1

Urząd Gminy w Iwoniczu-Zdroju

Al. Słoneczna 28, 38-440 Iwonicz-Zdrój

1.Charakterystyka gminy uzdrowiskowej Iwonicz Zdrój

1.1 Położenie administracyjne

Iwonicz-Zdrój to miasto w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, siedziba gminy miejsko-

wiejskiej Iwonicz-Zdrój. Gmina sąsiaduje od wschodu i południa z gminą Rymanów, od zachodu i południa

graniczy administracyjnie z gminą Dukla, od północy z gminą Miejsce Piastowe.

1.2 Położenie geograficzne

Miasto, które położone jest na skraju Beskidu Niskiego odznacza się wyjątkowymi walorami krajobrazowymi,

przyrodniczymi i klimatycznymi. Rozległe masywy leśne, będące pozostałością dawnej puszczy karpackiej,

nie tylko wzbogacają pejzaż Iwonicza i południowych rejonów gminy, ale przede wszystkim decydują

o istnieniu specyficznego mikroklimatu posiadającego leczniczy, uzdrowiskowy charakter.

1.3 Specyfika gminy

Gmina Iwonicz-Zdrój liczy 10 945 mieszkańców, co stanowi 9,8% ludności powiatu. Łączne terytorium gminy

stanowi obszar o powierzchni 44,5 km2. Gmina obejmuje terytorium miasta Iwonicz-Zdrój oraz sołectw:

Iwonicz, Lubatowa i Lubatówka1.

1 UCHWAŁA NR LV.355.2018 RADY MIEJSKIEJ W IWONICZU-ZDROJU z dnia 11 października 2018 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Iwonicz-Zdrój. [online] [dostęp 20 kwietnia 2020]

2

Przynależność miasta do stowarzyszeń samorządowych:

- Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP2

1.4 Rys historyczny gminy

W latach 1975-1998 miasto Iwonicz-Zdrój należało administracyjnie do ówczesnego województwa

krośnieńskiego. Miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1973 r., położone jest w Beskidzie Niskim, w dolinie

Iwonickiego Potoku, na wysokości 410 m n.p.m. Iwonicz-Zdrój jest jednym z najstarszych w Polsce

uzdrowisk. Z 1413 r. pochodzi wzmianka o istnieniu w miejscowości wód mineralnych. W 1464 r. zbudowano

we wsi modrzewiowy kościół parafialny. W czasach renesansu, gdy rozwijały się nauki przyrodnicze, wzrosło

zainteresowanie leczniczymi właściwościami wód mineralnych i uzdrowiskiem. W 1515 r. miejscowość ta

należała do dóbr Tyrawa, nadanych później rodowi magnackiemu Tarłów. Iwonicz, jako uzdrowisko

wzmiankowane jest w 1578 r. w książce Cieplice napisanej przez Wojciech Oczkę, nadwornego

lekarza Stefana Batorego. Z uzdrowiskiem w Iwoniczu-Zdroju związany był Władysław Bełza,

gdzie organizował w latach 1874-1890 życie kulturalne i towarzyskie, tu wygłaszał odczyty i urządzał

wieczory poetyckie m.in. swoich wierszy. Dla regionu krośnieńskiego zasłużył się opracowaniem pierwszego

przewodnika krajoznawczo-turystycznego pt. Iwonicz i jego okolice wydanego w 1885 r. nakładem Zarządu

Zdrojowego. W Iwoniczu-Zdroju na Kawalcach znajduje się jego pomnik ufundowany przez kuracjuszy

i mieszkańców3. Dynamiczny rozwój, który nastąpił w XIX wieku, zawdzięcza Iwonicz swoim właścicielom -

hrabiom Załuskim, którzy budując w pięknym parku pierwszy zakład kąpielowy i pensjonaty nadali mu

charakter europejskiego kurortu. W dwudziestoleciu międzywojennym Iwonicz stał się bardzo popularny

wśród bywalców „wód” i taki pozostał do dziś. Poddany troskliwej opiece konserwatorskiej urzeka pięknem

architektury Starego Pałacu, Starych Łazienek, Pijalni Wód Mineralnych, Domu Zdrojowego, Białego Orła

i innych budynków. Iwonicz-Zdrój jest prężnie działającym i nadal rozwijającym się ośrodkiem sanatoryjno –

wypoczynkowym, który dzięki ograniczonej rozbudowie nie stracił swoistej atmosfery i uroku. Corocznie

leczy się i wypoczywa w uzdrowisku około 50 tys. osób.4

http://www.bip.iwonicz-zdroj.pl/wp-content/uploads/2018/10/Uchwa%C5%82a-LV.355.2018-ws.-uchwalenia-Statutu-Gminy-Iwonicz-Zdr%C3%B3j.pdf 2 http://sgurp.pl/o-sgu-rp/czlonkowie-stowarzyszenia.html (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.) 3 https://pl.wikivoyage.org/wiki/Iwonicz-Zdr%C3%B3j (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.) 4 http://uzdrowisko-iwonicz.com.pl/rys-historyczny/.(dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.)

3

2. Działalność uzdrowiskowa

Uchwała Nr XXIII/173/2012Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju z dnia 29 października 2012 r. w sprawie

uchwalenia Statutu Uzdrowiska Iwonicz-Zdrój.

2.1 Najważniejsze surowce lecznicze

Na terenie uzdrowiska znajdują się następujące udokumentowane naturalne surowce lecznicze:

✓ „Klimkówka 27” - 1,31 % woda wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowej, jodkowej, kwasowęglowej,

✓ „Iwonicz II” - 0, 53 % woda chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej,jodkowej, kwasowęglowej,

✓ „Elin 7” - 0,62% woda chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej, jodkowej, kwasowęglowej,

✓ „Lubatówka 12 - 1,95% woda chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej, jodkowej, kwasowęglowej,

hipotermalnej

✓ „Lubatówka 14” - 1,88 % woda chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej, jodkowej,

✓ „Zofia 6” - 1,21 % woda chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej, jodkowej, kwasowęglowej,

✓ „Emma”- 0,53 % wodachlorkowo-wodorowęglanowo-sodowej, jodkowej.5

2.2 Właściwości lecznicze klimatu

Charakterystyczne dla obszaru gminy Iwonicz-Zdrój są wiejące wiosną, zimą i jesienią ciepłe i suche wiatry

południowe, zwane dukielskimi lub rymanowskimi. Następuje wtedy gwałtowny spadek ciśnienia i wilgotności

oraz wyraźny wzrost temperatury powietrza. Gmina Iwonicz-Zdrój leży na terenie regionu umiarkowanie

ciepłego i wilgotnego. Ten rodzaj bioklimatu ma cechy przejściowe między słabo i łagodnie bodźcowym

klimatem nizin i wyżyn, a silnie bodźcowym klimatem obszarów górskich i nadmorskich. Nieduża zmienność

temperatury w ciągu dnia wywołuje powstanie umiarkowanych bodźców termicznych. Lasy są naturalną

osłoną przed wiatrem, a dzięki ukształtowaniu terenu panują tutaj dobre warunki wentylacyjne. Pogoda

korzystna dla klimatoterapii najczęściej występuje w kwietniu, październiku i lipcu. Najmniej korzystne

dla człowieka warunki pogodowe obserwowane są w styczniu.6

5 Uchwała Nr XXIII/173/2012Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdrojuz dnia 29 października 2012 r. w sprawie uchwalenia Statutu Uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.) 6 https://wios.rzeszow.pl/wp-content/uploads/2015/07/rozdzial_4.pdf (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.)

4

2.3 Lecznictwo uzdrowiskowe

W Uzdrowisku Iwonicz Zdrój prowadzone jest leczenie uzdrowiskowe w następujących kierunkach

leczniczych:

• choroby ortopedyczno-urazowe

• choroby układu nerwowego

• choroby reumatologiczne

• choroby układu trawienia

• choroby górnych dróg oddechowych

• choroby skóry

• choroby kobiece

• osteoporoza

• otyłość7

W Uzdrowisku Iwonicz- Zdrój funkcjonują niżej wymienione zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego:

Zakłady lecznictwa uzdrowiskowego:

1. Szpital Uzdrowiskowy „Excelsior” Uzdrowiska Iwonicz S.A

2. Sanatorium Uzdrowiskowe „Biały Orzeł” Uzdrowiska Iwonicz S.A

3. Sanatorium Uzdrowiskowe „Pod Jodłą „ Uzdrowiska Iwonicz S.A

4. Sanatorium Uzdrowiskowe „Stare Łazienki” Uzdrowiska Iwonicz S.A

5. Sanatorium Uzdrowiskowe „Ustronie” Uzdrowiska Iwonicz S.A

6. Sanatorium Uzdrowiskowe „Stomil - Ziemowit”

7. Sanatorium Uzdrowiskowe „Wisła - Margot”

8. Sanatorium Uzdrowiskowe „Centrum Promocji Zdrowia Sanvit”

9. Sanatorium Uzdrowiskowe Centrum Rehabilitacji Rolników „KRUS”

10. Sanatorium Uzdrowiskowe „Górnik”

11. Sanatorium Uzdrowiskowe „Piast”

12. Uzdrowiskowy Zakład Przyrodoleczniczy Uzdrowiska Iwonicz S.A.

13. Przychodnia Uzdrowiskowa Uzdrowiska Iwonicz S.A.

Urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego:

7 Uchwała Nr XXIII/173/2012Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdrojuz dnia 29 października 2012 r. w sprawie uchwalenia Statutu Uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. (dostęp z 20 kwietnia 2020 r.)

5

1) Pijalnia wód mineralnych znajduje się w centrum uzdrowiska. Pacjentom podaje się kilka miejscowych

wód, które działają przeciw zapalnie i osłaniająco na przewód pokarmowy, drogi moczowe i drogi

oddechowe.

2) Park Zdrojowy (Strefa Ochrony Krajobrazu Kulturowego) znajduje się w centrum strefy „A” ochrony

uzdrowiskowej, zajmuje 10 ha. Nowy Park Zdrojowy wyodrębniono z kompleksu leśnego, zajmuje

powierzchnię 236 ha.

3) Ścieżki ruchowe - wytyczone na czterech wzgórzach otaczających Iwonicz-Zdrój porośniętych lasami

mieszanymi o łącznej długości 8200 m.

4) Baseny rehabilitacyjne:

- w Zakładzie Przyrodoleczniczym „Uzdrowiska Iwonicz SA”,

- w Sanatorium „Stomil-Ziemowit”

- w Sanatorium „Sanvit”

- w Sanatorium Centrum Rehabilitacji Rolników „KRUS”8

3. Formy świadczonych usług

Iwonicz-Zdrój posiada nowoczesną bazę sanatoryjną i zabiegową, bardzo dobre warunki lokalowe,

znakomite wyżywienie, kompetentny i miły personel. Największe bogactwo Iwonicza- Zdroju stanowią

lecznicze wody mineralne, które służą do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej

soli leczniczej i kosmetyków ze znakiem „Iwoniczanka”, których walory potwierdzone zostały szeregiem

nagród i wyróżnień w ogólnopolskich i regionalnych konkursach. Wykorzystując najnowsze osiągnięcia nauki

można skorzystać z kuracji odnowy biologicznej, które pozwolą zniwelować szkodliwe skutki oddziaływania

na człowieka współczesnej cywilizacji, połączone z pielęgnacją ciała: peeling ciała, zabiegi

hydroterapeutyczne, zabiegi fitomineralne, zabiegi detoksykująco - ujędrniające, zabiegi limfodrenujące,

zabiegi kosmetyczne twarzy. Zabiegi wykonywane są z zastosowaniem alg, czekolady oraz innych środków

pielęgnujących ciało. Można skorzystania z pakietów 1, 3, 7 i 14 – dniowych z serii ofert Odnowy

Biologicznej.

8 Uchwała Nr XXIII/173/2012Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdrojuz dnia 29 października 2012 r. w sprawie uchwalenia Statutu Uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.)

6

Zabiegi, które są najczęściej proponowane przez uzdrowisko to:

• termożel

• lampa solux

• lampa bio V

• kriożel

• krioterapia miejscowa-nadmuch

• krioterapia ogólnoustrojowa w kriosaunie

• tens

• sanotherm

• jonoforeza

• laser

• elektrostymulacja

• ultradźwięki

• terapuls

• intervac

• galwanizacja

• diadynamik

• Interdyn

• magnetoterapia

• Inhalacje indywidualne

• gimnastyka zbiorowa

• gimnastyka indywidualna

• gimnastyka na basenie

• masaż pneumatyczny

• masaż podwodny

• masaż klasyczny

• kąpiel perełkowa

• kąpiel elektryczno-wodna

• kąpiel kwasowęglowa sucha

• kąpiel kwasowęglowa

• kąpiel wirowa

• kąpiel borowinowa

7

• kąpiel mineralna

• plastry borowinowe

• zabiegi borowinowe

• aquavibron9

4. Turystyka uzdrowiskowa gminy

4.1 Atrakcje turystyczne

Atrakcje turystyczne warte uwagi:

1) Pijalnia Wód Mineralnych - obiekt położony w centrum uzdrowiska

2) Tężnie solankowe - w ciągu pieszym prowadzącym do źródła Bełkotka na rozwidleniu Alei Naftowej

i Alei Wincentego Pola w Iwoniczu-Zdroju zostały zlokalizowane cztery drewniane wolnostojące

tężnie solankowe

3) Źródło Bełkotka - najstarsze źródło w Iwoniczu-Zdroju, położone na stokach góry Przedziwnej

4) Jaz na potoku Bełkotka - z obeliskiem: „Pamięci Karola hr. Załuskiego fundatora Zakładu Zdrojowego

w Iwoniczu” t.zw. Pamiątka

5) “Stary Pałac” w Iwoniczu-Zdroju - budynek administracyjny - obecnie siedziba Zarządu „Uzdrowisko

Iwonicz” S.A.

6) Amfiteatr - znajduje się na obrzeżach Iwonicza Zdroju, obok skoczni narciarskiej w tzw. dolinie

kulturalno-sportowej

7) Bazar - w roku 1875 wzniesiono okazały obiekt, będący po dziś dzień dominantą iwonickiego zdroju,

to jest piętrowy gmach ”Bazaru”

8) Drewniany Kościół w Iwoniczu-Zdroju - z 1895 roku, Fundacji rodziny Załuskich, wg projektu

austriackiego architekta Favorgera. 10

9 http://uzdrowisko-iwonicz.com.pl/zabiegi-lecznicze/ (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.) 10 https://iwonicz-zdroj.pl/dla-turysty/teznia-solankowa/ (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.)

8

Wydarzenia:

Przez cały rok w sali widowiskowo-kinowej Domu Zdrojowego (dawna sala balowa) odbywają się

liczne koncerty, recitale, występy zespołów teatralnych, estradowych i folklorystycznych. W sezonie letnim

uzdrowisko Iwonicz - Zdrój jest miejscem plenerów malarzy, grafików i rzeźbiarzy.11

Do imprez cyklicznych można zaliczyć:

1) Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej „Ars Musica”

Odbywa się w Kościele Parafialnym p.w. Wszystkich Świętych w Iwoniczu.

2) Dni Iwonicza

Przez trzy lipcowe dni obchodzone jest święto miasta, podczas którego występują gwiazdy polskiej

estrady. Dla dzieci i młodzieży przygotowywane są różne atrakcje. Dni Iwonicza to jedna

z największych imprez organizowanych przez GOK.

3) Międzynarodowy Festiwal im. Księcia Michała Kleofasa Ogińskiego

Festiwal muzyki poważnej, który odbywa się corocznie w drugiej połowie roku od sierpnia

do listopada. Podczas festiwalu wykonywane są utwory patrona festiwalu oraz innych polskich

kompozytorów. Koncerty odbywają się w dawnej sali balowej Domu Zdrojowego w Iwoniczu-Zdroju.

Inicjatorami i organizatorami festiwalu są ks. dr Andrzej Chmura, członkowie Stowarzyszenia

Przyjaciół Iwonicza-Zdroju, Gminny Ośrodek Kultury oraz dyrektor artystyczny Festiwalu prof. Andrzej

Pikul z Akademii Muzycznej w Krakowie Festiwal upamiętnia związki Iwonicza-Zdroju z wybitnym

polskim kompozytorem Michałem Kleofasem Ogińskim poprzez jego córkę Amelię z Ogińskich

Załuską, żonę Karola Załuskiego restauratora iwonickiego uzdrowiska.12

4) Polonijny Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych

Festiwal ten został zapoczątkowany w 1991 roku przy „dorosłym” Światowym Festiwalu Polonijnych

Zespołów Folklorystycznych, który odbywa się od 1969 roku w Rzeszowie. Festiwal dziecięcy odbywa

się co trzy kata - zawsze w lipcu, rok po „dorosłym”. Organizatorami festiwalu są Oddział Rzeszowski

Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz Gmina Iwonicz-Zdrój. Imprezę oficjalnie inauguruje

tradycyjny barwny korowód uczestników, który przechodzi ulicami Iwonicza-Zdroju do sceny

11 https://samorzad.pap.pl/kategoria/wiadomosci-klubowe/iwonicz-zdroj-atrakcje-turystyczne (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.) 12 wikipedia Międzynarodowy Festiwal im. Księcia Michała Kleofasa Ogińskiego (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.)

9

koncertowej na głównym placu miasteczka.13

5) Festiwal Pieroga

Organizowany co roku przez GOK w Iwoniczu-Zdroju. Na Placu Dietla w Iwoniczu-Zdroju wystawcy

rywalizują o tytuł najsmaczniejszych pierogów. Stoiska przygotowane przez biorących udział

wytwórców uginają się pod wspaniałymi i smacznymi wyrobami, a kupujący ustawiają się w długiej

kolejce. Chętnych na prawdziwe polskie smakołyki jest bardzo dużo. Specjalnie powołana komisja

w 3-osobowym składzie, oceniają przygotowane do konkursu, pięknie podane pierogi. 14

6) „Świętojański wianek”

Impreza plenerowa organizowana przez GOK Iwonicz-Zdrój. Imprezę zapoczątkował w 2019 r

koncert a po nim widowisko słowno-muzyczne pt. „Tradycje Nocy Świętojańskiej” w wykonaniu

Zespołu Lubatowianie i Mali Lubatowianie. Podczas imprezy organizowany jest konkurs

na najpiękniejszy wianek.

7) Muzyczny Miszmasz na pożegnanie lata

Można uczestniczyć we wspaniałych Koncertach w ramach corocznej imprezy organizowanej przez

GOK w Iwoniczu - Zdroju - „Pożegnanie Lata”. Koncerty odbywają się na scenie plenerowej, na Placu

Dietla w Iwoniczu - Zdroju i zgromadzą bardzo liczną publiczność.15

8) Imieniny Miasta

Gminny Ośrodek Kultury w Iwoniczu-Zdroju jest organizatorem kolejnych edycji Imienin Miasta. Na

program imprezy składa się np. koncert Gminnej Orkiestry Dętej z Iwonicza, zespołu Ludowego

„Lubatowianie”, zespołu WAVE oraz prezentacja dorobku artystycznego dzieci i młodzieży z gminy.16

9) Biegi Narciarskie „O Puchar Burmistrza”

Wydarzenie organizowane przez GOK, Iwonicki Klub Narciarski „Górnik” ma na celu popularyzację

biegów narciarskich, promowanie zdrowego stylu życia, propagowanie sportowej rywalizacji

wśród dzieci i młodzieży.17

13 https://podroze.onet.pl/polska/imprezy-kulturalne-w-polskich-uzdrowiskach/yexfses#slajd-7 (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.) 14 https://gok.iwonicz-zdroj.pl/festiwal-pieroga/ (dostęp z dnia 20 kwietnia 2020 r.) 15 https://gok.iwonicz-zdroj.pl/muzyczny-miszmasz-na-pozegnanie-lata/ (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.) 16 https://gok.iwonicz-zdroj.pl/imieniny-miasta/ (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.) 17 https://gok.iwonicz-zdroj.pl/event/bieg-narciarski-o-puchar-burmistrza-gminy/ (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.)

10

10) Międzynarodowy Wyścig Kolarski „O Puchar Uzdrowisk Karpackich”

Jak co roku w miesiącu sierpniu – w niedzielę o godzinie 12-tej odbywa się kolejna edycja wyścigu

kolarskiego o “Puchar Uzdrowisk Karpackich” zaliczanego do klasy 1.2 Tourów Europejskich.

W wyścigu uczestniczą reprezentacje narodowe, klubowe i regionalne z Europy.18

11) Gminny Przegląd Kolęd Pastorałek i Obrzędów Bożonarodzeniowych

Można obejrzeć ok. 50 prezentacji artystycznych dzieci i młodzieży z Gminy w tym 4 grupy teatralne.

W każdej kategorii wiekowej przyznane są nagrody za miejsca oraz wyróżnienia.19

5. Galeria zdjęć

Zdjęcia udostępnione przez Gminę Iwonicz-Zdrój (Urząd Gminy w Iwoniczu-Zdroju)

18 https://rowery.pl/imprezy/inne/2784-kolarski-puchar-uzdrowisk-karpackich.html (dostęp 27 kwietnia 2020 r.) 19 https://gok.iwonicz-zdroj.pl/category/koncerty/ (dostęp z dnia 27 kwietnia 2020 r.)

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20