7/25/2019 Teoretyczne Modele Miast Idealnych

1/4

42.TEORETYCZNE MODELE MIAST IDEALNYCH PRZEOMU XIX I XX WIEKU. PRZYCZYNY POWSTANIA, ZAOENIA

Wikszo niedostatkw miasta z przeomu XIX i XX wieku wynikaa bezporednio lub porednio z szybkiego

rozwoju miast i z coraz silniej wystpujcego oddziaywania procesw koncentrujcych. Dlatego te u podstaw

zdecydowanej wikszoci modeli teoretycznych ley denie do przeciwdziaania prawu koncentracji.

MODEL MIASTA KONCENTRYCZNEGOT.Fritsch, 1896, opracowany zosta w oparciu o analiz

zatrwaajcych procesw koncentracji zabudowy w Wiedniu.

Koncepcja opiera si na wprowadzeniu zielonych klinwpomidzy

zabudow mieszkaniow, ktre penetruj miasto od peryferii a po

centrum. Radialne arterie tworzce szkieletdzielnic mieszkaniowych.

Koncepcja miaa na celu rozlunienie ukadw osadniczych.

Minusy: koncepcja przecenia znaczenie obwodowych tras

komunikacji drogowej, zadawienie ruchem obszaru rdmiecia

MODEL MIASTA OGRODU - E.Howard, 1898; model typu koncentrycznego

Garden Cities of Tomorrow. Przyczyna: ch polepszenia ycia w

miastach, antidotum na nadmierny napyw ludnoci wiejskiej do miast

Koncepcja pokazuje opozycj dwchbiegunw: rodowiska miasta i

wsi (penych uciliwoci) i powoduje powstanie przeciwstawnego

trzeciegomiasta ogrodu, ktre minimalizuje wady rodowiska

miejskiego i wiejskiego rwnoczenie dajc ich zalety.

Koncepcja: miasto satelickie, zdecentralizowane, samowystarczalne

pod wzgldem usugi zatrudnienia ale uzalenione w zakresie usug

wyszego rzdu i administracji od wikszego miasta (centralnego), o

skoczonej liczbiemieszkacw.

Schemat miasta: piercieniowy ukad stref funkcjonalnych: usugi,

mieszkaniwka, promenada, inst. owiatowe, tereny sportowe,

kocioy, tereny przemysowe, komunikacja,cao

otoczona obszarami wiejskimi, w centrum najczciej park.

Zastosowanie:

Letchworth (1902) i Welwyn (1920) /niedaleko Londynu/

*z koncepcj Howarda wi si pniejsze koncepcje Perrego,

w tym tzw.: koncepcja jednostki ssiedzkiej

*mwic o koncepcjach koncentrycznych naley wspomnie o wkadzie koncepcji miasta wspczesnegoLe Corbusier Une Ville Contemporainewkad w modele teoretyczne- wprowadzenie 3 wymiaruzabudowywanie przestrzeni w gr dziki wieowcom, uwolnienie powierzchni terenu na cele usug, zieleni i

rekreacji.

7/25/2019 Teoretyczne Modele Miast Idealnych

2/4

MODEL MIASTA PASMOWEGO - Arturo Soria y Mata dla Madrytu, 1882, Przyczyna: ch

unowoczenienia sytemu komunikacji wszelkie problemy

urbanistyczne wynikaj z problemw komunikacyjnych

Koncepcja: miasto miao poczy peryferyjne strefy Madrytu,

schemat powizania miasta z wsi; liniowy rozwj miastadugie

wskie pasma zabudowy wzducigw komunikacyjnych(gwnie

transport szynowy), w rezultacie tereny zurbanizowane tworzyy wski

pas pozbawiony centrum co zapobiega nadmiernej koncentracji.Powstae miasta miay tworzykrawdzie trjktw a nastpnie sie

triangulacyjn; pomidzy nimitereny rolnicze i przemysowe.

Minusy: due koszty infrastrukturalne, mae zrnicowanie

funkcjonalne, problem obszarw o zrnicowanym ukszt. terenu

- N.A. Milutin dla Stalingradu, 1928-30; dojrzalsza wersja pasmowego

Przyczyna: rozwianie problemwkomunikacji, zwaszcza dojazdw do

Pracy. Koncepcja: polega na funkcjonalnym podziale terenw ukadu

osadniczego na pasma rwnolege(do rzeki), a przeznaczone kolejno

na przemys, zabudow mieszkaniow i wypoczynek (nad rzek).

Ukad komunikacji sprowadza si do linii kolejowej biegncej na

zewntrz strefy przemysowej oraz arterii drogowej midzy

przemysem a zabudow mieszkaniow.

Minusy: ukad nie docenia siy koncentracji orodkw usugowych a

take ignoruje fakt zatrudnienia w innym sektorze ni przemys oraz

zamieszkiwania w rnych miejscowociach.

Mimo wad koncepcja okazaa si inspirujca.

Zastosowanie:

Miasto pasmowe Hilberseimera 1944rozwiniecie ukadu pasmowego

przez wprowadzenie osi usugowej rwnolegej do osi komunikacyjnej

oraz zwrcenie uwagi na odpowiednie /wzgldem klimatu kierunku

wiatrw/ rozmieszczenie uciliwego przemysu.

MODEL MIASTA PASMOWEGO - W.Schurmannn, 1956; Przyczyna: problem wynikajcy z

ZAKRZYWIONEGO niedocenienia praw koncentracji orodkw usugowych w ukadzie

pasmowym. Koncepcja: zakrzywienie ukadu pasmowego wok

miasta macierzystego/centrum ukadu

7/25/2019 Teoretyczne Modele Miast Idealnych

3/4

MODEL MIASTA PRZEMYSOWEGO Tony Garnier, 1901-4; Przyczyna: ch poczenia wszystkich

funkcjimiasto nowoczesne, przemys jako element

miastotwrczy.

Koncepcja: wprowadzenie zasady funkcjonalnej

dyspozycji terenu- gwnym zaoeniem byo rozdzielenie funkcjimiasta : pracy, mieszkania, usug i wypoczynku. Zerwano z

zasad koncentrycznoci ukadu. Gwny ukad skada si z 3

stref: dzielnic mieszkaniowych i zwizanym z nimi orodkiem

spoecznym, czci przemysowej oraz ze zgrupowania budynkw

szpitalno- sanatoryjnych. Rozwj miasta wzdu linii

komunikacyjnejogniwo porednie w przejciu do ukadw

pasmowych. Mimo, e ukad ulic jest szachownicowy pieszo po

miecie mona poruszajc si w dowolny sposb poniewa jest

traktowane jak wielki parkintegrujca rola zieleni.

MODEL MIASTA WIELOZALKOWEGO E.Golden, 1923; uwaana te za model dywanowy;

Koncepcja bya prb dekoncentracji wielkich skupisk miejskich

poprzez model wielozalkowy miasta zoonego z wielu 100-

tysicznychjednostek osadniczych w ksztacie koao promieniu

1 km. Po wypenieniu jednostki powstawaa by obok nastpna a

przestrze rozwojowa staa by si dywanem jednostek opartych

na ruszcie szybkiej komunikacji szynowej. Kada jednostka

posiada swoje centrum i jest wyspecjalizowana w odrbnym

profilu obsugi. Przemys jest zlokalizowany poza tymi

jednostkami. Organizm wielokomrkowy.

Schemat uznany za mao realny ze wzgldu na prawo

koncentracji szczeglnie silnie dziaajce w przypadku usug

centralnych.

MODEL MIASTA DYWANOWEGO Broadacre City, F.L.Wright, 1935; Model, ktry by prb

poczenia cech miasta i wsi; dostosowany gwnie do warunkw

amerykaskich uwielbienie lunej zabudowy jednorodzinnej i

wykorzystanie samochodu jako gwnego rodka transportu,

Koncepcja: rozproszenie zabudowy mieszkaniowej i urzdze

uytecznoci publicznej wrd terenw uytkowanych ogrodniczo,

1 akr ziemi na jednego mieszkaca,forma osadnicza na

pograniczu miasta i wsi, decentralizacja

7/25/2019 Teoretyczne Modele Miast Idealnych

4/4

KONCEPCJA MODELU SIECIOWEGO zapocztkowaniem bya siec wieloorodkowa K.Lyncha

Koncepcja: szkielet tworzy trjktna siearterii (drg

samochodowych) na ktrej w sposb dowolny rozmieszczona jest

zabudowa mieszkaniowa, tworzca gdzieniegdzie skupiska

usugowe, ziele wprowadzona jest w postaci wskich pasm,

ktrych ukad dyktuje geometria sieci komunikacyjnych

Zastosowanie:

South Hampshire, A.Buchanan, 1907; swobodne rozmieszczenie

mieszkaniwki, zgrupowanie usug oglno miejskich wzdu gwnej

arterii, usugi lokalne wzdu arterii poprzecznych,

Milton Keynes; prostoktna siatka arterii komunikacyjnych pokrywa

cay obszar miasta brak podkrelenia gwnych kierunkw,

hierarchii orodkw usugowych; stworzenie ukadu

pseudomiejskiego, brak kompozycji urbanistycznej.