Zaçmaprof. dr hab. Maria Hanna Ni˝ankowska

ul. Olszewskiego 58, 51–646 Wroc∏aw www.spektrum.wroc.pl

CHIRURGIA OKA

OPERACJE WAD WZROKU – krótkowzrocznoÊç,nadwzrocznoÊç, astygmatyzm

– laserowe LASIK, EPI-LASIK,TRANS EPI-LASIK

– wszczep SOCZEWKI FAKIJNEJ w krótkowzrocznoÊci niemo˝liwej do korekty laserowej

USUWANIE ZAåMY– ultranowoczesne metody– wszczepy wieloogniskowe– wszczepy korygujàce astygmatyzm

OPERACJE SIATKÓWKI – wszystkie wskazania

WITREKTOMIA – usuwanie krwotoków,otwory plamki

LECZENIE LASEROWE – choroby siatkówki,jaskra

LECZENIE INIEKCJAMI DOGA¸KOWYMI– AMD, obrz´ki plamki

OPERACJE ZEZA

UDRO˚NIANIE DRÓG ¸ZOWYCH– u noworodków, dzieci i doros∏ych

OPERACJE ZEWNÑTRZGA¸KOWE– skrzydlik, korekta ustawienia powiek itp.

BADANIA DIAGNOSTYCZNE

KOMPUTEROWE BADANIE WZROKU

BADANIA PROFILAKTYCZNE WCZEÂNIAKÓW

DIAGNOSTYKA I PROFILAKTYKA JASKRY

• Obrazowanie kàta przesàczania AS OCT Visante

• Obrazowanie w∏ókien nerwowych i tarczynerwu wzrokowego OCT Cirrus, HRT III

• Badanie pola widzenia (perymetria) metodàHumphreya – komputerowe monitorowaniezmian

• Pomiar ciÊnienia metodà Goldmanna z uwzgl´dnieniem gruboÊci rogówki

• Komputerowy pomiar ciÊnienia

Diagnostyka i monitorowanie AMD oraz innych chorób siatkowki

– najnowszej generacji OCT Cirrus– angiografia fluoresceinowa– zdj´cia barwne dna oka (CUKRZYCA)– USG oka i oczodo∏u

DIAGNOSTYKA PRZEDNIEGO ODCINKA OKA• Topografia rogówki• Badanie gruboÊci rogówki (pachymetria)• Fotografia zmian w przednim odcinku oka

DIAGNOSTYKA ZEZA I KWALIFIKACJA DO OPERACJI

Co oferuje OOK SPEKTRUM?

KONSULTACJE OKULISTYCZNE – WYSOKIEJ KLASY SPECJALIÂCIOKULISTYKA DZIECI¢CA, PORADNIA DLA S¸ABOWIDZÑCYCH

Zaçma zajmuje pierwsze miejsce

w rankingu przyczyn Êlepoty

we wspó∏czesnym Êwiecie

wg statystyk Âwiatowej Organizacji Zdrowia (WHO)

Co to jest zaçma zwiàzana z wiekiem?

Zaçma jest to post´pujàce zm´tnienie soczewki. Z czasemprowadzi ono do praktycznej Êlepoty, pozwalajàcej jedynie na zacho-wanie percepcji Êwiat∏a. W okresie narastania zaçma mo˝e dawaçró˝norodne zaburzenia widzenia, zale˝nie od umiejscowienia zm´t-nieƒ.

4

Zaçma korowa. Obni˝a ostroÊç wzroku, utrudnia widzeniezmierzchowe, rozszczepia Êwiat∏o i zamazuje kontury.

Zaçma jàdrowa. Obni˝a ostroÊç widzenia w dal, a poprawia widzenie z bliska. Bywa d∏ugo akceptowana przez osoby niewymagajàce dobrego widzenia w dal.

5

Zaçma ca∏kowita, przejrza∏a z twardym „bursztynowym”jàdrem. Powoduje Êlepot´ i grozi powik∏aniami:– podwichni´ciem soczewki,– jaskrà wtórnà.

Zaçma podtorebkowa tylna. Wyst´puje cz´sto i jest g´stymzm´tnieniem soczewki w jej tylnym biegunie. Mimo przejrzystoÊcipozosta∏ych cz´Êci soczewki wybitnie upoÊledza wzrok, gdy˝ le˝yna osi optycznej (fotografia pokazuje soczewk´ widzianà z boku).

Jak i kiedy leczyç zaçm´?

Nie ma leków, które zapobiegajà lub hamujà rozwój zaçmy.Zm´tnia∏a soczewka musi byç usuni´ta operacyjnie i zastàpionawszczepionà w jej miejsce sztucznà soczewkà wewnàtrzga∏kowà(implantem – IOL)

Wspó∏czesne metody usuwania zaçmy w systemie „chirurgiijednego dnia”, a tak˝e dobry efekt optyczny uzyskiwany nie-mal bezpoÊrednio po operacji wskutek wszczepienia sztucz-nej soczewki wewnàtrzga∏kowej przemawiajà za wczesnymusuwaniem zaçmy.

Osoba czynna zawodowo stwierdzajàc, ˝e m´tniejàca so-czewka jest przyczynà dyskomfortu przy prowadzeniu samo-chodu lub powoduje nieostre widzenie w dal i rozdwajanie si´konturów liter z bliska, decyduje si´ na jej wczesne usuni´cie,gdy˝ jest motywowana mo˝liwoÊcià przywrócenia pe∏nej spraw-noÊci wzrokowej niemal bez przerywania swojej aktywnoÊci.

Osoba w starszym wieku, w obawie przed obcià˝eniemoperacjà, cz´sto odwleka decyzj´ o operacji usuni´cia zaçmyz powodu wspó∏istnienia innych chorób ograniczajàcych jejsprawnoÊç. We w∏aÊciwej decyzji powinna pomóc informacja,

6

Kiedy poddaç si´ operacji usuni´cia zaçmy?

O wyborze momentu, w którym pacjent chce poddaçsi´ operacji usuni´cia zaçmy, decyduje jego subiek-tywne odczucie „z∏ego widzenia”, którego nie mo˝napoprawiç okularami.

i˝ przed operacjà, w jej trakcie i po operacji nad bezpieczeƒ-stwem pacjenta czuwa doÊwiadczony anestezjolog. W czasieanestezjologicznej wizyty kwalifikacyjnej zapoznaje si´ on ze stanem ogólnym operowanego i wybiera dla niego naj-w∏aÊciwszy sposób znieczulenia. Procedura operacyjna jestkrótka, a anestezjolog zapewnia jej bezbolesnoÊç. Usuni´cie zaçmy w mniej zaawansowanym stadium minimalizuje ope-racyjny uraz oka i pozwala na szybkà optymalizacj´ widzenia.Przywrócenie sprawnoÊci wzrokowej u∏atwia pacjentowi aktywnoÊç zarówno intelektualnà, jak i fizycznà, wp∏ywajàcpozytywnie na jego samopoczucie.

Im póêniej operuje si´ zaçm´, tym d∏u˝szy mo˝e byçokres rekonwalescencji. Usuwanie stwardnia∏ej soczewkijest bowiem bardziej skomplikowane. Przeciwwskazane jest wi´c oczekiwanie na ca∏kowite zm´tnieniesoczewki, a tym bardziej utrzymywanie zaçmy „przejrza∏ej”.Taki stan grozi powik∏aniami w postaci podwichni´cia soczew-ki lub wystàpienia wtórnej jaskry. Operacja staje si´ wtedykonieczna, jest bardziej skomplikowana i nie zawsze pozwalana odzyskanie dobrego widzenia.

Poj´cie „zaçma dojrza∏a” jest nieaktualne, gdy˝ pochodzi z lat,kiedy nie by∏o mo˝liwoÊci wszczepiania soczewek, a stosowanemetody usuwania zaçm wymaga∏y wielomiesi´cznego okresurekonwalescencji.

7

!

Jakie znaczenie dla decyzji o usuni´ciu zaçmy maokulistyczna wizyta kwalifikacyjna w OOK SPEKTRUM?

Pacjent decyduje si´ na operacj´ zaçmy wtedy, gdyprzewiduje jej pozytywne efekty. Zaçma cz´sto wspó∏istnieje z inny-mi chorobami oka. Lekarz operujàcy musi zapoznaç si´ ze stanemoka osoby przygotowywanej do operacji, a pacjent powiniendowiedzieç si´, jakiego efektu mo˝e oczekiwaç.

Wizyta kwalifikacyjna u okulisty–operatora przed operacjà zaçmy ma na celu pe∏ne i wnikliwe zbadanie stanu narzàduwzroku pacjenta. Zaçma mo˝e bowiem wyst´powaç w oczachdotkni´tych jednoczeÊnie innymi chorobami zwiàzanymi z wie-kiem, których skutki uniemo˝liwià osiàgni´cie pe∏nej ostroÊciwzroku, o czym pacjent powinien byç uprzedzony. Chorobyte mogà jednak stanowiç dodatkowe wskazanie do usuni´ciazaçmy.

Zwyrodnienie plamki zwiàzane z wiekiem (AMD) jest cz´-stym powodem analizy celowoÊci wczesnego usuwania zaçmy.„Plamka” to nazwa tej cz´Êci dna oka, która jest po∏o˝ona naprzeciw êrenicy. G´stoÊç nagromadzonych w niej czopkówdecyduje o wysokiej ostroÊci widzenia w dal oraz zdolnoÊciprecyzyjnego widzenia z bliska. Spodziewany stopieƒ poope-racyjnego odzyskania wzroku zale˝y od stopnia uszkodzeniaplamki. Niekiedy jednak AMD stanowi wskazanie do wczesne-go usuni´cie zaçmy, pozwalajàc na lepszà kontrol´ funkcjiplamki w tych typach zwyrodnienia, które mo˝na skutecznieleczyç jedynie na okreÊlonym etapie rozwoju.

Retinopatia cukrzycowa tak˝e stanowi wskazanie do wcze-snego usuni´cia zaçmy, gdy˝ zm´tnia∏a soczewka utrudnia

8

kontrolowanie rozwoju oraz leczenie zmian na dnie oka.W tym aspekcie nawet uszkodzenie plamki – makulopatia cu-krzycowa, mimo gorszego rokowania co do ostroÊci wzrokupo usuni´ciu zaçmy, mo˝e równoczeÊnie byç wskazaniem dotej operacji.

We wszystkich formach jaskry istnieje wskazanie do wcze-snego usuni´cia zaçmy. Leczenie jaskry jako choroby nerwuwzrokowego wymaga obserwacji dna oka, które zaçma prze-s∏ania. Usuni´cie zaçmy poprawia funkcj´ widzenia nawetwtedy, gdy jest ono ju˝ cz´Êciowo uszkodzone przez jaskr´.

Jaskra w przebiegu zespo∏u PEX, w której wysokie ciÊnie-nie jest spowodowane zablokowaniem odp∏ywu z∏ogami„z∏uszczajàcej si´” soczewki, stanowi zdwojone wskazanie dowczesnego usuni´cia zaçmy. Operacja przyczynia si´ do wy-p∏ukania zanieczyszczeƒ z dróg odp∏ywu i usuwa ich êród∏o,co zarówno obni˝a ciÊnienie, jak i poprawia rokowanie.

Pierwotne zamkni´cie kàta stanowi szczególne i mocnouzasadnione wskazanie do wczesnego usuni´cia zaçmy, któ-ra zwi´ksza obj´toÊç soczewki zamykajàcej kàt przesàczania.Wczesne usuni´cie zaçmy mo˝e go otworzyç, jest wi´c rów-noczeÊnie operacjà przeciwjaskrowà. Pierwotne Zamkni´cie Kàta to stan anatomiczny, typowy dlaoczu nadwzrocznych (tzw. „dalekowidzów”). Mo˝e on pro-wadziç do jaskry objawiajàcej si´ groênym dla wzroku atakiem.Stwierdzenie takiego stanu „przedjaskrowego” w oku z zaçmàpoczàtkowà jest wskazaniem do jej wczesnego usuni´cia (patrzstr. 22–23). Zobacz tak˝e: informator SPEKTRUM pt. „Jaskra – jak leczyç i zapobiegaç?”

9

Jak ustala si´ optymalnà dla pacjenta pooperacyjnàrefrakcj´ oka?

Mo˝liwoÊç zastàpienia w∏asnej soczewki wszczepem wewnàtrz-ga∏kowym dobranym „na miar´” pozwala zastosowaç takà jego mocoptycznà, która mo˝e zniwelowaç wczeÊniejszà wad´ wzroku.

Lekarz, który b´dzie przeprowadza∏ operacj´, podczas wizytykwalifikacyjnej pyta pacjenta o jego wymagania wzrokowezwiàzane m.in. z charakterem pracy i najbardziej przydatnàodleg∏oÊcià optymalnego widzenia, zwracajàc jednoczeÊnieuwag´ na koniecznoÊç zachowania w przysz∏oÊci takiej optycz-nej równowagi obu oczu, która pozwoli na dobre obuocznewidzenie w dal i z bliska.

Po usuni´ciu zaçmy pacjent, któryzdecydowa∏ si´ na zastosowaniewszczepu sztucznej soczewki za-pewniajàcej normowzrocznoÊç,a wi´c dobrà ostroÊç wzroku w dalbez korekcji, musi u˝ywaç okularydo bli˝y o mocy +2,5 lub + 3,0 D.Jest to sytuacja znana ka˝demuzdrowemu, normowzrocznemucz∏owiekowi po 60 roku ˝ycia, gdy˝wtedy w∏asna soczewka tak˝e tracizdolnoÊç akomodacji, tzn. przysto-sowywania si´ do dobrego widze-nia z bliska. Osoba, która by∏a wczeÊniej krótko-widzem i jest przyzwyczajona donoszenia okularów w dal, a czytania

10

Soczewka AcrySof® IQ Natural.

bez nich, woli zazwyczaj, by jej pooperacyjna refrakcja wyno-si∏a ok. – 2,5 lub – 3,0 D, tzn. aby okulary w dal korygowa∏yjej krótkowzrocznoÊç jak dawniej, a jednoczeÊnie aby mog∏adobrze widzieç bez okularów z odleg∏oÊci 30–40 cm.

Innym rozwiàzaniem jest tzw. monowizja. Polega ona na po-operacyjnej normowzrocznoÊci jednego oka, przy za∏o˝eniuniskiej krótkowzrocznoÊci, ok. – 2,5 D, oka drugiego. Pozwa-la to widzieç w dal i czytaç bez okularów. W takich przypad-kach pacjent powinien jednak u˝ywaç korekcji okularowej dodali podczas prowadzenia samochodu. Podobnie przy d∏ugo-trwa∏ej pracy z bliskiej odleg∏oÊci odpowiednie okulary dajàpe∏ny komfort widzenia obuocznego.

Sà te˝ pacjenci, który chcàuniezale˝niç si´ od okula-rów zarówno przy patrze-niu w dal, jak i z bliska. Najcz´Êciej sà to „dalekowi-dze”, noszàcy na sta∏e oku-lary z soczewkami „+”,które muszà zmieniaç nasilniejsze do bli˝y. Majà onimo˝liwoÊç wszczepieniaimplantu wieloognisko-wego, który pozwala nawidzenie w dal i z bliskabez zmiany okularów. Dlazapewnienia komfortu wi-dzenia implant ten powi-nien byç wszczepiony doobu oczu (zobacz str. 15).

11

Soczewka wieloogniskowa AcrySof® IQ ReSTOR®.

W jaki sposób oblicza si´ moc optycznà wszczepu (IOL),aby uzyskaç po˝àdanà refrakcj´ operowanego oka?

Ostatnim elementem wizyt przygotowawczych przed usuni´-ciem zaçmy w OOK SPEKTRUM jest dokonanie pomiarów biome-trycznych oka pacjenta. Na podstawie tych pomiarów zostaje obliczo-na moc optyczna implantowanej soczewki.

Biometria optyczna jest obecnie najnowoczeÊniejszà i naj-dok∏adniejszà metodà pomiarów. W OÊrodku Okulistyki Klinicznej SPEKTRUM do obliczania mocy wszczepów we-wnàtrzga∏kowych u˝ywany jest wysoko zaawansowany tech-nologicznie aparat IOL-Master firmy Zeiss. Pomiary wykony-wane sà metodà bezdotykowà. Ich wynik, wraz z pisemnàinformacjà o zamierzonej, ustalonej z pacjentem pooperacyj-nej refrakcji oka oraz o wybranym rodzaju wszczepu (IOL), sta-nowi podstaw´ dokonywanego komputerowo obliczenia jego mocy optycznej. Wynik tej kalkulacji pozwala przygoto-waç indywidualnie dobranà soczewk´ IOL, która, opatrzonanazwiskiem pacjenta, oczekuje na niego w sali operacyjnej.

Biometria akustyczna (USG) musi byç stosowana w przy-padkach, w których zaawansowana zaçma uniemo˝liwia po-miary optyczne. Wykonuje jà lekarz, przyk∏adajàc do oka son-d´ ultrasonograficznà.

Nale˝y jednak pami´taç, ˝e operacja usuni´cia zaçmy jestwykonywana przez naci´cie rogówki, która jest bardzo wa˝-nà sk∏adowà uk∏adu optycznego oka. Proces gojenia, indywi-dualny dla ka˝dej osoby, mo˝e niekiedy powodowaç takie od-chylenia od wczeÊniej zak∏adanych parametrów optycznychoka, ˝e b´dzie to wymaga∏o skorygowania okularami.

12

Jakim rodzajem wszczepu wewnàtrzga∏kowegomo˝na zastàpiç usuni´tà soczewk´?

Oddzia∏ operacyjny OOK SPEKTRUM oferuje pacjentomsoczewki wewnàtrzga∏kowe, które pod wzgl´dem swoich w∏aÊciwoÊciodpowiadajà najwy˝szym standardom Êwiatowym.

Wszczepiana soczewka wewnàtrzga∏kowa powinna cechowaçsi´ wysokimi walorami optycznymi, zdolnoÊcià zabezpieczaniawn´trza oka przed promieniami ultrafioletowymi orazdoskona∏à elastycznoÊcià, która umo˝liwia jej wszczepieniepoprzez zminimalizowane ci´cie operacyjne.

13

Wszczepieniezrolowanej sztucznej soczewkiwewnàtrzga∏kowej(implant).

Rozpr´˝ony implant soczewkipseudoakomodujàcejw torebce w∏asnejusuni´tej soczewki.

Implanty soczewkowe z rodziny AcrySof® IQ Naturalstosowane w OOK SPEKTUM posiadajà te cechy.ElastycznoÊç implantu pozwala na jego zrolowanie wewnàtrzprzyrzàdu dzia∏ajàcego na zasadzie strzykawki oraz natych-miastowe rozpr´˝enie si´ po „wstrzykni´ciu” do ∏o˝a w∏asnejtorebki soczewki. Zawieszona na fizjologicznym aparacie wi´-zad∏owym implantowana soczewka utrzymuje na trwa∏e w∏a-Êciwe po∏o˝enie zarówno pod wzgl´dem anatomicznym, jaki optycznym.

Posiada ona filtr ultrafioletu (UV) oraz ˝ó∏tawe zabarwieniepoch∏aniajàce szkodliwà dla receptorów siatkówki cz´Êç widmaniebieskiego. Jest to istotne dla oczu zagro˝onych zwyrodnieniemplamki zwiàzanym z wiekiem (AMD). Barwa implantu nie zmie-nia jednak subiektywnego odbioru kolorów.

Eliminacja efektu obwodowego zniekszta∏cenia obrazu (ryc. A)jest dodatkowà w∏aÊciwoÊcià asferycznych soczewek AcrySof® IQNatural (ryc. B).

14

Ryc. A Ryc. B

Soczewki wieloogniskowe AcrySof® IQ ReSTOR® pozwa-lajà na dobre widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Cechujeje z∏o˝ona konstrukcja, która polega na innych w∏aÊciwoÊciachoptycznych w centralnej cz´Êci wszczepu, a innych w jej cz´Êcioko∏ocentralnej. Dzi´ki temu, wykorzystujàc zjawisko zw´˝aniasi´ êrenicy przy patrzeniu z bliska i jej poszerzenie przy patrzeniuw dal, mo˝na ograniczyç u˝ywanie okularów.

Decyzja o wyborze typu implantowanej soczewki musi byç jed-nak podj´ta po konsultacji z lekarzem przeprowadzajàcymoperacj´, który po analizie indywidualnych cech oka, a tak˝epotrzeb pacjenta, pomaga wybraç optymalny dla niego typimplantu.

15

Co daje pacjentowi poddajàcemu si´ operacji zindywidualizowana opieka anestezjologiczna w OOK SPEKTRUM?

Zespó∏ anestezjologiczny, z∏o˝ony z lekarzy i piel´gniarekze znajomoÊcià specyfiki okulistycznych operacji mikrochirur-gicznych, ma za zadanie zapewniç pacjentowi bezpieczeƒstwo orazpe∏ny fizyczny i psychiczny komfort przed operacjà, podczas jejtrwania i po operacji.

Anestezjolog, aby zapewniç pe∏ne bezpieczeƒstwo pacjentowi,

który chce poddaç si´ operacji usuni´cia zaçmy, musi wczeÊniej

zapoznaç si´ z jego stanem zdrowia.

Przedoperacyjna konsultacja anestezjologiczna obejmujewywiad chorobowy, badanie fizykalne pacjenta oraz ocen´ jego wyników EKG i analiz laboratoryjnych. Na tej podstawieanestezjolog decyduje o mo˝liwoÊci i Êrodkach zapewnieniapacjentowi pe∏nego bezpieczeƒstwa w czasie operacji.

Metoda znieczulenia (znieczulenie miejscowe – kroplowelub przewodowe, a ze szczególnych wskazaƒ równie˝ znie-czulenie ogólne), jak równie˝ premedykacja, sà indywidualniedobierane i omawiane z chorym w sposób pozwalajàcy na wy-eliminowanie jego niepokoju przedoperacyjnego.

Godzin´ przed operacjà piel´gniarka anestezjologicznaprzyjmuje b´dàcego na czczo pacjenta w sali przedoperacyj-nej i przygotowuje go do znieczulenia wykonywanego przezlekarza anestezjologa.

16

W czasie operacji anestezjolog monitoruje stan ogólny pa-cjenta, zapewniajàc mu bezpieczeƒstwo oraz poczucie dobro-stanu.

Po usuni´ciu zaçmy pacjent przez 1 godzin´ odpoczywaw pokoju pooperacyjnym, gdzie nad jego stanem ogólnymczuwa piel´gniarka anestezjologiczna. Mo˝e tu rozmawiaçz rodzinà, jest pocz´stowany goràcym lub zimnym napojem,mo˝e zjeÊç Êniadanie.

W jaki sposób usuwa si´ zaçm´ w OOK SPEKTRUM,aby zminimalizowaç uraz operacyjny?

Istota wspó∏czesnej metody usuwania zaçmy polega na fako-emulsyfikacji, tzn. rozdrobnieniu soczewki wewnàtrz jej w∏asnej torebki. Po wyssaniu i wyp∏ukaniu rozdrobnionych mas oczyszczonaz nich torebka, utrzymywana na fizjologicznym miejscu przez aparatwi´zad∏owy, stanowi ∏o˝e dla wszczepu sztucznej soczewki.

Do fakoemulsyfikacji mas zaçmowych konieczna jest energia.Najcz´Êciej jest to energia ultradêwi´kowa, emitowana w ob-r´bie soczewki przez wprowadzonà do niej g∏owic´. Wraz z za-awansowaniem zaçmy wzrasta jej twardoÊç, a co za tym idziedo rozdrobnienia mas zaçmowych konieczna jest zarównowi´ksza moc energii, jak i d∏u˝szy czas jej stosowania. Nie jestto oboj´tne dla wra˝liwych tkanek oka, szczególnie dla rogówki,w której mogà wystàpiç zamglenia zwiàzane z urazem opera-cyjnym.

17

Oddzia∏ Operacyjny OOK SPEKTRUM dysponuje najbardziej technologicznie zaawansowanym aparatem do fakoemulsyfikacji zaçmy.Jest to System INFINITI™ firmy Alcon.

Przy usuwaniu zaçm twardych system INFINITI™ zwi´kszabezpieczeƒstwo operowanego oka, stosujàc technologi´OZiL™, która dzi´ki oscylacyjnemu ruchowi g∏owicy rozdrab-niajàcej soczewk´ minimalizuje zarówno energi´ ultradêwi´-kowà, jak i czas zabiegu.

Przy usuwaniu zaçm mi´kkich system INFINITI™ maksyma-lizuje bezpieczeƒstwo poprzez ca∏kowite wyeliminowanie ener-gii ultradêwi´kowej i zastàpienie jej energià strumienia p∏ynu– technologia AquaLase™ (tzw. „fako wodne”).

Minimalizacja ci´cia operacyjnego z u˝yciem systemu INFINITI™ jest mo˝liwa dzi´ki koaksjalnej budowie g∏owicywprowadzanej do wn´trza ga∏ki. D∏ugoÊç ci´cia w rogówcewynosi zaledwie 2,2 mm, a g∏adkie i samodociskajàce si´ podwp∏ywem ciÊnienia wewnàtrzga∏kowego brzegi rany zapew-niajà jej pooperacyjnà szczelnoÊç bez u˝ywania szwów. Brakszwu zwi´ksza komfort pooperacyjny, tak˝e eliminuje trwa∏ezmiany krzywizny rogówki (astygmatyzm).

18

!

Jaki jest przebieg opieki pooperacyjnej w OOK SPEKTRUM?

Wszystkie przedoperacyjne badania kwalifikacyjne pacjen-ta prowadzone przez okulist´-operatora, anestezjologa oraz per-sonel pomocniczy, a tak˝e przedstawiona ni˝ej pooperacyjna opiekalekarska mieszczà si´ w ofercie szeroko rozumianej proceduryusuni´cia zaçmy wykonywanej przez OOK SPEKTRUM.

W dniu operacji, po oko∏o godzinnej obserwacji w sali po-operacyjnej, pacjent udaje si´ do domu z okiem zabezpieczo-nym opatrunkiem na czas podró˝y. W karcie informacyjnej, zawierajàcej opis operacji, sà wymienione przepisane mu lekioraz godziny ich stosowania, a tak˝e godzina wizyty kontrol-nej w dniu nast´pnym. Leki stosowane pooperacyjnie to krople antybiotykowo-stero-idowe. W przypadku uczucia suchoÊci operowanego oka lub„piasku pod powiekami”, który jest wynikiem przedoperacyj-nego odka˝ania powierzchni oka oraz jego znieczulania, pa-cjent powinien zastosowaç nawil˝anie oka za pomocà „sztucz-nych ∏ez”.

Opatrunek oka operowanego mo˝e zostaç zdj´ty po przy-jeêdzie do domu w przypadku operacji w znieczuleniu kroplo-wym. W przypadku znieczulenia iniekcjami oko∏oga∏kowymiutrzymujàca si´ przez kilka godzin zmniejszona ruchomoÊç po-wiek i operowanego oka powoduje dyskomfort widzenia obu-ocznego, dlatego te˝ pacjent czuje si´ lepiej z opatrunkiem,który powinien pozostawaç na oku przez ca∏y dzieƒ. W dniu operacji nie ma ˝adnych szczególnych ograniczeƒw uczestniczeniu w ˝yciu rodzinnym, oglàdaniu TV itp.

19

Krople antybiotykowo-steroidowe w dniu operacji po-winny byç podawane do operowanego oka co 3 godz. Przedsnem chory powinien przemyç delikatnie powieki i okolice okaza pomocà sterylnego gazika przegotowanà wodà lub roztwo-rem soli fizjologicznej, powstrzymujàc si´ od mycia twarzy wo-dà wodociàgowà. Po zakropleniu leku oko zas∏ania si´ nowym,sterylnym opatrunkiem. W celu ochrony przed przypadkowymuciskiem oka w czasie snu wskazane jest na∏o˝enie na opatru-nek sztywnej, plastikowej os∏onki, która powinna zostaç sta-rannie przyklejona do skóry czo∏a i policzka antyalergicznymprzylepcem.

Nazajutrz po operacji pacjent zdejmuje opatrunek, przemy-wa okolice oka analogicznie jak przed snem i do czasu wizytykontrolnej podaje do oka co 3 godz. krople.

W czasie kontrolnej wizyty okulistycznej w pierwszymdniu po operacji pacjent ocenia swoje samopoczucie i zo-staje poddany badaniu ostroÊci wzroku, ciÊnienia wewnàtrz-ga∏kowego, a tak˝e szczegó∏owej biomikroskopowej kontrolioperowanego oka. W zale˝noÊci od wyniku badania zostajàustalone dalsze zalecenia terapeutyczne, kolejna wizyta kon-trolna (do 7–8 dni) oraz przewidywany termin powrotu do ak-tywnoÊci zawodowej.

Wynik drugiej obowiàzkowej kontroli pooperacyjnej de-cyduje o wyznaczeniu przez lekarza, który prowadzi∏ operacj´,kolejnych wizyt.

Docelowe okulary korekcyjne zapewniajàce widzenie obu-oczne mogà byç przepisane dopiero po pe∏nej stabilizacji stanurefrakcji operowanego oka, najcz´Êciej po kilku tygodniach.

20

Jakie sà w Êwietle wczeÊniej opisanej proceduryoperacji wspó∏czesne wskazania do usuni´cia soczewki?

Wspó∏czesne metody mikrochirurgii okulistycznej orazmo˝liwoÊci zastàpienia w∏asnej soczewki wysokiej jakoÊci implan-tem zwi´kszajà zarówno bezpieczeƒstwo zabiegu, jak i jego efektfunkcjonalny. Powoduje to poszerzenie wskazaƒ operacyjnych.

Usuwanie zaçmy poczàtkowejObecna technika operacji zaçmy pozwala na jej wykonywaniew systemie „chirurgii jednego dnia”, a ma∏a i samouszczelnia-jàca si´ rana operacyjna, która nie wymaga zak∏adania szwuoraz krótkotrwa∏oÊç zabiegu wp∏ywajà na minimalizacj´ po-wik∏aƒ oraz szybkà rehabilitacj´ wzrokowà. Z tego powoduaktualnie wskazaniem do usuni´cia zaçmy jest subiektywnieodczuwany dyskomfort widzenia. Takie post´powanie znajdu-je obiektywne uzasadnienie w tym, i˝ odzyskanie pe∏nej spraw-noÊci wzrokowej po usuni´ciu zaçmy we wczesnym okresiezm´tnienia soczewki jest pe∏niejsze i szybsze. A zatem wcze-sna operacja, z szybkim powrotem do aktywnoÊci, przynosikorzyÊci nie tylko w wymiarze jednostkowym, ale tak˝e spo-∏ecznym i ekonomicznym.

Chirurgiczna korekcja wysokich wad wzroku przez wy-mian´ soczewkiMo˝liwoÊç wymiany w∏asnej soczewki na odpowiednio dobrany implant o mocy korygujàcej wysokà wad´ refrakcjistanowi dobre rozwiàzanie w tych przypadkach, w którychstopieƒ wady przekracza granice mo˝liwoÊci laserowej chirurgiirefrakcyjnej.

21

W wysokiej krótkowzrocznoÊci takie post´powanie jestwskazane szczególnie przy rozpoczynajàcym si´ rozwojuzaçmy, zwi´kszajàcej krótkowzrocznoÊç i wybitnie pogarsza-jàcej widzenia.

W wysokiej nadwzrocznoÊci usuni´cie soczewek i zastoso-wanie implantu stanowi dodatkowo sk∏adowà leczenia JaskryPierwotnie Zamkni´tego Kàta (JPZK).

Oczy nadwzroczne sà anatomicznie predysponowanedo jaskry tego typu i badanie za pomocà OCT VISANTE mo-˝e wykazaç w nich istnienie Pierwotnego Zamkni´cia Kàta nawi´kszej lub mniejszej cz´Êci obwodu. Stanowi to stan przed-jaskrowy, a wczesne usuni´cie m´tniejàcej soczewki jest lecze-niem profilaktycznym.Ryciny na stronie 23. przedstawiajà obraz przedniego odcinka okaz zaznaczonym szczelinowato wàskim dost´pem do szczytu kà-ta utworzonego przez rogówk´ i le˝àcà na soczewce t´czówk´(ko∏o ˝ó∏te, ryc. A). W stanie poszerzenia êrenicy fa∏dy t´czówkistykajàc si´ z rogówkà, ca∏kowicie odcinajà dost´p cieczy wod-nistej do szczytu kàta przesàczania, gdzie znajdujà si´ drogi od-p∏ywu (ko∏o czerwone, ryc. A). Po usuni´ciu m´tniejàcej soczewkii zastàpieniu jej implantem kàt rogówkowo-t´czówkowy jest szeroki i nie zamyka dost´pu cieczy wodnistej do dróg odp∏ywunawet po rozszerzeniu êrenicy (ko∏a zielone, ryc. B).

PAMI¢TAJ!W oczach nadwzrocznych, w których z wiekiem wyst´puje Pierwotne Zamkni´cie Kàta ze wzrostemciÊnienia prowadzàcym do jaskry, usuni´cie soczewkiotwiera naturalnà drog´ odp∏ywu cieczy wodnisteji stanowi skuteczne, przyczynowe leczenie przeciw-jaskrowe.

23

Obrazowanie przedniego odcinka za pomocà aparatu OCT VISANTE pokazuje, jak skuteczne jest wczesne usuni´ciezaçmy w oku, w którym dochodzi do zamkni´tego kàta wwyniku sfa∏dowania t´czówki przy rozszerzeniu si´ êrenicy (ryc.A, po prawej).

Ryc. B. to obraz szerokiego dost´pu do kàta przesàczaniaw drugim oku tej samej osoby, w którym zosta∏a usuni´ta zaçma. Stan ten nie zmienia si´ mimo rozszerzenia êrenicy (ryc. B, po prawej).

Zobacz tak˝e: informator SPEKTRUM pt. „Jaskra – jak leczyçi zapobiegaç?”

Ryc. B

Ryc. A

Czy operacja zaçmy jest ca∏kowicie bezpieczna i nie grozi ˝adnymi powik∏aniami?

Post´p technologiczny, jaki dokona∏ si´ w dziedzinie tech-niki usuwania zaçmy niezwykle zwi´kszy∏ bezpieczeƒstwo tej ope-racji, nie móg∏ jednak w stu procentach znieÊç ryzyka, które wià˝esi´ z ka˝dym naruszeniem ciàg∏oÊci tkanek, zw∏aszcza organu takwra˝liwego, jakim jest oko.

Zespó∏ operatorów OOK Spektrum posiada wysokie kwalifi-kacje i du˝e doÊwiadczenie zawodowe. Bezpieczeƒstwo ichdzia∏aƒ wspomaga tak˝e wysoka jakoÊç instrumentów i ma-teria∏ów, którymi si´ pos∏ugujà. Wspomaga je równie˝ staran-ne przygotowanie przedoperacyjne, majàce na celu takie po-znanie stanu okulistycznego i ogólnego pacjenta, któresprowadza do minimum zdarzenia nieprzewidziane.

Pisemna zgoda na poddanie si´ operacji usuni´cia so-czewki i wszczepienia implantu jest wymagana przez prawo.Zgoda ta powinna byç wyrazem przemyÊlanej decyzji, podj´-tej tak˝e ze ÊwiadomoÊcià, i˝ zdarzeƒ nieprzewidzianych ni-gdy nie udaje si´ wyeliminowaç ca∏kowicie. Ta broszura, z której treÊcià sam pacjent, jak i jego otoczenie,mo˝e zapoznaç si´ przed wizytami kwalifikacyjnymi, ma nacelu u∏atwienie mu zrozumienia istoty operacji oraz istniejà-cych w jego przypadku wskazaƒ. U∏atwiaç powinna tak˝e rozmowy z okulistà i operatorem oraz w∏aÊciwà ocen´ prze-widywanego wyniku operacji w zestawieniu z innymi, wspó∏-istniejàcymi chorobami oka. Wszystko to powinno zmniejszyçl´k przed operacjà. Mamy nadziej´, ze nasza inicjatywa infor-macyjna osiàgnie zamierzone cele.

© Copyright by M.H. Ni˝ankowska, Wroc∏aw 2010

NASI SPECJALIÂCIProf. dr hab. Maria Hanna Ni˝ankowskaDr n. med. Marek åwirkoDr n. med. Magdalena KoziorowskaDr n. med. Jaros∏aw MarekDr n. med. Maria Muzyka-WoêniakDr n. med. Jolanta OficjalskaDr n. med. ¸ukasz SzelepinDr n. med. Hanna Zajàc-Pytrus

SPECJALIÂCI WSPÓ¸PRACUJÑCYDr n. med. Aneta Hill-BatorDr n. med. Joanna Jakubaszko-Jab∏oƒska Dr n. med. Rados∏aw KaczmarekDr n. med. Patrycja Krzy˝anowska-BerkowskaDr n. med. Krystyna PellarLek. specj. ch. oczu Ewa AnielskaLek. specj. ch. oczu Anna BarçLek. specj. ch. oczu Piotr MarszalikLek. specj. ch. oczu Beata SzwaczLek. specj. ch. oczu Maria Turska

Kierownictwo:

prof. dr hab. M. Hanna Ni˝ankowska

OÊrodek Okulistyki Klinicznej SPEKTRUM Sp. z o.o.ul. Olszewskiego 58, 51-646 Wroc∏aw, biuro@spektrum.wroc.pl, fax: 71 345 21 40

Godziny otwarcia oraz rejestracjaPn. – Pt. godz. 07:30–19:30, Sob. godz. 08:00–14:00

tel. 71 344 57 25, 71 345 31 81, 71 345 31 88

Tel. kom. 725 777 333wy∏àcznie us∏ugi odp∏atne

Akceptowane formy p∏atnoÊci karty kredytowe, gotówka, przelewy bankowe

Zapewniamy pe∏ne SPEKTRUM leczenia okulistycznego

Umowy z ubezpieczycielami