UCZEŃ ZDOLNY31. LIMONT W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot: GWP,...

Uczeń zdolny – literatura w wyborze

1 Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach – Pracownia Informacji Pedagogicznej i Wydawnictw

UCZEŃ ZDOLNY

Literatura w wyborze

WYDAWNICTWA ZWARTE

1. BANDURA L., Uczniowie zdolni i kierowanie ich kształceniem. Warszawa: „Nasza Księgarnia”, 1974.

2. BATES J., MUNDAY S., Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Warszawa: Wydaw. K. E. LIBER, 2005. ISBN 83-6021-05-7.

3. BEREŹNICKI F., Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2001. ISBN 83-7308-100-3, ISBN 83-7323-044-0. Podrozdz. XIV. 2: Praca z uczniem zdolnym, s. 462–472.

4. BIELUGA K., Nauczycielskie rozpoznawanie cech inteligencji i myślenia twórczego. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2003. ISBN 83-7308-269-7.

5. BORACZYŃSKA M. [i in.], Uczeń zdolny – metody pracy. Warszawa: Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z.o.o., cop. 2012. (Zajrzyj i Znajdź). ISBN 978-83-7696-590-1.

6. BOROWSKA A., Czy moje dziecko jest zdolne? Kielce: Wydaw. Pedagogiczne ZNP, 2009. ISBN 978-83-7173-211-9.

7. BORZYM I., Uczniowie zdolni. Psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć szkolnych. Warszawa: PWN, 1979.

8. BRAUN M., MACH M., Jak pracować ze zdolnymi? Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2012. ISBN 978-83-62360-17-8.

9. CYBIS NATALIA [i in.], Uczeń zdolny – analiza dostępnych narzędzi diagnostycznych. Raport przygotowany w ramach projektu „Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym”. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2013. ISBN 978-83-62360-27-7.

10. CZAJA-CHUDYBA I., Odkrywanie zdolności dziecka. Koncepcja wielorakich inteligencji w praktyce przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Kraków: Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2005. ISBN 83-7271-336-7, ISSN 0239-6025.

11. CZELAKOWSKA D., Inteligencja i zdolności twórcze dzieci w początkowym okresie edukacji – rozpoznawanie i kształcenie. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2007. ISBN 978-83-7308-894-8.

12. DYRDA B., Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych: rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2007. ISBN 978-83-7308-963-1.

13. EBY W., SMUTNY J.F., Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży. Tłum. Krzysztof Konarzewski. Warszawa: WSiP, 1998. ISBN 83-02-07025-4.

14. FECHNER-SĘDZICKA I., Model pracy z uczniem zdolnym w szkole podstawowej. Jak praktycznie i systemowo zorganizować edukację uczniów zdolnych na poziomie szkoły podstawowej? Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2013. ISBN 978-83-62360-42-0.

15. FECHNER-SĘDZICKA I., OCHMAŃSKA B., ODROBINA W., Rozwijanie zainteresowań i zdolności matematycznych uczniów klas I–III szkoły podstawowej. Poradnik dla nauczyciela. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2012. ISBN 978-83-62360-25-3.

16. FECHNER-SĘDZICKA I., Szkolny system wspierania zdolności. Jak rozpoznawać i rozwijać dziecięce uzdolnienia. Popowo Toruńskie: „Aker”, 2003. ISBN 83-914845-3-X.



17. GIZA T., Pedagogika twórczości w pracy nauczycielskiej. Kielce: WSP im. Jana Kochanowskiego, 1998. ISBN 83-7133-196-0.

18. GIZA T., Przygotowanie studentów do twórczej pracy pedagogicznej. Teoria i praktyka. Kielce: WSP im. Jana Kochanowskiego, 1999. ISBN 83-7133-108-8.

19. GIZA T., Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole. Kielce: Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2006. ISBN 83-7133-259-5.

20. GLASSER W., Każdy uczeń może osiągnąć sukces. Tłum. Agnieszka Alster. Łódź: Pracownia Alternatywnego Wychowania, 2005. ISBN 8922341-0-3.

21. HŁOBIŁ A., Działalność szkoły we wspomaganiu rozwoju ucznia zdolnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010. ISBN 978-83-7587-570-6.

22. HORNOWSKI B., Rozwój inteligencji i zdolności specjalistycznych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-02612-3.

23. KARWOWSKI M., Konstelacje zdolności. Typy inteligencji a kreatywność. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2005. ISBN 83-7308-487-8.

24. Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela. Pod red. nauk. Danuty Wosik-Kawali, Teresy Zubrzyckiej-Maciąg. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2011. ISBN 978-83-7587-572-0.

25. KOZŁOWSKI W., Twórcze dziecko w szkole – możliwości rozwoju. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 2004. ISBN 83-87925-70-5.

26. LEWIS D., Jak wychowywać zdolne dziecko? Tłum. Katarzyna Górska-Łazarz. Warszawa: PZWL, 1988. ISBN 83-200-1278-3.

27. LEWIS G., Jak wychowywać utalentowane dziecko. Przeł. Aleksandra Pawełczak. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1998. ISBN 83-7120-597-X.

28. LEWOWICKI T., Kształcenie uczniów zdolnych. Wyd. 2. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-0200412-X.

29. LIMONT W., „Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy, w: Wychowanie. Pojęcia, konteksty, procesy: interdyscyplinarne ujęcie. T. 3. Red. nauk. Maria Dudzikowa, Maria Czerepaniak-Walczak. Gdańsk: GWP, 2005, s. 109-127.

30. LIMONT W., Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej. Toruń: UMK, 1994. ISBN 83-231-04-69-7.

31. LIMONT W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot: GWP, 2010. ISBN 978-83-7489-198-1.

32. ŁOSKOT M., Praca z uczniem zdolnym, w: „Problemy wychowawcze dzieci i młodzieży” maj 2010. Pod red. Małgorzaty Łoskot. Poznań: Wydawnictwo Forum, 2010, s. 1–31.

33. Modele opieki nad dzieckiem zdolnym. Materiały z I i II Forum Wymiany Doświadczeń Osób Pracujących z Dziećmi Zdolnymi. Warszawa, maj 1998–maj 1999. Pod red. Mirosławy Partyki. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, 2000. ISBN 83-86954-55-8.

34. NAKONECZNA D., Uczniowie zdolni i ich nauczyciele. Warszawa: Towarzystwo Szkół Twórczych, 1998. ISBN 83-910310-0-4.

35. NAKONECZNA D., W poszukiwaniu koncepcji kształcenia zdolnych. Warszawa: Towarzystwo Szkół Twórczych, 1998. ISBN 83-910310-1-2.



36. NĘCKA E., ORZECHOWSKI J., SŁABOSZ A., SZYMURA B., Trening twórczości. Gdańsk: GWP, 2005. (Postępy Psychologii). ISBN 83-89574-99-3.

37. O'REGAN F. J., Jak pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Tł. Robert Waliś. Warszawa : Wydawnictwo K. E. Liber, 2005. ISBN 83-60215-02-2.

38. OSIŃSKI S., Każda szkoła kuźnią talentów, czyli co robić, aby nie gubić szkolnych „pereł”, w: „Nowa szkoła. Skuteczne zarządzanie w praktyce”. Warszawa: Dr Josef Raabe, Grudzień 2010, C4.16 s. 1-17.

39. Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego. Tom 1. Pod red. Wiesławy Limont, Joanny Dreszer i Joanny Cieślikowskiej. Toruń: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2010. ISBN 978-83-231-2549-5.

40. Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego. Tom 2. Pod red. Wiesławy Limont, Joanny Cieślikowskiej i Joanny Dreszer. Toruń: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2010. ISBN 978-83-231-2550-1.

41. PAINTER F., Kim są wybitni? Charakterystyka, identyfikacja, kształcenie. Tłum. Ewa Kazuk. Warszawa: WSiP, 1993. ISBN 83-02-05229-9.

42. PARTYKA M., Dzieci zdolne. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, 2000. ISBN 83-86954-54-X.

43. PARTYKA M., Zdolni, utalentowani, twórczy. Poradnik dla pedagogów, psychologów, nauczycieli i rodziców. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, 1999. ISBN 83-86954-37-X.

44. PIOTROWSKI E., Uczeń zdolny w świetle polskiej reformy edukacji, w: Problemy doskonalenia systemu edukacyjnego w Polsce. Pod red. nauk. Henryka Moroza. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2008, s. 303-312.

45. PORTMANN R., Jakiego kształcenia potrzeba dzieciom? Istota zagadnienia. Kielce: Wydaw. „Jedność”, 2007.

46. Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań. Red. nauk. Andrzej E. Sękowski. Warszawa: PWN, 2004. ISBN 83-01-14189-1.

47. RIMM S., Bariery szkolnej kariery. Dlaczego dzieci zdolne mają słabe stopnie? Warszawa: WSiP, 1994. ISBN 83-02-05395-3.

48. Rozwijanie wielorakich zdolności człowieka. Wybrane zagadnienia. Red. Małgorzata Suświłło. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-253-4.

49. SALCHER A., Utalentowany uczeń i jego wrogowie. Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, 2009. ISBN 978-83-7586-011-5.

50. SĘKOWSKI A., Osiągnięcia uczniów zdolnych. Wyd. 2. rozsz. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2001. ISBN 83-7306037-5.

51. Szkice do pedagogiki zdolności. Pod red. Andrzeja Góralskiego. Warszawa: Wydaw. Naukowe „Scholar”, 1996. ISBN 83- 85838-82-1.

52. SZMIDT K. J., Pedagogika twórczości. Gdańsk: GWP, 2005. ISBN 978-83-7489-072-4.

53. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Podręcznik akademicki. Red. nauk. Krzysztof Kruszewski. Wyd. 7 zm. Warszawa: PWN, 2004, s. 368-371. ISBN 83-01-14239-1.

54. TARASZKIEWICZ M. [i in.], Jak wspierać dziecko w nauce. Niezbędnik aktywnego rodzica. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2009 + CD-ROM. ISBN 978-83-7601-492-0.



55. Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych. Pod red. Wiesławy Limont. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2005. ISBN 83-7308-659-3.

56. TURSKA D., Skuteczność ucznia. Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych? Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006. ISBN 83-227-2577-9.

57. WIECHNIK R., Intelektualne i kreatywne aspekty zdolności do uczenia się. Lublin: UMCS, 1996. ISBN 83-227-0806-8.

58. WOJDA K., SZYBALSKA M., CHOJNACKA J., Wspieranie rozwoju ucznia i nauczyciela. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 2005. ISBN 83-7416-475-1.

59. WOJNOWSKI G., Nadzór dyrektora szkoły nad pracą z uczniem zdolnym, w: Suckiel I. i in., Nadzór dyrektora szkoły nad nową podstawą programową. Czerwiec 2011. Poznań: Wydawnictwo FORUM, 2011, 4.8, s. 1–22.

60. WRÓBLEWSKA M., Typy inteligencji uczniów uzdolnionych twórczo, w: Dziecko – sukcesy i porażki. Pod red. Rafała Piwowarskiego. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 2005. ISBN 83-7416-475-1.

61. Wspieranie rozwoju ucznia nieprzeciętnego w szkole ogólnodostępnej. Pod red. Elizy Chodkowskiej, Marty Uberman. Rzeszów: Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2011. ISBN 978-83-7338-616-7.

62. Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych. T. 2. Uczeń, nauczyciel, edukacja. Pod red. nauk. Wiesławy Limont i Joanny Cieślikowskiej. Kraków: Oficyna Wydaw. „Impuls”, 2005. ISBN 83-7308-661-7.

63. Z badań nad zdolnościami i uzdolnieniami specjalnymi młodzieży. Pod red. Stanisława Popka. Lublin: UMCS, 1987. ISBN 83-227-0154-3.

64. ZACŁONA J., Możliwości i ograniczenia kreatywnego kształcenia uczniów zdolnych w szkole podstawowej, w: Wspieranie dziecięcej kreatywności. Nowy Sącz: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, 2006, s. 121–127.

65. Zdolni w szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach rozwojowych uczniów zdolnych. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców. Praca zbiorowa. Pod red. Wiesławy Limont, Joanny Cieślikowskiej, Dominiki Jastrzębskiej. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2012. ISBN 978-83-62360-13-0.

66. Zdolności i uzdolnienia jako osobowościowe własności człowieka. Red. nauk. Stanisław Popek. Lublin: UMCS, 1996. ISBN 83-227-0959-5.

67. Zdolności, talent twórczość. T. 1. Pod red. Wiesławy Limont, Joanny Cieślikowskiej, Joanny Dreszer. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008. ISBN 978-83-231-2254-8.

68. Zdolności, talent twórczość. T. 2. Pod red. Wiesławy Limont, Joanny Cieślikowskiej, Joanny Dreszer. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008. ISBN 978-83-231-2255-5.

69. ZIMBARDO P., przy współudz. Floyda L. Rucha. Psychologia i życie. Tłum. Józef Radzicki. Warszawa: PWN, 1997. ISBN 83-01-04040-8.

70. ZIMMERMAN B. J., BONNER S., KOVACH R., Poczucie własnej skuteczności ucznia. Przekł. Magdalena Polaszewska-Nicke. Gdańsk: GWP, 2005. ISBN 83-89120-98-4.

71. ZIMMERMAN B. J., BONNER S., KOVACH R., Zdolny uczeń. Metody planowania samodzielnej nauki. Poczucie własnej skuteczności ucznia. Przekł.: Magdalena Polaszewska-Nicke. Gdańsk: GWP 2008. ISBN 978-83-7489-150-9.



ARTYKUŁY

Istota zdolności

1. ADAMIEC I., O zdolnościach. „Nowa Szkoła”, 2008 nr 1, s. 59–61. Refleksje autorki na temat zdolności – czym są, czy każdy człowiek jest zdolny, czy zdolności mają swoje wymiary, głębokość, zakres, wagę, czy trzeba je rozwijać, czy też dane są nam od początku w całości.

2. BERNACKA R. E., Szkoła nie dla Ikarów. „Psychologia w Szkole” 2006 nr 4(12), s. 81–87. Uczniowie zdolni konformistyczni i nonkonformistyczni. Konformizm i nonkonformizm w wychowaniu.

3. BERNACKA R.E., Zdolność a uzdolnienie. „Wychowawca” 2006 nr 1, s. 5–9, bibliogr. Wieloznaczność zdolności. Ogólne kryteria dzieła twórczego. Kim jest geniusz? Rozpoznawanie dzieci uzdolnionych. Charakterystyka dziecka uzdolnionego. Nauczyciel a uczeń uzdolniony.

4. BERNACKA R.E., Nie przegap uzdolnień. „Psychologia w Szkole” 2009 nr 1(21), s. 99–108. Jak rozpoznawać ucznia zdolnego i rozwijać jego talent?

5. BERNACKA R.E., Rozpoznawanie dzieci uzdolnionych. „Remedium” 2002 nr 3, s. 10–12. Ogólna charakterystyka dziecka uzdolnionego.

6. BERNACKA R.E., Rozwój uzdolnień. „Remedium” 2002 nr 1, s. 10–11. Wiek a ujawnianie się uzdolnień. Dziecko uzdolnione.

7. BERNACKA R.E., Trzeba pomóc zdolnym i uzdolnionym. „Psychologia w Szkole” 2009 nr 2, s. 107–115. Diagnoza wstępna, czyli jak rozpoznaje się ucznia zdolnego i uzdolnionego. Formy pracy, czyli jak rozwijane są zdolności uczniów.

8. BIEDROŃ A., SZCZEPANIAK A., Profil zdolności poznawczych osoby uzdolnionej językowo – studium przypadku. „Edukacja” 2008, nr 49 (104), s. 40–49. Cechy poznawcze osoby ponadprzeciętnie uzdolnionej językowo.

9. BIELUGA K., Uzdolnienia twórcze i ich rozpoznawanie. „Życie Szkoły” 2001 nr 3, s. 136–142. Teorie procesu twórczego. Sposoby rozpoznawania uzdolnień twórczych.

10. CEGŁOWSKA M., Charakterystyka funkcjonowania dziecka zdolnego. „Remedium” 2011 nr 6, s. 9–11. Charakterystyka zdolności oraz opis funkcjonowania dziecka uzdolnionego.

11. CIEŚLIKOWSKA J., Niepowodzenia szkolne uczniów zdolnych – jak na problem powinni spojrzeć wychowawcy. „Wychowanie na co dzień” 2003 nr 7-8, s. 27–30. Przyczyny powstawania Syndromu Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych u dzieci zdolnych.

12. DYRDA B., PIEKOSZEWSKA M., Aspiracje edukacyjne i zawodowe uczniów zdolnych. „Wychowanie na co dzień” 2008 nr 3, s. 14–19. Omówienie wyników badań na temat kształtowania się aspiracji edukacyjno-zawodowych uczniów zdolnych.

13. DYRDA B., Kiedy uczeń zdolny słabo się uczy. „Psychologia w Szkole” 2009, nr 4, s. 46–55. Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych uczniów zdolnych (SNOS) – objawy, przyczyny, cechy charakterystyczne zjawiska.

14. DYRDA B., Gdy uczeń zdolny słabo się uczy. „Psychologia w Szkole” 2010 nr 2, s. 68–74. O Syndromie Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych uczniów zdolnych. Zbyt często uczniowie wydają się bardzo obiecujący, ale nie osiągają wyników współmiernych do wcześniej udokumentowanych możliwości.

15. FALKIEWICZ-SZULT M., Przedszkole a wszechstronny rozwój dzieci zdolnych. „Wychowanie na co dzień” 2007 nr 3, s. 3–8, bibliogr. Przemoc symboliczna i teoria naznaczenia (samospełniających się przepowiedni) a rozwój zdolności, kreatywności i zainteresowań dzieci w wieku przedszkolnym. Negatywne oddziaływanie nauczyciela wynikające z trudności i konieczności „dostosowania” się do wiedzy i umiejętności dziecka zdolnego.



16. FOLMER E., Badanie myślenia dywergencyjnego, czyli twórczego. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu 2009 nr 35, s. 25–26. Procedura identyfikacji uczniów zdolnych, techniki rozpoznawania ucznia zdolnego. Rozpoznawanie uzdolnień w Szkole Podstawowej nr 4 w Oleśnicy.

17. GIZA T., Sytuacja dzieci uzdolnionych w grupie przedszkolnej. „Nauczanie Początkowe” 2003/2004 nr 3, s. 28–31. Funkcjonowanie dzieci zdolnych w grupie rówieśniczej w przedszkolu. Czy identyfikacja uzdolnień wiąże się z sytuacją dzieci w grupie, czy dzieci wyróżniające się szczególnymi sprawnościami lub osiągnięciami uzyskują wysokie pozycje socjometryczne? Jaki rodzaj uzdolnień szczególnie koreluje z popularnością dziecka?

18. GRUSZCZYK-KOLCZYŃSKA E., Dzieci uzdolnione matematycznie (Cz. 1.). „Psychologia w Szkole” 2011 nr 1, s. 106–116. Badania pokazały, że w grupach starszych przedszkolaków jest zadziwiająco dużo dzieci matematycznie uzdolnionych i wybitnie uzdolnionych. Po kilku miesiącach nauki szkolnej wiele z nich traci te uzdolnienia. Dzięki badaniom można było ustalić, dlaczego tak się dzieje.

19. JABŁONOWSKA M., W stronę wspierania i rozwijania zdolności. Cz. I i II. „Inspiracje”. Pismo Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach 2005 nr 4, s. 4–9; 2005 nr 5, s. 4–7, 9; bibliogr. Rozważania teoretyczne na temat zdolności i uzdolnień. Sposoby diagnozowania ucznia zdolnego. Style oddziaływań i metody nauczania podczas zajęć z uczniem zdolnym. Pozaszkolne instytucje wspierające zdolnych.

20. KARWOWSKI M., Zdolny, czyli jaki? Kilka uwag o zdolnościach i pracy nad ich rozwojem. „Meritum”. Kwartalnik MSCDN 2006 nr 1 (1), s. 9–12. Kryteria, według których definiowane są zdolności. Typologia zdolności według Roberta J. Sternberga. Jak wspomagać rozwój zdolności, jak motywować?

21. KUCZYŃSKA B., Charakterystyka ucznia zdolnego. „Edukacja i Dialog” 2004 nr 2, s. 56–57. Definicje ucznia zdolnego w oparciu o literaturę przedmiotu.

22. LEDZIŃSKA M., O niektórych mitach na temat uczniów zdolnych. „Psychologia w Szkole” 2008 nr 4(20), s. 39–46. Autorka pokazuje, że opieranie się w edukacji na mitach na temat uczniów zdolnych, czyli fałszywych stwierdzeniach, niesie poważne negatywne skutki dla samych uczniów.

23. LIMONT W., Wzmożona pobudliwość uczniów zdolnych, „Psychologia w Szkole” 2009 nr 4, s. 37–44. Potencjał rozwojowy ucznia zdolnego. Specyfika odczuwania i reagowania uczniów zdolnych. Związki zdolności z typem wzmożonej pobudliwości psychicznej.

24. LIMONT W., Zdolności twórcze dzieci w wieku przedszkolnym. „Wychowanie w Przedszkolu” 2002 nr 8, s. 451–454. Czym są zdolności? Rodzaje zdolności. Dziecięca twórcza aktywność. Jak rozwijać zdolności twórcze dzieci?

25. LIPIŃSKA K., Dysleksja u dzieci uzdolnionych muzycznie. „Szkoła Specjalna” 2008 nr 2, s. 100–106. Omówienie wyników badań, których celem było uzyskanie odpowiedzi m.in. na pytanie: Czy u dzieci uzdolnionych muzycznie i uczęszczających do szkoły muzycznej dysleksja występuje tak samo często, jak u dzieci bez uzdolnień artystycznych?

26. MARZEC M., Dlaczego geniusze mają słabe stopnie? „Psychologia w Szkole” 2008 nr 3(19), s. 101–110; bibliogr. Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć; efekt Golema; cechy osobowościowe uczniów zdolnych.

27. NERŁO M., Zdolny czy nie? „Charaktery” 2003 nr 10, s. 16–17. Narzędzia do rozpoznawania zdolności.

28. NIEBRZYDOWSKI L., Drogi i możliwości samorealizacji uczniów wybitnie uzdolnionych. „Hejnał Oświatowy” 1994 nr 1(9), s. 4–12. Uzasadnienie potrzeby zajmowania się problematyką samorealizacji. Kryteria doboru nauczycieli uczniów zdolnych. O potrzebie podwyższania



kompetencji uczniów wybitnie zdolnych. Poczucie własnego szacunku i wysoka samoocena jako podstawowe warunki samorealizacji. Czynniki wpływające na kształtowanie pożądanej samoakceptacji.

29. Nie potrafimy żyć w warunkach różnorodności. Z prof. dr hab. Anną Brzezińską rozmawiają Małgorzata Kryszkiewicz i Robert Mertuszka. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu 2007 nr 16, s. 3–7. Rozpoznawanie i wspieranie uzdolnień każdego ucznia.

30. RADWAŃSKA J., „Martwa wiedza” czy „klucz do poematu”, czyli jak rozpoznać i wspierać zdolnego ucznia. „Głos Pedagogiczny” 2010 czerwiec (20), s. 16–19. Autorka dokonuje przeglądu definicji ucznia zdolnego i koncepcji zdolności w oparciu o literaturę przedmiotu (modelowa koncepcja zdolności wg F. Mönksa). Przybliża sytuację ucznia z wybitnymi zdolnościami w szkole i skutki niewłaściwego rozpoznania zdolności. W tym kontekście podnosi problem kształcenia nauczycieli i ich przygotowania do pracy z uczniami zdolnymi.

31. SĘKOWSKI A. E., BILYAKOVSKA O., Zdolności człowieka jako wymiar psychologiczny. „Języki Obce w Szkole” 2011 nr 1, s. 18–24. Główne definicje, teorie inteligencji i zdolności. Znaczenie zdolności dla życiowych osiągnięć osoby. Zdolności językowe jako rodzaj zdolności specjalnych.

32. SCHMIDT J., W sytuacji genialnego Golema. „Edukacja i Dialog” 2006 nr 6, s. 22–25. Znaczenie społecznego postrzegania w identyfikacji dziecka uzdolnionego. (Protodiagnoza).

33. Uczeń zdolny i twórczy. Wywiad z prof. nadz. dr. hab. Krzysztofem J. Szmidtem – kierownikiem Zakładu Pedagogiki Twórczości w Katedrze Badań Edukacyjnych Uniwersytetu Łódzkiego. „Oświata Mazowiecka” – Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Warszawie 2011 nr 3, s. 16–17.

34. WŁOCH A., Uczeń zdolny a szkolne i pozaszkolne przestrzenie edukacyjne. „Nowa Szkoła” 2013 nr 2, s. 7–18. Sposoby definiowania pojęć „zdolności” i „uzdolnienia” w literaturze psychologicznej i pedagogicznej i cechy osoby zdolnej. Analiza polskich przepisów prawa oświatowego normujących sytuację ucznia zdolnego oraz szkolnych i pozaszkolnych rozwiązań edukacyjnych dla dzieci i młodzieży zdolnej.

35. ZYZIK E., GRELOWSKA W., Po czym poznać dziecko zdolne. „Nauczanie Początkowe” 2003/2004 nr 3, s. 36–40. Dziesięć zachowań charakterystycznych dla uczniów zdolnych.

36. ŻUK B., Abecadło ucznia zdolnego. „Edukacja i Dialog” 2013 nr 5/6 (248–249), s. 54–57. Autorka proponuje subiektywny wybór zagadnień i problemów składających się na abecadło ucznia zdolnego.

Praca z uczniem zdolnym

37. ABRAMCZYK J., Czy mamy system opieki dla uczniów wybitnie uzdolnionych? „Nowa Szkoła” 2003 nr 5, s. 18–22. Wspieranie uczniów zdolnych w szkole.

38. ALEKSANDROWICZ J., Problemy zdolnych i ze zdolnymi. Pomóżmy dzieciom zdolnym w kontaktach z rówieśnikami. „Matematyka w Szkole” 2000 nr 7, s. 6–7. Kilka praktycznych wskazówek, jak pomóc uczniom zdolnym w nawiązywaniu lepszych kontaktów z rówieśnikami.

39. ANDRUKOWICZ W., Supernauczanie i geniusze. „Edukacja i Dialog” 1998 nr 9, s. 7–13. Zastosowanie sugestopedii do nauki języka obcego. Sugestopedia wykorzystuje mniej lub bardziej spontaniczne oddziaływanie na podświadomość uczącego się.

40. BARANKIEWICZ M., Aby uczeń lepiej rozumiał świat. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu 2009



nr 35, s. 29–30. Skuteczne sposoby komunikowania się nauczyciela z dziećmi jako podstawowy warunek stymulowania rozwoju dziecka.

41. BERNACKA R.E., Szybciej, więcej i twórczo… „Psychologia w Szkole” 2009 nr 4, s. 113–122. Indywidualny tok i program nauczania uczniów zdolnych i uzdolnionych.

42. BIERNACKA-BRYK A., Biblioteka dla ucznia zdolnego. „Bibliotekarz” 2009 nr 10, s. 8–11. Wsparcie uczniów zdolnych ze trony bibliotekarzy szkolnych.

43. BORYSZEWSKA J., Koncepcja systemowego wspomagania rozwoju uczniów zdolnych. „Dyrektor Szkoły” 2011 nr 2, dodatek „Raport Dyrektora Szkoły” – Zarządzanie talentami, s. 65–70. Koncepcja obejmuje działania skierowane do nauczycieli, uczniów i rodziców.

44. BRYŚ B., Zadania szkoły we wspomaganiu ucznia zdolnego. „Dyrektor Szkoły” 2013 nr 1, s. 54–57. Praca z uczniem zdolnym; cechy uczniów zdolnych w opinii nauczycieli; plan rozwijania uzdolnień.

45. BULA A., Uczeń zdolny jest ciekawy świata, pyta i myśli krytycznie. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 33–39. Definicja ucznia zdolnego. Filozofowanie z małym dzieckiem.

46. CHABER-DĄDALA A., Dzieci zdolne wymagają troski. „Edukacja i Dialog” 2004 nr 9, s. 26–30. Metody i formy pracy nauczyciela służące rozpoznawaniu ucznia wybitnego i rozwijaniu jego talentu.

47. CHMIELEWSKA-ŁUCZAK D., Jak rozwijać zdolności umysłowe dzieci? „Psychologia w Szkole” 2011 nr 1, s. 96–105. Sposoby wspierania dziecka w rozwoju przez dorosłych.

48. CHMIELOWSKA K., Praca z dzieckiem uzdolnionym matematycznie w klasach I–III. „Klanza w Zabawie i Edukacji Dzieci” 2004 nr 2, s. 7–9.

49. DOBROŁOWICZ J., Uczeń zdolny w szkole. „Psychologia w Szkole” 2004 nr 3, s. 95–105. Jak pracować z uczniem zdolnym, jak wspomagać rozwój jego zdolności i zainteresowań.

50. DRAPAŁA I., Przepraszam, że przeszkadzam. O trudnej sytuacji szkolnej uczniów zdolnych. „Edukacja i Dialog” 2013 nr 3/4 (246–247), s. 18–22. Zagrożenia, na jakie narażeni są uczniowie zdolni o potencjale ukierunkowanym na rozwój i tzw. potencjale „rozproszonym”.

51. JAGIEŁŁO-RUSIŁOWSKI A., Przekonanie o własnym talencie a sukcesy edukacyjne nastolatków. „Edukacja i Dialog” 2008 nr 5(198), s. 26-27, 30–32. Ryzyko zbrodni na talencie. Drama jako zbroja dla talentów.

52. JANKISZ D., JANKISZ J., Jak współpracujemy z uczniami zdolnymi w procesie edukacji chemicznej? „Chemia w Szkole” 2001 nr 1, s. 8–12.

53. JANOWICZ J., Standardy kształcenia uczniów zdolnych. „Matematyka” 2005 nr 1, s. 19–25. Propozycja pięciu standardów kształcenia osób uzdolnionych matematycznie.

54. KAŁUBA-KORCZAK A., Metody i techniki pracy z uczniem zdolnym. „Głos Pedagogiczny” grudzień 2011 nr 34, s. 4–7. Charakterystyka ucznia zdolnego. Cechy nauczyciela wspomagające rozwój zdolności uczniów. Metody pracy z uczniem zdolnym. W „Narzędziowni” zamieszczono: arkusz diagnostyczny wybranych wskaźników uzdolnień artystycznych – teatralnych, plastycznych i muzycznych; arkusz obserwacji ucznia uzdolnionego na etapie edukacji podstawowej; kartę obserwacji uzdolnionego ucznia w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej; przykładowy program diagnozowania uczniów uzdolnionych; przykłady ćwiczeń do wykorzystania w pracy z uczniem zdolnym.

55. KARASZEWSKA A., System pracy z uczniem uzdolnionym matematycznie. „Wiadomości, Głosy, Rozmowy o Szkole” 2009 nr 10, s. 35–37. Opis systemu pracy z uczniem uzdolnionym matematycznie realizowanym w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Bydgoszczy.



56. KARWOWSKI M., Kształcenie zdolnych czy rozwijanie zdolności? O dwóch stronach tej samej monety. „Psychologia w Szkole” 2011 nr, s. 87–94. Odpowiedź na pytanie: Jak wzmacniać zdolności uczniów i wzmacniać uczniów zdolnych. Sztuką jest, aby obie te perspektywy mogły być realizowane z pożytkiem zarówno dla ucznia bardzo zdolnego, jak i przeciętnego. Szkoła powinna rozwijać zarówno zdolności wszystkich uczniów, jak i wspierać i rozwijać potrzeby uczniów szczególnie zdolnych.

57. KASPRZAK-OSIECKA E., Trening umysłu, czyli jak odnieść sukces. „Meritum”. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny 2008, nr 3, s. 79–82. Praca z uczniem zdolnym.

58. KIEŁCZEWSKA, ANNA K., Wykorzystanie potencjału uczniów zdolnych w nauczaniu języka obcego. „Języki Obce w Szkole” 2011 nr 1, s. 43–47. Jak rozpoznawać uczniów zdolnych? Narzędzia służące do diagnozowania zdolności językowych uczniów. Indywidualizacja pracy z uczniami zdolnymi. Pułapki związane z pracą z uczniami zdolnymi.

59. KORUS B., Dzieci zdolne są w każdej klasie – aktywizująca rola dialogu. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 59–71. Zastosowanie dialogu jako metody pracy z dziećmi w klasach I–III.

60. LEWICKA I., OLEJNICZAK K., Praca z uczniem zdolnym. „Wychowawca” 2006 nr 1, s. 14–15. Praca z uczniem zgodnie z jego preferencjami sensorycznymi (wzrokowcy, słuchowcy, czuciowcy, kinestetycy).

61. MAJ D., Praca z uczniem zdolnym. „Geografia w Szkole” 2009 nr 2, s. 48–51. Pojęcie i cechy ucznia zdolnego. Sposoby rozpoznawania uczniów zdolnych oraz zasady i formy pracy z nimi.

62. KOWALSKA-WOJTYSIAK MONIKA, Gdy z uczniem „coś” się dzieje. „Psychologia w Szkole” 2010 nr 1, s. 98–105.

63. KOZAK E., Szybciej, więcej, na wyższym poziomie. „Edukacja i Dialog” 2004 nr 9, s. 31–37. Charakterystyka ucznia zdolnego; formy wspierania uczniów zdolnych.

64. LEWCZAK J., Praca z dzieckiem zdolnym w działalności poradni psychologiczno-pedagogicznej. „Kwartalnik Edukacyjny” 2000 nr 3(21), s. 45–49. Na przykładzie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Mielcu.

65. ŁEBECKA G., Uczeń zdolny w szkole. „Dyrektor Szkoły” 2005 nr 2, s. 50–51. Zasady pracy z uczniem zdolnym.

66. MARZEC M., Uczeń zdolny… niespecjalnej troski. „Psychologia w Szkole” 2008 nr 1, s. 45–54. Rozpoznawanie uzdolnień. Zasady pracy z uczniem zdolnym.

67. MĄDROWSKA W., Diagnoza dzieci uzdolnionych matematycznie. „Doradca Dyrektora Przedszkola” kwiecień 2012 nr 31, s. 55–57. Metoda przeprowadzenia diagnozy umiejętności matematycznych realizowana przez obserwację dzieci w zabawie.

68. MINGE N. i K., Ćwiczenia do pracy z uczniem uzdolnionym. „Doradca Dyrektora Szkoły" wrzesień 2012 nr 25, s. 60. Ćwiczenia poprawiające koncentrację ucznia i rozwijające kreatywność przez zabawę.

69. MIZERA M., Primum non nocere. O niebezpieczeństwach pracy z uczniem zdolnym. „Sedno. Magazyn dyrektora szkoły” 2010 nr 9, s. 41.

70. MIZERA M., Zdolny uczeń w Twojej szkole. „Sedno. Magazyn dyrektora szkoły” 2009 nr 3, s. 28–32. O korzyściach pracy z uczniem zdolnym w jego własnym środowisku, zgodnie z zasadą „Minimum izolacji – maksimum integracji”.

71. MYSIOR R., Aspiracje uczniów zdolnych. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2013 nr 9, s. 36–42. Problem aspiracji i tzw. specjalnych potrzeb ucznia zdolnego. Rozwiązania edukacyjne odnoszące się do młodzieży zdolnej stosowane w krajach europejskich.



72. NAKIELSKA-KOWALSKA A., Praca z uczniem zdolnym. „Wiadomości, Głosy, Rozmowy o Szkole” 2009 nr 8(202), s. 3–10. Propozycja opracowania planu własnego rozwoju ucznia uzdolnionego humanistycznie.

73. NASALSKA D., JANKOWSKA D., Praca z uczniem uzdolnionym. „Meritum” 2009 nr 3, s. 78–81. Rozpoznawanie zdolnego ucznia. Praca na lekcji z uczniem zdolnym.

74. NAWROT C. M., Jak w przedszkolu wychowywać dzieci zdolne? „Dyrektor Szkoły” 2006 nr 11, s. 51–53. Autorka przedstawia krok po kroku, jak opracowywała projekt wychowania dzieci zdolnych w przedszkolu.

75. PAWELEC L., Wpływ nauczycieli na rozwój ucznia zdolnego w klasach I-III. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 27–32. Wskazówki do pracy z uczniem zdolnym.

76. PŁAWECKA A., O indywidualnej pracy z uczniem. „Języki Obce w Szkole” 2006 nr 5, s. 144–150. Praca z uczniami zdolnymi – język angielski.

77. PIETRUSZKA E., Jak rozwijać zdolności uczniów? Garść spostrzeżeń i refleksji po dwudziestu latach polonistycznych i wychowawczych zachwytów. „Polski w Praktyce” 2012 nr 6, s. 25–26. Stworzenie uczniom odpowiednich warunków do rozwijania ich różnorodnych talentów i zdolności daje im szansę na wewnętrzny rozwój.

78. PRUSKO L., Uczeń zaciekawiony światem. „Wychowawca” 2006 nr 1, s. 12–13. Model i metody pracy z uczniem uzdolnionym.

79. RECHNIO-KOŁODZIEJ B., Stymulowanie twórczej aktywności dziecka. „Wszystko dla Szkoły” 2009 nr 1, s. 17–19. Przykładowe ćwiczenia rozwijające twórczą aktywność dziecka w edukacji humanistycznej i społecznej, matematycznej, plastycznej, muzycznej i ruchowej.

80. RECHNIO-KOŁODZIEJ B., Zdolności twórcze uczniów – jak je wspierać? „Wszystko dla Szkoły” 2009 nr 1, s. 13–15. Przykłady ćwiczeń wspierających elementarne zdolności twórcze uczniów.

81. SARNOWSKA M., Dziecko zdolne – dziecko trudne? „Nowe w Szkole” 2001/2002 nr 4, s. 10–12. Jak stwierdzić, czy dziecko jest zdolne? O czym należy pamiętać, chcąc rozwijać uzdolnienia dziecka?

82. SAWIŃSKI J.P., Jak lepiej ćwiczyć uczniowskie zdolności? „Edukacja i Dialog” 2012 nr 11–12. Sposoby rozwijania zdolności uczniów – kilka rad dla nauczycieli.

83. SŁYK M., Praca z uczniem zdolnym. „Życie Szkoły” 2000 nr 4, s. 206–208. Przykłady dziecięcej twórczości z wykorzystaniem techniki swobodnego tekstu.

84. SOBAŃSKA-BONDARUK M., LOLO R., Praca z uczniem zdolnym na lekcjach historii. „Wiadomości Historyczne” 2004 nr 1, s. 42–51. Uregulowania prawne dotyczące ucznia zdolnego. Charakterystyka ucznia zdolnego. Kształcenie uczniów uzdolnionych historycznie.

85. SOBAŃSKA-JĘDRYCH J., Rozwijanie zdolności do nauki języków obcych na lekcjach języka obcego. „Meritum” 2010 nr 1(16), s. 43–47. Kim są uczniowie ze specjalnymi zdolnościami do nauki języków obcych? Jak można rozwijać zdolności do nauki języków obcych podczas lekcji? Kreatywne formy uczenia się i nauczania języków obcych.

86. SZACHNIUK-ALBOWICZ P., Dziecko zdolne w szkole – prawda czy mit? „Dyrektor Szkoły” 2007 nr 6, s. 20–21. Charakterystyczne cechy dzieci uzdolnionych. Zasady i metody pracy z uczniem zdolnym.

87. STAŃCZAK I., Możliwości stymulowania rozwoju poznawczego uczniów zdolnych w klasach I–III. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 7–13. Rola wspierania rozwoju zdolności poznawczych uczniów w edukacji wczesnoszkolnej.



88. ZAJĄC G., Praca z dzieckiem zdolnym. „Życie Szkoły” 2008 nr 2, s. 45–49. Kim jest uczeń zdolny? Jacy są uczniowie zdolni? Jak ich rozpoznać? Metody i formy pracy z dzieckiem zdolnym.

89. SZMIDT K.J., Jak stymulować zdolności „myślenia pytajnego” uczniów? „Życie Szkoły” 2004 nr 7, s. 17–22. Znaczenie pytań dla rozwoju umysłowego dzieci.

90. SZYMCZYK J., Wspomaganie rozwoju poznawczego uczniów zdolnych w procesie kształcenia. „Poszukiwania” 2001 nr 5, s. 17–41.

91. SUSKA K., Dziecko zdolne w przedszkolu. „Nowe w Szkole” 2002 nr 3, s. 2–4. Metody pracy stosowane w edukacji przedszkolnej, które pomogą rozwijać zdolności dzieci.

92. TATOL K., Metody pracy z dzieckiem zdolnym. „Głos Pedagogiczny” czerwiec 2010 nr 20, s. 46–47. Przykładowe metody aktywizujące wszystkich uczniów, które pomagają wyławiać najzdolniejszych, nie zaniedbując ani tych zdolnych, ani tych mniej zdolnych.

93. TARASZKIEWICZ M., Dzieci zdolne w szkole. „Meritum” 2006 nr 1(1), s. 13–16.

94. TOMCZAK J., Dziecko zdolne. „Bliżej Przedszkola – wychowanie i edukacja” 2010 nr 7/8, s. 46–47. Pojęcie ucznia zdolnego. Koncepcje kształcenia uczniów zdolnych. Zadania nauczyciela i formy pracy z uczniem zdolnym.

95. TOMCZYK-CHURSKA A., Wszystko w jednym, czyli jak pracować w ICIM z młodzieżą uzdolnioną. „Biblioteka w Szkole” 2009 nr 5, dodatek „Biblioteka – Centrum Informacji” 2009 nr 2, s. 12–14. Biblioteka Gimnazjum i Liceum Akademickiego w Toruniu twórczo i niestandardowo wspiera rozwój uczniów. W artykule przedstawiono pomysły warte uwagi i naśladowania.

96. WINIARCZYK A., O specyfice pracy z uczniem zdolnym. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 14–20. Definicja zdolności. Wskazówki i etapy w pracy z uczniem zdolnym w klasach I–III.

97. WITKOŚ M., Uczeń wybitnie zdolny. „Wychowawca” 2006 nr 1, s. 18–20. Cechy dzieci zdolnych. Czynniki niechęci dzieci zdolnych do nauki szkolnej. Wskazania w postępowaniu z dzieckiem zdolnym – dla rodziców i nauczycieli.

98. ŻUCHELKOWSKA K., Rozpoznawanie i rozwijanie zdolności u dzieci w wieku przedszkolnym. „Wychowanie na co dzień” 2011 nr 6, s. 3–8. Obserwacja i jej rola w rozpoznawaniu zdolności specjalnych u dzieci w wieku przedszkolnym. Rozpoznawanie i rozwijanie zdolności specjalnych przedszkolaków.

99. WOŹNICA A., Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – dziecko dyslektyczne, dziecko zdolne : zestawienie bibliograficzne. „Meritum” 2006 nr 1(1), s. 41–46.

Wspieranie rozwoju ucznia zdolnego przez szkołę

1. BOBIK B., Uczeń zdolny w warunkach współczesnej szkoły. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2013 nr 9, s. 31–36. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania dotyczące możliwości odpowiedniego wsparcia dziecka uzdolnionego przez nauczycieli i szkołę: Czy nauczyciele mają odpowiednią wiedzę na temat uzdolnień i umiejętności pracy z uczniem zdolnym? W jaki sposób współczesna szkoła wspiera ucznia zdolnego w jego jednostkowym rozwoju?

2. DOBRZAŃSKA M., Edukacja ucznia zdolnego. „Edukacja i Dialog” 2006 nr 2, s. 51–55. Próba odpowiedzi na pytanie, czy polska szkoła jest przygotowana do wspomagania pełnego rozwoju dzieci, szczególnie tych zdolnych.

3. DRACHAL H., Drogie elity. „Głos Nauczycielski” 2006 nr 38, s. 7. Dyskusja wokół systemu kształcenia uczniów zdolnych w Polsce.



4. DRAPAŁA I., Pedagog zdolności – w stronę rozwiązań modelowych. „Edukacja i Dialog” 2013 nr 5/6 (248–249), s. 22–26. Charakterystyka absolwenta specjalności pedagogika szkolna – pedagogika zdolności, który jest przygotowany do pełnienia funkcji pedagoga szkolnego, ze specjalnym uwzględnieniem problematyki opieki nad uczniem wybitnie zdolnym.

5. GIZA T., Kryzys społecznych i edukacyjnych funkcji szkoły w zakresie pracy z uczniami zdolnymi. „Studia Pedagogiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego”. Kielce 2008, T. 17, s. 167–175. Funkcje społeczne szkoły. Problemy edukacji uczniów zdolnych w warunkach typowej szkoły (na podstawie badań).

6. GIZA T., Pomoc pedagogiczno-psychologiczna dla dzieci zdolnych. „Nauczanie Początkowe” 2009/2010 nr 3, s. 86–90. Stan pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Polsce w placówkach publicznych i niepublicznych.

7. Jak wspierać zdolnych uczniów? Z prof. Wiesławą Limont rozmawia Ewa Jurkiewicz. „Gazeta Szkolna” 2009 nr 11/12, s. 1, 4, 8. Zdaniem autorki istnieje konieczność tworzenia odrębnych szkół dla uczniów uzdolnionych. Uczniowie zdolni to duży potencjał intelektualny, którego nie wolno marnować.

8. JANKOWSKI B., Akcja: zdolny w szkole. „Dyrektor Szkoły” 2010 nr 6, s. 51–52. Opieka nad dzieckiem zdolnym jako zadanie dla szkoły. Próba odpowiedzi na pytania: Czy polska szkoła jest w stanie stworzyć warunki dla ucznia zdolnego? Czy polski nauczyciel jest przygotowany do takiego kontaktu? Doświadczenia innych krajów w pracy z uczniem zdolnym.

9. KOSIAREK T., Odpowiedzialność szkoły za kształcenie uczniów zdolnych wyzwaniem dla edukacji XXI w., w: „Niezbędnik Dyrektora” – dodatek do miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2010 nr 3. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2010, s. 11–16. Sytuacja ucznia zdolnego w polskiej szkole. Jak zaspokajać szczególne potrzeby edukacyjne ucznia zdolnego? W jaki sposób systemowo wspierać uczniów zdolnych? Zadania szkoły w pracy z uczniem zdolnym.

10. KOTLARSKI K., Sukces ucznia zależy od ciebie. „Psychologia w Szkole” 2009 nr 1(21), s. 79–89. Co decyduje o sukcesie ucznia w szkole? Dlaczego niektórzy zdolni uczniowie osiągają wyniki poniżej swoich możliwości? Jak ustrzec się błędów, które hamują rozwój uczniów?

11. KRAJEWSKA A., KWIATKOWSKA-GÓRALCZYK M., Kształcenie ucznia zdolnego – konieczność czy wybór? „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2005 nr 3, s. 60–64. Omówienie problemów poruszanych podczas III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Teoretyczne i praktyczne aspekty edukacji uczniów zdolnych” na temat „Kształcenie ucznia zdolnego – konieczność czy wybór?”.

1. KRZYWDA B., Uczeń zdolny – dobrodziejstwo czy problem? „Edukacja i Dialog” 2004 nr 2, s. 51–55. Rozważania na temat opieki dydaktyczno-wychowawczej nad uczniami zdolnymi we współczesnym szkolnictwie.

12. LIMONT W., JARZEMBSKI G., MALISZEWSKI E., Konieczność i wyzwania. „Głos Nauczycielski” 2006 nr 44, s. 7. Głos w sprawie stworzenia programu kształcenia uczniów zdolnych w Polsce. Kształcenie uzdolnionych. Koncepcja kształcenia ucznia zdolnego Josepha Renzulliego.

13. LIMONT W., Szkoła – szansa czy zagrożenie dla ucznia zdolnego. „Psychologia w Szkole” 2004 nr 3, s. 83–93. Dlaczego tylko pewien procent osób wybitnie zdolnych rozwija swoje zdolności? Czy szkoła pomaga w rozwijaniu zdolności?

14. ŁEBECKA G., Rola wychowawcy w pracy z uczniem zdolnym. „Dyrektor Szkoły” 2005 nr 2, s. 51–53. Scenariusz zajęć z radą pedagogiczną, które mogą wspomóc organizację zespołu nauczycielskiego wokół inicjowania programu wspierania ucznia zdolnego w szkole.

15. PASZKIEWICZ A., O specjalnych potrzebach edukacyjnych ucznia zdolnego. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2011 nr 6, s. 20–26. W artykule omówiono wieloznaczność pojęcia „zdolności", rozpatrywaną w oparciu o teorie badaczy tego tematu. Ukazana została specyfika



pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniami zdolnymi oraz formy wspierania ich rozwoju w polskim systemie oświaty z uwzględnieniem nowych przepisów dotyczących udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

16. PINDERA P., TOMCZYK K., Pozycja ucznia zdolnego w szkole. „Życie Szkoły” 2010 nr 2, s. 18–20. Analiza wyników badań przeprowadzonych w latach 2008–2009 wśród 100 uczniów zdolnych klas I–III szkół podstawowych w województwie łódzkim, ich rodziców (100 osób) i nauczycieli (10 osób). Badania dotyczyły pozycji ucznia zdolnego w klasie.

17. PIOTROWSKI E., Uczeń zdolny w aspekcie kapitału indywidualnego i społecznego. „Wychowanie na co dzień” 2012 nr 7/8, s. 28–33. Kierunki nowych rozwiązań w zakresie kształcenia uczniów zdolnych.

18. PREUSS-KUCHTA L., Uczeń zdolny i mało zdolny w koncepcjach jawnego doboru do klas. „Edukacja” 2001 nr 4, s. 67–76. Analiza przykładów doboru do klas dwóch grup uczniów, zdolnych – lepiej uczących się i mało zdolnych – uzyskujących gorsze, często niezadowalające wyniki w nauce.

19. RZĘSIKOWSKI S., Jak poznawać i rozwijać uzdolnienia uczniów. „Hejnał Oświatowy” 1994 nr 1(9), s. 13–16. Omówienie zagadnień kształcenia uczniów zdolnych poruszanych podczas 7. Forum Dyskusyjnego (8–9 grudnia 1993 r.) w krakowskim WOM-ie.

20. SAGAN M., Kuźnia talentów czy zaprzepaszczonych szans? „Wychowawca” 2011 nr 9, s. 18–21. Szkoła powinna służyć rozwojowi młodego człowieka i stwarzać mu możliwości realizowania posiadanych uzdolnień. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy współczesna szkoła spełnia swoją powinność w tym zakresie.

21. SĘKOWSKI A., Na tropie Janka Muzykanta, z prof. psychologiem rozmawia Anna Raczyńska. „Edukacja i Dialog” 2013 nr 5/6 (248–249), s, 18–21. O syndromie Janka Muzykanta.

22. SITAREK A., Dziecko uzdolnione: zestawienie [bibliograficzne]. „Oblicza Edukacji” DCDNiIP we Wrocławiu 2007 nr 16, październik 2007, s. 29.

23. SOBCZYŃSKA K., Sito gubi diamenty. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2007 nr 4, s. 37–42. Refleksje autorki o losach „nieoszlifowanych diamentów” w warunkach szkoły.

24. SPORNIAK J., Uczniowie uzdolnieni. „Życie Szkoły” 2003 nr 4, s. 202–205. Wyniki badań, których celem było określenie warunków i możliwości rozwoju uzdolnień twórczych uczniów w szkole masowej oraz określenie zależności między zapleczem środków a stosowanymi metodami pracy z uczniem uzdolnionym twórczo w szkole ogólnodostępnej.

25. TEYSZERSKI R., O tym, jak szkoły wciąż gubią diamenty. Raport NIK. „Gazeta Szkolna” 2007 nr 9, s. 10. Raport dotyczący opieki nad uczniem szczególnie uzdolnionym.

26. TOKARZ A., Uczeń zdolny w szkole. „Nowa Szkoła” 2004 nr 2, s. 4–11. Kwestie psychologiczne i pedagogiczne związane z kształceniem dzieci szczególnie uzdolnionych: Czy należy kształcić w sposób specjalny dzieci uzdolnione, które przecież i tak są w sytuacji lepszej niż „przeciętni” lub „gorsi” uczniowie? Z jakimi problemami trzeba się liczyć, rozwiązując w praktyce ten problem? Gdzie poszukiwać rozwiązań modelowych, jak je tworzyć, jak oceniać?

27. STEC J., Szczególne uzdolnienia - szczególne wyzwanie. „Doradca Dyrektora Szkoły” kwiecień 2012 nr 22, s. 52–58. Autor omawia problem ucznia zdolnego od strony prawnej, ukazując regulacje prawne sprzyjające wspomaganiu ucznia zdolnego, i od strony szkoły, charakteryzując koncepcje kształcenia uczniów zdolnych. Pokazuje także, jaki powinien być nauczyciel ucznia zdolnego.



28. USZYŃSKA-JARMOC J., Szkoła gubi diamenty. „Psychologia w Szkole” 2010 nr 1, s. 61–69. Wyniki badań własnych autorki dotyczących dynamiki zmian w rozwoju wybranych kompetencji poznawczych i społecznych najmłodszych uczniów w ciągu kilku lat nauki.

29. WIECZOREK M., Praca z dzieckiem zdolnym w świetle praktyki nauczycielskiej. „Nowa Szkoła” 2009 nr 6, s. 36–41. Omówienie wyników ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli w jednej z małopolskich szkół podstawowych. Pytania dotyczyły głównie aspektów związanych z samym określeniem ucznia zdolnego, pracy z nim, funkcjonowania dziecka zdolnego w środowisku szkoły oraz kwestii dotyczących kształcenia nauczycieli w tym kierunku.

30. WOŁOSIEWICZ J., Praca z uczniem szczególnie uzdolnionym. „Monitor Prawny Dyrektora. Miesięcznik Dyrektora Szkoły” 2011 nr 1, s. 9–10. Nowe rozwiązania prawne dotyczące objęcia opieką uczniów szczególnie uzdolnionych. Formy wsparcia ucznia szczególnie uzdolnionego.

Działania wspierające ucznia zdolnego

1. GAŁĄZKA E., Praca z uczniem zdolnym w dobie przemian szkolnictwa w Polsce. „Forum Nauczycielskie”. Piotrkowski Kwartalnik Oświatowy 2008, nr 46, s. 18–19. Sylwetka ucznia zdolnego. Przykład programu pracy z uczniem zdolnym.

2. KURASZ A., Pomagamy uzdolnionym dzieciom wiejskim. „Nowa Szkoła” 2006 nr 4, s. 46–48. Klub Promocji Uzdolnionego Dziecka Wiejskiego.

3. LEWICKI M., Pomoc dziecku zdolnemu. „Edukacja i Dialog” 1994 nr 9, s. 45–46. Warsztaty matematyczne dla szczególnie uzdolnionych uczniów.

4. ŁOSKOT M., Jak rozwijać uzdolnienia ucznia. „Głos Pedagogiczny” grudzień 2011 nr 34, s. 12–15. Przegląd krajowych programów i projektów dotyczących ucznia zdolnego, z których mogą korzystać nauczyciele, m.in.: „Mazowieckie talenty" – program realizowany przez Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli, „Newton też był uczniem" – program realizowany przez UAM w Poznaniu, „Diament" – projekt Małopolskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli, „Taki jak Mozart" – projekt realizowany przez Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach.

5. OSIŃSKI S., Każda szkoła kuźnią talentów, czyli co robić, aby nie gubić szkolnych „pereł”. „Nowa szkoła. Skuteczne zarządzanie w praktyce”, Grudzień 2010, C 4.16, s. 1–17. Artykuł jest próbą refleksji nad ogłoszonym przez MEN „Rokiem Odkrywania Talentów” i związaną z tym promocją tzw. miejsc odkrywania talentów.

6. POKORA M., Projekt państwowego gimnazjum realizującego model wzbogaconego kształcenia uczniów zdolnych. „Dyrektor Szkoły” 2004 nr 6, s. 40–45. Opis projektu, który powstał na bazie modelu wzbogaconego kształcenia opracowanego przez Josepha Renzullego.

7. POLASIAK G., Koło matematyczne na miarę XXI wieku, czyli e-learning w pracy z uczniem uzdolnionym matematycznie. „Wszystko dla Szkoły” 2010 nr 5, s. 21. Autorka dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat e-learningu w oparciu o doświadczenia wyniesione z wdrażania programu pracy z uczniem zdolnym (klasy V, VI szkoły podstawowej).

8. PROŚCIAK B., Praca z uczniem zdolnym w „Kole Miłośników Poezji” (program autorski). „Język Polski w Liceum” 2004/2005 nr 3, s. 98–108. Opis programu pozalekcyjnych działań edukacyjno-wychowawczych.

9. RACZKOWSKA J., Dzieci zdolne i możliwości ich rozwoju. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2011 nr 6, s. 3–6. Autorka charakteryzuje problemy dzieci zdolnych w szkole oraz różne rozwiązania organizacyjne w zakresie wspomagania uczniów zdolnych stosowane w systemach edukacji w krajach europejskich i w Polsce.



10. RECHNIO-KOŁODZIEJ B., Twórcze fantasmagorie, czyli o wspieraniu uczniowskich uzdolnień. „Wszystko dla Szkoły” 2009 nr 10, s. 17–20. Przedstawienie programu lekcji twórczości dla szkoły podstawowej.

11. SAWIŃSKI J.P., Szkolny system wspierania zdolności i talentów. „Wszystko dla Szkoły” 2008 nr 2, s. 21–22. Podpowiedzi na temat tworzenia szkolnego systemu wspierania uzdolnień, zainteresowań i talentów.

12. SYREK-KOSOWSKA A., „Klub Omnibusa” – projekt edukacyjny dla uczniów zdolnych. „Wychowanie na co dzień” 2007 nr 4/5, s. 20–21, bibliogr.

13. SZARUGA S., Młodzież uzdolniona informatycznie. „Dyrektor Szkoły” 2004 nr 12, s. 61. Akademia Młodych Twórców dla młodzieży uzdolnionej informatycznie, którzy uczestniczą w zajęciach prowadzonych metodą projektów.

14. ŚLIPKO BEATA, Wspomaganie ucznia zdolnego w rozwoju indywidualnym. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu 2009 nr 35, s. 20–24. Szkolny Program Wspierania Uzdolnień w Gimnazjum nr 1 w Strzegomiu – działania w zakresie wspierania uzdolnień.

15. STRÓŻYŃSKI K., Inwestycja w uczniowskie talenty. „Nowa Szkoła” 2008 nr 6, s. 14–17. Indywidualny tok nauki. Indywidualny program nauki. Konkursy i olimpiady. Stypendia za wyniki w nauce.

16. WILCZYŃSKA K., Piękne umysły spotykają się w Świętokrzyskiem. „Gazeta Szkolna” 2008 nr 15–16, s. 13. Program pracy z uczniem zdolnym w Świętokrzyskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach autorstwa Lidii Pasich.

17. WRZAŁ M., Rozwijać swoje zdolności. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu 2007 nr 16, s. 8–9. Dolnośląski System Wspierania Uzdolnień oparty na podejściu egalitarnym.

18. Wybitnie zdolni, czyli ludzie z deficytem. Z Marią Mach, dyrektor Biura Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci rozmawia Jagoda Siwiec. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2010 nr 8, s. 7–16. Rozmowa na temat programu pomocy wybitnie zdolnym uczniom, którym poprzez różne formy umożliwia się kontakt z naukowcami.

19. ZIELICZ W., Co począć z uczniem zdolnym? „Gazeta Szkolna” 2007 nr 9, s. 5–12. Propozycja tworzenia przez wyższe uczelnie szkół dla uzdolnionej młodzieży – komentarz.

Rola nauczyciela w rozwijaniu zdolności uczniów

2. EJDYS D., Szlifowanie diamentu. „Edukacja i Dialog” 2006 nr 2, s. 56–59. Rola nauczycieli, rodziców, psychologów w rozwijaniu zdolności twórczych dzieci.

3. FRYDEL Z., Olimpijczycy. „Nowe w Szkole” 2002 nr 7/8, s. 24–26. Wykrywanie talentów. Postępowanie z uzdolnionym dzieckiem. Czego uczyć ucznia utalentowanego? Rola i postawa nauczyciela.

4. GRODECKA E., Szkolne perełki. O pracy z uczniem zdolnym. „Dyrektor Szkoły” 2008 nr 5, s. 49–50. Oczekiwane kompetencje nauczyciela opiekującego się uczniami zdolnymi. Podpowiedzi nauczycieli praktyków o pracy z uczniem zdolnym.

5. JARZĄBEK P., Dlaczego należy pomagać najlepszym uczniom? „Edukacja i Dialog” 2001 nr 1, s. 35-40. Rozważania na temat związku między działalnością nauczyciela a rozwojem intelektualnym ucznia.



6. KRZYWDA B., Uczeń zdolny – dobrodziejstwo czy problem? „Edukacja i Dialog” 2004 nr 2, s. 51–55. Rola nauczyciela w rozwijaniu uzdolnień uczniów. Opieka dydaktyczno-wychowawcza szkoły nad uczniami zdolnymi.

7. LIMONT W., Nauczyciel ucznia zdolnego. „Głos Pedagogiczny” październik 2010 nr 22, s. 58–59. Sylwetka nauczyciela ucznia zdolnego zarysowana w oparciu o badania i analizy w obszarze pedagogiki zdolności.

8. MARZEC M., Pokarało mnie geniuszem… „Psychologia w Szkole” 2008 nr 2, s. 67–79. Uczeń wybitnie zdolny w klasie – wyzwania dla nauczyciela.

9. NIEBRZYDOWSKI L., Stymulowanie rozwoju dzieci uzdolnionych. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1994 nr 9, s. 20–22. Kryteria doboru nauczycieli uczniów zdolnych. O potrzebie podwyższania kompetencji uczniów wybitnie zdolnych.

10. OBAL-DYREK E., Praca nauczycieli z młodzieżą zdolną. „Hejnał Oświatowy” 2010 nr 6/7, s. 5–6. Refleksje autorki na temat roli zawodowej nauczyciela, szczególnie w kontekście pracy z uczniem zdolnym.

11. PAPIEŻ J., „Znaczący inny”. Edukacja uczniów zdolnych. „Wychowawca” 1999 nr 5, s. 20–22. Walory intelektualne i osobiste nauczyciela ucznia zdolnego. Wskazówki dla rodziców dziecka zdolnego. Uczeń zdolny w szkole.

12. POLECHOŃSKA J., Kiedy uczeń jest gotowy, zjawia się mistrz. „Oblicza Edukacji”. Miesięcznik Dolnośląskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji pedagogicznej we Wrocławiu 2009 nr 35, s. 27. Kreatywny nauczyciel, kreatywny uczeń w szkole wspierającej uzdolnienia – przykłady dobrej praktyki.

13. RUPIŃSKA A., Talenty to dobro narodowe! „Wiadomości, Głosy, Rozmowy o Szkole” 2009 nr 10(204), s. 3–6. Jakiego wsparcia potrzebuje uczeń zdolny ze strony nauczyciela?

14. WITKOWSKI L., O potrzebie autorytetu, czyli zdolny uczeń kontra autorytet nauczyciela. „Głos Pedagogiczny” 2010 czerwiec (20), s. 27–29. Autor przedstawił własną koncepcję rozumienia autorytetu nauczyciela, szczególnie ważnego w funkcjonowaniu i rozwoju uczniów zdolnych. Koncepcja oparta jest na zasadzie sześciu A i jest przeciwieństwem stereotypów na temat autorytetu w ogóle. Do pożądanych postaw nauczyciela profesor zalicza: autonomię, autorstwo, autoteliczność, aspektowość, autentyczność zainteresowań, afirmatywny charakter postawy.

Praca z uczniem zdolnym w innych krajach

1. KOSZYK I., Praca z uczniem uzdolnionym w Austrii – w kontekście polskiej rzeczywistości. „Dyrektor Szkoły” 2005 nr 5, s. 25–28. Jak pracują z uczniem uzdolnionym w Austrii (sposoby wspierania zdolnych, model autonomicznego ucznia).

2. PASSOW A.H., Kształcenie uczniów zdolnych. „Edukacja” 1987 nr 4, s. 6–8. A.H. Passow, profesor pedagogiki w Columbia University w Nowym Jorku, dokonuje przeglądu programów kształcenia uczniów zdolnych w różnych krajach.

3. RACZKOWSKA J., Dzieci zdolne i możliwości ich rozwoju. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2011 nr 6, s. 3–6. Autorka charakteryzuje problemy dzieci zdolnych w szkole oraz różne rozwiązania organizacyjne w zakresie wspomagania uczniów zdolnych stosowane w systemach edukacji w krajach europejskich i w Polsce.

4. RUBINIEC J., Geniusz poza szufladami, czyli opieka nad dziećmi nieprzeciętnie zdolnymi w Niemczech. „Edukacja i Dialog” 2013 nr 5/6 (248–249), s. 30–33. Autorka przedstawia działalność instytucji w Niemczech, które zajmują się wspieraniem rozwoju uzdolnionej młodzieży.



5. SZMYD-SKÓRCZEWSKA M., Praca z uczniami zdolnymi w amerykańskiej szkole. „Edukacja i Dialog” 2003 nr 9, s. 67–72. Sposoby pracy z uczniem zdolnym w Houston w oparciu o ciekawe programy autorskie.

6. SZYMANKIEWICZ K., Co kraj, to obyczaj... O wspieraniu rozwoju ucznia zdolnego w Europie. „Języki Obce w Szkole” 2011 nr 1, s. 25–27. Definicje ucznia zdolnego. Kryteria „wyłaniania” uczniów zdolnych. Rodzaje rozwiązań edukacyjnych stosowanych w krajach europejskich w zakresie wspierania rozwoju uczniów zdolnych.

Wsparcie instytucjonalne uczniów zdolnych

1. ŁOSKOT M., Młodzi zdolni. „Głos Pedagogiczny” październik 2013 nr 52, s. 60–61. Wybrane instytucje wspierające uzdolnioną młodzież.

2. MIELCAREK D., Indywidualny tok i program nauczania dla zdolnych uczniów. „Dyrektor Szkoły” 2013 nr 2, s. 48–53. Autorka wyjaśnia różnice znaczeniowe między dwiema formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej: indywidualnym nauczaniem i indywidualnym tokiem nauki. Odpowiada na pytania: Jakie cechy charakteryzują uczniów zdolnych? Dlaczego czasem niełatwo rozpoznać zdolnego ucznia? Przedstawia przepisy i procedury związane z zapewnieniem pomocy uczniom zdolnym. Omawia sposób przeprowadzania badań przez psychologa i pedagoga w poradni i kryteria brane pod uwagę przy konstruowaniu opinii o uczniu zdolnym.

3. OLCZAK A., Zdolne dziecko. „Wychowanie w Przedszkolu” 2007 nr 11, s. 9–13. Interakcyjny model rozwoju zdolności S. Popka. Przedszkole jako szansa dla zdolnego dziecka.

4. ŻUBER-ZIELICZ M., ZIELICZ W., Czy uzdolniony sportowiec więcej wart od uzdolnionego informatyka? „Gazeta Szkolna” 2008 nr 27, s. 1 i 14–15.

Dziecko zdolne a rodzina

1. CIEŚLA J., Zdolne dzieci. Instrukcja obsługi. „Polityka” 2013 nr 37, wrzesień, s. 22–24. Kilka podpowiedzi, jak nie zatruć młodym dzieciństwa.

2. LIMONT W., Pozostawiony samemu sobie. „Głos Pedagogiczny” grudzień 2011 nr 34, s. 8–11. Rozmowa z prof. Wiesławą Limont o najczęściej popełnianych błędach przez rodziców i nauczycieli wobec uzdolnionych dzieci.

3. MAJEWSKA J., Jak rozwijać zdolności dziecka? „Polski w Praktyce” 2012 nr 6, s. 7–8. O ważnej roli rodziców, pedagogów i wychowawców w kształtowaniu i rozwijaniu zdolności dziecka.

4. PIECHAL A., Praca z uczniem zdolnym. „Edukacja i Dialog” 2005 nr 3, s. 27–30. Charakterystyka dzieci uzdolnionych. Rola rodziców i wychowawców w wychowywaniu, nauce, terapii i pozaszkolnym funkcjonowaniu dziecka uzdolnionego.

5. Podążać pół kroku za dzieckiem. Rozmowa z Anną Kałubą-Korczak, psycholog w Centrum Informacyjno-Konsultacyjny do spraw Dzieci Zdolnych, o tym, kim jest zdolny uczeń, jak

wspomagać dziecko zdolne, jakie błędy są najczęściej popełniane w pracy z uczniem zdolnym. „Doradca Dyrektora Przedszkola” kwiecień 2012 nr 31, s. 10–15.

6. WOJCIECHOWSKA J., Geniusz specjalnej troski. „Charaktery” 2009 nr 1, s. 36–39. Wymagania rodziców wobec dziecka we współczesnej rodzinie rosną. Rodzice spodziewają się, że ich dzieci wykażą się wyjątkowością. Jakie są koszty takich oczekiwań?

7. SUCHORA-OLECH A., SZCZEPAŃSKA M., Wystarczy nie przeszkadzać dziecku w rozwoju. „Życie Szkoły” 1999 nr 8, s. 570–573. Wyniki badań, których głównym celem było uzyskanie odpowiedzi



na pytanie: Jaki wpływ na stan uzdolnień twórczych mają doświadczenia interakcyjne jednostki (rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła)?

8. ŻYŁA M., Jak mądrze wspierać zainteresowania, zdolności i talenty dziecka. „Głos Pedagogiczny” grudzień 2011, s. 31–33. Artykuł zawiera wskazówki, w jaki sposób należy tworzyć otoczenie stymulujące potencjał dziecka. Autorka podkreśla, że najkorzystniejszy dla dziecka jest jego harmonijny i wszechstronny rozwój i jednocześnie przestrzega, że rodzice dziecka wybitnie uzdolnionego mogą wpaść w pułapkę postrzegania swojego dziecka wyłącznie przez pryzmat jego uzdolnień, zaniedbując inne potrzeby emocjonalno-społeczne.

Opracowanie: Barbara Skarżyńska

Aktualizacja: marzec 2014 r.

UCZEŃ ZDOLNY31. LIMONT W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot: GWP,...

Documents

Transcript of UCZEŃ ZDOLNY31. LIMONT W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot: GWP,...