1

Szanowni Państwo.

W niedzielę 26 czerwca 2011 roku odbyło się uroczyste otwarcie I Festiwalu Ogrodo-

wego w Bolestraszycach. Koncepcja festiwalu zrodziła się w wyniku realizacji projektu

badawczego MNiSW: Sztuka krajobrazu i w krajobrazie na tle przemian w sztuce prze-

łomu XX i XXI wieku. Festiwal cieszył się dużym zainteresowaniem lokalnych i ogólno-

polskich mediów: prasy, radia i telewizji. Myślę, że podobnym zainteresowaniem bę-

dzie się cieszył w prasie specjalistycznej. Zrealizowano dziesięć ogrodów o średnicy

12 i 15 metrów. Były one otoczone płotami z żywej wikliny wykonanymi przez pra-

cowników Arboretum w Bolestraszycach. Okazali oni również ogromną pomoc przy

realizacji ogrodów. Dyrektor Arboretum dr Narcyz Piórecki otoczy ogrody opieką do

końca sezonu. Istnieje w związku z tym możliwość kontynuacji festiwalu w następnych

latach. Mimo skromnej liczby ogrodów reprezentowane były wszystkie istotniejsze

trendy obecne we współczesnej sztuce ogrodowej a także w sztuce ekologicznej i w

sztuce krajobrazu. Reprezentowana była także polska tradycja tej dyscypliny sztuki.

Podczas otwarcia festiwalu autorzy przedstawiali założenia ideowe i formalne, które

nimi kierowały przy tworzeniu ogrodu. Założenia te zostały umieszczone, obok nazwy

ogrodu i nazwisk jego twórców, na tabliczkach informacyjnych przy wejściu do

ogrodu. W trakcie otwarcia Festiwalu projektanci ogrodów przekazywali gościom

swoje założenia ideowe związane z realizacją prezentowanych dzieł. Pragnę Pań-

stwu przesłać podstawowe informacje o poszczególnych ogrodach, zdjęcia, które

wykonałem oraz pismo z podziękowaniem za patronat organizacyjny, merytoryczny i

prasowy festiwalu.

Wejście na teren festiwalu i prezentacja ogrodów

Ogród l. Ogrodosfera ( 12 m.)

Autorzy. Pracownia Architektury Krajobrazu Zielony Zakątek Joanna Patrycja Kor-

czak-Wodnicka z zespołem w składzie: Agnieszka Chadaj; Agnieszka Galińska; Joan-

na Karaś. www.projektogrodu.pl.

Idea ogrodu: Ogrodosfera łączy sferę materialną i duchową, dzięki czemu przestrzeń

kreowana przez nas jest bliżej człowieka i jego potrzeb. Inspiracją ogrodu było dla

nas koło... krąg... kula... sfera i tak jak świat składa się z kolejnych warstw i sfer (np.

atmosfera, hydrosfera), tak i nasz ogród jest wielowarstwowy przede wszystkim w

2

wymiarze duchowym, emocjonalnym. Idee te przekazujemy poprzez kompozycję.

Kompozycja ogrodu: W naszym ogrodzie przenikają się łuki, kręgi, kule, miękkie linie,

w dwuwymiarze i trójwymiarze. Od zewnętrznej strefy buforowej otaczającej ogród

przechodzimy przez zróżnicowane energetycznie wnętrza ogrodu. Pomiędzy dyna-

miczną, żywą łąką, a szklanym, ochładzającym strumieniem, biegnie wijąca się

ścieżka, prowadząca do bezpiecznego wnętrza altany. Kulista altana - sfera jest

głównym elementem przyciągającym uwagę - „sercem ogrodu", W ogrodzie zasto-

sowałyśmy kruszone szkło, metal, żwir, kamienie. Główną strukturę roślinną naszego

ogrodu stanowią byliny. Wprowadzamy je do ogrodów, ponieważ nadają im cha-

rakter, ich zmienność dodaje emocji i kolorytu.

Zdjęcia:

Komentarz: Ogród jest realizowany przez firmę z dużym doświadczeniem projekto-

wym i wykonawczym, wspartą przez współpracujące z nią inne firmy. Realizacja od-

wołuje się do ogrodów wykonanych w międzynarodowym stylu pokazywanym na

czołowych wystawach. Zwarta kompozycja przestrzenna jest wyprowadzona ze skali

i kształtu działki. Dobrze zestawione tradycyjne i nowoczesne materiały: byliny, ka-

mień, szkło i stal. Mimo zdecydowanej formy przyjazna użytkownikom.

Ogród 2. Ogród zatrzymanych chwil. ( 12 m.)

Autorzy: Maja Skibińska, Aleksandra Wiktorko

Idea ogrodu. Koncepcja zagospodarowania ogrodu pokazowego zrodziła się z

przemyśleń nad istotą pojęcia "ogród". To nie tylko miejsce uprawy roślin i wypoczyn-

ku. Fakt, że w ogrodzie spędzamy czas, pozwala nam wzbudzić emocjonalną więź z

miejscem, w którym przebywamy. Ogród jest przestrzenią, w której często przeżywa-

my wyjątkowe, ulotne chwile, do których potem wracamy pamięcią. Żałujemy, że

nie możemy ich zatrzymać. W toku rozmyślań nad pomysłem na aranżację ogrodu

szukałyśmy motywów kojarzących się z możliwością utrwalenia chwili, zatrzymania

tego, co wartościowe. Zdecydowałyśmy się na umieszczenie w ogrodzie fotografii,

czyli uchwyconych, ulotnych obrazów, pełniących funkcję estetyczną oraz stano-

wiących dominujące elementy w kompozycji przestrzeni. Fotografie umieszczone

zostaną w koszach gabionowych – elementach wyposażenia ogrodu (murki, siedzi-

ska). Ustawione będą one pośród falujących traw. Aranżacja cechuje się prostotą

formy, stonowaną kolorystyką z niewielką ilością ozdobnych elementów.

3

Zdjęcia

Komentarz: Ogród realizowany przez zespół łączący pracę badawczą z zawodową.

Kompozycja oparta na podziale okręgu w rysunku podłogi z mocnymi punktami o

charakterze fabularnym. Reprezentuje nurt społeczny uwzględniający partycypację

w tworzeniu ogrodu. Zastosowano nowoczesne materiały, ale raczej jako elementy

dekoracyjne a nie konstrukcyjne: trawy, konstrukcje gabionowe, plansze fotograficz-

ne.

Ogród 3. Wierzby i woda. ( 15 m.)

Autorzy: Stanisław Dziubak; Arboretum Bolestraszyce

Idea ogrodu. Użycie wikliny żywo rosnącej i wikliny ściętej w formach wyplatanych.

Umieszczenie jej w charakterystycznym dla niej otoczeniu. Kumaki zajęły staw na-

tychmiast i dały o sobie znać.

Zdjęcia

Komentarz: Arboretum w Bolestraszycach jest znane z promocji wikliny jako tworzywa

artystycznego. Odbywają się tam plenery grupujące artystów realizujących dzieła w

tym materiale na skalę międzynarodową. Wykonane na plenerach prace są ekspo-

nowane w arboretum. Instalacje wykonane z materiałów naturalnych w przestrzeni

otwartej są charakterystycznymi elementami współczesnej sztuki ogrodowej. Ogród

pokazuje podstawowe cechy takich instalacji: związanych z ziemią, użytkowych,

przestrzennych, wykorzystujących odbicie w wodzie. Stanisław Dziubak jest pionierem

sztuki tworzonej w wiklinie.

4

Ogród 4. Impresje z ogrodem wiejskim w tle. ( 12 m.)

Autorzy: Irena Pełczyńska - IPROJEKT

Idea ogrodu. Impresje z ogrodem wiejskim w tle to mój hołd tradycji. Temu co przemi-

ja, a wcale nie musi. Wspomnieniom z dzieciństwa wielu z nas. Malowniczości wiej-

skich zagród utrwalonych w malarstwie. Roślinom łatwym w uprawie i odwdzięczają-

cym się niezawodnie pięknym kolorowym kwieciem, własnościami leczniczymi, od-

żywczymi, albo wszystkim jednocześnie. Życiu toczącemu się w zgodzie z naturą, po-

rami roku, potrzebami roślin i zwierząt. Impresje z ogrodem wiejskim w tle to również

zachęta dla tych, którzy mogą przywrócić swoim obejściom sielski charakter. Żeby

nie bali się powrotu i docenili potencjał, jaki drzemie w samej architekturze wiejskich

zabudowań spragnionej bujnej, kwiecistej oprawy.

Zdjęcia

Komentarz: Ogród realizowany przez firmę pragnącą kontynuować tradycję polskie-

go ogrodu w jego romantycznym wydaniu. Kompozycja oparta na podziale na dwa

zróżnicowane barwą wnętrza i symboliczną oś. Układ przestrzenny stopniowany do

dominanty na zakończeniu osi. Elementami wyposażenia są dekoracyjne obiekty

postrustykalne obok kwiatów tworzące ogród. Ogród reprezentuje występujący tak-

że w innych krajach romantyczny nurt rustykalny.

Ogród 5. Instalacja ogród światła. ( 12 m.)

Autorzy: Anna Długozima, Jeremi T. Królikowski, Dorota Krug, Beata Rothimel, Anna

Różańska, Michał Skrobot, Tomasz Turczynowicz, Karolina Wlazło

Idea ogrodu. Ogród tworzyć się będzie spontanicznie bez ustalonego z góry planu.

Uczestniczyć w tworzeniu może każdy. Oświetlona świecami „Drabina Jakubowa”

jako metafora przemijania od wzrastania (budowa i wznoszenie drabiny) poprzez

„Katastrofę pożaru” – „Oblicze Boga” do odrodzenia w formie zielonych pnączy wy-

rastających z popiołu. W nocy zapalany krąg życia umożliwia każdemu do wspólne-

go przeżywania jego misterium

5

Zdjęcia

Komentarz: Ogród reprezentuje nurt procesualny, częsty we współczesnej sztuce.

Proces tworzenia ogrodu rozpoczął się wcześniej w formie konceptualnej – w rezul-

tacie wykonany przede wszystkim przez doktorantów Katedry Sztuki Krajobrazu

SGGW. Kompozycja oparta na elementach symbolicznych wyprowadzonych z

układu działki. Krąg życia biegnie wokół ogrodzenia, w centrum dominantą wysoko-

ściową jest Drabina Jakubowa. Instalacja oparta na ogniu była dokumentowana

nocą i funkcjonuje jako dzieło filmowe.

Ogród 6. Ogród znaczeń i ogród morze. ( 15 m.)

Autorzy: Magdalena Dębowska, Karolina Grygoriew, Izabela Myszka-Stąpór, Jan Ryl-

ke, Anna Wilczyńska

Idea ogrodu. Ogród składa się z trzech charakterystycznych dla wszystkich ogrodów

sektorów. Wejściowego z zadaszoną bramą, gdzie wita nas postać ogrodniczki - po-

staci Festiwalu. Środkowego ogrodu znaczeń z roślinami użytkowymi i ozdobnymi.

Zamykającego krajobrazu z ogrodem morzem. Ogród znaczeń to krótka opowieść o

człowieku i jego miejscu we wszechświecie. Zamierzeniem autorów było stworzenie

ogrodu pełnego znaków, znaczeń i symboli, ogrodu, który czytamy nie tylko oglą-

damy. Dzieląc okrągły teren na cztery części odnosimy się do stron świata. Kolejny

podział odnosi się do polskiego krajobrazu z górami i morzem wyznaczającymi dolną

i górną granice z pasem pomiędzy nimi. Różnice między lewą i prawą stroną ogrodu

mają ukazywać dwoistą naturę sztuki oraz emocjonalną i logiczną naturę człowieka.

Ogród przechodzi w krajobraz, który jest alegorią morza oraz rytmu jakiemu ono pod-

lega. Są to przypływy i odpływy wyznaczane przez księżyc. Taki rytm ma wpływ na

otaczającą naturę. W koncepcji odzwierciedlone jest to poprzez powtarzane, płyn-

ne linie, przedstawiające najpierw zbiornik wodny i fale, następnie piasek wyczuwal-

ny gołą stopą i roślinność (trawy) tworzące szum podobny do szumu fal. Ogród poru-

sza więc różne zmysły: słuch, dotyk i wzrok.

6

Zdjęcia

Komentarz: Kompozycja ogrodu jest zdominowana przez altanę wejściową, użytko-

wą, bardziej odnoszącą się do festiwalu niż do istniejącego za nią ogrodu, który z

początkowej osiowości przechodzi w zenistyczny niebyt. Sam ogród jest ilustracyjny,

bardziej odnoszący się do symboli znaczeń niż ich cech formalnych. Razem stanowi

postmodernistyczny zbiór elementów gotowych, symbolicznych przestrzeni, użytko-

wych i ozdobnych roślin.

Ogród 7. Ogród ludzi i zwierząt. ( 12 m.)

Autorzy: Izabela Dymitryszyn, Agata Jojczyk, Marta Dymitryszyn, Michał Gałek

Idea ogrodu. Koncepcja, oparta na ogrodach św. Franciszka, ma stworzyć ogród,

który służy człowiekowi i współwystępującym w przestrzeni gatunkom zwierząt –

owadom: motylom, trzmielom i pszczołom dziko żyjącym. Człowiek pielęgnuje ogród

stwarzając warunki bytowania rodzimym gatunkom zwierząt, w zamian otrzymuje

ogród pełen kolorów, dźwięków i zapachów przyrody, przypominający raj. Stopnio-

wy rozwój roślin sprzyja pojawianiu się coraz większej różnorodności owadów. Sprzyja

też pojawianiu się coraz liczniejszych kolorów, zapachów, ruchu i dźwięków, wyda-

wanych przez owady. Kompozycja przestrzenna podkreśla ogólny kształt działki.

Wsparta jest o plan okręgu średnicy 12 m. Układ przestrzenny ma na celu stworzenie

wyizolowanego z przestrzeni azylu człowieka i zwierząt, czyli wnętrza ogrodowego

zbudowanego z trzech okręgów. Zewnętrzny tworzy rabata z krzewów i bylin wyso-

kich do 1 m, stanowiący przestrzeń bytowania zwierząt. Środkowy okrąg to trawnik

użytkowany przez człowieka wypoczywającego w ogrodzie. Okrąg wewnętrzny to

rabata ziołowa, utworzona z niskich bylin aromatycznych.

7

Zdjęcia

Komentarz: Kompozycja ogrodu – centralna i oparta na wiklinowym kręgu jest pod-

porządkowana jego użytkownikom, przede wszystkim drobnym, bytującym blisko

ziemi użytkownikom. Wpisuje się w nurt ekologiczny sztuki ziemi (earth art), która w

tym wypadku została zrealizowana w formie parteru ogrodowego.

Ogród 8. Od powietrza, głodu, ognia i wojny... ( 15 m.)

Autorzy: Beata J. Gawryszewska, Jan Rylke, Janusz Skalski

Idea ogrodu. Ogród żywiołów. Żywioły łączą się i przenikają zgodnie z zasadą, że

…rodzi wodę, woda rodzi ziemię, ziemia rodzi ogień, ogień rodzi wiatr, wiatr rodzi

wodę, woda rodzi… Ta zasada została wyryta w kamieniu, żeby podkreślić jej trwa-

łość i zasadniczość. Otacza ją naturalna łąka z nasion zebranych w górach przez

Łukasza Łuczaja. Kwiaty tej łąki mówią o żywiołach, które pozostają w harmonii i two-

rzą w ogrodzie obraz piękna naszej przyrody. Łąka jest podzielona na 4 części, bro-

nione przez opiekunów polskiego krajobrazu, którzy korygują żywioły do ludzkiej skali:

Świętego Izydora, rządzącego ziemią, który chroni przed głodem, Świętego Rocha,

rządzącego powietrzem, który chroni przed zarazą, Świętego Floriana, rządzącego

ogniem, który chroni przed pożarem, Świętego Jana Nepomucena, rządzącego

wodą, który chroni przed powodzią. Dzięki ich opiece nasza przyroda zachowuje

swoje naturalne piękno a równocześnie jest ogrodem, w którym możemy to piękno

podziwiać.

8

Zdjęcia

Komentarz: Także tu ogród jest nim tylko z nazwy. Przedstawia krajobraz w jego z jed-

nej strony symbolicznym (kapliczki) z drugiej strony realnym (zestaw roślin łąkowych)

kształcie. Kompozycja także krajobrazowa: miękka ortogonalność, odniesienie do

stron świata, wyraźnie zaznaczone centrum na skrzyżowaniu dróg. Widać, że autorzy

są z Katedry Sztuki Krajobrazu SGGW.

Ogród 9. Ogród minimalistyczny. ( 12 m.)

Autorzy: Marcin Furtak, Wojciech Kosiński, Przemysław Kowalski, Miłosz Zieliński

Idea ogrodu. Ogród jest próbą kreacji współczesnego ogrodu tematycznego za

pomocą prostych środków wyrazu. Przeplatanie się materiału przyrodniczego i kultu-

rowego jest intencją przedstawienia wpływu człowieka na swoje środowisko. Każde

działanie ludzkie nie pozostaje bez znaczenia dla środowiska przyrodniczego i w

mniejszy lub większy sposób je przekształca. Jednak człowiek będąc częścią przyro-

dy jest od niej zależny. Działania ludzkie zawsze będą wiązały się z wykorzystywaniem

materiału przyrodniczego oraz dodawaniem nowych wartości. Ściana wykonana z

bambusowych palików – materiału naturalnego ale przetworzonego symbolizuje

ludzką chęć i potrzebę budowania – dodawania wartości – tworzenia środowiska

zbudowanego. Oszczędność środków wyrazu i minimalistyczny charakter przestrzeni

ma być manifestem porządkowania środowisk przyrodniczego i zbudowanego z

chaosu i bezładu będących skutkiem poprzemysłowej i ponowoczesnej kultury.

Ogród komponowany jest na zasadzie wnętrza ogrodowego wyznaczonego za po-

mocą obiektywnej ściany z bambusowych palików po lewej stronie, oraz bardziej

konkretnej ściany tworzonej przez żywopłot ze Śliwy ‘pissardii’, z prawej. Podstawa

wnętrza wyłożona jest żwirem oraz bylinami. Komunikacja typu sectio – przez środek

ogrodu – odbywa się po kamiennych płytach oraz ambulatio – po obwodzie zało-

żenia – za pomocą nawierzchni szutrowej.

9

Zdjęcia

Komentarz: Ogród minimalistyczny, ale skomponowany na zasadzie wnętrza z opra-

cowaną podłogą, ścianami i elementami wolnostojącymi. Wyraźnie zaznaczony

przód, tył; lewa i prawa strona. Pokazany w ogrodzie dekonstruktywizm, w którym

elementy konstrukcyjne pełnią rolę dekoracyjną. Autorzy z Pracowni Projektowania

Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej

Ogród 10. Ogród emocji. ( 12 m.)

Autorzy: Magdalena Fryz, Kinga Findysz, Sylwia Curyło, Ewelina Babiarz, Katarzyna

Płachta, Agata Mucha, Maria Mucha, Anna Rusztowicz, Agnieszka Mech, Justyna

Warchoł, Patrycja Paździor.

Idea ogrodu. Tematem projektu są emocje wyrażone w ogrodzie poprzez formę,

strukturę, barwę. Będzie można zauważyć pozytywne jaki i negatywne uczucia jakie

towarzyszą nam w codziennym życiu. Ogród został zaprojektowany w stylu moderni-

stycznym, w formie pokazowej i wypoczynkowej. Rośliny w tym ogrodzie przejdą me-

tamorfozę i przeistoczą się w aktorów komedii i dramatu w rolach pierwszoplano-

wych. W projekcie dużą uwagę zwróciłyśmy na ekologię, recykling, środowisko i pro-

blemy dzisiejszych czasów. Nasz ogród w 70-80% jest stworzony z rzeczy które dawno

wyszły z użytku i zamiast trafić na wysypisko śmieci dostały drugą szansę, duszę i za-

stosowanie. Chcemy uświadomić innych, jak ważny jest recykling a z odrobiną wy-

obraźni i wytrwałości można stworzyć coś z niczego. Wspólną ideą jest połączenie

wszystkich elementów w jedną całość.

Zdjęcia

10

Komentarz: Podobnie prosta kompozycja oparta na okrągłym parterze, ale związa-

nym ze ścianami ogrodu. Ogród ma liczne odniesienia do sztuki ekologicznej w jej

wczesnym wydaniu: wspólnotowość, bliskość ziemi, łączenie elementów podnoszo-

nych z odpadowymi i naturalnymi. Duże zaangażowanie i wkład emocjonalny. Za-

cięcie dydaktyczne. Autorki są studentkami architektury krajobrazu Uniwersytetu Rze-

szowskiego.

Kierownik Katedry Sztuki Krajobrazu

Szkoły Głównej Gospodarstwa

Wiejskiego w Warszawie

Dyrektor Arboretum i Zakładu Fizjografii

w Bolestraszycach

Jan Rylke Narcyz Piórecki