Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w...

48

Transcript of Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w...

Page 1: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

bull Kup książkębull Poleć książkę bull Oceń książkę

bull Księgarnia internetowabull Lubię to raquo Nasza społeczność

O autorach | Od autoroacutew | Słowo wstępne 4

Azja 11

Europa 123

Australia 191

Ameryka 217

Biomuzyka 269

Ścieżkami bogiń i śmiertelniczek 289

Dyskografia PKM i opis płyty Ucho jaka 321

Kup książkę Poleć książkę

9

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

Rdzenne ludy przechowują tradycję To właśnie one chronią i podtrzy-mują większą część wiedzy Matki Ziemi Jednym z jej aspektoacutew jest dzie-dzictwo muzyczne obejmujące piosenki śpiewy i rytualne bądź zwyczajne instrumenty muzyczne Muzyka była częścią duchowej i codziennej prak-tyki zanurzoną w holistycznym doświadczaniu życia Dźwięku używano aby leczyć i ożywiać duszę Ten fakt jest wciąż jeszcze znany i dzisiaj choć w zachodnim społeczeństwie a zwłaszcza w muzyce klasycznej archa-iczny starożytny dźwięk w znacznym stopniu został utracony w procesie cywilizacyjnego postępu czasami w sposoacuteb świadomy Jak w tradycyjnej muzyce ludowej Europy Środkowej niektoacutere dźwięki czy nuty są uznawa-ne za tabu Pierwotni ludzie wraz z ich uczuciami płynącymi wprost z trze-wi zostali poddani do pewnego stopnia czemuś w rodzaju prania moacutezgu W tym procesie muzyka opuściła serce i ciało zamieszkała w głowie i stała się muzyką intelektu Jestem przekonany że lecznicza siła muzyki ujawnia się kiedy serca słuchaczy otwierają się i poddają wibracji W tego rodza-ju muzyce śpiewanej i granej tak jak się modli ludzie łączą się z innymi bytami materialnymi niż tylko własne fizyczne ciało W naszej strukturze komoacuterkowej zachodzi proces alchemiczny ndash czy to rodzaj miłości Podczas moich warsztatoacutew didjeridu ten temat często się pojawia Wielu ucznioacutew nie tylko gra na instrumencie ale po jakimś czasie otwiera się roacutewnież na wiedzę ezoteryczną W pewien sposoacuteb didjeridu oraz inne instrumen-ty etniczne o archaicznych korzeniach wydają się pobudzać do zadawania takich pytań i do filozofowania dyskusje mogą trwać do poacuteźnej nocy Czy to możliwe że grając na takim instrumencie łączymy się z jego duszą Jeśli intencje są szczere i pełne szacunku jestem pewien że stanowię pomost prowadzący do pierwotnego źroacutedła kultury Obecnie pojawia się zagadnie-nie łączenia instrumentoacutew etnicznych i wspoacutełczesnej praktyki kompozytor-skiej Starożytni znali lecznicze znaczenie harmonii Moc nie jest jednak ani pozytywna ani negatywna jest po prostu energią Musimy zwracać uwagę na alikwoty (overtones) Dają naszej duszy radość i harmonię Stosunkowo niedawnym przykładem zastosowania tej techniki w połączeniu ze znako-mitą pod względem akustycznym architekturą jest chorał gregoriański Dla

Słowo wstępneSłowo wstępne

Kup książkę Poleć książkę

10

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

starożytnych kultur było oczywiste że słuch jest najważniejszym ze zmy-słoacutew ndash nie wzrok jak w kulturze wspoacutełczesnej Harmonie są proporcjonal-nym odwzorowaniem porządku boskiego i kosmicznego Te proste mate-matyczne fakty pojawiają się w odległościach planet strukturze kryszta-łu a stosowne proporcje można odnaleźć roacutewnież w ciele ludzkim Kiedy śpiewamy i gramy w zgodzie z harmonią wprawiamy się w stan harmonii podstawowy stan wszystkich istot Powszechną metaforą religii Wschodu jest wątek stworzenia rodzaju ludz-kiego za pomocą dźwięku Kiedy nasze komoacuterki wibrują czujemy że ży-jemy W ten sposoacuteb możemy odczuwać nasze ciało w sposoacuteb holistyczny Wibrujący dźwięk może kreować wizje lub wglądy w pewne zagadnienia zachodzi proces komunikacji Ważna jest roacutewnież natura częstotliwości Niektoacutere z nich odpowiadają specyficznym stanom świadomości Na przy-kład za długotrwałym i rytmicznym wzorcem podąży nasz moacutezg (umysł) ndash to fenomen znany w rytuałach prowadzących do transu Muzyka czy każ-dy inny rodzaj dźwięku fizycznie istnieje tylko w powietrzu i wodzie za-wsze bdquotu i terazrdquo Z tego powodu dźwięk jest bardzo cenny i wyjątkowy Uszu nie można zamknąć tak łatwo jak oczu i dlatego dźwięk zawsze ma na nas wpływ Muzyka jest roacutewnież środkiem za pomocą ktoacuterego wkracza się w ciszę Duchowość może być bardzo blisko tam gdzie muzyka zostaje zamieniona w czysty pejzaż dźwiękowy (soundscape) osiągając głębię we-wnątrz nas łagodna lecz potężna prowadząca delikatnie w ciszę Muzyka ndash oproacutecz medytacji i substancji psychoaktywnych ndash jest najsilniejszą znaną energią prowadzącą do przemiany Nie istnieje lud ani kultura bez muzyki ndash to muzyka jest globalną energią Willi Grimm Sanderbuumlhne listopad ndash grudzień 2002

gtgt Willi Grimm i Anna Nacher przy Assi Ghat w Waranasi (fot M Styczyński)

Kup książkę Poleć książkę

217

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Ameryka 217ndash268

Kup książkę Poleć książkę

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 2: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

O autorach | Od autoroacutew | Słowo wstępne 4

Azja 11

Europa 123

Australia 191

Ameryka 217

Biomuzyka 269

Ścieżkami bogiń i śmiertelniczek 289

Dyskografia PKM i opis płyty Ucho jaka 321

Kup książkę Poleć książkę

9

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

Rdzenne ludy przechowują tradycję To właśnie one chronią i podtrzy-mują większą część wiedzy Matki Ziemi Jednym z jej aspektoacutew jest dzie-dzictwo muzyczne obejmujące piosenki śpiewy i rytualne bądź zwyczajne instrumenty muzyczne Muzyka była częścią duchowej i codziennej prak-tyki zanurzoną w holistycznym doświadczaniu życia Dźwięku używano aby leczyć i ożywiać duszę Ten fakt jest wciąż jeszcze znany i dzisiaj choć w zachodnim społeczeństwie a zwłaszcza w muzyce klasycznej archa-iczny starożytny dźwięk w znacznym stopniu został utracony w procesie cywilizacyjnego postępu czasami w sposoacuteb świadomy Jak w tradycyjnej muzyce ludowej Europy Środkowej niektoacutere dźwięki czy nuty są uznawa-ne za tabu Pierwotni ludzie wraz z ich uczuciami płynącymi wprost z trze-wi zostali poddani do pewnego stopnia czemuś w rodzaju prania moacutezgu W tym procesie muzyka opuściła serce i ciało zamieszkała w głowie i stała się muzyką intelektu Jestem przekonany że lecznicza siła muzyki ujawnia się kiedy serca słuchaczy otwierają się i poddają wibracji W tego rodza-ju muzyce śpiewanej i granej tak jak się modli ludzie łączą się z innymi bytami materialnymi niż tylko własne fizyczne ciało W naszej strukturze komoacuterkowej zachodzi proces alchemiczny ndash czy to rodzaj miłości Podczas moich warsztatoacutew didjeridu ten temat często się pojawia Wielu ucznioacutew nie tylko gra na instrumencie ale po jakimś czasie otwiera się roacutewnież na wiedzę ezoteryczną W pewien sposoacuteb didjeridu oraz inne instrumen-ty etniczne o archaicznych korzeniach wydają się pobudzać do zadawania takich pytań i do filozofowania dyskusje mogą trwać do poacuteźnej nocy Czy to możliwe że grając na takim instrumencie łączymy się z jego duszą Jeśli intencje są szczere i pełne szacunku jestem pewien że stanowię pomost prowadzący do pierwotnego źroacutedła kultury Obecnie pojawia się zagadnie-nie łączenia instrumentoacutew etnicznych i wspoacutełczesnej praktyki kompozytor-skiej Starożytni znali lecznicze znaczenie harmonii Moc nie jest jednak ani pozytywna ani negatywna jest po prostu energią Musimy zwracać uwagę na alikwoty (overtones) Dają naszej duszy radość i harmonię Stosunkowo niedawnym przykładem zastosowania tej techniki w połączeniu ze znako-mitą pod względem akustycznym architekturą jest chorał gregoriański Dla

Słowo wstępneSłowo wstępne

Kup książkę Poleć książkę

10

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

starożytnych kultur było oczywiste że słuch jest najważniejszym ze zmy-słoacutew ndash nie wzrok jak w kulturze wspoacutełczesnej Harmonie są proporcjonal-nym odwzorowaniem porządku boskiego i kosmicznego Te proste mate-matyczne fakty pojawiają się w odległościach planet strukturze kryszta-łu a stosowne proporcje można odnaleźć roacutewnież w ciele ludzkim Kiedy śpiewamy i gramy w zgodzie z harmonią wprawiamy się w stan harmonii podstawowy stan wszystkich istot Powszechną metaforą religii Wschodu jest wątek stworzenia rodzaju ludz-kiego za pomocą dźwięku Kiedy nasze komoacuterki wibrują czujemy że ży-jemy W ten sposoacuteb możemy odczuwać nasze ciało w sposoacuteb holistyczny Wibrujący dźwięk może kreować wizje lub wglądy w pewne zagadnienia zachodzi proces komunikacji Ważna jest roacutewnież natura częstotliwości Niektoacutere z nich odpowiadają specyficznym stanom świadomości Na przy-kład za długotrwałym i rytmicznym wzorcem podąży nasz moacutezg (umysł) ndash to fenomen znany w rytuałach prowadzących do transu Muzyka czy każ-dy inny rodzaj dźwięku fizycznie istnieje tylko w powietrzu i wodzie za-wsze bdquotu i terazrdquo Z tego powodu dźwięk jest bardzo cenny i wyjątkowy Uszu nie można zamknąć tak łatwo jak oczu i dlatego dźwięk zawsze ma na nas wpływ Muzyka jest roacutewnież środkiem za pomocą ktoacuterego wkracza się w ciszę Duchowość może być bardzo blisko tam gdzie muzyka zostaje zamieniona w czysty pejzaż dźwiękowy (soundscape) osiągając głębię we-wnątrz nas łagodna lecz potężna prowadząca delikatnie w ciszę Muzyka ndash oproacutecz medytacji i substancji psychoaktywnych ndash jest najsilniejszą znaną energią prowadzącą do przemiany Nie istnieje lud ani kultura bez muzyki ndash to muzyka jest globalną energią Willi Grimm Sanderbuumlhne listopad ndash grudzień 2002

gtgt Willi Grimm i Anna Nacher przy Assi Ghat w Waranasi (fot M Styczyński)

Kup książkę Poleć książkę

217

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Ameryka 217ndash268

Kup książkę Poleć książkę

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 3: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

9

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

Rdzenne ludy przechowują tradycję To właśnie one chronią i podtrzy-mują większą część wiedzy Matki Ziemi Jednym z jej aspektoacutew jest dzie-dzictwo muzyczne obejmujące piosenki śpiewy i rytualne bądź zwyczajne instrumenty muzyczne Muzyka była częścią duchowej i codziennej prak-tyki zanurzoną w holistycznym doświadczaniu życia Dźwięku używano aby leczyć i ożywiać duszę Ten fakt jest wciąż jeszcze znany i dzisiaj choć w zachodnim społeczeństwie a zwłaszcza w muzyce klasycznej archa-iczny starożytny dźwięk w znacznym stopniu został utracony w procesie cywilizacyjnego postępu czasami w sposoacuteb świadomy Jak w tradycyjnej muzyce ludowej Europy Środkowej niektoacutere dźwięki czy nuty są uznawa-ne za tabu Pierwotni ludzie wraz z ich uczuciami płynącymi wprost z trze-wi zostali poddani do pewnego stopnia czemuś w rodzaju prania moacutezgu W tym procesie muzyka opuściła serce i ciało zamieszkała w głowie i stała się muzyką intelektu Jestem przekonany że lecznicza siła muzyki ujawnia się kiedy serca słuchaczy otwierają się i poddają wibracji W tego rodza-ju muzyce śpiewanej i granej tak jak się modli ludzie łączą się z innymi bytami materialnymi niż tylko własne fizyczne ciało W naszej strukturze komoacuterkowej zachodzi proces alchemiczny ndash czy to rodzaj miłości Podczas moich warsztatoacutew didjeridu ten temat często się pojawia Wielu ucznioacutew nie tylko gra na instrumencie ale po jakimś czasie otwiera się roacutewnież na wiedzę ezoteryczną W pewien sposoacuteb didjeridu oraz inne instrumen-ty etniczne o archaicznych korzeniach wydają się pobudzać do zadawania takich pytań i do filozofowania dyskusje mogą trwać do poacuteźnej nocy Czy to możliwe że grając na takim instrumencie łączymy się z jego duszą Jeśli intencje są szczere i pełne szacunku jestem pewien że stanowię pomost prowadzący do pierwotnego źroacutedła kultury Obecnie pojawia się zagadnie-nie łączenia instrumentoacutew etnicznych i wspoacutełczesnej praktyki kompozytor-skiej Starożytni znali lecznicze znaczenie harmonii Moc nie jest jednak ani pozytywna ani negatywna jest po prostu energią Musimy zwracać uwagę na alikwoty (overtones) Dają naszej duszy radość i harmonię Stosunkowo niedawnym przykładem zastosowania tej techniki w połączeniu ze znako-mitą pod względem akustycznym architekturą jest chorał gregoriański Dla

Słowo wstępneSłowo wstępne

Kup książkę Poleć książkę

10

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

starożytnych kultur było oczywiste że słuch jest najważniejszym ze zmy-słoacutew ndash nie wzrok jak w kulturze wspoacutełczesnej Harmonie są proporcjonal-nym odwzorowaniem porządku boskiego i kosmicznego Te proste mate-matyczne fakty pojawiają się w odległościach planet strukturze kryszta-łu a stosowne proporcje można odnaleźć roacutewnież w ciele ludzkim Kiedy śpiewamy i gramy w zgodzie z harmonią wprawiamy się w stan harmonii podstawowy stan wszystkich istot Powszechną metaforą religii Wschodu jest wątek stworzenia rodzaju ludz-kiego za pomocą dźwięku Kiedy nasze komoacuterki wibrują czujemy że ży-jemy W ten sposoacuteb możemy odczuwać nasze ciało w sposoacuteb holistyczny Wibrujący dźwięk może kreować wizje lub wglądy w pewne zagadnienia zachodzi proces komunikacji Ważna jest roacutewnież natura częstotliwości Niektoacutere z nich odpowiadają specyficznym stanom świadomości Na przy-kład za długotrwałym i rytmicznym wzorcem podąży nasz moacutezg (umysł) ndash to fenomen znany w rytuałach prowadzących do transu Muzyka czy każ-dy inny rodzaj dźwięku fizycznie istnieje tylko w powietrzu i wodzie za-wsze bdquotu i terazrdquo Z tego powodu dźwięk jest bardzo cenny i wyjątkowy Uszu nie można zamknąć tak łatwo jak oczu i dlatego dźwięk zawsze ma na nas wpływ Muzyka jest roacutewnież środkiem za pomocą ktoacuterego wkracza się w ciszę Duchowość może być bardzo blisko tam gdzie muzyka zostaje zamieniona w czysty pejzaż dźwiękowy (soundscape) osiągając głębię we-wnątrz nas łagodna lecz potężna prowadząca delikatnie w ciszę Muzyka ndash oproacutecz medytacji i substancji psychoaktywnych ndash jest najsilniejszą znaną energią prowadzącą do przemiany Nie istnieje lud ani kultura bez muzyki ndash to muzyka jest globalną energią Willi Grimm Sanderbuumlhne listopad ndash grudzień 2002

gtgt Willi Grimm i Anna Nacher przy Assi Ghat w Waranasi (fot M Styczyński)

Kup książkę Poleć książkę

217

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Ameryka 217ndash268

Kup książkę Poleć książkę

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 4: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

10

Ucho

jaka

|

|

Słow

o w

stęp

ne

starożytnych kultur było oczywiste że słuch jest najważniejszym ze zmy-słoacutew ndash nie wzrok jak w kulturze wspoacutełczesnej Harmonie są proporcjonal-nym odwzorowaniem porządku boskiego i kosmicznego Te proste mate-matyczne fakty pojawiają się w odległościach planet strukturze kryszta-łu a stosowne proporcje można odnaleźć roacutewnież w ciele ludzkim Kiedy śpiewamy i gramy w zgodzie z harmonią wprawiamy się w stan harmonii podstawowy stan wszystkich istot Powszechną metaforą religii Wschodu jest wątek stworzenia rodzaju ludz-kiego za pomocą dźwięku Kiedy nasze komoacuterki wibrują czujemy że ży-jemy W ten sposoacuteb możemy odczuwać nasze ciało w sposoacuteb holistyczny Wibrujący dźwięk może kreować wizje lub wglądy w pewne zagadnienia zachodzi proces komunikacji Ważna jest roacutewnież natura częstotliwości Niektoacutere z nich odpowiadają specyficznym stanom świadomości Na przy-kład za długotrwałym i rytmicznym wzorcem podąży nasz moacutezg (umysł) ndash to fenomen znany w rytuałach prowadzących do transu Muzyka czy każ-dy inny rodzaj dźwięku fizycznie istnieje tylko w powietrzu i wodzie za-wsze bdquotu i terazrdquo Z tego powodu dźwięk jest bardzo cenny i wyjątkowy Uszu nie można zamknąć tak łatwo jak oczu i dlatego dźwięk zawsze ma na nas wpływ Muzyka jest roacutewnież środkiem za pomocą ktoacuterego wkracza się w ciszę Duchowość może być bardzo blisko tam gdzie muzyka zostaje zamieniona w czysty pejzaż dźwiękowy (soundscape) osiągając głębię we-wnątrz nas łagodna lecz potężna prowadząca delikatnie w ciszę Muzyka ndash oproacutecz medytacji i substancji psychoaktywnych ndash jest najsilniejszą znaną energią prowadzącą do przemiany Nie istnieje lud ani kultura bez muzyki ndash to muzyka jest globalną energią Willi Grimm Sanderbuumlhne listopad ndash grudzień 2002

gtgt Willi Grimm i Anna Nacher przy Assi Ghat w Waranasi (fot M Styczyński)

Kup książkę Poleć książkę

217

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Ameryka 217ndash268

Kup książkę Poleć książkę

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 5: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

217

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Ameryka 217ndash268

Kup książkę Poleć książkę

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 6: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

218

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Nadzwyczajnie podobała mi się droga w ktoacuterej dzikości było coś od-wiecznego

Jack Kerouac Włoacuteczędzy Dharmy

Nie byłoby tej historii gdyby nie kilkaset maili drążących korytarze na dnie Atlantyku Mogę właściwie powiedzieć że bramy uchyliły się znacz-nie wcześniej jeszcze w epoce faksoacutew Chyba nie byliśmy zresztą wtedy świadomi że wydanie płyty w małym niezależnym wydawnictwie spe-cjalizującym się głoacutewnie w przeżywającej swoacutej kolejny wzlot psychode-lii wprowadzi nas tak szybko w świat amerykańskiego undergroundu Był rok 1996 trafiła do nas przesyłka z bibliofilsko wydanym albumem wi-nylowym Nazwy zespołoacutew i nazwiska muzykoacutew niewiele nam wtedy moacutewiły Bardo Pond Flying Saucer Attack Jessamine Roy Montgome-ry Loren Mazzacane Connors Charalambides Niewielkie wydawnictwo Drunken Fish Records proponowało wydanie płyty (woacutewczas jeszcze At-mana) Z nazwisk obecnych w katalogu firmy znaliśmy właściwie tylko Lee Ranaldo gitarzystę Sonic Youth I taki był początek Dwie płyty poacuteź-niej w 2001 już jako Projekt Karpaty Magiczne The Magic Carpathians Project zostaliśmy zaproszeni na South by South West w Austin (TX) je-den z największych festiwali muzycznych w Stanach Zjednoczonych jako część reprezentacji Europy Środkowo-Wschodniej Tak urodziła się trasa blisko 20 koncertoacutew dzięki ktoacuterym przemierzyliśmy Amerykę od Nowego Jorku po San Francisco Podroacuteż życia roacutewnież dla wielu Amerykanoacutew

Na krawędzi tygla

Jean Baudrillard napisał że Ameryka () jest krajem filmowym roacutew-nież poza salami kinowymi () Amerykańskie miasto roacutewnież wyglą-da tak jakby brało swoacutej początek z kina Aby zgłębić jego sekret nie

Route 66 AlmostRoute 66 Almost ndash szlakiem amerykańskiego undergroundu

Kup książkę Poleć książkę

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 7: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

219

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

należy zmierzać od miasta ku ekranowi lecz od ekranu ku miastu Tu właśnie gdzie kino nie przybiera żadnej wyjątkowej formy lecz udzie-la ulicom i całemu otoczeniu swej mitycznej atmosfery jest ono na-prawdę pasjonujące1 Dobrze że książka Baudrillarda trafiła do mnie znacznie poacuteźniej już po podroacuteży ndash była ponownym olśnieniem werba-lizacją tych dziwnych wrażeń na granicy możliwości opisu ktoacutere cały czas nam towarzyszyły Tak więc pierwsze dni były wejściem w film Wszyscy szukaliśmy TYCH ulic TEJ perspektywy Central Parku TYCH kawiarenek w pobliżu Canal Street czy w TribeceKiedy dużym dżipem Piotra jechaliśmy z lotniska na Jackson Heights za szybą uciekały po obu stronach typowe amerykańskie szeregoacutew-ki i właściwie zupełnie nie wiem dlaczego towarzyszyło mi poczucie kompletnej wolności smak nowego i radość Po powitaniach rozmo-wach nocnych Polakoacutew ktoacuterzy nie widzieli się 10 lat zapadłam w sen z ktoacuterego w kilka godzin poacuteźniej wynurzył się nowy kontynent Było dokładnie tak jak zawsze myślałam że jest w Nowym Jorku ndash Ella Fitz gerald w jakiejś stacji radiowej pochmurne niebo naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna kawa ktoacuterą znakomicie zaparzył Tomek W niewielkim studiu Ewy przy Dziewięćdziesiątej Pierwszej Ulicy na Jackson Heights Queens nie czuliśmy nic z klaustrofobii choć zajmo-wanie tej niewielkiej przestrzeni w cztery osoby (a poacuteźniej dołączył do nas jeszcze Darren) nie było łatwe Trudno było się obudzić w Nowym

Kup książkę Poleć książkę

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 8: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

220

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Jorku zwłaszcza że nie są mi obce niedole spowodowane jet lag (brak polskiej nazwy na określenie tej jednostki chorobowej związanej z dłu-gim lotem i zmianą stref czasowych) a może to za sprawą dżinu z toni-kiem w połączeniu z piwem na pokładzie samolotu Lufthansy poprzed-niej nocy () ndash poprzedniego dnia () A poacuteźniej zaczęło się odkrywa-nie począwszy od bdquoThe New York City Pressrdquo ndash tygodnika w ktoacuterym recenzje książek zajmują dobre trzy strony a poziom wyrafinowanej iro-nii sięga szczytoacutew Rzut oka do informatora Knitting Factory na marzeckwiecień 2001 upewnia nas że jednak to prawda już jutro wieczorem w niedzielę 11 marca mamy grać koncert w tym legendarnym klubie ktoacutery zawsze jawił się nam jak wizytoacutewka lepszego świata swoisty ho-logram o ktoacuterym wiadomo że istnieje ale jaki może mieć z nami zwią-zek W tym samym numerze informatora wywiad z Eddiem Prevostem (AMM) i sylwetka avantpopowego projektu Chicks on SpeedDzień zaczynamy od dzielnicy indyjskiej kilka przecznic w doacuteł przy Siedemdziesiątej Czwartej Ulicy Rzeczywiście ndash New Delhi instant Są filmy z Bollywood indyjski pop elektroniczna tabla w sklepie z in-strumentami shawar kameez na wieszakach ekskluzywne sari Nie przeszkadza nam nawet temperatura oscylująca wokoacuteł ośmiu stopni i to że chyba nigdy nie nauczę się orientować w skali Fahrenheita Dla Janka to pierwsze spotkanie z Indiami w takim natężeniu więc szybko gdzieś przepada ale odnajduje się kiedy siadamy do lunchu w ktoacuterejś z miejscowych knajpek z indyjskim jedzeniem Pierwszy lunch w No-wym Jorku samosy dal i coca-colaWsiadamy do metra gdzieś przy Roosevelt Avenue Linia R powin-na nas dowieźć do Central Parku ndash to express więc pojedzie szybciej Trafiamy jednak na weekendowe prace remontowe i zmiany tras Sta-

Kup książkę Poleć książkę

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 9: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

221

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduram się słuchać uważnie komunikatu ndash dyskutujemy po polsku co wy-

brać F z przesiadką czy czekać kilka minut na R Stojący tuż obok mężczyzna okazuje się rodakiem z Greenpointu i nie wiedzieć dlacze-go drażni mnie jego wylewna chęć pomocy Wcale nie czuję się zagu-biona pasjonuje mnie to odcyfrowywanie nowej przestrzeni zakodo-wanej w literkach i numerach tras metra Przy okazji mogę przyglą-dać się ludziom słuchać w jakim języku rozmawiają Nie jesteśmy tu-taj wyjątkiem rzadko daje się słyszeć angielski Głoacutewnie hiszpański stopniowo ustępujący chyba wietnamskiemu i jakimś dialektom sło-wiańskim serbski chorwacki bułgarski Sobota wczesne popołu-dnie matki z dziećmi jadą na zakupy albo do kina albo może wracają do domu z zakupoacutew Metro wynurza się na chwilę z tunelu panorama Manhattanu urzeka mnie i jednocześnie trochę przeraża jest coś diabo-licznego w tym nieruchomym zwałowisku betonu szkła i stali Ale kie-dy wychodzi słońce i promienie padają na Rockefeller Plaza znoacutew czu-ję się dobrze tu i teraz we właściwym miejscu Lubię wszystkie metra świata są przyjazne obcym w gęstej tkance miasta drążą proste tunele w gmatwaninie ulic rozmawiają ze mną nazwami przystankoacutew i mapą Wynurzamy się przy Avenue of the Americas jakieś dwie przecznice od Central Parku Bo gdzie indziej moglibyśmy zacząć tę wyprawę Oczywiście że od Strawberry Fields i Dakota House Aparaty fotogra-

gtgt Projekt Karpaty Magiczne na scenie klubu Knitting Factory (fot arch Galerii bdquoStary Domrdquo)

Kup książkę Poleć książkę

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 10: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

222

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ficzne w pogotowiu nerwy jednak puszczają ujęć z Central Parku bę-

dzie znacznie więcej niż przyrzekaliśmy sobie zrobićI do końca już tak zostało wszystko było jak w filmie ale zupełnie inaczej Jakby być widzem i aktorem jednocześnie Być może roacutew-nież dzięki zawrotnemu tempu Zaczęliśmy od dwoacutech koncertoacutew jed-nego dnia w studiu WFMU legendarnej stacji radiowej w New Jer-sey (bdquokontynentalnardquo część Nowego Jorku) oraz w miejscu legendar-nie już legendarnym Knitting Factory przy Leonard Street na Dolnym Manhattanie

Fale eteru nad Manhattanem

WFMU to jedna z nielicznych już naprawdę niezależnych rozgło-śni radiowych w Stanach Zjednoczonych gdzie często można spotkać jeszcze bdquofreeform radiordquo czyli audycje o ktoacuterych profilu decydują di-dżeje a nie pion marketingowy Coś jakby niegdysiejsze audycje Sław-ka Gołaszewskiego w bdquoTroacutejcerdquo czy ndash dla młodszych ndash audycje Chrisa o Poranku w filmowym (no właśnie) miasteczku na Alasce To ozna-cza że ndash oproacutecz licznych rozgłośni kampusowych ale o mniejszym za-sięgu ndash jest to oaza muzyki niekomercyjnej Tutaj trzeba koniecznie wyjaśnić że w Stanach Zjednoczonych za niezależne i niekomercyj-ne są uważane np zespoły ktoacutere sprzedają po 20 tys płyt w pierwszym tygodniu sprzedaży (jak np Clinic) a niezależne dystrybucje zatrud-niają ndash jak Revolver USA w San Francisco ndash blisko 30 osoacuteb WFMU jest stacją naprawdę niezależną co oznacza że nie jest częścią żad-nego z medialnych gigantoacutew a budżet na swoją działalność zdobywa głoacutewnie poprzez darowizny i sprzedaż firmowych gadżetoacutew Dlatego też Brian Turner dyrektor stacji zawsze zwraca się do firm i muzykoacutew z prośbą o bezpłatne udostępnienie płyt Sądząc po bibliotece muzycz-nej WFMU niewiele z tych proacuteśb spotyka się z odmową Jedyną płytą z Polski (oproacutecz naszych) ktoacuterą kojarzono z pięknym krajem nad Wi-słą były bajki Brzechwy na winylu ktoacutere jeden z didżejoacutew uważał za klasyczny przykład bdquospoken wordrdquo zza żelaznej kurtyny W pewnym sensie miał rację

Kup książkę Poleć książkę

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 11: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

223

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

Trwające od czasoacutew Reagana rozmontowywanie antymonopolowe-go prawodawstwa (a zwłaszcza przyjęcie w 1996 r niesławnego aktu prawnego umożliwiającego koncentrację medioacutew na niesłychaną skalę ndash Telecommunications Act) spowodowało że kurczy się przestrzeń dla niezależnych inicjatyw medialnych Rynek medioacutew i telekomunikacji został zdominowany przez 10 megakorporacji AOL Time Warner Di-sney General Electric News Corporation Viacom Vivendi Sony Ber-telsmann ATampT oraz Liberty Media2 Trzeba pamiętać że koncentra-cja dotyczy zaroacutewno medioacutew w sensie dosłownym czyli materialnych nośnikoacutew (CD-ROM-oacutew fabryk papieru czy drukarni) oraz telewizji i fal radiowych jak i ndash po przejęciu AOL przez Time Warner ndash prze-strzeni internetowej Wyczerpująco pisze o tym Naomi Klein w kulto-wej już książce No Logo3 tematyka ta zaczyna także przenikać do pol-skiej prasy za sprawą występujących na naszym rynku medioacutew zjawisk podobnych do tych ktoacutere w latach 90 zachodziły na całym świecie Amerykanie nie wydają się jednak przytłoczeni wizją korporacyjnego Antychrysta WFMU mieszczące się w dwupiętrowej kamienicy w Jer-sey City New Jersey niemal tuż nad brzegiem rzeki Hudson jest tego znakomitym przykładem Roacuteżnorodność jest gwarancją otwartości i re-alną alternatywą WFMU proponuje na swoich falach tak roacuteżne nagra-nia jak Willie Nelson Lightening Bolt Acid Mother Temple Peaches czy techno spod znaku Raster-Noton albo produkcje artysty znanego jako Jaap Blonk Tego rodzaju nieortodoksyjna roacuteżnorodność jest zresz-tą charakterystyczna dla tzw alternatywnej sceny muzycznej w Stanach

Kup książkę Poleć książkę

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 12: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

224

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zjednoczonych czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas koncer-

toacutew Tutaj po prostu słucha się muzyki wbrew doraźnym modom Dzię-ki tej otwartości kolejne fale kontrkultury nakładają się na siebie a młodsi bdquobuntownicyrdquo mają świadomość przestrzeni zbudowanej przez poprzed-nie pokolenia Przykładem może być renesans free jazzu i psychedelii końca lat 60 i 70 Thurston Moore gitarzysta Sonic Youth jest redakto-rem pomnikowej kompilacji Jazzactuel ukazującej się na płytach winylo-wych od 1999 r W ramach serii bdquoodkurzonordquo muzykoacutew dobrze znanych jak Archie Shepp Anthony Braxton Don Cherry Sunny Murray czy Son-ny Sharrock oraz tych ktoacuterzy są znani tylko wąskiemu kręgowi konese-roacutew jak Musica Elettronica Viva (ze znanym dzisiaj kompozytorem Fre-derikiem Rzewskim) Frank Wright Jimmy Lyons Alan Silva Renesans jest zresztą ułatwiony dzięki drobiazgowej dokumentacji jaka towarzy-szy niemal każdemu zjawisku kultury alternatywnej Dziesiątki książek są bezcennym źroacutedłem informacji na tematy tak pozornie mało istotne dla mainstreamu jak kalifornijski hardcore początku lat 90 czy scena punko-wa Bay Area nie wspominając o japońskiej psychedelii czy krautrockuNasz koncert nagrany 11 marca 2001 r został wyemitowany pięć dni poacuteźniej w audycji Scotta Williamsa Nagranie znakomicie zrealizowała Irene Trudel ndash a było to przedsięwzięcie niełatwe zważywszy na roacuteżni-ce dynamiki w brzmieniu instrumentoacutew akustycznych i elektrycznych oraz sampli realizowanych najczęściej w wersji lo-fi

Podziemni

Nowy Jork sam w sobie jest oddzielną historią i istnieją też roacuteżne pię-tra bdquopodziemnegordquo Nowego Jorku Są piętra z historią starszą i now-szą ndash Greenwich Village i SoHo Jest poziom legendy na skraju wy-przedaży (Knitting Factory) i jest poziom legendy dziejącej się na na-szych oczach (Tonic) A każde z tych pięter jest ważne żadne nie zo-stało zepchnięte do roli muzealnego mastodonta Chociaż oczywiście nowojorczycy powiedzą ci zawsze gdzie się aktualnie bywa ndash że naj-ciekawsza muzyka jest teraz w Tonicu oraz na poacutełprywatnych party w Williamsburgu (Brooklyn) o ktoacuterych szczegoacutełowej lokalizacji za-

Kup książkę Poleć książkę

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 13: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

225

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiadamia się ściśle dobrane towarzystwo Nieformalne kanały infor-

macji są zresztą gwarancją jakości tego co się zdarza CNN ogląda-my podczas party na ekranie migoczą obrazy ale fonia jest wyłączo-na Jedna z towarzyskich zabaw polega na wymyśleniu jak najbardziej absurdalnego komentarza do oglądanych historii ndash może to forma bdquocul-ture jammingrdquo4 a może echo powszechnie lubianego w Stanach paro-dystyczno-politycznego magazynu bdquoThe Onionrdquo (dostępnego roacutewnież w sieciwwwtheonioncom) Są jednak chwile kiedy uśmiech zamiera na ustach jeden z obrazoacutew pokazuje gigantyczne figury Buddy rozwa-lane z dział w Afganistanie następny tuż po nim sterty palonych kroacutew w Wielkiej Brytanii W oparach dymu marihuany i z piwem w ręku ro-bimy się nagle straszliwie trzeźwi Nie wiemy ndash w marcu 2001 ndash że za kilka miesięcy rzeczywistość na ekranie pokaże nam coś co będzie się wydawało postmodernistyczną grą w simulacrum ale dreszcze biegną-ce wzdłuż kręgosłupa przywroacutecą nam smak rzeczywistości NiestetyTymczasem jednak wracamy do rozmoacutew o muzyce polityce i historii miejsca w ktoacuterym jesteśmy Naszymi gospodarzami są ludzie zamiesz-kujący spory lokal na parterze niegdysiejszego składu towarowego za-adaptowany nie tylko jako przestrzeń mieszkalna ale roacutewnież idealne miejsce na party ndash gospodarze zawsze mogą wygodnie oddalić się do swoich pokoi a duży hol może pomieścić zaroacutewno naprędce zestawiony podest i trochę sprzętu (kilka wzmacniaczy i tzw PA) jak i stoacuteł bilardo-wy nie moacutewiąc już o ponad 50 osobach publiczności Mike Burke ktoacute-ry nas zaprosił jest jednocześnie dziennikarzem bdquoThe Indypendentrdquo oraz wspoacutełtwoacutercą nowojorskiego oddziału Independent Media Center ndash nie-zależnej sieci zrzeszającej dziennikarzy oraz aktywistoacutew bardzo szeroko rozumianego ruchu antyglobalistycznego (ekologicznego praw człowie-ka artystoacutew muzykoacutew dziennikarzy uczestnikoacutew rozmaitych ruchoacutew na rzecz budowania wspoacutelnot) Jak sami piszą o sobie Jesteśmy orga-nizacją opartą na wspoacutelnocie poprzez produkcję i dystrybucję medioacutew wspieramy i umożliwiamy kulturalną i polityczną reprezentację lokal-nych społeczności i wspoacutelnot Naszym celem jest ujawnianie oraz anali-za lokalnych i globalnych zagadnień mających wpływ na losy jednostek społeczności i ekosystemoacutew Dlatego dostarczamy narzędzi i przestrzeni w obrębie medioacutew tym ktoacuterzy chcą zaprezentować światu swoje proble-

Kup książkę Poleć książkę

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 14: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

226

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu my5 W bdquoThe Indypendentrdquo można się także dowiedzieć o aktualnie reali-

zowanych scenariuszach pozbawiania niezależności dziennikarzy w me-diach mainstreamu w marcu był to przypadek stacji WBAI z Waszyng-tonu znanej ze swojej wolnościowej agendy Independent Media Cen-ter udowodniło swoją siłę i skuteczność podczas wielu antyglobalistycz-nych manifestacji ujawniając bezpośrednio w trakcie wydarzeń prowo-kacje ze strony sił bezpieczeństwa oraz wykorzystując do tego celu naj-nowsze technologie transmisji danych w Internecie IMC oczywiście prowadzi własny portal internetowy wwwindymediaorgRozmawiamy więc z Mikiem Burke o specyfice sytuacji w krajach tzw transformacji ustrojowej Dzielę się moim spostrzeżeniem dzisiej-sza bdquopodziemnardquo Ameryka paradoksalnie ndash przy antykorporacyjnym etosie ndash ma coś z ducha przedsiębiorczości wczesnego kapitalizmu Wyznacznikiem niezależności wszystkich tych inicjatyw jest bowiem to że najczęściej są finansowo niezależne a ludzie rozumieją ideę DIY

zupełnie ina czej niż wschodnioeuropejscy odlotowcy DIY jest tutaj nie tylko uciecz-ką od nudnej (alienują-cej ndash chciałoby się po-wiedzieć) pracy w ktoacute-rejś z megakorporacji nie jest też przyzwo-leniem na bylejakość i lenistwo Jest zupeł-nie odwrotnie zazwy-czaj pracuje się wię-cej niż trzeba a efek-ty są naprawdę solid-ne I może też dlatego kontrkultura w Stanach ma swoją silną tradycję i jest znakomicie udo-kumentowana

Kup książkę Poleć książkę

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 15: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

227

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduSą jeszcze inne ważne kluby na mapie Nowego Jorku Knitting Fac-

tory przy Leonard Street 74 na Dolnym Manhattanie to miejsce bar-dzo ważne ale ndash jak twierdzą bywalcy ndash coraz mniej tu eksperymentu no i koncerty w liczbie sześciu jednego wieczora sprawiają że powo-li zamienia się w bdquofabrykęrdquo Obecnie bardzo ciekawe zdarzenia dzieją się w klubie Tonic przy Norfolk Street 107 na Lower East Side zało-żonym przez część ekipy z Knitting Factory rozczarowanej komercja-lizacją słynnego klubu Tutaj najczęściej można spotkać artystoacutew zaj-mujących bdquocutting edgerdquo czyli odważnych w eksperymencie (często grywają tutaj muzycy z szerokiego kręgu związanego z Sonic Youth Ikue Mori DJ Olive Kim Gordon czy Jim OrsquoRourke) Spośroacuted innych miejsc wyroacuteżniają się też Bowery Ballroom przy East Houston 217 no i oczywiście Downtown Music Gallery ndash połączenie sklepu muzyczne-go z miejscem do grania przy Piątej Ulicy Wschodniej 211

Obieg

Częścią owego na poacuteł formalnego obiegu informacji są roacutewnież sklepy muzyczne Other Music mieszczący się przy Czwartej Ulicy Wschod-niej tuż przy skrzyżowaniu z Lafayette naprzeciw ogromnego multisto-rersquou Tower Records Ten ogromny czerwony neon z naprzeciwka świe-cący do wnętrza Other Music nabiera znaczenia symbolicznego ndash to że jest usytuowany opozycyjnie to tylko część historii W Other Music znaj-duje się bowiem wszystko to czego w Tower Records nie ma i raczej nie będzie Model binarnej roacuteżnicy o znaczeniu antagonistycznym raczej więc tutaj się nie sprawdza to że naprzeciw istnieje Tower Records i że nie ma tam na przykład koncertowej płyty Keiji Haino z Lorenem Maz-zacanem Connorsem nagranej w Dowtown Music Gallery tworzy w ja-kiś sposoacuteb wcale niemałą rzeszę klientoacutew Other Music Powoli zresztą sklep rozwija się w sieć ndash z drugim sklepem umiejscowionym w pobli-żu Harvardu i jeszcze jednym mającym powstać w najbliższej przyszło-ści Na Czwartej Wschodniej odnajdujemy nasze płyty szczegoacutełowo opi-sane z troską ktoacuterej nigdy nie doświadczyliśmy w żadnym polskim skle-pie Bo też w Polsce nie ma takich sklepoacutew ndash w pomieszczeniu wielko-

Kup książkę Poleć książkę

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 16: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

228

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu ści jakichś 50 metroacutew kwadratowych pracuje siedmiu sprzedawcoacutew Każ-

dy z nich jest zresztą zajęty rozmową ndash bywa że z dwoma klientami na-raz Każdy z nich specjalizuje się w jakimś rodzaju muzyki i jest chodzącą encyklopedią Jeśli pytasz o płyty Muslimgauze to zaraz pojawia się po-trzeba doprecyzowania wydane w Staalplaat czy w Soleilmoon a może chodzi o tę kolekcjonerską serię dostępną w 300 egzemplarzach Nie mu-sisz zresztą znać żadnych tytułoacutew ndash sprzedawcy poruszają się tej dżungli z wprawą tygrysa Muzyka jest tutaj rzeczywiście dżunglą ndash żywym orga-nizmem pulsującym w swoistym rytmie uplecionym z rozmaitych wspoacuteł-zależności traktowanym z niezwykłą troską tak aby przykrojenie jej do prostokątnych poacutełek jak najmniej bolało W amerykańskich sklepach mu-zycznych zazwyczaj także się grywa ndash popularne tutaj in-store ndash koncer-ty promujące płytę albo właściwy koncert w tym samym mieście Zresz-tą właściciel Other Music Jeff Gibson jest roacutewnież szefem niewielkiego wydawnictwa specjalizującego się w rozmaitych bdquomarginesachrdquo i oferu-jącego dość szeroką gatunkowo ofertę Obok kultowego rocka psychede-licznego z Brazylii (lata 70) Os Mutantes w katalogu firmy znajduje się także zadziwiająca fuzja techno transu z krautrockiem perkusisty ukry-wającego się pod pseudonimem Toby Dammit (tytuł kroacutetkometrażowego filmu Felliniego na podstawie prozy Poego) wspoacutełpracującego wcześniej min z Iggy Popem i The Swans i ndash jak wieść niesie ndash powiązanego roacutew-nież z The Residents Proacutecz tego mamy także alternatywną wersję kulto-wej w USA bdquosurf musicrdquo czyli Monks oraz szwedzkiego elektroniczne-go pejzażystę Bjorna Olssona i niezwykle mroczne wręcz psychotyczne Ssab Songs Podobnie jest z granymi w Other Music in-storersquoami ndash moż-na tutaj posłuchać muzyki ktoacutera jest przede wszystkim ciekawa gatunko-wa przynależność jest kwestią wtoacuterną stąd obok Arab Strap ndash Zbigniew Karkowski Anti-Pop Consortium czy Marianne Novotny

Dream House

Są też w Nowym Jorku miejsca całkowicie legendarne do ktoacuterych jed-nak dotrzeć się nie udało ndash grając dwa koncerty dziennie w tym je-den właściwie nocny trudno jest zachować standardowe ramy czaso-

Kup książkę Poleć książkę

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 17: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

229

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwe Jednym z takich miejsc jest Dream House ndash środowisko brzmie-

niowo-wizualne zaprojektowane przez amerykańskiego kompozyto-ra jednego (z licznych) pomysłodawcoacutew minimalu La Monte Younga oraz jego partnerkę Marian Zazeelę La Monte przybył do Nowego Jor-ku w 1960 r żeby studiować muzykę elektroniczną pod kierunkiem Ri-charda Maxfielda i jeszcze pod koniec tego samego roku zorganizował serię koncertoacutew w artystycznym lofcie Yoko Ono przy Chambers Stre-et (loft to poprzemysłowa najczęściej przestrzeń strychowa zaadaptowa-na na mieszkanie ndash idei loftu należałaby się zresztą oddzielna opowieść bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do książki Sharon Zukin pt Loft Living Radius Londyn 1988) Spotkał Marian Zazeelę ndash muzykującą ar-tystkę znaną min z aranżowania sceny dla awangardowego poety zwią-zanego z Black Art Theatre Amiri Baraki woacutewczas znanego jeszcze jako LeRoi Jones Spotkali się przy okazji wykonania kompozycji La Monte zatytułowanej The Well-Tuned Piano w specjalnym środowisku wizualnym The Magenta Lights (przeźrocza lightworks) zaprojektowa-nym przez Zazeelę To był początek projektu ktoacutery w poacuteźniejszym okre-sie przybrał nazwę Dream House totalnego środowiska dźwiękowo-wi-zualnego w ktoacuterym odbiorcy byliby zanurzeni na przestrzeni kilku pię-ter budynku La Monte wykonywał The Well-Tuned Piano symultanicz-nie z The Magenta Lights i stopniowo oba dzieła zlały się w jeden pro-jekt Zazeela została roacutewnież zaangażowana jako członkini The Theatre of Eternal Music luźnej grupy skupiającej Johna Calersquoa Tonyrsquoego Con-rada Angusa MacLisersquoa i oczywiście La Monte Younga W pewnym sen-sie był to trzon grupy znanej poacuteźniej jako Velvet Underground ktoacuterej członkami założycielami byli John Cale i Angus MacLise MacLise ge-nialny perkusista grający wyłącznie na bębnach ktoacutere wymagały fizycz-nego kontaktu z ciałem odszedł z Velvet Underground kiedy się dowie-dział że grupa wzięła pieniądze za występ nie był też w stanie przysto-sować się do wymogoacutew sceny muzycznej legenda głosi że kiedyś zjawił się na koncercie VU z poacutełgodzinnym spoacuteźnieniem ale za to grał poacuteł go-dziny dłużej niż reszta zespołu żeby wynagrodzić publiczności począt-kową nieobecność MacLise zmarł z powodu powikłań związanych z cu-krzycą w 1974 r w Katmandu gdzie woacutewczas od dłuższego już czasu rezydował niemal na stałe Pozostały po nim dwie genialne płyty Brain

Kup książkę Poleć książkę

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 18: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

230

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Damage in Oklahoma City oraz The Invasion of Thunderbolt Pago-

da obie wydane przez niezależne wydawnictwo Siltbreeze specjalizu-jące się we free jazzie z lat 70 Dzięki temu została ocalona spuścizna muzyczna po niezwykłym człowieku i fenomenalnym perkusiście ktoacute-ry kierował się wyłącznie swoim niesłychanym instynktem rytmicznym Jest także obecny na serii płyt CD Inside the Dream Syndicate ktoacuterych wydawanie rozpoczął w roku 2000 John Cale w ramach założonej przez siebie wytwoacuterni Table of Elements W związku z tym rozpętała się zresz-tą awantura między Calersquoem a La Monte Youngiem znanym z tego że swoich nagrań zasadniczo nie udostępnia ani nie wydaje Kasety z nagra-niami ktoacutere kiedyś wypuścił w liczbie kilkudziesięciu na internetowych aukcjach osiągają cenę 300 dolaroacutew za sztukęWiąże się to ze specyficzną filozofią La Monte i jego podejściem do dźwięku muzyki i jej wykonywania Utwory (o ile to słowo ma jeszcze w tym wypadku w ogoacutele sens) trwają po kilka godzin i charakteryzują się niezwykle statyczną strukturą gdzie przejście między poszczegoacutelnymi wartościami dźwiękowymi może trwać nawet godzinę La Monte Young wykorzystuje także skale mikrotonalne i rozmaite źroacutedła tzw dronoacutew czyli dźwiękoacutew służących jako basowe tło zwane czasem burdonem Para wspoacutełpracowała z indyjskim mistrzem duchowym i wokalistą kla-sycznego stylu poacutełnocnych Indii Kirana-Panditem Pran Nathem do jego śmierci w 1996 r Przez wiele lat studiuje roacutewnież teorię klasycznej mu-zyki Indii Jest to jeden z przykładoacutew owocnego przenikania się muzyki Zachodu z teorią i praktyką muzyki Azji zapoczątkowanego przez De-bussyrsquoego ktoacutery inspirował się skalami i brzmieniem indonezyjskiego gamelanu Spośroacuted ważnych amerykańskich kompozytoroacutew starsze-go pokolenia z inspiracji Wschodem znany jest Harry Partch ktoacutere-go mikrotonalizm jest efektem studioacutew muzyki Indii Zainteresowa-nie to znacznie wzrosło od połowy lat 50 kiedy po raz pierwszy zagra-li w Europie i Stanach Zjednoczonych najwięksi mistrzowie mistrz sa-rodu Ali Akhbar Khan oraz legenda sitara Ravi Shankar Shankar pojawił się w 1957 r na jednym z seminarioacutew Stockhausena Niemal wszyscy kompozytorzy ktoacuterych nazwiska są wymieniane w roli czołowych po-staci kierunku zwanego minimalizmem mają za sobą wspoacutełpracę z wy-bitnymi muzykami indyjskimi oproacutecz La Monte Younga z Pran Nathem

Kup książkę Poleć książkę

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 19: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

231

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduzwiązani byli roacutewnież Terry Riley Arnold Dreyblatt i Charlemagne Pale-

stine (a także ndash już z innej bdquoprzegroacutedkirdquo muzycznej ndash Don Cherry) Phi-lip Glass studiował u Raviego Shankara oraz mistrza tabli Alla Rakha a Steve Reich studiował indonezyjski gamelan Ciekawą formę połącze-nia tradycji amerykańskich oraz wschodniej filozofii i praktyki wiolini-stycznej zaproponował Henry Flynt ktoacuterego nagranie You Are My Ever-lovin jest wariacją na temat Ragi Tilang odwołującą się do techniki gry na skrzypcach rodem z folku AppalachoacutewWracając jednak do kwestii zasadniczej ndash Dream House jest środo-wiskiem wizualno-dźwiękowym zaprojektowanym na parę miesię-cy a w chwili obecnej nawet na cały rok Pierwszy etap tego projektu był związany z dość bolesnym dla obojga twoacutercoacutew niepowodzeniem Dia Art Foundation ktoacutera umożliwiła adaptację budynku przy Harrison Street (to pierwszy i ndash jak stwierdził La Monte Young6 ndash najważniejszy Dream House) nieoczekiwanie ndash stojąc na krawędzi bankructwa ndash ok roku 1985 zakończyła wspoacutełpracę z artystami Obecnie Dream House znowu działa mieści się w siedzibie MELA Foundation przy Church Street 275 (trzecie piętro) kilka krokoacutew od Knit-ting Factory jako ekspozycja zatytułowana bdquoDream House Eight Years of Sound and Lightrdquo Co sezon (od 22 września do 22 czerwca) można uczest-niczyć w tym zdarzeniu w czwartki i soboty od godz 1400 do poacutełnocy albo za wcześniejszym uzgodnieniem Prezentowane są instalacje i rzeź-by świetlne Marian Zazeeli oraz kompozycje La Monte bazujące na fa-lach dźwiękowych o charakterystyce sinusoidalnej wygenerowane przez syntezator zbudowany na specjalne zamoacutewienie kompozytora Ekspozycja jest zamykana na okres letni gdyż wnętrze nie posiada klimatyzacji

Loft story ndash część druga

Spotkanie z Bardo Pond miało w sobie coś z nazwy tej kultowej już obecnie noisersquoowej kapeli amerykańskiej Połączyły nas płyty wydane przez to samo wydawnictwo i pokrewieństwo wyobraźni ktoacutere dostrze-gliśmy natychmiast po zagłębieniu się w biblioteczkę naszych gospoda-rzy Zamiłowanie do hipisowskiej klasyki z przełomu lat 60 i 70 nig-

Kup książkę Poleć książkę

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 20: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

232

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu dy zresztą w tego rodzaju środowiskach w Stanach Zjednoczonych nie

wygasło Spędziliśmy razem niecałe 24 godziny ale starczyłoby na ob-dzielenie kilku żywotoacutew intensywną energią jaka towarzyszyła spotka-niu Początkowo traciliśmy orientację w olbrzymim Lemur House jak nazywają go mieszkańcy ndash ogromnym budynku zaadaptowanym do ce-loacutew mieszkalno-artystycznych z byłej fabryki przy North Howard Street w Filadelfii Większość z członkoacutew Bardo Pond i towarzyszącego im ko-lektywu zaangażowanych jest mniej czy bardziej w działania artystycz-ne większość ukończyła w 1991 r Akademię Sztuk Pięknych Stanu Pen-sylwania a basista Clint Takeda jakiś czas spędził w Seattle zajmując się wyłącznie sztuką W 1996 członkowie Bardo byli istotnym elemen-tem wystawy w filadelfijskim Instytucie Sztuki Wspoacutełczesnej Nic więc dziwnego że potrzebują przestrzeni Na 300 metrach kwadratowych mieszkania naszych gospodarzy Isobel Sollenberger i Johna Gibbon-sa mieściła się roacutewnież pracownia artystyczna a wnętrze nosiło ślady twoacuterczości integralnie wkomponowanej w przestrzeń mieszkalną Piętro (przy czym to określenie ma w tym wypadku zupełnie inne znaczenie) niżej znajduje się także blisko 300-metrowa przestrzeń gdzie rezyden-tem jest głoacutewnie Michael Gibbons brat Johna i gdzie mieści się studio nagrań Bardo Pond z tonami sprzętu ktoacutery służył roacutewnież jako nagło-śnienie w naszym wspoacutelnym koncercie Gdzieś po olbrzymim budynku są rozsiani pozostali jego mieszkańcy niektoacuterych poznamy dopiero pod-czas party po koncercie Party zacznie się ok 4 rano i będzie trwać mniej więcej do 11 przed południem kiedy wyruszymy do Columbus w stanie Ohio Nic dziwnego że czujemy jakbyśmy naprawdę wkroczyli w bar-do Wspoacutelny koncert uwolnił orgazmiczną wręcz energię i zaroacutewno nasz elektroakustyczny set jak i ciężkie gitarowe jazdy Bardo Pond zdawa-ły się płynąć z tego samego źroacutedła Przestrzeń koncertu dzielił roacutewnież z nami Jack Rose ze znanego w kręgach amerykańskiej psychedelii i dro-ne music zespołu Pelt ndash tym razem jako gitarzysta posługujący się biegle idiomami muzyki folkowej z regionu AppalachoacutewZespoacuteł Bardo Pond zadebiutował w roku 1997 obecnie ma na swo-im koncie pięć płyt z ktoacuterych ostatnia Dilate wydana przez wydaw-nictwo Matador z siedzibą w Ameryce Południowej cieszy się ogrom-nym powodzeniem Wcześniej były wydawnictwa ktoacutere trafiły roacutew-

Kup książkę Poleć książkę

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 21: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

233

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undunież do nas min Amanita czy Bufo alvarius amen 2915 Rok po na-

szym spotkaniu Bardo Pond zaproszono na jeden z najważniejszych fe-stiwali muzyki niezależnej na świecie odbywający się symultanicznie w USA i Wielkiej Brytanii All Tomorrowrsquos Parties Kuratorem edycji amerykańskej była grupa Sonic Youth Festiwal początkowo miał się odbyć w październiku został jednak przesunięty na marzec 2002 z po-wodu wydarzeń 11 września w ktoacuterych poszkodowani zostali min członkowie Sonic Youth mieszkający i mający swoje studio na Dol-nym ManhattaniePubliczność w niewielkim klubie Khyber to najlepsza publiczność o jakiej można marzyć będąc muzykiem ndash czujna uważna reagują-ca żywiołowo i ze znawstwem Poznaliśmy lokalną markę piwa lager Yingllingg i w ten sposoacuteb nauczyliśmy się że w Ameryce należy szu-kać przede wszystkim tego co miejscowe specyficzne Smak takich subtelnych ale wyrażalnych roacuteżnic stał się dla nas dobrze czytelny

Co oznacza amerykański folk

Koncert w Knitting Factory był wyjątkiem roacutewnież z tego względu że pozostałe koncerty były zawsze przedsięwzięciem grupowym towa-rzyszyli nam na kontynencie ludzie ktoacuterych znaliśmy z wcześniejszych kontaktoacutew lub ci ktoacuterzy po prostu chcieli z nami zagrać W Filadelfii pomyśleliśmy że układ koncertu jest trochę egzotyczny rozpoczynał Jack Rose z gitarą nazywaną tutaj steel pedal W polskich warunkach publiczność ktoacutera przyszłaby na nasz koncert ilub na zespoacuteł w rodza-ju Bardo Pond nie zechciałaby cierpliwie słuchać 40 min akustycznej muzyki gitarowej nawet zagranej z niesłychaną techniczną sprawno-ścią i talentem To co gra Jack Rose w solowych ujawnieniach często bywa poroacutewnywane do techniki zmarłego w 2001 r Johna Faheya le-gendarnej postaci amerykańskiej sceny folkowej Folkowej choć prze-cież Fahey znany był bardziej z gitarowego akustycznego bluesa I tu pojawia się problem terminologiczny W Polsce mianem muzyki fol-kowej określa się na ogoacuteł wszystko co jakoś łączy się z muzyką ludo-wą W Stanach tego rodzaju muzykę określa się mianem bdquoethnicrdquo re-

Kup książkę Poleć książkę

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 22: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

234

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zerwując folk dla niemal wyłącznie tego przedziału sceny muzycznej

gdzie pojawia się gitara akustyczna Stąd typowy folk w Stanach to Fa-hey Donovan Guthrie wczesna Joni Mitchell oraz rozmaici bardowie epoki hipisowskiej bdquoAmerican folkrdquo to z kolei określenie pod ktoacuterym na sklepowych poacutełkach będzie można znaleźć wczesne country blue grass i muzykę hillbilly min bardzo ciekawe wokalnie tradycyjne pie-śni regionu Appalachoacutew Nie należy się wyśmiewać z country w Sta-nach bo ostatnie lata to renesans tzw alt-country czyli nieco bardziej chropowatego i ciekawszego wcielenia smętnych kowbojskich ballad znanych z MrągowaWłaściwie każdy koncert jaki zagraliśmy był poprzedzony takim one-man show i wszystkie ndash ku naszemu zaskoczeniu ndash bardzo nam się podobały Jack Rose i Keenan Lawler (ten raczej mocno przetwarzał dźwięk własnoręcznie przez siebie zbudowanej gitary dobro) wręcz za-chwycili W Columbus weteran sceny punkowej Mike Rep wykonał koncert złożony niemal wyłącznie z lokalnych piosenek tzw ludowych choć bardziej na miejscu byłoby tutaj powiedzieć bdquotradycyjnychrdquo Jak poinformował nas organizator koncertu właściciel sklepu płytowe-go kolekcjoner szlachetnych gatunkoacutew tequili i nasz gospodarz Bela (o węgierskich korzeniach) Mike sam zbierał te piosenki jeżdżąc po okolicy i traktując to działanie jako element zachowania ważnej trady-cji Czyli podobnie jak u nas tyle że akompaniował sobie z dużą daw-ką emocji na gitarze elektrycznejI choć amerykańska muzyka folkowa zawsze silnie zakorzeniona była w popularnych formach blues country gospel czy swingu to lata 90 przyniosły czas szczegoacutelnego zainteresowania amerykański-mi prymitywistami Od połowy 10 dekady ubiegłego wieku ukazywa-ło się wznowienie nagrań z katalogu znanego folklorysty Alana Lo-maxa Oddzielną historią jest słynna Anthology of American Folk Mu-sic Harryrsquoego Smitha wydana po raz pierwszy w roku 1952 i wzno-wiona z wielkim sukcesem w 1997 jako CD z oryginalnym projek-tem okładki z pierwszego wydania Na okładce tej widnieje reproduk-cja pracy Theodore De Bryrsquoa przedstawiającej boski monochord stro-jony ręką Boga odnaleziona przez Smitha w książce angielskiego mi-styka Roberta Fludda Okładki poacuteźniejszych edycji antologii przedsta-

Kup książkę Poleć książkę

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 23: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

235

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwiały zdjęcie typowego amerykańskiego farmera odsyłając do znanej

narracji o bdquowiejskościrdquo i bdquosiermiężnościrdquo tzw muzyki źroacutedeł Harry Smith był postacią niezwykle barwną o ogromnym wpływie na ruch kontrkulturowy lat 60 i 70 Zafascynowany ezoteryką alchemią i pra-cami takich twoacutercoacutew jak Rudolf Steiner Robert Fludd czy Aleister Crowley był jednocześnie autorem filmoacutew i animacji ktoacutere na dłu-go przed Odmiennymi stanami świadomości eksplorowały fenomen zmian świadomości pod wpływem rozmaitych substancji psychoak-tywnych Smith studiował antropologię i jego pierwsze nagrania były częścią pracy zawodowej W roku 1964 nagrał obrzęd pejotlowy Kio-wa z Oklahomy ndash nagranie to ukazało się jako wydawnictwo w ramach serii Ethnic Folkways zatytułowane The Kiowa Peyote Meeting dopie-ro w 1973 r Około roku 1951 Smith przenioacutesł się do Nowego Jorku gdzie był jedną z barwnych postaci słynnego skądinąd hotelu Chelsea W środowisku oacutewczesnej bohemy artystycznej stał się znanym men-torem inspiratorem opiekunem artystycznym Jego mecenasem był min Allen Ginsberg Antologia Smitha przyczyniła się do zachowania dorobku tak ważnych postaci w amerykańskiej muzyce jak The Car-ter Family Bukka White Bradley Kincaid czy Memphis Minnie Dał się poznać jako genialny kompilator i realizator nagrań terenowych co być może miało związek ze studiami nad kabałą w ktoacuterej czynność słuchania ma znaczenie podstawowe dla możliwości usłyszenia głosu Boga Trzy części Smithowskiej antologii wyroacuteżniające się roacutewnież poprzez kolor reprezentują trzy żywioły powietrze ogień i wodę Część czwarta niedawno odkryta reprezentuje czwarty element czy-li ziemię Ezoteryczne zainteresowania Smitha miały także znaczenie dla jego szczegoacutelnej intuicji dotyczącej wzoroacutew ndash w antropologii ten motyw dotyczy roacutewnież wzoroacutew kulturowych oraz możliwości dialo-gu między kulturami Smith zasłynął ponadto jako antropolog o naj-mniejszych uprzedzeniach o stosunkowo nieetnocentrycznym podej-ściu do badanych fenomenoacutew kulturowych Być może owo zaintereso-wanie wzorami porządkiem zestawieniami przyczyniło się do silnego oddziaływania antologii i do jej recepcji znacznie wykraczającej poza reakcję na zwykły zbioacuter pojedynczych utworoacutew reprezentujących roacuteż-ne stylistyki i pochodzących z roacuteżnych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 24: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

236

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Teksańska psychedelia

Teksas czyli największy i najbogatszy ndash dzięki ropie naftowej ndash stan USA tradycyjnie kojarzący się także z amerykańskim obskurantyzmem i twierdzą konserwatyzmu jest jednocześnie ośrodkiem ciekawych mu-zycznie zjawisk W Houston mieści się siedziba fundacji Pauline Olive-ros 70-letniej już kompozytorki znanej z pionierskich eksperymentoacutew z prototypami instrumentoacutew elektronicznych oraz czasami nazywanej niezbyt grzecznie bdquobabcią New Agersquourdquo ndash zapewne ze względu na mu-zykę uprawianą w ramach filozofii ktoacuterą sama kompozytorka określiła jako Deep Listening będącą swoistą formą medytacji nad otaczającą fo-nosferą Uniwersyteckie Austin jest znane jako stolica hipisowskiej psy-chedelii ndash tutaj zaczynała swoją karierę min Janis Joplin W Austin do dzisiaj w centrum miasta można zobaczyć freakoacutew sprzedających kolo-rowe ręcznie farbowane podkoszulki z ogromnymi pacyfami Stosunek wielu młodych Amerykanoacutew do tej legendy ma w sobie zaroacutewno coś z postmodernistycznej zabawy ironicznym cytatem jak i coś z bardzo nabożnego szacunku dla kultury prawdziwie alternatywnej wobec ko-mercyjnego molocha ndash najbardziej wzruszające jest to że obie posta-wy wydają się stosunkowo bezkonfliktowo ze sobą wspoacutełistnieć Stąd ogromna żywotność wszelkiej maści muzycznej psychedelii ndash od bardzo akustycznych projektoacutew opartych na brzmieniu dwunastostrunowej gi-tary (Six Organs of Admittance) po elektroakustyczne dronersquoy i muzy-kę ciężką od brzmienia minimoogoacutew generatoroacutew szumoacutew i gitar elek-trycznych przetwarzanych za pomocą całego zestawu efektoacutew ndash im bar-dziej archaicznych czy samodzielnie zrobionych tym lepiej brzmienia fabryczne nie są w cenie (Pelt Primordial Undermind ST-37 Ohm) W wypadku młodszych zespołoacutew daje to wrażenie pewnej wtoacuterności ale z drugiej strony jest dobrą podstawą do dalszej pracy Podczas party w domu Erica gitarzysty Primordial Undermind jeden z zespołoacutew zo-stał scharakteryzowany kroacutetko i dosadnie bdquoNa razie idziemy na barbe-cue bo ci tu odgrywają Ummagammę Pink FloydoacutewrdquoŻycie muzyczne w Austin koncentruje się wokoacuteł gigantycznego festi-walu South by South West ktoacutery jest jednym z największych w Sta-nach festiwali przemysłu rozrywkowego W ciągu jednego tylko marco-

Kup książkę Poleć książkę

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 25: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

237

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduwego dnia na rozmaitych scenach klubowych większych scenach w te-

atrze muzycznym czy na stadionie wystąpiło ponad 1000 wykonawcoacutew Oczywiście nie wszyscy są traktowani na roacutewni ndash większość występują-cych zatrudniają małe kluby w mieście ale i tak rzadko się zdarza żeby ktoacutereś z miejsc świeciło całkowitymi pustkami Festiwal jednocześnie zbiega się z przerwą wiosenną na uniwersytecie i można go uznać za formę naszych studenckich juwenalioacutew Głoacutewny deptak miasta zamie-nia się w gigantyczne party ndash ponieważ to Teksas nikt oczywiście nie spożywa na ulicy żadnego alkoholu nawet piwa I rzecz jasna w każ-dym klubie przy zamawianiu alkoholu pytają ndash w razie wątpliwości co do wieku delikwenta ndash o dokument tożsamości Właśnie w Austin przy-łapano na piciu alkoholu coacuterkę Busha co odbiło się szerokim echem w mediach a dziew-czyna nie uniknęła sądu i kary w postaci pracy społecznej Na ulicy jednak widać sporo na-prawdę pijanych młodych lu-dzi ale nikt z nich nie jest agre-sywny i ograniczają się do wła-snego towarzystwa Sporo pija-nych młodych kobiet w bardzo szczątkowych kreacjach at-mosfera nader swobodna i jak-kolwiek może to szokować to jednak trudno im trochę nie za-zdrościć swobody i poczucia bezpieczeństwaW klubie Ritz Lounge wystę-pujemy w ramach koncertu ktoacutery ma promować muzycz-ną scenę środkowo- i wschod-nioeuropejską stąd oproacutecz nas roacutewnież zespoły z Czech (Ec-stasy of St Theresa) Słowacji

Kup książkę Poleć książkę

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 26: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

238

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu (Skulpey) i Polski (Ewa Braun) Sądząc po licznej widowni oraz oso-

bach jakie spotykamy koncert jest sukcesem Spotykamy min Bria-na Turnera z WFMU ktoacutery przyleciał specjalnie na festiwal oraz ko-respondenta szwedzkiego magazynu bdquoThe Broken Facerdquo a plotka gło-si że ktoś widział wśroacuted publiczności Davida Byrnersquoa (co nie jest wy-kluczone gdyż ten jest roacutewnież jednym z występujących na festiwa-lu) SXSW bo takim skroacutetem najczęściej określa się festiwal jest wła-ściwie konwentem czy konferencją Bliźniacza konferencja o nazwie North by North West (NXNW) odbywa się zazwyczaj jesienią w To-ronto w Kanadzie lub na Poacutełnocnym Zachodzie Tego rodzaju konfe-rencje gromadzące muzykoacutew niezależnych (to nie jest w Stanach okre-ślenie gatunkowe) są w USA bardzo popularne ndash mniejsze odbywają się w wielu stanach przez właściwie cały rok Nasz EasternampCentral Eu-ropean Showcase zorganizowała organizacja Tamizdat ndash głoacutewnie Ma-thew Covey i Heather Mount dwoacutejka Amerykanoacutew (Heather ma sło-wackie korzenie) ktoacuterzy od 1998 r osiedli w Pradze i stamtąd prowa-dzą swoją działalność Ich celem jest promocja ciekawej muzyki z kra-joacutew Europy Środkowej i Wschodniej to dzięki ich niespożytej energii umiejętnościom organizacyjnym i nadzwyczajnej chęci pomocy mogli-śmy tutaj w ogoacutele przyjechać Nawet przed 11 września załatwianie wiz służbowych wcale nie było takie proste Z Tamizdatem wspoacutełpracuje-my od samego początku (najpierw jako Atman) i jest to jedna z tych ini-cjatyw ktoacutere przywracają wiarę w szeroko pojęte środowisko alternaty-wy i jego zdolność do samoorganizacjiOczywiście SXSW ma także swoje alternatywne wcielenie ktoacutere na-zywa się AntiSXSW i jest pomyślane jako opozycja wobec monopoli-stycznych i dominujących praktyk przemysłu rozrywkowego Najcie-kawsza jest jednak świadomość organizatoroacutew W jednej z lokalnych gazet ukazał się felieton w ktoacuterym organizatorzy konkludują aby Anti-SXSW moacutegł się odbywać jest potrzebny SXSW Zespoły występują-ce w głoacutewnym programie mają w umowach klauzulę zakazującą innych koncertoacutew w tym samym czasie w Austin w tym roacutewnież na party Ła-miemy tę klauzulę występując podczas otwartego dla publiczności party u naszego gospodarza Erica Arn gitarzysty Primordial Under-mind i zarazem naukowca zajmującego się genetyką na Uniwersyte-

Kup książkę Poleć książkę

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 27: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

239

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unducie Teksańskim w Austin absolwenta prestiżowego Stanfordu Primor-

dial Undermind od samego początku jest związany z niewielkim au-stralijskim wydawnictwem Camera Obscura specjalizującym się w gi-tarowej psychedelii Szef wydawnictwa Tony Dale jest jednocześnie ważnym wspoacutełpracownikiem angielskiego magazynu bdquoPtolemaic Ter-rascoperdquo czytanego na całym świecie przez miłośnikoacutew posthipisow-skiej muzyki eksperymentalnej i poszukującejEric i Vanessa mieszkają w parterowym bungalowie i kiedy rano na śniadanie wpada Elizabeth ktoacutera projektowała okładkę Harmony of the Spheres znoacutew okazuje się że gościmy w kolejnej artystycznej wspoacutel-nocie Sąsiednie bungalowy zajmują młodzi muzycy artyści filmow-cy W sąsiedztwie mieszka też część formacji Charalambides Cristina i Tom Carter ktoacuterzy mają roacutewnież swoje wydawnictwo Wholy Other Charalambides są niezwykle popularni wśroacuted amerykańskich miłośni-koacutew bardziej folkowej psychedeliiNasze drogi często przecinają krzyżujące się szlaki oplatające świat sie-cią wymiany informacji pomysłoacutew i kiedy jedziemy drogą przez pusty-nię w Arizonie prostą aż po horyzont otwiera się przestrzeń ktoacuterej na-wet nie chcę zrozumieć ale lubię w niej być Słoacutew znowu dostarcza mi Baudrillard w kilka miesięcy poacuteźniej Ostrość kontrastoacutew praktyczna nieodroacuteżnialność skutkoacutew pozytywnych od negatywnych zderzenie ras technik wzorcoacutew taniec symulakroacutew i obrazoacutew jak we śnie ndash wszystko to zmusza do zaakceptowania prostego następstwa elementoacutew choćby i niepojętego oraz uznania ruchu za fakt nieodparty i podstawowy7

Interludium

Nie przyjechaliśmy tutaj jako turyści ale Darren zadbał o to żebyśmy mogli dostać z Ameryki to co najlepsze To właśnie on nalegał musi-cie zobaczyć Wielki Kanion Sam zresztą widział go tylko z samolotu Dla nas Wielki Kanion był szczytem sztampy jednym z tych wirtualnych obrazkoacutew ktoacutere stają się tylko ekranem ktoacutere ogląda się w wielu miej-scach (na reklamach w filmach w albumach) ale w ktoacutere się nie wierzy 21 marca czyli w pierwszy dzień wiosny stanęliśmy nad południową kra-

Kup książkę Poleć książkę

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 28: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

240

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu wędzią Wielkiego Kanionu i zrozumieliśmy dlaczego Darren nalegał Ten

dzień będzie jednym z pięciu dni całego miesiąca spędzonych w znacz-nym stopniu poza samochodem Podroacuteżowanie jest w Ameryce fanta-styczne zachłanne pożeranie przestrzeni staje się nałogiem i ma w sobie coś z trudnej do zaspokojenia żądzy ale tęskniliśmy bardzo do fizyczne-go kontaktu z jakąkolwiek realnością z kurzem na pustyni czy szorstką korą drzewa czymś co przypomniałoby o naszej własnej fizyczności Po kilkunastu dniach w samochodzie czujemy się coraz mniej realni a coraz bardziej pochłonięci przez ekran Ta chęć kontaktu roacutewnież przybiera for-mę erotycznego wręcz pożądania chęci dotykania wąchania smakowa-nia Zatrzymaliśmy się za podszeptem nagłego jednogłośnie zaakcepto-wanego impulsu gdzieś pod Roswell ale szybko się okazało że powędro-wać można tylko do ogrodzenia A i tak rośliny zerwane wtedy na pustyni do tej pory pachną między kartkami dziennika podroacuteżyPrzysiedliśmy gdzieś w spokojnym zakątku w wiosennym słońcu je-dliśmy ogromne winogrona i słuchaliśmy krukoacutew nawołujących się nad naszymi głowami Trudno było uwierzyć w to co rozciągało się pod na-szymi stopami W Wielkim Kanionie zawodzi trochę ludzka orientacja w przestrzeni Patrząc w doacuteł często nie wiedzieliśmy czy rzeczywiście patrzymy w doacuteł czy raczej przed siebie Nie brzmi to zbyt mądrze kiedy się o tym pisze ale tak rzeczywiście widzieliśmy Wielki Kanion sąsia-duje z terytorium Indian Nawaho oraz rezerwatem Hopi stąd nad Wiel-kim Kanionem w wieży widokowej mnoacutestwo tradycyjnych malunkoacutew Hopi ktoacutere z jednej strony zachwycają ale z drugiej budzą niepokojące wrażenie że rozgrywa się na naszych oczach jakaś gra pozoroacutewWłaśnie Indianie Ralph muzykujący z Teresą w zespole Ponikhija (spotkamy ich w Los Angeles) ma domieszkę krwi indiańskiej pracu-ją z jednym z tzw medicine men z plemienia Nawaho Poza nim oraz In-dianką sprzedającą biżuterię na poboczu szosy prowadzącej do Wielkie-go Kanionu nie zamieniliśmy z żadnym Indianinem ani słowa Nie ma ich Są tylko w kolorowych folderach muzeach galeriach Ich obecność przybiera muzealną formę martwoty języka wykorzenionego przywra-canego ciągle ze wstydem i niechęcią obu stron wobec przeszłości Stara kobieta tka dywan Nawahoacutew ale jest to forma żywej ekspozycji w jed-nym ze sklepoacutew W jej oczach czai się pustka Obojętnie patrzy w okno

Kup książkę Poleć książkę

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 29: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

241

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukiedy błyskają flesze Dywany są piękne bardzo wyrafinowane i dro-

gie Santa Fe w Nowym Meksyku stolica Indian Pueblo wygląda jak Disneyland Rozczarowuje nas nikła obecność prawdziwie indiańskiego rękodzieła oraz brak ich żywej obecności Indianin sprzedający swetry z wełny ma ogromną bliznę na twarzy Od czego Nie zapytam dla niego jesteśmy tylko turystami Przyjechaliśmy i pojedziemy Indiańską sztu-kę spotyka się w bardzo drogich sklepach i galeriach Wszystkie jakie odwiedzamy są własnością białych Amerykanoacutew Nie da się powstrzy-mać myśli jak weszli w jej posiadanie Kto się bogaci na tej wyprzeda-ży Obok jednej z szykownych galerii stoi oparty o ścianę młody India-nin Osuwa się powoli po chwili nieco przytomnieje prostuje się na mo-ment wahadłowy ruch na boki Znam to Z dworcoacutew kolejowych w Pol-sce gdzie narkomani żebrzą o pieniądze Nie da się ukryć to jeden z bar-dziej bolesnych momentoacutew na tym kontynencie Tak jak chwile kiedy mijamy rezerwaty ndash małe domki sklecone z odpadkoacutew przyczepy miesz-kalne Trzeci świat w sercu najbogatszego mocarstwa Nie chcą czy nie mogą Może to nie ich świat Trudno się komukolwiek dziwić zwłasz-cza w Wielkim Kanionie gdzie potęga natury każe stać w milczeniu i po-dziwiać Nic dziwnego że modlili się do Wielkiego Ducha czy do Kruka Tylko kruki są w stanie przemierzyć tę przestrzeń w ciągu jednego dnia Świadomość piękna ktoacutere zostało odebrane prawowitym właścicielom tej ziemi rzeczywiście może przyprawić o obłęd podobnie jak poczucie winy tych ktoacuterzy mieli w tym odbieraniu swoacutej udział Ale jednym z naj-bardziej szkodliwych dla przyrody obiektoacutew w Wielkim Kanionie jest fa-bryczka należąca do Indian i działająca na terenie rezerwatu indiańskie-go Jak w Indiach coś wstrzymuje mnie przed zbyt łatwymi ocenami kiedy widzę że istnieją światy ktoacutere po prostu do siebie nie przystają

Wśroacuted grzechotnikoacutew i pudeł z płytami

Wydawałoby się że między kilkoma ważnymi ośrodkami wielkomiej-skimi rozciąga się amerykańska pustynia kulturalna Pewnie tak jest z punktu widzenia nowojorczykoacutew mieszkańcoacutew Chicago czy Kalifor-nii ale byłoby to zbyt duże uproszczenie Amerykanie interesujący się

Kup książkę Poleć książkę

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 30: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

242

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu muzyką alternatywną są bardzo aktywni stąd wszędzie tam gdzie są

fani muzyki istnieje jakieś bdquocentrumrdquo ndash mniejsze czy większe Wszyst-ko jedno czy jest to Kansas City (siedziba niewielkiego wydawnictwa Mental Telemetry prowadzonego przez dwoacutejkę zapaleńcoacutew) czy Albu-querque Organizacja koncertoacutew dystrybucja płyt wydawanie własne-go zina ndash wszystko to jest traktowane jako wyraz wsparcia dla nieza-leżnych inicjatyw Podobnie jak u nas ale z wyraźną roacuteżnicą ndash rzadko słyszy się tutaj narzekanie na dominujące monopole (choć ta domina-cja jest wyraźna i oczywista) a większość inicjatyw jest świetnie zor-ganizowana Może to presja ze strony niezbyt przyjaznego otoczenia ndash w wielu klubach za najmniejsze złamanie przepisoacutew albo zachowa-nie bdquonieprofesjonalnerdquo w ocenie właścicieli grożą dość poważne konse-kwencje Organizator festiwalu Ptolemaic Terrascope Phil McMullen wspomina jak podczas IV edycji festiwalu w Seattle nie można było przedłużyć koncertu słynnej japońskiej grupy Ghost bo komisja prze-ciwalkoholowa pilnie obserwowała każdy krok organizatoroacutew i właści-cieli klubu W efekcie Ghost grał siedem i poacuteł minuty Publiczność była w większości wściekła Festiwal skończył się punktualnieTe pojedyncze punkty na mapie czasem zupełnie niewielkie miejsco-wości tworzą całą sieć dzięki tym ndash wątłym ale ważnym ndash pomostom można podroacuteżować przez Amerykę nie wynurzając się bdquona powierzch-nięrdquo wyłącznie tropem wspoacutelnot artystycznych bądź alternatywnych gdzie panują inne niż w bdquopowierzchniowymrdquo życiu reguły i gdzie spo-tyka się niemal wyłącznie fantastycznych wrażliwych inteligentnych ludzi Od Austin rozpoczęła się dla nas amerykańska przygoda na wła-sną rękę Darren wroacutecił do San Francisco (spotkamy się znoacutew za ty-dzień w Los Angeles) zostawiając nam swoją komoacuterkę i vana ktoacutery przejechał już poacuteł kontynentu Od tej pory uzbrojeni w mapę z wyry-sowaną trasą i komputerowe wydruki planoacutew kilku miast ktoacutere przed nami jesteśmy zdani tylko na siebie Odczujemy to zwłaszcza wtedy gdy się okaże że komoacuterka jest poza zasięgiem na trasie wiodącej przez niemal cały Nowy Meksyk i całą Arizonę Poza Austin Teksas przestaje być tak przyjazny przemawia do nas tabliczkami bdquoNo Shoes No Shirts No Servicerdquo i bdquoDonrsquot Mess With Texasrdquo Sprzedawcy na dźwięk obce-go akcentu przyglądają się nam dyskretnie ale uważnie

Kup książkę Poleć książkę

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 31: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

243

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduKilkadziesiąt mil za miastem w okolicach Fredericksburga decyduje-

my się zrobić mały wypad poza głoacutewną trasę do miejsca oznaczonego w przewodniku jako Enchanted Rock State Natural Area Podążamy wą-ską lokalną drogą wśroacuted farm położonych na wzgoacuterzach zupełnie jak w Toskanii Przewodnik nie kłamie skalna kopuła z roacuteżowego marmu-ru ndash niegdyś święta goacutera Komanczoacutew ktoacuterzy przypisywali jej magiczną moc ndash robi niesłychane wrażenie Podobno w nocy goacutera skrzypi Zna-komity obiekt dla kogoś kto zajmuje się biomuzyką Jaka szkoda że nie możemy tu zostać i posłuchać Od tej chwili mocniej i mocniej za-nurzamy się w amerykańską przestrzeń pozamiejską Przyroda jest tutaj niesamowita jej proporcje pokazują jak nikłe jest cywilizacyjne złudze-nie nawet tutaj w kraju kojarzonym z najnowszymi technologiami i ma-gią miasta O tym że nie są to żywioły sprzeczne przekonuję się zresztą jeszcze wtedy gdy mijamy Dallas Miasto wynurza się z płaskiej pustyni jak goacuterskie szczyty skały zbudowane ze szkła i aluminium Dallas bdquoprzy-legardquo do tej pustynnej przestrzeni w stu procentach ndash paradoksalnie dlate-go że wyłamuje się z niej gestem jednoznacznym i nie pozostawiającym wątpliwości Ludzie dialogują tutaj z przyrodą otwarcie ale bez złudzeń Jeszcze w stanie Ohio po drodze do Columbus mogliśmy się o tym prze-konać Nad nami przechodził front atmosferyczny ściana deszczu zda-wała się miażdżyć samochoacuted a pioruny nie przypominały niczego co znałam do tej pory Przypomniałam sobie poetyckie opisy wrażeń pierw-szych osadnikoacutew wydanych na pastwę amerykańskiej przyrody Teraz już wiem że nie było w tym ni źdźbła przesady Spojrzałam na siedzące-go za kierownicą Darrena i zobaczyłam jego nietęgą minę Reszta załogi spała na tylnym siedzeniu a my nie dawaliśmy sobie nawzajem poznać swojego przerażenia Darren wychował się w Oklahomie części Stanoacutew nazywanej bdquopasem huraganoacutewrdquo jeśli więc on się bał to kto miałby się nie bać Wobec tych potęg byliśmy tylko nadzieniem blaszanej puszki nazywanej czasem samochodem (a był to amerykański solidny chevrolet van na podwyższonym podwoziu) i dobrze o tym wiedzieliśmyTymczasem Austin żegnało nas deszczem ale im dalej na zachoacuted tym chmury były rzadsze Gdzieś za Fort Stockton gdzie skręciliśmy z mię-dzystanowej dziesiątki na lokalną drogę nr 285 po raz pierwszy pojawi-ło się słońce Za Orlą przekraczamy granicę Nowego Meksyku a pej-

Kup książkę Poleć książkę

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 32: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

244

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu zaż staje się coraz bardziej pustynny i tak będzie przez kilka następ-

nych dni Pustynie i poacutełpustynie towarzyszące nam w Nowym Mek-syku Arizonie i we wschodniej części Kalifornii (min pustynia Mo-have) upajają nas zapachem i kolorem ndash jest wiosna i na pustyni kwit-ną kwiaty o odurzającej woni Nie wiadomo co upaja mocniej oacutew za-pach feeria barw monotonia linii krajobrazu czy kilkunastogodzinna jazda W tym wszystkim nabiera się poczucia radosnej wolności ktoacutere już mnie nie opuści i zostanie najcenniejszym podarunkiem jaki przy-wiozę z tej podroacuteżyNasz dzisiejszy odcinek ma zakończyć się w Roswell ndash miejscu słyn-nym dla wszystkich miłośnikoacutew tajnych archiwoacutew i kosmicznych ta-jemnic Osiągamy miasto poacuteźnym wieczorem znajdujemy motel sie-ci Motel 6 i niewiele już pozostaje marzeń poza snem Zwłaszcza kie-dy się okazuje że w Nowym Meksyku kupienie piwa w niedzielę po godz 22 nie jest możliwe Kroacutetki spacer po Roswell następnego dnia jest dużą frajdą filmujemy wszystko za pomocą cyfrowej kamery Sony ktoacuterą pozostawił nam Darren z wyraźnym przykazaniem żeby dokumentować dla niego to co nam się po drodze przydarzy Dziesiąt-ki sklepoacutew ze słowem bdquoAlienrdquo w nazwie na jednej z witryn jest nawet zespoacuteł rockowy złożony z przybyszoacutew z kosmosu To tutaj w słyn-nej bazie nr 51 w latach 50 podobno wylądował statek kosmiczny i ndash jak głosi ogoacutelnoświatowa legenda ndash jego załoga została prze-chwycona przez wojskowy wywiad USA Po wizycie w kilku skle-

Kup książkę Poleć książkę

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 33: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

245

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undupach bolą nas brzuchy ze śmiechu zakupujemy trochę gadżetoacutew dla

znajomych i oczywiście ID agentoacutew Mouldera i Scully Tuż za Ros-well wypijamy poranną kawę w oślepiającym słońcu ktoacutere wycza-rowuje na środku pustyni miejsce zwane na mapie Mesa oznaczone jako miejscowość a składające się z dwoacutech baroacutew i stacji benzyno-wej Jeden z baroacutew to coś w rodzaju ogromnej przyczepy kempingo-wej pokrytej chromowaną blachą ndash odbija promienie słoneczne i ośle-pia Nie możemy ominąć tego miejsca ndash to jakby wejść w kadr filmu W barze automat z ktoacuterego szybko łączymy się z Polską W pełnym słońcu Nowego Meksyku opowieść o śniegu w Nowym Sączu to jesz-cze jeden filmWczorajsza podroacuteż do Roswell była przedsmakiem tego co czeka-ło nas poacuteźniej w Nowym Meksyku Arizonie i wschodniej Kalifor-nii ndash monotonnie rozwijająca się wstążka lokalnej drogi najczęściej bez żadnych zakrętoacutew na przestrzeni ndash bywało ndash i 200 mil Zakręt sta-je się miłą odmianą dla kierowcy Prowadzenie samochodu przy au-tomatycznej skrzyni biegoacutew staje się dziecinnie łatwe ale piekielnie męczące Trudno jest utrzymywać ręce w jednej pozycji przez kil-ka godzin Po drodze widziałam kierowcoacutew z książką na kierowni-cy W dodatku limit prędkości wynosi 45 milh i naprawdę lepiej go nie przekraczać policja bowiem wyrasta jak spod ziemi a negocja-cje są wykluczone Do Albuquerque jest mniej więcej tak samo tyle że przed samym miastem po wjeździe na międzystanową czterdziest-kę na ktoacuterej pozostaniemy już do Los Angeles (z małymi skokami w bok) otwierają się goacutery sam koniuszek ogromnego łańcucha Goacuter SkalistychInformacje o tym jak dotrzeć do sklepu Bow Wow Records są bar-dzo precyzyjne i udaje nam się to bez trudu Inna sprawa że adres 3103 Central NE oznacza że wystarczy po prostu jechać głoacutewną ulicą miasta (tą ktoacuterą wjechaliśmy) przez ok 20 minut Sklep i jego właściciel Tony Rettman to dowoacuted jak działa wspomniana przeze mnie sieć Albuquerque to prawie zupełna prowincja ale na poacutełkach sklepu są wszystkie płytowe nowości z niemal każdego rodzaju mu-zyki niekomercyjnej oraz pokaźnych rozmiaroacutew pudło z używany-mi winylami i płytami CD z second handu Z Tonym byliśmy w kon-

Kup książkę Poleć książkę

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 34: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

246

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu takcie jeszcze przed przyjazdem do USA okazało się że jest jedno-

cześnie aktywnym autorem pisującym do znanego w Stanach inter-netowego magazynu bdquoPerfect Sound Foreverrdquo Ta nowa dla nas for-ma jaką jest in-store ma to do siebie że najczęściej jest kroacutetsza niż koncert (koncert w standardzie amerykańskim to 45 minut) gra się wprawdzie za darmo ale też ludzie nie oczekują aury koncertu i są bardzo zadowoleni z tego co się prezentuje Ma to pewne znaczenie wobec faktu że spędziło się w samochodzie prawie dwa dni z prze-rwą na nocleg Wieczorem znoacutew wita nas znajoma sieć Motel 6 ogromny billboard Marlboro Lights na tle ośnieżonych szczytoacutew wy-gląda nieco surrealistycznieInnym punktem na mapie wprawdzie maleńkim ale istotnym dla muzycznej alternatywy jest miasteczko Bullhead City tuż przy gra-nicy Arizony Nevady i Kalifornii ndash sąsiednie Carson City na dru-gim brzegu Kolorado to już Nevada Długo błądzimy po wzgoacuterzach nad miasteczkiem w poszukiwaniu domu Eda Hardyrsquoego ndash jest poacuteź-ny wieczoacuter drogą ktoacuterą jedziemy nie spaceruje nikt a zasięg sieci komoacuterkowej jest tak słaby że niemal nieprzydatny Skontaktować się z Edem możemy właściwie tylko z jednego miejsca najwyżej poło-żonego na tej trasie Wreszcie po dwukrotnym zjeździe do Bullhead City i uzyskaniu czterech sprzecznych informacji jakoś udaje nam się dotrzeć na Arroyo Santiago typowe amerykańskie przedmieście Jest pierwsza w nocy ale już od progu wiadomo że chyba nie położymy się dzisiaj spać Wita nas piękna muzyka ndash to Taj Mahal Travellers znany kolektyw japońskich improwizatoroacutew z Takehisą Kosugim na czele (ktoacutery poacuteźniej znalazł miejsce w słynnym The Merce Cunnin-gham Dance Company) Ed jest jednocześnie właścicielem znanego acz niewielkiego wydawnictwa Eclipse Records ktoacutere bodaj najbar-dziej wsławiło się rzadkimi publikacjami nagrań innych ogromnie popularnych w świecie muzyki improwizowanej Japończykoacutew Acid Mother Temple Ten muzyczny kolektyw rozmnaża się przez pącz-kowanie za pomocą rozmaitych solowych projektoacutew jego członkoacutew i roacuteżnych ich projektoacutew pobocznych Wysokie notowania osiągają so-lowe projekty Makoto Kawabaty jednego z gitarzystoacutew Ed prowadzi roacutewnież jeden z lepszych mailorderoacutew (gdzie można znaleźć szcze-

Kup książkę Poleć książkę

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 35: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

247

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu

goacutelnie rzadkie płyty czy bibliofilsko wy-dane edycje specjalne) W jego ramach rozprowadza roacutewnież nasze płyty jesz-cze od czasoacutew Atmana Zasypiamy w środku nocy (Ed to prawdziwa mu-zyczna encyklopedia) a rano okazu-je się że za ścianą spało z nami 10 tys węży w tym sporo jadowitych Ko-lekcja należy do żony Eda ktoacutera hodu-je węże zawodowo Oprowadza nas po hodowli zajmującej dwa pomieszczenia wypełnione od podłogi po sufit plasti-kowymi pojemnikami z pięknymi nie-kiedy gadami W tym roku musi wyho-dować blisko 40 tys małych węży Roz-mowa przy śniadaniu oscyluje więc wo-koacuteł gadoacutew bo Marek roacutewnież miał kiedyś hodowlę węży i łowił ja-dowite żmije w Bułgarii W Albuquerque zaś odwiedziliśmy muzeum grzechotnikoacutew z fascynującą ekspozycją Nie sądziłam wtedy że za kilka dni dane mi będzie doświadczać z tego rodzaju ekspozycją bli-skości niemal intymnej

gtgt Muzeum grzechotnikoacutew w Albuquerque to miejsce tylko dla najodważniejszych

Kup książkę Poleć książkę

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 36: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

248

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Hotel Kalifornia

Nigdzie odczuwanie ruchu jako pierwotnej organicznej siły nie jest tak oczywiste jak w Nowym Jorku i Los Angeles Betonowy moloch skrzyżowanie kilku sześciopasmowych autostrad przy wjeździe do tego gigantycznego organizmu miejskiego zwanego Miastem Aniołoacutew jawi się jak dzieło sztuki i ndash nie da się ukryć ndash budzi niekłamany instynk-towny zachwyt Do Los Angeles ruszamy razem z Edem ktoacutery podobnie jak my nie zna drogi do klubu Silverlake Lounge przy Sunset Boulevard ndash mapa ściągnięta z internetowego serwisu oraz nasza orientacja w terenie nie zawodzą jednak i w klubie stawiamy się punktualnie Klub wypełnio-ny jest zresztą Latynosami przyglądającymi się nam niezbyt przyjaźnie a cała dzielnica Silverlake przypomina skrzyżowanie New Delhi No-wego Jorku i Genui Mijamy sklepy z napisami bdquoTutaj sprzedawcy moacute-wią po angielskurdquo Poacuteźny wieczoacuter zaczyna się schodzić publiczność Gdzieś między napisem bdquoHollywoodrdquo na sąsiednim wzgoacuterzu a Bever-ly Hills w dole Sunset Boulevard zamieniamy się w postacie z ciekło-krystalicznego ekranu Oglądaliśmy ten film tyle razy teraz pozosta-je tylko pulsująca światłem powierzchnia simulacrum I już się nie bu-dzimy Przedpołudniowy przejazd przez Los Angeles jest narkotyczny transowy nierealny Docieramy do Santa Barbary i Venice Beach tutaj w domu na rogu popełnił morderstwo OJ Simpson a tam kręcili Sło-neczny patrol Ocean ucieka przed nami odpływ Moczę nogi w wo-dzie ale nie przywraca to ani odrobiny poczucia realności Gdzieś przede mną o kilka tysięcy mil wybrzeże Azji Tutaj kontrasty i prze-ciwieństwa tracą sens a smakują tak wyraźnie Zmysły i umysł cho-dzą swoimi ścieżkami a jednak moja świadomość nie rozpada się do końca Rozszczepienie pozostaje i jestem za to wdzięcznaLos Angeles objawiło także inną twarz dzięki temu że Teresa Padua roacutewnież śpiewa że podeszła do nas po koncercie i po chwili rozmowy od-kryliśmy wspoacutelne zainteresowania i wzajemną sympatię mogliśmy rano przejść się Sunset Boulevard patrząc innymi oczami na wszechobecne murale Ten ktoacutery podobał nam się najbardziej największy namalowali artyści wspoacutelnie z młodymi ludźmi z tej dzielnicy ktoacutera zna specyfikę la-

Kup książkę Poleć książkę

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 37: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

249

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undutynoskich gangoacutew i ciemną stronę przemysłu narkotykowego bdquoChcemy

pokazać naszym młodym ludziom że poza wałęsaniem się mogą zrobić coś jeszcze i że efekty są o niebo lepszerdquo ndash moacutewi Teresa Zaglądamy na chwilę do miejsca w ktoacuterym pracuje Free Clinic przy Sunset Boulevard obejmująca zakresem swoich usług głoacutewnie miejscową społeczność w większości pochodzenia latynoskiego ze znacznym odsetkiem tzw nielegalnych imigrantoacutew Oproacutecz normalnej opieki zdrowotnej klinika oferuje też swoim podopiecznym możliwość skorzystania z ogrodu co ma niebagatelne znaczenie dla wielu uboższych rodzin ktoacutere mieszka-ją często w samym środku wielkomiejskiego zgiełku a ndash jak się przeko-nujemy ndash dominującym dźwiękiem w Los Angeles jest hałas autostrady i startujących lub lądujących samolotoacutew Przedpołudnie w Mieście Anio-łoacutew kończy się w miejscowej restauracji wegetariańskiej gdzie jemy znakomity lunch w towarzystwie Teresy i jej przyjacioacuteł z dzielnicy ktoacute-rzy co rusz zaglądają tutaj i wyraźnie czują się bardzo swojsko Jowialny czarnoskoacutery właściciel restauracji nie pozwala nam zapłacić zostawia-my więc suty napiwek w końcu ucztowaliśmy tutaj w osiem osoacuteb Po drodze zaglądamy do wielu sklepoacutew z rękodziełem z Karaiboacutew Afryki Portoryko do komisoacutew meblowych ktoacuterych liczba wskazuje na istotną obecność artystycznej bohemy i studentoacutew w tej okolicy Wszędzie wi-tają Teresę znajomi z wszystkimi trochę rozmawia trochę się uśmiecha i zagląda do następnego sklepu Widząc nasze zdziwione miny wyjaśnia bdquoTo moja praca zajmuję się zbieraniem funduszy dla kliniki W pewnym stopniu sponsoruje nas Rada Miasta piszemy też wnioski do fundacji ale stałą część swoich wpływoacutew przeznaczają także miejscowe sklepyrdquo Te-raz już rozumiem dlaczego udaje się np stworzyć oddzielny projekt te-atralny polegający na pracy młodych reżyseroacutew z uczniami miejscowej high school i dlaczego Teresa jest tak uśmiechnięta i pełna entuzjazmu Nawet jeśli wczoraj wieczorem rozmawialiśmy o tym co w Ameryce trudne bolesne wrogie i co należałoby zmienićDo San Francisco docieramy w nocy Tydzień spędzimy w mieszka-niu Darrena Mocka na rogu Szesnastej Ulicy i Church Street w dzielni-cy Mission nieco poniżej Castro znanej jako enklawa wolności upodo-bań seksualnych Mission jest obecnie tym czym kiedyś było Haight Ashbury (tak nazywano skrzyżowanie ulic Haight i Ashbury) ndash dzielni-

Kup książkę Poleć książkę

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 38: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

250

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu cą gdzie miesza się żywioł artystyczny oraz zwykli menele ktoacuterzy tu-

taj są niezwykli Miasto wprowadziło niegdyś przepisy prawne ktoacutere nakazują utrzymanie w tym dystrykcie niekomercyjnych cen czynszoacutew ustalonych na 700 dolaroacutew miesięcznie za dwupokojowe najczęściej mieszkanie W uzasadnieniu podano że dzięki temu dzielnica zacho-wa swoacutej artystyczno-awangardowy image Po kilkunastu latach miasto proacutebuje się z tego pomysłu wycofać ndash faktem jest że wielu mieszkań-coacutew dzielnicy utrzymuje się wyłącznie z podnajmu lokali osobom trze-cim po cenie nieco wyższej (nasi gospodarze płacą ok 1300 dolaroacutew co i tak ndash jak na San Francisco ndash jest ceną bardzo przystępną) Parkany i ta-blice ogłoszeniowe zdobią plakaty informujące o kolejnych protestach w obronie dzielnicy i przeciw komercjalizacji cen Widać także zresztą pozostałości kampanii wyborczej łatwo rozpoznać sympatie mieszkań-coacutew dzielnicy ndash najpopularniejszy jest tutaj plakat sztabu Ralpha Nade-ra przedstawiający hybrydę sygnowaną Gorbusch i wyrażającą popular-ne wśroacuted kręgoacutew lewicujących intelektualistoacutew przekonanie że wyboacuter między dwoma kandydatami nie jest żadnym wyborem Roacutewnie popu-larne są karykatury Georga W Busha oraz plakaty protestujące przeciw amerykańskiej strefie wolnocłowej Nad wszystkim powiewają gejow-skie tęczowe flagi i w restauracjach widuje się przystojnych młodych mężczyzn w szykownych długich czarnych spoacutednicach ndash w estetyce jak najdalszej od parodystycznej strategii drag queen Po prostu męskie spoacutednice i tyle amerykański sarong Obrazu dopełniają dziesiątki ma-łych księgarni z używanymi i nowymi książkami naszą uwagę przycią-ga specjalizująca się w literaturze buddyjskiej księgarnia Forest Books przy Szesnastej Ulicy na wysokości skrzyżowania z Valencią Wchodzi-my tam bo nad sąsiednim wzgoacuterzem pojawiają się chmury Po dwoacutech godzinach chmury wciąż wiszą w tym samym miejscu jak dekoracja ktoacuterą zapomnieli ściągnąć filmowcy Jak poacuteźniej tłumaczą nam gospo-darze ndash tak jest codziennie Punktualnie o 1700 chmury spływają nad Szesnastą Ulicę i wydaje się że zaraz lunie deszcz aż do następnego po-ranka San Francisco to miasto podzielone na wzgoacuterza i doliny między nimi a każda z nich ma własny mikroklimat Roacuteżnice są zresztą podob-no wyraźne w obrębie Bay Area czyli organizmu miejskiego skupia-jącego San Francisco Oakland Berkeley i kilka pomniejszych miejsc

Kup książkę Poleć książkę

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 39: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

251

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undujak słynne Los Altos gdzie w radiu KFJC znoacutew gramy na żywo na an-

tenie KFJC choć działa przy collegersquou jest radiostacją podobną z filo-zofii do WFMU i można powiedzieć że między tymi dwiema rozgło-śniami rozgrywa się większa część historii niezależnej sceny muzycz-nej w Stanach Zjednoczonych Obie rozgłośnie znane są jako miejsca prestiżowe obie zresztą w podobny sposoacuteb zdobywają fundusze i wy-dają rokrocznie swoje składanki Atmosfera w KFJC jest odrobinę bar-dziej luzacka niż w New Jersey ale archiwum płytowe znoacutew niedostęp-ne dla nikogo poza didżejami Jeden z nich zaprasza nas do małego po-mieszczenia będącego jednocześnie reżyserką i czymś w rodzaju poko-ju socjalnego drzwiczki jednej z szafek zdobi plakat Atmana wydany blisko 5 lat temu jeszcze przy okazji promocyjnego singla winylowego ktoacutery poprzedził pełnowymiarową płytę CD Personal Forest Nie kryje-my wzruszenia Po koncercie kroacutetka rozmowa na antenie na temat środ-kowoeuropejskiej sceny muzycznej ndash jak się okazuje są tutaj miłośnicy czeskiej wokalistki Ivy Bittovej legendarnych Plastic People of the Uni-vers czy goszczącego kilkakrotnie w Stanach zespołu Uz Jisme Doma przewija się jeszcze węgierski Kampec DoloresZwiedzamy także firmę dystrybucyjną Revolver USA działającą jako bdquoparasolrdquo dla kilkunastu niezależnych wytwoacuterni płytowych w tym min dla znanego z okresu mody na bdquogrungerdquo Sub Pop oraz specja-lizującego się w punku feministycznym Chainsaw Oproacutecz tego zrze-szone w ramach tej sieci są wytwoacuternie specjalizujące się w klasycznej muzyce Indii (AMMP) Drunken Fish specjalizuje się w elektrycznej i akustycznej psychedelii a to pojęcie oznacza w USA muzykę opartą w znacznym stopniu na improwizacji Najważniejszymi chyba dla Re-volvera markami są wytwoacuternia Young God Records ktoacuterej właścicie-lem jest Michael Gira niegdyś założyciel znanej grupy Swans oraz se-ria płyt pod nazwą Sonic Youth Recordings pokazująca bardziej eks-perymentalnego oblicze tych znanych nowojorskich rockowych inno-watoroacutew Ponadto oferta Revolvera obejmuje interesujące projekty al-ternatywnego hip-hopu (np Anticon) czy firmy wydające elektronikę o odcieniu bardziej popowym (Tigerbeat6) Revolver USA ma swoacutej mailorder czyli prowadzi sprzedaż wysyłkową jako Midheaven Ma-ilorder W Revolverze na stałe pracuje ponad 30 osoacuteb z czego prawie

Kup książkę Poleć książkę

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 40: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

252

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu połowa zatrudniona jest w dziale finansowo-księgowym Robi na nas

wrażenie zaroacutewno olbrzymi hangar na parterze gdzie rozładowuje się płyty jak i bdquochill-out roomrdquo na poddaszu gdzie szef Revolvera prze-chowuje indyjski sarod Obaj z Darrenem studiują sarod u Ali Akhbar Khana o ktoacuterym moacutewią z wyraźnym respektem bdquoKhansahibrdquo Darren zresztą puszcza nam nagranie jednej z lekcji Spośroacuted choacuteru kilkunastu sarodoacutew mniej lub bardziej wprawnie łapiących jeden dźwięk wyraź-nie wybija się ostry głos wykrzykujący bdquosardquo bdquosardquo bdquosardquo bdquoKhansahib nie był z nas wtedy zadowolonyrdquo ndash moacutewi Darren i chyba rozumiemy co naprawdę ma na myśliW San Francisco gramy w dość znanym tutaj klubie Bottom of the Hill w dzielnicy Portero Oproacutecz nas tego samego wieczoru występu-ją Six Organs of Admittance i Cerberus Shoal Nazwa Six Organs of Admittance pochodzi z buddyjskiej koncepcji pięciu zmysłoacutew (i szoacuteste-go ndash duszy) jako narzędzi zapośredniczania rzeczywistości Filarem gru-py jest Ben Chasny znakomicie grający na gitarach akustycznych Ze-spoacuteł jest bardzo znany w środowisku amerykańskiej posthipisowskiej psychedelii i występował min u boku nieżyjącego już Johna Fahey czy nowojorskiego kolektywu szalonych improwizatoroacutew ndash No Neck Blues Band Cerberus Shoal zaś to grupka ciekawych ludzi mieszkających ra-zem w ramach wspoacutelnoty artystycznej w stanie Maine (czyli dokładnie po drugiej stronie kontynentu) Okazało się że to właśnie z nimi bdquomija-liśmyrdquo się po drodze my widzieliśmy ich plakaty zapowiadające kon-cert oni słyszeli o naszym koncercie sprzed kilku dni W Filadelfii dzie-liły nas dwa dni spotkaliśmy się w końcu w San Francisco Dzięki ta-kiemu a nie innemu zestawowi udaje się ściągnąć całkiem sporo osoacuteb zwłaszcza że tego samego dnia gra w klubie w centrum japońska gru-pa OOIOO podkupiona jak moacutewi nam Darren z Bottom of the Hill za 1000 dolaroacutew (jeszcze tydzień temu mieli wystąpić z nami podczas tego samego wieczora) Są też bardzo mili goście ndash poznajemy wreszcie osobiście Georga Parsonsa wydawcę blisko 100-stronicowego bdquoDream Magazinerdquo gdzie ukazał się wywiad z nami i gdzie regularnie recenzo-wane są nasze płyty Zbieżne okazują się roacutewnież nasze gusta kulinarne najlepsze burritos są w Pancho Villa Taqueria na Szesnastej Ulicy bli-sko naszej tymczasowej lokalizacji

Kup książkę Poleć książkę

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 41: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

253

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduW dniu w ktoacuterym wieczorem mieliśmy wsiąść do samolotu żeby

przez Chicago dotrzeć do Nowego Jorku nagle ciało odmoacutewiło mi po-słuszeństwa Siedziałam na ulicy czekając aż wreszcie zemdleję bo ten przeciągający się stan bdquotuż przedrdquo był nie do zniesienia Nie ze-mdlałam Ludzie przechodzili i troskliwie pytali czy potrzebna mi po-moc ndash nie było w tym ani paniki ani niezdrowej ciekawości ale prze-strzeń stała się bezpieczna oswojona oferując wolność Zupełnie jak pierwszego dniaNie zemdlałam ale od tamtej pory nic już nie jest takie samoW kilkanaście miesięcy po podroacuteży szlakiem amerykańskiego under-groundu podroacuteży ktoacutera miejscami pokrywała się z legendarną dro-gą nr 66 dzisiaj istniejącą już tylko jako mit najbardziej brakuje mi pustyni Bo między Wschodnim a Zachodnim Wybrzeżem zdarzy-ło się kilkaset mil przez poacutełpustynie i pustynie I ta pustynia już we mnie pozostała Jak pisze Baudrillard Nawet gdy opuścimy już pu-stynię oko nadal mentalnie odtwarza wokoacuteł doskonałą pustkę każdą zamieszkaną strefę każdy krajobraz przedstawia jako filigranową pu-stynię Ale pustynia jest czymś innym niż oczyszczoną z wszelkiej ma-terii przestrzenią Tak samo jak cisza nie jest tylko brakiem dźwięku Nie trzeba zamykać oczu by ją usłyszeć bo cisza ta jest roacutewnież mil-czeniem czasu8Milczenie czasu dopadło nas wraz z obrazem walących się wież ndash po-wierzchnia ekranu zamieniła się w skoacuterę wstrząsaną prawdziwym dreszczem obraz i my widzowie staliśmy się na moment jednością Gdyby nie wyprawa szlakiem drogi 66 byłby to kolejny film a w ten sposoacuteb staliśmy się elektrycznymi ładunkami choć życie mamy wła-sne nie odbite w lustrze migotliwego ekranu Albo tylko nam się tak wydaje ndash ale to przestało być istotneZ Ameryką jest podobnie jak z Indiami każdy ma własną Amerykę w zależności od tego co już się kiedyś po drodze zdarzyło czego się szuka do jakiego stopnia można sobie pozwolić na nieciągłość tożsa-mości w zależności od tego jak bardzo lubi się filmy Jak małą wagę przywiązuje się do granic i do przywiązywania wagi Świadomość roz-proszona mocna praktyka nietrwałości zjawisk

(an)

Kup książkę Poleć książkę

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 42: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

254

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu gtgt

RadioNiezależne rozgłośnie radiowe są w większości dostępne w Internecie Warto posłuchać min WFMU (wwwwfmuorg) KFJC (wwwkfjcorg) WCBN (wwwwcbnorg) KDVS (www kdvsorgkdeviations) KZSW (wwwkzswstanfordedu) Warto roacutewnież zapoznać się z au-dycją prowadzoną przez Barta Plantengę w Amsterdamie (niegdyś WFMU) pod nazwą bdquoWreck This Messrdquo w niezależnej radiostacji Radio 100Patapoe (freeteamnlpatapoe) ktoacutera pokazuje że sztuka radiowa wcale nie wyginęła w dobie skomputeryzowanego pro-gramowania radiowego Ciekawa jest też audycja Herberta Levyrsquoego poświęcona muzyce wspoacutełczesnej wwwantennaradiocomavantmappings Dobrze jest także choćby rzucić okiem na playlisty (albo znaleźć je w sieci) audycji bdquoPushing the Envelope ndash Music Decidedly Left Off Centerrdquo (wwwwhusorg radiostacja przy Uniwersytecie Connecticut)

Listy dyskusyjneObok znanej listy dyskusyjnej inspirowanej brytyjskim magazynem muzycznym bdquoThe Wirerdquo (groupsyahoocomgroupthe wire) istnieje roacutewnież jej odpowiednik o bardziej amerykańskim charakterze (większość dyskutantoacutew to Amerykanie a najczęściej po-ruszanymi zagadnieniami są wydarzenia amerykańskiego życia muzycznego) ndash li-sta DroneOn (wwwdroneonorg) Dobry obraz tego co nazywa się w Stanach sce-ną niezależną daje lista Music Thoughts (groupsyahoocomgroupmusicthoughts) ndash uwaga na tej liście panuje ogromny ruch dzienna porcja dochodzi nieraz do 60 po-stoacutew Korzystając systematycznie z tych trzech list po pewnym czasie dowiadujemy się niemal wszystkiego o świecie nadzwyczaj zroacuteżnicowanych gatunkowo list doty-czących poszczegoacutelnych kierunkoacutew muzycznych muzykoacutew instrumentoacutew czy sprzę-tu Wszystkie są bezcennym źroacutedłem informacji zaroacutewno dla fanoacutew jak i muzykoacutew

DystrybucjeTłem muzycznym tej opowieści są płyty w większości niestety w Polsce niedostępneMożna jednak proacutebować sprowadzać je poprzez Internet lub za pośrednictwem zna-jomych Wszystkie sklepy i firmy dystrybucyjne mają swoje witryny internetowe i prze-ważnie możliwe jest dokonywanie zakupoacutew za pomocą bardziej przyjaznego syste-mu płatności internetowej PayPalOther Music (Nowy Jork) wwwothermusiccomDowntown Music Gallery wwwdtmgallerycomAquarius Records (San Francisco) wwwaquariusrecordsorg

Kup książkę Poleć książkę

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 43: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

255

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

unduMidheavenRevoler (San Francisco) wwwmidheavencom

Eclipse RecordsampDistribution (Arizona) wwweclipsecomForced Exposure (Massachustes) wwwforcedexposurecom

O ciekawe wydawnictwa wspomniane w tekście można roacutewnież pytać w polskich witrynach Terra Shop sklepterraplDystrybucja i wydawnictwo VIVO wwwvivopl

Warto posłuchaćVA Harmony of the Spheres (Jessamine Bardo Pond Charalambides Roy Montgomery Loren Mazzacane Connors) reedycja na CD Drunken Fish 2000 ndash tytuł dostępny w VIVOVA Donrsquot Shoot the Toy Piano Player Live from WFMU ndash kompilacja wykonawcoacutew wy-stępujących na żywo w radiu WFMU w roku 2001 dostępna wyłącznie w subskrypcjiOs Mutantes sf Om Platten 1999Toby Dammit Top Dollars Om Platten 2000 ndash tytuł dostępny na stronie sklepterraplSeria Jazzactuel BYG Record Get Back wydawana przez włoską wytwoacuternię Abraxas (Abraxas srl via Aretina 25 50069 Sieci (Firenze) Italy) ndash wszystkie ważniejsze wy-dawnictwa free jazzu wczesnych eksperymentoacutew elektronicznych psychedelii John Cale Tony Conrad Angus Maclise La Monte Young Marian Zazeela Inside the Dream Syndicate Vol 1 Day of Niagara (1965) Table of the Elements 2000Angus Maclise The Invasion of Thunderbolt Pagoda SiltbreezeQuakbasket 2000Henry Flynt You Are My Everlovin Celestial Power ltltRecordedgtgt 2001Pelt Robrsquos Choice CD VHF 2000 Ayahuasca CD VHF 2001Six Organs of Addmittance DustampChimes Holy Mountain 1998Bardo Pond Dilate Matador 2001The Angels of Light How I Loved You (Young God 2001) ndash tytuł dostępny w VIVOTaj Mahal Travellers August 1974 Columbia 1998Kawabata Makoto Inui 2 VHF 2000Primordial Undermind Beings of Game P-U Camera Obscura 2001VA Urban Revolutions The Future Primitive Sound Collective (DJs from Bay Area) Future Primitive Sound 2000Blectum from Blechdom The Messy Jesse Fiesta deLuxe 2001

Oznaczenia VA ndash various artists (składanki) sf ndash self title (tytuł płyty tożsamy z na-zwą zespołu lub nazwiskiem muzyka)

Kup książkę Poleć książkę

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 44: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

256

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undu Zakupy

Z pewnością warto w Stanach robić zakupy w końcu jest to ojczyzna nowoczesne-go kapitalizmu i gospodarki rynkowej Niektoacutere ceny okażą się bardzo zaskakujące dla przybysza z Polski Przeciętnie o połowę niższe są ceny sprzętu elektronicznego oraz wszelkiego rodzaju osprzętu muzycznego sampleroacutew efektoacutew gitarowych Bos-sa procesoroacutew Digitech oraz innych wyrafinowanych bdquozabawekrdquo Niemal w każdym mallu znajduje się co najmniej jeden sklep z instrumentami muzycznymi i sprzętem wielkości hangaru samolotowego W takim sklepie można spędzić cały dzień proacutebu-jąc rozmaitych kombinacji podłączenia gitary do wzmacniacza za pomocą procesora imitującego brzmienie wzmacniaczy lampowych roacuteżnego typu Obsługa nie tylko nie krzywi się na nasze ndash w Polsce na ogoacuteł przyjmowane z niechęcią ndash długie przesiady-wanie z kolejnymi instrumentami w ręku i grymasy ale wręcz do tego zachęca Rzad-ko jednak w takim typowym sklepie dostaniemy sprzęt wykraczający poza standar-dową ofertę Dlatego znakomitych efektoacutew gitarowych oraz gitar znanej firmy Da-nelectro szukać lepiej w Internecie albo w mniejszych sklepach specjalizujących się np w gitarach elektroakustycznych budowanych głoacutewnie z myślą o preparowaniu dźwięku Warto roacutewnież polować na ciekawe rzeczy we wszelkiego rodzaju komisach ndash przy odrobinie szczęścia możemy znaleźć niepotrzebny już komuś generator białe-go czy roacuteżowego szumu (uwaga dla niewtajemniczonych ndash to wcale nie żart) Po-nieważ rynek muzyczny jest w Stanach naprawdę potężną gałęzią gospodarki moż-na tam znaleźć WSZYSTKO nawet najbardziej wyspecjalizowane potrzeby (w rodza-ju lampowych wzmacniaczy produkcji radzieckiej cieszących się sporym wzięciem wśroacuted miłośnikoacutew soczystego brzmienia) zostaną zaspokojone (oczywiście za odpo-wiednią opłatą) Warto sprawdzać ceny i spędzić nawet kilka dni w Internecie ndash nie-mal wszystko co znajdziemy w sklepie da się kupić na internetowych aukcjach lub w promocji czasami i o połowę taniej To samo dotyczy roacutewnież płyt CDMoacutewiąc o instrumentach etnicznych USA należy uznać za ich prawdziwą skarbni-cę nawet jeśli ograniczymy się tylko do znanego w całych Stanach sklepu Lark in the Morning w San Francisco (sklep mieści się w centrum handlowym Fort Bragg w dziel-nicy North Beach) ktoacutery oczywiście ma swoją witrynę w Internecie (wwwlarki-namcom) i co najmniej cztery razy do roku wydaje katalog-biuletyn Ceny nie są ni-skie profesjonalne instrumenty etniczne są wykonywane ręcznie ze świetnych surow-coacutew i mrzonką jest zakup naprawdę dobrego instrumentu za roacutewnowartość 50 zł Pa-miętajmy że w budowę instrumentu włożono wiedzę zdobywaną czasami przez całe pokolenia oraz energię i kreatywność nie mniejszą niż ta ktoacuterej wymaga jego użyt-

Kup książkę Poleć książkę

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 45: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna

257

Amer

yka

| dro

gi |

| Ro

ute 6

6 Alm

ost ndash

szla

kiem

am

eryk

ańsk

iego

unde

rgro

undukowanie Cena oczywiście zależy roacutewnież od wielkości instrumentu pochodzenia i su-

rowcoacutew potrzebnych do jego wykonania Jeśli chodzi o instrumenty indyjskie ndash te le-piej kupować w Indiach choć w sklepach amerykańskich możemy napotkać egzem-plarze wykonane na miejscu (i tańsze niż sprowadzane) Nas zachwyciła w Lark in the Morning min trąbka kieszonkowa za 295 dolaroacutew oraz ocean harp za 250 Moż-na tam kupić np birmańskie gongi w cenie 35 ndash 115 dolaroacutew Jest i pasterska fuja-ra (ale za okrągły TYSIĄC dolaroacutew) oraz niedrogie a dobre didjeridu (od 55 dola-roacutew) Są roacutewnież harfy wszystkich wielkości oraz wszelkiego rodzaju bębny Można kupić np steel drums w zestawie i pojedynczo (w cenie około tysiąca dolaroacutew za po-jedynczy egzemplarz) I najrozmaitsze cymbały lutnie drobiazgi muzyczne Ważne jest roacutewnież to że sklep oferuje wszelkie materiały dydaktyczne książki płyty CD oraz wideokasety a ta oferta znacznie przewyższa całą dostępną w Polsce literatu-rę na temat etnomuzykologii razem wziętą w tym także nader skąpą ofertę ośrod-koacutew uniwersyteckichgtgt

gtgt Przypisy1 Jean Baudrillard Ameryka Sic Warszawa 2001 s 752 Mark Crispin Miller Whatrsquos Wrong With This Picture bdquoThe Nationrdquo z 7012002 wersja online wwwthenationcom3 Naomi Klein No Logo Flamingo London 20014 Praktyka wchodzenia w parodystyczny dialog z przekazami medialnymi zwłaszcza reklamami opisana przez

Naomi Klein5 bdquoThe Independentrdquo nr 5 March 2001 s 146 W wywiadzie zamieszczonym w książce Williama Duckwortha pt Talking Music Conversations with John

Cage Philip Glass Laurie Anderson and Five Generations of American Experimental Composersrdquo Da Capo Press New York 1999

7 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 908 Jean Baudrillard Ameryka op cit s 92

Kup książkę Poleć książkę

Page 46: Ucho jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fepdf.helion.pl/ucho/ucho.pdf · Fitzgerald w jakiejś stacji radiowej, pochmurne niebo, naprzeciw ce-glaste mury kamienic i mocna