1

IDEA FESTIWALUIdeą Festiwalu Teatru Nie-Złego jest prezentowanie teatrów, dobranych wedle kryte-rium oryginalności artystycznej, poszanowania teatralnego kunsztu, różnorodności języka przekazu i wymykania się obowiązującym modom.

Tegoroczna edycja ma formułę czterech festiwalowych weekendów w roku, co po-zwoli nam na zaprezentowanie czterech teatrów w szerszej niż pojedyncza odsłonie.

PROGRAM

Teatr Wierszalin z Supraśla

Teatr Na Woli z Warszawy

Teatr Provisorium i Kompania Teatr z Lublina

Teatr ZAR z Wrocławia15-16 września

19.00

20.30

Ferdydurke

spotkanie z Januszem Opryńskim i Witoldem Mazurkiewiczem

Scena Gadzickiego

Caffe Modjeska

25 listopada (niedziela)

21-22 kwietnia

Nasza klasa i Koziołek Matołek

2-3 czerwca

Wierszalin. Reportaż o końcu świata i Bóg Niżyński

24 listopada (sobota)

19.00

21.00

Do piachu

Gaba Kulkakoncert na zakończenie festiwalu

Scena Gadzickiego

Klub Spiżarnia

Ewangelie dzieciństwa. Tryptyk

2

Teatr Provisorium jest jednym z najważniejszych teatrów wywodzących się z nurtu kultury studenckiej w Polsce. Funkcjonuje nieprzerwanie od 1972 roku, ale jego skład wielokrotnie się zmieniał – dziś tworzą go Janusz Opryński i Jacek Brzeziński, którzy do grupy dołączyli w 1976 roku. Artyści od początku działalności teatru poszukiwali inspiracji w wybitnych tekstach polskiej i światowej literatury, sięgali między innymi po utwory Miłosza, Hłaski, Herlinga-Grudzińskiego, Dostojewskiego, Rilkego, Jerofiejewa. Inspirowali się poetyką teatru alternatywnego – przede wszyst-kim dokonaniami Teatru Ósmego Dnia. Antyreżimowe spektakle z lat 70. (Nasza niedziela, Nie nam lecieć na wyspy szczęśliwe, Pusta estrada) przyniosły teatrowi rozgłos, ale i liczne kłopoty (aresztowania aktorów po wprowadzeniu stanu wojen-nego). W 1996 roku teatr połączył swoje siły z założoną rok wcześniej Kompanią Teatr i od tego momentu obie grupy działają pod wspólnym szyldem.

Teatr Provisorium

Pierwszym wspólnym przedstawieniem obu zespołów był Koniec wieku, pokazywa-ny na wielu prestiżowych festiwalach teatralnych. Największy sukces przyniosła jed-nak kolejna wspólna realizacja – Ferdydurke według Witolda Gombrowicza (1998). Spektakl, który został obsypany nagrodami, uznano za jedno z najważniejszych wydarzeń teatralnych lat 90. Następnym niezwykle istotnym projektem obu teatrów było Do piachu Tadeusza Różewicza (2003), przedstawienie które również zebrało bardzo dobre recenzje potwierdzone szeregiem nagród. Była to druga w ciągu 25 lat realizacja tego wzbudzającego wielkie kontrowersje dramatu, a autor zaś spe-

Historia wspólna

3

Kompania Teatr

Kompania Teatr została utworzona we wrześniu 1995 roku przez trzech absolwen-tów Wydziału Lalkarskiego warszawskiej PWST: Witolda Mazurkiewicza, Jarosława Tomicę i Michała Zgieta. Doświadczenia potrzebne do stworzenia niezależnej grupy zbierali oni podczas współpracy z Teatrem Studyjnym, występów w spektaklach Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice oraz dzięki obserwacji działalności za-granicznych teatrów niezależnych. Już pierwsze samodzielne pokazy udowodniły, że ścieżka teatru alternatywnego jest tą właściwą. Praca artystów spotkała się z uzna-niem krytyki i przyniosła liczne wyróżnienia (między innymi nagrody podczas Łom-żyńskich Spotkań Teatru w Walizce oraz Biennale Teatrów Lalkowych we Florencji). W maju 1996 roku Kompania Teatr rozpoczęła współpracę z Teatrem Provisorium.

cjalnie na tę okazję wycofał zakaz jego inscenizacji, obowiązujący od prapremiery w warszawskim Teatrze Na Woli (1979, reż. T. Łomnicki). W 2004 roku artyści powrócili do twórczości Gombrowicza, sięgając tym razem po Trans-Atlantyk. Przed-stawienie to, podobnie jak Ferdydurke i Do piachu, przeprowadza swoistą wiwi-sekcję problemu polskości. Również Homo Polonicus, oparty na powieści Krystiana Piwowarskiego (2008), oraz Emigranci Sławomira Mrożka (2008) – eksplorują tę tematykę, którą uznać można za główny punkt artystycznych zainteresowań kolek-tywu. Na rok 2013 Janusz Opryński zapowiada premierę widowiska opartego na wybitnej powieści Jacka Dukaja Lód.

4

Janusz Opryński

Urodzony w 1954 roku reżyser teatralny, absolwent polonistyki UMCS, od 1976 roku członek Teatru Provisorium. Jako reżyser i kurator współtworzył wiele istotnych dla polskiego teatru nie-zależnego projektów artystycznych (współpracował m.in. z Te-atrem Ósmego Dnia). Od 1995 r. jest dyrektorem ds. artystycz-no-programowych Centrum Kultury w Lublinie. W 1996 był jednym z inicjatorów i kreatorów międzynarodowego festiwalu Konfrontacje Teatralne, którego dziś jest dyrektorem. Współ-autor największych sukcesów Teatru Provisorium i jego legen-darnych przedstawień. Równolegle z pracą teatralną realizuje projekt Jak żyć? – cykl spotkań z filozofami, pisarzami, intelek-tualistami, podejmujących dyskusję o tradycyjnej i współczesnej myśli filozoficznej. W 2011 roku został laureatem Nagrody im. Konrada Swinarskiego „za wieloletnie, konsekwentne podąża-nie własną drogą artystyczną i twórczy wkład w polską kulturę teatralną ze szczególnym uwzględnieniem spektaklu Bracia Karamazow.”

5

fot. Michał Jadczak

6

Witold Mazurkiewicz

Urodzony w 1960 roku reżyser teatralny, absolwent PWST w Białymstoku. Od 1988 roku pracował jako aktor w Teatrze Lalki i Aktora im. H.Ch. Andersena w Lublinie, gdzie był rów-nież współtwórcą wielu przedstawień dla dzieci. W roku 1994 założył studio „Kontakt”, gdzie zajmował się reżyserią filmów reklamowych. W latach 1990-1992 był dziennikarzem w lu-belskim oddziale Telewizji „Polonia 1” i TNL. W 1995 roku od-szedł z teatru państwowego i założył Kompanię Teatr, której do dziś jest kierownikiem artystycznym. Laureat (wraz z Januszem Opryńskim) I Nagrody Ministra w Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za spektakl Do piachu, a także wielu innych nagród aktorskich i reżyserskich na festiwalach w kraju i za granicą.

7

8

9

Ferdydurke

REŻYSERIA: Janusz Opryński, Witold Mazurkiewicz

SCENOGRAFIA: Jerzy Rudzki

OPRACOWANIE MUZYCZNE: Borys Somerschaf

ŚWIATŁO I DŹWIĘK: Janusz Opryński, Jan Piotr Szamryk

WYKONANIE SCENOGRAFII: Grzegorz Wójcik, Jerzy Wójcik

OBSADA:Jacek Brzeziński Witold Mazurkiewicz Jarosław Tomica Michał Zgiet

Premiera: 15 października 1998 r.

Czas trwania: 80 min.

wg Witolda Gombrowicza

10

Przedstawienie wybitne, po raz pierwszy tak czytelnie rozszyfrowujące skomplikowane sensy powieści Gombrowicza. Skłębione ciała postaci wbitych w szkolną ławkę, wykrzywione gęby, sarkające, pogardliwe, przedrzeźniające – wszystko to służyło reżyserom spektaklu do uka-zania ludzkich uwikłań w formę, w grę póz i masek. Na przestrzeni 6-8 metrów kwadratowych rozegrał się wielki groteskowy teatr spo-łecznego zniewolenia. [...] Ukazuje Gombrowiczowskich bohaterów w karnawałowym duchu Bachtina i Rabelais`go – „od pasa w dół”.

Grzegorz Janikowski, „Życie”

11

Największym odkryciem tego przedstawienia jest nowy język, w ca-łości wyprowadzony z ciała, zarówno z jego wyuczonych gestów, jak i niepodlegających kontroli odruchów. Aktorzy opanowali go doskonale, grają stanowczo i rubasznie, mimo wielu zachowań ob-scenicznych, nie naruszają ani na chwilę poczucia dobrego smaku. Ten sposób wyrażania jest swoistym powrotem do źródeł, gdzieś do podstaw teatralnego rzemiosła. Działa ożywczo jak chłodna woda lana na rozedrgane, bełkotliwe enuncjacje teatrów błądzących.

Piotr Gruszczyński, „Tygodnik Powszechny”

Lubelska Ferdydurke nie jest „według”. Nie jest książką przebraną w sce-niczny kostium. Adaptacja powieści na użytek sceny […] nie trzyma się niewolniczo jej treści, ale dobiera sobie znaczeń z całego Gombrowicza, z jego „ducha”: kpiarskiego, ironicznego aż po szyderstwo, błaznującego do bólu, bo przecież dopytywanie się prawdy często bywa bolesne. Czas powiedzieć, że taki Gombrowicz na scenie stał się możliwy dzięki kulturze literackiej Janusza Opryńskiego i za sprawą jego doświadczeń teatralnych.

Franciszek Piątkowski, „Dziennik Wschodni”

12

REŻYSERIA: Janusz Opryński, Witold Mazurkiewicz

KONSULTACJE SCENOGRAFICZNE: Tomasz Bułhak, Jerzy Rudzki

MUZYKA: Borys Somerschaf

ŚWIATŁO I DŹWIĘK: Jan Piotr Szamryk, Jarosław Rudnicki

OBSADA: Jacek Brzeziński Witold MazurkiewiczJarosław TomicaMichał ZgietBorys Somerschaf

Premiera: 14 grudnia 2003 r.

Czas trwania: 90 min.

Do piachu

13

Tadeusz Różewicz

14

15

Do zespołowości gry, operowania rubasznym komizmem, wirtu-ozerii w dokonywanych przez aktorów przemianach przestrzeni doszedł teraz pogłębiony rysunek psychologiczny, umiejętność kre-owania roli jednocześnie na pograniczu kilku konwencji. Michał Zgiet, Jarosław Tomica, Jacek Brzeziński i Witold Mazurkiewicz nie tylko wczytali się w Różewicza, nauczyli jego frazy, więcej – oni go przetrawili, zachorowali na niego, dokończyli na scenie to,co rozpoczął w dramacie.

Łukasz Drewniak, „Didaskalia”

W spektaklu Janusza Opryńskiego rozrachunek z partyzancką przeszłością, który tak oburzał weteranów wojennych, stracił na znaczeniu. […] Głównym tematem jest odczłowieczenie, które powoduje wojna. Mówi o tym już sam wygląd partyzantów, którzy owinięci kożuchami i kocami nie przypominają ludzi. Aktorzy nie grają bohaterów, ale śmiertelnie przerażone zwierzęta. Ich potrzeby ograniczone są do chlania, żarcia i wydalania. [...] Twórcy z Lublina znaleźli genialną metaforę dla ludzi z lasu – partyzanci w ich przedstawieniu mają do pleców przytroczone pnie młodych drzew. Przy nich śpią, jedzą, piją, modlą się, a kiedy ruszają w drogę, razem z nimi rusza las. Jest tak, jakby razem z ciężkimi pniami dźwigali materiał na swoje krzyże.

Roman Pawłowski, „Gazeta Wyborcza”

Skrzy się od inscenizacyjnych pomysłów, nawet zapach smażonej wątróbki jest tu na usługach reżyserów. Czwórka aktorów, podob-nie jak w dotychczasowych spektaklach lubelskiego tandemu, gra niczym teatralna maszynka, cieleśnie, fizycznie, organicznie. Nie jest przesadą, jeżeli nazwiemy te role kreacjami, a lubelską realiza-cję Do piachu wysoce dojrzałą i znaczącą dla polskiego dramatu.

Grzegorz Józefczuk, „Gazeta Wyborcza Lublin”

Gaba Kulka śpiewa, pisze piosenki i gra na fortepianie. Jej muzyka to pro-gresywny pop: pstrokata mieszanina gatunków, od jazzu, przez fortepianowy rock, po weillowski kabaret. Wydała dwie autorskie płyty (Out, 2006, oraz Hat, Rabbit, 2009), które spotkały się z uznaniem ze strony zarówno słucha-czy, jak i krytyków. Współpracowała na scenie z wieloma artystami: Reni Ju-sis, Konradem Kuczem, Adamem Nowakiem, Czesławem Mozilem, zespołem Baaba, grając świetnie przyjęte koncerty także za granicą (m.in. w Londynie, Pradze, Frankfurcie i Oslo). Nagrodzono ją między innymi „Fryderykiem” (wokalistka roku 2009), „Mateuszem” Programu Trzeciego Polskiego Radia, nagrodą Trans Vocale, nominowano do Paszportu Polityki. Jest powszechnie chwalona za muzyczną wyobraźnię, świeżość i niespotykane na polskiej scenie muzycznej brzmienie.

W 2012 roku nagrała płytę The Saintbox z zespołem The Saintbox, w której skład wchodzą także kontrabasista i kompozytor Olo Walicki oraz wszech-stronny artysta wizualny Maciej Szupica.

W Legnicy Gaba Kulka zagra z Robertem Raszem (perkusja) i Wojtkiem Traczykiem (bas).

Gaba Kulka

fot. Anna Lucid