Urzd Marszakowski Wojewdztwa Wielkopolskiegoal. Niepodlegoci 1861-713 Pozna Kierunki rozwoju OZE w odniesieniu do zasobww Wielkopolsce Andrzej Bobrowski Dyrektor Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Wielkopolskiego w Poznaniu

Oglna charakterystyka Energia ze rde odnawialnych to energia:

z elektrowni wodnych,z elektrowni wiatrowych,z biomasy (staej, ciekej i gazowej),ze soca (ogniwa fotowoltaiczne i kolektory soneczne), ze rde geotermicznych.

3 x 20% + 10% tj. do roku 2020 Unia Europejska:

a) o 20% zredukuje emisj gazw cieplarnianych b) do 20% zwikszy udzia OZE w zuyciu energii ogem (cel krajowy dla Polski to 15%) c) o 20% zwikszenie efektywnoci energetycznej

d) do co najmniej 10% wzronie udzia biopaliw w oglnej konsumpcji paliw transportowych

Polityka klimatyczna i energetyczna UE

Polityka klimatyczna a rolnictwoUprawa roli i zwierzt na wiecie odpowiadaj za emisj od 17 do 32%.

Nawet 16,5 mld ton gazw cieplarnianych moe emitowa rocznie wiatowe rolnictwo.

Najwikszy wpyw na ocieplenie klimatu ma w tym sektorze gospodarki podtlenek azotu uwalniany podczas rozkadu nawozw. W drugiej kolejnoci wymieniany jest metan, powstay w skutek hodowli zwierzt.

Wytworzenie kilograma woowiny pociga za sob emisj 13 kg gazw.

ok. 80% wiatowego zapotrzebowania energetycznego nadal zaspokajaj paliwa kopalne (rda odnawialne 14%, a nuklearne tylko 6%);

95% energii pierwotnej to wgiel kamienny, wgiel brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny;

90% energii odnawialnej pochodzi z biomasy. Oglna charakterystyka

Oglna charakterystyka

Udzia energii z OZE w bilansie produkcji energii pierwotnej w Polsce w 2006 r.

Udzia nonikw energii i paliw z OZE w produkcji energii pierwotnej w 2006 r.

Oglna charakterystyka Niski udzia energii odnawialnej w bilansie paliwowo-energetycznymkraju wynika z:

braku dostatecznych mechanizmw finansowych dla wytwrcw,wieloletniej tradycji stosowania wgla jako gwnego paliwa energetycznego,stosowania w przeszoci dotacji do energetyki i niskich cen tradycyjnych nonikw energii,relatywnie wysokich kosztw inwestycyjnych technologii wykorzystujcych rda odnawialne.

Odnawialne rda EnergiiKorzyci z wykorzystania OZE w produkcji energii:

aktywizacja obszarw wiejskich,obnika kosztw produkcji i przesyu energii na ryku lokalnym i regionalnym,rozwj maych i rednich przedsibiorstw,wdraanie upraw energetycznych,poprawa stanu rodowiska naturalnego,porednie tworzenie miejsc pracy na poziomie lokalnym,wzrost bezpieczestwa energetycznego kraju

Polityka klimatyczna i energetyczna UEZobowizania midzynarodowe Polski w najbliszych latach:

Uzyskanie 6% redukcji dwutlenku wgla w latach 2008-2012 w stosunku do roku 1988 Ramowa Konwencja Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu wraz z Protokoem z Kioto;

Uzyskanie 7,5% udziau energii elektrycznej wytworzonej w rdach odnawialnych w krajowym zuyciu brutto energii elektrycznej do koca 2010 roku Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady;

Uzyskanie 5,75% udziau biopaliw w rynku paliw pynnych do koca 2010 roku Dyrektywa 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady;

Perspektywy rozwoju OZE do roku 2010 i do 2025 (wg opracowa Energoprojekt Warszawa)

Polityka klimatyczna i energetyczna UEEnergia elektryczna cel na 2010 rok*kogeneracja (skojarzona produkcja energii elektrycznej i ciepa) z upraw energetycznych oraz odpadw z rolnictwa i lenictwabiogaz z odpadw komunalnych i rolniczych

na ldzie i morzu 2000 MW (2004 rok 63 MW)

modernizacja istniejcych urzdze energetycznych przy tych samych stopniach wodnychbudowa maych elektrowni wodnychbudowa nowych stopni wodnych

* Raport Ministra Gospodarki okrelajcy cele w zakresie udziau energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych rdach energii znajdujcych si na terytorium RP, w krajowym zuyciu energii w latach 2005-2014(dokument przyjty przez Rad Ministrw w dniu 16 sierpnia 2005 roku)biomasa 4%wiatr 2,3%woda 1,2%

Polityka klimatyczna i energetyczna UECiepo realizacja przyszych celw (Polska)lokalne i rozproszone systemy ciepowniczeinstalacje skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepa, wykorzystujce uprawy energetyczne, som oraz odpady z rolnictwa i lenictwazagospodarowanie biogazu pochodzcego ze skadowisk odpadw, oczyszczalni ciekw oraz farm hodowlanychindywidualne systemy grzewcze

lokalne systemy ciepownicze

indywidualne systemy grzewcze w budownictwie przede wszystkim do podgrzewania wody uytkowej (kolektory wodne)w rolnictwie do celw suszarniczych (kolektory powietrzne)turystyce i rekreacjibudownictwo pasywne (energooszczdno, odpowiednie projektowanie)

biomasageotermiasoce

Struktura przyrostu mocy w energetyce odnawialnej w Polsce do roku 2010 wg Strategii rozwoju energetyki odnawialnej

Arkusz2

Porwnanie scenariuszy rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce do roku 2010 wg. EC BREC ('00), Safire ('95) oraz w Unii Europejskiej wg Biaej Ksigi UE ('97 - dane dla EU 15) z punktu widzenia dodatkowej mocy zainstalowanej do roku 2010 dla poszczeglnyc

rdo energiiDodatkowa moc zainstalowana, POLSKA, 1999-2010, MWDodatkowa moc zainstalowana, POLSKA, 1999-2010, %Dodatkowa moc zainstalowana, EU, 1997-2010, MWDodatkowa moc zainstalowana, EU, 1997-2010, Biala Ksiega %czna roczna produkcja energii elektrycznej w 2010 w Polsce, wg EC BREC, GWh elUdzia wg EC BREC w %czna roczna produkcja energii elektrycznej w 2010 w Polsce, wg SAFIRE, GWh elUdzia wg SAFIRE w %aczna produkcja energii cieplnej w 2010, w Polsce wg EC BREC,TJUdzia wg EC BREC w %czna roczna produkcja energii cieplnej w 2010, w Polsce wg SAFIRE, TJUdzia wg SAFIRE w %

Elektrownie wiatrowe8004.63600020.316009.4880.2000.0000.00

Male elektrownie wodne2001.240002.38004.74109027.6000.0000.00

Systemy fotowoltaiczne20.0130001.720.0100.0000.0000.00

Biogazownie komunalne5002.966003.7200011.85181145.8650003.2413565.23216.31

Biogazownie rolnicze300.21200.711500.10

Gaz wysypiskowy600.33602.134200.27

Kolektory soneczne powietrzne1000.656003.200.0000.002000.1300.00

Kolektory soneczne wodne7004.000.00021001.3600.00

Cieownie automatyczne na drewno400023.14000022.500.0004000025.9300.00

Ciepownie automatyczne na slom10005.800.0000.00100006.4800.00

Koty indywidualne na biomas800046.300.003000019.4521603.88825.98

Elektrociepownie na drewno15008.78000045.01200071.08104026.346400041.4932070.88838.57

Cieplownie geotermalne4002.325001.400.0000.0024001.5615909.8419.13

RAZEM17292100.0177700100.016882100.003949100.00154270100.0083149.848100.00

Wykres1

800

200

2

500

30

60

100

700

4000

1000

8000

1500

400

[MW]

Arkusz3

Wymagany przyrost mocy zainstalownej technologii OZE w MW przy zaoonym wzrocie udziau OZE w bilansie energii pierwotnej w Polsce w latach 2000-2010 z 2,5% (105 PJ '2000) do 7,5% (340 PJ '2010) oraz odpowiadajacy mu udzia rodkw publicznych w

TECHNOLOGIA OZEDodatkowa moc zainstalowana w latach 1999-2010, MWFaktyczne jednostkowe nakady inwestycyjne w 1999 w Polsce, z/kWSzacowane jednostkowe nakady inwestycyjne w 2010, z/kWrednie jednostkowe nakady, z/kWWarto inwestycji, mln. z'99Wymagane dofinanso-wanie do inwestycji ze rodkw publicznych w Polsce '2000, wg EC BREC %Wymagane dofinansowanie do inwestycji ze rodkw publicznych w UE '1999, wg CTO,%redni roczny udzial rodkw publicznych w nakaldach inwestycyjnych w Polsce do roku 2010 w mln. z/rokczna roczna produkcja energii elektrycznej z OZE w Polsce w 2010, GWhaczna roczna produkcja energii cieplnej z OZE w Polsce w 2010, TJWielokrotno przyrostu produkcji energii ze rde odnawialnych w latach 1999-2010 w Polsce, wg. EC BREC'2000Wielokrotno przyrostu produkcji energii ze rde odnawialnych w latach 1997-2010 we Finlandii, wg MTI'2000Dodatkowa moc zainstalowana, POLSKA, 1999-2010, %Dodatkowa moc zainstalowana, EU, 1997-2010, Biala Ksiega %

Elektrownie wiatrowe800500030004000320062201548.0016003811004.620.3

Male elektrownie wodne200440040004200840202054.2080020.11.22.3

Systemy fotowoltaiczne2290001000018003.69645600.222154400.011.7

Biogazownie komunalne500300027002850142540251521.3820005000242.93.7

Biogazownie rolnicze30450050004750142.55925253.5612015015000.2

Gaz wysypiskowy60500038004000240202551.20360420160.3

Kolektory soneczne powietrzne10010015012512.501500.0020067200.63.2

Kolektory soneczne wodne700210020002050143538151014.3521001404.0

Cieownie automatyczne na drewno4000500400450180052101527.004000010423.122.5

Ciepownie automatyczne na slom10007005006006005510159.0010000775.8

Koty indywidualne na biomas800020020020016000000.00640000.81.546.3

Elektrociepownie na drewno15002000180019002850302057.00120003000061.48.745

Cieplownie geotermalne40014001000120048069404019.202400162.31.4

RAZEM1729214628.642.621.517.3205.1016882154270100100

Przyrost produkcji biopaliw cieklych jako element osigniecia 7,5% OZE w bilansie energii pierwotnej w roku 2010

Wzrost produkcji biopaliw, t/rokJednostkowe naklady inwestycyjne '99, z/tJednostkowe naklady inwestycyjne 2010, z/trednie jednostkowe naklady inwestycyjne, z/tWarto inwestycji, mln. zWymagane dofinanso-wanie do inwestycji ze rodkw publicznych w Polsce '2000, %Przewidywany jednostkowy udzia dotacji w inwestycji w UE w roku 2000, %Przyjty udzial srodkw publicznych w inwestycji w Polsce w latch 2000-2010, %redni udzia srodkw publicznych w nakladach inwestycyjnych, mln. z/rokrednie zmniejszenie dochodw budetu z tytuu zwolnie w podatku akcyzowym, mln. z/rokRoczny rwnowaznik energetyczny produkowanych biopaliw w roku 2010, TJ

Metloestry oleju rzepakowego5000080060070035nie ujte w ekspertyzie EC BREC50301.05122000

Bioetanol200000moliwy przyrost produkcji bietanolu przy wykorzystaniu istniejcych rezerw bez nowych inwestycji i dopat00488000

RAZEM2500003550301.056010000

rednie roczne dopaty zen rodkw publicznych w latach 2000-2010, mln. z/rok266

Ogem produkcja energii ze rde odnawialnych w 2010 roku, cieplnej, elektr. i biopaliw, TJ235045

Polityka energetyczna Polski cd.Stopie wykorzystania odnawialnych rde energii zaley od ich zasobw i technologii ich przetwarzania. Generalnie mona powiedzie, e biomasa (uprawy energetyczne, drewno opaowe, odpady rolnicze, przemysowe i lene, biogaz) oraz energia wiatrowa realnie oferuj najwikszy potencja do wykorzystania w Polsce przy obecnych cenach energii i warunkach pomocy publicznej. W dalszej kolejnoci plasuj si zasoby energii wodnej oraz geotermalnej. Natomiast technologie soneczne (pomimo ogromnego potencjau technicznego) z powodu niskiej efektywnoci kosztowej w odniesieniu do produkcji energii elektrycznej mog odgrywa istotn rol praktycznie wycznie do produkcji ciepa.

Polityka klimatyczna i energetyczna UE cd.Natura 2000Aktualnie Komisja Europejska zatwierdzia list 172 obszarw Natura 2000 regionu kontynentalnego w tym:obszarw specjalnej ochrony siedliskobszarw specjalnej ochrony ptakw

47 obszarw Natura 2000 znajduje si na terenie Wielkopolski.

Zasoby Odnawialnych rde Energii w Wielkopolsce

Energia soneczna Moliwoci wykorzystania w Wielkopolsce:

ograniczone ze wzgldu na niekorzystne pooenie geograficzne,nisza o 62% roczna energia promieniowania wzgldem Europy Pd.,uzupenienie dla tradycyjnego ogrzewania.

Energia soneczna

Energia wiatrowaMoliwoci wykorzystania w Wielkopolsce:

ekonomicznie opacalne lecz kosztowne,uzalenione od wparcia finansowego funduszy i bankw,zalene od warunkw wiatrowych i uksztatowania terenu wok,zalene od lokacji w regionie,uzupenienie dla tradycyjnego ogrzewania.wymagania ochrony przyrody (NATURA 2000)

Energia wiatrowa

Energia wiatrowaczna moc elektrowni wiatrowych w MW:

Niemcy 22247USA 16818Hiszpania 15145Indie 8000Chiny 6050Dania 3125Wochy 2726W.Brytania 2389Holandia 1746Polska - 80

Energia wiatrowa Stan aktualny w zakresie przycze farm wiatrowych do KSE - liczbycznie: 4848 111 farm

OpisMoc [MW]IloMoc zainstalowana i ilo przyczonych do sieci farm wiatrowych2698 farmMoc farm wiatrowych w trakcie realizacji ich budowy2005 farmMoc przyczeniowa i ilo farm wiatrowych ktrym wydano warunki przyczenia (w tym do sieci przesyowej)4373(855)98 farm(7 farm)

Moc i ilo farm wiatrowych ktrym okrelono i uzgodniono zakresy wykonania ekspertyz34 897546 farm

Energia geotermalnaMoliwoci wykorzystania w Wielkopolsce:

Opacalno zaley od gbokoci odwiertu (3-4 km = >100C) oraz od temperatury wodyWysoki koszt wykonania odwiertuzalene od lokacji w regionie:- b. dobre - Czarnkw, Oborniki i Koo - dobre - Rogono, Wgrowiec, Murowana Golina - do dobre - Gniezno i Konin uzupenienie dla tradycyjnego ogrzewania

Energia wd powierzchniowych Moliwoci wykorzystania w Wielkopolsce:

niewielkie szanse rozwoju ze wzgldu na deficyt wodymarginalny udzia w produkcji energii w regioniebrak nowoczesnych technologii pozwalajcych obniy koszty inwestycjiwg. WZMiUW w Poznaniu na jego terenie dziaa 25 elektrowni wodnych o mocy brutto 1,56 MW (1,27 MW netto), a kolejnych 20 MEW jest planowanych (1,46 MW brutto).

Energia wd powierzchniowych

Energia biomasy Moliwoci wykorzystania w Wielkopolsce:

duy potencja produkcji somy;nadwyki somy od 900 tys. ton do 2,6 mln ton(soma gwnie wykorzystanie rolnicze);system dopat do zakadania plantacji rolin energetycznych;zagospodarowana biomasa z lasw;gwne kierunki dla biomasy:- biogazownie rolnicze (ok. 200 250 szt. do 2020 r.)- biopaliwa (bioetanol, biodiesel)

Przyszo produkcji energii z OZENa dzie dzisiejszy w Wielkopolsce naley wspiera rwnolegle 2 kierunki rozwoju produkcji energii ze rde odnawialnych:energii z biomasy,energii wiatrowej, a by moe w przyszoci, w przypadku problemw z pojemnoci sieci przesyowych, take:energii elektrycznej z wodoru

(Przegld Komunalny 3(198)/2008, wywiad z Ministrem rodowiska Maciejem Nowickim)

Polityka klimatyczna i energetyczna PolskiRegulacje prawne:

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 1997, Nr 54, poz. 625 z pn. zm.)

Polityka Energetyczna Polski

Narodowy Plan Rozwoju

Strategia Rozwoju Wojewdztwa Wielkopolskiego (lokalne)

Polityka energetyczna PolskiCele:zapewnienie bezpieczestwa energetycznego kraju,

wzrost konkurencyjnoci gospodarki i jej efektywnoci energetycznej,

ochrona rodowiska przed negatywnymi skutkami dziaalnoci energetycznej, zwizanej z wytwarzaniem, przesyaniem i dystrybucj energii i paliw.

Prawo energetyczneZadania samorzdu wojewdztwa zapisane w ustawie:

opiniuje gminne projekty zaoe do planw zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe w zakresie koordynacji wsppracy z ssiednimi gminami oraz w zakresie z polityk energetyczn pastwa.

na wniosek Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki Zarzd Wojewdztwa opiniuje plany rozwoju przedsibiorstw energetycznych

Samorzd WojewdztwaZe wzgldu na zadania samorzdu wojewdztwa zwizane z podnoszeniem efektywnoci energetycznej i wdraaniem OZE, uchwa Sejmiku Wojewdzkiego zatwierdzono dziaania zmierzajce do utworzenia Wielkopolskiej Agencji Zarzdzania Energi (WAZE), jako instytucji wspomagajcej wadze regionu.

Podstawowym rdem finansowania dziaalnoci Agencji maj by rodki z unijnego funduszu Inteligentna Energia dla Europy II. Stosowny wiosek do Komisji Europejskiej zosta ju opracowany.Termin skadania wnioskw do 26 czerwca 2008 r.

Wielkopolska Agencja Zarzdzania EnergiNajwaniejsze zadania WAZE:

koordynacja zagadnie zwizanych z energetyk oraz efektywnoci energetyczn w wojewdztwie oraz rozproszonych dziaa poszczeglnych podmiotw w tym zakresie (konsolidacja rodowiska),opracowanie strategii energetycznej dla Wielkopolski, programowanie wykorzystania rodkw pomocowych w sektorze energetycznym w sposb najefektywniejszy dla regionu,doradztwo dla samorzdw lokalnych w zakresie optymalnego wykorzystania OZE,pomoc w poszukiwaniu zewntrznych rde finansowania, przygotowywanie wnioskw o dotacj i wnioskw kredytowych, dziaania informacyjno promocyjne, wymiana dowiadcze z partnerami zagranicznymi (np. konferencje, szkolenia, seminaria).

Urzd Marszakowski Wojewdztwa WielkopolskiegoOd 2000 roku Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi promuje OZE inicjujc szereg konferencji, seminariw i spotka w Wielkopolsce.

W marcu 2007 roku odbyo si I Regionalne Spotkanie Przedstawicieli Samorzdw oraz Organizacji i Instytucji dziaajcych na Rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich w Wielkopolsce pod hasem Odnawialne rda Energii szans dla wielkopolskich gmin.

W maju 2007 roku odbyo si inauguracyjne spotkanie Zespou ds. Promocji Odnawialnych rde Energii przy Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urzdu Marszakowskiego.

Od czerwca 2007 roku ruszy cykl spotka powiatowych Odnawialne rda energii w gminie.

Wsppraca z regionami partnerskimi w Niemczech Brandenburgia Hesja

Dolna SaksoniaRegiony partnerskie Wielkopolski w Niemczech:

Wsppraca z regionami partnerskimi w NiemczechBrandenburgia:

Aktualnie trwaj uzgodnienia midzy Departamentem Rolnictwa i Rozwoju Wsi UMWW a Ministerstwem Rozwoju Wsi, rodowiska i Ochrony Konsumentw Brandenburgii celem wczenia si w realizacj tego projektu i wykorzystania bada prowadzonych przez midzynarodowych specjalistw. Przedstawiciele Kraju Zwizkowego Brandenburgia zobowizali si do koca maja okreli warunki udziau w projekcie INTERREG IVC, w regionach ktrych badania dotycz.

Wsppraca z regionami partnerskimi w NiemczechHesja:

W dniu 6 grudnia 2000 roku zostao podpisane Porozumienie o Partnerstwie Kraju Zwizkowego Hesji oraz Wojewdztwa Wielkopolskiego. Partnerstwo wypeniaj wizyty robocze, konferencje, wystawy, giedy kontaktw oraz liczne wymiany szkolne oraz midzy stowarzyszeniami. Raz w roku odbywaj si na przemian wizyty premiera Hesji oraz marszaka Wielkopolski w regionie partnerskim.W zakresie prowadzenia zintegrowanej polityki energetycznej koordynatorem wsppracy po stronie niemieckiej jest powstae w 2004 roku Centrum Kompetencyjne HeRo Kompetenzzentrum HessenRohstoffe e.V.

Wsppraca z regionami partnerskimi w NiemczechDolna Saksonia:

W dniu 14 lutego 2008 roku Zarzd Wojewdztwa Wielkopolskiego podj decyzj o przystpieniu UMWW do realizacji projektu RegioSustain+ Dugotrway rozwj regionalny na peryferyjnych terenach wiejskich w ramach Europejskiej Wsppracy Terytorialnej w Europie rodkowej 2007-2013 INTERREG IVB.Partnerem wiodcym jest Leibniz Institut fur Landerkunde z Lipska. Gwnym celem projektu jest wdroenie regionalnej, zrwnowaonej gospodarki energetycznej w regionie.Pocztek projektu: wrzesie-padziernik 2008 r.

Wnioski dla Wielkopolski ze wsppracy midzyregionalnej: wsparcie aktywizacji rodkw unijnych dla realizacji zintegrowanej polityki klimatycznej i energetycznej UE

wymiana dowiadcze w zakresie pozyskiwania energii ze rde odnawialnych gwnie biomasy

wymiana dowiadcze w dziedzinie nauki i gospodarki

pogbienie wsppracy administracji partnerskiej

pomoc w powoaniu Wielkopolskiej Agencji Zarzdzania Energi

opracowanie wsplnych kierunkw rozwoju OZEWsppraca z regionami partnerskimi w Niemczech

Odnawialne rda Energiirda finansowania:

Fundacja EkoFunduszProgram Operacyjny Infrastruktura i rodowiskoWielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2007-2013Program Rozwoju Obszarw Wiejskich 2007-2013Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki WodnejWojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki WodnejBank Ochrony rodowiska (kredyty preferencyjne)

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 - 2013

Priorytet III rodowisko przyrodniczeDziaanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku Cel: zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza poprzez ograniczenie emisji szkodliwych gazw i pyw modernizacji systemw przesyowych energii, w tym cieplnej, termomodernizacji, instalacji urzdze filtrujcych i odpylajcych

zwikszenie efektywnoci energetycznej projekty polegajce m.in. na instalacji nowoczesnych systemw grzewczych z elementami OZE (energia biomasy, energia wiatrowa i geotermiczna, energia soneczna, hydroelektryczna oraz projekty stosujce odnawialne rda energii jako uzupenienie rozwiza konwencjonalnych w energetyce)

Rodzaje projektwTermomodernizacja lokalnego rda ciepa i/lub lokalnych ciepowniczych sieci przesyowychTermomodernizacja obiektw uytecznoci publicznej, w tym system grzewczyBudowa i przebudowa lokalnych systemw zaopatrzenia w energi elektryczn (rednie napicia), gaz oraz energi cieplnInstalacja i przebudowa urzdze filtrujcych gazy i urzdze odpylajcych w lokalnych systemach grzewczych

Potencjalni BeneficjenciJednostki samorzdu terytorialnego i ich zwizkiJednostki organizacyjne utworzone przez JST posiadajce osobowo prawnAdministracja rzdowaPodmioty dziaajce w oparciu o umow o partnerstwie publiczno prywatnymLasy PastwowePrzedsibiorcyOrganizacje pozarzdoweJednostki naukowe i szkoy wyszeSpdzielnie i wsplnoty mieszkaniowe, TBSPodmioty prawne zwizkw wyznaniowych

Dofinansowanie Maksymalny udzia rodkw UE w wydatkach kwalifikowanych:projekty nie objte pomoc publiczn 85%projekty objte pomoc publiczn zgodnie z map pomocy regionalnej Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 padziernika 2007 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach RPO (Dz. U. Nr 193, Poz. 1399)

DofinansowanieZgodnie z Rozporzdzeniem maksymalny poziom regionalnej pomocy inwestycyjnej wynosi 40 %, z tym e:

w przypadku mikro i maych przedsibiorstw (z wyczeniem sektora transportu) pomoc moe zwikszy si o 20 pkt. procentowych

w przypadku rednich przedsibiorstw (z wyczeniem sektora transportu) - moe zwikszy si o 10 pkt. procentowych

Minimalna/maksymalna warto projektuOd 1 mln PLN wartoci projektu do 20 mln PLN kosztw kwalifikowanych projektu z wyjtkiem:

- termomodernizacji budynkw uytecznoci publicznej do 10 mln PLN kosztw kwalifikowanych

- lokalnych systemw zaopatrzenia w gaz do 8 mln PLN kosztw kwalifikowanych

Wielko dostpnych rodkw, nabr wnioskw, instytucje

30,90 mln Euro z EFFR

nabr wnioskw w III lub IV kwartale 2008 r.

Instytucj zarzdzajc jest Zarzd Wojewdztwa Wielkopolskiego, Departament Polityki Regionalnej UMWW

Instytucj poredniczc (m.in. nabr wnioskw, patnoci) Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu

Priorytet III rodowisko przyrodniczeDziaanie 3.7 Zwikszenie wykorzystania odnawialnych zasobw energiiCel: zwikszenie udziau energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju poprzez tworzenie infrastruktury sucej wykorzystaniu energii pochodzcej ze rde odnawialnych, w tym wsparcie projektw stosujcych OZE jako uzupenienie rozwiza konwencjonalnych np. w elektroenergetyce (kogeneracja)

Rodzaje projektwBudowa i rozbudowa:elektrowni wiatrowejkolektorw sonecznych i ogniw fotowoltaicznychurzdze grzewczych opalanych biomaselektrowni wodnych o mocy do 10 MWurzdze grzewczych zasilanych energi geotermicznurzdze do produkcji energii w oparciu o inne typy OZEurzdze i instalacji w ramach kogeneracji energii

Rodzaje projektw

Projekty na rzecz wykorzystania OZE (produkcja energii + przesy) mog dotyczy instalacji urzdze o mocy od 0,25 do 50 MW z wyjtkiem kolektorw sonecznych i ogniw fotowoltaicznych, dla ktrych minimalna moc wynosi 0,1 MW (projekty o wartoci poniej 20 mln PLN kosztw kwalifikowanych)

BeneficjenciJednostki samorzdu terytorialnego i ich zwizkiJednostki organizacyjne utworzone przez JST posiadajce osobowo prawnAdministracja rzdowaPodmioty dziaajce w oparciu o umow o partnerstwie publiczno prywatnymLasy PastwowePrzedsibiorcyOrganizacje pozarzdoweJednostki naukowe i szkoy wyszeSpki wodnePodmioty prawne zwizkw wyznaniowych

Dofinansowanie Maksymalny udzia rodkw UE w wydatkach kwalifikowanych jak w przypadku dziaania 3.2Maksymalna warto projektu do 20 mln PLN kosztw kwalifikowanych z wyjtkiem:-elektrowni wodnych z instalacj do przesyu-urzdze grzewczych opalanych biomas lub biogazem z instalacj do przesyu-urzdze i instalacji w ramach kogeneracjido 10 mln PLN kosztw kwalifikowanych

Wielko dostpnych rodkw, nabr wnioskw, instytucje10,01 mln Euro z EFFRnabr wnioskw w III lub IV kwartale 2008 r.Instytucj zarzdzajc jest Zarzd Wojewdztwa Wielkopolskiego, Departament Polityki Regionalnej UMWWInstytucj poredniczc (m.in. nabr wnioskw, patnoci) Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu

Gwny Punkt Informacyjny WRPO 2007 - 2013Urzd Marszakowski Wojewdztwa Wielkopolskiego, 61-846 Pozna, ul. Strzelecka 49 (budynek Victoria Center) tel.: 061 858 12 27 oraz 061 858 12 37www.wrpo.wielkopolskie.ple-mail:info.wrpo@wielkopolskie.pl

Program Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007 2013(PROW)

Kierunki dziaa w ramach PROW W ramach PROW 2007 2013 przewiduje si wsparcie projektw zwizanych z:

zakadaniem plantacji rolin na cele energetyczne w ramach Dziaania Modernizacja gospodarstw rolnychwytwarzaniem materiaw energetycznych z biomasy w ramach Dziaa: Rnicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczejTworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstwwytwarzania lub dystrybucji energii ze rde odnawialnych, w szczeglnoci wiatru, wody, energii geotermalnej, soca, biogazu albo biomasy w ramach dziaania Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiej

Modernizacja gospodarstw rolnychBeneficjent:Osoba fizyczna, osoba prawna, spka osobowa, prowadzca dziaalno rolnicz w zakresie produkcji rolinnej lub zwierzcej

Zakres kosztw kwalifikowalnych obejmuje m.in. koszty:zakupu materiau rolinnego (drzewa, krzewy, krzewinki oraz sadzonki, w tym sadzonki rolin energetycznych), do zaoenia plantacji, ktrych okres uytkowania jest duszy ni 5 latgrodzenia, wyposaania plantacji wieloletnich w niezbdne urzdzenia techniczne i technologiczne

Modernizacja gospodarstw rolnychPoziom pomocy: 40 - 75% kosztw kwalifikowalnych projektu

Maksymalna kwota pomocy: 300 tys. z (na jednego beneficjenta i jedno gospodarstwo rolne w okresie trwania Programu)

Rnicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczejBeneficjent:rolnik, domownik, maonek rolnika w rozumieniu przepisw o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw

Zakres kosztw kwalifikowanych obejmuje m.in. koszty:budowy, przebudowy lub remontu poczonego z modernizacj niemieszkalnych obiektw budowlanych wraz z zakupem i montaem instalacji technicznej zakupu maszyn, urzdze, narzdzi, wyposaenia, ktre s niezbdne do osignicia celw projektu

Rnicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczej

Poziom pomocy: 50 % kosztw kwalifikowanych

Maksymalna kwota pomocy: 100 tys. z (na jednego beneficjenta w okresie trwania Programu

Tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstwBeneficjent:osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej, ktra prowadzi dziaalno jako mikroprzedsibiorstwo zatrudniajce poniej 10 osb i majce obrt nieprzekraczajcy rwnowartoci w z 2 mln euro

Zakres kosztw kwalifikowalnych obejmuje m.in. koszty:budowy, przebudowy lub remontu poczonego z modernizacj niemieszkalnych obiektw budowlanych wraz z zakupem i montaem instalacji technicznej zakupu maszyn, urzdze, narzdzi, wyposaenia, ktre s niezbdne do osignicia celw projektu

Poziom pomocy: 50 % kosztw kwalifikowalnych

Maksymalna kwota pomocy: 300 tys. z (na jednego beneficjenta w okresie trwania Programu)

Tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstw

Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiejPomocy udziela si na realizacj m.in. wytwarzania lub dystrybucji energii ze rde odnawialnych, w szczeglnoci wiatru, wody, energii geotermalnej, soca, biogazu albo biomasy. Zakres pomocy obejmuje koszty inwestycyjne, w szczeglnoci: zakup materiaw i wykonanie prac budowlano montaowych, zakup niezbdnego wyposaenia.

Beneficjent: gmina lub jednostka organizacyjna, dla ktrej organizatorem jest jednostka samorzdu terytorialnego

Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiejKryteria dostpu: Pomoc moe by przyznana na projekt realizowany w miejscowoci nalecej do: - gminy wiejskiej lub - gminy miejsko-wiejskiej, z wyczeniem miast liczcych powyej 5 tys. mieszkacw lub - gminy miejskiej, z wyczeniem miejscowoci liczcych powyej 5 tys.

Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiejMaksymalna wysoko pomocy na realizacj projektw w jednej gminie, w okresie realizacji Programu, nie moe przekroczy: 3 000 000 z - na projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze rde odnawialnych. Poziom pomocy wynosi maksymalnie 75% kosztw kwalifikowalnych inwestycji. Wymagany krajowy wkad rodkw publicznych, w wysokoci co najmniej 25% kosztw kwalifikowalnych projektu pochodzi ze rodkw wasnych.

Szczegowych informacji udzielaDepartament Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Wielkopolskiego ul. Kociuszki 95 61-716 Pozna tel. 061 85 41 788 fax 061 85 41 785 www.prow.umww.pl E-mail: dow.sekretariat@umww.pl

Pomoc dla plantacji trwaych Agencja Rynku RolnegoMechanizm ma na celu udzielenie pomocy stanowicej zwrot czci zryczatowanych kosztw poniesionych przez Rolnika z tytuu zaoenia plantacji wieloletnich rolin energetycznych.

Rodzaje rolin objtych pomoc do plantacji trwaych to:Wierzba (Salix sp.);Topola (Populus sp.);Miskant (Miscanthus sp.);lazowiec pensylwaski (Sida hermaphrodita).

Pomoc dla plantacji trwaych Agencja Rynku Rolnego Kwota pomocy wyliczona bdzie w oparciu o zryczatowane koszty zaoenia 1 ha plantacji danego rodzaju roliny energetycznej, okrelone w rozporzdzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W danym roku Rolnik moe ubiega si o przyznanie pomocy do zaoenia plantacji trwaych o powierzchni nieprzekraczajcej 100 ha

O pomoc mog ubiega si rwnie Rolnicy, ktrzy zaoyli plantacje trwae w 2007 r., lecz nie wczeniej ni w dniu 1 wrzenia 2007 r.

Pomoc dla plantacji trwaych Agencja Rynku RolnegoPomoc do plantacji trwaych przyznawana jest, jeeli plantacja:Obejmuje obszar co najmniej 1 ha,Nie zostaa zaoona na trwaych uytkach zielonych,Jest objta wnioskiem o przyznanie patnoci do upraw rolin energetycznych za rok, w ktrym plantacja zostaa zaoona lub za rok nastpujcy po roku zaoenia plantacji,Zostaa zaoona zgodnie z wymogami agrotechniki,Pooona jest:- 1,5 m od granicy ssiedniej dziaki gruntu, na ktrej zostaa zaoona taka plantacja lub uytkowanej jako grunt leny,- 3 m od granicy ssiedniej dziaki gruntu uytkowanej w sposb inny ni okrelony powyej,Nie zostaa zaoona na gruntach: - objtych obszarow ochron przyrody, jeeli plany ochrony tych obszarw jednoznacznie nie dopuszczaj w danym miejscu zakadania plantacji,- zmeliorowanych, w przypadku plantacji topoli i wierzby.

Dzikuj za uwagAndrzej BobrowskiDepartament Rolnictwa i Rozwoju WsiUrzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Wielkopolskiego w Poznaniu

www.umww.pl rolnictwo@umww.pl Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsiul. Piekary 19, 61-000 Poznatel. (61) 64-75-250