Tymczasowe środki stosowane wobec

nieletnich: pogotowie opiekuńcze, policyjna

izba dziecka, schronisko dla

nieletnich

Agnieszka Świderska

Słowem wstępu

• podstawowe pojęciaustawowe

• środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji oraz przestępczości nieletnich

Pogotowie opiekuńcze

→ Pogotowie opiekuńcze jako instytucjaZajmuje się wychowaniem i opieką młodzieży. Trafiają do niej dzieci znajdowane na ulicy, uciekające z domów lub innych placówek wychowawczo-opiekuńczych, niepełnoletnie ofiary przemocy domowej lub małoletni przestępcy, przebywając w tej placówce w czasie trwania procesu sądowego, formalnie maksymalnym okresem jest 6 miesięcy.

→ Zadania pogotowia opiekuńczego• zapewnienie doraźnej i okresowej opieki dzieciom opuszczonym i osieroconym bądź wymagającym odizolowania od dotychczasowego środowiska,•organizowanie odpowiedniej działalności kompensacyjno-terapeutycznej i resocjalizacyjnej,• zapewnienie każdemu dziecku warunków do wypełniania obowiązku szkolnego, aby w miarę możliwości mogło kontynuować naukę,• opracowanie diagnozy pedagogicznej i lekarskiej oraz wskazań wychowawczych i dydaktycznych,• kwalifikowanie dzieci do rodzin zastępczych i adopcyjnych oraz do odpowiednich placówek wychowawczo-opiekuńczych.

→ Struktura organizacyjna

Policyjna Izba DzieckaIzby dziecka zapewniają doraźną opiekę nieletnim, którzy weszli w konflikt z prawem lub samowolnie przebywają poza schroniskiem dla nieletnich lub zakładem poprawczym.

Ramy funkcjonowania izb oraz zakres zadań przez nie realizowanych określają: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka, Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia służby przez policjantów w policyjnych izbach dziecka oraz regulaminy opracowane przez poszczególne ogniwa organizacyjne Policji, przy których izby są powołane.

→ Organizacja i wyposażenie policyjnej izby dzieckaPolicyjna izba dziecka stanowi ogniwo organizacyjne wydziału prewencji komendy wojewódzkiej, powiatowej czy miejskiej Policji. Izba dziecka powinna składać się z następujących pomieszczeń:• pomieszczenia dyżurnego,•pomieszczenia przeznaczonego do przyjęć nieletniego,• co najmniej dwóch pomieszczeń dla nieletnich (sypialnie),• pomieszczenia izolacyjnego,• pomieszczenia przystosowanego do udzielania pomocy lekarskiej ,• świetlicy do prowadzenia zajęć z nieletnimi,

• jadalni, • pokoju biurowego dla wychowawców, • pokoju biurowego dla kierownika izby,• pomieszczenia dostosowanego do odwiedzin nieletnich,• przebieralni, • pomieszczenia magazynów do przechowywania rzeczy przekazanych do depozytu, czystej bielizny pościelowej i odzieży, brudnej bielizny pościelowej i odzieży oraz innego niezbędnego podręcznego magazynu w miarę potrzeb,• węzła sanitarnego

→ Zatrzymanie nieletniego Okoliczności upoważniające do ujęcia nieletniego, co do którego istnieje podejrzenie, że popełnił czyn karalny to:•uzasadniona obawa, że nieletni może się ukrywać,• uzasadniona obawa, że nieletni będzie próbował zacierać ślady czynu, którego się dopuścił,• niemożność ustalenia tożsamości tego nieletniego.Do izby dziecka nie przyjmuje się nieletnich, którzy:• zdradzają objawy choroby, • zdradzają objawy zaburzeń psychicznych,• są po spożyciu alkoholu, innych środków odurzających lub psychotropowych,• znajdują się w takim stanie, że nie można się z nimi porozumieć

→ Pobyt nieletniego w policyjnej izbie dziecka:

• przyjęcie nieletniego do izby

• pobyt nieletniego

• zwolnienie nieletniego z izby

Schronisko dla nieletnich

→ Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 maja 1997 r. w sprawie rodzajów i organizacji schronisk dla nieletnich oraz zasad pobytu w nich nieletnich, schronisko dla nieletnich:• zapewnia pozostawanie nieletniego do dyspozycji organu, który wydał postanowienie o umieszczeniu,• zapobiega działaniom, które mogłyby utrudniać postępowanie prowadzone w sprawie nieletniego przez sąd lub inny organ do tego upoważniony,

• opracowuje diagnozę nieletniego i jego sytuacji oraz inicjuje proces jego resocjalizacji, współdziałając w tym zakresie z rodziną nieletniego, organizacjami społecznymi, ośrodkami pomocy społecznej, właściwymi organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz innymi osobami.

→ Rodzaje schronisk dla nieletnich• zwykłe • interwencyjne

→ Przyjmowanie, przenoszenie, zwalnianie nieletniego

→ Podstawowe zadania statutowe schroniska dla nieletnich:• opracowanie opinii psychologiczno-pedagogicznej dla potrzeb toczącego się w sądzie postępowania,• prowadzenie oddziaływań wychowawczych ukierunkowanych na rozpoczęcie procesu resocjalizacji,• udzielanie nieletniemu pomocy w nawiązaniu kontaktów z rodzicami (opiekunami) i informowanie ich o zachowaniu nieletniego

→ Szczegółowe zadania schroniska wobec nieletnich:• zapewnienie możliwości indywidualnego oddziaływania odpowiednio do osobowości i potrzeb wychowawczych,• zapewnienie nauczania ogólnokształcącego i zawodowego,• prowadzenie działalności mającej na celu rozwijanie aktywności społecznej nieletnich i wdrażanie ich do pracy społecznie użytecznej,• zapewnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych,

• prowadzenie oddziaływań wychowawczych ukierunkowanych na rozpoczęcie procesu resocjalizacji,• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w ramach prowadzonego procesu resocjalizacji,• pomoc w nawiązaniu kontaktów z rodzicami,• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzinie nieletniego w ramach prowadzonego procesu resocjalizacji,• diagnoza i opracowanie opinii psychologiczno-pedagogicznej.

→ Organizacja pracy diagnostycznej Diagnozę nieletniego i jego sytuacji opracowuje zespół diagnostyczny schroniska i obejmuje ona: 1) ocenę stanu fizycznego i psychicznego,2) określenie poziomu rozwoju intelektualnego,3) zakres wiadomości szkolnych,4)charakterystykę, z uwzględnieniem więzi emocjonalnych, 5) uzdolnienia, zainteresowania i predyspozycje zawodowe,

6) dane o rozwoju psychofizycznym, z uwzględnieniem uwarunkowań psychospołecznych, 7) analizę procesu nieprzystosowania społecznego, z uwzględnieniem stopnia demoralizacji,8) ocenę aktualnej sytuacji rodzinnej i wychowawczej, 9) wnioski określające kierunek oddziaływań resocjalizacyjnych.

→ W skład schroniska wchodzą:• internat,• zespół diagnostyczny,• szkoła (szkoły),• warsztaty szkolne (gospodarstwa pomocnicze),• inne działy zapewniające realizację zadań schroniska.Dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań schronisko powinno posiadać: 1)Pomieszczenia mieszkalne oraz

higienicznosanitarne, 2) Pracownie diagnostyczne ,3) Sale lekcyjne (pracownie przedmiotowe) z

zapleczem na środki dydaktyczne,

4) Salę gimnastyczną,5) Bibliotekę z czytelnią,6) Pomieszczenia warsztatowe

odpowiednie do kierunków kształcenia zawodowego lub przysposobienia do pracy zawodowej,

7) Gabinet lekarski i dentystyczny oraz izbę chorych,

8) Inne pomieszczenia, w tym pracownie terapeutyczne, kół zainteresowań,

9) Zespół urządzeń sportowych i rekreacyjnych,

10) Izby przejściowe,11) Izby izolacyjne.

→ Prawa i obowiązki nieletniego przebywającego w schronisku

BIBLIOGRAFIA   

1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;

2. Cz. Czapów, Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki, PWN, Warszawa 1978;

3. www.encyklopedia.pwn.pl, 13.01.2013 r., godz. 11:35;4. W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984; 5. A. Sochacki, Postępowanie w sprawach nieletnich, Wydawnictwo

Szkoły Policji w Słupsku, Słupsk 2008;6. A. Sochacki, Funkcjonowanie Policyjnej Izby Dziecka, Wydawnictwo

Szkoły Policji w Śłupsku, Słupsk 2008;7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19

października 2007 roku w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych;

8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobu użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego ;

9. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 maja 1997 roku w sprawie rodzajów i organizacji schronisk dla nieletnich oraz zasad pobytu w nich nieletnich .