Trening asertywności (TA2013)

Trening asertywności

Jak pozostać sobą nie raniąc innych i nie raniąc siebie?

Krzysztof Sługocki

środa 12 kwietnia 2023 Trening asertywności; [email protected]

2

Odkrywanie asertywności

1

2

34


3

Odkrywanie asertywności

Co jest asertywnością, a co nią nie jest?► Uległość► Agresywność► Manipulacja► Asertywność


4

Odkrywanie asertywności (A01)

Czy potrafisz szczerze i otwarcie mówić co myślisz i czujesz, tak aby nie ranić innych?Czy umiesz wyrażać wszystkie swoje uczucia, nawet te negatywne (takie jak złość) w taki sposób, że inni nie czują się przez ciebie dotknięci?Czy potrafisz odmówić koleżance, przełożonemu, partnerowi, kiedy czujesz, że naprawdę nie chcesz czegoś zrobić?Czy potrafisz bronić swoich praw i przekonań, tak aby nie naruszyć godności innych, a jednocześnie zachować szacunek do siebie?


5

Czy jesteś asertywny (A02)

Asertywność to bronienie swoich praw bez naruszania praw innych. Asertywność to szacunek dla samego siebie, który pozwala na formułowanie oczekiwań wobec innych ludzi. Dzięki zachowaniom asertywnym jesteśmy z siebie zadowoleni, ponieważ dajemy innym do zrozumienia, jak należy nas traktować. Teraz Test: Bądź ze sobą szczery(-a)!http://www.pracuj.pl/kariera-testy-quizy-asertywny.htm#top


6

Czy jesteś asertywny (A03)1

2

34


7

Co jest asertywnością, a co nią nie jest?

1

2

34


8

Co jest asertywnością, a co nią nie jest? (A04)

Przedstawienie różnych zachowań►Zachowanie uległe►Zachowanie agresywne►Zachowanie manipulacyjne►Zachowanie asertywne


9

Trochę wiedzy o asertywności

1

2

34


10

Asertywność

Asertywność to rodzaj postawy człowieka, który w relacjach z innymi kieruje się zasadą partnerstwa i wzajemnego szacunku. Jeśli jesteśmy asertywni, to lubimy siebie oraz innych i traktujemy ich z godnością.To prowadzi do wzrostu zadowolenia z siebie i lepszej jakości życia.


11

Asertywność

Choć asertywność niekoniecznie łączy się z efektywnością rozumianą jako osiąganie założonych sobie celów, to jednak można poprzez nią wywierać wpływ na zachowanie innych, i to bez uciekania się do agresji, manipulacji czy ulegania czyjejś presji. Asertywność to dojrzałe i pełne szacunku zachowanie, które na pewno się opłaca.


12

Zachowanie asertywne

Zachowanie asertywne nie jest uległe, bo polega na respektowaniu własnych praw, samodzielnym ustanawianiu granic swej prywatności i ich obronie. Nie jest agresywne, ponieważ nie narusza granic określonych przez innych ludzi. Nie jest również manipulacyjne, gdyż u jego podstaw leży otwartość i szczerość.


13

Zachowanie asertywne

Wypracowanie asertywnych zachowań wymaga pewnego wysiłku związanego ze zmianą przyzwyczajeń. Osoby, które już są asertywne, łatwiej radzą sobie z takimi sytuacjami jak np. odmawianie.Wiedzą, jak bronić się przed nachalnymi prośbami i potrafią stopniować swoje reakcje emocjonalne, nawet złość. Umieją bez kłamstw i wybiegów mówić „nie” oraz utrzymywać w mocy swoje uzasadnione decyzje.


14

Reguła asertywności (A05)

„Jeśli będziesz miał wątpliwości, czy postąpiłeś asertywnie, zadaj sobie pytanie: czy owo działanie podniosło twoje poczucie godności.Jeżeli tak, to było asertywne. Jeśli nie – było nieasertywne”.


15

Mapa zachowań (A06)


16

Terytorium psychologiczne

1

2

34


17

Terytorium psychologiczne

Podstawowym prawem wszystkich ludzi jest prawo do ustanowienia i troski o granice własnego terytorium psychologicznego. Jest jednak jeden bardzo ważny warunek: możemy to robić tylko tak, aby nie przekraczać granic terytorium innego człowieka.


18

Ustalanie terytorium psychologicznego

Nasze terytorium psychologiczne składa się między innymi z szeregu różnych praw. Wiele z nich ustalamy, kontaktując się z innymi ludźmi. Jest to bardzo istotne, gdyż jeśli w relacjach z inny-mi nie zdecydujemy się na określenie naszych granic, inni ustalą je sobie sami według własnego upodobania. Wtedy będziemy już kimś innym, przestaniemy być sobą.


19

Asertywność obronna i ekspansywna

W terytorium psychologicznym istnieje podział na asertywność obronną i ekspansywną.Asertywność obronna potrzebna jest do obrony terytorium psychologicznego. Używa się jej, reagując na krytykę i odmawiając. Asertywność ekspansywna to asertywność potrzebna, kiedy dociera się do terytorium psychologicznego drugiej osoby. Używa się jej przy chwaleniu innych, wyrażaniu próśb i oczekiwań oraz przy krytykowaniu.


20

Główne obszary terytorium psychologicznego

Prawa Postawy Potrzeby Słowa Uczucia


21

Główne obszary terytorium psychologicznego Prawa

PrawaPrawo do bycia sobą. Oznacza ono, że mogę dysponować wszystkim, co do mnie należy, według własnego upodobania. Wśród rzeczy, które są naszą własnością można wymienić: czas, energię, rzeczy materialne, pomysł na własne życie.


22

Obszary terytorium psychologicznego Postawy,

Potrzeby Postawy, PotrzebyMam prawo wyrażać siebie, o ile czynię to tak, aby nie naruszać godności drugiej osoby.


23

Główne obszary terytorium psychologicznego Słowa

SłowaMam prawo wyrażać siebie, o ile sposób rozmowy i słowa, których używam, druga osoba uznaje za dopuszczalne w czasie dyskusji ze mną.


24

Główne obszary terytorium psychologicznego Uczucia UczuciaMam prawo do wyrażania własnych uczuć i emocji w sposób nie naruszający godności drugiej osoby. Mogę także wyrażać swoją złość, o ile nie zachowuję się agresywnie. Agresja może wynikać ze złości, jednak jest to zachowanie, które ma na celu zranienie drugiej osoby. Asertywna ekspresja złości służy tylko pozbyciu się napięcia, bez intencji zadania bólu rozmówcy.


25

Obszary terytorium psychologicznego (A07)

Mój obszar terytorium psychologicznego, to mój dom, to moja twierdza!(A08, A09)


26

Prawa Fensterheima

1

2

34


27

Prawa Fensterheima (A10)

1. Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb, uczuć – tak długo, dopóki nie ranisz innych.2. Masz prawo do wyrażania siebie – nawet jeśli rani to kogoś innego – dopóki Twoje intencje nie są agresywne.3. Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb – dopóki uznajesz, że oni mają prawo odmówić.4. Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą.5. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.


28

Kluczowe pytania (A11)

1

2

34


29

Wyłonienie kluczowych pytań

Dlaczego opłaca się być asertywnym w kon-taktach biznesowych?Jakie są korzyści z korzystania bycia asertywnym każdego dnia?Jakie jest ryzyko związane ze zmianą swojego zachowania na asertywne?


30

Asertywny monolog wewnętrzny

1

2

34


31


►Siła osobistych potrzeb►Siła norm i powinności►Siła decyzji


32


Praca nad asertywnością obejmuje zarówno sferę wewnętrzną (myśli, emocje), jak i zew-nętrzną (zachowanie, komunikacja). Kształtowanie postaw asertywnych należy rozpocząć od sfery wewnętrznej, ponieważ od niej zależą nasze zachowania i sposób komunikacji z innymi.


33


Eksperci zajmujący się problematyką monologu wewnętrznego twierdzą, że codziennie w ludzkim umyśle pojawia się około 85 tysięcy myśli. Te myśli to refleksje dotyczące tego, co się z nami aktualnie dzieje, próby analizowania problemów, rozwiązywanie dylematów dotyczących naszego postępowania, spostrzeżenia, wspomnienia, osądy etc. Niestety tylko 10% tego, co myślimy dziś, jest różne od tego, co myśleliśmy wczoraj.


34


Nasz monolog wewnętrzny jest nieświadomy. Jeśli przyjrzelibyśmy się własnemu monologowi, moglibyśmy dostrzec, w jaki sposób tak naprawdę traktujemy siebie – czy jesteśmy wyrozumiali w stosunku do siebie, czy nietolerancyjni, czy wybaczamy sobie błędy, czy srogo się za nie karzemy. Zwykle jednak nie zadajemy sobie takich pytań.


35


Treść naszego monologu wewnętrznego wynika często z tego, czego doznaliśmy, co słyszeliśmy w dzieciństwie, czyli z okresu, w którym byliśmy najbardziej bezbronni w stosunku do ocen innych.Wypowiedzi dorosłych wynikały często z porównywania nas z innymi, a nie z obiek-tywnej oceny rzeczywistości.


36


Powtarzane w myślach opinie na własny temat działają jak samospełniająca się przepowiednia. Osoby, którym się wydaje, że nie poradzą sobie z jakimś zadaniem, mają znacznie mniejsze szanse na sukces niż osoby, które wierzą w pozytywne rozwiązanie sytuacji.


37

Siły, które sterują naszą aktywnością Eric Berne

nazwał:►Głosem Dziecka (siła osobistych

potrzeb),►Głosem Rodzica (siła norm i

powinności)►Głosem Dorosłego (siła decyzji).Asertywny monolog wewnętrzny jest wynikiem Głosu Dorosłego (siły decyzji) (A12)


38

Asertywny monolog wewnętrznyGłos Dziecka

1

2

34


39

Głos Dziecka

Kiedy kieruje nami siła osobistych potrzeb, słyszymy w naszej głowie słowa: „chcę”, „nie chce mi się”, „pragnę”, „mam ochotę”, „potrzebuję” itp.

Ta siła sprawia, że zaczynamy działać w kierunku zaspokojenia naszych potrzeb, marzeń i pragnień.


40


Gdy w naszym zachowaniu zwycięży głos Dziecka, mamy poczucie winy, czujemy się ze sobą źle i wydaje nam się, że jesteśmy gorsi od innych. Często zdarza się, że przypisujemy sobie winę nieadekwatnie, to znaczy zaczynamy przyjmować odpowiedzialność za konsekwencje zdarzeń, których nie jesteśmy winni.


41


To sprawia, że ciągle jesteśmy spięci i zmę-czeni życiem, tym bardziej, że wykorzystuje-my dużo naszej wewnętrznej energii na to, aby siebie w myślach karać, np. przy pomocy samokarzących zdań nieasertywnych.Człowiek z poczuciem winy zwykle czuje się mniej wartościowy od innych i nie lubi sam siebie.


42

Paradoksalne poczucie winy

Dojrzałość polega na tym, że kiedy źle oceniamy własne zachowanie, to poczuwamy się do odpowiedzialności za jego skutki. Wtedy też podejmujemy inne działanie, którego celem jest „zadośćuczynienie”, czyli próba naprawy konsekwencji wynikających z działania, z którego nie jesteśmy dumni.


43

Na czym polega paradoksalne poczucie winy?Paradoksalne poczucie winy różni się od poczuwania się do odpowiedzialności za negatywne skutki własnego zachowania. Paradoksalne poczucie winy polega na tym, że im bardziej jesteśmy niezadowoleni ze swojego zachowania, tym gorzej się oceniamy i w rezultacie mamy coraz mniej energii na konstruktywną reakcję, czyli na zajęcie się naprawą skutków naszego działania.


44


Głos Dziecka paradoksalne poczucie winy

Energię, która pozostaje, człowiek z para-doksalnym poczuciem winy będzie tracił na działanie pogłębiające jego obniżony stan psychiczny.(A13)


45

Asertywny monolog wewnętrznyGłos Rodzica

1

2

34


46

Głos Rodzica

Siła norm i powinności to siła, która sprawia, że myślimy: „muszę”, „powinnam/powinienem”, „trzeba”, „należy”.

Robimy coś, ponieważ powinniśmy to zrobić. Jeśli czegoś nie musimy, to nie podejmujemy aktywności w tym kierunku.


47


Jeśli zwycięży w nas głos Rodzica, mamy poczucie krzywdy. Odnosimy wrażenie, iż nie panujemy nad swoim życiem, często czujemy się bezradni, gdyż wydaje nam się, że wszystko dzieje się wokół nas nie ze względu na nasze działanie, ale dzieje się wręcz mimo tego, że się staramy i poświęcamy.


48


Wydaje nam się, że jesteśmy wykorzystywani, przymuszeni do robienia rzeczy, na które nie mamy ochoty. Czujemy, że wykonujemy więcej obowiązków niż inni, a nikt tego nie docenia. Narzekamy i oczekujemy współczucia od innych (w końcu jesteśmy „ofiarą” życia i okoliczności).


49


Głos Rodzica ujawnia się często u ludzi zapracowanych. Ze względu na dużą ilość zadań i obowiązków, którymi są obarczeni, zapominają oni często o zadbaniu o siebie i swoje potrzeby.


50

Paradoksalne poczucie krzywdy

Często osoby, które cierpią i czują się skrzywdzone przez innych, nie decydują się na zmianę niekomfortowej sytuacji. Paradoksalnie, wybierają one działania zwiększające jeszcze bardziej ich dyskomfort.


51

Asertywny monolog wewnętrznyGłos Rodzica paradoksalne poczucie

krzywdyWywołuje to u innych wrażenie, że osoby z poczuciem krzywdy „lubią” być w sytuacji, którą uważają za niepożądaną. Takie zachowanie pojawia się szczególnie u osób, które często doznają poczucia winy, gdyż nie umieją one przyjąć postawy osoby dorosłejPostawa osoby dorosłej: „Ja jestem w porządku i Ty jesteś w porządku”. (A14)


52


Głos Dorosłego1

2

34


53

Głos DorosłegoKiedy siła decyzji dochodzi do głosu, słyszymy w naszej głowie:

„decyduję się”, „postanawiam”, „wybieram”, „zamierzam”, „planuję”, „opłaca mi się” itp.

Używanie słów ze słownika siły decyzji oznacza, że nasze działania wynikają z wewnętrznych postanowień.Stosowanie tego słownika dodaje nam mocy sprawczej.


54


Głos DorosłegoGłos Dorosłego jest alternatywą dla pozostałych głosów.Nie rodzimy się z umiejętnością jego używania.Rozwijanie głosu Dorosłego wymaga pracy. Tylko głos Dorosłego, użyty zamiast głosu Rodzica czy głosu Dziecka, będzie skłaniał do dojrzałego zachowania.


55


Głos DorosłegoGłos Dorosłego nie występuje w walce o dominację, toczoną przez pozostałe dwa głosy. Walka ta skutkuje poczuciem krzywdy lub winy.


56


Głos Dorosłego (A15)Kiedy używamy głosu Dorosłego, jesteśmy odpowiedzialni za swoje życie, sami dokonujemy wyborów i ponosimy ich konsekwencje w sposób dorosły. Dodatkowo, gdy mówimy sobie „tak zdecydowałem/am”, „wybieram”, „postanawiam”, czujemy się silniejsi.


57

Głos Dorosłego jest bardzo waży w asertywnym myśleniu i

zachowaniuDo pracy nad rozwojem głosu Dorosłego potrzebna jest świadomość jego istnienia i chęć rozwijania go. Głos Dorosłego może podpowiedzieć zupełnie innowacyjne rozwiązanie, którego nie podsunął nam wcześniej ani głos Dziecka, ani głos Rodzica.Aby rozpocząć pracę nad monologiem wewnętrznym, należy najpierw zdać sobie sprawę z istniejących w nim zdań nieasertywnych. Następnie trzeba wykonać pracę polegającą na zmianie ich w zdania asertywne.


58

Zmiana zdań nieasertywnych

w asertywne (A16, A17, A18, A19, A20)

1

2

34


59

Poznaj swoje zdania nieasertywne i zmień je!

1

2

34


60

Kategorie zdań nieasertywnych (A22)

►Negatywne zdania na własny temat►Ograniczające asertywność normy

zachowania►Stawianie wygórowanych warunków

asertywności►Katastrofizowanie►Samokaranie


61

Negatywne zdania na własny temat

Te zdania sprawiają, że koncentrujemy się na swoich wadach, a nie zaletach.Powoduje to, że mamy mniejszą ochotę na podjęcie działania, które wydaje się trudne.


62

Ograniczające asertywność normy zachowania

W monologu wewnętrznym pojawiają się zdania, które dotyczą kulturowych norm zachowań („muszę”, „powinienem”, „nie powinnam”, „nie wolno mi”). Są one tak użyte, aby uniemożliwić nam wyrażenie własnego zdania. Często, gdy mamy ochotę zachować się asertywnie, pojawiają się w naszej głowie normy, które chętnie uogólniamy i dzięki temu mamy wymówkę, aby nie zachować się asertywnie.


63

Stawianie wygórowanych warunków asertywności

Często obawiamy się asertywnego zachowania i jego konsekwencji. Obiecujemy sobie, że zachowamy się asertywnie w określonych warunkach. Warunki jednak są tak nierealne do spełnienia, że istnieje mała szansa na to, abyśmy mogli się zachować asertywnie. Dzięki temu „jesteśmy w porządku” wobec nas samych, bo przecież chcieliśmy zachować się asertywnie, tylko okoliczności nam to uniemożliwiły.


64

Katastrofizowanie

Fantazjując na temat tego, co się zdarzy, jeśli zachowamy się asertywnie, koncentrujemy się wyłącznie na negatywnych przewidywaniach. Takie myślenie odbiera nam energię i chęć do działania.


65

Samokaranie

Tego rodzaju zdania pojawiają się zwykle już po podjęciu asertywnego działania.Używając myśli z tej kategorii, jedyne na co zwracamy uwagę, to te aspekty asertywnego zachowania, które nam się nie powiodły. W ten sposób zmniejszamy własne szanse na kolejną próbę asertywnego wyrażenia siebie.


66

Jaki jest Twój monolog wewnętrzny? (A23)

1

2

34


67

Zdania asertywne w monologu wewnętrznym

Amerykańscy trenerzy asertywności Alberti i Emmons radzą, by na początku nowe zdania asertywne umieścić na lodówce, w portfelu lub na ścianie. Ta metoda sprawi, że ludzie, którzy dopiero zaczynają się uczyć asertywności, będą sobie często przypominali, iż są pozytywnymi i pełnowartościo-wymi osobami. Jeśli zrobisz w ten sposób, nowe zdania asertywne na stałe znajdą się w Twoim monologu.


68

Zdania asertywne w monologu wewnętrznym

Inna trenerka asertywności, Sondra Ray, radzi, aby zaangażować wszystkie zmysły poprzez nagranie i odsłuchiwanie własnych zdań asertywnych, ich przepisywanie i głośne mówienie podczas patrzenia na siebie w lustro.


69

Sposoby zmiany zdań nieasertywnych w asertywne

(A24)1. Koncentracja na pozytywnych doświadczeniach, np. „Wiele rzeczy w życiu osiągnąłem/am”.2. Odwołanie się do praw danej osoby jako jednostki ludzkiej, np. „Mam prawo popełniać błędy”.3. Odwołanie się do własności danej osoby jako jednostki, np. „Jestem w porządku”.4. Sformułowanie osobistych wartości, np. „Szczere i otwarte wyrażanie siebie w sposób nie raniący innych jest dla mnie ważne”.


70

Osobisty katalog asertywnych zdań monologu wewnętrznego

(A25)

Trening asertywności (TA2013)

Education

Transcript of Trening asertywności (TA2013)