Szkolny Program Profilaktyki w Zespole Placówek Specjalnych w Kartuzach jest zgodny

z prawem oświatowym i prawem państwowym. Dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów

i wychowanków oraz potrzeb społecznych. W swoich oddziaływaniach skierowany jest do uczniów

i wychowanków, nauczycieli i wychowawców, rodziców i opiekunów prawnych,. Kieruje się celami

i zadaniami zawartymi w Statucie Placówki i jest zgodny z Programem Oddziaływań Wychowawczych.

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

ZESPOŁU PLACÓWEK SPECJALNYCH

W KARTUZACH

NA LATA 2016 – 2019

OPRACOWAŁ ZESPÓŁ W SKŁADZIE:

Iwona Jankowska

Anna Jaczewska

Hanna Król

I. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

1. Profilaktyka jest procesem wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi

i zdrowemu życiu, a także ograniczaniu i likwidowaniu czynników niekorzystnych dla jego życia i zdrowia.

2. Szkolny Program Profilaktyki zostało opracowany po zdiagnozowaniu środowiska naszych uczniów i wychowanków, ich problemów,

zasobów oraz uwarunkowań otoczenia i jest zgodny z Programem Oddziaływań Wychowawczych oraz Planem Pracy Ośrodka.

3. Szkolny Program Profilaktyki uwzględnia aktualny priorytet ministerialny, szkolny program oddziaływań wychowawczych oraz

strategię działań powiatu kartuskiego realizując ZAŁOŻENIA PROFILAKTYKI UNIWERSALNEJ, SELEKTYWNEJ, WSKAZUJACEJ – CELE

I KIERUNKI DZIAŁAŃ PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA UZALEZNIENIOM ORAZ PRZEMOCY WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEZY W POWIECIE

KARTUSKIM NA LATA 2016-2022.

4. Program Profilaktyki zawiera działania skierowane na wszystkich uczniów, wychowanków, nauczycieli, wychowawców grup

wychowawczych oraz rodziców oraz jest zgodny z procedurami postępowania sytuacjach szczególnych zagrożeń i zapewnienia

bezpieczeństwa obowiązujących w Placówce.

5. Program obejmuje:

Profilaktykę pierwszorzędową, czyli działania mające na celu:

- promocję zdrowia i przedłużanie życia człowieka;

- zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcyjnymi (min. agresja, przemoc, wulgaryzmy,

uzależnienia, zaniedbania w obszarze kultury osobistej i zachowaniu społecznym ucznia).

Profilaktykę drugorzędową, czyli działania mające na celu:

- ujawnienie osób o najwyższym ryzyku dysfunkcyjności;

- pomaganie w redukcji czynników demoralizujących i destrukcyjnych.

Profilaktykę trzeciorzędową, czyli działania wspierające obok lub po zakończeniu specjalistycznych terapii, czy też leczenia

szpitalnego.

6. W programie skoncentrowano się na wzmacnianiu czynników chroniących tj.:

rozwijaniu zainteresowań uczniów;

zainteresowanie nauką szkolną;

przeciwdziałaniu niepowodzeniom szkolnym;

wspomaganiu rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów, podnoszenie samooceny);

kształtowanie kultury bycia i zachowania;

stwarzaniu uczniom możliwości przynależenia do kół zainteresowań, zespołów sportowych (pozytywne grupy rówieśnicze)

oraz korzystanie z zajęć socjoterapeutycznych i rewalidacyjnych;

wspomaganiu rodziców i opiekunów prawnych w roli wychowawców oraz korygowanie wadliwych relacji dziecko-dom.

7. Realizacja programu mieści się w ramach procesu dydaktyczno-wychowawczego (godzin wychowawczych, lekcji przedmiotowych

oraz zajęć: profilaktyczno-edukacyjnych, socjoterapeutycznych, grup wychowawczych).

8. Działalność profilaktyczna Placówki pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną środowiska lokalnego poprzez

współpracę:

z placówkami kulturalno-oświatowymi (min. centrum kultury, biblioteka publiczna, zaprzyjaźnione szkoły);

z placówkami specjalistycznymi, instytucjami publicznymi i pomocowymi (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, CIK,

PCPR, GOPS, ośrodkami szkolenia i doskonalenia nauczycieli, Sądami, Policją, Strażą Miejską);

z instytucjami pozarządowymi (min. PCK, Stowarzyszenie „Słoneczne Wzgórze” w Stężycy);

ze Stowarzyszeniem na rzecz Osób Niepełnosprawnych przy SOSW w Kartuzach;

ze Szpitalem w Dzierżążnie – wolontariat na Oddziale Leczniczo-Opiekuńczym.

II. DIAGNOZA POTRZEB DZAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Szkolny Program Profilaktyki ZSP w Kartuzach opiera się na diagnozie dokonanej dzięki:

informacjom uzyskanym od wychowawców klas, grup wychowawczych, świetlic oraz pozostałych nauczycieli i pracowników

placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz środowisk pozaszkolnych na terenie całego kraju;

analizie dokumentacji;

rozmowom z rodzicami lub opiekunami prawnymi podczas indywidualnych kontaktów z nimi;

rozmowom z uczniami, wychowankami, nauczycielami, wychowawcami grup wychowawczych, kuratorami sądowymi,

pracownikami instytucji pomocowych oraz innych;

konsultacjom z psychologiem szkolnym, pedagogiem (szkolnym koordynatorem do spraw bezpieczeństwa), dyrekcją oraz

szkolnymi zespołami samokształceniowymi placówki.

Zwrócono uwagę na czynniki ryzyka w czterech sferach:

1. RODZINA

przemoc w rodzinie;

niewydolność wychowawcza, brak poprawnych umiejętności wychowawczych;

ograniczenie władzy rodzicielskiej;

utrata rodzica (śmierć, rozwód, wyjazd zarobkowy);

alkoholizm w rodzinie i inne uzależnienia;

brak więzi i przywiązania w rodzinie;

choroba rodziców;

zbyt wysokie wymagania stawiane dziecku;

odrzucenie dziecka w rodzinie;

bezrobocie i ubóstwo;

nagłe zdarzenia losowe w rodzinie;

2. ŚRODOWISKO

doświadczanie przemocy psychicznej, fizycznej;

częste zmiany miejsca zamieszkania;

narkotyki, dopalacze, alkohol;

zaniedbanie wychowawcze,

nieporadność życiowa;

izolacja społeczna;

3. ZACHOWANIA PROBLEMATYCZNE

wulgaryzmy;

wagary;

używanie środków psychoaktywnych;

powtarzające się ataki złości;

depresja;

autoagresja-samookaleczenia;

agresja fizyczna;

agresja słowna (min. przezywanie, wyśmiewanie, obgadywanie, obrażanie);

przemoc rówieśnicza i psychiczna;

demoralizacja;

zagrożenia niedostosowaniem społecznym;

nadmierne korzystanie z komputera, Internetu i telefonu komórkowego;

próby samobójcze i samobójstwa;

konflikt z prawem.

4. OSOBOWE

niska samoocena;

poczucie bezradności;

słaba kontrola zachowań impulsywnych;

autodestrukcja;

próby samobójcze i samobójstwa;

niechęć do poszukiwania i przyjmowania pomocy;

wycofanie z relacji rówieśniczych, izolacja społeczna;

niski poziom umiejętności psychospołecznych;

Określono czynniki chroniące:

więź emocjonalna z rodzicami;

zainteresowanie nauką szkolną;

dobry kontakt z pracownikami placówki;

pozytywne relacje uczeń, wychowanek - nauczyciel, wychowawca oraz nauczyciel, wychowawca - rodzic, opiekun;

poszanowanie norm, wartości i autorytetów;

przynależność do pozytywnej grupy społecznej;

nabywanie umiejętności społecznie oczekiwanych.

III. DZIAŁANIA SKIEROWANE DO UCZNIÓW I WYCHOWANKÓW ZESPOŁU PLACÓWEK SPECJALNYCH

Poniższe działania skierowane do uczniów i wychowanków Zespołu Placówek Specjalnych przyczynią się do:

Podniesienia poziomu bezpieczeństwa uczniów, wychowanków.

Wykształcenia zachowań asertywnych, postaw zgodnych z normami i akceptowanych społecznie.

Dostarczenia wiedzy na temat negatywnych skutków uzależnień behawioralnych od alkoholu i substancji psychoaktywnych.

Wykształcenia umiejętności racjonalnego spędzania czasu wolnego oraz promocję zdrowego stylu życia.

CELE PROGRAMU FORMY REALIZACJI PROGRAMU MONITOROWANIE

I EWALUACJA TERMIN

Wspomaganie uczniów i wychowanków

w nabywaniu umiejętności

konstruktywnego radzenia sobie

z trudnościami zagrażającymi

prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu

życiu.

Uświadamianie i poszerzanie wiedzy

uczniów i wychowanków o skutkach

używania substancji psychoaktywnych

(alkoholu, narkotyków, dopalaczy,

nikotyny) oraz ich negatywnym wpływie

na organizm człowieka.

Wyrabianie nawyku troski

i poszanowania zdrowia własnego

i innych.

Przeciwdziałanie i redukcja przejawów

przemocy i agresji w środowisku

Zadania programu realizowane są

w różnych formach, a oddziaływania

wychowawczo - profilaktyczne

prowadzone w ramach:

lekcji wychowawczych;

zajęć warsztatowych z uczniami;

udziału w uroczystościach

szkolnych, apelach, imprezach

kulturalnych, wycieczek

szkolnych;

spotkań ze specjalistami –

psychologami, pedagogami,

kuratorami sądowymi,

funkcjonariuszami policji;

spotkań z rodzicami oraz

w kontaktach indywidualnych;

współpracy z instytucjami

Działania diagnostyczne

i ewaluacyjne będą się odbywały

w odniesieniu do:

RODZICÓW

przeprowadzanie ankiet;

spotkania z dyrekcją ośrodka;

spotkania indywidualne;

wywiadówki profilaktyczne;

wywiady środowiskowe;

UCZNIÓW

przeprowadzanie ankiet nt.

poczucia bezpieczeństwa;

organizowanie szkolnych:

„Dni bez przemocy”,

„Dni wzajemnej życzliwości”,

„Uzależnieniom mówimy – nie”,

„Bezpieczna droga do szkoły”;

Terminy

realizacji

powyższych

zadań

zostaną

zawarte

w rocznym

planie pracy

ZPS na rok:

2016/2017,

2017/2018,

2018/2019.

szkolnym na rzecz budowania

przyjaznych relacji międzyludzkich

i więzi koleżeńskich.

Reakcja na pojawiające się zagrożenia:

agresji słownej, palenia papierosów,

substancji psychoaktywnych – ze

szczególnym uwzględnieniem dopalaczy.

Przeciwdziałanie przejawom i redukcja

zjawisk wandalizmu oraz braku

poszanowania mienia.

Umiejętność radzenia sobie z agresją

własną i innych (zachęcanie do szukania

pomocy u osób dorosłych).

Modelowanie pozytywnych wzorców

zachowań.

Wczesne rozpoznawanie uczniów z grup

ryzyka.

Rozwijanie właściwej komunikacji

interpersonalnej w relacji uczeń-uczeń,

uczeń-rodzic, uczeń-nauczyciel, rodzic-

nauczyciel, nauczyciel-rodzic.

Zainteresowanie nauką i osiąganie celów

życiowych.

Dostosowanie się do regulaminów

Placówki.

wspomagającymi powiatu

kartuskiego.

indywidualne rozmowy

z pedagogiem i psychologiem;

diagnoza- analiza dokumentacji

szkolnej (dziennik, zachowania

i sytuacje trudne informacje

z zeszytu uwag);

NAUCZYCIELI

monitorowanie działań

opiekuńczo – wychowawczych

w zespołach wychowawczych

przeprowadzanie ankiet;

konsultacje z członkami

szkolnego zespołu

ewaluacyjnego;

szkolenia, rady szkoleniowe,

uzyskiwanie niezbędnych

kwalifikacji.

IV. DZIAŁANIA SKIEROWANE DO SPOŁECZNOŚCI MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA SOCJOTERAPII

Realizacja poniższych celów programu możliwa jest wyłącznie przy uwzględnieniu następujących warunków:

ścisła współpraca pomiędzy wszystkimi pracownikami placówki oraz rodzicami/opiekunami wychowanków w zakresie realizacji programu;

relacje między pracownikami placówki i wychowankami oparte na wzajemnym szacunku, życzliwości, rozumieniu potrzeb i ograniczeń;

atmosfera wychowawcza placówki sprzyjająca autentycznemu, szczeremu zaangażowaniu się podopiecznych w proces własnej socjoterapii

i profilaktyki niepożądanych zachowań;

świadomość celów programu oraz akceptacja metod i form ich realizacji przez uczniów.

Działania skierowane do młodzieży MOS

CELE ZADANIA FORMY ODPOWIEDZIALNI TERMIN

REALIZACJI

Zmotywowanie

wychowanków

do nauki

Uatrakcyjnienie sposobów

przeprowadzania zajęć z

wychowankami.

burza mózgów, wizualizacja treści

przedmiotowych oraz inne atrakcyjne

metody dydaktyczno-wychowawczo-

opiekuńcze

nauczyciele i wychowawcy

współpracujący ze sobą,

pedagog, psycholog

lekcje przedmiotowe,

zajęcia w grupach

wychowawczych -

cały rok

Wizualizacja osiągniętych

wyników w nauce i

sukcesów wychowanków

klas i grup

gazetka, strona internetowa nauczyciele i wychowawcy cykl miesięczny i wg

potrzeb

Monitorowanie wyników analiza dokumentów szkolnych, wychowawcy i rodzice, według potrzeb

nauczania konsultacje z nauczycielami nauczyciele

Nagroda za wysiłek

włożony w naukę

w zależności od ustalonego systemu

kar i nagród oraz dostępnych środków

dyrektor ośrodka,

wychowawcy, nauczyciele

czerwiec

Wzmacnianie

poczucia

bezpieczeństwa

oraz zapobieganie

nieterminowym

powrotom

z miejsca

zamieszkania

i ucieczkom

z placówki

Wdrażanie do pracy nad

własnym rozwojem:

budowanie poczucia

własnej wartości,

przełamywanie słabości

i ograniczeń,

kształtowanie

umiejętności

interpersonalnych

podtrzymywać

pozytywne uczucia

wychowanków wobec

siebie,

kształtowanie

umiejętności rodzenia

sobie w sytuacjach

nowych (trudnych)

kształtowanie

kompetencji

społecznych

pogadanki,

rozmowy indywidualne,

zajęcia socjoterapeutyczne i grupowe

psycholog,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

Tworzenie atmosfery

bezpieczeństwa

i przyjaznego klimatu:

nawiązanie

pozytywnych relacji

z wychowankiem,

natychmiastowe

Pogadanki,

rozmowy indywidualne,

zajęcia grupowe i socjoterapeutyczne

dyrektor,

psycholog,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

reagowanie

w sytuacjach

kryzysowych,

natychmiastowe

reagowanie na wszelkie

przejawy agresji

i przemocy

Proponowanie aktywnych

form wypoczynku

zorganizowanego

zajęcia o charakterze sportowym i

rekreacyjnym poza placówką

wychowawcy grup i klas,

nauczyciele wf-u

cały rok

Wdrażanie do troski

o piękno i estetykę

najbliższego otoczenia.

prace porządkowe, gospodarcze

i ogrodnicze;

wychowawcy klas i grup cały rok

Właściwa organizacja

czasu wolnego, rozwijanie

zainteresowań oraz udział

wychowanków

w konkursach:

plastycznych, teatralnych,

itp.

kółka zainteresowań, zajęcia

socjoterapeutyczne i grupowe

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

Zapobieganie

używaniu

środków

psychoaktywnych

Profilaktyka zażywania

środków

psychoaktywnych

prelekcje, pogadanki, warsztaty, filmy

dotyczące szkodliwości spożywania

alkoholu, narkotyków, dopalaczy,

leków oraz palenia papierosów,

e-papierosów, tabaki

zorganizowanie wystawy, spektaklu

na temat szkodliwości używania

alkoholu, szkodliwego wpływu

nikotyny oraz pośrednich

i bezpośrednich zagrożeń

dyrektor,

psycholog,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok,

w miarę potrzeb

wynikających z używania substancji

psychoaktywnych

konkursy na temat szkodliwości

stosowania używek i ich negatywnego

wpływu na organizm człowieka

Zapobieganie

agresji

Eliminowanie zachowań

agresywnych.

pogadanki, rozmowy, dyskusje,

prelekcje, profilaktyczne dla

i z wychowankami,

uwypuklenie znaczenia zasad

moralnych dla rozwoju osobistego

człowieka

psycholog,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

Kształtowanie

postaw

prospołecznych

Wdrażanie do

przestrzegania norm

i zasad obowiązujących

w społeczeństwie,

umiejętności pracy

w grupie.

zajęcia socjoterapeutyczne,

zajęcia warsztatowe,

zajęcia grupowe,

pogadanki,

rozmowy,

dyskusje

psycholog,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

Kształtowanie

postawy

prozdrwotnej

u wychowanków

Kształtowanie nawyków

dbania o zdrowie

psychiczne i fizyczne oraz

poszanowanie zdrowia

i życia innych

pogadanki,

rozmowy,

dyskusje,

przykład własny, zajęcia ze

specjalistami, pielęgniarka szkolną

oraz socjoterapeutyczne i grupowe

imprezy

wychowawcy,

psycholog,

pedagog,

nauczyciele,

inni specjaliści

cały rok

Działania skierowane do nauczycieli i wychowawców MOS

CEL ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN REALIZACJI

Doskonalenie

umiejętności

wychowawczych

nauczycieli

i wychowawców

grup wychowawczych

Analiza sytuacji

uczniów,

wychowanków

Dokształcanie w

zakresie profilaktyki

zachowań

ryzykownych

spotkania wychowawców

poszczególnych grup, psychologa,

pedagoga i dyrektora ośrodka

omawiające problemy

wychowawcze i podejmowanie

konkretnych rozwiązań,

zespoły wychowawcze,

konferencje, warsztaty,

rady szkoleniowe,

spotkania zespołów

samokształceniowych,

kursy i szkolenia

dyrektor,

psycholog.

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele

cały rok

Działania skierowane do rodziców uczniów i wychowanków MOS

CEL ZADANIA FORMY ODPOWIEDZIALNI TERMIN REALIZACJI

Kształcenie umiejętności

wychowawczych rodziców

Współpraca z opiekunami

prawnymi, rodzicami

wychowanków

Informowanie rodziców o

możliwości uzyskania

pomocy w placówkach

działających na rzecz

wsparcia rodziny

Przekazywanie informacji

rodzicom, na temat

funkcjonowania ich dzieci

w ośrodku.

Udzielanie informacji na

temat dostępnych środków

pomocy dzieciom

dyrektor, pedagog,

psycholog, wychowawcy,

nauczyciele

w zależności od potrzeb

V. PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej – art. 72

Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3,19 i 33

Ustawa z dania 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Z 1996 r. nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami)

Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty

działalności wychowawczej

Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia

ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2012 poz. 977)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania

szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego

rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie

programowej kształcenia ogólnego

Rozporządzenie MENiS z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci

i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113)

Rozporządzenie MENiS z dnia 6 sierpnia 2015 roku w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz. U. poz. 1214)

Programy: Ochrony Zdrowia, Ochrony Zdrowia Psychicznego, Narodowy Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Krajowy Przeciwdziałania Narkomanii, Krajowy Zapobiegania Zakażeniom HIV