„ Porównanie systemów resocjalizacji nieletnich w Polsce, Francji i Rosji”

FRANCJA

Powierzchnia: 549 000km2 (Francja metropolitarna)

Ludność: 58 milionów

Gęstość zaludnienia: 107 mieszkańców /km2

Ustrój: republika

Republika Francuska obejmuje, oprócz terytorium metropolitarnego, Departamenty

Zamorskie (DOM) i Terytoria Zamorskie (TOM).

Francja metropolitarna obejmuje Francję, Korsykę i kilka wysp przybrzeżnych. Jest

podzielona na 21 regionów i 96 departamentów.

Cztery departamenty zamorskie wchodzą w skład Unii Europejskiej, są to wyspy: Martynika i

Gwadelupa w Indiach, Francuska Gujana na kontynencie południowoamerykańskim oraz

wyspa Reunion na oceanie Indyjskim.

Terytoria Zamorskie, które nie należą do państw Unii Europejskiej, to: Francuska Polinezja,

Nowa Kaledonia, wyspy Wallis i Futuna na Pacyfiku, wyspa Mayotte na oceanie Indyjskim

oraz archipelag St Pierre et Miquelon – Nowa Funlandia.

JĘZYK NARODOWY I MNIEJSZOŚCI JĘZYKOWE

Język francuski jest używany przez mieszkańców całego terytorium. W pewnych regionach

język francuski współistnieje z innymi lokalnymi językami. Głównymi lokalnymi językami

są: bretoński, baskijski, alzacki i korsykański. Dialekt germański jest używany na północy

Departamentu Lorraine, Flamandki- na północy Francji, blisko granicy belgijskiej, a

dialektem katalońskim posługują się mieszkańcy wschodnich Pirenejów.

Grupy imigrantów posługują się własnymi językami narodowymi. Najbardziej

rozpowszechnionym jest język arabski (kraje Maghrebu)

HISTORIA POWSTANIA PAŃSTWA

Pierwotnie obszar dzisiejszej Francji zamieszkiwały plemiona iberyjskie i liguryjskie. Zostały

one zdominowane w V w. p.n.e. przez Celtów, którzy stworzyli wysoko rozwiniętą

cywilizację. Zwłaszcza w obróbce żelaza i brązu byli europejskimi mistrzami.

W 51 r. p.n.e. tereny celtyckie (Galia) zostały podbite przez Rzymian i stały się jedną z

prowincji rzymskiego imperium. Nastąpił wówczas wielowiekowy etap romanizacji Galów.

Pod koniec III w. n.e. rozpoczęły się najazdy plemion germańskich. W 496 r. król Franków,

Chlodwig, przyjął chrzest, co ułatwiło mu podporządkowanie sobie całej Galii.

Zjednoczenia wszystkich plemion dokonał Karol Wielki, który w 800 r. koronował się na

cesarza. Jednak już w 843 r. po traktacie z Verdun nastąpił podział wielkiego imperium. Był

to początek tworzenia się przyszłych państw: Francji, Burgundii i Niemiec. Po dynastii

Karolingów tron przejęli Kapetyngowie, a na początku XIV w. Walezjusze. Był to okres

umacniania władzy królewskiej i wzrost siły mieszczaństwa.

W latach 1337- 1453 pomiędzy Francją i Anglią toczyła się tzw. wojna stuletnia o ziemie i

dominację. Zakończyła się zwycięstwem Francji i odzyskaniem Normandii. Do zwycięstwa

przyczyniła się znacznie Joanna d''Arc, ogłoszona później świętą.

Wiek XVI to okres wojen religijnych między katolikami a protestantami - hugenotami. Wielu

protestantów wypędzono lub wymordowano m.in. w noc św. Bartłomieja. Krwawy konflikt

zakończył się dopiero w 1589 r. ogłoszeniem edyktu nantejskiego. Gwarantował on tolerancję

religijną i przyznawał hugenotom swobodę wyznaniową i pewne prawa, choć nie do końca

pełne. Edykt ten ogłosił Henryk IV, pierwszy władca z dynastii Burbonów.

W latach 1661-1715 absolutystyczne rządy nad Francją sprawował Ludwik XIV. Słynne jest

jego powiedzenie “państwo to ja". Był to okres największego rozkwitu francuskiej monarchii,

zarówno pod względem kultury i sztuki, jak i gospodarki. Był to także okres dominacji

Francji nad licznymi koloniami zamorskimi.

Początek XVIII w. to wojna o sukcesję hiszpańską, a następnie konflikt z Anglią. Francja

utraciła wówczas na rzecz Anglii wiele swych kolonii, m.in. Indie i Kanadę. Równocześnie na

polu kultury, sztuki i nauki Francja była głównym ośrodkiem europejskiego oświecenia.

W państwie narastały jednak wewnętrzne konflikty natury politycznej, gospodarczej i

społecznej. W 1789 r. zbuntowana ludność Paryża szturmem na Bastylię rozpoczęła

Rewolucję Francuską.

Powstania wybuchały też w innych regionach kraju. W 1792 r. obalono monarchię i

feudalizm oraz ustanowiono I Republikę. W latach 1799 - 1814 dyktatorskie rządy we Francji

objął Napoleon Bonaparte. W 1804 r. ogłosił się cesarzem Francuzów.

Wojny napoleońskie przyniosły Francji wiele zwycięstw i pozwoliły na uzyskanie hegemonii

w Europie. Ostatecznie jednak klęska Napoleona w wojnie z Rosją doprowadziła do

czasowego przywrócenia monarchii Burbonów.

Kolejny etap dziejów Francji był bardzo burzliwy. W 1830 r. wybuchła rewolucja lipcowa. W

tym czasie także rozpoczęła się we Francji rewolucja przemysłowa. W 1848 r. kraj objęły

powstania Wiosny Ludów, utworzona została II Republika (1848-1851), a następnie

przywrócenie cesarstwa (1852-1870).

Przegrana w wojnie z Prusami doprowadziła do powstania III Republiki w 1871 r. Był to

okres silnej ekspansji kolonialnej Francji w Afryce i na Dalekim Wschodzie spowolniony

udziałem kraju w I wojnie światowej, z której wyszedł zwycięsko.

W czasie II wojny światowej terytorium Francji znalazło się pod okupacją hitlerowską. Kraj

wyzwolony został w 1944 r., a w 1947 r. utworzono IV Republikę, na czele której stanął

generał Charles de Gaulle. Jednak konflikty w koloniach i kryzys wewnątrz państwa

doprowadził do jej upadku i powstania V Republiki z silną władzą prezydenta. Został nim de

Gaulle. Stworzony przez niego wówczas system polityczny obowiązuje w większości także

we współczesnej Francji.

RELIGIA

Największą wspólnotę religijną stanowi Kościół katolicki, głównie rzymsko katolicy, istnieje

też grupa 15 tysięcy wiernych obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, niewielkie

grupy mariawickie Kościoła Katolickiego Mariawitów, inne grupy katolickie to: Misja

Starokatolicka we Francji, prowincja francuska Kościoła Starokatolickiego

Mariawitów, Kościół Świętej Marii i Kościół liberalnokatolicki.

Na terenie Francji działają również kościoły prawosławne: Rosyjski Kościół

Prawosławny, Patriarchat Konstantynopola, Grecka Metropolia Francji, Rumuński Kościół

Prawosławny, Serbski Kościół Prawosławny, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny i

licząca 40 tysięcy wiernych wspólnota koptyjska.

We Francji działają również wspólnoty protestanckie. Obecnie zrzesza ona większość

francuskich wyznań identyfikujących się z Reformacją i jej spuścizną, przede wszystkim

francuskich: luteran, ewangelików reformowanych, baptystów, adwentystów dnia siódmego,

ewangelikalnych chrześcijan oraz zielonoświątkowców.

We Francji działa również ponad 123 tysięcy aktywnych Świadków Jehowy.

Inne główne wyznania to muzułmanie i żydzi.

wyznawcy katolicyzmu (48,5 – 52% społeczeństwa),

muzułmanie (8,5 – 10%).

protestanci (1,5 – 2,1%),

żydzi (1 – 1,8%),

buddyści (1 – 1,3%)

hinduiści (0,8 – 1%)

sikhowie (0,7 – 1%).

Znaczny odsetek ludności kraju (32 – 38,5%) stanowią ateiści.

Laicyzm Francji

Francja jest krajem laickim i jest to zapisane na czołowym miejscu konstytucji: "La France est

une République, une, indivisible, laïque et sociale." Rząd francuski nie ma prawa uznać

żadnej religii (wyjątek uczyniono dla odzyskanej od Niemców Alzacji oraz kapelanów

wojskowych). Może jedynie uznać organizacje religijne według kryteriów prawnych, które

nie dotykają jednak kwestii religijnych. W dniu dzisiejszym laickość jest akceptowana we

Francji przez wszystkie większe wyznania poza grupami tradycjonalistycznych katolików,

dążących do przywrócenia sytuacji, w której katolicyzm miał status religii państwowej.

Korzenie laicyzmu mogą leżeć w kulturze francuskiej religijności. We Francji religię

mieszkańcy tego kraju uznają za sprawę prywatną, z którą publiczne obnoszenie się jest

generalnie widziane jako nietakt. Urzędnicy publiczni winni zachować dystans pomiędzy

polityką i religią, a ostentacyjne eksponowanie symboli religijnych jest być zabronione.

Symbole religijne

Od 2004 roku obowiązuje we Francji zakaz noszenia w publicznych miejscach, przede

wszystkim w szkołach podstawowych i średnich, szeroko rozumianych znaków religijnych -

w tym również muzułmańskich chust typu burka lub hijab, który zasłania tylko włosy kobiety.

Za noszenie zasłon twarzy, np. muzułmańskich chust, grozi mandat 150 euro, a za nakłanianie

do zasłaniania twarzy - 30 tys. euro grzywny lub rok więzienia (60 tys. euro lub dwa lata w

przypadku nakłaniania nieletnich).

USTRÓJ POLITYCZNY

Władza ustawodawcza we Francji:

Dwuizbowy parlament, składający się z:

- Zgromadzenia Narodowego złożonego z 577 deputowanych wybieranych w wyborach

bezpośrednich na 5 lat wg systemu większościowego;

- Senatu składającego się z 321 senatorów, wybieranych w głosowaniu pośrednim na 9 letnią

kadencję. (1/3 składu jest odnawiana co 3 lata).

Władza wykonawcza we Francji:

Rząd powoływany jest przez prezydenta. Na czele rządu stoi premier.

Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję

siedmioletnią (od 2002 roku kadencja trwa 5 lat). Prezydent ma szerokie uprawnienia

zarówno w zakresie władzy wykonawczej jak i ustawodawczej.

Największe partie Francji:

Partia Socjalistyczna (PS);

Zgromadzenie na rzecz Republiki (RPR);

Unia na rzecz Demokracji Francuskiej (UDF);

Francuska Partia Komunistyczna (PCF);

Partia Radykalna (PR).

System rządów obowiązujący we Francji to system pół prezydencki, inaczej określany

mianami neoprezydenckiego lub mieszanego. System pół prezydencki stanowi połączenie

elementów systemu parlamentarnego i prezydenckiego, stąd też często nazywany jest

systemem mieszanym. Charakteryzuje się on silną i samodzielną władzą prezydenta

wybieranego w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Prezydent określa główne kierunki

polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Zasadniczy

wpływ na całą politykę państwa mają trzy nadrzędne organy:

1. Prezydent;

2. Rząd;

3. Parlament.

Władza wykonawcza znajduje się w rękach prezydenta oraz rządu, który realizuje politykę

prezydenta.

Funkcjonowanie systemu prezydenckiego jest jednak zdeterminowane układem sił

politycznych w parlamencie. W zależności od tego ostatniego system pół prezydencki może

zmieniać w praktyce ustrojowej swoje nachylenie w kierunku przewagi prezydenta lub

parlamentu.

Francja jest państwem unitarnym podzielonym na 22 departamenty, w skład, którego

wchodzą dodatkowo cztery zamorskie terytoria:

Gujana FR;

Gwadelupa;

Martynika;

Reunion.

Władza ustawodawcza we Francji należy do parlamentu o charakterze bikameralnym. Składa

się on z izby wyższej - Senatu i niższej - Zgromadzenia Narodowego.

Prezydent stoi na czele władzy wykonawczej, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych, negocjuje i

ratyfikuje traktaty oraz gwarantuje niezawisłość sądownictwa poprzez przewodniczenie

Najwyższej Radzie Sądownictwa.

Rząd we Francji to organ kolegialny powoływany przez prezydenta w celu określenia i

prowadzenia polityki narodu. Prezydent powołuje premiera, a na jego wniosek ministrów.

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela We Francji

Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela jest jednym z najważniejszych dokumentów Wielkiej

Rewolucji Francuskiej. Przyjęta przez Konstytuantę 26 sierpnia 1789 roku, wprowadza

zasadę suwerenności narodu, trójpodziału władzy, wolności osobistej oraz prawa polityczne.

Dziś Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela jest wpisana jako preambuła do konstytucji

Francji.

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela przeciwstawia się porządkowi ancien regime'u i

tworzy podwaliny pod nowy ład społeczny i polityczny. Kreśli zasady prawa zaczerpnięte z

idei prawa naturalnego, które jest właściwe dla każdego człowieka i obejmuje prawo do

wolności, własności, bezpieczeństwa i prawo oporu przeciwko wszelkim formom nacisku.

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela wprowadza pojęcie równości każdego wobec prawa.

Artykuł pierwszy głosi: "Ludzie rodzą się i pozostają wolnymi i równymi w prawach.

Podstawą różnic społecznych może być tylko wzgląd na pożytek ogółu." Wprowadza wolność

przekonań, druku i sumienia. Własność określa jako prawo święte i nie naruszalne. Wedle

Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela prawo jest wyrazem woli ogółu. Tekst wprowadza

ideę odpowiedzialności władzy przed narodem i trójpodział władzy. Naród jako suweren

tworzy instytucje władzy podzielone na wzajemnie kontrolujące się i hamujące władze

ustawodawczą, wykonawcza i sądowniczą.

Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej jeszcze dwukrotnie uchwalano teksty analogiczne do

Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. Inne Deklaracje znalazły się w preambułach do

konstytucji z 1793 i 1795 roku. Deklaracja z 1793 roku kładzie większy nacisk na ideę

równości. Tymczasem Deklaracja z 1795 roku (roku III wedle kalendarza rewolucyjnego)

częściowo znosi zasadę równości (nowa konstytucja wprowadzała cenzus majątkowy) i

ignoruje wolność sumienia i opinii zapewnianą przez poprzednie Deklaracje.

Powszechna Konfederacja Pracy

Francuska konfederacja związkowa, stworzona 23 września 1895 roku w Limoges,

najważniejsza z pięciu konfederacji pracowników we Francji uważanych przez państwo za

reprezentatywne. Politycznie związana z Francuską Partią Komunistyczną, uważana za

marksistowski związek zawodowy.

Organizacje młodzieżowe

Mouvement Jeunes Communistes de France (MJCF) - francuska lewicowa organizacja

młodzieżowa o profilu marksistowskim, powstała w 1920 roku, działająca jako młodzieżówka

Francuskiej Partii Komunistycznej. Obecnym liderem ugrupowania jest Pierric Annoot. Przy

organizacji działa także organizacja studencka. Ugrupowanie w 2008 roku liczyło ok. 15

tysięcy członków. Stowarzyszenie jest członkiem Federacji Młodzieży Demokratycznej

grupującej organizacje młodzieżowe o profilu lewicowym. Organizacja działa na rzecz

uwolnienia więźniów politycznych. Przeprowadzili kampanie na rzecz praw obywatelskich i

uwolnienia znanych więźniów takich jak Mumia Abu-Jamal czy Marwan Barghouti.

Młodzieżówka sprzeciwia się amerykańskiej interwencji w Iraku. Aktywnie wspiera także

kandydatów PCF w kampaniach wyborczych.

UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE

Ukształtowanie powierzchni

Na terytorium Francji występują niemal wszystkie formy ukształtowania powierzchni.

Północno-zachodnią część kraju zajmują rozległe niziny, natomiast centralne, południowo-

zachodnie i południowo-wschodnie obszary - tereny górskie.

W centrum i na południu rozciąga się rozległy stary górotwór - Masyw Centralny o

charakterze wyżynno-górskim. Na jego powierzchni wznoszą się liczne, zdenudowane stożki

wygasłych wulkanów, m. in. najwyższy szczyt masywu - Puy de Sancy o wysokości 1 885 m

n.p.m. Występuje tu także wiele gorących źródeł wód mineralnych.

Na południowym-wschodzie wznoszą się Alpy. Znajduje się tutaj najwyższy szczyt Francji, a

zarazem Europy - Mont Blanc, którego wysokość wynosi 4 807 m n.p.m. Rzeźba Alp posiada

charakter polodowcowy.

Wzdłuż granicy z Hiszpanią, na południowym-zachodzie kraju, ciągnie się pasmo Pirenejów,

o najwyższych szczytach przekraczających 3 000 m n.p.m.

Na terytorium Francji znajdują się także inne tereny górskie, stare i w dużym stopniu

zdenudowane - Wogezy, Ardeny i Masyw Armorykański.

Największym obszarem nizinnym kraju jest Basen Paryski, położony na północy Francji,

który łączy się na południowym-zachodzie z Basenem Akwitańskim.

Francuskie wybrzeża są bardzo zróżnicowane. Na północy nad Kanałem La Manche tworzą je

strome i wysokie klify, nad Oceanem Atlantyckim piaszczyste plaże, a nad Morzem

Śródziemnym zazwyczaj plaże kamieniste.

Warunki klimatyczne

Francja znajduje się pod wpływem klimatu umiarkowanego morskiego. Jedynie klimat

południowych wybrzeży kraju kształtują masy powietrza śródziemnomorskiego.

Średnie miesięczne temperatury powietrza są niższe na zachodzie i rosną ku południowemu-

wschodowi. Dla zachodnich wybrzeży wynoszą w styczniu 7ºC, a w lipcu 17ºC. Występują tu

także wysokie opady, osiągające wartości ponad 1 000 mm rocznie, które przynoszą wilgotne

masy powietrza znad Oceanu Atlantyckiego. Najwyższe temperatury w kraju osiągają obszary

położone w zasięgu klimatu śródziemnomorskiego. Wynoszą one 7,5ºC w styczniu i 24ºC w

lipcu.

SYSTEM RESOCJALIZACJI NIELETNICH WE FRANCJI

GENEZA, POWSTANIE I ROZWÓJ OPIEKI NAD NIELETNIKI PRZESTĘPCAMI I

MORALNIE ZANIESBANYMI DO KOŃCA XVIII W.

zakłady dla dzieci opuszczonych i moralnie zaniedbanych , podobnie jak w całej Europie i we

Francji początkowo były organizowane przez kościół. Jednym z pierwszych zakładów tego

typu był założony w 1648r. przez Świentego Wincentego a Paulo (1581-1660) – opiekuna

dzieci opuszczonych i moralnie zaniedbanych – Hospital des Enfantes Troures – szpital dzieci

znalezionych oraz założony przez Jean Endes (1601-1680) w Caen L’ordee de Notre-Dame

de Charite du Refuge zakład, który spełniał funkcję przytułku dla bezdomnych dzieci.

Działalność opiekuńcza św. Wincentego a Paulo jest związana z działalnością zakonu sióstr

miłosierdzia, który podejmował opiekę nad chorymi i dziećmi potrzebującymi pomocy i

opieki wychowawczej. Współpracowniczką św. Wincentego a Paulo i pierwszą przełożoną

sióstr miłosierdzia była Louise Marillae Gras. Organizowała ona grupy dziewcząt do pracy

charytatywnej i wychowawczej. Św. Wincenty szczególną troską otaczał dzieci porzucone,

narażone na demoralizację. W Paryżu opiekował się on 400 dziećmi w domu zwanym La

Couche. Ze względu na brak środków na utrzymanie zakładu dzieci żyły w prymitywnych

warunkach. Św. Wincenty chronił dzieci przed wykorzystywaniem przez żebraków i złodziei,

zabierając je z ulicy do swego zakładu. Często wracając z pracy charytatywnej w mieście,

przyprowadzał kilkoro dzieci oddając je pod opiekę L.M Gras i jej sióstr. Działalnością

opiekuńczą nad dziećmi i młodzieżą zagrożonymi moralnie na szeroką skalę zajmował się

również św. Franciszek Salezy. Czasem sprawami opieki nad porzuconymi i zagrożonymi

moralnie dziećmi zajął się rząd Francuski. Już w 1543r. król francuski Franciszek I zalecił

przekazanie szpitalnictwa w Paryżu pod nadzór władzy świeckiej. Od 1545r. objętą tym

zarządzeniem całą Francję. Wzorując się na doświadczeniach angielskich, podjęto próbę

wprowadzenia specjalnego podatku na pomoc ubogim i zapewnienie opieki dzieciom

porzuconym i zagrożonym moralnie. XVII –wieczny Paryż, liczący 200 tys. mieszkańców,

miał 40 tys. żebraków i dzieci porzuconych przez rodziców. Gdy w 1653r. św. Wincenty a

Paulo otrzymał dar w kwocie 500 tys. lirów, przeznaczył go na założenie szpitala dla ubogich

im. Jezusa. Jego działalnością zainteresował się Ludwik XIV, tworząc w 1656r. zespół

szpitali Paryża o kilku tysiącach miejsc dla ubogich. Stanowi on kompleks budynków, w

którym jednocześnie zamieszkiwało ponad 6 tys. podopiecznych, w tym 1300 nieletnich.

Regulamin szpitala miał charakter na wpół klasztorny. W latach 1657-1662 pod opieką

szpitala generalnego pozostawało 12 tys. podopiecznych. W 1662r. Ludwik XIV wydał

edykt nakazujący wszystkim mieszkańcom Francji organizowanie podobnych szpitali jak w

Paryżu i podobnego systemu opieki. W drugiej połowie XVI w. było we Francji około 700

szpitali obejmujących stałą opieką 40 tys. ubogich i 20 domów sierot. W domach sierot do 7.

roku życia przebywały dzieci pod opieką mamek, a następnie do 12. roku życia opiekowały

się niemi wychowawczynie. Starsze dzieci uczęszczały do szkół i były wdrażane do rzemiosła

w zakładach opiekuńczych lub u majstrów w mieście. Przywilej królewski nadawał im prawo

zaliczania praktyki rzemieślniczej w zakładzie do stażu wymagano przy przystępowaniu do

egzaminu czeladniczego. Osiągnięcia w dziedzinie opieki w XVI-XVII w. stanowiły pewien

postęp w stosunku do czasów wcześniejszych. W okresie Rewolucji Francuskiej

podejmowano działania opiekuńcze w miarę posiadanych środków. Konstytuanta podawała,

że we Francji jest ok. 2185 szpitali, domów sierot i innych placówek opieki całkowitej dla

dzieci i młodzieży zagrożonych moralnie. Ustawa z 13 września 1791. zalecała otoczyć

opieką dzieci potrzebujących pomocy . Deklaracja Praw Człowieka z 25 maja 1793r. mówi,

że publiczna opieka jest świętym obowiązkiem państwa. Dekret z 11 lipca 1794 r. zaleca

odbudować wszystkie dawne szpitale, domy dla sierot i biura pomocy zniszczone w czasie

rewolucji, organizując je w duchu humanizmu. Rozwój zakładów dla nieletnich przestępców i

młodzieży moralnie zaniedbanej nastąpił dopiero w XIX w.

ROZWÓJ FORM OPIEKI NAD NIELETNIMI OD POCZĄTKU XIX W. DO KOŃCA I

WOJNY ŚWIATOWEJ

We Francji nad dziećmi przestępczymi roztaczały przede wszystkim instytucje dobroczynne.

Instytucje te pod nazwą „kolonii rolniczych” miały na celu poprawę moralną wychowanka,

wdrożenie go do pracy głównie na roli. Obok nich istniały również zakłady przeznaczone dla

sierot i dzieci pozbawionych opieki. Pierwszy zakład dla dzieci przestępczych powstał

dopiero w 1839 r. w słynnej koloni Mettrey pod Tours, która stała się pierwowzorem dla

innych tego typu zakładów. Urzędnik państwowy August de Metz urządził pierwszą kolonię.

A. De Metz porzucając intratną posadę i zostając pierwszym dyrektorem ośrodka, poświęcił

się pracy z młodzieżą zaniedbaną moralnie. Kolonia miała im zastąpić rodzinę, w tym celu

wychowankowie zostali podzieleni na oddziały zwane rodzinami. Każda z nich liczyła około

40 osób. Na czele rodziny stał zwierzchnik oraz jego pomocnik. Byli to ludzie odznaczający

się wysokim poziomem moralności. Kolonia przeobrażała swoich wychowanków w

późniejszych wzorowych urzędników i ojców rodzin. w 1840 r. kolonia przyjęła pierwszych

ośmiu wychowanków. Kolonia była utrzymywana częściowo z opłat , resztę zaś wydatków

pokrywały dochody kolonii, towarzystwa i prywatne zasiłki. Do kolonii w Mettrey byli

przyjmowani nieletni przestępcy skazani przez wyroki sądowe na kary odosobnienia w

wieku od 8. do 20. roku życia. Poziom umysłowy wychowanków ograniczał naukę tylko do

wiedzy elementarnej. Wychowankowie uczyli się pisać, czytać, czterech podstawowych

działań, początków rysunków i elementów z historii Francji. Oprócz tego przygotowywano

ich do zawodu. Każdy z wychowanków miał prawo wybrać jeden zawód. Kolonia miała

zakłady: krawiecki, szewski, kowalski, kołodziejski, stolarski, mechaniczny, rolniczy i

ogrodniczy. Wychowankowie za pracę otrzymywali wynagrodzenie, za dobre sprawowanie-

naszywki. W przypadku łamania dyscypliny przez wychowanków decyzję w sprawie

zastosowania kar wydawał dyrektor. Rodzaje kar: napomnienie publiczne, areszt w

osobnych celach ze związanymi rękami, pozbawienie zabawy w święta, zerwanie naszywki.

W szkole zaś wolno jest karać linią za nieuwagę. W czasie większych przekroczeń jak

podburzanie kolegów, sadzają winowajcę na pewien czas do aresztu, na odosobnienie. W

1851 r. liczba prywatnych zakładów o podobnym charakterze zrosła we Francji wzrosła do

12. Francja była jednym z pierwszych krajów, który wprowadził instytucję zawieszenia kary

(1891) przez tzw. prawo Berangera. Początki systemu wolności dozorowanej sięgają XIX w.

Dobre wyniki spowodowały to, że projekt ustawy o sądownictwie dla nieletnich i wolności

dozorowanej wniesiony do parlamentu zyskał aprobatę.

RESOCJALIZACJA NIELETNICH W XX W.

Instytucja wolności dozorowanej

Uchwalone w 1912 r. prawo ustanowiło, że do nieletnich w wieku od 13 do 18 lat, którzy

dokonali przestępstwa można stosować jako sankcję dozór wolnościowy. Dozór taki nie może

trwać dłużej niż do ukończenia przez dozorowanego 21. roku życia. Niezależnie od tego typu

dozoru był przewidziany również dozór kuratora tytułem próby. Ustawodawstwo francuskie

nie przewidziało wtedy tego, że aby uzyskać dobre wyniki w stosowaniu wolności

dozorowanej, należy mieć obok pracowników społecznych także i pracowników

zawodowych, etatowych. Wydana w 1945 r. nowa ustawa w tej dziedzinie wprowadziła

możliwość angażowania obok pracowników społecznych także pracowników zawodowych,

etatowych.

Obowiązujące obecnie przepisy ustalają, że przy każdym sądzie dla nieletnich powinna

istnieć instytucja kuratorów składająca się z dwóch kategorii osób: kuratorów zawodowych,

stałych i wynagradzanych oraz pracujących honorowo wolontariuszy. Zadaniem kuratora

etatowego jest zajmowanie się rekrutacją doborem i szkoleniem kuratorów społecznych.

Powinien on także zajmować się wszelkimi sprawami administracyjnymi i kierować pracą

kuratorów społecznych oraz ją nadzorować.

postępowanie z nieletnimi

Ustawodawstwo francuskie rozróżnia dwie grupy nieletnich: młodzież przestępczą i młodzież

zagrożoną moralnie. Do młodzieży przestępczej zalicza się osoby nieletnie, które popełniły

czyn zabroniony normą prawną i po naruszeniu tej normy mogą stanąć przed sądem dla

nieletnich .

Młodzież moralnie zagrożona to osoby nieletnie wychowujące się w rodzinach

dysfunkcjonalnych, niekiedy traktowane brutalnie w rodzinie, pozbawione opieki a często

charakteryzujące się niskim poziomem inteligencji i ociężałością umysłową.

Kwestie związane z tzw. nieletnimi przestępcami są uregulowane przepisami następujących

aktów prawnych :

1)dekretu z mocą ustawy z 2 lutego 1945 r. o młodzieży przestępczej;

2) ustawy z 5 lipca 1974 r. ustalającej 18 rok życia jako wiek dojrzałości,

3) ustawy z 11 lipca 1975 r. zmieniającej i modyfikującej niektóre dyspozycje prawa karnego.

Natomiast postępowanie z młodzieżą zagrożoną moralnie jest uregulowane przepisami :

1)ustawy z 4 czerwca 1970 r. o władzy rodzicielskiej;

2)ustawy z 5 lipca 1974 r. ustalającej 18 rok życia jako wiek dojrzałości;

3)dekretu z 25 grudnia 1970 r. kodeksu postępowania cywilnego.

System sądownictwa dla nieletnich we Francji tworzą: sędzia dla nieletnich, sąd dla

nieletnich, izba wyspecjalizowana sądu przysięgłych dla nieletnich.

Sąd dla nieletnich składa się z sędziego i dwóch asesorów, którzy nie są zawodowymi

prawnikami. Przewodniczącym sądu jest zawsze sędzia dla nieletnich. Do kompetencji sądu

dla nieletnich należą sprawy o popełnienie zbrodni przez sprawców w wieku do 18 lat. Poza

tym we Francji występuje sąd przysięgły dla nieletnich, który rozpatruje tylko zbronie

popełnione przez nieletnich w wieku 16-18 lat. Przy każdym sądzie dla nieletnich we Francji

jest zorganizowany urząd prokuratora dla nieletnich. Do jego kompetencji należy wszczęcie

postępowania i przekazanie sprawy do sądu dla nieletnich .

Środki o charakterze wychowawczym we Francji :

-upomnienie,

-oddanie pod nadzór rodziców lub opiekunów,

-oddanie pod nadzór osoby godnej zaufania,

-umieszczenie w internacie reedukacyjnym

-umieszczenie w placówce leczniczej lub leczniczo-pedagogicznej,

Środki o charakterze karnym we Francji :

-kara pozbawienia wolności,

-kara grzywny,

WSPÓŁCZESNY FRANCUSKI MODEL RESOCJALIZACJI

Współczesny Francuski model resocjalizacji nieletnich obejmuje:

sądy dla nieletnich, które orzekają środki wychowawcze i karne dla nieletnich,

ośrodki obserwacyjne i reedukacyjne,

rodziny zastępcze,

stowarzyszenia pozarządowe zajmujące się resocjalizacją nieletnich i zapobieganiem

demoralizacji dzieci i młodzieży

Do placówek obserwacyjnych należą instytucje o charakterze zamkniętym i otwartym.

Instytucje o charakterze otwartym tworzy zespół, w którym pracują wychowawcy,

psychologowie, pracownicy socjalni, lekarze, interniści i psychiatrzy (na 122 sądy dla

nieletnich istnieje obecnie 47 organów tego typu). Zadaniem zespołu jest prowadzenie

obserwacji nieletnich w ich naturalnym środowisku. Obserwacje te są prowadzone na zlecenie

sędziego dla nieletnich. Do zadań tej grupy należy przeprowadzenie wywiadu

środowiskowego, badań psychologicznych, ogólnolekarskich, psychiatrycznych oraz

orientacji zawodowej. Niezależnie od tych czynności cały czas jest prowadzona obserwacja.

Na zakończenie okresu obserwacji zespół ma obowiązek przedstawienia sędziemu raportu z

sugestią dotyczącą zastosowania ewentualnego środka wychowawczego wobec nieletniego.

Do instytucji resocjalizacyjnych funkcjonujących w środowisku otwartym należy: kurator

sądowy i ośrodek konsultacyjnej orientacji wychowawczej. Do zadań kuratorów należy

przeprowadzenie wywiadów środowiskowych i wykonywanie nadzoru nad nieletnim, którzy

pozostają w środowisku rodzinnym. Ośrodki konsultacyjne pełnią funkcję resocjalizacyjną.

Dzieje się tak wtedy, gdy sędzia na podstawie opinii przedstawionej przez zespół orzeka o

pozostawieniu nieletniego w środowisku otwartym. Bezpośredni nadzór nad nieletnim

sprawuje wówczas ten sam wychowa, który w stadium obserwacji zajmował się nieletnim i

jego rodziną.

Instytucja o charakterze zamkniętym spełnia następujące funkcje:

odizolowanie tych nieletnich, których zachowanie powodowało poważne zagrożenie

społeczne,

schroniska dla nieletnich, których środowiska rodzinne zagrażają ich dalszemu

wychowaniu,

obserwacji w przypadku nieletnich , którzy mają problemy zbyt złożone, aby mogły

być rozwiązane (wyjaśnione) metodą obserwacji w środowisku naturalnym.

Do ośrodków są przyjmowani zarówno nieletni przestępcy, jak i nieletni w zagrożeniu. W

ośrodku mogą przebywać do 3 miesięcy. Na zakończenie okresu obserwacji zostaje

przygotowana opinia dla sędziego dla nieletnich z sugestiami dotyczącymi zastosowania

odpowiedniego środka wychowawczego.

Do instytucji resocjalizacyjnych o charakterze zamkniętym należą internaty zawodowe

wychowania nadzorowanego, instytucje specjalne wychowania nadzorowanego, instytucje

specjalne wychowania nadzorowanego oraz ośrodki pomocy wychowawczej. Internaty

zawodowe są bezpośrednimi spadkobiercami dawnych kolonii penitencjarnych, które po II

wojnie światowej przekształciły się w domy wychowania nadzorowanego, a później stały się

instytucjami wychowania nadzorowanego. Podlegają one Ministerstwu Sprawiedliwości.

Obecna nazwa tych zakładów bardzo trafnie określa ich charakter. Są to bowiem centra

nauczania zawodowego. Każdy zakład tego typu ma bardzo dobrze wyposażone warsztaty i

zatrudnia personel z dobrym przygotowaniem zawodowym. Wychowankowie mogą

wybierać zawód spośród 10-15 możliwych do zdobycia w danej placówce. Są to takie

zawody, jak: mechanik ogólny, mechanik samochodowy, spawacz, elektryk, murarz,

tynkarz, malarz, stolarz. Prawie regułą jest, iż wychowankowie podczas swojego pobytu

zdobywają dyplom umiejętności zawodowych (odpowiednik ukończenia szkoły zawodowej

w Polsce). Zakłady te są ukierunkowane przede wszystkim na przygotowanie wychowanków

do zawodu.

Instytucje specjalne nadzorowania wychowawczego są to szkoły specjalizujące się w

reedukacji nieletnich upośledzonych umysłowo i nieletnich o zaburzeniach psychicznych.

Ośrodki pomocy wychowawczej są prowadzone dla dość małej grupy nieletnich. Ich

specyfika polega na tym, że umieszczani w nich wychowankowie pracują lub uczą się poza

ośrodkiem, a ośrodek jest dla nich „domem”.

We Francji upowszechnia się przede wszystkim system resocjalizacji o charakterze

wolnościowym. Pedagodzy francuscy uważają, że metody wychowawcze powinny być

oparte na uczeniu indywidualnym, polegającym na indywidualnym podejściu do każdego

młodego człowieka mającego trudności w przystosowaniu się do życia w społeczeństwie.

Takie podejście do problemu resocjalizacji nieletnich wymaga organizowania małych grup

wychowawczych przy doskonale wykwalifikowanym personelu pedagogicznym.

Do niezwykle interesujących organizacji pozarządowych zajmujących się nieletnimi

zagrożonymi demoralizacją należy stowarzyszenie Graupe Pedagogique et Animation Social

(Grupa Pedagogiki i Animacji Społecznej), która skupia animatorów i psychologów

pracujących z nieletnimi i rodzicami. Pomysł utworzenia stowarzyszenia zrodził się pod

koniec XXw. Jego inicjatorami była grupa studentów uniwersytetu w Breście. Pracując na

letnich koloniach, analizowali oni sytuację rodzinną i szkolną dzieci, które sprawiały im

najwięcej kłopotów wychowawczych. Okazało się, że pochodziły one z rodzin, które były w

złej sytuacji materialnej z powodu długotrwałego bezrobocia, alkoholizmu lub

przestępczości rodziców. Dzieci te miały na ogół trudności w nauce, były bierne, drażliwe i

agresywne, a przede wszystkim miały zaniżoną samoocenę. Po dwóch latach pracy w

ośrodkach kolonijnych uznano, iż taką działalność wśród dzieci zaniedbanych przez

rodziców i szkołę należy prowadzić w ich miejscu zamieszkania przez cały rok. Podjęto

więc pracę w jednej dzielnic Brestu, zamieszkałej przez ludzi o niskim statusie społecznym,

co zapoczątkowało powstanie GPAS.

Pracownicy GPAS nawiązują kontakty z dziećmi w pobliżu ich miejsca zamieszkania, a

więc w okolicy bloków, centrów handlowych, placów zabawach itp. Wcześniej jednak

starają się jak najwięcej dowiedzieć sytuacji życiowej dzieci i ich rodziców. Informacji na

ten temat dostarczają rozmowy z nauczycielami w szkołach i przedszkolach, rozmowy z

urzędnikami biur zatrudnienia a także z samymi zainteresowanymi – rodzicami i ich

dziećmi. Pracownicy GPAS zajmują się dziećmi w wieku od 4 do 15 lat. Każdy animator ma

swoją grupę, która liczy 8 dzieci w podobnym wieku. Zadaniem animatorów jest

zapewnienie wychowankom atrakcyjnego spędzania czasu wolnego poza miejscem

zamieszkania w taki sposób, aby jednocześnie uczyć ich samodzielności i umiejętności

rozwiązywania problemów życiowych. Cel ten starają się osiągnąć, proponując dzieciom

aktywny udział w realizacji tzw. Projektów, czyli przedsięwzięć wymagających

samodzielności, wytrwałości i zmierzających do wytyczonego celu. Najpierw- z pomocą

opiekuna- dzieci formułują temat i cel projektu, następnie dokładnie planują wszystkie etapy

działań. Ostatnio w 6 dzielnicach Brestu prowadzi się rocznie ok. 20 projektów, w co jest

zaangażowanych ok. 120 dzieci. GPAS działa też w innych miastach, np. Audierne i Rennes.

Zatrudnia 80 animatorów zawodowych oraz liczną grupę animatorów społecznych.

ROSJA

Rosja (ros. Росси́eя, Rossija; Federacja Rosyjska– państwo rozciągające się od wschodniej Europy

poprzez północną część Azji po Ocean Spokojny. Rosja jest największym państwem na świecie pod

względem powierzchni, jej terytorium jest większe od Europy, Australii i Antarktydy. Pod względem

liczby ludności zajmuje 9. miejsce. Rosja należy do największych gospodarek świata, pod względem

PKB zajmuje 7. miejsce na świecie. Państwo rosyjskie dysponuje największymi na świecie zasobami

naturalnymi i źródłami energii. Rosja jest członkiem wielu międzynarodowych organizacji, m.in.

Rady Bezpieczeństwa ONZ, G8, Wspólnoty Niepodległych Państw, Euroazjatyckiej Wspólnoty

Gospodarczej, Szanghajskiej Organizacji Współpracy i odgrywa znaczącą rolę w polityce światowej.

W najbliższym czasie spodziewane jest jej członkostwo w Światowej Organizacji Handlu.

Językiem urzędowym Rosji jest język rosyjski – największy język z rodziny języków

słowiańskich. Posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (wg różnych

źródeł) 250-300 mln. W czasach ZSRR język rosyjski był nauczany obowiązkowo we wszystkich

krajach Układu Warszawskiego. Współcześnie stracił tam nieco na znaczeniu ze względu na wyparcie

ze szkół przez języki Europy Zachodniej (takie jak angielski czy niemiecki, jednak według badań

Eurostatu to wciąż najpopularniejszy wśród języków obcych znanych Polakom), utratę znaczenia

obszarów rosyjskojęzycznych pod względem gospodarczym, kulturowym, naukowym i militarnym

oraz przez rządowe akcje skierowane przeciw używaniu języka rosyjskiego (kraje bałtyckie, Ukraina,

Gruzja).

Etniczni Rosjanie są w tradycyjnej antropologii fizycznej zaliczani do białej rasy kaukaskiej.

Populacja rosyjska jest zasadniczo jednorodna pod względem fizycznym. Komparatystyka

dotychczasowych badań antropologicznych wykazuje na pokrewieństwo z innymi etnosami rasy białej

typu środkowoeuropejskiego i nordyckiego z różnym stopniem podobieństwa w zależności od

badanego regionu. Cechami wyróżniającymi Rosjan spośród innych populacji rasy białej są: bardzo

jasna pigmentacja i przewaga jasnych odcieni włosów i koloru oczu, rzadki zarost brwi i brody,

umiarkowana szerokość twarzy, przewaga średniego horyzontalnego profilu i średniego przedsionka

nosa, znikome pochylenie czoła i bardzo słabo rozwinięty łuk brwiowy. Grupami etnograficznymi w

ramach narodu rosyjskiego są: Kamenszczyki, Karimczycy, Kierżacy, Kołymczanie, Kozacy,

Mezency, Pomorcy, Ruskoustnicy.

Na terenie Rosji działa kilkaset wspólnot religijnych, reprezentujących niemal wszystkie

religie i wyznania współczesnego świata. Ze względu na specyfikę religijności Rosji i znaczne

zróżnicowane wyznaniowe niemożliwe jest uzyskanie rzetelnych i jednoznacznych danych. Wg

różnych badań 53-73% obywateli Rosji to chrześcijanie (51-71% prawosławni, 1-2% katolicy, 1%

protestanci), 6-15% to muzułmanie. Wyznawcy innych religii stanowią mniej niż 1% populacji.

Liczba ateistów, agnostyków i wyznawców religii nieodwołujących się do pojęcia Boga/bogów (np.

buddyzmu) wynosi 24-48%[48].95% zarejestrowanych prawosławnych przynależy do Rosyjskiego

Kościoła Prawosławnego[49]. Liczba praktykujących prawosławnych jest stosunkowo niska i wynosi

15-20%[3]. Zgodnie z konstytucją Federacji Rosyjskiej państwo rosyjskie ma charakter świecki.

Pierwsi wyznawcy islamu na terenach dzisiejszej Rosji pojawili się wraz z podbojami Arabów ok. 650

roku w południowym Dagestanie. W pozostałych regionach Rosji islam pojawił się znacznie później.

Terytoria północnokaukaskich republik: Czeczenia, Inguszetia, Kabardo-Bałkaria, Karaczajo-

Czerkiesja i Adygea były początkowo zdominowane przez ludność prawosławną, która przyjęła islam

po długoletnich walkach i podporządkowaniu tych terytoriów Turcji w XV-XVI w. Islam wśród

Tatarów i Baszkirów pojawił się w 1313 roku, kiedy chan Złotej Ordy Uzbek przyjął muzułmańską

wiarę.

Judaizm na terenach dzisiejszej Rosji pojawił się we wczesnym średniowieczu. W poł. VII w. na

terenach Północnego Kaukazu powstał Kaganat Chazarski (ok. 650-969) – jedyne znane państwo

judaistyczne, którego mieszkańcy nie byli etnicznymi Żydami[12][13]. Chazarowie opanowali w VIII

w. znaczne obszary południowej Rosji i Ukrainy podporządkowując sobie część wschodniej

Słowiańszczyzny (m.in. plemię Polan).

Protestantyzm w Rosji reprezentowany jest przez 2 miliony wiernych, co stanowi 1,5% rosyjskiego

społeczeństwa. Największym protestanckim wyznaniem w tym kraju są baptyści. W roku 2004 w

Rosji zarejestrowanych było 4435 protestanckich towarzystw religijnych, co stanowi 21% wszystkich

religijnych organizacji w kraju i daje protestantyzmowi drugie miejsce po prawosławiu, a także bardzo

dobry wskaźnik rozwoju (w 1992 r. było zaledwie 510 instytucji protestanckich).

95% zarejestrowanych prawosławnych przynależy do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Liczba

praktykujących prawosławnych jest stosunkowo niska i wynosi 15-20%[3]. W 988 r. prawosławie

przyjął książę kijowski Włodzimierz I Wielki. Data chrztu Rusi często jest uważana za początek

samego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Kościół stanowił początkowo metropolię w składzie

Patriarchatu Konstantynopola i to właśnie patriarcha ekumeniczny dokonywał konsekracji głowy

ruskiego prawosławia. Metropolita początkowo rezydował w Kijowie. Po najazdach tatarskich Kijów

utracił jednak swe polityczne znaczenie. W 1299 metropolita kijowski Maksym przeniósł siedzibę

metropolitów kijowskich do Włodzimierza nad Klaźmą. W 1325 r. następca Maksyma, Piotr przeniósł

stolicę Kościoła do Moskwy. W 1448 r. Kościół uzyskał niezależność od Patriarchatu

Konstantynopola (status autokefalii), a metropolita Jonasz tytuł Metropolity Moskwy i Wszechrusi. W

1589 r. metropolita Jow stał się pierwszym patriarchą Moskwy i Wszechrusi. Jako patriarchat zajmuje

on piąte miejsce w dyptychu Kościołów prawosławnych, tuż po czterech patriarchatach starożytnych –

konstantynopolitańskim, jerozolimskim, antiocheńskim i aleksandryjskim. Rosyjski Kościół

Prawosławny posiada obecnie: 157 diecezji, 29 268 parafii, 203 biskupów, 30 670 księży i diakonów,

829 monastyrów oraz 87 szkół teologicznych (w tym 5 akademii duchowych i 3 uniwersytety).

Największa sterowana centralnie gospodarka obejmująca 20% produkcji przemysłowej świata.

Machina gospodarcza ze szczególną rolą przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. Relatywnie wielkie

PKB (9 miejsce na świecie). Niewątpliwa poprawa warunków życia Rosjan. Uzależnienie dużej części

świata od swoich surowców strategicznych, z drugiej zaś strony, poziom rozwoju i struktura

gospodarki Rosji, uzależnia ją samą od światowego popytu i cen surowców naturalnych. Sprzedaż

bowiem tych surowców za granicę, tworzy ponad 60% wpływów państwa z eksportu, a wraz z

eksportem produktów przemysłu maszynowego (głównie zbrojeniowego), ponad 80% rocznego

przychodu z eksportu. Ta dziedzina gospodarki tworzy też ponad 30% PKB. Duży wpływ

gospodarczy na kraje byłego Związku Radzieckiego, a obecnie WNP.

Transhumanizm – ideologia postulująca użycie nauki i techniki, w szczególności

neurotechnologii, biotechnologii i nanotechnologii, do przezwyciężenia ludzkich ograniczeń i

poprawy kondycji ludzkiej. Transhumanizm to klasa filozofii, które próbują kierować nas w stronę

kondycji postludzkiej. Transhumanizm dzieli wiele elementów z humanizmem – przede wszystkim

szacunek dla rozumu i nauki, nacisk na postęp i docenianie roli człowieczeństwa (czy

transczłowieczeństwa) w życiu. Transhumanizm różni się od humanizmu przez przyzwolenie (a nawet

oczekiwanie) na radykalne zmiany w naszej naturze i dostępnych nam możliwościach oferowanych

przez różne nauki i technologie."

Rosja jest państwem położonym na dwóch kontynentach. Była zamieszkiwana przez plemiona

indoeuropejskie oraz azjatyckie.

Pierwsze zasiedlenia przez Słowian miały miejsce w V wieku. Wcześniej obecne terytoria Rosji były

zamieszkiwane przez ludy barbarzyńskie. Państwo ruskie powstało w IX wieku. W XI wieku w doszło

do rozbicia dzielnicowego. W XIII wieku ziemie rosyjskie zostały podbite przez Mongołów.

Panowanie Mongołów skończyło się wraz z odmową płacenia daniny przez Iwana III pod koniec XV

wieku. W XVI wieku Rosja stała się carstwem. Panowanie carów skończyło się z początkiem XX

wieku wraz z rozstrzelaniem przez bolszewików Mikołaja II Romanowa i jego rodziny[1] i zostało

zastąpione przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Panowanie bolszewików trwało do

1991 roku i zostało zastąpione przez Federację Rosyjską, która istnieje do chwili obecnej.

SYSTEM RESOCJALIZACJI NIELETNICH W ROSJI

Sądy dla nieletnich w Rosji

Zgodnie z kodeksem karnym z 1903r. dzieci do lat 10 nie ponoszą odpowiedzialności karnej

za czyny przestępcze, natomiast dzieci w wieku od 10 do 18 lat ponoszą odpowiedzialność w

zależności od rozeznania. O ile nieletni popełnił czyn karalny, nie zdając sobie z tego sprawy, nie

podlegał karze. W takim przypadku stosowano wobec niego takie środki wychowawcze, jak oddanie

pod nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów albo innych osób godnych zaufania. Natomiast

w przypadku popełnienia zbrodni umieszczano go w zakładzie wychowawczo- poprawczym. Nieletni,

który popełnił czyn karalny z rozeznaniem, podlegał karze więzienia, z tym, że wymiar kary

łagodzono.

1 lutego 1909r. Towarzystwo Patronatu w Petersburgu podjęło decyzję o powołaniu sądów dla

nieletnich. Przy sądzie dla nieletnich powołano, podobnie jak na Zachodzie, kuratorów sądowych.

Kuratorzy nieletnich byli urzędnikami państwowymi, wyznaczanymi przez prezesa sędziów pokoju na

wniosek sędziego dla nieletnich. Kurator otrzymywał nieletniego pod dozór z chwilą wszczęcia

postępowania karnego. Podział nieletnich między kuratorami odbywał się w taki sposób, żeby miejsce

pobytu nieletniego było możliwe jak najmniej oddalone od miejsca zamieszkania kuratora, który

powinien być obecny na rozprawie sądowej podczas rozpoznawania sprawy powierzonego mu

nieletniego. Prowadził on specjalną księgę, do której zapisywał wszystkie szczegóły dotyczące życia i

sprawowania nieletniego. Nadzór nad dziewczętami sprawowały kobiety. Oprócz kuratorów płatnych

wielu kuratorów pracowało honorowo, czyli społecznie pełniąc te same obowiązki. Kuratorzy

społeczni utworzyli rodzaj stowarzyszenia, stanowiącego Sekcję Towarzystwa Patronatu.

W 1913 r. Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało 4 nowe projekty ustaw dotyczących

nieletnich.

a) Projekt ustawy o sposobach opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki.

b) Projekt ustawy o pozbawieniu władzy rodzicielskiej i prawnych zmianach w ustawach karnych,

ochraniających nieletnich.

c) Projekt ustawy o odpowiedzialności nieletnich, uznaje on dzieci do lat 10 za zupełnie

nieodpowiedzialne, w razie popełnienia przestępstwa, sąd może oddać je rodzicom lub opiekunom

celem poprawy domu, albo zastosować do nich środki opieki publicznej.

d) Projekt ustawy o postępowaniu sędziego w sprawach nieletnich obejmował pewne wydatki w

gospodarce sądowej oraz wprowadził osobny rozdział do ustawy o postępowaniu sądowym karnym.

Taki był stan przed rewolucją. Rewolucja październikowa doprowadziła do ruiny cały system

postępowania z nieletnimi.

Związek Radziecki w 1918r. zastąpił sądy dla nieletnich systemem komisji ds. opieki nad

dzieckiem. Prokuratura decydowała, czy skierować nieletniego przestępcę, który ukończył lat 14, do

sądu powszechnego, czy też powierzyć go komisji ds. nieletnich. Sądy powszechne stosowały wobec

nieletnich kary takie jak wobec dorosłych, łagodząc je tylko w niektórych przypadkach. Nie wolno

było sądom stosować wobec nieletnich poniżej 18 lat najwyższego wymiaru kary. W stosunku do

nieletnich poniżej 16 lat kary były wymierzane tylko w wypadkach wyjątkowych. Natomiast sprawy

nieletnich poniżej lat 14 były wyłącznie kierowane do lokalnych komisji ds. nieletnich. Komisje

miały charakter społeczno-administracyjny. Dysponowały one uprawnieniami udzielania publicznej

nagany lub wymierzenia grzywny, mogły pozbawić praw rodzicielskich, zarządzić nadzór nad

nieletnimi lub jego rodziną czy tez skierować go do zakładu. Komisje te miały prawo karania

rodziców. W wypadku spraw karnych, skierowanych do komisji przez prokuratora, mogły być

stosowane wobec nieletnich następujące środki wychowawcze: nagana publiczna, zobowiązanie do

publicznego przeproszenia, zobowiązanie do naprawienia publicznej szkody, oddanie nieletniego

pod odpowiedzialny nadzór rodziców, pod opiekę szkoły, zakładu pracy czy tez organizacji

młodzieżowej, umieszczenie w szkole z internatem.

Po II wojnie światowej działalność opiekuńcza została ściśle powiązana z organizacją szkolnictwa.

Całokształt działalności resortów i organizacji społecznych koordynują komisje do spraw

zapewnienia opieki nad dziećmi i młodzieżą. Komisje powołuje się przy radach ministrów republik

radzieckich oraz przy komitetach wykonawczych okręgowych i rejonowych radach delegatów ludu

pracującego.

Do zadań komisji należy zapobieganie wykolejeniu i przestępczości dzieci i młodzieży, inicjowanie i

współdziałanie w organizowaniu opieki nad dziećmi, zapewnienie dzieciom ochrony prawnej. Na

skutek bezpośredniego powiązania komisji ze wszystkimi działami administracji państwowej i

terenowej, zainteresowani sprawami opiekuńczymi i wychowawczymi, komisje mają możliwość

regulowania całokształtu zagadnień profilaktycznych i organizacji opieki nad dziećmi zaniedbanymi

i zagrożonymi w rozwoju społeczno- moralnym.

Komisje na szczeblu powiatu lub miasta starają się o to, aby aktualnie prowadzić ewidencję

wszystkich dzieci potrzebujących pomocy, a następnie w zależności od potrzeb dziecka organizują

działalność w kierunku:

1) Poprawy warunków opiekuńczych i wychowawczych w domu rodzinnym;

2) Kierowania dzieci w razie koniecznej potrzeby do domu dziecka;

3) Poprawy warunków młodocianych w zakładzie pracy;

4) Rozwijanie form opieki w szkole i poza szkołą;

5) Mobilizowanie sił społecznych do współdziałania w poprawie sytuacji dzieci i młodzieży.

Komisje krajowe i okręgowe w ścisłym porozumieniu ze szkołami i sądami mają prawo kierować

dzieci i nieletnich do zakładów wychowawczo- poprawczych, które w Związku Radzickim podlegają

Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Wnioski komisji powiatowych o skierowanie nieletnich o

skierowanie nieletnich do zakładów wychowawczo- poprawczych wymagają zatwierdzenia przez

komisje okręgowe, a w razie odwołania się od decyzji komisji – przez właściwy sąd.

Wydziały oświaty powiatowe i okręgowe zatrudniają inspektora ochrony praw dziecka, który ściśle

współpracuje z komisją do spraw opieki nad dziećmi. Do zadań inspektora należy również

przygotowanie wniosków o ustanowienie opieki prawnej nad dzieckiem osieroconym lub

opuszczonym oraz w sprawie adopcji i wyznaczania kuratora. Wnioski zatwierdza nie sąd, lecz

komisja.

Zasadnicza działalność w zakresie zapobiegania przestępczości w Związku Radzickim zamierza w

dwóch kierunkach:

1) Aby szkoła najlepiej wykonała funkcje opiekuńczo- wychowawcze. W tym celu rozwija się wszelkie

formy pracy pozalekcyjnej, prowadzi się bardzo ścisła ewidencje dzieci wymagających opieki,

uaktywnia się komitety rodzicielskie dla współdziałania w sprawach opiekuńczych i egzekwuje się

wykonanie zadań wychowawczych przez wychowawców klasowych i opiekunów szkolnych.

2) Udzielanie pomocy takim rodzinom, które nie mają warunków do wykonywania swoich zadań

opiekuńczo- wychowawczych wobec dziecka. Przy szkołach są masowo organizowane półinternaty,

które zapewniają dzieciom opiekę w godzinach popołudniowych, gdy rodzice jeszcze są zajęci pracą

zawodową. Przy blokach mieszkaniowych tworzy się komisje dziecięce, które dysponują funduszem

w wysokości 2% opłaty czynszowej za mieszkania, organizują zabawy, imprezy itd. W zakładach

pracy są organizowane formy opieki stałej np. świetlica i doraźne np. kolonie letnie przez rady

zakładowe i związki zawodowe.

Zakłady wychowawcze i poprawcze w Związku Radzieckim w zakresie organizacji i treści pracy

wychowawczej korzystają z doświadczeń A. Makarenki. Szczególnie zwraca się uwagę na

współudział wychowanków w procesie resocjalizacji przez pracę w samorządzie oraz na

wychowanie przez pracę.

Antoni Makarenko, autor głośnej teorii wychowania resocjalizującego, zwanego wychowaniem

kolektywnym, opartego na doświadczeniach z własnej praktyki. Poszukuje gorączkowo klucza do

swych wychowanków. Sięga do różnych teorii pedagogicznych, by stwierdzić ich bezsilność.

Zostaje zdany na własne doświadczenie i praktykę; by bliżej poznać wychowanków, bada

początkowo skrupulatnie ich przeszłość zawartą w aktach sądowych. Później zaprzestaje tego,

przekreśla dzień wczorajszy i zaczyna od nowa pracować nad ich motywami i normami

postępowania, zwracając przede wszystkim uwagę na jakość i organizację pracy. Dąży uporczywie

do stworzenia silnych kolektywów opartych na zdrowych postawach moralnych. Dzięki wysiłkowi,

śmiałości decyzji, intuicji pedagogicznej, autorytetowi, umiejętności postępowania i rozumienia

psychiki wychowanków zbliża się stopniowo do osiągnięcia tego celu przy ofiarnej współpracy

oddanych sprawie wychowawców i pomocy ze strony pozyskanej grupy młodzieży, pozostającej pod

jego opieką. Kolonia prowadzona przez niego przybiera imię Maksyma Gorkiego.

AKTA PRAWNE REGULUJĄCE POSTĘPOWANIE Z NIELETNIMI W ROSJI.

KODEKS KARNY FEDERACJI ROSYJSKIEJ Z 1996 r.

* osoba, która w chwili czynu nie ukończyła 16 lat nie podlega odpowiedzialności karnej

* osoby miedzy 14 a 16 rokiem życia, które popełniły jedno z 20 enumeratywnie wymienionych w art.

20 ust. 2 kkFR poważnych przestępstw (jak: zabójstwo, zgwałcenie, terroryzm, kradzież, rozbój,

wzięcie zakładnika) podlegają odpowiedzialności karnej.

ORGANA PAŃSTWOWE ZAJMUJĄCE SIĘ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ NIELETNICH

Nieletni, który popełnił przestępstwo niewielkiej lub średniej ciężkości może być uwolniony od

odpowiedzialności karnej, jeśli sąd uzna, że jego resocjalizacja może zostać osiągnięta drogą

zastosowania środków przymusowego oddziaływania wychowawczego (art. 9 - ust. 1)

ŚRODKAMI SĄ :

* ostrzeżenie,

* oddanie pod nadzór rodziców lub opiekunów albo specjalnego organu państwowego,

* nałożenie obowiązku naprawienia szkody,

* ograniczenie czasu wolnego i ustanowienie szczególnych wymogów postępowania nieletniego,

Można stosować równocześnie kilka środków:

W przypadku systematycznego uchylania się przez nieletniego od realizacji tych środków możliwe

jest pociągnięcie nieletniego do odpowiedzialności karnej (art. 90 ust. 4)

Nieletni skazany przez sąd za popełnienie przestępstwa średniej wielkości może być uwolniony przez

sąd od kary, jeśli zostanie stwierdzone, ze cele kary mogą zostać osiągnięte jedynie poprzez

umieszczenie go w specjalnym zakładzie wychowawczym lub leczniczo – wychowawczym (art. 92)

ŚRODKI STOSOWANE WOBEC NIELETNICH

W świetle art. 88 kkFR nieletniemu można wymierzyć:

* grzywnę,

Pozbawienie prawa zajmowania się określona działalnością,

* pracę obowiązkową (osoby do 15 lat do 2 godzin dziennie, do 16 lat do 3 godzin dziennie nie więcej

jednak niż łącznie od 40 do 160 godzin),

* pracę poprawczą,

* areszt (wobec nieletnich, którzy w momencie orzekania ukończyli 16 lat na czas od 1 do 4

miesięcy),

* pozbawienie wolności (od 10 lat wykonywanej tzw. kolonii wychowawczej)

Zalecane stworzenie w sferze prawnej sądownictwa odrębnego od obowiązującego, które łączyłoby

sieć różnych organów ochrony porządku publicznego zarówno dla nieletnich sprawców jak i ich ofiar,

wyspecjalizowanych sądów do spraw rodziny i nieletnich:

Głównym zadaniem tego sądownictwa byłoby:

* poprawa rozwoju psychologicznego i systemu wartości nieletniego popełniającego przestępstwo,

* powinno to gwarantować sprawiedliwe rozstrzygniecie sprawy dotyczącej nieletniego, ochronę

prawa i jego interesów przy rozpatrywaniu sprawy oraz zagwarantowanie maksymalnej jego

socjalizacji

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA INSTYTUCJONALNE

PROGRAM „Dzieci Ulicy”

Realizacja założeń zmierza do profilaktycznego oddziaływania na nieletnich narkomanów,

alkoholików, dzieci z grup ryzyka. Na potrzeby tego programu uruchomiono kluby młodzieżowe,

centra społecznej adaptacji oraz wolontariuszy w większości okręgów Moskwy.

TABELA PORÓWNAWCZA

POLSKA FRANCJA ROSJAAKTA PRAWNEREGULUJĄCE

POSTĘPOWANIEZ NIELETNIMI

1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ((Dz. U. 2002 r., Nr 11, poz. 109 z późn. zm.)

2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2001 r., Nr 56, poz. 591)

3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14 sierpnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania kosztów postępowania w sprawach nieletnich Dz. U. Nr 90, poz. 1009

4. Rozporządzenie Rady Ministrów z 23 grudnia 2002 r. w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich Dz. U. nr 239, poz. 2037

USTAWA Z DNIA 17 LIPCA 1953 r. O OCHRONIE DZIECI I MŁODZIEŻY

USTAWA Z DNIA 5 CZERWCA 1964 R. O KOORDYNACJI DZIAŁALNOŚCI WŁADZ LOKALNYCH W ZAKRESIE OPIEKI SPOŁECZNEJ

KODEKS KARNY Z DNIA 22 MAJA 1902 R.

USTAWA Z DNIA 11 LIPCA 1975 R. CHARAKTERZE KARNYMUSTAWA Z DNIA 4 CZERWCA 1970 r. O OCHRONIE RODZINY,

USTAWA Z DNIA 5 LIPCA 1974 USTALAJĄCA 18 R.Ż. JAKO WIEK DOJRZAŁOŚCI,

DEKRET Z DNIA 23 GRUDNIA 1970 r. WPROWADZAJĄCY ZMIANY DO KODEKSU CYWILNEGODekret z dnia 14 stycznia 1974 r. dotyczącego zasad funkcjonowania ośrodków hospitalizacyjnych

KODEKS KARNY FEDERACJI ROSYJSKIEJ Z 1996 r.* osoba, która w chwili czynu nie ukończyła 16 lat nie podlega odpowiedzialności karnej* osoby miedzy 14 a 16 rokiem życia, które popełniły jedno z 20 enumeratywnie wymienionych w art. 20 ust. 2 kkFR poważnych przestępstw (jak: zabójstwo, zgwałcenie, terroryzm, kradzież, rozbój, wzięcie zakładnika) podlegają odpowiedzialności karnej

ORGANA PAŃSTWOWE

ZAJMUJĄCE SIĘ ODPOWIEDZIALNO

ŚCIĄ NIELETNICH

Do środków wychowawczych zaliczamy:upomnienie zobowiązanie do określonego postępowania nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunównadzór organizacji lub osoby udzielającej poręczenienadzór kuratora skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą zakaz prowadzenia pojazdówprzepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu zabronionego umieszczenie w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego lub innej placówce opiekuńczo wychowawczejumieszczenie nieletniego w placówce resocjalizacyjnej

Środki leczniczo-wychowawcze stosowane wobec nieletnich (art. 12 u.p.n.): umieszczenie w szpitalu

* KOMITET OPIEKI SPOŁECZNEJ* KOMITET OCHRONY DZIECI* SĘDZIA DLA NIELETNICH (wykroczenia zagrożone aresztem)* SĄD DLA NIELETNICH (sprawy o wykroczenia, popełnienie występku, popełnienie zbrodni do 18 r. ż.)IZBA WYSPECJALIZOWANA SĄDU PRZYSIĘGŁYCH DLA MAŁOLETNICH

ŚRODKI WYCHOWAWCZE:* upomnienie* dozór rodziców lub opiekuna* umieszczenie w internacie reedukacyjnym* umieszczenie w placówce leczniczej lub leczniczo-pedagogicznej

ŚRODKI DO DYSPOZYCJI SĘDZIEGO:* środki opieki wychowawczej w warunkach środowiska otwartego,* umieszczenie w internacie lub ognisku opieki wychowawczej,* umieszczenie w zakładzie opiekuńczym lub leczniczo-

Nieletni, który popełnił przestępstwo niewielkiej lub średniej ciężkości może być uwolniony ododpowiedzialności karnej, jeśli sąd uzna, że jego resocjalizacja może zostać osiągnięta drogą zastosowania środków przymusowego oddziaływania wychowawczego (art. 9 - ust. 1)ŚRODKAMI SĄ :* ostrzeżenie,* oddanie pod nadzór rodziców lub opiekunów albo specjalnego organu państwowego,* nałożenie obowiązku naprawienia szkody,* ograniczenie czasu wolnego i ustanowienie szczególnych wymogów postępowania nieletniego,Można stosować równocześnie kilka środków: W przypadku systematycznego uchylania się przez nieletniego od

psychiatrycznym umieszczenie w innym zakładzie leczniczym

Sąd rodzinny może:1) zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym,2) zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego.3) (skreślony). § 2.Sąd może zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

pedagogicznym,* oddanie pod opiekę organom pomocy socjalnej,

ŚRODKI KARNE do 18 r. ż.:* kara grzywny,* kara pozbawienia wolności,

realizacji tych środków możliwe jest pociągnięcie nieletniego do odpowiedzialności karnej (art. 90 ust. 4)Nieletni skazany przez sąd za popełnienie przestępstwa średniej wielkości może być uwolniony przez sąd od kary, jeśli zostanie stwierdzone, ze cele kary mogą zostać osiągnięte jedynie poprzez umieszczenie go w specjalnym zakładzie wychowawczym lub leczniczo – wychowawczym (art. 92)

ŚRODKI STOSOWANE

WOBEC NIELETNICH

Sąd rodzinny może orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a), jeżeli przemawiają za tym wysoki stopień demoralizacji nieletniego oraz okoliczności i charakter czynu, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego.

1.W wypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1.500 złotych.§ 2.Sąd uchyla karę pieniężną w całości lub w części, jeżeli osoba ukarana w ciągu 14 dni usprawiedliwi swoje zachowanie lub przystąpi do wykonywania nałożonych obowiązków.W sprawie wymierzenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 8 § 1, orzeka sąd rodzinny z urzędu, a

ŚRODKI PREWENCYJNO-WYCHOWAWCZE:* pomoc finansowa, * dozór,* umieszczenie w rodzinie zastępczej,* umieszczenie w odpowiedniej placówce wychowawczej,* zawieszenie władzy rodzicielskiej,ŚRODKI KARNE:* kara grzywny,* nadzór kuratora,* umieszczenie w więzieniu –szkole ( nie dłużej niż na 2 lata)

W świetle art. 88 kkFR nieletniemu można wymierzyć:* grzywnę,Pozbawienie prawa zajmowania się określona działalnością,* pracę obowiązkową (osoby do 15 lat do 2 godzin dziennie, do 16 lat do 3 godzin dziennie nie więcej jednak niż łącznie od 40 do 160 godzin),* pracę poprawczą,* areszt (wobec nieletnich, którzy w momencie orzekania ukończyli 16 lat na czas od 1 do 4 miesięcy),* pozbawienie wolności (od 10 lat wykonywanej tzw. kolonii wychowawczej)

Zalecane stworzenie w sferze prawnej sądownictwa odrębnego od obowiązującego, które łączyłoby sieć różnych organów ochrony porządku publicznego zarówno dla nieletnich sprawców jak i ich ofiar, wyspecjalizowanych sądów do spraw rodziny i nieletnich:Głównym zadaniem tego sądownictwa byłoby:

w sprawie uchylenia tej kary - także na wniosek osoby ukaranej, stosując odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.§ 2.Postanowienie sądu w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej powinno być wydane po wysłuchaniu osoby, której ma ono dotyczyć, chyba że osoba ta bez usprawiedliwienia nie stawiła się na wezwanie.

1.Umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym można warunkowo zawiesić, jeżeli właściwości i warunki osobiste oraz środowiskowe sprawcy, jak również okoliczności i charakter jego czynu uzasadniają przypuszczenie, że pomimo niewykonania środka poprawczego cele wychowawcze zostaną osiągnięte.

Jeżeli wobec nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a), ale w chwili orzekania ukończył lat 18, zachodzą podstawy do orzeczenia umieszczenia w zakładzie poprawczym - sąd rodzinny może wymierzyć karę, gdy uzna, że stosowanie środków poprawczych nie byłoby już celowe. Wydając wyrok skazujący sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary.

* poprawa rozwoju psychologicznego i systemu wartości nieletniego popełniającego przestępstwo,* powinno to gwarantować sprawiedliwe rozstrzygniecie sprawy dotyczącej nieletniego, ochronę prawa i jego interesów przy rozpatrywaniu sprawy oraz zagwarantowanie maksymalnej jego socjalizacji

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA

INSTYTUCJONALNE

SYSTEM INSTYTUCJI RESOCJALIZACYJNYCH:

-umieszczenie w zakładzie pomocy społecznej lub placówce opiekuńczo - wychowawczej-umieszczenie nieletniego w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego, -umieszczenie w rodzinie zastępczej, -umieszczenie w placówce resocjalizacyjnej-skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą,-Zakład karny dla młodocianych (art. 84 par. 1)-Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze-Schronisko dla nieletnich (SdN)

Sprawy nieletnich w wieku 14-18 lat mogą być rozpatrywane przez Komitety Ochrony Dzieci i Młodzieży (zostały przekazane przez prokuratora i przez sąd)

SYSTEM INSTYTUCJI RESOCJALIZACYJNYCH:

placówki o charakterze OTWARTYMtworzy je zespół wychowawców, psychologów, pracowników socjalnych, internistów, psychiatrów itp.* prowadzenie obserwacji nieletnich w naturalnych środowiskach,* przeprowadzanie wywiadu środowiskowego,* przeprowadzanie badań psychologicznych, ogólno lekarskich, psychiatrycznych oraz orientacji zawodowej,* obserwacja,

PROGRAM „Dzieci Ulicy”Realizacja założeń zmierza do profilaktycznego oddziaływania na nieletnich narkomanów, alkoholików, dzieci z grup ryzyka. Na potrzeby tego programu uruchomiono kluby młodzieżowe, centra społecznej adaptacji oraz wolontariuszy w większości okręgów Moskwy-specjalne zakłady wychowawcze,-zakłady leczniczo wychowawcze,-kolonie wychowawcze

placówki o charakterze ZAMKNIĘTYM:(odizolowanie nieletnich)* których zachowanie powodowało poważne zagrożenie społeczne,* którym środowisko rodzinne zagraża dalszemu wychowaniu,* którzy mają takie problemy, że ich rozwiązanie nie może być wyjaśnione w środowisku naturalnym.

INTERNAT- centrum nauczania zawodowego(przygotowanie do wykonywania zawodu zdobycie dyplomu, 10-15 warsztatów w różnych zawodach)INSTYTUCJE SPECJALNE NADZOROWANIA WYCHOWAWCZEGO- szkoły reedukujące nieletnich upośledzonych umysłowo i nieletnich z zaburzeniami psychicznymi.OŚRODKI POMOCY WYCHOWAWCZEJ- wychowankowie uczą się lub pracują poza ośrodkiem- ośrodek jest ich domem.

POWSTANIE KURATELI SĄDOWEJ

25 czerwca 1929 - rozporządzenie MS w sprawie przekształcenia opiekunów społecznych w kuratorów nieletnich przy sadach grodzkich i przy sądach dla nieletnich. Kurator stał się pracownikiem sądowym, pobierającym godziwe wynagrodzenie, na podstawie określonego stosunku pracy. 25 czerwca 1935 - rozporządzenie MS o kuratorach nieletnich, znoszące kuratelę zawodową i przekształcający ją w instytucję społeczną

Uchwalone w 1912 r. prawo ustanowiło, że do nieletnich w wieku od 13 do 18 lat, którzy dokonali przestępstwa można stosować jako sankcję dozór wolnościowy. Dozór taki nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez dozorowanego 21. roku życia. Niezależnie od tego typu dozoru był przewidziany również dozór kuratora tytułem próby.

1 lutego 1909r. Towarzystwo Patronatu w Petersburgu podjęło decyzję o powołaniu sądów dla nieletnich. Przy sądzie dla nieletnich powołano, podobnie jak na Zachodzie, kuratorów sądowych.

PIERWSZY ZAKŁAD DLA NIELETNICH

W 1876 r. z inicjatywy Towarzystwa Osad Rolniczych i Przytułków Rzemieślniczych powstał pierwszy zakład wychowawczo – poprawczy na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim w Studzieńcu koło Skierniewic.

Zakłady dla dzieci opuszczonych i moralnie zaniedbanych , podobnie jak w całej Europie i we Francji początkowo były organizowane przez kościół. Jednym z pierwszych zakładów tego typu był założony w 1648r. przez Świentego Wincentego a Paulo (1581-1660) – opiekuna dzieci opuszczonych i moralnie zaniedbanych

Pierwszy zakład dla dzieci przestępczych powstał dopiero w 1839 r. w słynnej koloni Mettrey pod Tours, która stała się pierwowzorem dla innych tego typu zakładów. Urzędnik państwowy August de Metz urządził pierwszą kolonię. A. De Metz

kodeks rosyjski dopuszczał umieszczenie nieletnich w zakładach wychowawczo – poprawczych zamiast w więzieniach, dlatego właśnie pierwsze zakłady tego typu powstały właśnie na ziemiach zaboru rosyjskiego. (data-brak informacji w źródłach)

porzucając intratną posadę i zostając pierwszym dyrektorem ośrodka, poświęcił się pracy z młodzieżą zaniedbaną moralnie. Kolonia miała im zastąpić rodzinę, w tym celu wychowankowie zostali podzieleni na oddziały zwane rodzinami.

Bibliografia:

1.Baszkiewicz J., Historia Francji, Warszawa 1999

2.Czajkowski M., Rosja w Europie, Warszawa 2006

3.Kalinowski M., Europejskie systemy resocjalizacji, Warszawa 1991

4.Kalinowski M., Resocjalizacja nieletnich w państwach europejskich

i pozaeuropejskich, Warszawa 2005

5.Kalinowski M., Pełka J., Zarys dziejów resocjalizacji nieletnich, Warszawa 2003

6.Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 1995

7.T. Szymanowski T., Przemiany systemu penitencjarnego w Polsce, 1996

8.Walczak – Żochowska A., Systemy postępowania z nieletnimi w państwach europejskich,

Warszawa 1998

9. Urban B., Stanik J., Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna, T - 1, Warszawa 2000