Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno- -Technologiczne S.A. jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, utworzoną na ba- zie przedsiębiorstwa państwowego za-

łożonego w 1980 roku przez Ministerstwo Obrony Narodowej. W okresie ponad trzydziestoletniej działalności na potrzeby Wojska Polskiego opra-cowywano tam i wdrożono szereg urządzeń znaj-dujących się w wyposażeniu Sił Powietrznych oraz Wojsk Lądowych. Firma specjalizuje się w opraco-wywaniu i produkcji sprzętu do naziemnej obsługi statków powietrznych (NOSP) oraz urządzeń szkol-no-treningowych (UST) dla załóg czołgów i bojo-wych wozów piechoty. Spółka wyposaża komplek-sowo lotniska i bazy lotnicze w urządzenia prze-znaczone do zaopatrywania statków powietrznych w energię elektryczną oraz media ciekłe i gazo-

we. Sztandarowymi produktami spółki są urządze-nia typu LUZES (Lotniskowe Urządzenie Zasilania Elektroenergetycznego Samolotów), dostarczające samolotom (w tym C-130 i F-16) i śmigłowcom ener-gię elektryczną niezbędną podczas rozruchu silni-ków oraz sprawdzania systemów wyposażenia po-kładowego. Najnowsi przedstawiciele tej rodziny to: LUZES V/D – urządzenie samojezdne na podwo-ziu ciężarówek Star 744 i 944, LUZES V/N – urządze-nie przewoźne przystosowane do transportu drogą powietrzną oraz LUZES II/M – urządzenie stacjonar-ne. Powyższe produkty można spotkać niemal na wszystkich polskich lotniskach wojskowych.

Do sprawdzania stanu technicznego instala-cji hydraulicznych, napełniania instalacji pokłado-wych, oczyszczania cieczy roboczej oraz sprawdza-nia szczelności elementów instalacji hydraulicznej

�

TECHNIKA LOTNICZA

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

przeznaczone są lotniskowe zasilacze hydraulicz-ne LZH. Od kilku lat intensywnie rozwijana jest pro-dukcja gazyfikatorów, sprężarek i dystrybutorów przeznaczonych do zaopatrywania instalacji gazo- wych statków powietrznych w azot, powietrze i tlen. Większość produkowanych urządzeń wykonana zo-stała w wersjach małogabarytowych, przystosowa-nych do transportu drogą powietrzną lekkimi samo-lotami transportowymi CASA C-295M. Produkowa- ne przez spółkę urządzenia NOSP współpracują ze wszystkimi typami statków powietrznych.

Drugim obszarem działalności spółki jest opra-cowywanie i produkcja trenażerów do szkolenia za-łóg czołgów T-72 i PT-91, bojowych wozów piecho-ty BWP-1 oraz przeciwlotniczych zestawów rakieto-wych bliskiego zasięgu. Spółka dostarcza trenażery służące do kompleksowego szkolenia całych załóg, jak również urządzenia jednostanowiskowe do sa-modzielnego szkolenia członków poszczególnych przedziałów bojowych. Obecnie prowadzone są pra-ce nad modyfikacją tych trenażerów, przy jednoczes-nym podejmowaniu działań zmierzających do zaofe-rowania Wojskom Lądowych oraz Siłom Powietrznym urządzeń szkolno-treningowych nowej generacji.

Najnowszym projektem Wojskowego Central- nego Biura Konstrukcyjno-Technologicznego S.A.

Od kilku miesięcy w ofercie Wojskowego Centralnego Biura Konstrukcyjno-Technologicznego S.A. znajduje się Lotniskowy Osuszacz

Powietrza (LOP). Inżynierowie, którzy opracowali to nowatorskie urządzenie, twierdzą, że jest ono niezbędne w procesie eksploatacji wojskowych statków

powietrznych. Warto zatem przedstawić i przeanalizować, czym jest i na ile potrzebny jest nam Lotniskowy Osuszacz Powietrza.

Lotniskowy Osuszacz Powietrza został opracowany jako odpowiedź na potrzeby Sił Zbrojnych RP, w celu usprawnienia procesu eksploatacji statków powietrznych w stosunkowo niekorzystnych warunkach atmosferycznych.

z rodziny urządzeń NOSP jest Lotniskowy Osuszacz Powietrza. Co należy podkreślić, jest to kolejna pró-ba opracowania urządzenia tego typu w Polsce – podejmowane dotąd przez inne firmy zakończyły się fiaskiem.

CZy LOTNIsKOWy OsusZACZ POWIETrZNA jEsT NAm NIEZbędNy?

W Polsce panuje klimat umiarkowany, o charakterze przejściowym pomiędzy klimatem morskim a lądo-wym. Zimy są głównie wilgotne, typu oceaniczne-go. Na zachodzie i północy kraju przeważa klimat umiarkowany morski, z łagodnymi, wilgotnymi zi-mami i chłodnymi latami ze sporą ilością opadów. Warunki te nie pozostają bez znaczenia dla eksploa-towanych w Siłach Zbrojnych RP statków powietrz-nych. Częste występowanie w warunkach zimo-wych zjawiska oszronienia oraz negatywny wpływ wilgoci na coraz wrażliwsze i powszechniej wystę-pujące elementy elektroniki może istotnie osłabiać gotowość bojową, poprzez zwiększanie awaryjno-ści. Wyeliminowanie wilgoci oraz możliwość szyb-kiego odszraniania bezpośrednio przed lotem lub utrzymywanie stałych warunków przechowywania sprzętu wojskowego jest zatem uzasadniona nie tyl-ko ekonomicznie, ale i operacyjnie. Stosowanie osu-szacza powietrza chroni przede wszystkim przed korozją, rozwijaniem grzybów i bakterii, a także wpływa na niezawodność działania urządzeń po-kładowych. Warto także podkreślić, że SZ RP, reali-zując zobowiązania w ramach NATO, powinny gwa-

rantować, jako Host Nation, zabezpieczenie tech-niczne zapewniające prawidłowe funkcjonowanie sprzętu latającego bazującego na polskich lotni-skach w różnych warunkach klimatycznych.

W Wojsku Polskim dotychczas funkcjonował system złożony z kilku niewielkich osuszaczy o ma-łym wydatku i niskim ciśnieniu roboczym. W celu doprowadzenia przewodu wydawczego w miejsca osuszania, statek powietrzny musiał być zaopatrzo-ny w specjalny pokrowiec. Pod niego przez dłuższy czas podawane było suche powietrze, aby mogło wypełnić całą jego przestrzeń. Jednak to rozwiąza-nie okazało się mieć wiele wad, a najistotniejsze do-tyczyły zbyt niskiego wydatku zastosowanych osu-szaczy, które w połączeniu z nieszczelnościami po-krowca uniemożliwiały pełne osuszenie. W związku z tym rozpoczęto działania mające na celu opraco-wanie rozwiązania, które sprosta wymaganiom osu-szania powietrza w różnych statkach powietrznych. Przeprowadzono liczne konsultacje, m.in. w zakła- dach PZL-Świdnik S.A., Wojskowych Zakładach Lot- niczych Nr 1 S.A. w Łodzi, 25. Brygadzie Kawalerii Powietrznej, czy 44. Bazie Lotnictwa Marynarki Wo- jennej w Siemirowicach. Efektem wspomnianych konsultacji było opracowanie przez inżynierów z WCBKT S.A. Lotniskowego Osuszacza Powietrza.

jAK TO dZIAłA?Koncepcja Lotniskowego Osuszacza Powietrza opiera się na wykorzystaniu najnowszych metod z dziedzi-ny klimatyzacji i wentylacji pomieszczeń. Działanie

urządzenia bazuje na zastosowaniu adsorpcyjnego osuszacza powietrza. Ze względu na rygorystycz-ne wymagania SZ RP, urządzenie może pracować w zakresie temperatur –30÷+50°C, zapewniając jed- nocześnie wysoki wydatek powietrza gwarantują- cy szybkie przygotowanie statku powietrznego do lotu, niezależnie od panujących warunków ze-wnętrznych. Urządzenie umożliwia pozbycie się wilgoci z wnętrza statku powietrznego, jego pod-grzanie oraz pozbycie się szronu i oblodzenia. Wdmuchiwane powietrze jest wolne od zanie-czyszczeń, bezpieczne dla człowieka oraz pozy-tywnie wpływa na sprzęt elektroniczny i części po-datne na korozję.

Najważniejszym elementem procesu jest moż-liwość doraźnego wydawania ciepłego, suchego powietrza do wnętrza statku powietrznego w celu przygotowania go do lotu. Wysoka wydajność urzą-dzenia (10 kg/h) oraz znacząca ilość suchego powie-trza (1450 m3/h), która może zostać wtłoczona przy wysokim nadciśnieniu (rzędu 3 kPa), połączona z dużą mocą nagrzewania (27 kW) umożliwia szyb-kie usunięcie wilgoci, wprowadzając na jej miej-sce ciepłe powietrze o bardzo niskim punkcie rosy (<40%RH). Powyższy proces w znaczący sposób skraca czas przygotowanie statku powietrznego do lotu oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia awarii pod-czas rozruchu zimnej i zawilgoconej elektroniki. Zastosowanie LOP na krótko przed uruchomieniem statku powietrznego umożliwia szybkie osiągnięcie optymalnych parametrów pracy dla awioniki (m.in.

Lotniskowy osuszacz Powietrza z wcBkt

9/2012

TECHNIKA LOTNICZA

�

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

Maciej Stanecki ]

LOP może być stosowany w procesie eksploatacji wszystkich typów statków powietrznych użytkowanych w Polsce.

podniesienie sprawności wyświetlaczy ciekłokry-stalicznych) i poprawia komfort pracy załogi.

Podczas przygotowania do lotu, obsługa do-prowadza przewód wydawczy urządzenia do ka-biny lub miejsc bezpośrednio wymagających osu-szenia (odszronienia, ogrzania). Po uruchomieniu, urządzenie w trybie automatycznym dąży do uzy-skania jak najmniejszej wilgotności w osuszanej przestrzeni. W przypadku niskiej temperatury au-tomatycznie uruchamia się opcja podgrzewania wnętrza. Wilgotne powietrze jest wypierane z wnę-trza poprzez nieszczelności, a jego wysoki wydatek zapewnia szybkie wypełnienie przestrzeni suchym powietrzem i rozpoczęcie procesu osuszania.

Podłączenie odbywa się za pomocą 6-metro-wych odcinków elastycznego węża wydawczego o średnicy 152 mm, które można łączyć ze sobą lub podłączać bezpośrednio między urządzeniem a statkiem powietrznym. Możliwe jest wydawanie powietrza do dwóch statków powietrznych jedno-cześnie bądź nadmuch osobno w dwa różne miej-sca (np. kabina, ładownia). Kabel zasilający nawinię-ty jest na bębnie zapewniającym automatyczne na-winięcie po skończonej pracy.

Wszystkie parametry urządzenia, takie jak: ciś-nienie, ilość suchego powietrza, wydajność osusza-cza i czas pracy mogą być regulowane. Nowoczesny, graficzny pulpit sterowania umożliwia łatwą komu-nikację z użytkownikiem lub zmianę wersji języ-kowej w zależności od potrzeb, zaś interfejs urzą-dzenia jest bardzo prosty i przyjazny w obsłudze. Dodatkowo, w przypadku zaistnienia awarii, diag-nostyka urządzenia może odbywać się zdalnie za pośrednictwem Internetu. W przypadku proble-mów inżynierowie z WCBKT S.A. będą w stanie bez większych trudności określić, a nawet usunąć zaist-niały problem w urządzeniu znajdującym się w do-wolnym miejscu na świecie. Obecnie LOP zabu-dowany jest na lekkiej przyczepie i może być ho-lowany w obrębie lotniska. Urządzenie może bez problemu zostać zamontowane np. na podwoziu lekkiej ciężarówki.

Miejsca przygotowań statków powietrznych do lotów często znajdują się w znacznym oddaleniu od hangarów i tym samym od standardowych źró-deł zasilania. Dlatego LOP został przystosowany do zasilania za pomocą sieci trójfazowej z możliwością korzystania z tego samego zasilania, co przygoto-

wywany do lotu statek powietrzny (zasilanie lotni-skowe 3x115/200V, 400Hz, zatem dodatkowo źród-łami energii dla LOP mogą być stacjonarne lub mo-bilne urządzenia typu LUZES lub APA).

Podczas dłuższego postoju statku powietrzne-go, gdy istnieje potrzeba utrzymania niskiego po-ziomu wilgotności w jego wnętrzu bądź w hanga-rze, LOP może działać w trybie „przechowywanie”. Wówczas urządzenie w sposób automatyczny dąży do utrzymania zadanej temperatury oraz wilgotno-ści w danym pomieszczeniu. Przewody wprowadza się przez drzwi kabiny, okna lub drzwi ładowni stat-ku powietrznego w przypadku braku „dedykowa-nego miejsca” do tego celu.

Lotniskowy Osuszacz Powietrza, produkowa-ny przez WCBKT S.A., stanowi bardzo ciekawą pro-pozycję dla użytkowników statków powietrznych. Należy wyraźnie podkreślić, że urządzenie powsta-ło w oparciu o wymagania i potrzeby Sił Zbrojnych RP. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że LOP spełni pokładane w nim nadzieje, zwłaszcza że po-przednie produkty WCBKT S.A. (LUZES, LZH) otrzy-mują bardzo pozytywne opinie użytkowników. Oczywiście, perspektywy pojawią się także w wy-miarze międzynarodowym, bowiem na świecie nie ma zbyt wielu urządzeń tego typu. Powszechne wprowadzanie do użytku statków powietrznych, wykorzystujących coraz bardziej zaawansowaną, a zarazem mniej odporną na niekorzystne warun-ki atmosferyczne awionikę, stwarza konieczność wyposażenia wojska w nowoczesne urządzenia wspierające eksploatację. Szczególnie daje się to we znaki użytkownikom zaawansowanych wersji Bryzy – M-28B/PT, Sokoła – W-3PL Głuszec czy też sa-molotów transportowych C-295M. Problem zatem istnieje i w miarę wprowadzania w szerszym zakre-sie nowoczesnych rozwiązań będzie narastał. W tej sytuacji zakup Lotniskowego Osuszacza Powietrzna dla Sił Zbrojnych RP wydaje się rozwiązaniem, któ-re pomoże utrzymać wysoki poziom gotowości bo-jowej, usprawni eksploatację, a także zmniejszy jej koszty.

Fotografie w artykule: LOP WCBKT.Artykuł przygotowano na podstawie materiałów WCBKT.

�

TECHNIKA LOTNICZA

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

LOP ma szansę na znalezienie nabywców zarówno na rynku cywilnym, jak i wojskowym.

Można założyć, że LOP spełni pokładane w nim nadzieje, zwłaszcza że poprzednie produkty WCBKT S.A. (LUZES, LZH) otrzymują bardzo pozytywne opinie od użytkowników.

C M Y CM MY

CY CMY

K

Now

a_Te

chni

ka_W

ojsk

owa.

pdf

1

2012

-08-

03

21:3

5:26