Ugjit Ta'n Wen Getu'gitg aq Getu'wi'g`g...

Ugjit Ta'n Wen

Getu'gitg aq Getu'wi'g`g

`N'nui'suti

Na’newei Gina’masuti

2


3

Na’newei

Gina’masuti

Ugjit Gina'masuinu

(LG)

`Gjiga'qaquj aq witapa ewi'gmi'tip 1996eg.

2013eg ilugwitas`g`p.

Listuguj, Gespe'gewa'gi ©

Ula wi'gatign wejiaq na: `Gjiga’qaquj aq

Getu'apoqonmuleg gitmn aq wi'gmn `nnui'suti.


4

Gwe'

Usguttesnu mawiapje'jgl teluemgl ula gina'masuti.

Iapjiw e'wtesg mawiapje'jgl teluemgl ta'n tujiw etlewisitunn gisna ewi'gmnn

`nnueie'l glusuaqann.

Ta's`gl mawiapje'jgl teluemgl na pantuepitewe'l teluemgl aq ta's`gl na

iltuepitewe'l teluemgl.


5

Gegnua'taqan ugjit ula gina'masuti

Nipi

Na'newei Gina'masuti 3

Gwe'! 4

Gegnua'taqan ugjit ula gina'masuti 5

Iapjiw e'w`tesg mawiapje'jgl teluemgl 6

Pantunepitewe'l teluemgl aq iltunepitewe'l teluemgl 9

Gise'w`tesg te's iltunepit maw te's pantunepit 12

Gise'w`tesg te's pantunepit maw te's iltunepit 14

Apigjilu 16

Gnugwatign s aq gnugwatign w 17

App gitmnej mawiapje'jgl teluemgl! 18

Iltunepit + pantunepit +/- iltunepit = mawiapje’jg teluemg 19

Gise’w`jig iltunepijig maw puntunepijig aq igtig iltunepit 20

Gisgitmn wegla iltuepitewe'l teluemgl? 21

Wi'ge'n igtigl mawiapje'jgl teluemgl 22

Wi'g na gnugwatigng ta'n mu epulti'gw te's glusuaqan! 24


6

Iapjiw e'w`tesg mawiapje'jgl teluemgl ta'n tujiw teluen `nnueie'l glusuaqann.

N aq i na gnugwatigng.

N na iltunepit aq i na pantunepit.

N na iltunepitewei gnugwatign aq i na pantunepitewei gnugwatign.

N maw i na mawiapje'jg teluemg.

Ni· na amgwesewei mawiapje'jg ta'n eteg na glusuaqan nipi.

P aq i na gnugwatigng.

P na iltunepit aq i na pantunepit.

P na iltunepitewei gnugwatign aq i na pantunepitewei gnugwatign.

P maw i na mawiapje'jg teluemg.

Pi· na ugtejgewei mawiapje'jg ta'n eteg na glusuaqan nipi.

Ni· aq pi· etegl na glusuaqan nipi. Wegla na mawiapje'jgl teluemgl.

Nipi na glusuaqan.

Ne'wijig gnugwatigng eimu'tijig na glusuaqan nipi gatu pas`g tapu'gl

mawiapje'jgl teluemgl etegl wijei glusuaqan, st`ge' na ni·pi.


7

Ula na gopit.

Ula na glusuaqan gopit.

Go··na mawiapje'jg teluemg. Go· na amgwesewei mawiapje'jg ta'n eteg na glusuagan

gopit.··Pit na mawiapje'jg teluemg.··Pit na ugtejgewei mawiapje'jg ta'n eteg na

glusuagan go·pit.

Na tapu'gl mawiapje'jgl teluemgl etegl na glusaqan gopit.

Ula na lentug.

Ula na glusuaqan lentug.

Na tapu'gl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan lentug. Len· na amgwesewei mawiapje'jg

ta'n eteg na glusaqan lentug aq··tug na ugtejgewei mawiapje'jg ta'n eteg na glusuaqan

len·tug.

Ula na pugsug.

Ula na glusuaqan pugsug.

Tapu'gl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan pugsug. Amgwesewei mawiapje'jg na pug· aq

ta'puewei mawiapje'jg na ·sug st`ge' na pug·sug.

Ta'n tujiw teluen na glusaqan pugsugl teltluen nesisgl mawiapje'jgl. Amgwesewei

mawiapje'jg na pug·, ta'uewei mawiapje'jg na su· aq ugtejgewei mawiapje'jg na··g`l,

st`ge' pug·su·g`l.


8

Ula na wasueg.

Nesisgl mawiapje'jgl etegl ula glusaqan.

Amgwesewei na wa··,ta'puewei na su· aq ugtejgewei na ·eg.

Na glusaqan ewi'gas`g epune'g musga'tas`g na nesisgl mawiapje'jgl.

wa·su·eg.

Ne'wgl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan wasuegl.

Amgwesewei na wa·, ta’puewei na su·, si'stewei·na e· aq ne'wewei na ·g`l.

Na glusaqan ewi'gas`g epune'g musga’tas`g na ne’wewe’l mawiapje'jgl.

wa·su·e·g`l.

Ula na gisigu.

Nesisgl mawiapje'jgl etegl ula glusuaqan `st`ge' na:

gi·si·gu.

Me'. na nesisgl mawiapje'jgl teluemgl etegl na glusuaqan gisigu'g `st`ge' na: gi·si·gu'g.

Ula na gisigui'sgw.

Ne'wgl mawiapje'jgl etegl ula glusuaqan `st`ge' na:

gi·si·gu·i'sgw.

Nangl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan gisigui'sgwaq `st`ge'

na: gi·si·gu·i's·gwaq.

Nangl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan mimajuinu `st`ge' na mi·ma·ju·i·nu.

Me' na nangl mawiapje'jgl ta’n etegl na glusuaqan mimajuinu'g `st`ge' na

mi·ma·ju·i·nu'g.

Nesisgl mawiapje'jgl etegl na gusuaqan gaqamin `st`ge' na ga·qa·min.

Ne'wgl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan gaqamioq `st`ge' na ga·qa·mi·oq.

Nangl mawiapje'jgl etegl na glusuaqan gaqamultioq `st`ge' na ga·qa·mul·ti·oq.


9

Pantunepitewe'l teluemgl aq iltunepitewe'l teluemgl

Ula na gisigu.

Nesisgl mawiapje'jgl etegl ula glusuaqan `st`ge' na:

gi·si·gu

Te's mawiapje'jg teluemg na pantunepitewei teluemg muta pantuepin ta'n tujiw

gaqitlunen te's mawiapje'jg. Tlua te's mawiapje'jg teluemg aq `gji'tutesg na teliaq.

Ula na mimajuinu.

Na'ngl pantunepitewe'l teluemgl etegl na glusuaqan mimajuinu `st`ge'

na: mi·ma·ju·i·nu.

Tlua te's mawiapje'jg teluemg aq `gji'tutesg na teliaq.

Ula na qospem.

Tapu'gl mawiapje'jgl etegl ula glusuaqan

`st`ge' na:

qos·pem.

Te's mawiapje'jg teluemg na iltunepitewei

teluemg muta iltunepin gisna suel iltunepin ta'n tujiw gaqitlunen te's mawiapje'jg. Tlua

te's mawiapje'jg teluemg aq `gji'tutesg na teliaq.

Ula na pugsug.

Tapu'gl mawiapje'jgl etegl ula glusuaqan `st`ge' na:

pug·sug.

Wegla mawiapje'jgl teluemgl na iltunepitewe'l teluemgl.

Gitg pantunepitewe'l teluemgl aq iltunepitewe'l teluemgl etegl `nnueie'l glusuaqann.


10

Ula na nipi, ni·pi.

Gitg mawiapje'gl teluemgl na pantuenipewe'l mawiapje'jgl

muta ugtejgewei gnugwatign ta'n epij te's mawiapje'jg

teluemg na pantuepit. Pantunepit na I.

Ula na qospem, qos·pem.

Gitg mawiapje'gl teluemgl na iltuenipewe’l

mawiapje'jgl muta ugtejgewei gnugwaqan

ta'n epij te's mawiapje'jg tluemg na

iltuepit.

Amgweswei mawiapje'g na qos· aq ugtejgewei gnugwaqan ta'n epij ula mawiapje'jg

tluemg na S.

Ugtejgewei mawiapje'g na ·pem aq ugtejgewei gnugwaqan ta'n epij ula mawiapje'jg

tluemg na M.

Ula na jagej, ja·gej.

Amgweswei mawiapje'jg teluemg na ja·. Ula na

pantuepitewei mawiapje'jg muta ugtejgewei

gnugwagan ta'n epij ula mawiapje'jg tluemg na

panutepit. Ula pantuepit na A.

Ugtejgewei mawiapje’jg na ·gej. Ula na iltunepitewei mawiapje’jg muta ugtejgewei

gnugwagan na iltunepit. Ula iltunepit na J.


11

Ula na gapjagwej, gap ja·gwej.

Amgwesewei aq ugtejgewei mawiapje'jg na iltunepitewe'l

mawiapje'jgl muta ugtejgewei gnugwtign ta'n epij te's

mawiapje'jg teluemg na iltunepit.

Amgwesewei mawiapje'jg na gap· aq ugtejgewei gnugwatign

na P. Ugtejgewei mawiapje'jg na ·gwej aq ugtejgewei gnugwatign na J.

Miawe'g wegla eteg na pantunepitewei mawiapje'jg muta ugtejgewei gnugwatign ta'n

epij ula mawiapje'jg teluemg na pantunepit. Ula pantunepitewei mawiapje'jg na ·ja· aq

pantunepit na A.

Ula na pugwales, pu·gwa·les.

Amgwesewei aq ta'puewei mawiapje'jg na

pantunepitewe'l mawiapje'jgl muta ugtejgewei gnugwtign

ta'n epij te's mawiapje'jg teluemg na pantunepit.

Amgwesewei mawiapje'jg na pu· aq ugtejgewei gnugwatign na U. Ta'puewei

mawiapje'jg na gwa· aq na ugtejgewei gnugwatign na A.

Ugtejgewei mawiapje'jg na iltunepitewei mawiapje'jg muta ugtejgewei gnugwatign ta'n

epij ula na mawiapje’j teluemg na iltunepit. Ula iltunepit na S.

Na ugtejgwei gnugwatign ta'n epij te's pantunepitewei mawiapje'jg na pantunepit.

Na ugtejgwei gnugwatign ta'n epij te's iltunepitewei mawiapje'jg na iltunepit.


12

Gise'w`tesg te's iltunepit maw te's pantunepit aq teltlunen wegla pantunepitewe'l teluemgl.

iltunepit

aq

pantunepit

a e i o u

gopit

g ga ge gi go gu

jijuejg

j ja je ji jo ju

lentug

l la le li lo lu

mui'n

m ma me mi mo mu

nipi

n na ne ni no nu

pugsug

p pa pe pi po pu

qalipu

q qa qe qi qo qu

sisip

s sa se si so su

tia'm

t ta te ti to tu

wasueg

w wa we wi wo wu


13

Gisgitmnn wegla pantunepitewe'l teluemgl aq glusuaqann ta'n ew'gas`gl ula nipigtug?

a e i o u

g ga

gatu

ge

gewisin

gi

gisigu

go

gopit

gu

guow

j ja

jagej

je

jenu

ji

jijuejg

jo

meluijoqo

ju

jujij

l la

lapue'l

le

milest

li

lietew

lo

weloqotal

lu

lugowinu

m ma

magot

me

metue'g

mi

mimiges

mo

moqwa'

mu

mui'n

n na

najinpat

ne

nemitu

ni

nipi

no

`nsanoqon

nu

nutaq

p pa

papuaqan

pe

peju

pi

pisit

po

poqwatign

pu

pugwales

q qa

qalipu

qe

mulqejig

qi

gaqiaq

qo

qopisun

qu

ga'qaqujl

s sa

sasap

se

segi'gn

si

sisip

so

wasoqweg

su

suitis

t ta

tap`tan

te

tepiaq

ti

tia'm

to

togwa'q

tu

tugwiet

w wa

wauseg

we

weti

wi

wigit

wo

wowgwis

wu

wije'wut


14

Gise'w`tesg te's pantunepit maw te's iltunepit aq teltlunen wegla iltunepitewe'l teluemgl.

a amu

e epit

i iga’tu

o oqoti

u ula

pantunepit

aq

iltunepit

ag eg ig og ug g egsitpu'g

aj ej ij oj uj j ejgwit

al el il ol ul l elgusuet

am em im om um m amgwesewei

an en in on un n anguowei

ap ep ip op up p epteg

aq eq iq oq uq q aqtatpa'q

as es is os us s esge'g

at et It ot ut t atgitemit

aw ew iw ow uw w awti


15

Gisgitmnn wegla iltunepitewe'l teluemgl aq glusuaqann ta'n ew'gas`gl ula nipigtug?

a e i o u

ag

agnutm

eg

epteg

ig

gaqamig

og

go'gwejij

ug

ugjit g

aj

wetmaj

ej

eliej

ij

epij

oj

poj

uj

amuj j

al

alsing

el

elgimatl

il

ilsumatl

ol

alusol

ul

apoqonmul l

am

amgwes

em

emtesgit

im

tlim

om

na'qoqom

um

`nji'nmum m

an

a'sutman

en

engejit

in

epin

on

ugsisqon

un

wisun n

ap

apgwa'tu

ep

epteg

ip

sisip

op

nemioqop

up

gaqami'gup p

aq

tepiaq

eq

iq

oq

epioq

uq

q

as

asga'sit

es

matues

is

istu'eg

os

mapos

us

usgus s

at

amalgat

et

eliet

It

pisit

ot

magot

ut

nitaptut t

aw

awti

ew

wastew

iw

mu pisiw

ow

wi'guow

uw

w


16

APIGJILU

Apigjilu na wi'sis mawi welamugsit. Tewjiglu'lg

ugtanguoweim. Maqtawe'g aq wape'g. Gatu apjiw

newtugwalugwet jel tlia ulamugsij.

Mu wen getu'gigja'sigul. Na apigjilu apjiw alingute'g.

Apjiw ala'sit iga'taqanigtug aq nipugtug. Algwiluatl

ta'n wenn witapewilital. Apigjilu ewlitutg.

Lentug weltesguatl.Teluet, “Apigjilu talgis ewlgwijin?”

Apigjilu teluet, “Mu nitapmiw. Siwei. Gatu ginu

gisgitapewitesnu?”

Lentug teluet, “Moqwa'! Gi'l wesamapje'ji'jin. Maja'si

aq gwilu na'tuen wijei telgiloq.”

Apigjilu maja'sit aq siawewlitutg. Siawa'sit nipugtug.

Na'te'l weltesguatl igtigl apigjilu'l. Toqiala'tijig.

Witapewijig. Nige' apigjilu welgwijing.


17

Gnugwatign S aq gnugwatign W

Gite'n na glusuaqann ewi'gas`gl epue'g 1.

Na gnugwatign S wijei teltluen aq wijei ewi'g`g ta'n tujiw piltupij `nnueie'l

glusuaqanigtug.

Nige' app gite'n te's glusuaqan epue'g 1 aq wi'g te'sit gnugwatign ta'n tegen nuta't!

1

sisip __i__ip

2

wapus __apus

sasap __a__ap

mawio'mi

ma__io'mi

matues matue__

wastew __aste__

qospem qo__pem

giwnaqa gi__naqa

ugsuguni ug__uguni

ejgwit ejg__it

Gite'n na glusuaqann ewi'gas`gl epune'g 2.

Na gnugwatign W wijei teltluen aq wijei ewi'g`g ta'n tujiw piltupij `nnuewe'l

glusuaqanigtug.

Nige' app gite'n te's glusuaqan aq wi'g te'sit gnugwatign ta'n tegen nuta't!


18

App gitmnej mawiapje'jgl teluemgl (pantunepitewe'l teluemgl)!

Gise'w`jig iltunepijig aq puntunepijig wi'gmnn wegla mawiapje'jgl teluemgl.

1 iltunepijig 2 pantunepijig 3 mawiapje'jgl teluemgl

g ga ge gi go gu

j ja je ji jo ju

l la le li lo lu

m a ma me mi mo mu

n e na ne ni no nu

+ p + i = pa pe pi po pu

q o qa qe qi qo qu

s u sa se si so su

t ta te ti to tu

w wa we wi wo wu

gw gwa gwe gwi gwo gwu

qw qwa qwe qwi qwo qwu

Te's mawiapje'jg teluemg ta'n ewi'gas`g epune'g (3) na pantunepitewei teluemg muta `gtun

pantateg ta'n tujiw gaqtluen te's mawiapje'jg teluemg.

Ugsua'l na iltunepit Q (1) aq na pantunepit A (2) aq wi'ge’n na

mawiapje'jg teluemg qa··(3). Ugsua'l na iltunepit L (1) aq na

pantuepit I (2) aq wi'ge’n na mawiapje'jg teluemg·li· (3).

Ugsua'l na iltunepit P (1) aq na pantuepit U (2) aq wi'ge’n na

mawiapje'jg teluemg pu· (3). Nige' wi'ge'n na glusuaqan qalipu (qa·li·pu).

Ugsua'l na iltunepit G maw na iltunepit W (1) aq na pantunepit I (2) aq wige’n na mawiapje'jg

teluemg gwi· (3). Ugusa'l na iltunepit M (1) aq na pantuepit U (2) aq wi'ge’n na mawiapje'jg

teluemg ·mu (3). Nige' wi'ge'n na glusuaqan gwimu (gwi·mu). Nenat ula sisip?

Ugsua'l iltunepit (1) aq panunepit (2) aq wi'ge’n pugwelgl pantunepitewe'l teluemgl (3).

Gise'w`jig iltunepijig (1), pantunepijig (2) aqt wi'ge’n pugwelgl mawiapje'jgl teluemgl aq ta's`gl

glusuaqann.


19

Iltunepit + pantunepit +/- iltunepit = mawiapje’jg teluemg

(1) iltunepit (2) pantunepit (3) iltunepit

g g

j j

l l

m a m

n e n

+ p + i + p

- q o - q

s u s

t t

w w

gw gw

qw qw

Gise'w`jig iltunepit (1) aq pantunepit (2) teltluen te's pantunepitewei teluemg muta `gtun pantateg ta'n

tujiw gaqtluen na mawiapje'jg teluemg.

Gise'w`gig iltunepit (1) aq pantunepit (2) maw igitg iltunepit (3) teltluen ta'sijig iltunepitewei teluemg muta

`gtun iltateg gisna suel iltateg ta'n tujiw gaqitluen na mawiapje'jg teluemg.

Gise'w`gig pantunepit (2) aq iltunepit (3) teltluen ta'sijig iltunepitewei teluemg muta `gtun iltateg gisna suel

iltateg ta'n tujiw gaqitluen na mawiapje'jg teluemg.


20

Gise'w`jig iltunepijig maw puntunepijig aq igtig iltunepit wi'gmnn pugwegl mawiapje'jgl

teluemgl (iltuepitewe'l teluemgl).

iltunepit pantunepit iltunepit

g g

j j

l l

m a m

n e n

+ p + i + p

- q o - q

s u s

t t

w w

gw gw

qw qw

Ugsua'l na iltunepit Q (1) aq na pantunepit O (2)

maw na iltuntunepit S (3) aq wige’n na

mawiapje'jg teluemg qos·. Ugusa'l na iltunepit P

(1) aq na pantuepit E (2) maw na iltunepit M (3)

aq wi'ge’n na mawiapje'jg teluemg ·pem. Nige'

wi'ge'n na glusuaqan qospem (qos·pem).

Ugsua'l na pantunepit E (2) aq na iltunepit P (3) aq wi’ge’n na mawiapje'jg teluemg ep·. Ugusa'l

na iltunepit T (1) aq na pantuepit E (2) maw na iltunepit G (3) aq wi'ge’n na mawiapje'jg teluemg

·teg. Nige' wi'ge'n na glusuaqan epteg (ep·teg). Geitu'n ula glusuaqan?

Ugsua'l pantunepijig (2) aq iltunepijig (3) aq wi'ge’n pugwelgl iltunepitewe'l teluemgl.

Ugsua'l iltunepijig (1), panunepijig (2) aq igtigig iltunepijig (3) aq wi'ge’n pugwelgl iltunepitewe'l

teluemgl.


21

Gisgitmn wegla iltuepitewe'l teluemgl?

+ g + g gag geg gig gog gug

+ j - j jag jeg jig jog jug

+ l - l lag leg lig log lug

+ m + a - m mag meg mig mog mug

+ n + e - n nag neg nig nog nug

+ p + i - p = pag peg pig pog pug

+ q + o - q qag qeg qig qog qug

+ s + u - s sag seg sig sog sug

+ t - t tag teg tig tog tug

+ w - w wag weg wig wog wug

+ gw - gw gwag gweg gwig gwog gwug

+ qw - qw qwag qweg qwig qwog qwug

+ g - g gam gem gim gom gum

+ j - j jam jem jim jom jum

+ l - l lam lem lim lom lum

+ m + a + m mam mem mim mom mum

+ n + e - n nam nem nim nom num

+ p + i - p = pam pem pim pom pum

+ q + o - q qam qem qim qom qum

+ s + u - s sam sem sim som sum

+ t - t tam tem tim tom tum

+ w - w wam wem wim wom wum

+ gw - gw gwam gwem gwim gwom gwum

+ qw - qw qwam qwem qwim qwom qwum

Nige' e'we'n ta's`gl iltunepitewe'l teluemgl aq wi'ge'n ta's`gl glusuaqann!


22

Wi'ge'n igtigl mawiapje'jgl teluemgl

E'w`jig iltunepijig (1), pantunepijig (2) aq igtigig iltunepijig (3)

1 2 3

g g

j j

l l

m a m

n e n

+ p + i + p

- q o - q

s u s

t t

w w

gw gw

qw qw


23

Aq wi'ge'n igtigl mawiapje'jgl teluemgl.

4


24

Wi'g na gnugwatigng ta'n mu epulti'gw te's glusuaqan!

___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___

___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ jl

___ u' ___ ___ ___ sm ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___

___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___

___ ___ ___ ___ ___ i's ___ ___ nji'___ ___ ___ ___

Ugjit Ta'n Wen Getu'gitg aq Getu'wi'g`g...

Documents

Transcript of Ugjit Ta'n Wen Getu'gitg aq Getu'wi'g`g...