„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Ryszard Zankowski Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych 312[02].Z1.01 Poradnik dla nauczyciela Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1

Recenzenci: mgr inż. Zbigniew Miszczak mgr inż. Krzysztof Słomczyński Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Ryszard Zankowski Konsultacja: mgr Małgorzata Sienna Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 312[02].Z1.01. „Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych”, zawartego w programie nauczania dla zawodu technik teleinformatyk. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 6 3. Cele kształcenia 7 4. Przykładowe scenariusze zajęć 8 5. Ćwiczenia 13

5.1. Charakterystyka procesorów i rodzajów pamięci 13 5.1.1. Ćwiczenia 13

5.2. Zasada działania procesora 16 5.2.1. Ćwiczenia 16

5.3. System mikroprocesorowy 19 5.3.1. Ćwiczenia 19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22 7. Literatura 36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik teleinformatyk.

W poradniku zamieszczono: − wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, − cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem, − przykładowe scenariusze zajęć, − przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

-uczenia oraz środkami dydaktycznymi, − ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, − literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące elementy: − materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować

samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu technicznego ze zrozumieniem,

− pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

− dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

− sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4

sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

− testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

− pokaz, − ćwiczenie (laboratoryjne lub inne), − projektów, − przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5

Schemat układu jednostek modułowych

312[02].Z1.01 Uruchamianie układów

i systemów mikroprocesorowych

312[02].Z1.02 Identyfikowanie podzespołów komputera i ich parametrów

312[02].Z1

Urządzenia komputerowe

312[02].Z1.03 Budowanie i uruchamianie zestawów komputerowych

312[02].Z1.04 Eksploatowanie i zabezpieczanie

urządzeń komputerowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: – stosować jednostki układu SI, – przeliczać jednostki, – posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu elektrotechniki, elektroniki, – rozróżniać podstawowe wielkości elektryczne i ich jednostki, – odczytywać schematy prostych układów elektrycznych i elektronicznych, – łączyć układy elektryczne i elektroniczne zgodnie ze schematem, – wyjaśniać działanie prostych układów elektronicznych na podstawie ich schematów, − zapisywać liczby w różnych kodach, − wykonywać operacje logiczne i arytmetyczne na liczbach zapisanych w różnych kodach, − rozpoznawać bramki logiczne, przerzutniki, bloki funkcjonalne na podstawie symboli

graficznych, tabel prawdy, tabel stanów, tabel wzbudzeń lub grafów przejść, − klasyfikować układy logiczne, − analizować działanie elementów i bloków funkcjonalnych, wchodzących w skład

układów cyfrowych, − porównywać parametry cyfrowych układów scalonych wykonanych w różnych

technologiach, − obserwować stany logiczne oraz przebiegi na wejściach i wyjściach układów za pomocą

przyrządów specjalistycznych lub oscyloskopu, − obsługiwać wybrany program wspomagający projektowanie układów logicznych, – korzystać z różnych źródeł informacji, – obsługiwać komputer, – współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: − wyjaśnić funkcje i zasady współpracy poszczególnych bloków systemu mikroprocesorowego, − wyjaśnić koncepcje pamięci podręcznej, − scharakteryzować magistrale i sygnały sterujące mikroprocesora, − wyjaśnić działanie układów wejścia/wyjścia, − scharakteryzować operacje wejścia/wyjścia, − wyjaśnić schemat blokowy mikroprocesora, − wyjaśnić działanie mikroprocesora i jego bloków, − wyjaśnić funkcje rejestrów procesora, − rozpoznać tryby pracy mikroprocesora, − opisać tryby pracy procesora, − zidentyfikować listę rozkazów procesora, − rozpoznać tryby adresowania, − zaprogramować system mikroprocesorowy, − rozpoznać typy obudów procesorów i gniazd, − porównać podstawowe parametry poszczególnych modeli procesorów, − porównać zasadę działania pamięci dynamicznej i statycznej RAM, − opisać pamięci ROM, − opisać organizacja pamięci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ Scenariusz zajęć 1 Osoba prowadząca …………………………………….…………. Modułowy program nauczania: Technik teleinformatyk 312[02] Moduł: Urządzenia komputerowe 312[02].Z1 Jednostka modułowa: Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych

312[02].Z1.01 Temat: programowanie systemu procesorowego.

Cel ogólny: programowanie w języku niskiego poziomu. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: − rozpoznać podstawowe rozkazy procesora, − określić zakres stosowania odpowiednich poleceń, − scharakteryzować zasady pisania programów w języku niskiego poziomu, − charakteryzować edytor do programowania w języku Asembler, − zaprogramować system procesorowy. W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: − organizowanie i planowanie zajęć, − pracy w zespole, − oceny pracy zespołu. Metody nauczania–uczenia się: − metoda przewodniego tekstu. Formy organizacyjne pracy uczniów: − uczniowie pracują w grupach 2–3-osobowych. Czas: 2 godziny dydaktyczne. Środki dydaktyczne: − zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego, − instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego, − komputer wraz z oprogramowaniem, − pytania prowadzące, − papier formatu A4, ołówek, gumka. Uczestnicy: − uczniowie kształcący się w zawodzie teleinformatyk. Zadanie dla ucznia

Zmień zawartość komórek pamięci operacyjnej systemu procesorowego zgodnie z instrukacją.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9

Przebieg zajęć: Faza wstępna 1. Określenie tematu zajęć. 2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 3. Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego. 4. Podział grupy uczniów na zespoły. Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego. Faza I Informacje

Pytania prowadzące: 1. Co to jest mikroprocesor? 2. Co to jest rejestr procesora? 3. Co to są rejestry użytkownika? 4. Jakie są funkcje rejestrów segmentowych procesora? 5. Co to jest rejestr flagowy i jakie są jego funkcje w systemie? 6. Co to są znaczniki sterujące? 7. Co to jest rozkaz procesora? 8. Jak można podzielić rozkazy pod kątem przeznaczenia? Faza II Planowanie

Uczniowie określają: 1. Zawartość których komórek pamięci będą zmieniać w zadaniu? 2. Jakie są adresy tych komórek? 3. Jaki tryb adresowania będą stosować? Faza III Ustalenie 1. Uczniowie pracując w zespołach narysują schemat wybranego zakresu pamięci. 2. Na papierze opisują adresy komórek, wpisują docelową zawartość komórek. 3. Rozpoznają sposób zaadresowania tego obszaru pamięci. 4. Uczniowie ustalają które bloki procesora należy wykorzystać w pracy. 5. Uczniowie określają rozkazy, których użyją. 6. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV Wykonanie 1. Uczniowie uruchamiają komputer i dostępny edytor. 2. Uczniowie piszą kod programu zgodnie z założeniami. 3. Uczniowie kompilują przygotowany kod źródłowy. 4. Uczniowie uruchamiają gotową aplikację. Faza V Sprawdzanie 1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność dobranych poleceń i rozkazów. 2. Po uruchomieniu się programu wynikowego. 3. Za pomocą oprogramowania uczniowie sprawdzają poprawność wprowadzonych zmian

w zawartości pamięci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10

Faza VI Analiza końcowa Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać jakie umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11

Scenariusz zajęć 2 Osoba prowadząca …………………………………….…………. Modułowy program nauczania: Technik teleinformatyk 312[02] Moduł: Urządzenia komputerowe 312[02].Z1 Jednostka modułowa: Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych

312[02].Z1.01 Temat: Wykonywanie operacji arytmetycznych na przykładzie mikroprocesora 8086.

Cel ogólny: Identyfikować i stosować rozkazy procesora związane z operacjami arytmetycznymi. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: − rozpoznać rozkazy asemblera wykonujące określone operacje arytmetyczne, − rozpoznać rozkazy arytmetyczne uwzględniające przeniesienia i pożyczki, − rozróżnić rozkazy wykonujące operacje arytmetyczne na argumentach zapisanych

w kodzie BCD, − zastosować poprawki po wykonaniu operacji arytmetycznych w kodzie BCD, − opracować program w asemblerze realizujący określoną sekwencję operacji

arytmetycznych. W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: − pracy w zespole, − oceny pracy zespołu. Metody nauczania–uczenia się: − pogadanka, − pokaz z objaśnieniem, − ćwiczenie. Formy organizacyjne pracy uczniów: − uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych. Czas: 1 godzina dydaktyczna. Środki dydaktyczne − zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego, − karty instrukcyjne do ćwiczeń, − listy rozkazów asemblera 8086, − papier formatu A4, pisaki. Uczestnicy: − uczniowie kształcący się w zawodzie technik teleinformatyk. Zadanie dla ucznia

Napisz program w asemblerze wykonujący dodawanie dwóch liczb zapisanych w kolejnych komórkach pamięci danych, a wynik dodawania należy pomnożyć przez liczbę dwójkową, która jest wynikiem dzielenia liczby dwójkowej umieszczonej w kolejnej komórce pamięci przez 4. Wynik operacji umieścić w kolejnej komórce pamięci. Program powinien uwzględniać szczegółowe założenia podane w instrukcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12

Przebieg zajęć: 1. Sprawy organizacyjne. 2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 3. Zorganizowanie stanowiska do wykonania ćwiczenia. 4. Realizacja tematu: − scharakteryzowanie operacji arytmetycznych wykonywanych w asemblerze 8086, − przedstawienie listy rozkazów asemblera, − określenie założeń dotyczących operacji arytmetycznych, − omówienie przez nauczyciela sposobu korzystania z listy rozkazów, − zwrócenie uwagi na uwzględnianie pożyczek i poprawek podczas wykonywania

programu, − napisanie przez uczniów fragmentu programu zgodnie z założeniami podanymi

w instrukcji. 5. Po napisaniu programu każda grupa uczniów dokonuje sprawdzenia poprawności

programu na kilku wybranych zgodnie z założeniami liczbach. 6. Uczniowie wskazują swoje słabe i mocne strony, jakie ujawniły się podczas pisania

programu. 7. Nauczyciel analizuje pracę uczniów i ocenia ich postępy. 8. Uczniowie prezentują swoje programy. 9. Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny poprawności i optymalności

przedstawionych programów. Zakończenie zajęć Praca domowa

Napisz program wykonujący odejmowanie dwóch liczb dwójkowych zapisanych w komórkach 000FFH i 00100H, a wynik odejmowania podziel przez liczbę 5 i umieść w komórce 00101H.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13

5. ĆWICZENIA 5.1. Charakterystyka procesorów i rodzajów pamięci 5.1.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Przedstaw rozwój procesorów i odpowiadających im podstawek. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podstawowe cechy jakimi charakteryzują się procesory. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeanalizować rozwój technologiczny patrząc na procesory pod kątem typu obudowy, 2) zwrócić uwagę jakie parametry procesorów zmieniały się z upływem czasu, 3) zapisać spostrzeżenia na arkuszu papieru. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − pogadanka, − pokaz z objaśnieniem. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − plansze z rysunkami podstawek, − zdjęcia procesorów, − arkusz papieru, flamastry. Ćwiczenie 2 Scharakteryzuj poznane pamięci typu DIMM. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na kompatybilność pomiędzy różnymi pamięciami DIMM. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) spośród dostępnych kości RAM wybrać te które mają obudowę typu DIMM, 2) posegregować wybrane przez Ciebie kości pamięci na odpowiednie grupy, 3) opisać te cechy, na podstawie których można podzielić pamięci w obudowach typu

DIMM.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14

Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − pogadanka. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − moduły pamięci różnych typów, − karty katalogowe elementów, − arkusz papieru, flamastry. Ćwiczenie 3 Opisz sposób realizacji odświeżania pamięci dynamicznych. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szybkość działania różnych sposobów odświeżania. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zastanowić się i odpowiedzieć na pytanie w jakim celu stosuje się odświeżanie pamięci, 2) odpowiedzieć na pytanie, które bloki funkcjonalne odpowiedzialne są za procesy

odświeżania pamięci, 3) zastanowić się w jaki sposób działa mechanizm wybierania komórek pamięci do

odświeżenia. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Wyposażenie stanowiska pracy: − schemat blokowy pamięci dynamicznej, − literatura zgodna z punktem 7 poradnika. Ćwiczenie 4 Określ podstawowe parametry charakteryzujące procesory i przedstaw ich zmiany w czasie. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) określić jakie parametry charakteryzują procesory, 2) przedstawić spektrum zmian na przykładzie wybranych modeli procesorów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15

Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − procesory różnych typów, − karty katalogowe elementów. Ćwiczenie 5 Scharakteryzuj poznane pamięci o dostępie swobodnym. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szybkość działania tych pamięci. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: − odpowiedzieć na pytanie czym jest dostęp swobodny do pamięci, − określić jakimi rodzajami pamięci będziesz się zajmować. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − projektów. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − moduły pamięci różnych typów, − karty katalogowe elementów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16

5.2. Zasada działania procesora 5.2.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Omów sposób działania wybranego modelu procesora. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na kompatybilność mikroprocesorów z chipsetami płyty głównej. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) odszukać w materiałach schemat blokowy procesora, 2) określić funkcje poszczególnych bloków, 3) dokonać analizy ich działania pod kątem pracy całości, 4) zapisać spostrzeżenia na arkuszu papieru. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − pogadanka, − pokaz z objaśnieniem. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − schematy blokowe procesorów, − arkusz papieru, flamastry. Ćwiczenie 2 Scharakteryzuj przeznaczenie poznanych typów rejestrów segmentowych. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na funkcje poszczególnych segmentów pamięci. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) odszukać w materiałach opis szukanych rejestrów, 2) określić funkcje jakie pełnią w procesorze, 3) scharakteryzować do jakich celów są wykorzystywane, 4) zapisać spostrzeżenia na arkuszu papieru. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17

Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − schematy blokowe procesorów, − arkusz papieru, flamastry. Ćwiczenie 3 Opisz wybrany tryb pracy procesora Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na tryb przerwania obsługiwanego przez mikroprocesorów. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) odszukać w materiałach opis trybów pracy procesorów, 2) przeanalizować jeden tryb pracy dla wybranego procesora, 3) zapisać spostrzeżenia na arkuszu papieru. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − arkusz papieru, flamastry. Ćwiczenie 4 Scharakteryzuj podstawowe operacje matematyczne operujące na 8-u bitach. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szybkość wykonywania operacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) odszukać w materiałach opis operacji matematycznych realizowanych przez procesory, 2) wybrać te z nich, które mogą operować na słowie ośmiobitowym, 3) zapisać spostrzeżenia na arkuszu papieru.

Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − arkusz papieru, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18

Ćwiczenie 5 Scharakteryzuj dowolny tryb adresowania i zaprogramuj procesor. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zastosowanie różnych trybów adresowania oraz na oprogramowanie umożliwiające pracę z językiem asemblera. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) odszukać w materiałach opisy trybów adresowania procesorów, 2) wybrać jeden z nich i określić, czym różni się od pozostałych i jakiego rodzaju komórki

pamięci uczestniczą w przesyłaniu danych w takiej operacji, 3) napisać krótki program w notatniku, 4) korzystając z programów Tasm, Link oraz TD utworzyć program wynikowy. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − projekt. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − arkusz papieru, flamastry, − komputer z oprogramowaniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19

5.3. System mikroprocesorowy 5.3.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Scharakteryzuj elementy systemu mikroprocesorowego. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na współpracę między elementami systemu mikroprocesorowego. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) wybrać spośród elementów przygotowanych przez nauczyciela te, o których mowa

w poleceniu, 2) posegregować je pod względem przeznaczenia i funkcji w systemie. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − pokaz z objaśnieniem. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − elementy systemu procesorowego, − plansze i fotografie elementów systemu. Ćwiczenie 2 Przedstaw koncepcje i rozwiązania pamięci Cache. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podstawowe cechy jakimi charakteryzują się procesory. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeczytać fragment Poradnika dla ucznia, 2) narysować odpowiednie schematy rozwiązań, 3) omówić narysowane schematy, zastanów się nad zaletami i wadami takich rozwiązań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − papier do rysowania, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20

Ćwiczenie 3 Scharakteryzuj zasadę działania i sposób w jaki procesor komunikuje się z otoczeniem za pomocą magistrali. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na parametry magistral systemowych. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeczytać fragment Poradnika dla ucznia, 2) narysować odpowiednie schematy rozwiązań, 3) omówić wybrane rozwiązania. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − papier do rysowania, flamastry. Ćwiczenie 4 Wyjaśnij w jaki sposób działają układy wejścia/wyjścia. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zgłaszanie przerwań przez układy we/wy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeczytać fragment Poradnika dla ucznia, 2) wybrać odpowiednie moduły rozszerzeń z zestawu przygotowanego przez nauczyciela, 3) narysować odpowiednie schematy rozwiązań, 4) omówić wybrane rozwiązania. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − pokaz z objaśnieniem. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − karty rozszerzeń, − papier do rysowania, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21

Ćwiczenie 5 Scharakteryzuj operacje wejścia/wyjścia. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na dopasowanie poziomów sygnałów i szybkości działania systemu oraz urządzeń peryferyjnych. Uczeń powinien: 1) przeczytać fragment Poradnika dla ucznia, 2) narysować odpowiednie schematy rozwiązań, 3) wybrać do nich odpowiednie moduły rozszerzeń z zestawu przygotowanego przez

nauczyciela, 5) scharakteryzować wybrane rozwiązania. Zalecane metody nauczania–uczenia się: − ćwiczenie, − tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne: − Poradnik dla ucznia, − karty rozszerzeń, − papier do rysowania, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego Test 1 Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których: − zadania 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 20, są poziomu podstawowego, − zadania 7, 9, 13, 14, 17 są poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: − dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, − dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, − dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, − bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c, 7. d, 8. d, 9. d, 10. a, 11. c, 12. b, 13. b, 14. a, 15. b, 16. a, 17. a, 18. c, 19. b, 20. c. Plan testu

Nr zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria celu

Poziom wymagań

Poprawna odpowiedź

1 Rozpoznać typy gniazd procesorów A P a

2 Scharakteryzować podstawowe parametry procesorów B P c

3 Rozróżnić zasadę działania pamięci dynamicznej i statycznej RAM B P a

4 Scharakteryzować pamięci ROM B P b

5 Scharakteryzować pamięci ROM B P c

6 Zdefiniować pojęcie organizacji pamięci A P c

7 Zanalizować schemat blokowy mikroprocesora D PP d

8 Wyjaśnić działanie mikroprocesora i jego bloków B P d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23

9 Zanalizować funkcje rejestrów procesora D PP d

10 Rozpoznać tryby pracy mikroprocesora A P a

11 Scharakteryzować tryby pracy procesora B P c

12 Zidentyfikować listę rozkazów procesora B P b

13 Dokonać analizy trybów adresowania C PP b

14 Zaprogramować system mikroprocesorowy C PP a

15 Wyjaśnić funkcje i zasady współpracy poszczególnych bloków systemu mikroprocesorowego

B P b

16 Wyjaśnić koncepcje pamięci podręcznej B P a

17 Dokonać analizy magistrali i jaj sygnałów sterujących C PP a

18 Wyjaśnić działanie układów wejścia/wyjścia B P c

19 Scharakteryzować operacje wejścia/wyjścia B P b

20 Scharakteryzować operacje wejścia/wyjścia B P c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24

Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia! Materiały dla ucznia: − instrukcja, − zestaw zadań testowych, − karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Podstawki typu Socket 478 stosuje się jako gniazda dla

a) procesorów firmy Intel typu np. Pentium 4. b) pamięci statycznych i dynamicznych. c) kart graficznych o dużych wymaganiach energetycznych. d) pamięci typu EEPROM.

2. Procesor 80386 firmy Intel był pierwszym procesorem rodziny x86 architekturze

a) 12-bitowej. b) 16-bitowej. c) 32-bitowej. d) 64-bitowej.

3. Podstawową różnicą pomiędzy pamięciami typu SRAM i DRAM jest

a) pamięć DRAM jest pamięcią, która wymaga procesu odświeżania zawartości. b) pamięć DRAM jest pamięcią, którą używa się niezmiernie rzadko. c) pamięć SRAM są dużo tańsze niż DRAM. d) pamięci statyczne używane są do budowy pamięci operacyjnej komputera.

4. Pamięć EEPROM jest typem pamięci

a) której zawartość jest ustalona w procesie produkcji. b) w której zmiana zawartości komórek odbywa się w sposób elektryczny. c) której zawartość może być tylko raz modyfikowana. d) dynamicznej nie wymagającej odświeżania.

5. W pamięciach typu ROM zawartość pamięci może być

a) może być dowolnie zmieniana w zależności od potrzeb. b) może być modyfikowana jeden raz. c) może być tylko odczytywana. d) może być zmieniona przy pomocy promieniowania UV.

6. Organizacją pamięci nazywamy sposób

a) ułożenia kości pamięci na płycie głównej komputera. b) podziału obszaru pamięci na komórki pamięci. c) podziału obszaru pamięci na słowa pamięci. d) dostępu procesora do słów pamięci.

7. Jednostka arytmetyczno-logiczna mikroprocesora

a) pozwala bezpośrednio zaadresować porty I/O systemu mikroprocesorowego. b) umożliwia wykonanie operacji odejmowania na liczbach bez znaku. c) realizuje przesyłanie danych pomiędzy komórkami pamięci. d) wykonuje tylko operacje logiczne na zawartości rejestrów procesora.

8. Zadaniem układu wykonawczego procesora jest

a) określanie adresu komórek pamięci zewnętrznej. b) przesyłanie danych na potrzeby jednostki ALU. c) dekodowanie i wykonywanie rozkazów gromadzonych w kolejce rozkazów. d) adresowanie pamięci przy pomocy rejestrów segmentowych procesora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26

9. Zastosowanie rejestrów użytkownika np. AX jako pamięci typu ciche a) możliwe jest tylko w trybie pracy chronionej. b) stosuje się w celu zwiększenia szybkości obliczeń zmiennoprzecinkowych. c) możliwe jest po odpowiednim przeprogramowaniu kontrolera pamięci ciche. d) nie jest możliwe.

10. Zaadresowanie max. 1MB pamięci operacyjnej

a) umożliwia rzeczywisty tryb pracy procesora 8086. b) umożliwia chroniony tryb wirtualny procesora 80286. c) nie jest możliwe. d) umożliwia tylko procesor klasy Pentium 4.

11. Procesor klasy 80386 może pracować

a) tylko w trybie rzeczywistym. b) w trybie rzeczywistym lub chronionym. c) w trybie rzeczywistym, chronionym trybem wirtualnym lub trybie zadań wirtualnych

8086. d) w trybie rzeczywistym lub trybie zadań wirtualnych 8086.

12. Instrukcji CALL przedstawia polecenie

a) przesłania danych do portu zewnętrznego. b) będące instrukcją skoku bezwarunkowego do podprogramu. c) skoku do podprogramu przerwania. d) nie będącym poleceniem asemblera 8086.

13. Polecenie zapisane jako MOV AX,50 to

a) przykład pośredniego trybu adresowania. b) przesłanie do akumulatora zawartości komórki pamięci o adresie 50. c) bezpośrednie przesłanie do akumulatora wartości 50. d) nie jest poleceniem asemblera 8086.

14. Systemowo do realizacji pętli wyliczanych LOOP jako licznika kroków używa się

a) dowolnego z dostępnych rejestrów użytkownika. b) ściśle określonego rejestru CX. c) flagi P w rejestrze flagowym procesora. d) odpowiednio zdefiniowanego operacyjnie rejestru dodatkowego ES.

15. System mikroprocesorowy oparty na procesorze klasy 80xx

a) można rozszerzać w miarę potrzeb użytkownika do pewnych granic. b) nie ma możliwości rozbudowywania i wymiany podzespołów. c) ma możliwość wymiany tylko kart urządzeń we/wy. d) ma możliwość wymiany tylko kości pamięci.

16. Długość linijki w pamięci podręcznej cache jest

a) dowolnie ustalana przez użytkownika komputera. b) zorganizowana w bloki 16 lub 32 bajtowe. c) dwukrotnie dłuższa niż pamięci głównej. d) stanowi połowę długości słowa pamięci głównej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27

17. Magistrala danych i magistrala adresowa w systemie procesora 8086 a) to fizycznie ta sama wiązka przewodów spełniająca dwie funkcje. b) to pojęcia wirtualne fizycznie nie istniejące w systemach mikroprocesorowych. c) istnieją fizycznie niezależnie w systemie. d) taktowane są dwoma, niezależnymi generatorami i stanowią dwa niezależne układy

w systemie. 18. Urządzenie peryferyjne to takie, które

a) dołącza się do komputera przy pomocy dodatkowych przewodów zewnętrznych. b) są urządzeniami wykonawczymi komputera. c) umożliwia komunikację systemu z otoczeniem lub pełni funkcje wykonawcze dla

systemu. d) pobierają dodatkowe dane z otoczenia dla systemu procesorowego.

19. Operacje we/wy realizowane są

a) tylko przy pomocy samego mikroprocesora. b) za pomocą mikroprocesora, systemowych kart rozszerzeń (interfejsów) oraz pamięci. c) przez system bez potrzeby angażowania procesora. d) tylko przy użyciu interfejsów i pomięci operacyjnej systemu mikroprocesorowego.

20. Przykładowe operacje we/wy to

a) odczyt danych z komórek pamięci. b) przesłanie danych na magistralę. c) wyświetlanie znaków na monitorze pobieranie znaków z klawiatury. d) restart procesora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28

KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko ............................................................................... Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29

Test 2 Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 19 są poziomu podstawowego, − zadania 3, 6, 12, 13, 14, 20 są poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów. Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: − dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, − dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, − dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, − bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. d, 4. c, 5. a, 6. d, 7. b, 8. c, 9. d, 10. c, 11. a, 12. d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. d, 17. b, 18. a, 19. c, 20. a. Plan testu

Nr zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria celu

Poziom wymagań

Poprawna odpowiedź

1 Rozróżnić możliwości zastosowania różnych rodzajów pamięci B P d

2 Rozpoznać typy obudów mikroprocesorów A P c

3 Porównać zasadę działania różnych rodzajów pamięci C PP d

4 Scharakteryzować pamięci ROM B P c

5 Zdefiniować parametry pamięci mikroprocesora A P a

6 Obliczyć parametry pamięci mikroprocesora C PP d

7 Wyjaśnić działanie bloków mikroprocesora B P b

8 Wyjaśnić funkcje rejestru flagowego B P c

9 Zidentyfikować rejestry mikroprocesora A P d

10 Zidentyfikować rozkazy mikroprocesora A P c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30

11 Rozpoznać tryby adresowania A P a

12 Wykonać przesłanie danych między rejestrami mikroprocesora D PP d

13 Porównać tryby adresowania C PP b

14 Opracować program wykonujący operacje arytmetyczne C PP a

15 Scharakteryzować magistrale mikroprocesora B P c

16 Wyjaśnić funkcje rejestrów procesora B P d

17 Rozpoznać typ obudów procesora i gniazd A P b

18 Wyjaśnić działanie mikroprocesora B P a

19 Scharakteryzować pamięć podręczną Cache B P c

20 Dokonać analizę instrukcji przesuwania danych w rejestrze C PP a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31

Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia! Materiały dla ucznia: − instrukcja, − zestaw zadań testowych, − karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Pamięci SDRAM DDR3

a) mogą współpracować z chipsetami obsługującymi pamięci DDR2. b) mogą współpracować z chipsetami obsługującymi pamięci DDR. c) mogą współpracować z chipsetami obsługującymi pamięci DDR i DDR2. d) nie mogą współpracować z chipsetami obsługującymi pamięci DDR i DDR2.

2. Gniazda mikroprocesorów wyposażone w specjalną dźwigienkę określone są skrótem a) Socket 1. b) Socket 5. c) ZIF. d) PAC.

3. Układy logiczne znajdują się wewnątrz układów pamięciowych podczas a) odświeżania pamięci dynamicznych RAM sygnałem RAS. b) odświeżania pamięci dynamicznych RAM sygnałem CAS przed RAS. c) automatycznego odświeżania pamięci dynamicznych RAM. d) ukrytego odświeżania pamięci dynamicznych RAM.

4. Pamięć typu PROM może być zaprogramowana

a) wielokrotnie przez programistę. b) wielokrotnie przez producenta. c) tylko raz przez programistę. d) tylko raz przez producenta.

5. Czasem dostępu do pamięci nazywamy czas a) od momentu podania poprawnego adresu komórki pamięci do momentu ustalenia

zawartości komórki pamięci. b) od momentu włączenia pamięci do momentu ustalenia zawartości komórki pamięci. c) od momentu podania poprawnego adresu komórki pamięci do momentu wyłączenia

pamięci. d) od momentu pamięci do momentu wyłączenia pamięci.

6. Przestrzeń adresowa mikroprocesora 8086 wynosi a) 2 Mb. b) 2 MB. c) 1 Mb. d) 1 MB.

7. Układ sprzęgający magistrali BIU mikroprocesora 8086 a) nie może pobrać kolejnego rozkazu przed ukończeniem poprzedniego rozkazu. b) może pobrać kolejny rozkaz przed ukończeniem poprzedniego rozkazu. c) sprzęga układy we/wy z pamięcią operacyjną. d) umożliwia przesyłanie danych szyną adresową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33

8. Przepełnienie oznaczające zbyt dużą liczbę dla wyniku operacji arytmetycznej sygnalizowane jest znacznikiem a) A. b) C. c) O. d) Z.

9. Rejestrami segmentowymi nazywamy a) segmenty pamięci zawierające kody rozkazów. b) segment pamięci nazywanej stosem. c) segmenty pamięci służące do zapisu danych. d) rejestry przechowujące adresy początków różnych segmentów pamięci.

10. Rozkaz XCHG należy do rozkazów a) arytmetycznych. b) logicznych. c) transmisji danych. d) sterujących wykonywaniem programu.

11. Adres zawierający tzw. bazę i przemieszczenie nazywany jest adresem a) logicznym. b) fizycznym. c) względnym. d) efektywnym.

12. Rozkaz MOV AX, BX oznacza przesłanie danych z a) komórki pamięci o adresie AX do komórki o adresie BX. b) komórki pamięci o adresie BX do komórki o adresie AX. c) rejestru AX do rejestru BX. d) rejestru BX do rejestru AX.

13. Adres indeksowany to a) suma zaadresowanej komórki pamięci i zawartości rejestru indeksowego. b) suma adresu podanego w rozkazie i zawartości rejestru indeksowego. c) zawartość rejestru indeksowego. d) zawartość komórki pamięci o adresie zawartym w rejestrze indeksowym.

14. Rozkaz AAD oznacza poprawkę a) przed dzieleniem w rozpakowanym kodzie BCD. b) po mnożeniu w rozpakowanym kodzie BCD. c) dla dodawania w rozpakowanym kodzie BCD. d) po odejmowaniu w rozpakowanym kodzie BCD.

15. Magistrala adresowa mikroprocesora 8086 zawiera a) 32 bity. b) 24 bity. c) 20 bitów. d) 16 bitów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34

16. Rejestry stosu i bazy należą do rejestrów a) danych. b) segmentowych. c) indeksów adresowych. d) wskaźników adresowych.

17. Popularna nazwa „slot” dotyczy

a) zewnętrznych gniazd komputera. b) standardowych złącz montowanych zwykle na płycie głównej. c) tylko gniazd rozszerzenia pamięci. d) tylko gniazd karty graficznej.

18. Sygnał sterujący INTA a) potwierdza przejście procesora do obsługi żądania przerwania. b) zgłasza mikroprocesorowi żądanie przerwania. c) potwierdza żądanie bezpośredniego dostępu do pamięci. d) zgłasza żądanie bezpośredniego dostępu do pamięci.

19. Pamięć podręczna Cache wyróżnia się

a) dużą pojemnością i dużą szybkością. b) małą pojemnością i małą szybkością. c) małą pojemnością i dużą szybkością. d) dużą pojemnością i małą szybkością.

20. Rozkaz ROL oznacza przesunięcie cykliczne bajtu w

a) lewo. b) prawo. c) lewo z bitem przeniesienia. d) prawo z bitem przeniesienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35

KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko ............................................................................... Uruchamianie układów i systemów mikroprocesorowych Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36

7. LITERATURA

1. Gałka P., Gałka P.: Podstawy programowania mikrokontrolera 8051. MIKOM, Warszawa 2002

2. Krzyżanowski Ryszard: Układy mikroprocesorowe. MIKOM, Warszawa 2004 3. Majewski Jacek: Programowanie mikrokontrolera 8051. BTC, Warszawa 2005 4. Metzger P., Rydzewski A.: Anatomia PC – Mikrokomputery jednoukładowe rodziny

MCS-51. WSiP. Warszawa 1999 5. Metzger P.: Anatomia PC. Helion, Gliwice 2002 6. www.ire.pw.edu.pl/~rois/dydaktyka/syko/8086.pdf 7. www.wikipedia.pl