działania komunikacyjnego

długość zdań

długość wyrazów



percepcyjny


długość zdań

długość wyrazów

FOG a polski system edukacji

1. przystępność na poziomie szkoły podstawowej - FOG 1-62. przystępność na poziomie gimnazjum -

FOG 7-93. przystępność na poziomie szkoły średniej - FOG 10-

124. przystępność na poziomie studiów licencjackich - FOG 13-

155. przystępność na poziomie studiów magisterskich - FOG 16-

176. przystępność na poziomie studiów doktoranckich - FOG 18-

217. wymagany doktorat -

FOG 22 i więcej


Fakt

Super Express

Przegląd Sportowy

Tele Tydzień

Auto Świat

Gość Niedzielny

Gazeta Wyborcza

Newsweek

Dziennik Gazeta Prawna

7,57

8,53

9,54

10,9

011

,17

11,8

911

,95

11,9

813

,82

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

FOG czasopism a wykształcenie czytelników

podstawowe zas. zawodowe średnie wyższeJęzyk w ewaluacjiTomasz Piekot, Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y


percepcyjny


długość zdań

długość wyrazów

www.fog.uni.wroc.pl, www.logios.pl


Sawyer, Laran, Jun Xu Bauerly, Johnson, Singh

ArmstrongHartley, Trueman, and Meadows

Reuven Lehavyj, Feng Li, Kenneth Merkley

Najlepsze teksty z prasy specjalistycznej są przystępniejsze od pozostałych

Streszczenia i zapowiedzi tekstów prasowych są przystępniejsze od samych tekstów

Co wiemy o przystępności języka?







Teksty bardzo nieprzystępne u wielu osób wywołują efekt „tajemnego kodu”i „efekt mądrości”

Zbyt przystępne teksty naukowe częściej uzyskują słabe lub negatywne recenzje










Spółki o wyższych / stabilnych zyskach mają przystępniejsze raporty od konkurencji

Informacje finansowe nieprzychylne inwestorom pisane są językiem bardziej skomplikowanym










Jak zewnętrzni analitycy przetwarzają nieprzystępne raporty finansowe spółek giełdowych:

• analiza trwa dłużej• ich analizy są bogatsze w dane• analitycy są mniej pewni swych opinii

Spółki o wyższych / stabilnych zyskach mają przystępniejsze raporty od konkurencji

Informacje finansowe nieprzychylne inwestorom pisane są językiem bardziej skomplikowanym



badania raportów ewaluacyjnych <2010>


PRZYSTĘPNOŚĆ

1. Czy język raportów jest dostosowany do poziomu kompetencji decydentów i dziennikarzy?

KOMPOZYCJA

2. Czy budowa raportów ułatwia przyswajanie wyników i podejmowanie decyzji?

1.

2.


Pytania badawcze

raporty ewaluacyjne

Założenia


Prasa o ewaluacji

raporty ewaluacyjne

teksty naukowe:-autorów-z dyscypliny

Założenia


Prasa o ewaluacji

teksty MRR o FE

raporty ewaluacyjne


prasa o FE

Założenia


Prasa o ewaluacji

teksty MRR o FE

raporty ewaluacyjne


prasa o FE

prasa codzienna

język codzienny

Założenia


Wyniki badań

streszczenie

broszura

decydenci

dziennikarze

Założenia


Wyniki badań

badaczeanalizy

streszczenie rekomendacje

broszura

decydenci

dziennikarze

Założenia


Wyniki badań

nieprzystępne

przystępne przystępne

Założenia


Wyniki badań

broszury informacyjne

streszczenia

analizy

wnioski i rekomendacje

nieprzystępne

przystępne przystępne

Założenia


co odkryliśmy?


Wyniki badań Wyniki


TABLO

IDY

J. POTO

CZNY

RZPLIT

A

NEWSW

EEK

PRASA O

EWALU

ACJI

PRASA REG

IONALN

A FE

UCZEST

NICY O FE

BIULETYN

PO IiŚ

MRR O FE

NAUKI HUM. I

SPOŁ.

RAPORTY EW

ALUACYJN

E0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

7.6

10.0

11.612.2 12.6

13.6 13.814.7 15.0

16.617.4

Mglistość języka (indeks FOG)Lata edukacjipotrzebne

do zrozumienia tekstu



TABLO

IDY

J. POTO

CZNY

RZPLIT

A

NEWSW

EEK

PRASA O

EWALU

ACJI

PRASA REG

IONALN

A FE

UCZEST

NICY O FE

BIULETYN

PO IiŚ

MRR O FE

NAUKI HUM. I

SPOŁ.

RAPORTY EW

ALUACYJN

E0

5

10

15

20

25

10

1315

18

14

17 17 17

14

2221

Długość zdańŚrednia liczba wyrazów w zdaniu



TABLO

IDY

J. POTO

CZNY

RZPLIT

A

NEWSW

EEK

PRASA O

EWALU

ACJI

PRASA REG

IONALN

A FE

UCZEST

NICY O FE

BIULETYN

PO IiŚ

MRR O FE

NAUKI HUM. I

SPOŁ.

RAPORTY EW

ALUACYJN

E0%

5%

10%

15%

20%

25%

8.6%

11.6%

13.9%12.6%

15.9%17.1% 17.8%

19.7%

23.7%

19.0%

22.8%

Udział wyrazów trudnych



1. Podobieństwo leksykalne – słownictwo raportów jest bardzo podobne do słownictwa FE i niezbyt podobne do słownictwa ogólnonaukowego. Nie jest też podobne do słownictwa prasy i codziennej polszczyzny.

2. Mglistość tekstu – FOG – raporty osiągają mglistość przeciętnego tekstu naukowego. Są trochę mniej przystępne od języka FE, ale bardzo nieprzystępne w porównaniu z prasą (różnica 5-7 lat edukacji).

3. Składnia (długość zdań) – składniowo raporty przypominają teksty naukowe. Trudność składni osłabiają wyliczenia.

4. Trudność słownictwa – słownictwo raportów jest bardzo trudne (tak trudne, jak w tekstach o FE). Łatwiejsze są nawet teksty naukowe.

Wnioski

Wyniki badań

5. Streszczenia i broszury streszczające – niewiele się różnią od analitycznej części raportu. Polscy ewaluatorzy nie upraszczają języka (brak executive summary). Streszczanie = skracanie zdań i kondensowanie treści w rzeczownikach.

6. Dziennikarze – piszą o ewaluacji bardzo dobrze (komunikatywnie) – potrafią uprościć język raportów, z których korzystają. Mówią o ewaluacji stylem czasownikowym.

7. Trudność tekstu nie zależy od typu ewaluacji (ex ante, on going, ex post)

8. Od 2003 nieznacznie zwiększa się trudność języka raportów (od 2009 – różnica jest istotna).

9. Prywatne firmy posługują się nieznacznie przystępniejszym językiem.

.

Wnioski

Co można zmienić w raportach?


długie, rzadkie wyrazy

choroba rzeczownikowa

ciągi rzeczowników

czynności jako rzeczowniki

bezosobowość

nienaturalny szyk zdania strona bierna

długie zdaniakonstrukcje rozwlekłe metajęzyk

Koniecznie unikać!Język w ewaluacjiTomasz Piekot, Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Y

Język ewaluacji

1. Krótkie zdania (częste kropki).2. Unikaj rozwlekłości.3. Unikaj wtrąceń i dopowiedzeń.4. Naturalny szyk zdania: P_O_D (okolicznik na początku lub na

końcu).5. Unikaj strony biernej.6. Używaj form osobowych (unikaj: wyrazów typu „zbadano,

wykryto” )7. Wyrazy: krótkie, częste, powszechnie znane. 8. Naturalność części mowy:

rzecz = rzeczownik, czynność = czasownik, cecha = przymiotnik9. Unikaj wielu rzeczowników w szeregu.10.Sygnalizuj elipsy, wyliczenia, wykresy, tabele.11.Wyliczenia więcej niż 3 elementów wyodrębnij graficznie.12.Ważna jest wizualizacja tekstu (grafy, schematy, tabele itp.).

Zalecenia

Etapy komunikowania wyników

Spotkanie• prezentacja

wyników• negocjowanie

rekomendacji

Raport• tekst?• prezentacja?

Streszczanie• power writing

Broszura• infografika

Etapy komunikowania wyników

Raport naukowy vs raport ekspercki

Executive summary

- Odbiorcy to decydenci i twórcy opinii.

- Lektura ES zastępuje czytanie raportu.

- Rozmiar – maks. 10% raportu.

- Styl - prosty język.

- Nacisk na wnioski i rekomendacje.

- Metodologia – unikać (maks. 1 akapit).

- Brak przypisów.

- Śródtytuły i wypunktowania.

- Brak infografiki.

- Można łączyć kilka dokumentów.

- Odsyłacze do wnętrza raportu.

- Wyróżnienia czcionki.


Streszczenie

Executive summary

- Odbiorcy to decydenci i twórcy opinii.

- Lektura ES zastępuje czytanie raportu.

- Rozmiar – maks. 10% raportu.

- Styl - prosty język.

- Nacisk na wnioski i rekomendacje.

- Metodologia – unikać (maks. 1 akapit).

- Brak przypisów.

- Śródtytuły i wypunktowania.

- Brak infografiki.

- Można łączyć kilka dokumentów.

- Odsyłacze do wnętrza raportu.

- Wyróżnienia czcionki.

Kompozycja

Wstęp (cel i przedmiot badań, metodologia itp.)

Główna myśl (teza badań)

Wyniki(najważniejsze)

pytanie 1..... wynik ........ str.........pytanie 2 .... wynik......... str..........pytanie 3 .....wynik ........ str..........

Wnioski (tylko najważniejsze + numery stron)

Rekomendacje (tylko najważniejsze + nr str.)


Streszczenie


TłumaczeniePARP: HR jutra!



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę. W celu zapewnienia jasności i czytelności wniosku należy posługiwać się językiem precyzyjnym i dostarczyć wystarczającą ilość szczegółowych informacji, a w szczególności należy podać, w jaki sposób cele projektu będą osiągnięte, wykazać korzyści związane z jego realizacją oraz uzasadnić zgodność projektu z celami programu.



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę.● W celu zapewnienia jasności i czytelności wniosku należy posługiwać się językiem precyzyjnym ● i dostarczyć wystarczającą ilość szczegółowych informacji ●, a w szczególności należy ● podać, w jaki sposób cele projektu będą osiągnięte, ● wykazać korzyści związane z jego realizacją oraz ● uzasadnić zgodność projektu z celami programu.

skrócenie zdań




rozwlekłości




nominalizacje



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę.● W celu zapewnienia jasności i czytelności wniosku należy posługiwać się językiem precyzyjnym ● i dostarczyć wystarczającą ilość szczegółowych informacji ●, a w szczególności należy: ● podać, w jaki sposób cele projektu będą osiągnięte, ● wykazać korzyści związane z jego realizacją oraz ● [1] uzasadnić zgodność projektu z celami programu.

szyk informacji




strona bierna




osobowość



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę.

prosty język



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę.Powinni Państwo starannie wypełnić formularz, dzięki temu szybciej ocenimy Państwa wniosek.

prosty język



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę.Powinni Państwo starannie wypełnić formularz, dzięki temu szybciej ocenimy Państwa wniosek. W celu zapewnienia jasności i czytelności wniosku należy posługiwać się językiem precyzyjnym i dostarczyć wystarczającą ilość szczegółowych informacji Warto zatem pisać przystępnie i przedstawić wszystkie ważne informacje.

prosty język



a w szczególności należy: ● podać, w jaki sposób cele projektu będą osiągnięte, ● wykazać korzyści związane z jego realizacją oraz ● [1] uzasadnić zgodność projektu z celami programu.Przede wszystkim powinni Państwo uzasadnić, że projekt jest zgodny z celami programu. Należy też opisać, jak osiągną Państwo cele projektu i jakie korzyści on przyniesie.

prosty język



Formularz wniosku należy wypełnić w sposób staranny i przejrzysty, aby ułatwić jego ocenę. W celu zapewnienia jasności i czytelności wniosku należy posługiwać się językiem precyzyjnym i dostarczyć wystarczającą ilość szczegółowych informacji, a w szczególności należy podać, w jaki sposób cele projektu będą osiągnięte, wykazać korzyści związane z jego realizacją oraz uzasadnić zgodność projektu z celami programu.

Powinni Państwo starannie wypełnić formularz, dzięki temu szybciej ocenimy Państwa wniosek. Warto zatem pisać przystępnie i przedstawić wszystkie ważne informacje. Przede wszystkim powinni Państwo uzasadnić, że projekt jest zgodny z celami programu. Należy też opisać, jak osiągną Państwo cele projektu i jakie korzyści on przyniesie.

przed - po



Powinni Państwo starannie wypełnić formularz, dzięki temu szybciej ocenimy Państwa wniosek. Warto zatem pisać przystępnie i przedstawić wszystkie ważne informacje. Przede wszystkim powinni Państwo uzasadnić, że projekt jest zgodny z celami programu. Należy też opisać, jak osiągną Państwo cele projektu i jakie korzyści on przyniesie.

Formularz wypełnij starannie. Dzięki temu szybciej ocenimy Twój wniosek. Pisz przystępnie i podaj wszystkie ważne informacje. Uzasadnij, że Twój projekt jest zgodny z celami programu. Koniecznie opisz, jak osiągniesz cele projektu i jakie korzyści on przyniesie.

instrukcja

W mediach

1. JAK PISAĆ O FUNDUSZACH EUROPEJSKICHhttp://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/dzialaniapromocyjne/documents/jak_pisac_o_funduszach_europejskich_120810.pdf

2. GIĘTKI, ALE PROSTY. JAK UPROŚCIĆ JĘZYK URZĘDOWY - Polityka (29.10.2012) http://www.polityka.pl/kultura/aktualnoscikulturalne/1531827,1,jak-uproscic-jezyk-urzedowy.read

3. MÓW DO MNIE PROSTO - Gazeta Wyborcza (24.10.2012) http://wyborcza.pl/1,75400,12726370,Mow_do_mnie_prosto.html

4. JĘZYK PISM URZĘDNICZYCH JEST TAK SKOMPLIKOWANY, ŻE UTRUDNIA PROWADZENIE BIZNESU - Dziennik Gazeta Prawna (18.10.2012) http://forsal.pl/artykuly/655607,jezyk_pism_urzedniczych_jest_tak_skomplikowany_ze_utrudnia_prowadzenie_biznesu.html

5. PROSTO PO POLSKU - witryna internetowa Uniwersytetu Wrocławskiego (08.10.2012) http://www.uni.wroc.pl/wiadomo%C5%9Bci/j%C4%99zykoznawstwo-badania/prosto-po-polsku

Dziękujemy za uwagędr Tomasz Piekot, dr Marcin PoprawaP R A C O W N I A P R O S T E J P O L S Z C Z Y Z N Ywww.ppp.uni.wroc.pl, www.fog.uni.wroc.pl

VIII Konferencja Ewaluacyjna Język w ewaluacji dr Tomasz Piekot , dr Marcin Poprawa

Documents

Transcript of VIII Konferencja Ewaluacyjna Język w ewaluacji dr Tomasz Piekot , dr Marcin Poprawa