WWrraaccaamm ddoo PPoollsskkii ......Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

„Wracam do Polski… Szko∏a podstawowa – cz´Êç II”

Wydawca:OÊrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicà02-729 Warszawa, ul. Rolna 175tel. 22 622 37 92, 22 629 36 42

Koncepcja publikacji – Magdalena Bogus∏awska

Tekst – Ewa Pawlic-Rafa∏owska

Ilustracje – Jacek Wojtyra

Konsultacja – Joanna Ja∏osiƒska, Katarzyna G∏usek-Wojciechowicz

Nadzór merytoryczny – Marian Mahor

Korekta – Anna Kowalczyk, Ewa Kiedio

Sk∏ad i druk:J-PROPERTY03-936 Warszawa, ul. Zwyci´zców 20 lok. 2tel. 22 810 26 04

Publikacja bezp∏atna

© Wszelkie prawa zastrze˝one. Przedruk, kopiowanie i udost´pnianie materia∏ów w cz´Êci lub w ca∏oÊciz wy∏àczeniem u˝ycia w niezarobkowych celach edukacyjnych jedynie za zgodà wydawcy.

Publikacja OÊrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicà realizowana w ramach projektu Otwarta Szko∏a – System Wsparcia Uczniów Migrujàcych

wspó∏finansowanego ze Êrodków Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego

Ju˝ w czwartej klasie...

ZANIM ROZPOCZNIESZ NAUK¢

Wkrótce po przyjeêdzie do Warszawy, zaczà∏em przygotowania do nowej szko∏y. Kompletowa∏em(z pomocà rodziców) rzeczy, których lista by∏a doÊç d∏uga. Oto niektóre z nich:

● podr´cznikiJest ich ca∏kiem sporo. Pami´taj o tym przy wy-borze plecaka. W wi´kszoÊci polskich szkó∏uczniowie nie majà szafek, w których mo˝na zos-tawiç ksià˝ki, wi´c b´dziesz musia∏ nosiç je co-dziennie do szko∏y – oczywiÊcie, tylko na te przed-mioty, które sà w danym dniu. Zestaw obowiàzu-jàcych podr´czników kupià Ci Twoi rodzice/opie-kunowie. Ich wykaz otrzymajà w szkole (zwykleumieszczony jest tak˝e na stronie internetowej).

1

Przewodnik po polskich szko∏ach

CzeÊç! Nazywam si´ Bartek. Wróci∏em z rodzicami do Warszawy po kilku latach pobytu za gra-nicà. WiadomoÊç o kolejnej przeprowadzce i zmianie szko∏y przerazi∏a mnie. Jak to? Mam zos-tawiç swoich kolegów, przyjació∏? Dlaczego? Rodzice cierpliwie t∏umaczyli mi, ˝e tego wymagapraca taty. Jedynym pocieszeniem by∏o to, ˝e b´d´ móg∏ cz´Êciej widywaç si´ z moimi ukocha-nymi dziadkami. A szko∏a? To by∏a dla mnie wielka niewiadoma. Na samà myÊl wpada∏em w pa-nik´. Czy dam rad´? Dotychczas nie mia∏em problemów w szkole, ale w Polsce? A nowi koledzy,kole˝anki... jacy b´dà? Czy si´ polubimy?Rozpoczynajàc nauk´ w polskiej szkole, nie wiedzia∏em, jak tu b´dzie, i troch´ si´ ba∏em... Terazwszystko jest jasne i proste.Chc´ Ci pomóc w pierwszych dniach, tygodniach Twojego pobytu w nowej szkole. Postaram si´byç dla Ciebie dobrym przewodnikiem. Opowiem, co jest tutaj wa˝ne, co ciekawe, co mo˝e byçdla Ciebie nowe, nieznane, jak poradzi∏em sobie w trudnych sytuacjach. Mo˝e skorzystasz z moichdoÊwiadczeƒ? Mam nadziej´, ˝e szybko poczujesz si´ tu tak dobrze... jak ja.

● przybory szkolneZ zakupem przyborów oraz zeszytów poczekaj do rozpocz´cia roku szkolnego. Wtedy bowiemdowiesz si´ od nauczycieli, czego naprawd´ b´dziesz potrzebowa∏ na lekcjach.

NowoÊcià by∏ dla mnie dzienniczek ucznia.To taki specjalny zeszyt, w którym zapi-

sujesz sam (lub nauczyciele) wa˝ne in-formacje dotyczàce ˝ycia szkolnegom.in. o wycieczkach, imprezach

szkolnych, zebraniach rodziców z na-uczycielami. To tak˝e miejsce do przeka-

zywania informacji rodzicom o Twoimzachowaniu i ocenach. W moim dzienniczku

obok pochwa∏ (a by∏o ich niema∏o) zdarza∏y si´ uwagi,gdy troch´ si´ zapomnia∏em. Ale takie jest ˝ycie w szkole, wi´c nie nale˝y rozpaczaç nad uwagà,tylko popracowaç nad swoim zachowaniem.

● ubiór na lekcje wychowania fizycznego(tak˝e na basen, jeÊli takie zaj´cia sà przewi-dziane)

W mojej szkole obowiàzuje bia∏y t-shirt, ciemnesportowe spodenki i oczywiÊcie, obuwie sportowe.Czasami t-shirty mogà byç kolorowe. Informacjina temat obowiàzujàcego stroju podczas zaj´ç wy-chowania fizycznego udzieli ci wychowawca lubnauczyciel na pierwszej lekcji wuefu.

● buty na zmian´ (!) i worek do ich przechowywania

Zazwyczaj jest to obuwie sportowe, w którymchodzisz po szkole. Buty musisz zmieniçw szatni i zostawiç w worku w miejscu przeznaczonym dla Twojej klasy.Uwaga! Pami´taj, ˝e zmiana obuwia jest obowiàzkowa. W wielu szko∏ach wymagana jest ju˝w dniu rozpocz´cia roku szkolnego.

2

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

● strój codzienny i galowyW wi´kszoÊci szkó∏ wymagania dotyczàce codzienne-go stroju (szkolnego) wskazujà na jego kolorystyk´.Zazwyczaj sà to kolory: bia∏y, szary, niebieski, gra-natowy (takie te˝ obowiàzujà w mojej szkole).Poza tym ubranie powinno byç czyste i skromne,tzn. zwyczajne, bez wyszukanych ozdób.W niektórych szko∏ach wymagane sà ubrania specjalne,wyró˝niajàce uczniów, tzw. mundurki. JeÊli tak jest w Twojej szkole,wówczas rodzice/opiekunowie otrzymajà informacje, gdzie taki strój majà kupiç lub zamówiç.Natomiast ubiór galowy nosimy podczas uroczystoÊci szkolnych. Zwykle sk∏ada si´ z bia∏ej bluz-ki lub koszuli oraz spódnicy lub spodni w ciemnym kolorze (granatowy, czarny).

Uwaga! Dok∏adne informacje dotyczàce wymagaƒ szko∏y wobec uczniów (m.in. stroju, obuwia)przeka˝e Ci Twój wychowawca na pierwszym spotkaniu (na tzw. godzinie wychowawczej).Szczegó∏owe informacje na temat stroju obowiàzujàcego w danej szkole znajdujà si´w statucie szko∏y.

TWOJE SZKOLNE PRAWA I OBOWIÑZKI

W szkole masz wiele praw. Warto je znaç. Okazuje si´ wówczas, ˝e jest tu ca∏kiem fajnie. Owszem,bywa czasami ci´˝ko. Ale gdy si´ wie, gdzie szukaç pomocy, ∏atwiej poradziç sobie z k∏opotami.ZnajomoÊç uczniowskich praw bardzo w tym pomaga. Sam cz´sto z nich korzysta∏em.Oto niektóre z nich.

Masz prawo do:● zarówno nauki, jak i radosnej zabawy z rówieÊnikami

● opieki i wsparcia ze strony nauczycieli, gdy tego potrzebujesz

3

Przewodnik po polskich szko∏ach

MMóójj ppiieerrwwsszzyy ddzziieeƒƒ ww sszzkkoollee Dzieƒ pójÊcia do szko∏y zbli˝a∏ si´ nieuchronnie. Bardzo si´ ba∏em.

4

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

– Poradzisz sobie – pocieszali mnie rodzice. ¸atwo im mówiç, ale to nie oni pójdà do szko∏y. Niezna∏em tam nikogo. A co b´dzie, jeÊli mnie nie polubià albo nie b´dzie mi si´ tam podoba∏o?Mama zapewnia∏a, ˝e wszystko dobrze si´ u∏o˝y. Tak chcia∏em jej wierzyç, ale... Nadszed∏ wreszcie ten dzieƒ. Wsta∏em o wiele za wczeÊnie, choç zazwyczaj trudno mnie obu-dziç. Âniadanie ledwo prze∏knà∏em. Trzy razy sprawdza∏em, czy spakowa∏em do plecakawszystko, co potrzebne. Tym razem ja pospiesza∏em mam´. – Nie martw si´, zdà˝ymy... – uspo-kaja∏a mnie. Ale jak w takim dniu mo˝na byç spokojnym? Chwil´ potem wyszliÊmy. Szko∏a wyda∏a mi si´ ogromna. ZatrzymaliÊmy si´ przed pokojem nauczycielskim. Mama umówi-∏a si´ tam z mojà wychowawczynià, panià Kwiatowskà, która ju˝ czeka∏a. UÊmiechn´∏a si´ pro-miennie na nasz widok.– Dzieƒ dobry. Witam ci´. B´d´ twojà wychowawczynià. Masz na imi´ Bartek, tak? – zapyta∏a.Skinà∏em tylko g∏owà, bo nie mog∏em wykrztusiç s∏owa. By∏a mi∏a i poczu∏em, ˝e chce mi pomóc.Pani chwil´ rozmawia∏a jeszcze z mamà. – B´dzie dobrze. Prosz´ si´ nie martwiç – us∏ysza∏em.– Bartku, po˝egnaj si´ z mamà. Teraz zejdziemy do szatni. Poka˝´ ci, gdzie b´dziesz zostawia∏worek z butami, a potem pójdziemy do klasy – zwróci∏a si´ do mnie.Mama cmokn´∏a mnie w policzek. – Pa, kochanie. Trzymam kciuki. Pani dobrze si´ tobà zaopiekuje. B´d´ czeka∏a na ciebie po lek-cjach – powiedzia∏a i skierowa∏a si´ w stron´ drzwi wyjÊciowych.

***

Szatnia znajdowa∏a si´ na samym dole. Teraz by∏o tu t∏oczno i gwarno. Wychowawczyni wska-za∏a boks z napisem IVa. – To tutaj – powiedzia∏a. By∏o tam kilku ch∏opaków, którzy opowiadali o czymÊ z przej´ciem. – CzeÊç, widzieliÊcie ju˝ nowego? – us∏ysza∏em za swoimi plecami.– Nie... chyba... – nagle dostrzegli mojà obecnoÊç, bo przerwali rozmow´. – JesteÊ nowy? – zapyta∏ najwy˝szy z nich.– Tak... – odpowiedzia∏em cicho. – Mo˝e nie b´dzie êle – pomyÊla∏em.

● informacji o wymaganiach z poszczególnych przedmiotówTo wa˝ne, bo wtedy wiesz, co b´dzie sprawdzane przez nauczyciela, czego powinieneÊ si´ nauczyç,co musisz umieç, aby otrzymaç pozytywnà ocen´.

● otrzymania pomocy od nauczycieli w przypadku trudnoÊci w nauceJeÊli czegoÊ nie rozumiesz, proÊ o wyjaÊnienie. Nie czekaj, a˝ pojawià si´ k∏opoty.

● informacji, w jaki sposób b´dzie sprawdzane to, czego si´ w szkole nauczy∏eÊ

5

Przewodnik po polskich szko∏ach

– Gotowy? – us∏ysza∏em g∏os pani.– Tak – powiedzia∏em zgodnie z prawdà.Rozleg∏ si´ dzwonek. Szed∏em obok swojej wychowawczyni w kierunku sali, która znajdowa∏a si´ na koƒcu korytarza.Przed drzwiami uczniowie ustawiali si´ parami, czekajàc na nauczyciela. DwadzieÊcia par oczu wpatrywa∏o si´ we mnie z zaciekawieniem. WeszliÊmy do klasy. Wszyscy zaj´li miejsca. Czekali. Wychowawczyni stan´∏a obok mnie naÊrodku sali. – Przedstawiam wam nowego koleg´ – Bartka. Mam nadziej´, ˝e przyjmiecie go serdecznie. – Bartku – pani uÊmiechn´∏a si´ tajemniczo. – Wiem, ˝e pierwsze tygodnie mogà byç dla ciebietrudne. Dlatego Maciek b´dzie twoim przewodnikiem po naszej szkole. Usiàdê obok niego.I wskaza∏a ch∏opaka, który dopytywa∏ si´ o mnie w szatni. – CzeÊç – szepnà∏, gdy usiad∏em.– CzeÊç – odpowiedzia∏em. Pani spojrza∏a na nas i uÊmiechn´∏a si´ z wyrozumia∏oÊcià.Podczas przerwy ch∏opaki otoczyli mnie ciasnym ko∏em. – Grasz w pi∏k´? Lubisz gry komputerowe? Gdzie chodzi∏eÊ do szko∏y? – pada∏y pytania. – A wi´c b´d´ mia∏ z kim graç w pi∏k´ – ucieszy∏em si´.– Chodê, poka˝´ ci naszà sal´ gimnastycznà – zaproponowa∏ mój przewodnik. PobiegliÊmy.Do∏àczyli do nas Adam i Kacper.Przerwa up∏yn´∏a bardzo szybko. Wracajàc do klasy na matematyk´, poczu∏em, ˝e strach powoliust´powa∏. Mo˝e nie b´dzie êle...

● jawnej, sprawiedliwej i uzasadnionej oceny Twoich post´pów w nauce i zachowaniuWa˝ne jest, za co i dlaczego otrzyma∏eÊ ocen´. W ten sposób wiesz, co umiesz, a nad czym powi-nieneÊ jeszcze popracowaç. W kryteriach oceniajàcych zachowanie zapewne uwzgl´dniona b´dzie Twoja punktualnoÊç na za-j´ciach, przestrzeganie obowiàzujàcych w szkole zasad, np. zmiana obuwia, w∏aÊciwy ubiór.Szczegó∏owe informacje na ten temat otrzymasz nie tylko Ty, ale tak˝e Twoi rodzice.

● poznawania z odpowiednim wyprzedzeniem terminów przewidywanych klasówek, sprawdzia-nów wraz z okreÊleniem zakresu sprawdzanego materia∏u

W mojej szkole klasówki zapowiadano przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem. Ten terminjest po to, abyÊ móg∏ dobrze przygotowaç si´ do sprawdzianu. Pami´taj jednak, aby nie zabieraçsi´ do pracy dopiero ostatniego dnia. Na poczàtku myÊla∏em, ˝e to wystarczy. Ale nie mia∏emracji, przekona∏em si´ na klasówce z przyrody...

6

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

PPiieerrwwsszzaa jjeeddyynnkkaaPierwsza jedynka z przyrody troch´ mnie zaskoczy∏a.Sk∏ama∏bym, gdybym powiedzia∏, ˝e d∏ugo uczy∏em si´do klasówki. Przypomnia∏em sobie o niej póêno, zbytpóêno, ̋ eby dobrze si´ przygotowaç. CoÊ tam napisa∏em,ale... zobaczymy – pomyÊla∏em – mo˝e jakoÊ si´ uda.Wkrótce nadesz∏a chwila prawdy – dostaliÊmy spraw-dzone klasówki. Pani po∏o˝y∏a przede mnà sprawdziani jakoÊ takim dziwnym g∏osem powiedzia∏a: – Bartku, zostaƒ po lekcjach w klasie, musz´ z tobàporozmawiaç. Spojrza∏em na kartk´. Co? Jedynka? – wpad∏emw panik´. To by∏a moja pierwsza jedynka z przyrody. Tutaj niespodziewa∏em si´ pa∏ki. MyÊla∏em, ˝e dostan´ trój´, no mo˝e dwój´. Ale pa∏´? I tak mia∏em k∏o-poty z innymi przedmiotami, a tu jeszcze przyroda.

7

Przewodnik po polskich szko∏ach

Na lekcji nie mog∏em si´ skupiç. Zastanawia∏em si´, co mnie czeka... Na pewno nauczycielkab´dzie chcia∏a porozmawiaç z rodzicami – pomyÊla∏em. Gdy rozleg∏ si´ dzwonek, wszyscy wybiegli na korytarz. W klasie zosta∏a pani Nowakowska i ja. – Bartku, co si´ sta∏o? – zapyta∏a.– Troch´ si´ uczy∏em, ale jak zaczà∏em pisaç, to wszystko mi si´ pomiesza∏o... tyle tego by∏o... –t∏umaczy∏em niesk∏adnie. – Du˝o? – zdziwi∏a si´. – Dla mnie tak... ca∏y rozdzia∏... – wykrztusi∏em. OczywiÊcie, nie wspomnia∏em, ˝e do ksià˝kizajrza∏em dzieƒ przed klasówkà.– Ca∏y rozdzia∏? – oczy przyrodniczki przypomina∏y teraz dwa spodki kosmiczne. – Skàd wzià∏eÊ takie informacje? – zapyta∏a wyraênie zdziwiona.– Czy masz zeszyt? – zmieni∏a nagle temat.– Mam – odpowiedzia∏em i si´gnà∏em do plecaka. – No jasne, uwaga... – przemkn´∏o mi przez myÊl.Poda∏em zeszyt. Pani Nowakowska uwa˝nie przewraca∏a go kartka po kartce. Nagle zatrzyma∏awzrok na informacji, którà da∏a nam tydzieƒ temu. UÊmiechn´∏a si´. – Czy przed klasówkà zajrza∏eÊ do zeszytu? – zapyta∏a.– Nie, ale pami´ta∏em... – t∏umaczy∏em.– Na pewno? Prosz´, spójrz – wskaza∏a na stron´ z wklejonà informacjà. – Tutaj masz dok∏ad-nie napisane, co b´dzie sprawdzane na klasówce. Istotnie, rozdzia∏ si´ zgadza, ale nie wszystkietematy – wyjaÊni∏a cierpliwie.RzeczywiÊcie, w trzech punktach by∏o zapisane, z czego nale˝y przygotowaç si´ do klasówki.Dok∏adnie to, co by∏o na sprawdzianie. Gdybym przeczyta∏ t´ informacj´, nie by∏oby pa∏y, bo naprzygotowanie si´ wystarczy∏oby mi tyle czasu, ile poÊwi´ci∏em.– Dobrze, ˝e wyjaÊniliÊmy t´ spraw´ – pani wyraênie si´ ucieszy∏a. – Wiem, ˝e wiele rzeczy jestdla ciebie nowych. JeÊli czegoÊ nie wiesz lub nie rozumiesz, pytaj.– Dobrze – odpar∏em tym razem pewniej.– Rozumiem, ˝e chcesz poprawiç t´ jedynk´? – zapyta∏a niespodziewanie. – Te˝ pytanie – pomyÊla∏em i zdà˝y∏em tylko skinàç g∏owà.– W takim razie umawiamy si´ na popraw´ za tydzieƒ. Zaraz po lekcjach. Dobrze? Zdà˝ysz si´przygotowaç? – zapyta∏a.

Wa˝ne! JeÊli coÊ wydaje Ci si´ niejasne lub niezrozumia∏e, zapytaj. W ten sposób oszcz´dzisz sobiez∏ych ocen i zmartwieƒ.

● przedstawiania swojego zdania na tematy zwiàzane z ˝yciem szko∏y (nawet jeÊli nie wszyscysi´ z nim zgadzajà), pod warunkiem ˝e nikogo przy tym nie obra˝asz

● wyboru swoich przedstawicieli do samorzàdu szkolnego, który reprezentuje ca∏à spo∏ecznoÊçuczniowskà

● wyboru zaj´ç pozalekcyjnych zgodnie ze swoimi zainteresowaniamiSprawdê, jakie zaj´cia sà w Twojej szkole. Na pewno znajdziesz coÊ dla siebie. Ja zapisa∏em si´ do ko∏a ekologicznego i na treningi pi∏ki no˝nej. Pozna∏em tu nowych kolegówz innych klas.

Oprócz praw w szkole masz tak˝e obowiàzki

● Podstawowym obowiàzkiem ucznia jest przestrzeganie zasad obowiàzujàcych w szkole, doktórej chodzi.

Prawa i obowiàzki ucznia w Twojej szkole poznasz na spotkaniu z wychowawcà klasy. Zapewneich zapis znajduje si´ równie˝ w widocznym miejscu w szkole/klasie.

8

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

– Tak, tak – powtarza∏em jak automat.– Pami´taj tylko, ˝eby sprawdziç z czego b´dzie sprawdzian. Gdy coÊ nie b´dzie jasne, wiesz, comasz robiç. Tak?– Tak, pytaç – powtórzy∏em s∏owa przyrodniczki.– Mam nadziej´, ˝e teraz ju˝ dobrze napiszesz sprawdzian. Wierz´ w ciebie Bartku – podkreÊli∏a.I nie zawiod∏a si´. Tym razem przygotowa∏em si´ szybko... i skutecznie. Pomog∏o mi to, ˝edok∏adnie wiedzia∏em, co b´dzie sprawdzane. Klasówk´, oczywiÊcie, poprawi∏em – dosta∏empiàtk´! Pierwszà piàtk´! Super!

Ponadto do Twoich szkolnych obowiàzków nale˝y m.in.:

● punktualne ucz´szczanie na lekcje wed∏ug planu, który otrzymasz w szkole

Wa˝ne!Pierwsze tygodnie w szkole i tak nie sà ∏atwe, wi´c nie dodawaj sobie problemów.OczywiÊcie, zapewne zdarzy si´, ˝e spóênisz si´ lub b´dziesz nieobecny z naprawd´ wa˝-nych powodów. Wówczas powinieneÊ przynieÊç od rodziców usprawiedliwienie, czyli pisem-ne wyjaÊnienie przyczyny Twojej nieobecnoÊci lub spóênienia.

9

Przewodnik po polskich szko∏ach

SSppóóêênniiaallsskkii??Ka˝da lekcja rozpoczyna si´ od sprawdzenia listy obecnoÊci. JeÊli si´ spóênisz, nauczycielzaznaczy to w dzienniku. Spóênialscy cz´sto nara˝ajà si´ na z∏oÊliwe uwagi kole˝anek i kole-gów. Przekona∏em si´ o tym, gdy kolejny raz zbyt póêno wyszed∏em do szko∏y. Tym razemstanà∏em w drzwiach równo z dzwonkiem. Wtedy us∏ysza∏em g∏os Maçka, który mnie jeszczenie zauwa˝y∏.– Widzia∏eÊ Bartka? – pyta∏ Kacpra.– No, co ty? Przecie˝ on zawsze si´ spóênia. Pewnie dopiero wstaje – zaÊmia∏ si´ z∏oÊliwie.Pozostali do niego do∏àczyli.Poczu∏em si´ g∏upio. Zrozumia∏em, ˝e jestem przedmiotem drwin. Wszyscy ju˝ stali przed klasà i czekali na nauczycielk´.– CzeÊç – powiedzia∏em i stanà∏em na koƒcu.– CzeÊç, spóênialski – odpowiedzia∏ Kacper, ale tak, ˝eby wszyscy s∏yszeli. – Odczep si´ – burknà∏em. Pewnie dosz∏oby do awantury, gdyby nie pojawi∏a si´ nauczycielka.Szybko weszliÊmy do sali. Rozpocz´∏a si´ lekcja...Od tamtej pory wczeÊniej wychodzi∏em do szko∏y. Nie tylko przesta∏em si´ spóêniaç, ale mia∏emjeszcze czas pogadaç z ch∏opakami przed dzwonkiem.

W SZKOLE

Twój szkolny porzàdek dnia:● Zaj´cia w szko∏ach trwajà od poniedzia∏ku do piàtku.Lekcje rozpoczynajà si´ zazwyczaj o godz. 8.00. Do szko∏y powinieneÊ przyjÊç troch´ wczeÊniej, poniewa˝ zanim wejdziesz do klasy, w szatnimusisz zmieniç buty i zostawiç np. kurtk´ (jeÊli na dworze jest ju˝ zimno).Nad porzàdkiem w szatni oraz w ca∏ej szkole czuwajà panie woêne (przez dzieci cz´sto nazy-wane „ciociami”).

10

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

PPoosszzuukkiiwwaanniiaaPami´tam, jak pewnego razu zgubi∏em torb´ ze strojem sportowym. Przeszuka∏em wszystkow klasie, nie znalaz∏em. By∏y to moje pierwsze dni w szkole, wi´c nie bardzo wiedzia∏em, gdziejeszcze mam szukaç. Poza tym chodzi∏o o czas. Na piàtej lekcji mieliÊmy graç mecz z IVb.Zanosi∏o si´ na to, ˝e b´d´ oglàda∏ go z ∏awki. – Trzeba iÊç do wychowawczyni, mo˝e coÊ wymyÊli– pomyÊla∏em.Gdy powiedzia∏em, o co chodzi, pani Kwia-towska przyjrza∏a mi si´ uwa˝nie.– Na pewno przynios∏eÊ strój z domu?– zapyta∏a.– Tak, na sto procent – zapewni∏em.– A gdzie szuka∏eÊ? – W klasie – odpowiedzia∏em zgodniez prawdà.– Tylko? – zdziwi∏a si´. – Tak – odpowiedzia∏em. – No... i nakorytarzu – doda∏em. – W takim razie musimy poprosiç o pomoc – doda∏apo chwili i uÊmiechn´∏a si´. PoszliÊmy do pani woênej, która w∏aÊnie podlewa∏a kwiaty.

11

Przewodnik po polskich szko∏ach

– Mamy ma∏y problem – rozpocz´∏a wychowawczyni. – Czy dzisiaj nie znalaz∏a pani stroju spor-towego? Bartek twierdzi, ˝e gdzieÊ zostawi∏, ale nie wie gdzie. – Nie – odpowiedzia∏a. – Mia∏eÊ go w torbie czy w worku? – zapyta∏a, przerywajàc podlewanie.– W ciemnej reklamówce, to znaczy czarnej w bia∏e paski – stara∏em si´ wyjaÊniç jak najdok∏adniej.– Jaki by∏ kostium? Musimy wiedzieç, czego szukaç – dopytywa∏a.– Kostium? – zdziwi∏em si´. – Ja nie zgubi∏em kostiumu, tylko strój na wuef.– No w∏aÊnie o tym mówi´, o kostiumie sportowym – t∏umaczy∏a.– Granatowe spodenki i bia∏a koszulka z czarnym napisem... na Êrodku – odpowiedzia∏em.– Pomo˝e pani Bartkowi znaleêç zgub´? – zapyta∏a wychowawczyni. – Mam dy˝ur na pierwszympi´trze i musz´ tam iÊç – doda∏a.– OczywiÊcie, prosz´ si´ nie martwiç – zapewnia∏a pani woêna.I rozpocz´∏y si´ poszukiwania. Pani Ala jeszcze raz sprawdzi∏a wszystkie zakamarki na korytarzu,zajrza∏a do toalety. Nic.– W których miejscach dzisiaj jeszcze by∏eÊ? – zapyta∏a.– Tylko tutaj, a... i w szatni – przypomnia∏em sobie.– To zosta∏a nam do sprawdzenia tylko szatnia. JeÊli tam nie ma, to mo˝e jednak zostawi∏eÊ strójw domu. – Nie, na pewno nie – powiedzia∏em z przekonaniem. – Przecie˝ pami´tam, ˝e mia∏em go w szkole.ZeszliÊmy do szatni. Na ∏awkach nic nie le˝a∏o. – Sprawdzimy jeszcze w boksie – zdecydowa∏a pani Ala.Posz∏a po klucz, bo boksy sà zamykane, ˝eby nic nie zgin´∏o. Wróci∏a po chwili.Otworzy∏a drzwi i weszliÊmy do Êrodka. – O jest! – krzyknà∏em.Reklamówka le˝a∏a na pod∏odze pod moim wieszakiem. Teraz sobie przypomnia∏em! Gdy wiesza-∏em worek, po∏o˝y∏em jà tu, a potem spieszy∏em si´ i zapomnia∏em zabraç.– Dobrze, ˝e si´ znalaz∏. Nast´pnym razem pilnuj swoich rzeczy – powiedzia∏a pani Ala.– B´d´ – odpowiedzia∏em. – I dzi´kuj´.Pobieg∏em do klasy. Sytuacja zosta∏a opanowana. Do koƒca lekcji zosta∏o jeszcze pó∏ godziny.A potem... mecz.

● Ka˝da lekcja trwa 45 minut. Jej rozpocz´cie i zakoƒczenie sygnalizuje dêwi´k dzwonka.Twoje zaj´cia obowiàzkowe to:- j´zyk polski- historia- j´zyk obcy nowo˝ytny (o tym, jaki to j´zyk, decyduje szko∏a; zazwyczaj jest to j´zyk angielski)- matematyka- przyroda- muzyka- plastyka- technika- informatyka- wychowanie fizyczne- godziny z wychowawcà- religia/etyka – jeÊli nie chodzisz na te lekcje, w czasie ich trwania b´dziesz mia∏ zapewnionà

opiek´.

Przerwy● Przerwy mi´dzy lekcjami sà krótkie albo d∏ugie. Te pierwsze trwajà zwykle 5–10 minut,

d∏ugie 20 minut.D∏u˝sze przerwy to zazwyczaj:- przerwa Êniadaniowa – wtedy mo˝esz spo˝yç w klasie drugie Êniadanie (przyniesione z domu),- przerwa obiadowa – w tym czasie mo˝esz zjeÊç obiad w szkolnej sto∏ówce

(jeÊli w szkole jest taka mo˝liwoÊç).

Cz´sto na terenie szko∏y znajduje si´ sklepik, w którym podczas ka˝dej przerwy mo˝esz kupiç ma-∏e przekàski (coÊ do jedzenia) i napoje oraz drobne przybory szkolne, np. o∏ówki, gumki, zeszyty.

12

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

WW ssttoo∏∏óówwccee sszzkkoollnneejjPodczas d∏ugich przerw na korytarzach jest bardzo ma∏o uczniów. Zapytasz: Dlaczego? W tymczasie w szkolnej sto∏ówce wydawane sà obiady. W mojej szkole na pierwszej d∏ugiej przerwiejedzà dzieci z klas m∏odszych, a na drugiej – klasy starsze, czyli czwarte, piàte i szóste.

13

Przewodnik po polskich szko∏ach

Obiad, po który ustawiamy si´ w kolejce, sk∏adasi´ z zupy, drugiego dania i smacznego deseru. Aby nikt nikomu nie przeszkadza∏ podczasobiadu, nauczyciele pe∏nià tutaj dy˝ury. DwadzieÊcia minut to du˝o, zdà˝ysz zjeÊçobiad.

***

To zdarzy∏o si´ pierwszego dnia. Po historii wszyscy zerwali si´ z ∏awek.– Jesz obiad? – zapyta∏ Maciek, wybie-gajàc z klasy.– Tak – odpowiedzia∏em.– To szybko biegniemy, teraz trzeba zajàç kolejk´– wyjaÊni∏ ju˝ w drodze.DobiegliÊmy zdyszani, ale nie byliÊmy pierwsi. W drzwiach zatrzyma∏a nas dy˝urujàca nau-czycielka:– Tu jest sto∏ówka, nie boisko – przywo∏a∏a nas do porzàdku.Szybko weszliÊmy i wzrokiem szukaliÊmy wolnego miejsca. SzóstoklasiÊci siedzieli przy stolikachna koƒcu sali. Wi´kszoÊç miejsc by∏a ju˝ zaj´ta. Nagle zobaczyliÊmy Piotrka, który macha∏do nas r´kà i pokazywa∏ dwa wolne krzes∏a.– Chodê – Maciek pociàgnà∏ mnie w stron´ kolegi.Wzi´liÊmy sztuçce, po∏o˝yliÊmy na stole i poszliÊmy po zup´. Dzisiaj by∏a pomidorowa z ry˝em. Najbardziej lubi´ pomidorowà z kluskami, ale z ry˝em te˝mo˝e byç. JedliÊmy, troch´ rozmawialiÊmy. Ch∏opaki chcieli wiedzieç, jak by∏o w mojej poprzedniej szkole.Czas szybko mija∏. – Trzeba zajàç kolejk´ po drugie – przypomnia∏ Maciek.OdnieÊliÊmy talerze po zupie i stan´liÊmy w d∏ugiej kolejce. Nagle przed nami pojawi∏o si´ dwóchch∏opaków ze starszej klasy.

Wa˝ne!JeÊli jesz obiady w szkole, dowiedz si´, na której przerwie sà wydawane posi∏ki dla Twojejklasy.

Czas podczas przerwy mo˝esz sp´dziç:- na korytarzu,- w czytelni, bibliotece,

14

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

– Nie sta∏eÊ tu – powiedzia∏em do jednego z nich.– Co??? Jak to nie sta∏em?– Zwyczajnie, nie sta∏eÊ – nie ust´powa∏em.– Nie sta∏eÊ – popar∏ mnie Maciek.– Nie wymàdrzajcie si´ – w∏àczy∏ si´ drugi. – Jak starszy mówi, ˝e sta∏ tutaj, to znaczy, ˝e sta∏.– Ch∏opcy, co si´ dzieje? – us∏yszeliÊmy g∏os nauczycielki.– Nic, nic – odpowiedzieli szóstoklasiÊci. Ale nie uda∏o si´ im odwróciç uwagi pani.– W takim razie, co robicie w Êrodku kolejki, skoro dopiero przyszliÊcie? – zapyta∏a.– Bo, bo... oni nam zaj´li – t∏umaczyli si´.– Nieprawda – powiedzia∏ Maciek. – Nie sta∏eÊ tu – potwierdzi∏em s∏owa Maçka.– Natychmiast staƒcie na koƒcu kolejki – nauczycielka wyda∏a polecenie szóstoklasistom. Troch´ si´ ociàgali, ale nie mieli wyjÊcia. – Nie przejmuj si´, oni tak zawsze. Fajny z ciebie goÊç – powiedzia∏ z uznaniem Maciek. Nie wiedzia∏em, co powiedzieç, ale by∏o mi przyjemnie. – W koƒcu nie jestem tchórzem! – pomyÊla∏em.Na drugie by∏o jakieÊ mi´so, ziemniaki i surówka. Za mi´sem nie przepadam, wi´c zjad∏em ziem-niaki i surówk´. Rozleg∏ si´ dzwonek. Tak szybko min´∏o te dwadzieÊcia minut. W poÊpiechujedliÊmy deser (dzisiaj by∏ jogurt owocowy) i pobiegliÊmy do klasy. Przyznam szczerze, póêniej by∏em troch´ g∏odny.Na szcz´Êcie w szkole jest sklepik. Kupi∏em wi´c dro˝d˝ówk´. Pycha! G∏ód zniknà∏ ☺

- w sali gimnastycznej (tylko w niektórych szko∏ach) – powinieneÊ sprawdziç, kiedy Twoja klasamo˝e sp´dzaç tam przerwy,

- na boisku szkolnym (wiosnà, latem i jesienià) – tylko pod opiekà nauczyciela.

15

Przewodnik po polskich szko∏ach

NNaa pprrzzeerrwwiiee......Przerwy to bardzo przyjemny czas w szkole. Szkoda, ˝e trwajà tak krótko. Wszystko wtedyprzyspiesza. Tyle si´ dzieje. JeÊli nie mo˝emy wyjÊç na boisko, gramy w pi∏k´ na korytarzu, z tàró˝nicà, ˝e prawdziwà pi∏k´ zast´puje ma∏a lekka pi∏eczka lub mi´kki woreczek zwany „zoÊkà”.To nie to samo, ale zawsze coÊ. Na pierwszej lekcji wychowawczej pani zapowiedzia∏a, ˝e na korytarzu nie mo˝na graç w nog´.– A pi∏eczkà, takà malutkà... – zapyta∏ Tomek i z∏àczy∏ dwa palce w kó∏ko, ˝eby pokazaç, o jakàpi∏k´ mu chodzi.– Takà mo˝ecie – westchn´∏a pani, wyczuwajàc, ˝e lekko z nami nie b´dzie. – Ale spokojnie i bezawantur – doda∏a.– Jak mo˝na spokojnie graç w pi∏k´? – pomyÊla∏em, ale nie zapyta∏em, bo uzna∏em, ˝e panipewnie nie bardzo zna si´ na pi∏ce, chocia˝ jest ca∏kiem fajna.Ju˝ drugiego dnia w szkole, po dzwonku na przerw´, Wojtek pierwszy wybieg∏ na korytarz. – Ch∏opaki gramy? – zapyta∏ i wyciàgnà∏ pi∏k´ wielkoÊci tej do tenisa. By∏a bardzo lekka, boz gàbki. – Jasne, wybieramy sk∏ady – krzyknà∏ Tomek. – Ja i Wojtek, dobra?Ch∏opaki zgodzili si´. Teraz czekali na decyzje. Stanà∏em z boku, bo jeszcze nie czu∏em si´ zbyt pewnie w nowej klasie.– Kuba – Wojtek rozpoczà∏ ustalanie sk∏adów.– Maciek – powiedzia∏ Tomek.Wybierali na zmian´.– Ty... nowy, chcesz graç? – zapyta∏ Tomek.– Tak – odpowiedzia∏em bez namys∏u. Jasne, ˝e chcia∏em... Jak d∏ugo b´d´ nowy? Ale w tej chwililiczy∏o si´ tylko to, ˝e mog´ z nimi zagraç.– To chodê do nas – zdecydowa∏.Stanà∏em z ch∏opakami, których wybra∏ Tomek. Szybko ustaliliÊmy pozycje. Tomek na bramce,

16

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

ja z Maçkiem w ataku, Kuba w obronie. Pierwsze podanie nale˝a∏o do nas. Ju˝ na poczàtku uda∏omi si´ strzeliç bramk´.Nagle Przemek, nie mogàc odebraç Maçkowi pi∏ki, zaczà∏ kopaç w nogi przeciwnika. – Faul! Faul! – krzycza∏ Maciek, ∏apiàc si´ za kostk´.– Wcale, ˝e nie – Przemek nie chcia∏ si´ przyznaç.– Lepiej naucz si´ graç! – Maciek by∏ naprawd´ z∏y.– Sam si´ naucz! – wrzasnà∏ Przemek i popchnà∏ Maçka. Ten straci∏ równowag´, a upadajàc, za-czepi∏ o nogi Przemka i obaj wylàdowali na pod∏odze. Tomek chcia∏ ich rozdzieliç, za nim poszliinni. Do∏àczy∏em do nich. No i zacz´∏o si´. Na Maçku le˝a∏ Przemek, na Przemku Tomek, na Tomku ja. Trwa∏o to moment,bo nagle us∏yszeliÊmy:– Co tu si´ dzieje! – krzyknà∏ pan ¸ukasz, który w∏aÊnie dy˝urowa∏ na korytarzu.– Bo my... bawimy si´... – zaczà∏ t∏umaczyç Tomek.– Natychmiast uspokójcie si´! – podniós∏ g∏os, chyba dlatego, ˝eby us∏ysza∏ go tak˝e Maciek,który le˝a∏ na samym dole. – Poczàtek roku, a ju˝ rozrabiacie. JeÊli tak b´dzie wyglàda∏a waszazabawa, nie b´dziecie mogli tutaj graç. ZrozumieliÊcie?– Tak, tak... przepraszamy... ju˝ nie b´dziemy... – obiecaliÊmy.– Teraz wszyscy siadacie na ∏awce i przez pi´ç minut nikt nie ma prawa si´ z niej ruszyç. Jasne?– zapyta∏ g∏osem nieznoszàcym sprzeciwu.Spoceni, czerwoni z emocji wyplàtaliÊmy si´ z piramidy i usiedliÊmy. Pi´ç minut to dla nas wiecz-noÊç, ale nie by∏o rady. Zresztà zaraz by∏ dzwonek.

***

JeÊli nie lubisz podczas przerw przebywaç na korytarzu, mo˝esz sp´dziç je w bibliotece lub czy-telni. Tutaj mo˝na si´ uspokoiç, przejrzeç czasopisma, pomyÊleç. Po k∏ótni z Maçkiem cz´sto tuprzychodzi∏em. Co si´ sta∏o? O tym opowiem za chwil´.Rzadko pisz´ o dziewczynach, bo trzymajà si´ razem. I troch´ inaczej sp´dzajà czas. Gdy my gramy w pi∏k´ lub wymyÊlamy inne zabawy, one sp´dzajà czas w czytelni lub w biblio-tece, czasami spacerujà, ale zazwyczaj przesiadujà na korytarzach i ca∏y czas rozmawiajà.O czym, naprawd´ nie mam poj´cia... mo˝e o nas?

Po lekcjach

JeÊli masz k∏opoty w rozumieniu i mówieniu w j´zyku polskim, a tak˝e musisz uzupe∏niçwiadomoÊci z niektórych przedmiotów, nie zamartwiaj si´. Aby Ci pomóc, w szkole zostanà dlaCiebie zorganizowane

zaj´cia dodatkowe z j´zyka polskiego co najmniej 2 godziny tygodniowozaj´cia wyrównawcze z przedmiotu, 1 godzina tygodniowo z przedmiotuz którego masz zaleg∏oÊci (nie wi´cej ni˝ 3 godziny w tygodniu)

Ponadto w ofercie szko∏y znajdziesz

zaj´cia dodatkowe dla wszystkich uczniów do wyboru, np.● ko∏a zainteresowaƒ z ró˝nych przedmiotów● zaj´cia sportowe● ró˝norodne zaj´cia tematyczne● zaj´cia wyrównawcze

W wielu szko∏ach szczegó∏owa oferta zaj´ç znajduje si´ na tablicy og∏oszeƒ (wraz z nazwiskamiosób prowadzàcych), a tak˝e na stronie internetowej.JeÊli chcesz uzyskaç wi´cej informacji, zapytaj o to swojego wychowawc´ lub nauczyciela prowa-dzàcego zaj´cia.

17

Przewodnik po polskich szko∏ach

PPoommooccJu˝ po pierwszych lekcjach okaza∏o si´, ˝e b´d´ potrzebowa∏ pomocy. Najwi´ksze k∏opoty mia-∏em z j´zykiem polskim i historià. Na przerwie z kolegami porozumiewa∏em si´ bez trudu, alena lekcji nie zawsze wszystko rozumia∏em. Pod koniec pierwszego tygodnia by∏em przera˝ony, pomyÊla∏em: Katastrofa, nie dam rady. W pop-rzedniej szkole zaj´cia z polskiego mia∏em tylko w sobot´, troch´ sam si´ przygotowywa∏em (tzn.pomagali mi w tym rodzice), nic wi´c dziwnego, ˝e wiele rzeczy by∏o dla mnie zupe∏nie nowych. Pami´tam, to by∏ czwartek. Pod koniec zaj´ç nasza pani podesz∏a do mnie i powiedzia∏a:– Bartku, zostaƒ chwilk´ po lekcji, musz´ z tobà porozmawiaç.

18

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

– O co chodzi? – w myÊlach zrobi∏em szybki przeglàd „szkolnych wpadek”. Nie znalaz∏em nic,co kwalifikowa∏oby si´ na powa˝nà rozmow´. A mo˝e o czymÊ zapomnia∏em? Pani chyba zauwa-˝y∏a moje zdenerwowanie, bo zaraz doda∏a: – Nic si´ nie sta∏o. Wszystko w porzàdku. Musz´ ci przekazaç wa˝nà informacj´.Dzwonek. Dzieci wybieg∏y z klasy. Powoli w∏o˝y∏em ksià˝ki do plecaka.Pani usiad∏a naprzeciw mnie. Chwil´ patrzy∏a mi w oczy, a potem zapyta∏a:– Wszystko w porzàdku? Dogadujesz si´ z ch∏opcami? Kiwnà∏em g∏owà, zgodnie z prawdà. Jeszcze nie wiedzia∏em, ˝e i tutaj pojawi si´ k∏opot.– A nauka?OpuÊci∏em g∏ow´. – Nie bardzo...– Ale jest na to sposób... – stwierdzi∏a tak pewnie, jakby mia∏a gotowe rozwiàzanie. Musia∏em mieç bardzo zdziwionà min´. Widzàc moje zaskoczenie, wyjaÊni∏a:– Od najbli˝szego tygodnia b´dziesz mia∏ dodatkowe zaj´cia z j´zyka polskiego i historii. Dzi´kitemu szybko nadrobisz braki. A oto twój nowy plan uzupe∏niony o te lekcje, zaznaczy∏am jena zielono – poda∏a mi kartk´. – Wklej go do dzienniczka i poka˝ rodzicom. B´dziesz teraz troch´ póêniej koƒczy∏ lekcje. I jesz-cze jedno. Musisz mi coÊ obiecaç. – Co? – zapyta∏em wyraênie zaskoczony. – Gdy czegoÊ nie b´dziesz rozumia∏ lub coÊ oka˝e si´ zbyt trudne, po prostu pytaj. JeÊli niewiesz, jak powiedzieç to innemu nauczycielowi, przyjdê z tym do mnie, pomog´ ci. Nie obiecu-j´, ˝e wszystko zmieni si´ od jutra. Nie b´dzie ∏atwo. Nie zawsze wszystko uda ci si´ od razu,ale b´dzie coraz lepiej. Pomo˝emy ci – przekonywa∏a. – No tak – pomyÊla∏em – nie doÊç, ˝e nie nadà˝am ze wszystkim, to jeszcze dodatkowe lekcje.Kiedy b´d´ si´ bawi∏? Nie wspomn´ ju˝ o grze w pi∏k´. Mo˝e jeszcze b´dà zadawaç mi tam prace domowe! By∏em za∏amany. Z drugiej strony wiedzia-∏em, ˝e sam sobie nie poradz´, wi´c chyba... nie mam wyjÊcia.Wychowawczyni jakby czyta∏a w moich myÊlach, bo zaraz doda∏a:– Wiem, ˝e nie jesteÊ zachwycony, ale to naprawd´ nie potrwa d∏ugo. A jak nadrobisz zaleg∏oÊci,b´dziesz mia∏ wi´cej wolnego czasu – próbowa∏a mnie pocieszyç. Mia∏a racj´, choç by∏o ci´˝ko, czasami bardzo, ale... da∏em rad´.

19

Przewodnik po polskich szko∏ach

Wa˝ne!Tobie tak˝e si´ uda. JeÊli pojawià si´ k∏opoty, nie czekaj, a˝ same si´ rozwià˝à, bo tak si´nie stanie. Nie zamartwiaj si´, tylko proÊ o pomoc nauczycieli, porozmawiaj z rodzicami.Na pewno Ci pomogà, jak moja wychowawczyni.

Wyjazdy uwielbiane przez uczniów

Wycieczki – jednodniowe lub kilkudniowe (do ró˝nych ciekawych miejsc w Polsce, rzadziej zagranicà) organizowane przez nauczycieli (wychowawców) dla klasy lub uczniów z ró˝nych klas. Dzi´ki nim pozna∏em nie tylko pi´kne miejsca, ale tak˝e zaprzyjaêni∏em si´ z ch∏opakami i dziew-czynami z innych klas.

Zielone, bia∏e szko∏y – to zazwyczaj tygodniowy wyjazd (zielone szko∏y – wiosnà, latem;bia∏e szko∏y – zimà). Podczas tego pobytu cz´Êç czasu sp´dzamy na Êwietnej zabawie, „odstresowujàc si´” od szko∏y,cz´Êç na zaj´ciach lekcyjnych, ale „luêniejszych od tych w szkole”. Uczymy si´, ale nie ma pracdomowych, bo po po∏udniu zwykle organizowane sà zaj´cia sportowe lub krótkie wycieczki. Jestpo prostu fantastycznie!

Uwaga! Koszty wyjazdów pokrywajà rodzice uczniów. Majà oni tak˝e wp∏yw na podj´cie decyzjio zorganizowaniu tej formy wypoczynku dla dzieci.

W nowej klasie na lekcjach● Ka˝da klasa ma swojego wychowawc´. Prowadzi on zaj´cia przedmiotowe (np. z przyrody),

a ponadto godziny wychowawcze, na których omawiane sà wa˝ne tematy dotyczàce ˝yciaucznia, szko∏y, klasy.

Wychowawca to tak˝e ta osoba, do której powinieneÊ zwróciç si´, gdy masz k∏opot, np. dotyczàcynauki, kontaktów z innymi nauczycielami, konfliktów z rówieÊnikami. Jak wiele mo˝e zdzia∏aç wychowawca, wielokrotnie si´ przekona∏em. Gdyby nie pani Kwiatow-ska... nieraz wpad∏bym w prawdziwe tarapaty.

● Od czwartej klasy ka˝dego przedmiotu uczy inny nauczyciel.

Na pierwszych lekcjach dowiesz si´:● czego b´dà od Ciebie wymagali nauczyciele● w jaki sposób b´dzie sprawdzane to, czego si´ nauczy∏eÊ (prace klasowe, kartkówki, prace

domowe itp.)● o kryteriach oceniania Twoich prac i wypowiedzi (co jest oceniane, jak i w jakim wypadku mo-

˝esz poprawiç otrzymanà ocen´, jeÊli nie jesteÊ z niej zadowolony)● z jakim wyprzedzeniem b´dziesz informowany o terminach sprawdzianów● co zrobiç, jeÊli nie odrobi∏eÊ pracy domowej.

PowinieneÊ przygotowaç si´ na du˝à iloÊç prac domowych z ró˝nych przedmiotów. Trzeba dodaçjeszcze powtórzenia do klasówek, czytanie lektur. Mo˝na si´ pogubiç.Na poczàtku nie mog∏em tego ogarnàç. Tak by∏o ze sprawdzianem z przyrody.Musia∏em inaczej zaplanowaç sobie czas po zaj´ciach. Pomogli mi w tym rodzice, bo sam nieda∏bym rady. To du˝e wyzwanie, ale uda∏o si´. Skorzystaj z moich doÊwiadczeƒ. Zapisuj, co masz zadane, co musisz zrobiç. Jest tego tyle, ˝e na-prawd´ mo˝na zapomnieç. Nie odk∏adaj te˝ odrabiania prac na ostatnià chwil´. Mo˝e okazaç si´,˝e ze wszystkim nie zdà˝ysz w ciàgu jednego popo∏udnia. Pami´taj te˝, aby znaleêç czas na zaba-w´, sport, spotkania z przyjació∏mi.Gdy potrzebujesz dodatkowych informacji lub nie wszystko dobrze zrozumia∏eÊ – zapytaj nauczy-ciela, poproÊ o wyjaÊnienie. Nie przera˝aj si´ wymaganiami. Nauczyciele dostosujà je do Twoichmo˝liwoÊci.

Ocenianie● Twojà prac´ nauczyciele oceniajà na bie˝àco. ● Na koniec semestru i roku szkolnego nauczyciele wystawià Ci oceny koƒcowe z ka˝dego

przedmiotu oraz ocenià Twoje zachowanie na podstawie jasnych, znanych uczniom kryteriów. JeÊli nie znasz kryteriów lub nie wszystko jest dla Ciebie jasne – poproÊ wychowawc´ o wyjaÊ-nienie. Zasady oceniania w szkole omówione sà w Wewnàtrzszkolnym Systemie Oceniania(WSO).

20

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

21

Przewodnik po polskich szko∏ach

Za wyniki w nauce otrzymujesz jednà z ocen w skali 1–6:

celujàcy – 6

bardzo dobry – 5

dobry – 4

dostateczny – 3

dopuszczajàcy – 2

niedostateczny – 1

Najwy˝sza ocena to 6 – Super!; najni˝sza – 1 – Trzeba popracowaç.

Oceniane jest tak˝e Twoje zachowanie. Wystawia je wychowawca po konsultacji z Twoiminauczycielami. Mo˝e ono zostaç ocenione jako:

wzorowe

bardzo dobre

dobre

poprawne

nieodpowiednie

naganne

U kogo szukaç pomocy?● JeÊli masz problem, z którym nie potrafisz sobie poradziç, i nie wiesz, co masz zrobiç, zwróç

si´ o pomoc do swojego wychowawcy lub pedagoga szkolnego. To osoba, która pomagauczniom radziç sobie z trudnymi sytuacjami i emocjami. Mo˝esz liczyç na dyskrecj´.

22

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

PPrrzzeeggrraannyy mmeecczzMyÊla∏em, ˝e z tà sytuacjà sam sobie poradz´... Ale zaczn´ od poczàtku. Z ch∏opakami uk∏ada-∏o mi si´ ca∏kiem dobrze. Walczy∏em z zaleg∏oÊciami z ró˝nych przedmiotów, tyle mia∏em do nad-robienia, ale pami´ta∏em, co obieca∏em wychowawczyni, i nawet jeÊli zdarza∏y si´ niepowodzenia(a zdarza∏y!) nie poddawa∏em si´. Od niedawna zaczà∏em chodziç na treningi pi∏ki no˝nej.Wszystko by∏o w porzàdku a˝ do dnia meczu z IVb. Zwykle gra∏em w ataku, zaproponowali,˝ebym stanà∏ na bramce. Zgodzi∏em si´, niepotrzebnie. Mo˝esz si´ domyÊliç, co si´ sta∏o. Totalnakl´ska. Okaza∏em si´ ∏amagà. PrzegraliÊmy 4:1. Ch∏opaki byli na mnie wÊciekli.– Sami mnie namawialiÊcie – stara∏em si´ wyjaÊniç.– Skoro by∏eÊ gwiazdà w dru˝ynie w tamtej szkole i sta∏eÊ na bramce, to myÊleliÊmy, ˝e napraw-d´ jesteÊ dobry – powiedzia∏ Kuba.– Nic takiego nie mówi∏em, gra∏em w dru˝ynie, ale na bramce sta∏em tylko kilka razy. I nie by∏em˝adnym gwiazdorem – t∏umaczy∏em.– Kim? Kim? Gwiazdorem? – rechotali.No i zacz´∏o si´.– Gwiazdor-∏amaga – wyÊmiewali si´.– Odczepcie si´ ode mnie – powiedzia∏em.– Bo co? Bo poskar˝ysz si´ pani? Mo˝e si´ jeszcze rozp∏aczesz? – prowokowa∏ mnie Kuba.– Odczep si´ – powtórzy∏em.By∏o mi bardzo przykro. Nie mog∏em si´ rozp∏akaç. Tylko tego brakowa∏o. To by∏aby ju˝ klapana ca∏ej linii. Nawet Maciek nie stanà∏ w mojej obronie.MyÊla∏em, ˝e to chwilowe, ale nie mia∏em racji. Na przerwach ch∏opaki jak zwykle grali, ale mnienie chcieli. Sta∏em z boku, sam. Tak jak pierwszego dnia. Znów by∏em obcy. – Nie przejmuj si´ – us∏ysza∏em nagle czyjÊ g∏os. To by∏a Julka, która od czasu mojej k∏ótniz ch∏opakami uwa˝nie mnie obserwowa∏a. – Zachowujà si´ jak ma∏e dzieci. Chodê do czytelni– zaproponowa∏a. Kolejne przerwy sp´dza∏em w∏aÊnie tam. Nie wiedzia∏em, co zrobiç. Próbowa∏em porozmawiaçz ch∏opakami, ale nikt mnie nie s∏ucha∏. Czy mo˝e jednak pójÊç do pani Kwiatowskiej? Mo˝e

● JeÊli êle si´ czujesz (boli Ci´ g∏owa, brzuch lub masz inne dolegliwoÊci),powiedz o tym wychowawcy lub piel´gniarce szkolnej (jeÊli w tym czasie nie b´dzie ich w szko-le, poproÊ o pomoc innego nauczyciela). Oni zawiadomià Twoich rodziców/opiekunów, którzyodbiorà Ci´ ze szko∏y.

23

Przewodnik po polskich szko∏ach

i na t´ sytuacj´ coÊ poradzi? Julka, jakby odgadujàc moje myÊli, te˝ podsun´∏a mi to rozwià-zanie. A jeÊli si´ dowiedzà? Nawet nie chcia∏em o tym myÊleç.Nie mia∏em innego pomys∏u. Poprosi∏em wychowawczyni´ o rozmow´. Jeszcze tego samego dniawys∏ucha∏a mnie. – Tylko niech im pani nic nie mówi, bo mnie wyÊmiejà... – poprosi∏em cicho.– Bàdê spokojny, nikt si´ nie dowie... coÊ wymyÊlimy. B´dzie dobrze – zapewni∏a mnie na po˝eg-nanie. Powiedzia∏a to tak, ˝e jej uwierzy∏em. I kolejny raz si´ nie zawiod∏em. Czy rozmawia∏a z ch∏opakami? Nie wiem. Na pewno z panià od wychowania fizycznego, bo od tejpory coraz cz´Êciej mia∏em szans´ wykazaç si´ ca∏kiem niez∏à grà, ale tym razem w ataku.Atmosfera poprawia∏a si´, czu∏em to. Po kolejnym wygranym meczu, podczas którego strzeli∏emdwie bramki, Maciek przybi∏ mi piàtk´. Za nim poszli inni. Odetchnà∏em z ulgà.Znów by∏o jak dawniej.

NNiieessppooddzziieewwaannyy aattaakk ggrryyppyyZ∏e samopoczucie jest cz´stà wymówkà, aby uniknàç pisania klasówki czy pytania.Nauczyciele o tym wiedzà i nie zawsze dajà si´ nabraç. Nawet jeÊli podst´p si´ uda, to klasówk´i tak musisz napisaç, tylko w póêniejszym terminie. Ale nie to mam na myÊli. Gdy naprawd´ êle si´ czujesz, nie udawaj bohatera. To by∏ poczàtek tygodnia. Zapowiada∏ si´ ca∏kiem ciekawie. W poniedzia∏ek i wtorek po lekcjach mie-liÊmy mieç dodatkowy trening przed zawodami, w Êrod´ kino, w czwartek zawody. Âwietny tydzieƒ. Podczas weekendu by∏em z rodzicami u naszych znajomych na Mazurach. WróciliÊmy w niedzie-l´ wieczorem. W poniedzia∏ek rano troch´ bola∏a mnie g∏owa, ale nic nie mówi∏em. Pierwsze lekcje

24

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

jakoÊ przesz∏y. Na matematyce rozwiàzywaliÊmy zadania. Zwykle nie mia∏em z tym problemów.Dzisiaj nie mog∏em si´ skupiç. W prostych przyk∏adach robi∏em b∏´dy. Po kolejnej pomy∏cew dzia∏aniu matematyczka spojrza∏a na mnie zdziwiona.– Co si´ dzieje, Bartku? Wszystko w porzàdku? Rozumiesz to? – dopytywa∏a si´ wyraêniezaniepokojona.– Nie wiem, tak, tak – odpowiedzia∏em jednym tchem na wszystkie pytania.– Co ci jest? – zapyta∏ cicho Maciek.– Nie wiem, jakoÊ tak dziwnie si´ czuj´ – powiedzia∏em szeptem.– Idê do piel´gniarki – poradzi∏.– CoÊ ty! A trening? Przytaknà∏. Ale pani nie da∏a za wygranà.Pod koniec lekcji podesz∏a do mojej ∏awki.– Czy dobrze si´ czujesz? – zapyta∏a.– Nie bardzo, ale... – nie wiedzia∏em ju˝, copowiedzieç.Dotkn´∏a r´kà mojego czo∏a.– No, mój drogi, wszystko jasne. Maszeruj dopiel´gniarki. Maçku, pójdê z Bartkiem.– Ale ja mam zaraz trening – t∏umaczy∏em.– Trening treningiem, ale coÊ mi si´ wydaje, ˝e niedzisiaj... – idêcie ju˝, ponagla∏a nas. – Podczasprzerwy przyjd´ do gabinetu – doda∏a.– Mo˝e to nic powa˝nego – pociesza∏ mnie Maciek.– Co si´ dzieje? – zapyta∏a pani piel´gniarka, gdy weszliÊmy do gabinetu.– Bo ja troch´ êle si´ czuj´ i boli mnie g∏owa i mi´Ênie, wszystko mnie boli... – stara∏em si´ wyjaÊniç.– A ty? – zwróci∏a si´ do Maçka.– Ja przyszed∏em z kolegà, bo pani prosi∏a. Zaraz tu b´dzie – wyjaÊni∏.– To poczekaj, a Tobie – zwróci∏a si´ do mnie – zmierzymy najpierw temperatur´, a potem zobaczymy.– Ale ja mam zaraz trening – t∏umaczy∏em.– Spokojnie, wyjmij ju˝ termometr.

Wa˝ne daty w szkolnym kalendarzu

Miesiàc Wydarzenie/Wydarzenia

wrzesieƒ Rozpocz´cie roku szkolnegoW szko∏ach obowiàzuje strój galowy.

paêdziernik 14.10. Dzieƒ Edukacji Narodowej

listopad 01.11. Wszystkich Âwi´tych Dzieƒ wolny – nie idziemy do szko∏y.

11.11. Âwi´to Niepodleg∏oÊci – Narodowe Êwi´to obchodzone dla upa-mi´tnienia rocznicy odzyskania przez Polsk´ niepodleg∏oÊci.Dzieƒ wolny – nie idziemy do szko∏y.

grudzieƒ 06.12. Miko∏ajkiDzieƒ pe∏en niespodzianek.

23.12. – 01.01. Ferie Êwiàteczne Odpoczywamy ☺

25

Przewodnik po polskich szko∏ach

– No, mój ma∏y, 39 stopni. To nie ˝arty. Trzeba po∏o˝yç ci´ do ∏ó˝ka – stwierdzi∏a. – Na treningpójdziesz, jak wyzdrowiejesz – doda∏a.Zawiadomiono mam´. Przyjecha∏a natychmiast. Okaza∏o si´, ˝e to grypa. W domu przele˝a∏emca∏y tydzieƒ. Za naszà dru˝yn´ pozosta∏o mi tylko trzymaç kciuki. I pewnie pomog∏o, bo zaj´liÊmy drugie miejsce!

24.12 – 26.12. Âwi´ta Bo˝ego NarodzeniaTe dni sp´dzamy razem z rodzinà.

styczeƒ 01.01. Nowy Rok Dzieƒ wolny. Âwi´tujemy!

06.01. Âwi´to Trzech Króli Dzieƒ wolny.

luty Ferie zimowe – 2 tygodnie (czasami te˝ w stycz-niu – to okreÊla Minister Edukacji Narodowej)Mamy dwa tygodnie na odpoczynek i nabranie si∏ dopracy w nast´pnym semestrze. Niektórzy z nas wyje˝d˝ajàw tym czasie na zimowiska, obozy, niektórzy odpoczy-wajà w domu.

marzec Âwi´ta Wielkanocne – ferie – 6 dni w marcu /kwiecieƒ lub w kwietniu

Ten czas sp´dzamy z rodzinà.

21.03. Pierwszy dzieƒ wiosny (Âwi´to Wiosny)W wielu szko∏ach ten dzieƒ to jeden z najbardziej koloro-wych dni w roku. Sà zabawy, konkursy, mi∏e niespo-dzianki. Zazwyczaj ubieramy si´ wtedy bardzo kolorowo(czasami nawet Êmiesznie ☺) i Êwi´tujemy.

maj 01.05. Âwi´to PracyDzieƒ wolny – to Êwi´to pracy, wi´c Êwi´tujemy i odpoczywamy.

26

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

02.05. Dzieƒ Flagi Rzeczypospolitej Polskiej (a tak˝e DzieƒPolonii i Polaków za Granicà)To Êwi´to naszych symboli narodowych – bardzo wa˝nych dla ka˝degoPolaka. Organizowane sà uroczyste apele, spotkania.

03.05. Âwi´to Konstytucji 3 MajaÂwi´tujemy rocznic´ uchwalenia Konstytucji 3 Maja,która stanowi∏a wyraz g∏´bokiego patriotyzmu i umi∏o-wania wolnoÊci przez Polaków. Dzieƒ wolny.

czerwiec 01.06. Dzieƒ Dziecka Nasze Êwi´to! W szkole nie ma lekcji, ale jest znakomitazabawa!

Koniec roku szkolnego – ostatni tydzieƒ czerwcaDzieƒ wyczekiwany przez wszystkich uczniów.A teraz zas∏u˝ona nagroda! ☺

lipiec WakacjeWspania∏y czas, na który czekajà wszyscy uczniowie ☺– odpoczynek od nauki i szko∏y.

sierpieƒ WakacjePodró˝e, przygody, leniuchowanie...

27

Przewodnik po polskich szko∏ach

NA KONIEC SZKO¸Y PODSTAWOWEJ...

SprawdzianW kwietniu szóstoklasiÊci w ca∏ej Polsce piszà sprawdzian. Przystàpienie do niego jest jednymz warunków ukoƒczenia szko∏y podstawowej. Uczniowie klas szóstych, którzy nie przystàpià do sprawdzianu, muszà to zrobiç w nast´pnymroku, gdy˝ w takim przypadku powtarzajà te˝ ostatnià klas´ (szóstà).Sprawdzianu nie mo˝na nie zdaç, ale i nie mo˝na go poprawiç. Niezale˝nie od uzyskanego wy-niku, gdy ukoƒczysz szko∏´ podstawowà, b´dziesz przyj´ty do gimnazjum w swoim obwodzie(blisko miejsca zamieszkania).ZaÊwiadczenie o wyniku sprawdzianu (w skali punktowej 0–40 pkt.) otrzymasz razem ze szkol-nym Êwiadectwem.

Uwaga!JeÊli jednak zamierzasz wybraç gimnazjum le˝àce poza obwodem Twojego zamieszkania,wynik sprawdzianu mo˝e mieç wp∏yw na przyj´cie do wymarzonej szko∏y.

28

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

Wiesz ju˝ prawie wszystko... Wierz´, ˝e polubisz t´ szko∏´. Powodzenia �Bartek

Co warto wiedzieç? – wskazówki dla rodziców

Rodzicu, Twoje dziecko rozpoczyna nauk´ w nowej szkole, w nowych warunkach. To powinieneÊ wiedzieç o edukacji w Polsce...

● Nauka w polskich szko∏ach publicznych jest bezp∏atna.

● Prawo do nauki w równym stopniu obejmuje obywateli polskich jak i cudzoziemców niezale˝-nie od p∏ci, narodowoÊci, statusu prawnego (np. prawo do nauki przys∏uguje dziecku tak˝ew przypadku, gdy rodzice majà nieuregulowany status na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, zostali pozbawieni praw obywatelskich).

● W Polsce wszystkie kwestie zwiàzane ze szkolnictwem sà ÊciÊle uregulowane przez prawo. Obo-wiàzek szkolny rozpoczyna si´ z poczàtkiem roku szkolnego, w tym roku, w którym dziecko koƒ-czy 6 lat, i trwa do ukoƒczenia gimnazjum (jednak nie d∏u˝ej ni˝ do ukoƒczenia 18 roku ˝ycia).

● Obowiàzek szkolny w Polsce dotyczy tak˝e cudzoziemców. Korzystajà oni z nauki w szko∏achna takich samych zasadach jak obywatele polscy.

● JeÊli wybierasz tzw. szko∏´ obwodowà (mieszczàcà si´ w rejonie zamieszkania dziecka), nale-˝y z∏o˝yç podanie o przyj´cie dziecka do szko∏y. Odbywa si´ ono z urz´du.W przypadku wyboru szko∏y poza obwodem (rejonem zamieszkania) przyj´cie dziecka uzale˝-nione jest od posiadania przez szko∏´ wolnych miejsc w klasach. Wi´cej o procedurach przyj´cia na stronie wwwwww..oottwwaarrttaasszzkkoollaa..ppll

● Decyzj´ o przyj´ciu dziecka do wszystkich klas szko∏y podstawowej i gimnazjum podejmujedyrektor szko∏y. O przyj´ciu dziecka do klasy programowo wy˝szej ni˝ pierwsza klasa szko∏ypodstawowej podejmuje dyrektor po zebraniu niezb´dnych dokumentów oraz opinii.

● W celu stworzenia dziecku w∏aÊciwego wsparcia edukacyjnego dyrektor przeprowadza tzw. wst´pnàdiagnoz´ wiadomoÊci i umiej´tnoÊci. W przeprowadzaniu diagnozy mogà wziàç udzia∏ nauczyciele.

● Twoje dziecko wchodzàce do polskiego systemu edukacji (zarówno obywatel polski, jak i cudzo-ziemiec) ma prawo do dodatkowych zaj´ç j´zyka polskiego w wymiarze pozwalajàcym na opano-wanie j´zyka w stopniu umo˝liwiajàcym mu udzia∏ w obowiàzkowych zaj´ciach edukacyjnych(w wymiarze nie ni˝szym ni˝ 2 godziny tygodniowo, maksymalnie przez okres 12 miesi´cy).

29

Przewodnik po polskich szko∏ach

● JeÊli dziecko realizowa∏o inny program, w celu wyrównania ró˝nic programowych z konkret-nych przedmiotów mo˝e skorzystaç z (indywidualnych lub prowadzonych w ma∏ych grupach)zaj´ç wyrównawczych w wymiarze 1 godziny tygodniowo z danego przedmiotu. Uwaga! ¸àczny wymiar godzin dodatkowych (z zaj´ciami j´zyka polskiego) nie mo˝e byç wy˝-szy ni˝ 5 godzin lekcyjnych tygodniowo.

● Uczniowi udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna w celu zapewnienia pe∏negowsparcia w zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia. Z inicjatywà udzielenia pomocy mo˝e wystàpiç rodzic, nauczyciel, wychowawca, poradnia psy-chologiczno-pedagogiczna, asystent romski, pomoc nauczyciela. Wi´cej informacji na stronie wwwwww..oottwwaarrttaasszzkkoollaa..ppll

● W porozumieniu z dyrektorem oraz za zgodà organu prowadzàcego zagraniczna placówka dyplo-matyczna lub konsularna albo stowarzyszenie kulturalno-oÊwiatowe danej narodowoÊci mogàorganizowaç w szkole nauk´ j´zyka i kultury kraju ucznia z obywatelstwem obcego paƒstwa.Warunkiem uruchomienia takich zaj´ç jest zg∏oszenie w szkole podstawowej i gimnazjum co naj-mniej 7 uczniów tej szko∏y z obywatelstwem danego paƒstwa, a w szkole artystycznej co najmniej14 cudzoziemców. Zaj´cia sà organizowane w wymiarze do 5 godzin lekcyjnych tygodniowo.

● Pomoc materialna udzielana uczniom na podstawie ustawy o systemie oÊwiaty ma na celuzmniejszenie ró˝nic w dost´pie do edukacji wynikajàcych z trudnej sytuacji materialnejucznia. Stypendium szkolne mo˝e byç przyznane uczniom w ró˝nych formach, m.in.:- ca∏kowitego lub cz´Êciowego pokrycia kosztów udzia∏u w zaj´ciach edukacyjnych, w tym wy-

równawczych, wykraczajàcych poza zaj´cia realizowane w szkole w ramach planu nauczania,- ca∏kowitego lub cz´Êciowego pokrycia kosztów udzia∏u w zaj´ciach edukacyjnych realizowa-

nych poza szko∏à, np. wycieczki dydaktyczne,- pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym, np. zakup podr´czników szkolnych.

Pami´taj, ˝e pierwsze tygodnie (mo˝e nawet miesiàce) w szkole dostarczà Twojemudziecku i Tobie wielu emocji zwiàzanych z nowymi obowiàzkami.

● Po zapisaniu dziecka do szko∏y, zapytaj, jakie podr´czniki i zeszyty powinieneÊ zakupiç – tonale˝y do obowiàzków rodziców!

30

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

Zazwyczaj wykaz obowiàzujàcych podr´czników, a tak˝e inne wa˝ne informacje dla uczniówi rodziców znajdujà si´ na stronie internetowej szko∏y (posiada je wi´kszoÊç szkó∏).

● W polskich szko∏ach wymagane jest od rodziców wyposa˝enie dziecka w przybory niezb´d-ne w czasie nauki. W starszych klasach, jeÊli nie ma wyraênych dyspozycji nauczyciela,nale˝y wstrzymaç si´ z zakupem przyborów do rozpocz´cia roku szkolnego.

● W wydatkach uwzgl´dnij tak˝e zakup stroju sportowego, obuwia na zmian´ i worka do jegoprzechowywania (w polskich szko∏ach to bardzo wa˝ne), stroju na basen (jeÊli takie zaj´cia sàprzewidziane).

● Zadbaj tak˝e o skompletowanie dla swojego dziecka stroju uczniowskiego: codziennego i tzw.galowego. W niektórych szko∏ach obowiàzujà specjalne stroje (tzw. mundurki), w innychwymagania dotyczàce codziennego stroju ucznia formu∏owane sà ogólnie i odnoszà si´ do ko-lorystyki (zazwyczaj: bia∏y, szary, granatowy, czarny) i charakteru: „schludne”, „skromne”.Stroje galowe to zwykle bia∏e bluzki lub koszule oraz granatowe lub czarne spódnice albospodnie.Szczegó∏owe wymagania dotyczàce stroju sà zapisane w dokumentach szko∏y – w statucie szko∏y. Informacje na ten temat uzyskasz od wychowawcy klasy. Zapytaj tak˝e, kiedy uczeƒ powiniennosiç strój galowy. To wa˝ne, by dziecko, które i tak jest w nie∏atwej dla niego sytuacji, nie prze˝ywa∏o dodatko-wego stresu dotyczàcego ubioru.

● Koniecznie porozmawiaj z wychowawcà na temat wymagaƒ szkolnych, zanim Twoje dzieckopojawi si´ w szkole. Dowiedz si´, jakie sà oczekiwania nauczyciela w stosunku do rodziców,podziel si´ swoimi obawami, wspólnie ustalcie sposób komunikowania si´, gdy b´dzie tegowymaga∏o dobro dziecka.

● W szko∏ach dzia∏a Rada Rodziców. Jest to spo∏eczny organ stanowiàcy reprezentacj´ rodzicówuczniów. Sà to przedstawiciele wszystkich rodziców uczniów danej szko∏y wybrani w demo-kratycznych wyborach. Reprezentujà oni ogó∏ rodziców w szkole, np. w kontaktach z radàpedagogicznà oraz poza szko∏à, np. we wspó∏pracy z radami rodziców innych szkó∏. W celuwspierania dzia∏alnoÊci statutowej szko∏y lub placówki Rada Rodziców mo˝e gromadziç fun-dusze z dobrowolnych sk∏adek rodziców oraz innych êróde∏. WysokoÊç sk∏adki okreÊlana jestprzez Rad´ Rodziców w ka˝dej szkole. Op∏aty na Rad´ Rodziców sà dobrowolne.

31

Przewodnik po polskich szko∏ach

● Warto zapoznaç si´ z dokumentami szko∏y, w których mo˝na znaleêç wa˝ne informacje, np.jak dziecko b´dzie oceniane, jak szko∏a dba o bezpieczeƒstwo, czy poznaç zasady pracy szko∏y.Takie wa˝ne dokumenty to: Statut Szko∏y, Szkolny Program Profilaktyki, Program Wycho-wawczy, Plan Pracy Szko∏y oraz Wewnàtrzszkolny System Oceniania (WSO).

● Gdy chcesz, aby dziecko jad∏o obiady w szkole, zg∏oÊ si´ do wychowawcy (on wska˝e osob´,z którà nale˝y za∏atwiç formalnoÊci, m.in. op∏ata za obiady) lub do sekretariatu szko∏y.W wi´kszoÊci szkó∏ znajdujà si´ sto∏ówki, w których uczniowie o wyznaczonych porach (tzw.przerwy obiadowe) mogà zjeÊç goràcy posi∏ek. Drugie Êniadanie przynoszà z domu i jedzà jew klasie podczas przerwy Êniadaniowej.

Porady● Pomimo wielu obowiàzków postaraj si´ uwzgl´dniç w swoim planie czas dla swojego dziecka.

Teraz naprawd´ b´dzie bardzo potrzebowa∏o Twojego wsparcia.

● Rozmawiaj z dzieckiem o jego nowych kole˝ankach/kolegach i nauczycielach. To dla niegobardzo wa˝ne.

● Zachowaj spokój, gdy dziecko w domu odreagowuje szkolny stres. Powodem takiego zachowa-nia nie jest z∏oÊliwoÊç, tylko chwilowe pogorszenie nastroju wynikajàce z nowej sytuacji.

● Wyka˝ zrozumienie, gdy dziecko b´dzie mia∏o problem: z nauczycielem czy z rówieÊnikami.Wys∏uchaj go cierpliwie. Musi czuç, ˝e go rozumiesz i z ka˝dym szkolnym problemem mo˝e si´do Ciebie zwróciç.

● Chwal dziecko za osiàgni´cia i pomagaj w rozwiàzywaniu problemów (nie oznacza to, ˝e maszza nie wykonywaç zadania!). Pami´taj, szko∏a to miejsce, gdzie dziecko ma si´ uczyç, a nie wewszystkim byç najlepsze.

● Wspomagaj dziecko, gdy ma problem ze szkolnymi zadaniami. JeÊli trudnoÊci zaczynajà byçdotkliwe (nie radzi sobie z naukà), koniecznie porozmawiaj o tym z nauczycielem (z którympowinieneÊ byç w sta∏ym kontakcie). Wspólnie ustalcie, jak wesprzeç dziecko w takiej sytuacji.

● JeÊli chcesz, by Twoje dziecko ch´tnie chodzi∏o do szko∏y, rozmawiaj z nim nie tylko o nauce,ale tak˝e o relacjach z osobami i wspieraj je zawsze, gdy tego potrzebuje.

32

Szko∏a podstawowa – cz´Êç II

PRZEDSZKOLE (przygotowanie do edukacji szkolnej)

Obowiàzkowy egzamin zewn´trzny dla uczniów koƒczàcych gimnazjum

GIMNAZJUM (III etap edukacyjny – 3 lata)

SZKO¸A PONADGIMNAZJALNA (IV etap edukacyjny – szko∏a do wyboru)

LICEUM OGÓLNOKSZTA¸CÑCE

(3 lata)

LICEUM PROFILOWANE

(3 lata)

TECHNIKUM(4 lata)

ZASADNICZASZKO¸A ZAWODOWA

(2–3 lata)

MATURA

egzamin zewn´trzny

STUDIA WY˚SZEstudia pierwszego stopnia

studia drugiego stopnialub SZKO¸A POLICEALNA (1–2,5 roku)

MATURA

egzamin zewn´trzny

TECHNIKUMUZUPE¸NIAJÑCE

(3 lata)

UZUPE¸NIAJÑCELICEUM

OGÓLNOKSZTA¸CÑCE(2 lata)

STUDIA WY˚SZEstudia pierwszego stopnia

studia drugiego stopnialub SZKO¸A POLICEALNA (1–2,5 roku)

obowiàzek szkolny do 16 roku ˝ycia bez obowiàzku naukiobowiàzek nauki do 18 roku ˝ycia

SCHEMAT SYSTEMU EDUKACJI

W POLSCE

SZKO¸A PODSTAWOWA (od 6/7 roku ˝ycia – I i II etap edukacyjny – 6 lat)

I etap edukacyjny – kl. I–III (3 lata)

Obowiàzkowy sprawdzian zewn´trzny dla uczniów koƒczàcych szko∏´ podstawowà

II etap edukacyjny – kl. IV–VI (3 lata) TU JESTEÂ➡

www.powroty.otwartaszkola.pl