Upośledzenie umysłowe

Upośledzenie umysłowe

prezentacja

Pojęcie upośledzenia umysłowego

Upośledzenie umysłowe to znaczące obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszą deficyty w dziedzinie zachowań

adaptacyjnych i które występuje w okresie rozwojowym.

(globalny defekt intelektualny: deficyty we wszystkich procesach poznawczych, emocjonalno– motywacyjnych,

a także osobowości mającej pełnić nadrzędną rolę w regulacji stosunków zachodzących między jednostką, a

otoczeniem)


Według definicji Amerykańskiego Stowarzyszenia Upośledzenia Umysłowego (Americian Association on Mental Retardation – AAMR) z 1992 roku

Upośledzenie umysłowe charakteryzuje się istotnie niższym niż przeciętne funkcjonowaniem intelektualnym, z jednocześnie współwystępującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych: porozumiewania się, samoobsługi, trybu życia domowego, korzystania z dóbr społeczno–kulturalnych, troski o zdrowie i bezpieczeństwo, umiejętności szkolnych, organizowania czasu wolnego i pracy. Upośledzenie umysłowe ujawnia się przed 18 rokiem życia.


Janusz Kostrzewski upośledzenie umysłowe zalicza do globalnych dysfunkcji intelektualnych i odróżnia je od dysfunkcji parcjalnych, w których występuje zaburzenie jednej lub kilku funkcji przy prawidłowym rozwoju umysłowym (np. zaburzenia ekspresji i recepcji mowy, rozwoju językowego)

Podstawowe objawy upośledzenia umysłowego

Niedorozwój wyższych czynności poznawczych – myślenia abstrakcyjnego.

Słabe osiągnięcia w rozwoju myślenia utrudniają: • klasyfikację obiektów• trudności w rozumieniu istniejących relacji nadrzędności i podrzędności

między pojęciami, które są nazwami różnych przedmiotów• trudności w rozwiązywaniu zadań umysłowych• trudności w zrozumieniu treści przeczytanego opowiadania, uchwyceniu

przewodniej myśli opowiadania lub zdarzenia prezentowanego na obrazku

• trudności w wykonywaniu operacji matematycznych na materiale liczbowym oderwanym od konkretnych przedmiotów

• przyswajając wiedzę o rzeczywistości społeczno– przyrodniczej nie potrafią uporządkować jej organizując w logicznie powiązany system.


Spostrzeganie osób upośledzonych umysłowo:

• konkretyzm spostrzegania• trudności w uchwyceniu związków

przyczynowo – skutkowych• trudności z analizą i uogólnianiem

spostrzeganych faktów


Deficyty w strukturze pamięci: • wolne tempo zapamiętywania• zapamiętywanie wybiórcze, mechaniczne• trudności lub brak możliwości

zapamiętywania logicznego• trudności w ustalaniu i zapamiętywaniu

związków między fragmentami tekstu


Ograniczenia w komunikacji werbalnej z otoczeniem:

• opóźniony rozwój mowy• mały zasób słów nabyty w trakcie rozwoju• posługiwanie się uproszczonymi, schematycznymi,

agramatycznymi komunikatami werbalnymi (rzeczowniki używane zwykle w formie podstawowej, czasowniki w formie bezokolicznika, w konstruowanej wypowiedzi brak przyimków, spójników, zaimków)

• trudności w rozumieniu wartości znaczeniowej słów – pojęć zwłaszcza pojęć abstrakcyjnych


Ograniczenia w rozwoju emocjonalnym:• zależność emocji od aktualnych sytuacji i

wydarzeń życiowych (brak myślenia o przeszłości i przyszłości, które mogłyby aktywizować procesy emocjonalne)

• małe zróżnicowanie przeżyć emocjonalnych• nieadekwatne do sytuacji przeżycia

emocjonalne• brak emocji złożonych wywołanych przez

poznawczą działalność eksploracyjną


Trudności w przystosowaniu się i spełnianiu oczekiwań społecznych wynikają z:

• nieadekwatnych do wieku reakcji• nadmiernej podatności na sugestię• braku zdolności krytycznej oceny własnych możliwości i

aktualnych zachowań• sztywności zachowań – małej ich plastyczności• trudności w korygowaniu niewłaściwych zachowań• słabego ukierunkowania czynności na cel• trudności w przewidywaniu skutków własnych i cudzych

zachowań


Proces uczenia się u osób upośledzonych umysłowo:

• wolne tempo uczenia się• mała wrażliwość na upływający czas przeznaczony na

wykonanie zadania• niedostępność treści abstrakcyjnych• dominacja pamięciowej formy uczenia się• mniejszy udział czynnika werbalnego w procesie uczenia się• mniejsza trwałość nabytych wiadomości i umiejętności• trudniejsze wygaszanie utrwalonych reakcji

nieakceptowanych społecznie


• mniejsza zdolność wykorzystania poprzednich doświadczeń w procesie uczenia się

• chaos, brak planu w nabywaniu złożonych form zachowania się

• niedostępność niektórych form uczenia się np. uczenia się przez rozwiązywanie problemów

• trudności w aktywizowaniu uwagi dowolnej niezbędnej w trakcie procesu uczenia się organizowanego przez otoczenie

• większe znaczenie wzmocnień (pochwały, uśmiechu, nagrody) w nabywaniu i utrwalaniu pożądanych reakcji

• trudności w dostosowaniu reakcji do zmieniających się bodźców

Objawy towarzyszące

Ich obecność zależy od patogenezy nieprawidłowego rozwoju. Objawy dodatkowe nie są charakterystyczne wyłącznie dla populacji osób upośledzonych umysłowo. Mogą występować one zarówno u osób upośledzonych umysłowo jak i u osób bez cech upośledzenia.

Strukturę możliwych dodatkowych objawów występujących w tej populacji tworzą patologiczne cechy rozwoju:• fizycznego (zauważalne w budowie ciała, motoryce,

funkcjonowaniu układu nerwowego – procesów pobudzania i hamowania)

• emocjonalno-społecznego

Objawy towarzysząceMogą to być następujące właściwości psychofizyczne:• wzmożona pobudliwość emocjonalna, drażliwość, wybuchy

afektywne• wahania nastroju bez uchwytnej przyczyny• rozhamowanie psychoruchowe – stany nadmiernego pobudzenia• pobudzenie ruchowe ze stereotypowym powtarzaniem ruchów,

działań• aktywność patologicznych popędów: samouszkodzenia, działania

niszczycielskie• zaburzenia nastroju, lęki• wady narządu wzroku i słuchu


• wady rozwojowe układu kostnego – mikrocefalia, makrocefalia• wady rozwojowe układu sercowo – naczyniowego• wady rozwoju narządów płciowych – spodziectwo, zrośnięcie

pochwy u dziewczynek, obojnactwo• wzmożone ciśnienie śródczaszkowe• zaburzenia funkcji ośrodków wegetatywnych międzymózgowia z

takimi objawami jak: wzmożone pragnienie, wielomocz, zaburzenia łaknienia

• zaburzenia endokrynologiczne – niedoczynność tarczycy, przysadki

• dysplastyczna budowa ciała• wady rozwoju kończyn, brak kończyn (amelia), nieprawidłowy

rozwój kończyn (fokomelia)


Wśród objawów dodatkowych upośledzenia umysłowego szczególnie często występują objawy zaburzeń rozwoju motorycznego( u około 62% ). Są to następujące dysfunkcje:

• niedorozwój funkcji statyczno–dynamicznych• trudności w wykonywaniu ruchów precyzyjnych• zaburzona koordynacja ruchów• trudności w nabywaniu złożonych wzorców ruchowych• wolne tempo ruchów dowolnych


• uboga mimika i gestykulacja• zubożenie i stereotypowość wykonywanych ruchów,

ich monotonność, nierytmiczność • niepokój ruchowy, nadruchliwość, obecność ruchów

bezcelowych• zaburzenia lokomocji, chód ociężały, o zaburzonej

dynamice• zaburzenia tempa, rytmu, płynności ruchów

spowodowane uszkodzeniem układu piramidowego i pozapiramidowego, niedowładami, zaburzeniami napięcia mięśniowego, jego obniżenie – hipotonia

Objawy upośledzenia umysłowego u dzieci

Kiedy można podejrzewać upośledzenie umysłowe?

• Okres niemowlęcy i poniemowlęcy:

obecność wad rozwojowych, brak zainteresowania otoczeniem, brak lub opóźnione pojawienie się uśmiechu, brak zróżnicowanej reakcji na matkę i osoby obce, opóźniony rozwój czynności siadania, przyjmowania postawy wyprostowanej, lokomocji dwunożnej oraz komunikacji werbalnej


• Okres przedszkolny:

apatia – mała aktywność lub nadmierna ruchliwość, trudności w koncentracji uwagi, brak zdolności przechowywania i wykorzystywania wcześniej zdobytych doświadczeń, niedorozwój mowy, brak funkcji znaczeniowej mowy, trudności w rozumieniu związku między nazwą a przedmiotem, naśladowczy charakter wykonywanych czynności, nieadekwatne posługiwanie się zabawkami, trudności w rozumieniu obowiązujących reguł zabawy, jednostronność i monotonność zabaw, brak ciekawości poznawczej i pytań typu: po co? dlaczego?


• Okres szkolny:

trudności i niepowodzenia dydaktyczne – mały zasób wiadomości ogólnych i programowych, trudności w opanowaniu umiejętności czytania, pisania i liczenia, trudności w rozumieniu reguł gramatycznych oraz działań matematycznych wynikających z treści zadań matematycznych, słaby rozwój myślenia pojęciowego.

Przyczyny upośledzenia umysłowego

Przyczyny upośledzenia umysłowego można klasyfikować w różny sposób zależnie od przyjętego kryterium.

Uwzględniając pochodzenie czynników patogennych można je podzielić na:• wewnętrzne • zewnętrzne

Analiza, w którym okresie życia ujawnił się czynnik patogenny, pozwala wyodrębnić jego obecność w okresie:• przed poczęciem (gametopatie)• w okresie embrionalnym (blastopatie, embriopatie)• okołoporodowym• poporodowym


Jakość czynników patogennych zaburzających rozwój:

• czynniki toksyczne• infekcyjne• promieniowanie• niedobory pokarmowe – niedobór witamin• konflikt serologiczny – choroba hemolityczna – podwyższony

poziom bilirubiny• zamartwica• stres psychologiczny• urazy czaszki lub mózgu• choroby dziedziczne – wrodzone lub nabyte


W/w czynniki należą do dwóch ogólniejszych, niewykluczających się wzajemnie grup (również nie wykluczających wzajemnych interakcji między tymi czynnikami)• Pierwsza grupa to: czynniki rodzinno–kulturowe• Drugą grupę tworzą czynniki powodujące zaburzenia w rozwoju

somatycznym i psychicznym

Każda z w/w grup uwzględnia w swojej strukturze biologiczne przyczyny nieprawidłowego rozwoju.• W pierwszej grupie (czynniki rodzinno–kulturowe) zaburzenia w

rozwoju są biologicznie determinowane przez genotyp warunkujący gorszy rozwój, przez niedożywienie, małą odporność na choroby, przez urazy mózgu (czynniki współwystępujące z brakiem odpowiedniej stymulacji rozwoju w pierwszej fazie życia)


W drugiej grupie, która obejmuje czynniki powodujące patologiczny stan somatyczny (morfologiczno-anatomiczny) z towarzyszącymi zaburzeniami psychicznymi, biologiczna determinacja upośledzenia umysłowego jest bardziej uchwytna. Zachodzi ona przez:• genopatie (obecność patologicznych genów w komórkach rozrodczych)• chromosopatie( nieprawidłowa struktura jednej 23 par chromosomów –

22 pary autosomów i jedna para chromosomów płci): • embriopatie (zaburzenia ujawniające się pod wpływem czynników

patogennych działających w pierwszych trzech miesiącach życia zarodka)

• Fetopatie (zaburzenia pojawiające się pod wpływem czynników patogennych wywierających swój szkodliwy wpływ na płód w okresie po zakończonej organogenezie

Genopatie dziedziczone w sposób recesywny

• Fenyloketonuria• Galktozemia• Fruktozemia• Mukopolisacharydozy• Małogłowie• Makrocefalia (wielogłowie)• Wodogłowie uwarunkowane genetycznie

Genopatie dziedziczone w sposób dominujący

• Zespół Crouzona• Zespół Struge’a – Webera• Nerwiakowłókniakowatość

Chromosopatie w obszarze autosomów

• Zespół Downa (trisomia 21)• Zespół Edwardsa (trisomia

chromosomu 13)• Zespół „miauczenia kota”• Zespół Pradera – Williego• Zespół Angelmana

Anomalie w obszarze chromosomów płciowych

• Zespół Turnera• Zespół Kinefeltera• Zespół kruchego chromosomu X

Embriopatie i fetopatie

• Embriopatia uwarunkowana różyczką• Embriopatia uwarunkowana kiłą wrodzoną• Embriopatia bilirubinowa• Zakażenie HIV • Embriopatia na tle toksoplazmozy• Embriopatia na tle cytomegalii• Endokrynopatie• Wodogłowie• Fetopatia poalkoholowa (płodowy zespół alkoholowy)• Zamartwica• Wcześniactwo• Dystrofia płodowa


Upośledzenie umysłowe występujące na tle patologicznego stanu somatycznego może być uwarunkowane:• monogenicznie( obecność pojedynczych,

patologicznych genów)• poligenicznie(wieloczynnikowo)• wynikać z patologii chromosomów

(przegrupowanie genów w chromosomie, brak lub podwojenie fragmentu chromosomu, zmiana liczby poszczególnych chromosomów, brak lub nadmiar jednego chromosomu w parze)


Obecność patologicznych genów, anomalii chromosomalnych może zaburzać rozwój psychoruchowy:• bezpośrednio (np. nieprawidłowy rozwój dzieci z Zespołem Downa)• pośrednio przez bloki metaboliczne, powodujące zaburzenia

komórkowej przemiany materii

Objawy nieprawidłowego rozwoju mogą być skutkiem dziedziczenia:• dominującego( chorobę aktywizuje patologiczny gen przekazany przez

jednego z rodziców; ujawnia się ona u heterozygot – osób mających silniejszy jeden z dwóch genów determinujących daną cechę)

• recesywnego(choroba uaktywnia się w wyniku otrzymania od obojga rodziców patologicznego genu; ujawnia się u homozygot – osób mających identyczne oba geny odpowiadające za daną cechę

Okołoporodowa patogeneza zaburzeń rozwoju

Do tej grupy należą wszystkie czynniki powodujące nieprawidłowy przebieg porodu, wylewy wewnątrzczaszkowe, niedotlenienie. W patologii porodu ważną rolę odgrywa nieprawidłowe ułożenie płodu w kanale rodnym – powodujące poród pośladkowy, zbyt krótka lub przedłużająca się akcja porodowa, niewłaściwie zastosowana pomoc w narodzinach (ręczne wygniatanie płodu) oraz w przystosowaniu do nowych warunków życia (zbyt duże stężenie tlenu w inkubatorze powodujące zwłóknienie pozasoczewkowe oka, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, upośledzenie umysłowe)

Pourodzeniowa patogeneza zaburzeń rozwoju

• niedożywienie i nieprawidłowe żywienie niemowląt (brak podaży pełnowartościowych białek i witamin)

• zatrucia• ostre lub przewlekłe niedobory tlenu• przyzakaźne i poszczepienne powikłania neurologiczne powstające w

przebiegu chorób bakteryjnych i wirusowych, a także ich profilaktyki(stosowanie szczepień)

• infekcje mózgu i opon mózgowych(wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby, choroby zakaźne zwierzęce, pasożyty oraz niepożądanym działaniem leków)

• urazy czaszkowo- mózgowe (wypadki komunikacyjne, fizyczne znęcanie się nad dzieckiem); Urazy mogą być zamknięte (nie ma uszkodzeń czaszki lub uszkodzenie polega na złamaniu , pęknięciu kości bez jej przemieszczenia) oraz urazy otwarte (przerwanie skóry, złożone złamanie kości czaszki oraz różnego stopnia uszkodzenia mózgu).

Bezpośrednim następstwem urazu mózgu może być obrzęk, wstrząśnienie, stłuczenie, zranienie mózgu lub krwiak wewnątrzmózgowy

Klasyfikacja

Populacja osób upośledzonych umysłowo jest grupą niejednolitą. Zróżnicowanie wynika z:• niejednorodnej etiologii zaburzenia• niejednorodnego obrazu klinicznego• zróżnicowanej głębokości upośledzenia• różnych możliwości dotyczących nabywania

kompetencji intelektualnych, społecznych, szkolnych oraz motorycznych

Klasyfikacja

Ze względu na patomechanizm zaburzeń rozpoznawanych jako upośledzenie umysłowe mogą być one spostrzegane jako:

Zaburzenia pierwotne – powstające na podłożu organicznym i ujawniające się w pierwszych miesiącach życia

Zaburzenia wtórne – powstające na tle innych zaburzeń, a także ograniczeń w rozwoju wynikających z niewłaściwego leczenia i rehabilitacji oraz niewłaściwej opieki i stymulacji rozwoju

Klasyfikacja

Ze względu na stopień nieprawidłowości dostrzeganych w budowie ciała (zaburzenia proporcji między długością tułowia, a kończyn, deformacje czaszki i klatki piersiowej, obecność boczno–tylnych skrzywień kręgosłupa, przepukliny rdzeniowej, niedowładów kończyn, zniekształceń stóp i dłoni jak wielopalczastość (polidaktylia) czy zrośnięcie palców (syndaktylia), wad serca, nerek, narządów płciowych) wyróżnia się co najmniej dwie główne formy kliniczne:• akliniczną postać upośledzenia umysłowego (w wyglądzie

zewnętrznym brak stygmatyzacji fizycznej)• kliniczną postać upośledzenia umysłowego (liczne cechy

stygmatyzacji fizycznej występujące o osób upośledzonych umysłowo)

Klasyfikacja

Kolejne kryterium to społeczne funkcjonowanie osób upośledzonych umysłowo (poziom samodzielności w zaspokajaniu własnych potrzeb oraz zdolności do niezależnej egzystencji):• osoby o dużym stopniu samodzielności• częściowo samodzielne • niesamodzielne

Klasyfikacja

Poziom rozwoju myślenia, zdolności do wykonywania operacji myślowych wykazuje duże różnice wśród osób upośledzonych. Ich możliwości mogą ograniczać się do następujących poziomów myślenia:• poziom myślenia sensoryczno–motorycznego

(upośledzeni w stopniu głębokim i znacznym)• myślenie przedoperacyjne (upośledzeni w stopniu

umiarkowanym)• myślenie operacyjne – stadium operacji

konkretnych (upośledzeni w stopniu lekkim)

Klasyfikacja

Ze względu na zdolności do nabywania wiadomości i umiejętności ważnych kulturowo – czytanie, pisanie, liczenie poszczególne osoby upośledzone umysłowo mogą należeć do grupy:• osób niewyuczalnych• osób częściowo wyuczalnych• osób wyuczalnych

Klasyfikacja

Jednym z bardzo ważnych wskaźników rozwoju intelektualnego ewentualnie jego upośledzenia umysłowego jest iloraz inteligencji.

Odwołując się do poziomu rozwoju intelektualnego tradycyjna klasyfikacja zaproponowana w 1915 roku przez Kraepelina obejmowała następujące stopnie upośledzenia:• debilizm – najlżejszy stopień upośledzenia• imbecylizm – średni stopień upośledzenia• idiotyzm – najcięższa postać upośledzenia

Klasyfikacja

Obecnie w Polsce i w wielu innych krajach świata obowiązuje wprowadzona 1 stycznia 1968 roku przez Światową Organizację Zdrowia WHO czterostopniowa klasyfikacja upośledzenia umysłowego wprowadzając nowe określenia odnoszące się do zróżnicowanego stopnia upośledzenia:• lekkie• znaczne • umiarkowane• głębokie

Intelekt – stopnie upośledzenia – IQ

DSM – IV –TR Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne

• Lekkie: 50-55 do ok. 70• Umiarkowane: 35-40 do

50-55• Znaczne: 20-25 – 35-40• Głębokie: poniżej 20 lub

25

ICD - 10 Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób

• Łagodne: 50 – 69• Umiarkowane: 35 – 49• Znaczne: 20 – 34• Głębokie: poniżej 20

Lekkie upośledzenie umysłowe

• Są zdolne do „uczenia się; osoby wyuczalne• Ich poziom intelektualny w okresie dorosłości może być

podobny do obserwowanego u przeciętnego 10 –latka• Przystosowanie społeczne może być zbliżone do

przystosowania osób zdrowych wchodzących w fazę dojrzewania, ale nie identyczne, gdyż brak im właściwej dziecku zdrowemu inwencji oraz wyobraźni

• Wymagają pewnego stopnia dozoru, gdyż mają ograniczoną zdolność przewidywania konsekwencji własnych zachowań

• Mogą opanować podstawy wiedzy szkolnej, nauczyć się nieskomplikowanych umiejętności zawodowych, osiągnąć duży stopień samodzielności


• Procesy orientacyjne: Spostrzeganie

• Uwaga

• Pamięć

• Sprawność spostrzegania zbliżona do obserwowanej u osób w normie. Spostrzeżenia nieprecyzyjne, trudności z wyróżnianiem istotnych szczegółów

• Uwaga dowolna dobrze skoncentrowana na materiale konkretnym; krótko i słabo koncentruje się na treściach abstrakcyjnych, trudnych do zrozumienia; ograniczony zakres uwagi

• Dobra pamięć mechaniczna, zdarzają się przypadki wybitnie dobrej pamięci „fotograficznej”. Słaba pamięć logiczna i dowolna; uczenie się bez zrozumienia, wolne tempo uczenia się; zapamiętuje piosenki, wiersze


• Mowa

• Procesy intelektualne: Myślenie

Maksymalny poziom rozwoju umysłowego: w wieku 15-21 lat osiąga wiek inteligencji 8-12 lat

• Opóźniony rozwój mowy, często posługiwanie się pojedynczymi wyrazami, trudności z wypowiadaniem myśli, formułowaniem wypowiedzi, agramatyzmy, częste wady wymowy

• Dominuje myślenie konkretno– obrazowe nad abstrakcyjnym myśleniem słowno–pojęciowym. Upośledzone abstrahowanie, uogólnianie, porównywanie oraz rozumowanie przyczynowo- skutkowe, wnioskowanie i tworzenie pojęć. Mała samodzielność myślenia, zwolnione tempo, mała płynność i plastyczność. Słaby krytycyzm, ograniczona zdolność do samokontroli. Dobrze definiuje pojęcia konkretne, nie potrafi podać definicji abstrakcyjnych.


• Procesy wykonawcze: Motoryka

• Problemy emocjonalno– motywacyjne oraz dojrzałość społeczna

Maksymalny poziom dojrzałości społecznej 17 lat

• Opóźniony rozwój ruchowy: siadanie w końcu 1 roku życia, chodzenie pod koniec 2 roku życia; brak precyzji ruchów, ruchy słabo skoordynowane. Może opanować czynności zawodowe i bardzo dobrze je wykonywać.

• Osłabiona kontrola popędów, emocji, dążeń. Utrudnione przystosowanie społeczne; niektóre dzieci osiągają znaczny stopień uspołecznienia

Umiarkowane upośledzenie umysłowe

• Mogą nauczyć się w ograniczonym zakresie czytać i pisać (zwykle pojedyncze słowa)

• Nabyć nieskomplikowane umiejętności dotyczące obsługiwania siebie i werbalnego komunikowania się oraz wykonywania prostych czynności zawodowych

• W okresie życia dorosłego uzyskują poziom intelektualny nie przekraczający poziomu dziecka zdrowego w wieku czterech do siedmiu lat

• Zdarza się, że ujawniają dobrze opanowane fragmentaryczne umiejętności oraz wykazują fragmentaryczne uzdolnienia

• Ich wygląd zewnętrzny (morfologiczne właściwości organizmu ) zazwyczaj wskazuje na różnego typu pojedyncze lub złożone nieprawidłowości – zawsze gorsza jest koordynacja ruchów

• Osoby te mogą osiągnąć częściową samodzielność oraz akceptowany społecznie sposób zachowania



• Uwaga

• Pamięć

• Zmniejszona sprawność spostrzegania; spostrzega cechy konkretne, nie odróżnia cech ważnych

• Trudności z koncentrowaniem uwagi dowolnej; dobrze koncentruje uwagę wykonując czynności proste, mechaniczne i na interesujących przedmiotach; dominuje uwaga mimowolna

• Ograniczony zakres pamięci; bardzo wolne tempo uczenia się; potrafi zapamiętać proste piosenki i wiersze


• Mowa


w wieku 15 lat osiąga wiek inteligencji 7-8 lat

• Znacznie opóźniony rozwój mowy, w wypowiedziach pojedyncze wyrazy; używa prostych zdań, liczne agramatyzmy, wymowa wadliwa, niewyraźna; ograniczony zasób słownictwa, brak pojęć abstrakcyjnych

• Słabo rozwinięte myślenie słowno – pojęciowe; myślenie ma charakter konkretnoobrazowy; upośledzone rozumowanie przyczynowo-skutkowe; bardzo wolne tempo myślenia, brak samodzielności, krytycyzmu, zdolności do samokontroli; pojęcia definiuje przez opis przedmiotu i materiał z którego jest zrobiony, lub przez użytek




Maksymalny poziom dojrzałości społecznej 10 lat

• Poważnie opóźniony rozwój ruchowy: siadanie w 2 roku życia, chodzenie w 3 roku życia; dość dobrze radzi sobie z samoobsługą; wyuczalne w wykonywaniu prostych czynności zawodowych, pod nadzorem obsługuje proste urządzenia i maszyny; ruchy mało precyzyjne, niezgrabne; wolne tempo czynności ruchowych

• Ujawnia wrażliwość emocjonalną, głębokie przywiązanie do wychowawców; słabo kontroluje emocje, popędy i dążenia

Znaczne upośledzenie umysłowe

• Występują u nich wielozakresowe zaburzenia – sensoryczne, motoryczne oraz zdolności werbalnego komunikowania się

• Opanowują w ograniczonym stopniu umiejętności związane z przestrzeganiem higieny osobistej, wykonywaniem podstawowych czynności samoobsługowych (wcześnie zorganizowana rewalidacja)

• Konieczność stosowania w odniesieniu do osób znacznie upośledzonych wnikliwego nadzoru i sprawowania opieki ze strony innych osób



• Uwaga

• Pamięć

• Znacznie zmniejszona sprawność i szybkość spostrzegania; spostrzeżenia niedokładne; trudności rozpoznawania przedmiotów, wyodrębniania elementów z całości

• Znaczne trudności w mobilizowaniu uwagi; koncentruje się na przedmiotach służących zaspokajaniu potrzeb, wyróżniających się np. zdecydowaną barwą; brak uwagi dowolnej; uwaga jedynie mimowolna

• Zapamiętywanie wybitnie utrudnione; zakres pamięci znikomy, mała trwałość pamięci; potrafi zapamiętać powtarzające się bodźce i zdarzenia


• Mowa


w wieku 8-10 lat osiąga wiek inteligencji do 3 lat; osoby dorosłe nie przekraczają poziomu intelektualnego dziecka w wieku 5-6 lat

• Głębokie opóźnienie rozwoju mowy; często nie buduje zdań, wypowiedzi monosylabami lub jednym wyrazem; czasem używa zdań prostych, nie odmienia przez przypadki; mowa bełkotliwa; zasób słownictwa minimalny

• Dominuje myślenie sensoryczno-motoryczne; głęboko upośledzone myślenie słowno-pojęciowe




Maksymalny poziom dojrzałości społecznej 7-8 lat

• Głęboko opóźniony rozwój ruchowy: siadanie i chodzenie w wieku przedszkolnym; może przyswoić sobie ruchy niezbędne do wykonywania czynności związanych z samoobsługą, ale wymaga to dłuższego ćwiczenia; znacznie upośledzona motoryka rąk

• Zdolne do okazywania uczuć przywiązania; nie kontroluje emocji i popędów; mało samodzielne, wymaga stałej pomocy i kontroli; zaspokaja proste potrzeby; nauczone dba o higienę osobistą

Głębokie upośledzenie umysłowe

• Konieczność stałego wspierania tej grupy osób w podstawowych czynnościach życiowych

• U części osób z tej grupy występuje głęboki deficyt rozwoju uniemożliwiający wykonywanie najbardziej elementarnych czynności

• Jeśli nabywają umiejętność werbalnego komunikowania się to zazwyczaj ograniczona jest ona do kilku zniekształconych słów kojarzonych z powtarzającymi się zdarzeniami

• Wśród osób głęboko upośledzonych umysłowo powszechne są deformacje fizyczne, patologia oun oraz deficyty wzroku, słuchu, napady padaczkowe itp.



• Uwaga

• Pamięć

• Głęboko zaburzona sprawność spostrzegania; w niektórych przypadkach nie udaje się wywołać koncentracji wzroku na przedmiocie; reakcje dotyczą głównie bodźców sygnalizujących pokarm

• W niektórych przypadkach brak objawów koncentracji uwagi mimowolnej

• Zapamiętywanie i uczenie się zniesione lub widoczne tylko w opanowywaniu prostych reakcji ruchowych lub reakcjach odszukiwanego schowanego przedmiotu


• Mowa

Procesy intelektualne: Myślenie

• Mowa niewykształcona, opanowuje dwa, trzy wyrazy i rozumie kilka prostych poleceń

• Niewykształcone




Maksymalny poziom dojrzałości społecznej 4 lata

• Zdolne do opanowania chodzenia; ruchy automatyczne, stereotypowe, które służą wykonywaniu prostych czynności

• Zdolne do wyrażania prostych emocji; najczęściej brak objawów życia uczuciowego i przejawów samodzielności; często nawet w wyniku długotrwałego ćwiczenia nie można nauczyć go sygnalizowania potrzeb fizjologicznych

Dziękuję za uwagę

Upośledzenie umysłowe

Documents

Transcript of Upośledzenie umysłowe