Sylabus - Wydział Nauk o...

Sylabus

Wydział:

Wydział Nauk o ŚrodowiskuKierunek:

Ochrona środowiskaSpecjalność:

Systemy waloryzacji środowiskaPoziom studiów:

Studia drugiego stopniaForma studiów:

Stacjonarne

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIEWydział Nauk o Środowisku

Sylabus przedmiotu/modułu - część A

13957-20-B EKOTOKSYKOLOGIAECTS: 3 ECOTOXICOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADToksyczność. Podstawy toksykokinetyki, procesy podziału, transformacja, transport, biokoncentracja, biomagnifikacja. Podstawytoksykodynamiki. Zależność efektu toksycznego od dawki substancji. Testy toksyczności. Mechanizmy obrony organizmów przed toksycznością.Molekularne i komórkowe mechanizmy toksyczności. Przegląd efektów wywołanych działaniem rozmaitych ksenobiotyków występujących wśrodowisku, a w szczególności metali, pestycydów, polichlorowanych bifenyli, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych,"estrogenów" środowiskowych, dioksyn, ropy naftowej i substancji ropopochodnych, oraz toksyn sinicowych. Toksykologia genetyczna.Substancje genotoksyczne i biomonitoring mutagenności mikrozanieczyszczeń. Wpływ zanieczyszczeń na populacje i zespoły; zmiany dynamikipopulacji. Podstawy oceny zagrożeń toksykologicznych środowiska.

ĆWICZENIAPrzepisy BHP. Test U Manna- Whitneya, Test Wilcoxona. Testy toksyczności letalnej na rybach. Fitotoksyczność metali; MikrobiotestPhytotoxkit. Przygotowanie, przeprowadzenie doświadczenia i analiza danych. Seminarium: Toksyczność metali dla roślin i zwierząt.Fizjologiczne skutki działania zanieczyszczeń. Skutki działania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) na krew ryb.Fizjologiczne skutki działania zanieczyszczeń. Zmiany histopatologiczne w wątrobie ryb wskutek zatrucia WWA. Ekspresja genów pod wpływemtoksycznych substancji chemicznych. Demonstracja: reakcja PCR i RT-PCR. Ekspresja genów pod wpływem toksycznych substancjichemicznych. Pomiar stopnia indukcji genu CYP1A u pstrąga tęczowego. Seminarium: Toksyczność WWA.Test kometkowy (Comet assay) ijego zastosowanie w badaniu genotoksyczności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Zaliczenie ćwiczeń

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie z czynnikami decydującymi o toksyczności wybranych substancji zanieczyszczających rozmaite ekosystemy oraz toksykologicznymimetodami badań.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W04+, P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K02+, P2A_K05+,P2A_K07+, T2A_W02+, T2A_W04+, T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K03+, T2A_K07+, R2A_W04++, R2A_W06+, R2A_K01+,R2A_K02+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W02+, K_W06+, K_U02+, K_K01+, K_K02+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student opisuje wybrane substancje zanieczyszczające środowisko i objaśnia ich toksyczne działanie (K_W02, K_W06)UmiejętnościU1 - Klasyfikuje reakcje organizmów i formułuje proste hipotezy dotyczące toksyczności wybranych zanieczyszczeń, interpretuje informacjepochodzące z badań ekotoksykologicznych (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Dyskutuje, wykazuje aktywną postawę w odniesieniu do lokalnych i regionalnych problemów ochrony środowiska (K_K01)K2 - Współpracuje z innymi studentami przy doświadczeniu naukowym (K_K02)K3 - Wykazuje krytycyzm w wyrażaniu opinii na temat zagrożeń toksykologicznych środowiska (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Walker C. H., Hopkin S. P., Sibly R. M., Peakall B. , 2002r., "Podstawy ekotoksykologii", wyd. PWN Warszawa, 2) Brzuzan, P., Jurczyk, Ł.,Woźny, M., Łuczyński, M.K., 2007r., "Ćwiczenia z toksykologii molekularnej. Materiały PDF, dostępne na stronie: http://biotechnology.keyland.biz/pdf/tox_mol_updated.pdf,", 3) Tejs, S, 2008r., "The Ames test: a methodological short review", wyd. Environmental Biotechnology, t.4, s.7-14, 4)Manahan, S., 2010r., "Toksykologia środowiska, aspekty chemiczne i biochemiczne", wyd. PWN Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Penningroth, S., 2010r., "Essentials of Toxic Chemical Risk Science and Society", wyd. CRC Press London, 2) Brzuzan, P., Woźny, M.,Łuczyński, M. K., Góra, M., Ciesielski, S., Kuźminski, , 2007r., "Cyclopenta[c]phenanthrene induction of CYP1A in brain of rainbow trout(Oncorhynchus mykiss)", wyd. Environmental Biotechnology, t.3, s.10-14, 3) Woźny M., Brzuzan P., Łuczynski M.K., Góra M., Bidzińska J.,Jurkiewicz P., 2008r., "Effects of cyclopenta[c]phenanthrene and its derivatives on zona radiata protein, ERa, and CYP1A mRNA expression inliver of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum)", wyd. Chemico-biological interactions, t.174, s.60-68.

Przedmiot/moduł:EKOTOKSYKOLOGIAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 13957-20-BKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 45/3Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład z prezentacją multimedialną (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - statystyczna analiza danych (W1, U1, K1)Ćwiczenia laboratoryjne - projektowanie i przygotowanie doświadczenia (W1, K1, K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaEgzamin pisemny (test dopasowania odpowiedzi, test wielokrotnego wyboru, test wyboru tak/nie, ustrukturyzowane pytania) - Student rozwiązuje test; zalicza przedmiot po uzyskaniu minimum 60% wszystkich punktów możliwych do zdobycia. (W1)Kolokwium pisemne 1 - Student rozwiązuje test; zalicza kolokwium po uzyskaniu minimum 60% wszystkich punktów możliwych do zdobycia. (W1, K3)Raport 1 - raport z ćwiczenia praktycznego (W1, U1, K1, K2)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: ekologia, genetyka, biochemiaWymagania wstępne: zaliczenie przedmiotówwprowadzających

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Biotechnologii w Ochronie Środowiskaadres: ul. Słoneczna 45g, pok. 304, 10-709 Olsztyntel./fax 523-41-31Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Paweł Michał Brzuzan, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr inż. Dariusz Kaczmarczyk, dr inż. Maciej Woźny

Szczegółowy opis przyznanej punktacji ECTS - część B

EKOTOKSYKOLOGIAECTS: 3 ECOTOXICOLOGY

Na przyznaną liczbę punktów ECTS składają się :

1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- konsultacje 1,0 godz.

- udział w wykładach 15,0 godz.

- udział w ćwiczeniach 45,0 godz.

61,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z ćwiczeń 4,0 godz.

- przygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 3,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów 3,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń 3,0 godz.

13,0 godz.

godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 74,0 godz.

W tym zajęcia praktyczne:

- zajęcia praktyczne 45,0 godz.

45,0 godz.

liczba punktów ECTS = 74,00 godz.: 25,00 godz./ECTS = 2,96 ECTS

w zaokrągleniu: 3 ECTS- w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego - 2,47 punktów ECTS,- w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta - 0,53 punktów ECTS.

Liczba punktów ECTS za udział w zajęciach praktycznych - 1,80



16957-20-O ERGONOMIAECTS: 0,25 ERGONOMICSTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPodstawowe metody badawcze stosowane podczas projektowania i weryfikacji ergonomicznej stanowiska pracy. Obciążenia statyczne jakojeden z głównych czynników powodujących rozwój chorób zawodowych. Zagrożenia wynikające z pracy zmianowej. Stres w pracy i jego wpływna organizm człowieka.

CEL KSZTAŁCENIACelem przedmiotu jest przybliżenie studentom podstawowych zagadnień zawiązanych z ergonomią rozumianą w sensie interdyscyplinarnym,uświadomienie zagrożeń i problemów (także zdrowotnych) związanych z niewłaściwymi rozwiązaniami ergonomicznymi na stanowiskach pracyzawodowej oraz w życiu pozazawodowym a także korzyści wynikających z prawidłowych działań w tym zakresie.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W09+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W08+, T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K07+,R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W08+, K_U02+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Znajomość podstawowych pojęć związanych z ergonomią, ze szczególnym uwzględnieniem ergonomii stanowiska pracy. (K_W08)UmiejętnościU1 - Umiejętność oceny (w zakresie podstawowym) warunków w pracy zawodowej oraz podczas aktywności pozazawodowej ze względu naproblemy ergonomiczne i zagrożenia z tym związane (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Postawa antropocentryczna w stosunku do warunków pracy i życia codziennego, reagowanie na zagrożenia wynikające z wadliwychrozwiązań i nieprawidłowości w zakresie jakości ergonomicznej; uwrażliwienie na potrzeby osób niepełnosprawnych (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Batogowska A. , 1998r., "Podstawy ergonomii", wyd. WSP Olsztyn, 2) Górska E., 2007r., "Ergonomia. Projektowanie, diagnoza,eksperymenty.", wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 3) Górska E., Tytyk E., 1998r., "Ergonomia w projektowaniu stanowiskpracy", wyd. Wyd. Politechniki Warszawskiej, 4) Jabłoński J., 2006r., "Ergonomia produktu, ergonomiczne zasady projektowania produktów",wyd. Wyd. Politechniki Poznańskiej.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kowal E., 2002r., "Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii", wyd. PWN, 2) Ujma-Wąsowicz K., 2005r., "Ergonomia w architekturze", wyd.Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.

Przedmiot/moduł:ERGONOMIAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 16957-20-OKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 2/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład z prezentacją multimedialną (W1, U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaTest kompetencyjny 1 - Test pisemny z wiadomości przekazanych podczas wykładu. (W1, U1, K1)Liczba punktów ECTS: 0,25Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: znajomość podstawowychdefinicji i zagadnień związanych z ergonomią

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Elektrotechniki, Energetyki, Elektroniki i Automatykiadres: ul. Michała Oczapowskiego 11, pok. 202, 10-719 Olsztyntel. 523-36-21, fax 523-36-03Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Joanna HałaczOsoby prowadzące przedmiot:dr Joanna Hałacz


ERGONOMIAECTS: 0,25 ERGONOMICS


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Konsultacje 1,0 godz.


3,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do zaliczenia 2,4 godz.

2,4 godz.



w zaokrągleniu: 0,25 ECTS- w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego - 0,14 punktów ECTS,- w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta - 0,11 punktów ECTS.



08057-20-O ETYKIETAECTS: 0,5 ETIQUETTETREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADCelem wykładów jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi zasad savoir-vivre’u (powitania, spotkania towarzyskie,zaproszenia, wizytówki) oraz etykiety biznesowej (dostosowanie ubioru do okoliczności, zasady przedstawiania), szczególnie w zakresieprzygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej. Ponadto scharakteryzowana zostanie tytulatura obowiązująca na uczelniach wyższych.Omówione zostaną podstawowe zasady etykiety oraz precedencji w miejscach publicznych. W dalszej części podjęte zostaną zagadnieniazwiązane z wyraźnym rozróżnieniem 3 zakresów etykiety: codziennej, biznesowej (urzędniczej) i dyplomatycznej. Wprowadzone zostaną takżezakresy etykiety stołów „zasiadanych” i przyjęć stojących.

CEL KSZTAŁCENIAEtykieta, savoir-vivre, „bon ton”, dyplomacja to pojęcia, za pomocą których definiujemy zachowania ludzkie w różnych momentach. Istotą zajęćjest próba połączenia trudnej teorii sztuki dyplomacji (trudnej na poziomie zaawansowanym) z praktyką w zakresie zasad postępowania wróżnych sytuacjach: towarzyskich, biznesowych, prywatnych. Wprowadzenie studentów w zakres etykiety biznesowej z elementami codziennegobon-tonu, jest próbą pokazania specyfiki pracy w tam zakresie..

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_U03+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K04+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W08+, T2A_U01+, T2A_K01+,T2A_K05+, T2A_K06+, T2A_K07+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K04+, R2A_K07+, InzA_W03+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W16+, K_U07+, K_K01+, K_K04+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu etykiety i sztuki dyplomacji. Umie rozróżniać kryteria rządzące etykietącodzienną i biznesową. Umie wskazywać i rozpoznawać błędy w zakresie sztuki dyplomacji. Wykazuje znajomość elementarnej terminologiinauk humanistycznych i społecznych. Porządkuje i kojarzy podstawowe fakty związane z etykietą i protokołem dyplomatycznym. (K_W16)UmiejętnościU1 - Umie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze pod kierunkiem nauczyciela. Posiada umiejętność przygotowania kompleksowejinformacji z zakresu sztuki dyplomacji w spójnej i zrozumiałej formie. Potrafi i jest gotowy do porządkowania uzyskanych informacji. Potrafiposługiwać się pojęciami wlaściwymi dla studiowanego przedmiotu i co najważniejsze potrafi zastosować tę wiedzę w praktyce. (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Rozumie konieczność i odczuwa potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju kulturalnego. Potrafi współdziałać w grupie, szczególnie przyzadaniach zbiorowych. Zauważa wieloaspektowe skutki we wprowadzanych zmianachw polskim i europejskim protokole dyplomatycznym.Potrafi doskonalić nabytą wiedzę i umiejetności. Potrafi myśleć w sposób kreatywny i zarzadzać umiejętnościami miękkimi. (K_K01, K_K04)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ch. Benoit,, 2008r., "Savoir-vivre dla zaawansowanych", wyd. Warszawa, 2) I. Kamińska-Radomska, 2003r., "Etykieta biznesu czyli językkurtuazji", wyd. Warszawa , 3) A.W., 2009r., "Współczesny savoir-vivre kluczem do sukcesu. Praktyczne rady dyplomaty", wyd. Toruń.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCABrak

Przedmiot/moduł:ETYKIETAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 08057-20-OKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 4/0Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład z zastosowaniem środków audiowizualnych (W1, U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaSprawdzian ustny 1 - ustne sprawdzenie wiedzy (W1, U1, K1)Liczba punktów ECTS: 0,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznejadres: ul. Kurta Obitza 1, pok. 348, 10-725 Olsztyntel. 524-63-47, fax 524-63-09Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Anita FrankowiakOsoby prowadzące przedmiot:dr Anita Frankowiak


ETYKIETAECTS: 0,5 ETIQUETTE


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- udział w wykładach 4,0 godz.

4,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do zajęć 3,0 godz.

3,0 godz.






09157-20-OF JĘZYK OBCY B2+ECTS: 2 FOREIGN LANGUAGE B2+TREŚCI MERYTORYCZNE

ĆWICZENIATreści nauczania zgodne z programem nauczania języka obcego zgodnie z tabelą wymagań Europejskiego Systemu Opisu KształceniaJęzykowego (ESOKJ), w cyklu 1 x 30 h = 30 h

CEL KSZTAŁCENIAKształtowanie i rozwijanie kompetencji językowych, pozwalających studentom na rozumienie, tłumaczenie i posługiwanie się leksykąspecjalistyczną z zakresu danego kierunku studiów.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_U12+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W05+, T2A_U06+, T2A_K01+, T2A_K07+,R2A_W01+, R2A_U10+, R2A_K01+, R2A_K07+Symbole efektów kierunkowych K_W12+, K_U08+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student posiada wiedzę niezbędną do rozumienia i formułowania wypowiedzi w języku obcym, zawierających leksykę specjalistyczną zzakresu danego kierunku studiów, zgodnie z tabelą wymagań dla poziomu B2+ ESOKJ;ma wiedzę w zakresie problemów aktualnieprezentowanych w obcojęzycznej literaturze kierunkowej (K_W12)UmiejętnościU1 - Po zakończeniu kursu student: - ma umiejętności językowe, posługuje się terminologią specjalistyczną, w zakresie dziedzin nauki idyscyplin naukowych właściwych dla studiowanego kierunku studiów - zabiera głos w dyskusji lub debacie naukowej, przedstawiając własneargumenty i opinie, zadając pytania, polemizuje z argumentami innych rozmówców - potrafi tłumaczyć niezbyt złożone teksty specjalistycz(K_U08)Kompetencje społeczneK1 - Student:rozumie wagę znajomości języków obcych jako jednego z języków konferencyjnych oraz elementu pozwalającego na zajęcielepszej pozycji w warunkach rosnącej konkurencji na rynku pracy; jest świadomy potrzeby uczenia się przez całe życie (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) stosowane do wybranego języka obcego, ",".


Przedmiot/moduł:JĘZYK OBCY B2+Obszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: Of-przedmiot kształcenia ogólnego do wyboruKod ECTS: 09157-20-OFKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - analiza tekstów naukowych i dyskusja, rozwiązywanie zadań i ćwiczeń językowych,tłumaczenie tekstów (W1, U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaOcena pracy i współpracy w grupie 1 - ocena przygotowania się studenta do zajęć i aktywności na zajęciach, weryfikacja poprawności wypowiedzi pisemnych i ustnych w zakresie leksyki i gramatyki języka niemieckiego (W1, U1, K1)Test kompetencyjny 2 - test pisemny sprawdzający umiejętności studenta w zakresie posługiwania się studenta terminologią specjalistyczną, wyszukiwania i streszczania informacji zawartych w zaproponowanym tekście naukowym (W1, U1, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: b.d.Wymagania wstępne: deklarowana znajomość językana poziomie umożliwiającym pracę z tekstem,zawierającym leksykę specjalistyczną z zakresudanego kierunku studiów

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Studium Języków Obcychadres: ul. Obrońców Tobruku 3, 10-718 Olsztyntel. (89) 523-38-14Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:mgr Anna ŻebrowskaOsoby prowadzące przedmiot:mgr Anna Żebrowska, mgr


JĘZYK OBCY B2+ECTS: 2 FOREIGN LANGUAGE B2+




31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Samodzielna praca studenta 20,0 godz.

20,0 godz.






10057-20-O OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJECTS: 0,25 INTELECTUAL PROPERTY PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADprelekcja

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studenta z elementarnymi zasadami, pojęciami oraz procedurami prawa ochrony własności intelektualnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W07+, P2A_W10+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+,T2A_W10++, T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, T2A_K07+, R2A_W08+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+,R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W09+, K_W11+, K_U01+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Znajomość ustawowego aparatu pojęciowego związanego z ochroną prawną własności intelektualnej. Zaznajomienie z polami eksploatacjiutworów. (K_W09, K_W11)UmiejętnościU1 - Umiejętność identyfikacji oraz implementacji dozwolonych pól eksploatacji utworów w toku analizy krytycznej oraz działalności naukowej wśrodowisku akademickim. (K_U01, K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Świadome korzystanie z ustawowych pól eksploatacji utworów w środowisku akademickim oraz życiu prywatnym (np. środowiskusieciowym). (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) R. Golat, 2008r., "Prawo autorskie i prawa pokrewne", wyd. Warszawa, 2) J. Barta, M. czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz,E. Traple, 2005r., "Prawo autorskie i prawa pokrewne", wyd. Kraków.


Przedmiot/moduł:OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 10057-20-OKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 2/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny (W1, U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaSprawdzian ustny 1 - zaliczenie ustne (W1, U1, K1)Liczba punktów ECTS: 0,25Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Praw Człowieka i Prawa Europejskiegoadres: ul. Warszawska 98, pok. 104, 10-702 Olsztyntel. 524-64-22, sekretariat: tel. 524-64-30Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Radosław FordońskiOsoby prowadzące przedmiot:dr Radosław Fordoński

Uwagi dodatkowe:brak


OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJECTS: 0,25 INTELECTUAL PROPERTY PROTECTION




3,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do zaliczenia 2,4 godz.

2,4 godz.






16957-20-B PLANOWANIE PRZESTRZENNEECTS: 2 SPATIAL PLANNINGTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADCechy, struktura i atrybuty przestrzeni. Typy i cechy krajobrazu, kształtowanie i ochrona krajobrazu. Ład przestrzenny i dziedzictwo kulturowe wprocesie planowania przestrzennego. Formy ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym. Formalno – prawne podstawy planowaniaprzestrzennego oraz system planowania przestrzennego w Polsce. Uwarunkowania planowania na różnych poziomach terytorialnych. Ocenawalorów i zasobów środowiska z punktu widzenia optymalizacji zagospodarowania terenu. Związki planowania przestrzennego z ochronąśrodowiska i rozwojem zrównoważonym. Przykłady analiz środowiskowych na różnym szczeblu przestrzennym. Kryteria oceny warunkówśrodowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym. Biosfera i ochrona zasobów oraz walorów przyrodniczych, a planowanie przestrzenne.Ochrona krajobrazu w planowaniu przestrzennym

ĆWICZENIAKształtowanie i metody oceny ładu przestrzennego. Cele, zasady i metody stosowane w procesie planowania przestrzennego. Uczestnicyplanowania przestrzennego. Ocena stanu zagospodarowania przestrzeni. Organizacja planowania przestrzennego w Polsce. Planowanieprzestrzenne na poziomie ponadlokalnym. Planowanie przestrzenne na poziomie gminy. Podstawowe dokumenty planistyczne. Etapysporządzania MPZP . Struktura opisowa i kartograficzna oraz dokumentacja formalno-prawna MPZP. Prognoza skutków środowiskowychuchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Analiza struktury i treści wybranych koncepcji planów. Opracowanieekofizjograficzne jako podstawa zrównoważonego planowania przestrzennego. Technika graficznego i tekstowego zapisu ustaleńplanistycznych. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Decyzje o warunkach zabudowy izagospodarowania terenu. Strategia rozwoju gminy.

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie słuchaczy z zadaniami i funkcjami planowania przestrzennego

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W06+, P2A_W08+, P2A_U03+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K04+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W01+,T2A_W08++, T2A_W09+, T2A_U01+, T2A_U14+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K05+, T2A_K06+, T2A_K07+, R2A_W02+, R2A_U04+,R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K04+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_W03+, InzA_W04+, InzA_U04+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W03+, K_W04+, K_W16+, K_W17+, K_U07+, K_U10+, K_K01+, K_K04+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - posiada wiedzę potrzebną do analizy i wnioskowania w sytuacjach problemowych związanych z planowaniem przestrzennym i ochronąśrodowiska (K_W03)W2 - rozróżnia mechanizmy oraz procedury administracyjne i planistyczne w ochronie środowiska (K_W04)W3 - ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i przestrzennych uwarunkowań działalnościinżynierskiej (K_W16)W4 - ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania przestrzenią i planowania przestrzennego (K_W17)UmiejętnościU1 - ma umiejętność wyszukiwania i prezentowania informacji dotyczących planowania przestrzennego (K_U07)U2 - potrafi dokonać wstępnej analizy przestrzennej podejmowanych działań inżynierskich (K_U10)Kompetencje społeczneK1 - rozumie potrzebę systematycznego aktualizowania wiedzy z zakresu planowania przestrzennego i ochrony środowiska (K_K01)K2 - prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z planowaniem przestrzennym ze szczególnym uwzględnieniem wymagań ochronyśrodowiska (K_K04)K3 - przewiduje skutki działalności w zakresie środowiska naturalnego (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Domański R. , 1989r., "Podstawy planowania przestrzennego.", wyd. PWN, 2) Domański R. , 2002r., "Gospodarka przestrzenna.", wyd. PWN,3) Dębski J. , 2001r., "Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym.", wyd. WEiS. Białystok, 4) Gaczek W. M. , 2000r.,"Zarządzanie w gospodarce przestrzennej.", wyd. Oficyna Wyd. Branta. Bydgoszcz-Poznań, 5) Niewiadomski Z., 2004r., "Ustawa o planowaniu izagospodarowaniu przestrzennym: Komentarz: Stan prawny na dzień 1 czerwca 2004 r.", wyd. Wyd. C.H.Beck, 6) Cymerman R. (red.), 2009r.,"Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego.", wyd. Skrypt UWM. Olsztyn, 7) Ziobrowski Z., Kozłowski S., Jeżak J.(red.), 2005r., "Vademecum gospodarki przestrzennej.", wyd. Instytut Rozwoju Miast. Kraków.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Dudkowski M. , 2004r., "Globalizacja - jej istota oraz przestrzenne i środowiskowe aspekty; Walka o przestrzeń wokół nas. Równoważenierozwoju - charakterystyka koncepcji i pojęć.", wyd. Ogólnopolskie Centrum kształcenia Nauczycieli geog, 2) Jędrzejewski P., Wiland M. (red.). ,2004r., "Otoczenie prawne planów miejscowych. Wiosenne seminaria szkoleniowe.", wyd. Oficyna Wydawnicza ZOIU. Wrocław, 3) Kachniarz T.,Nowakowski M., 2000r., "Gospodarka przestrzenna. Praktyka gospodarowania przestrzenią.", wyd. Wyższa Szkoła Humanistyczna wPułtusku.Warszawa – , 4) Kozłowski S. , 1983r., "Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej Polski", wyd. PAN. Ossolineum.Warszawa.

Przedmiot/moduł:PLANOWANIE PRZESTRZENNEObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 16957-20-BKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia projektowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny, prelekcja, prezentacja (W1, W2, W3, W4, K1)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - prezentacje, praca w grupach, burza mózgów (W1, W2, W3, U1, U2, K1)Ćwiczenia projektowe - przedstawienie projektu inwestycji (K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - aktywność podczas ćwiczeń (K2)Kolokwium pisemne 1 - test składający się z pytań związanych z tematyką wykładów i ćwiczeń (W1, W2, W3, W4)Prezentacja 1 (multimedialna) - przedstawienie zebranych i przeanalizowanych informacji na zadany temat (U1, U2, K1, K3)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polski/angielskiPrzedmioty wprowadzające: Prawo w ochronie środowiska, Podstawy ekonomii w ochronie środowiskaWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Turystyki i Rekreacjiadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, 10-719 Olsztyntel. (89)523-33-84Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Anna Luiza Hakuć-BłażowskaOsoby prowadzące przedmiot:dr inż. Anna Luiza Hakuć-Błażowska


PLANOWANIE PRZESTRZENNEECTS: 2 SPATIAL PLANNING


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Konsultacje 1,0 godz.



31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego 10,0 godz.


25,0 godz.




25,0 godz.






14157-20-B POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKAECTS: 2 POLITICS OF ENVIRONMENTAL PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPolityka ochrony środowiska w kraju i Unii Europejskiej oraz teoretycznymi podstawami polityki trwałego i zrównoważonego rozwoju. Rozwójzrównoważony. Problemy ekologiczne Polski. Planowane działania z zakresu ochrony środowiska na szczeblu centralnym, regionalnym orazlokalnym. Dokument: Polityka ekologiczna państwa. Najważniejsze instrumenty prawne, ekonomiczne i społeczne, które służą realizacji politykizrównoważonego rozwoju. Przegląd najważniejszych problemów ochrony środowiska i trwałego rozwoju w układzie międzynarodowym,krajowym, regionalnym i lokalnym.

ĆWICZENIAZasady polityki ekologicznej. Cele ogólne i szczegółowe polityki ekologicznej w Polsce. Narzędzia i instrumenty polityki ekologicznej zeszczególnym uwzględnieniem racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych. Współpraca międzynarodowa w dziedzinie ochrony środowiska.Realizacja zasady ekologizacji polityk sektorowych. Realizacja polityki ekologicznej państwa. Instrumenty i metody (bezpośrednie i pośrednie)realizacji polityki ochrony środowiska w sferze gospodarowania zasobami. Fundusze celowe w ochronie środowiska. Finansowanie założeńprogramu ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Sposoby oceny realizacji regionalnej i lokalnej polityki ekologicznej.Założenia i realizacja programu ochrony środowiska w regionie, powiecie i gminie.

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie słuchaczy z założeniami, zasadami oraz praktyką polityki ekologicznej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W08+, P2A_U03+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K04+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W08++,T2A_U01+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K05+, T2A_K06+, T2A_K07+, R2A_W02+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K04+,R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_W03+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W04+, K_W16+, K_U07+, K_K01+, K_K04+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - rozróżnia mechanizmy oraz procedury administracyjne i finansowe w ochronie środowiska (K_W04)W2 - ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i politycznych uwarunkowań działalnościinżynierskiej o ochronie środowiska (K_W16)UmiejętnościU1 - ma umiejętność wyszukiwania i prezentowania informacji dotyczących polityki ekologicznej (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - rozumie potrzebę systematycznego aktualizowania wiedzy z zakresu polityki ekologicznej i ochrony środowiska (K_K01)K2 - prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z polityką ekologiczną (K_K04)K3 - dyskutuje, wykazuje aktywną postawę w odniesieniu do lokalnych i globalnych problemów polityki ochrony środowiska (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Alberski R., Lisicka H., Sommer J. , 2002r., "Polityka ochrony środowiska", wyd. Wyd. Uniwersytetu Wroclawskiego, Wrocław, 2) Górka K.,Poskrobko B., Radecki W, 2001r., "Ochrona środowiska: problemy społeczne, ekonomiczne i prawne,", wyd. PWE, Warszawa, 3) Dobrzański G.(red.), 2008r., "Ochrona środowiska przyrodniczego", wyd. PWN, Warszawa , 4) Papuziński A. (red.), 2000r., "Polityka ekologiczna IIIRzeczypospolitej", wyd. Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2000.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Poskrobko B., 2007r., "Zarządzanie środowiskiem", wyd. PWE, Warszawa, 2) Haliniak M. , 2008r., "Filozofia polityki ekologicznej.", wyd. Wyd.Episteme, Olecko-Warszawa, 3) Poradnik, 2001r., "Planowanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska.", wyd. Wyd. EL-Press, Lublin..

Przedmiot/moduł:POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 14157-20-BKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny, prelekcje, prezentacje (W1, W2)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - prezentacje, burza mózgów, dyskusja (W2, U1, K1, K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - aktywność na ćwiczeniach (K1, K2, K3)Kolokwium pisemne 1 - test składający się z pytań związanych z tematyką wykładów i ćwiczeń (W1, W2)Prezentacja 1 (multimedialna) - przedstawienie zebranych i przeanalizowanych informacji na zadany temat (U1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polski/angielskiPrzedmioty wprowadzające: Prawo w ochronie środowiska, Podstawy ekonomii w ochronieWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Turystyki i Rekreacjiadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, 10-719 Olsztyntel. (89)523-33-84Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Anna Luiza Hakuć-BłażowskaOsoby prowadzące przedmiot:dr inż. Anna Luiza Hakuć-Błażowska, dr hab. inż. Konrad Romuald Turkowski, prof. UWM


POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKAECTS: 2 POLITICS OF ENVIRONMENTAL PROTECTION





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwiów 8,0 godz.

- przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego przedmiotu: materiał wykładowy stanowi integralną część zagadnień realizowanych podczas ćwiczeń i zaliczany jest równolegle w trakcie kolok

8,0 godz.


21,0 godz.






13057-20-CF PRACA MAGISTERSKAECTS: 20 MASTER THESISTREŚCI MERYTORYCZNE

SEMINARIUMTwórcze i innowacyjne zastosowanie wiedzy z zakresu studiowanego kierunku. Definiuje i rozwiązuje postawiony problem badawczy zgodnie zpostawioną hipotezą; korzystania z aparatury naukowo-badawczej oraz innych metod i narządzi służących praktycznej realizacji tematu.Syntetycznie opracowuje wyniki oraz krytycznie przegląda literaturę fachową. Wykazuje odpowiedzialność za pracę własną oraz podnoszeniekompetencji zawodowych i osobistych.

CEL KSZTAŁCENIATwórcze i innowacyjne zastosowanie wiedzy z zakresu studiowanego kierunku. Definiuje i rozwiązuje postawiony problem badawczy zgodnie zpostawioną hipotezą; korzystania z aparatury naukowo-badawczej oraz innych metod i narządzi służących praktycznej realizacji tematu.Syntetycznie opracowuje wyniki oraz krytycznie przegląda literaturę fachową. Wykazuje odpowiedzialność za pracę własną oraz podnoszeniekompetencji zawodowych i osobistych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W06+, P2A_W07+, P2A_U02+, P2A_U03+, P2A_U04+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_U08++, P2A_U09+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W01+, T2A_W10+, T2A_U01++, T2A_U02++, T2A_U03++, T2A_U04+++, T2A_U08++,T2A_U11+, T2A_K01+, T2A_K07+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_U08++, R2A_U09+++, R2A_U10+, R2A_K01+,R2A_K07+, InzA_U01++Symbole efektów kierunkowych K_W03+, K_W11+, K_U01+, K_U03+, K_U04+, K_U05++, K_U06+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Zna metodologię przygotowania i pisania pracy naukowej (K_W11)W2 - Posiada wiedzę statystyczną na temat stawiania hipotez, analizy wyników i wnioskowania (K_W03)UmiejętnościU1 - Wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki o dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w językupolskim i w języku obcym; przygotowuje wystąpienia z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej; stosuje metody statystyczne,techniki oraz narzędzia informatyczne do opisu i interpretacji zjawisk na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski (K_U01, K_U03, K_U05)U2 - Planuje i wykonuje zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego; umie napisać doniesienia, pracę naukową wjęzyku polskim i obcym na podstawie własnych wyników badań naukowych (K_U04, K_U05)U3 - Analizuje informacje, wyciąga wnioski, umie napisać prace na podstawie własnych wyników badań (K_U06, K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Aktualizuje wiedzę i zna jej praktyczne zastosowanie i przekazuje te informacje w sposób zrozumiały (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Rózni autorzy, "Literatura naukowa", 2) Różni autorzy, "Podręczniki i materiały związane z tematyką pracy dyplomowej", 3) Różni autorzy,"Czasopisma branżowe".


Przedmiot/moduł:PRACA MAGISTERSKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: CF-przedmiot specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-20-CFKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: seminariumLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Seminarium: 150Formy i metody dydaktyczneSeminariumSeminarium - Praca magisterska i egzamin magisterski (praca własna i z opiekunem naukowym) (W1, W2, U1, U2, U3, K1)Forma i warunki zaliczeniaPraca dyplomowa 1 - Ocena za pracę magisterską jest średnią z dwóch ocen: oceny dokonanej przez opiekuna pracy magisterskiej i przez recenzenta (standardowy arkusz oceny pracy magisterskiej). (W1, W2, U1, U2, U3, K1)Liczba punktów ECTS: 20Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: seminaria dyplomowe, wszystkie przedmioty ze studiówWymagania wstępne: b.d.

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Wydział Nauk o Środowiskuadres: ,Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Urszula Filipkowska, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr hab. inż. Julita Anna Dunalska, prof. UWM, dr hab. Zofia Filipkowska, prof. UWM, dr hab. inż. Wojciech Janczukowicz, prof. UWM, dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWM, prof. dr hab. inż. Irena Gertruda Wojnowska-Baryła


PRACA MAGISTERSKAECTS: 20 MASTER THESIS


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- udział w seminariach 150,0 godz.

150,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie i dyskusja wyników badań 90,0 godz.

- przygotowanie kompletnej pracy dyplomowej 90,0 godz.

- przygotowanie się do egzaminu dyplomowego 60,0 godz.

- zaplanowanie i realizacja badań związanych z postawioną hipotezą badawczą 70,0 godz.

- zbieranie materiałów źródłowych związanych z tematyką pracy magisterskiej 40,0 godz.

350,0 godz.




230,0 godz.






13057-20-P PRAKTYKA ZAWODOWAECTS: 6 PROFESSIONAL PRACTICETREŚCI MERYTORYCZNE

PRAKTYKAWykorzystanie w praktyce i poszerzenie wiedzy nabytej w trakcie studiów oraz zdobycie praktycznych umiejętności w pracy związanej zdziałalnością poszczególnych instytucji. Pogłębienie umiejętności w konkretnych działaniach na rzecz ochrony środowiska, zapoznanie z nowymitechnologiami i metodami pracy. Aktywny udział w procesie kontrolnym, technologicznym lub badawczym.

CEL KSZTAŁCENIACelem praktyki jest poszerzenie i ugruntowanie wiedzy, umiejętności oraz nabycie kompetencji społecznych poprzez realizację praktyki wwybranych instytucjach zajmujących się kontrolą, zarządzaniem lub gospodarowaniem środowiskiem jak również instalacjach komunalnych iprzemysłowych zajmujących się gospodarką komunalną, wodno-kanalizacyjną oraz instytucjach naukowych i badawczych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W03+, P2A_W08+, P2A_W09+, P2A_U04+, P2A_U11+, P2A_K01+, P2A_K02+,P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W01+, T2A_W03+, T2A_W08++, T2A_U05+, T2A_U08++, T2A_U10+, T2A_U11+, T2A_U13+, T2A_U15+,T2A_U17+, T2A_U19+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K03+, T2A_K07+, R2A_W01+, R2A_W02+, R2A_W03+, R2A_W05+, R2A_K01+,R2A_K02+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U01+, InzA_U05+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W04+, K_W08+, K_U04+, K_U09+, K_U12+, K_U16+, K_K01+, K_K02+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - objaśnia strukturę organizacyjno-prawną jednostek administracyjnych, ich kompetencje i uprawnienia oraz zakres obowiązkówposzczególnych sekcji, budżet i zasady finansowania (K_W01, K_W04)W2 - zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące w jednostkach odbywania praktyki (K_W08)UmiejętnościU1 - uczestniczy w zadaniach badawczych, tworzeniu ekspertyz, raportów i innych dokumentów typowych dla działalności danej jednostki/instytucji (K_U04)U2 - uwzględnia zakres działań i specyfikę prac instytucji pod kątem planowania własnej kariery zawodowej (K_U09, K_U16)U3 - student potrafi opisać, interpretować zjawiska i formułować odpowiednie wnioski, biegle posługuje się różnymi źródłami informacji, potrafianalizować sposoby funkcjonowania i oceniać urządzenia, obiekty, systemy, usługi (K_U12)Kompetencje społeczneK1 - zna obowiązujące metodyki, rozwiązania techniczne i biotechnologiczne stosowane w ochronie środowiska i jest świadomy potrzeby ciągłejaktualizacji swojej wiedzy (K_K01)K2 - uczestniczy w pracach instytucji, współdziała i pracuje w grupie przyjmując w niej różne role (K_K02)K3 - zna działania ograniczające ryzyko i przewiduje skutki działalności w zakresie środowiska naturalnego i technicznego (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWABrak


Przedmiot/moduł:PRAKTYKA ZAWODOWAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: P-PraktykaKod ECTS: 13057-20-PKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: PraktycznyForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: praktykaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Praktyka: 160/40Formy i metody dydaktycznePraktykaPraktyka - praktyka zawodowa (W1, W2, U1, U2, U3, K1, K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaSprawozdanie z praktyki 1 - sprawozdania powinno zawierać dokumentacją z realizacji działań wykonywanych w trakcie praktyki, w których student aktywnie uczestniczył (np. ekspertyza, eaport) (W1, W2, U1, U2, U3, K1, K2, K3)Liczba punktów ECTS: 6Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Gospodarowanie wodą, Ochrona atmosfery, Prawo i zarządzanie w ochronie środowiska, Monitoring środowiska, Gospodarka odpadami, Podstawy ekonomii w ochronie środowiska, Oceny oddziaływania na środowiskWymagania wstępne: wiedza nabyta w toku studiówdotycząca problematyki zanieczyszczenia,monitoringu, ochrony, zarządzania i gospodarowaniaśrodowiskiem

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Izabela Jabłońska-Barnae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr Izabela Jabłońska-Barna


PRAKTYKA ZAWODOWAECTS: 6 PROFESSIONAL PRACTICE



- udział w praktykach 160,0 godz.

161,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- udział w praktykach 0,0 godz.

0,0 godz.




160,0 godz.






16957-20-O PRZEDSIĘBIORCZOŚĆECTS: 1 ENTERPRICETREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADInnowacyjność. Imperatyw rewolucyjny. Strategia zaprzeczenia. Przeszkody w innowacyjności: władza,biurokracja,brak wspólnoty,brakswobody. Tworzenie wspólnoty celu: wolność, odpowiedzialność, zaufanie,równość i misja. Zasady nowoczesnego zarządzania wg hamela.Minimalizowanie wpływu starych modeli myślowych. Demokracja jako sposób na uwolnienie aktywności. Analiza otoczenia i poszukiwanie szansw otoczeniu – generowanie pomysłów. Analiza ryzyka przedsięwzięcia. Planowanie przedsięwzięć. Techniki finansowego i organizacyjnegowspierania przedsiębiorczości. Instytucjonalne formy wspierania przedsiębiorczości. Zarządzanie projektami. Biznes plany. Problemyzarządzania przedsiębiorstwem – zarządzanie strategiczne, finanse, innowacje, zarządzanie procesami. Przedsiębiorczość międzynarodowa.

CEL KSZTAŁCENIACelem ogólnym jest nabycie podstaw wiedzy o przedsiębiorczości. W rezultacie przeprowadzonych zajęć student powinien znać podstawydziałań innowacyjnych i warunki ich realizacji, zasady nowoczesnego zarządzania, a także identyfikować podstawowe przeszkody w rozwojuinnowacyjności. Powinien orientować się na czym polega analiza otoczenia, poszukiwanie szans i generowanie pomysłów.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W08+, P2A_W11+, P2A_U11+, P2A_K02+, P2A_K03+, P2A_K08+, T2A_W08+, T2A_W11+, T2A_U05+,T2A_U14+, T2A_K03+, T2A_K04+, T2A_K06+, R2A_W02+, R2A_W09+, R2A_K02+, R2A_K03+, R2A_K08+, InzA_U04+, InzA_K02+Symbole efektów kierunkowych K_W04+, K_W07+, K_U09+, K_U10+, K_K02+, K_K03+, K_K06+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - posiada wiedzę z zakresu regulacji finansowych i organizacyjnych w działalności gospodarczej, potrafi identyfikować proceduryadministracyjne, organizacyjne i finansowe, a także mechanizmy zarządzania; zna ogólne zasady tworzenia, rozwoju i wspierania formindywidualnej przedsiębiorczości (K_W04, K_W07)UmiejętnościU1 - rozumie potrzebę samodzielnego planowania własnej kariery zawodowej (K_U09)U2 - posiada umiejętność wyszukania, analizy i oceny działań planistycznych i realizacji działalności gospodarczej (K_U10)Kompetencje społeczneK1 - posiada umiejętność podejmowania kolektywnych decyzji, prawidłowej identyfikacji i rozwiązywania problemów organizacyjnych ifinansowych (K_K02)K2 - potrafi odpowiednio zidentyfikować i określić priorytety służące realizacji planowanych przedsięwzięć gospodarczych (K_K03)K3 - potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy i kreatywny, identyfikując i rozwiązując problemy, w tym związane z ochroną środowiska(K_K06)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Hamel G., Breen B., 2008r., "Zarządzanie jutra. Jakie jest twoje miejsce w przyszłości", wyd. HBSP Londyn, 2) Sobiecki R. , 2004r.,"Podstawy przedsiębiorczości. Poradnik praktyczny dla ucznia.", wyd. Difin, 3) Czaja I. , 2002r., "Podstawy przedsiębiorczości: zbiór zadań.",wyd. Wyd. Akademii Ekonomicznej, Kraków., 4) Czaja I., Śliwa R. , 2003r., "System wspierania przedsiębiorczości w Polsce.", wyd. Wyd.Akademii Ekonomicznej, Kraków, 5) Kurek Z. , 2001r., "Wprowadzenie do przedsiębiorczości", wyd. Wyd. OWSIiZ, Olsztyn. , 6) Sobiecki R. ,2003r., "Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach i odpowiedziach", wyd. Difin.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Lichtarski J., 2007r., "Podstawy nauki o przedsiębiorstwie.", wyd. Wyd. Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocł, 2) MoczydłowskaJ., Pacewicz J., 2007r., "Przedsiębiorczość", wyd. Wyd. Oświatowe „FOSZE”, Rzeszów, 3) Latoszek E., 2008r., "Finansowanie MSP w Polsce ześrodków finansowych UE jako czynnik wpływający na konkurencyjność przedsiębiorstw.", wyd. Wyd. SGH, Warszawa , 4) Kapusta F. , 2006r.,"Przedsiębiorczość. Teoria i praktyka.", wyd. Wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Pozn, 5) Targalski J. , 2003r.,"Przedsiębiorczość i zarządzanie.", wyd. Wyd. C.H. Beck, Warszawa. .

Przedmiot/moduł:PRZEDSIĘBIORCZOŚĆObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 16957-20-OKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny (W1, U1, U2, K1, K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - zaliczenie pisemne z możliwością ustnej poprawy (W1, U1, U2, K1, K2, K3)Liczba punktów ECTS: 1Język wykładowy: polski/angielskiPrzedmioty wprowadzające: Matematyka i statystyka, Prawo i Zarządzanie w Ochronie Środowiska, Podstawy Ekonomii w Ochronie ŚroWymagania wstępne: podstawy wiedzy z matematyki,statystyki, ekonomii i zarządzania

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Rybactwa Jeziorowego i Rzecznegoadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 327, 10-719 Olsztyntel./fax 523-39-69Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Konrad Romuald Turkowski, prof. UWMe-mail: kontur@uwm,edu.plOsoby prowadzące przedmiot:dr hab. inż. Konrad Romuald Turkowski, prof. UWM


PRZEDSIĘBIORCZOŚĆECTS: 1 ENTERPRICE




17,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- gromadzenie informacji i czytanie zadanej lektury 5,0 godz.

- przygotowanie do zaliczenia 5,0 godz.

10,0 godz.






13057-20-CF SEMINARIA DYPLOMOWEECTS: 2 DIPLOMA SEMINARTREŚCI MERYTORYCZNE

SEMINARIUMPodstawowe definicje: metodologia, metoda, metodyka. Analiza procedur badawczych: badania eksperymentalne oraz in situ, przygotowanieprojektu badawczego, zasady zbierania danych, powtarzalność i odtwarzalność wyników badań. Sposoby archiwizacji danych, graficzneprzedstawienie danych i ich analiza statystyczna. Opracowanie i prezentacja tematu, celu i zakresu badań własnych z wykorzystaniemprogramów multimedialnych.Omówienie zagadnień dyplomowych. Zasady korzystania z baz i czasopism elektronicznych. Prezentacja zakresupiśmiennictwa. Analiza Internetowego Systemu Antyplagiatowego.

CEL KSZTAŁCENIANabycie wiedzy dotyczącej zasad opracowywania danych i ich interpretacji.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W07+, P2A_U02+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_U08+, P2A_K01+, P2A_K02+,P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W10+, T2A_U01++, T2A_U02++, T2A_U03+, T2A_U04++, T2A_U08+, T2A_K01+, T2A_K03+, T2A_K07+,R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_U08+, R2A_U09++, R2A_U10+, R2A_K01+, R2A_K02+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W11+, K_U01+, K_U03+, K_U05+, K_U07+, K_K01+, K_K02+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - zna metodologię przygotowania i pisania pracy naukowej (K_W11)UmiejętnościU1 - wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w językupolskim i w języku obcym; przygotowuje wystąpienia z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej, planuje i wykonuje zadaniabadawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego (K_U03, K_U05)U2 - analizuje informacje, formułuje sądy na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł zwłaszcza elektronicznych (K_U07)U3 - stosuje metody statystyczne, techniki oraz narzędzia informatyczne do opisu i interpretacji zjawisk i na tej podstawie formułuje odpowiedniewnioski (K_U01)Kompetencje społeczneK1 - Potrafi współpracować z innymi studentami przy doświadczeniu naukowym, postępuje zgodnie z zasadami etyki. Aktualizuje wiedzęprzyrodniczą i zna jej praktyczne zastosowanie (K_K01, K_K02)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Hajduk Z., 2002r., "Metodologia nauk przyrodniczych", wyd. Lublin, 2) Grobler A., 2006r., "Metodologia nauki", wyd. Kraków, 3) Weiner J.,2003r., "Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych", wyd. Wyd. Nauk. PWN, 4) Hindle T., 2000r., "Sztuka prezentacji",wyd. Wyd. Wiedza i Życie, 5) Negrino T., 2005r., "PowerPoint. Tworzenie prezentacji. Projekty", wyd. Wyd. Helion.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Pabis S. , 2009r., "Metodologia nauk empirycznych", wyd. Koszalin, t.1, 2) Żabski E., 2002r., "Nauka w oczach metodologów. O niektórychmetodach badawczych z punktu widzenia logiki", wyd. Wrocław, t.1.

Przedmiot/moduł:SEMINARIA DYPLOMOWEObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: CF-przedmiot specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-20-CFKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: seminariumLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Seminarium: 30/2Formy i metody dydaktyczneSeminariumSeminarium - prezentacja multimedialna, dyskusja problemowa (W1, U1, U2, U3, K1)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - aktywny udział w dyskusji (U1, U2, U3, K1)Prezentacja 1 (multimedialna) - prezentacja referatu (W1, U1, U2, U3)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: b.d.Wymagania wstępne: b.d.

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Biotechnologii w Ochronie Środowiskaadres: ul. Słoneczna 45g, pok. 304, 10-709 Olsztyntel./fax 523-41-31Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Irena Gertruda Wojnowska-BaryłaOsoby prowadzące przedmiot:dr hab. inż. Julita Anna Dunalska, prof. UWM, dr hab. Zofia Filipkowska, prof. UWM, dr hab. inż. Wojciech Janczukowicz, prof. UWM, dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWM, prof. dr hab. inż. Irena Gertruda Wojnowska-Baryła


SEMINARIA DYPLOMOWEECTS: 2 DIPLOMA SEMINAR



- udział w seminariach 30,0 godz.

31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do ćwiczeń 10,0 godz.

- przygotowanie prezentacji 10,0 godz.

20,0 godz.




50,0 godz.






13057-20-CF SEMINARIA DYPLOMOWEECTS: 2 DIPLOMA SEMINARTREŚCI MERYTORYCZNE

SEMINARIUMSposoby archiwizacji danych, graficzne przedstawienie danych i ich analiza statystyczna. Zasady korzystania z baz i czasopism elektronicznych.Prezentacja zakresu piśmiennictwa.Prezentacja pracy. Analiza Internetowego Systemu Antyplagiatowego.

CEL KSZTAŁCENIANabycie wiedzy dotyczącej zasad prezentacji uzyskanych wyników badań.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W07+, P2A_U02+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_U08+, P2A_K01+, P2A_K02+,P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W10+, T2A_U01++, T2A_U02++, T2A_U03+, T2A_U04++, T2A_U08+, T2A_K01+, T2A_K03+, T2A_K07+,R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_U08+, R2A_U09++, R2A_U10+, R2A_K01+, R2A_K02+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W11+, K_U01+, K_U03+, K_U05+, K_U07+, K_K01+, K_K02+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - zna metodologię przygotowania i pisania pracy naukowej (K_W11)UmiejętnościU1 - wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w językupolskim i w języku obcym; przygotowuje wystąpienia z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej, planuje i wykonuje zadaniabadawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego (K_U03, K_U05)U2 - analizuje informacje, formułuje sądy na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł zwłaszcza elektronicznych (K_U07)U3 - stosuje metody statystyczne, techniki oraz narzędzia informatyczne do opisu i interpretacji zjawisk i na tej podstawie formułuje odpowiedniewnioski (K_U01)Kompetencje społeczneK1 - Potrafi współpracować z innymi studentami przy doświadczeniu naukowym, postępuje zgodnie z zasadami etyki. Aktualizuje wiedzę i zna jejpraktyczne zastosowanie (K_K01, K_K02)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Hajduk Z., 2002r., "Metodologia nauk przyrodniczych", wyd. Lublin, 2) Grobler A., 2006r., "Metodologia nauki", wyd. Kraków, 3) Weiner J.,2003r., "Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych", wyd. Wyd. Nauk. PWN, 4) Hindle T., 2000r., "Sztuka prezentacji",wyd. Wyd. Wiedza i Życie, 5) Negrino T., 2005r., "PowerPoint. Tworzenie prezentacji. Projekty", wyd. Wyd. HELION.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Pabis S. , 2009r., "Metodologia nauk empirycznych", wyd. Koszalin, t.1, 2) Żabski E., 2002r., "Nauka w oczach metodologów. O niektórychmetodach badawczych z punktu widzenia logiki", wyd. Wrocław, t.1.

Przedmiot/moduł:SEMINARIA DYPLOMOWEObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: CF-przedmiot specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-20-CFKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: seminariumLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Seminarium: 30/2Formy i metody dydaktyczneSeminariumSeminarium - ćwiczenia audytoryjne: prezentacja multimedialna, dyskusja problemowa (W1, U1, U2, U3, K1)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - aktywny udział w dyskusji (U1, U2, U3, K1)Prezentacja 1 (multimedialna) - prezentacja referatów (W1, U1, U2, U3)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: -Wymagania wstępne: -

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Biotechnologii w Ochronie Środowiskaadres: ul. Słoneczna 45g, pok. 304, 10-709 Olsztyntel./fax 523-41-31Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Irena Gertruda Wojnowska-BaryłaOsoby prowadzące przedmiot:dr hab. inż. Julita Anna Dunalska, prof. UWM, dr hab. Zofia Filipkowska, prof. UWM, dr hab. inż. Wojciech Janczukowicz, prof. UWM, dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWM, prof. dr hab. inż. Irena Gertruda Wojnowska-Baryła


SEMINARIA DYPLOMOWEECTS: 2 DIPLOMA SEMINAR



- udział w seminariach 30,0 godz.


- przygotowanie prezentacji 10,0 godz.

20,0 godz.




50,0 godz.






11257-20-A STATYSTYKA I MODELOWANIE W NAUKACH O ŚRODOWISKUECTS: 3 STATISTICS AND MODELING IN ENVIRONMENTAL SCIENCESTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPodstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa. Podstawy statystyki. Zasady opracowywania danych empirycznych. Znaczenie istosowanie metod statystycznych w badaniach i analizach środowiskowych. Modele deterministyczne i probabilistyczne wybranych procesówzachodzących w przyrodzie. Modelowanie zjawisk w przyrodzie. Przewidywanie skutków zamierzonego oddziaływania na środowisko.Wprowadzenie do metody EQR (ang. Ecological Quality Ratio)

ĆWICZENIAAnaliza statystyczna danych, w tym umiejętności testowania hipotez statystycznych, analizy wariancji i analizy regresji. Alternatywynieparametryczne prostych testów statystycznych: porównywanie dwóch i wielu zbiorów wyników. Analiza frekwencji: badanie zgodnościrozkładów, badanie niezależności. Techniki eksploracyjne. Techniki modelowania prostych procesów fizykochemicznych opisywanych przypomocy równań algebraicznych. Analiza symulacji. Metoda EQR (ang. Ecological Quality Ratio) wymagana przez RDW

CEL KSZTAŁCENIANabycie przez studentów wiedzy, umiejętności i kompetencje w zakresie stosowania ilościowych metod opisu i wnioskowania statystycznego;stosowania metod statystycznych w badaniach i eksperymentach z zakresu ochrony środowiska; pracy grupowej w zakresie pozyskiwaniadanych; obsługi aplikacji komputerowej dedykowanej do wykonywania analiz statystycznych. Zapoznanie studentów z podstawą metodykianalizy danych wymaganej w związku z wdrażaniem RDW.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W06+, P2A_U03+, P2A_U04+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K02+, P2A_K04+, T2A_W01+,T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08++, T2A_U11+, T2A_K03+, T2A_K05+, T2A_K06+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+,R2A_K02+, R2A_K04+, InzA_U01++, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W03+, K_U01+, K_U04+, K_U07+, K_K02+, K_K04+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - ma rozszerzoną wiedzę w zakresie statystyki, zna metody analizy danych używane w rozwiązywaniu problemów ochrony środowiska w tymobejmujące zagadnienia związane z RDW, ma podstawową wiedzę o założeniach i wymaganiach metodyki EQR, zna pojęcia i kryteria związanez pozyskiwaniem danych i zakres wymagań które należy spełnić przy projektowaniu doświadczeń/badań, zna możliwości programu Statistica(K_W03)UmiejętnościU1 - potrafi wykorzystując oprogramowanie analityczne formułować hipotezę badawczą i hipotezę statystyczną; dobrać narzędzia do wykonaniaanalizy danych z zakresu ochrony środowiska; zinterpretować wyniki (K_U01)U2 - posiada umiejętności: zespołowego rozwiązywania zadań projektowych; przygotowania harmonogramu prac związanych z rozwiązaniemzadania problemowego; planowania eksperymentu/badania; gromadzenia i archiwizowania danych w sposób umożliwiający statystyczną analizędanych, potrafi wykorzystać wyniki analizy i zebrane informacje dodatkowe do sformułowania opisu: problemu, metody, hipotez i wnioskowania(K_U04)U3 - potrafi: korzystając z instrukcji przygotować się do obsługi aplikacji statystycznej, uzupełniać wiedzę teoretyczną wymaganą do zaliczeniatestu z zakresu wiedzy ogólnej i terminologii statystycznej, wyszukać informacje uzupełniające dotyczące metod statystycznych oraz informacjedotyczące zagadnień zadania problemowego (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - ma świadomość konieczności ciągłego samokształcenia i rozwoju osobistego, zna zakres zadań lidera i wykonawców w zespole orazwspółodpowiedzialności za terminowe oddanie pracy, podczas pracy w zespole (K_K02)K2 - ma świadomość: wagi stosowania wyników analiz statystycznych w procesie podejmowania decyzji; zagrożeń jakie niesie ze sobąnieodpowiedzialne stosowanie technik statystycznych; potrzeby przekazywania informacji o osiągnięciach i innych aspektach działalnościinżyniera; istnienia aplikacji wspomagających analizy statystyczne, regulacji prawnych i etycznych związanych pozyskiwaniem i analizą danych(K_K04)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Łomnicki Adam, 2009r., "Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników.", wyd. PWN, 2) Foryś Urszula, 2005r., "Matematyka w biologii", wyd.WNT, 3) Stanisz Andrzej, 2007r., "Przystępny kurs statystyki, t. 1 - 3", wyd. StatSoft, 4) Węglarczyk S, 2010r., "Statystyka w inżynieriiśrodowiska", wyd. Wyd. Politechniki Krakowskiej.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) materiały prowadzących, ""Uzupełnienia do przedmiotu MOD_STAT"", wyd. UWM, s.http://moodle.uwm.edu.pl.

Przedmiot/moduł:STATYSTYKA I MODELOWANIE W NAUKACH O ŚRODOWISKUObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: A-przedmiot podstawowyKod ECTS: 11257-20-AKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia komputerowe, zajęcia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 10/2Ćwiczenia: 20/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny, prelekcja, wykład problemowy (W1, U3, K2)ĆwiczeniaZajęcia praktyczne - Przygotowanie rozwiązania zadania problemowego wraz z opisem i uzasadnieniem wybranych metod (U1, U2, U3, K2)Ćwiczenia komputerowe - problemowe z użyciem komputera; realizowane w formie indywidualnej i pracy zespołowej, e-learning (W1, U1, U2, U3, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium praktyczne 1 - kolokwium oceniające praktyczną umiejętność stosowania narzędzi statystycznych w codziennej pracy i praktyce inżynierskiej (W1, U1, K2)Ocena pracy i współpracy w grupie 2 - Zaliczenie poszczególnych ćwiczeń i prac projektowych-zadania problemowego. Przygotowanie rozwiązania zadania problemowego wraz z opisem i uzasadnieniem wybranych metod (W1, U1, U2, U3, K1, K2)Test kompetencyjny 1 - test zaliczeniowy, sprawdzający wiedzę z treści prezentowanych na wykładach i w materiałach uzupełniających w e-learningu (W1, U3, K2)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: matematyka i statystyka w zakresie wymaganym na I stopniu studiów inż. Technologia informacyjnaWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ichtiologiiadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 345, 10-719 Olsztyntel./fax 523-37-54Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr wet. Piotr Jacek GomułkaOsoby prowadzące przedmiot:dr wet. Piotr Jacek Gomułka, dr inż. Anna Małgorzata Wiśniewska

Uwagi dodatkowe:zajęcia ćwiczeniowe w grupach maksymalnie 16 osobowych


STATYSTYKA I MODELOWANIE W NAUKACH O ŚRODOWISKU

ECTS: 3 STATISTICS AND MODELING IN ENVIRONMENTAL SCIENCES



- konsultacje do projektu/zadania problemowego 10,0 godz.



42,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do ćwiczeń komp. 7,0 godz.

- przygotowanie projektu zespołowego 15,0 godz.

- przygotowanie sprawozdań, raportów i prezentacji 7,0 godz.

29,0 godz.




50,0 godz.






06957-20-O SZKOLENIE W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

ECTS: 0,5 SAFETY AND HYGIENE AT WORKTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADRegulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązujące ustawy, rozporządzenia (Konstytucja RP, Kodeks Pracy,Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach.Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń dla życia i zdrowia na poszczególnych kierunkach studiów (czynniki niebezpieczne, szkodliwe iuciążliwe). Analiza okoliczności i przyczyn wypadków studentów: omówienie przyczyn wypadków. Ogólne zasady postępowania w raziewypadku podczas nauki i w sytuacjach zagrożeń (np. pożaru). Zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku – apteczka pierwszejpomocy. Dostosowanie treści szkoleń do profilu danego kierunku studiów jest bardzo ważne, gdyż chodzi o wskazanie potencjalnych zagrożeń,z jakimi mogą zetknąć się studenci.

CEL KSZTAŁCENIACelem kształcenia jest przekazanie podstawowych wiadomości na temat ogólnych zasad postępowania w razie wypadku podczas nauki i wsytuacjach zagrożeń, okoliczności i przyczyn wypadków studentów, zasad udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku, jak również wskazaniepotencjalnych zagrożeń, z jakimi mogą zetknąć się studenci.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W09+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K02+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W08+, T2A_U09+, T2A_U13+,T2A_K01+, T2A_K03+, T2A_K07+, R2A_K01+, R2A_K02+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W08+, K_U02+, K_U16+, K_K01+, K_K02+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student powinien posiadać wiedzę na temat ogólnych zasad postępowania w razie wypadku podczas nauki i w sytuacjach zagrożeń,okoliczności i przyczyn wypadków studentów, zasad udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku (K_W08)UmiejętnościU1 - Umiejętność postępowania z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia, zna zasady bezpieczeństwa związane z pracą(K_U16)U2 - Umiejętność posługiwania się środkami ochrony indywidualnej i środkami ratunkowymi, w tym umiejętność udzielania pierwszej pomocy(K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Student zachowuje ostrożność w postępowaniu z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia, dba o przestrzeganie zasad BHPprzez siebie i swoich kolegów, wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo i higienę pracy w swoim otoczeniu, angażuje się w podejmowanieczynności ratunkowych (K_K01, K_K02)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ustawa z dn. 27 lipca 2005 r. z późniejszymi zmianami, Prawo o szkolnictwie wyższym,, ";", 2) Rozporządzenie Ministra Nauki i SzkolnictwaWyższego z dnia 5 lipca 2007 roku w sprawie bezpieczeńst, ";", 3) Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia pod redakcją naukowąprof. dr hab. med., ";".


Przedmiot/moduł:SZKOLENIE W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACYObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 06957-20-OKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Wszystkie specjalnościProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 4/0Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład z zastosowaniem środków audiowizualnych (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaSprawdzian ustny 1 - ustne sprawdzenie wiedzy (W1, U1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 0,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Elektrotechniki, Energetyki, Elektroniki i Automatykiadres: ul. Michała Oczapowskiego 11, pok. 202, 10-719 Olsztyntel. 523-36-21, fax 523-36-03Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:mgr inż. Danuta Kuryje-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:mgr inż. Danuta Kuryj


SZKOLENIE W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

ECTS: 0,5 SAFETY AND HYGIENE AT WORK



4,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do zajęć 3,0 godz.

3,0 godz.






13057-25-C BIOLOGIA WÓDECTS: 3 AQUATIC ECOSYSTEMS BIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADCzynniki abiotyczne determinujące poziom produkcji materii organicznej w ekosystemach wodnych. Charakterystyka przystosowań roślin izwierząt do życia w środowisku wodnym na podstawie organizmów i zespołów typowych dla różnych ekosystemów wodnych. Cechy zespołówroślinnych i zwierzęcych środowisk wodnych oraz ich rola w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych. Czynniki wpływające na liczebnośćpopulacji organizmów wodnych. Rola organizmów jak i tworzonych przez nie zespołów w przepływie energii w układzie poziomów troficznychekosystemów wodnych. Zmiany w ekosystemach wodnych w wyniku procesów naturalnych i oddziaływania człowieka. Dostępność iograniczenia w korzystaniu z różnych form materii organicznej wytwarzanej w środowisku wodnym. Organizmy wodne ograniczającebezpośrednio lub pośrednio zakres aktywności człowieka w środowisku wodnym. Zasady stosowania środków regulujących intensywność presjiantropogenicznej na przeżywalność i produktywność organizmów wodnych.

ĆWICZENIAMetody zbioru i konserwacji prób planktonu, bentosu, peryfitonu. Fitoplankton. Zjawisko zakwitów wody. Sukcesja sezonowa fitoplanktonu.Przegląd wybranych taksonów z gromady Cyanoprkaryota, Pyrrophyta, Chrysophyta i Chlorophyta. Hydrofity. Formy życiowe roślin wodnych.Pleustofity i ryzofity - przegląd wybranych taksonów i ich różnych form życiowych. Helofity i amfifity - przegląd wybranych taksonów. Strefowyukład roślin wodnych. Rośliny wodne jako wskaźnik rozwoju troficznego jezior. Typy florystyczne jezior. Zooplankton jezior, małych zbiornikówwodnych i stawów rybackich oraz wód płynących. Zmienność sezonowa zooplanktonu: gatunki całoroczne, stenotermiczne. Cyklomorfoza istadia rozwojowe. Różnorodność taksonomiczna biocenoz ekosystemów wodnych (hydrofity, plankton, bentos, peryfiton).

CEL KSZTAŁCENIAPoznanie praw rządzących życiem i produktywnością hydrobiontów. Praktyczna znajomość podstawowych zespołów organizmów wodnychstrefy umiarkowanej. Umiejętność rozpoznawania głównych rodzajów oraz gatunków roślin i zwierząt środowiska wodnego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_U01+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U02+, T2A_U08+,T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U01+,InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_U01+, K_U02+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Rozumie złożone zjawiska i procesy przyrodnicze. Zna prawa rządzące życiem i produktywnością hydrobiontów. Rozpoznaje powszechnetaksony roślin i zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym. Zna zespoły organizmów wodnych strefy umiarkowanej (K_W01)UmiejętnościU1 - Umie korzystać z kluczy do oznaczania organizmów wodnych. Interpretuje stan flory i fauny ekosystemów wodnych oraz zachodzące wnich zjawiska (K_U01)U2 - Stosuje techniki i narzędzia badawcze oraz metody analityczne właściwe dla studiowanego kierunku studiów (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Systematycznie aktualizuje wiedzę o ekosystemach wodnych i zna jej praktyczne zastosowania (K_K01)K2 - Posiada znajomość działań zmierzających do ograniczenia ryzyka i przewidywania skutków działalności w zakresie szeroko rozumianegośrodowiska. Spostrzega relacje między środowiskiem wodnym a żyjącymi w nim organizmami co umożliwia rozumne i świadome angażowaniesię ochronę ekosystemów wodnych (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Allan J. D., 1998r., "Ekologia wód płynących.", wyd. PWN Warszawa, 2) Lampert W., Sommer U., 2001r., "Ekologia wód śródlądowych", wyd.PWN Warszawa., s.415, 3) Kajak Z., 1998r., "Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych.", wyd. PWN, Warszawa., 4) Krebs C.J., 1996r., "Ekologia", wyd. PWN Warszawa., s.735, 5) Tarwid K., 1988r., "Ekologia wód śródlądowych. Wybrane zagadnienia.", wyd. PWN,Warszawa..

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kołodziejczyk A., Koperski P., 2000r., "Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny.",wyd. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego., 2) Kołodziejczyk A., Koperski P., Kamiński M., 1998r., "Klucz do oznaczania słodkowodnejmakrofauny wodnej.", wyd. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa., 3) Radwan S., 2004r., "Wrotki (Rotifera). Fauna SłodkowodnaPolski.", wyd. Oficyna Wydawnicza TERCJA., 4) Rybak J.I., 2000r., "Bezkręgowe zwierzęta wodne.", wyd. PWN Warszawa., 5) Rybak J.I.,Łędzki A.L., 2010r., "Słodkowodne skorupiaki planktonowe.", wyd. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego., 6) Stańczykowska A., 1997r., "Ekologianaszych wód.", wyd. WSiP, Warszawa., s.319.

Przedmiot/moduł:BIOLOGIA WÓDObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykłady problemowe poparte prezentacją multimedialną (W1, K1, K2)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - zapoznanie się z organizmami różnych ekosystemów wodnych; opanowanie techniki ich oznaczania (W1, U1, U2, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaEgzamin ustny - losowanie 3 pytań z zestawu (W1, K1, K2)Kolokwium pisemne 3 - 2 zestawy po 3 pytania (W1)Kolokwium praktyczne 2 - rozpoznawanie taksonów roślin i bezkręgowców (U1, U2)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: nie sprecyzowanoWymagania wstępne: nie sprecyzowano

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Ewa Paturej, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr hab. inż. Ewa Paturej, prof. UWM


BIOLOGIA WÓDECTS: 3 AQUATIC ECOSYSTEMS BIOLOGY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- egzamin 2,0 godz.

- konsultacje 7,0 godz.



54,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do egzaminu z przedmiotu 10,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów praktycznych 4,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów teoretycznych 3,0 godz.


27,0 godz.




30,0 godz.






13957-25-CFS EDUKACJA EKOLOGICZNAECTS: 2 ENVIRONMENTAL EDUCATIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADedukacja ekologiczna jako element polityki społecznej państwa. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (NSEE) „Przez edukację dozrównoważonego rozwoju”. Historia edukacji środowiskowej w Polsce i na świecie. Procedury konstruowania programu edukacji środowiskowejdla społeczności lokalnej. Świadomość ekologiczna w kategoriach empirycznych. Badania stanu świadomości ekologicznej społeczeństwapolskiego. Programy ochrony środowiska.

ĆWICZENIAEdukacja ekologiczna w świetle dokumentów państwowych i międzynarodowych.Edukacja formalna w zakresie treści ekologicznych – analizaprogramów nauczania, podręczników, treści ekologiczne w programach studiów wybranych kierunków. Edukacja pozaszkolna - wojewódzkiesłużby ochrony środowiska, samorządy, administracja terenów cennych pod względem przyrodniczym, organizatorzy wypoczynku i turystyki,RDLP (nadleśnictwa), RDOŚ. Edukacja ekologiczna w miejscu pracy i zamieszkania – treści ekologiczne w strategiach przedsiębiorstwprzemysłowych, sieci handlowych, spółdzielni mieszkaniowych. Edukacja mimowolna – rola mediów. Kampanie edukacyjno-promocyjne otematyce środowiskowej. Nadużywanie symboliki ekologicznej (greenwashing, zielone kłamstwo, ekomarketing).

CEL KSZTAŁCENIAzapoznanie studentów ze znaczeniem edukacji ekologicznej i możliwościami jej prowadzenia, rozumienie edukacji ekologicznej jako elementuedukacji obywatelskiej prowadzącej do rozwijania społeczeństwa akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K05+,P2A_K07+, T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_W06+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+,R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W06+, K_U01+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - wyjaśnia znaczenie ustawicznego kształcenia środowiskowego człowieka jako elementu polityki społecznej, identyfikuje i opisujepodstawowe problemy w zakresie edukacji ekologicznej (K_W01, K_W06)UmiejętnościU1 - biegle analizuje materiały źródłowe, planuje działania w zakresie edukacji ekologicznej (K_U01)U2 - krytycznie ocenia programy ochrony środowiska w aspekcie edukacji ekologicznej na różnych poziomach; dyskutuje na temat nadużywaniasymboliki ekologicznej (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - uzasadnia konieczność permanentnej edukacji ekologicznej, wykazuje kreatywność w tworzeniu programu edukacji ekologicznej dlaspołeczności lokalnej, przejawia aktywność w zapoznawaniu się z różnorodnymi źródłami wiedzy w zakresie edukacji ekologicznej (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ministerstwo Środowiska, 2001r., ")Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej Przez edukację do zrównoważonego rozwoju.", 2) TuszyńskaL., 2006r., "Edukacja ekologiczna dla nauczycieli i studentów", wyd. WSP TWP, Warszawa, 3) Domka L. , 2001r., "Dialog z przyrodą w edukacjidla ekorozwoju", wyd. . PWN S.A., Warszawa – Poznań, 4) Tuszyńska L., 2006r., ". Diagnoza stanu edukacji środowiskowej społecznościlokalnej w wybranych regionach Polski", wyd. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Tuszyńska L. (red.), 2006r., "Edukacja środowiskowa społeczności lokalnych w programach warszawskich spółdzielni mieszkaniowych iplacówek oświatowych", wyd. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego., 2) Kalinowska A. , 1994r., "Ekologia – wybór przyszłości", wyd. . Wyd.Spotkania, Warszawa.

Przedmiot/moduł:EDUKACJA EKOLOGICZNAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13957-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny z prezentacją multimedialną (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - ćwiczenia laboratoryjne (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - aktywność w dyskusji na zajęciach (W1, U2, K1)Prezentacja 1 (multimedialna, ustna) - prezentacja wybranego tematu (U1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: nie zdefiniowanoWymagania wstępne: wiedza w zakresie biologii,ekologii, ochrony przyrody, ochrony środowiska

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Mirosław Grzybowskie-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr Mirosław Grzybowski


EDUKACJA EKOLOGICZNAECTS: 2 ENVIRONMENTAL EDUCATION


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- KONSULTACJE 1,0 godz.



31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- samodzielna praca studenta 25,0 godz.

25,0 godz.




25,0 godz.






07257-25-C EKOLOGIA I OCHRONA ZASOBÓW TORFOWISKOWYCHECTS: 3 ECOLOGY AND PROTECTION OF PEATLAND RESOURCESTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADTreść wykładów obejmuje zestaw zagadnień dotyczących nauki o ekosystemach torfowiskowych: genezie, budowie geologicznej igeograficznym rozprzestrzenieniu torfowisk, właściwościach fizyczno-chemicznych torfu, florze torfowisk i fitosocjologii zbiorowisk roślinnych,hydrologii i właściwościach mikroklimatycznych, biogeochemii ze szczególnym uwzględnieniem przemian węgla, materii organicznej i związkówbiogennych. Program obejmuje też problemy użytkowania i ochrony torfowisk w kontekście ich roli w krajobrazie, zasad zrównoważonegorozwoju i zmian globalnych.

ĆWICZENIATreści ćwiczeń obejmują tematy dotyczące przekazania praktycznej wiedzy metodologicznej: rozpoznawania i identyfikacji podstawowychrodzajów i gatunków torfów, analizy składu gatunkowego, pozycji taksonomicznej i oceny stanu roślinności torfowiskowej, oceny stosunkówwodnych torfowisk, oceny podstawowych właściwości fizycznych gleb torfowych, oceny stanu ekologicznego torfowisk dla celów ichwykorzystania i ochrony

CEL KSZTAŁCENIAPrzedmiot „Ekologia i Ochrona Torfowisk” jest przedmiotem specjalistycznym mającym na celu zapoznanie studenta z problematyką dotyczącąekosystemów torfowisk, jako komponentów środowiska lądowego Półkuli Północnej, Europy i kraju. Celem kształcenia jest ugruntowaniepostrzegania torfowisk we współczesnej polityce środowiskowej nie tylko jako źródła surowca - torfu, ale przede wszystkim jako ważnegoskładnika globalnych procesów obiegu materii, zwłaszcza węgla oraz magazyn bioróżnorodności.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W04+, P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+,T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_W06++, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W05+, K_W06+, K_U02+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Ma wiedzę dotyczącą właściwości i kontroli środowiska torfowisk zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju (K_W01)W2 - Ma wiedzę dotyczacą wskaźników środowiskowych charakteryzujących typ i stan torfowisk (K_W05)W3 - Wykazuje się pogłębioną wiedzą na temat możliwości wykorzystania torfowisk w przyjaznej środowisku gospodarce; uzasadnia potrzebęochrony naturalnych ekosystemów torfowiskowych (K_W06)UmiejętnościU1 - Rozpoznaje wskaźniki środowiskowe i umie rozwiązywać zagadnienia dotyczące procesów ekologicznych zachodzących w ekosystemachtorfowiskowych; potrafi stosować systemową wiedzę dotyczącą przepływu energii i krążenia materii w torfowiskach; umie wprowadzać dopraktyki zestaw metod służących kontroli i ochronie ekosystemów torfowiskowych oraz badaniu właściwości torfu (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Posiada znajomość opracowań i literatury dotyczących stanu i ochrony torfowisk w Polsce (K_K01)K2 - Student w środowisku społecznym powinien podkreślać znaczenie ekosystemów torfowiskowych; uzasadnia środowiskową rolę torfowisk wkrajobrazie lokalnym i w skali Biosfery; wskazuje zagrożenia dla ekosystemów torfowiskowych płynące z rozwoju gospodarki oraz uświadamiakontekst globalny tych zagrożeń (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ilnicki P., 2002r., "Torfowiska i Torf", wyd. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu,Poznań, t.1, s.660, 2) Tobolski K., 2001r., "Przewodnik dooznaczania torfów i osadów jeziornych", wyd. PWN, t.1, s.507, 3) Myślińska E., 2001r., "Grunty Organiczne i laboratoryjne metody ich badania",wyd. PWN, t.1, s.208.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Mitsch W. J., Gosselink J.G., 2007r., "Wetlands", wyd. John Wiley & Sons, Inc., New York, t.1, s.582, 2) Gore A.J.P. (Red.), 1981r., "Mires,Swamp, Bog, Fen and Moor. Ecosystems of the World No 4", wyd. Elsevier, Amsterdam, t.4, s.440, 3) Keddy P.A., 2000r., "Wetland Ecology -Principles and Conservation", wyd. Cambridge University Press, New York, t.1, s.614, 4) Kac. N. J., 1975r., "Bagna Kuli Ziemskiej", wyd. PWN, t.1, s.475, 5) Kłosowski S., Kłosowski G., 2001r., "Flora Polski. Rośliny wodne i bagienne", wyd. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa,, t.1, s.334, 6) Maciak F., Liwski S., 1996r., "Ćwiczenia z torfoznawstwa", wyd. Wyd. SGGW, Warszawa, t.1, s.158, 7) Kruk M., 1991r., "Znaczenietorfowisk w krążeniu składników mineralnych w krajobrazie", wyd. Wiadomości Ekologiczne 37: 79 – 96, t.37, s.15.

Przedmiot/moduł:EKOLOGIA I OCHRONA ZASOBÓW TORFOWISKOWYCHObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 07257-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład informacyjny (W1, W2, W3)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - Ćwiczenia dotyczące analizy materiałów źródłowych: operatów, formularzy NATURA 2000, prezentacje (U1, K1, K2)Ćwiczenia laboratoryjne - Ćwiczenia w rozpoznawaniu typów i gatunku torfów (U1)Ćwiczenia terenowe - Ćwiczenia polegające na poznawaniu flory i zbiorowisk torfotwórczych i efektów zanikania torfowisk (U1, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaEgzamin pisemny (esej, test wielokrotnego wyboru) - Test wielokrotnego wyboru: 30 pytań oraz esej dotyczący problemów zachowania i ochrony torfowisk (W1, W2, W3)Kolokwium pisemne 1 - Kolokwium pisemne z zawartości ćwiczeń: odpowiedź opisowa na 4 pytania (U1)Prezentacja 1 (multimedialna) - Prezentacje dotyczące ochrony torfowisk na podstawie NATURA 2000 i materiałów z literatury i internetu (U1, K1, K2)Raport 1 - Raporty z ćwiczeń laboratoryjnych i terenowych (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Biologia, Ekologia, Gleboznawstwo i ochrona glebWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr inż. Bożena Jolanta Jaworska, dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWM



EKOLOGIA I OCHRONA ZASOBÓW TORFOWISKOWYCHECTS: 3 ECOLOGY AND PROTECTION OF PEATLAND RESOURCES




- − egzamin 1,0 godz.

- − konsultacje 1,0 godz.


- − opracowanie sprawozdań z ćwiczeń 7,0 godz.

- − przygotowanie do egzaminu pisemnego/ustnego z przedmiotu 8,0 godz.

- − przygotowanie do kolokwiów 6,0 godz.

29,0 godz.




24,0 godz.






06957-25-C ELEMENTY TECHNICZNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 3 TECHNICAL ELEMENTS IN ENVIRONMENTAL PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADMateriały wykorzystywane do budowy wewnętrznych instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych. Podstawowe zasady oznaczeń graficznychelementów technicznych w instalacjach wewnętrznych. Zasady budowy systemów klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w budynkach mieszkalnychi przemysłowych. Urządzenia do kontroli i zabezpieczeń przeciwpożarowych w obiektach użytkowych. Systemy wykorzystania wód opadowychdo celów gospodarczych. Systemy ochrony powietrza i gleby w systemach komunikacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem lotnisk.Urządzenia i aparatura kontrolna dla zabezpieczeń sanitarnych w basenach kąpielowych.

ĆWICZENIAZasady wyznaczania przepływów wody w wewnętrznych instalacjach wodociągowych. Zasady projektowania wewnętrznych instalacjiwodociągowych. Wyznaczanie ciśnienia wymaganego w instalacjach wodociągowych. Zasady wyznaczania obliczeniowego przepływu ściekóww wewnętrznych instalacjach kanalizacyjnych. Zasady projektowania wewnętrznych instalacji kanalizacyjnych. Obliczanie zapotrzebowania naciepło w pomieszczeniach budownictwa o kubaturze do 600 m3. Zasady projektowania i określania przepływu obliczeniowego w instalacjachgazowych. Podstawy projektowania wentylacji i klimatyzacji. Obliczanie parametrów powietrza wilgotnego. Obliczanie ilości powietrzawentylującego.

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z podstawowymi zasadami technicznymi funkcjonowania instalacji sanitarnych mających istotny wpływ na warunkiśrodowiska wewnątrz i na zewnątrz różnego rodzaju obiektów, a także wyjaśnienie działań jakie podejmowane są w zakresie ochrony gleby ipowietrza w systemach komunikacyjnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W04+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W06+, T2A_U08+, T2A_U10+, T2A_U15+, T2A_U16+,T2A_U17+, T2A_U19++, T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W06+, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_W01+, InzA_U05+, InzA_U08+Symbole efektów kierunkowych K_W05+, K_W13+, K_U12+, K_U13+, K_U15+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student zna zasady funkcjonowania, głównie pod kątem budowy i eksploatacji, wewnętrznych instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych,wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, cieplnych i gazowych (K_W05, K_W13)UmiejętnościU1 - Student analizuje podstawowe parametry techniczne i technologiczne poznanych instalacji (K_U12)U2 - Będzie umiał zastosować poznane systemy i urządzenia bezpieczeństwa w obiektach wewnętrznych i zewnętrznych. Potrafi określaćprzepływy obliczeniowe wewnętrznych instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych oraz obliczać zapotrzebowanie na ciepło w instalacjachcentralnego ogrzewania (K_U13)U3 - Potrafi zaproponować ulepszenie istniejących rozwiązań technicznych (K_U15)Kompetencje społeczneK1 - Student jest zorientowany na nowe kierunki rozwoju techniki i technologii budowy instalacji wewnętrznych, współpracuje ze specjalistamiinnych branż technicznych i technologicznych np.: budowlanych, elektrycznych, architektonicznych (K_K01)K2 - Przy wykonywaniu powierzonych zadań wykazuje postawę odpowiedzialności pod względem bezpieczeństwa obsługi i bezpieczeństwa wochronie środowiska (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Chudzicki J. Sosnowski S., 2002r., "Materiały pomocnicze do ćwiczeń", wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2) KrólikowskiA. Denczew S., 2002r., "Podstawy nowoczesnej eksploatacji układów wodociągowych i kanalizacyjnych", wyd. Arkady, 3) Sosnowski S.Tabernacki J. Chudzicki J., 2000r., "Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne", 4) Pieńkowski K. Krawczyk D. Tumel W., 1993r., "Ogrzewnictwo",wyd. Dział Wydawnictw i Poligrafii Politechniki Białost, 5) Malicki M., 1980r., "Wentylacja i klimatyzacja", wyd. PWN, 6) Leśko M., Pasek M.,1997r., "Porty lotnicze , Wybrane zagadnienia inżynierii ekologicznej,", wyd. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 7) Lebiedowski M., 2004r.,"Uzbrojenie terenu", wyd. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Koczyk H., 2005r., "Ogrzewnictwo praktyczne. Projektowanie. Montaż. Eksploatacja", 2) Sabiniak H. G., Pietras M., 2010r., "KlimatyzacjaObiektów Basenowych", wyd. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 3) Niziński S., Michalski R., 2002r., "Diagnostyka obiektów technicznych",wyd. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technolo.

Przedmiot/moduł:ELEMENTY TECHNICZNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 06957-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład z prezentacją multimedialną (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - audytoryjno – obliczeniowe (U1, U2, U3, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 2 - Rozwiązywanie zadań. 60 % sumy punktów możliwych do uzyskania z 1 i 2 kolokwium zalicza ćwiczenia. (W1, U2, U3, K2)Kolokwium pisemne 1 - Rozwiązywanie zadań. 60 % sumy punktów możliwych do uzyskania z 1 i 2 kolokwium zalicza ćwiczenia. (W1, U1, K1)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Hydraulika i hydrologia, Wodociągi i kanalizacja, Sieci wodociągowe, Sieci kanalizacyjne, UrządzeniaWymagania wstępne: posiadać wiedzę z zakresuHydrauliki, potrafić stosować umiejętności nabyte wtrakcie realizacji przedmiotu Grafika inżynierska.

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Inżynierii Środowiskaadres: ul. Warszawska 117, 10-720 Olsztyntel. (89) 524-56-05Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Mirosław Józef Krzemieniewski, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:prof. dr hab. inż. Mirosław Józef Krzemieniewski, prof.zw., dr inż. Joanna Rodziewicz


ELEMENTY TECHNICZNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 3 TECHNICAL ELEMENTS IN ENVIRONMENTAL PROTECTION





47,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwiów obliczeniowych 9,0 godz.

- przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego z przedmiotu 10,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń audytoryjno-obliczniowych 10,0 godz.

29,0 godz.




50,0 godz.






13057-25-C FITOSOCJOLOGIA STOSOWANAECTS: 4 APPLIED PHYTOSOCIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADEkologiczne podstawy kształtowania i funkcjonowania zbiorowisk roślinnych, wyróżnianie jednostek roślinności, nomenklatura fitosocjologiczna isyntaksonomia, Polska szkoła fitosocjologii, podział geobotaniczny Polski; przegląd zbiorowisk roślinnych Polski: charakterystyka, warunkisiedliskowe, gatunki charakterystyczne i wyróżniające, sukcesja roślinności, diagnozy stanu siedlisk na podstawie zbiorowisk roślinnych orazmożliwości praktycznego wykorzystania wiedzy fitosocjologicznej.

ĆWICZENIAMetodyka wykonywania zdjęć fitosocjologicznych, konstruowania tabel fitosocjologicznych, wykonywania map roślinności. Interpretacja treścizawartych w zdjęciach fitosocjologicznych, tabelach fitosocjologicznych oraz na mapach roślinności. Rozpoznawanie i identyfikacjapodstawowych zbiorowisk roślinnych w terenie, ocena ich stanu zachowania i kierunku przemian. Zastosowanie fitosocjologi w diagnozie stanusiedlisk, przemian w ekosystemach, w ochronie przyrody, praktyce leśnej oraz na potrzeby planowania przestrzennego

CEL KSZTAŁCENIACelem przedmiotu jest poznanie czynników warunkujących egzystencję, zróżnicowanie i ewolucję zespołów roślinnych Polski, poznaniegłównych typów zbiorowisk roślinnych Polski, ich struktury i zróżnicowania, nabycie umiejętności posługiwania się fitosocjologią jako narzędziemw ochronie przyrody, leśnictwie, architekturze krajobrazu

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W04+, P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+,T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_W06++, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W05+, K_W06+, K_U02+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - opisuje czynniki odpowiedzialne za kształtowanie się i przemiany zbiorowisk roślinnych; charakteryzuje zbiorowiska roślinne występującena terenie Polski (K_W01)W2 - posiada wiedzę dotyczącą gatunków wskaźnikowych dla poszczególnych zbiorowisk roślinnych (K_W05)W3 - posiada wiedzę dotyczącą naturalnych i antropogenicznych przemian ekosystemów (K_W06)UmiejętnościU1 - posiada umiejętność wykorzystania podstawowych metod badawczych stosowanych w fitosocjologii; umie poprawnie zinterpretowaćzebrane dane fitosocjologiczne (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - bierze udział w pogłębianiu wiedzy na różnych poziomach: samokształcenie, kursy, szkolenia (K_K01)K2 - potrafi ocenić zagrożenia stanu ekosystemów (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Dzwonko Z. , 2007r., "Przewodnik do badań fitosocjologicznych.", wyd. Sorus, 2) Matuszkiewicz W., 2001r., "Przewodnik do oznaczaniazbiorowisk roślinnych Polski.", wyd. PWN, 3) Matuszkiewicz J. M., 2001r., "Zespoły leśne Polski.", wyd. PWN, 4) Podbielkowski Z., TomaszewiczH. , 1996r., "Zarys hydrobotaniki.", wyd. PWN, 5) Szafer W. red. , 1972r., "Szata roślinna Polski", wyd. PWN, t.T.2, 6) Wysocki Cz., Sikorski P,2002r., "Fitosocjologia stosowana.", wyd. SGGW.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Faliński J.B. , 1990r., "Kartografia geobotaniczna", wyd. PPWK, t.1-3, 2) Matuszkiewicz W. 1967, 1969r., "Przegląd systematyczny zbiorowiskroślinnych Polski.", wyd. PWN.

Przedmiot/moduł:FITOSOCJOLOGIA STOSOWANAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny prezentacją multimedialną (W1, W2, W3, K1, K2)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - Metodyka wykonywania zdjęć, tabel fitosocjologicznych i map roślinności oraz ich interpretacja (U1)Ćwiczenia terenowe - Rozpoznawanie i identyfikacja podstawowych zbiorowisk roślinnych, ocena stanu ich zachowania (U1)Forma i warunki zaliczeniaEgzamin pisemny - test z pytaniami (zadaniami) otwartymi (W1, W2, W3)Kolokwium pisemne 1 - odpowiedzi na zadane pytania, ocena pozytywna 51% odpowiedzi prawidłowych (W1, W2, W3, K2)Projekt 1 - opracowanie pisemne i graficzne wybranego układu zbiorowisk leśnych (U1, K1, K2)Raport 2 - raporty z ćwiczeń terenowych (U1)Liczba punktów ECTS: 4Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Flora ekosystemów wodnych i lądowych, Ekologia, Gleboznawstwo i ochrona gleb,Wymagania wstępne: zdane egzaminy z przedmiotówwprowadzających

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Zbigniew Wiktor Endler, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:prof. dr hab. Zbigniew Wiktor Endler, prof.zw.


FITOSOCJOLOGIA STOSOWANAECTS: 4 APPLIED PHYTOSOCIOLOGY





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie prac zaliczeniowych 16,0 godz.

- opracowanie raportów ćwiczeń terenowych 4,0 godz.

- przygotowanie do 1 sprawdzianu 3,0 godz.

- przygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 10,0 godz.


49,0 godz.




40,0 godz.






13057-25-CFS FUNKCJONOWANIE SZTUCZNYCH ZBIORNIKÓW WODNYCHECTS: 2 FUNCTIONING OF ARTIFICIAL WATER RESERVOIRSTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADGeneza sztucznych zbiorników wodnych na świecie i w Polsce. Antropopresja jako czynnik warunkujący miejsce powstawania i przebiegprocesów limnicznych w sztucznych zbiornikach wodnych. Przegląd największych sztucznych zbiorników wodnych na świecie. Znaczeniesztucznych zbiorników wodnych (rola społeczno-ekonomiczna, funkcje przyrodnicze i krajobrazowe, oczyszczanie wód powierzchniowych).Antropogeniczne jeziora zakolowe - konsekwencja regulacji rzek. Użytkowanie zbiorników wodnych (zaopatrzenie w wodę, ochronaprzeciwpowodziowa, turystyka i rekreacja, żegluga śródlądowa i transport, przemysł i energetyka). Fizyko-chemiczne właściwości wód (warunkitermiczne i dynamika masy wodnej, zjawiska lodowe, warunki tlenowe) a bioróżnorodność ekosystemów. Eutrofizacja. Zagrożenia izanieczyszczenie wód sztucznych zbiorników (alkalizacja, zakwaszenie, zasolenie, metale ciężkie) jako czynniki warunkujące kształtowanie sięcharakterystycznych zespołów fory i fauny. Uregulowania prawne.

ĆWICZENIACharakterystyka zbiorników poeksploatacyjnych i poregulacyjnych (jeziora zakolowe) , zbiorników w nieckach osiadania i zapadliskach,zbiorników zaporowych (przyczyny i miejsce powstawania, morfometria misy, warunki fizykochemiczne, trofia, sukcesja i kolonizacja, zespołyroślin i zwierząt). Rowy melioracyjne (przeznaczenie, zmienność sezonowa, rekultywacja, charakterystyczne zespoły fory i fauny). Zbiornikistawowe (przeznaczenie, warunki fizykochemiczne i siedliskowe kształtujące zbiorowiska roślin i zwierząt). Zbiorniki okresowe (rodzaje, cechyfizyko-chemiczne, mechanizmy przystosowawcze roślin i zwierząt). Sztuczne zbiorniki na terenach dużych miast (cel powstania, funkcja, jakośćwody, biologia).

CEL KSZTAŁCENIAPoznanie przesłanek (potrzeb), warunków i skutków tworzenia antropogenicznych ekosystemów wodnych; ocena znaczenia i zagrożeńzwiązanych z ich funkcjonowaniem; zwrócenie uwagi i uczulenie na czynniki kształtujące biocenozy środowisk zbiorników antropogenicznych (wtym okresowych) oraz ich rolę w kształtowaniu bioróżnorodności w skali lokalnej i globalnej.


EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - opisuje i objaśnia zjawiska przyrodnicze związane z powstaniem sztucznych zbiorników wodnych; rozpoznaje i objaśnia mechanizmyreakcji organizmów zasiedlających wody i pobrzeża sztucznych zbiorników wodnych na zmienne warunki hydrologiczne i fizykochemiczne tychekosystemów (K_W01)W2 - identyfikuje zagrożenia i wskazuje metody ochrony i rekultywacji ekosystemów sztucznych zbiorników wodnych (K_W06)UmiejętnościU1 - Student na podstawie odpowiednio dobranych źródeł sporządza raport i wnioskuje na temat funkcjonowania i zagrożeń ekosystemówwodnych, powstałych w wyniku działalności człowieka. (K_U01, K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Student jest otwarty na zdobywanie i uzupełnianie wiedzy o funkcjonowaniu ekosystemów wodnych; wykazuje kreatywność w wyrażaniuocen dotyczących zagrożeń środowiska i uwarunkowań związanych z powstawaniem i funkcjonowaniem sztucznych ekosystemów wodnych; maświadomość potrzeby systematycznego przeglądania źródeł potrzebnych do uzupełnienia wiedzy z zakresu ekologii wód powierzchniowych(K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Strzelec M., Spyra A., Serafiński W. , 2010r., "Biologia wód śródlądowych. Skrypt dla studentów I i II stopnia na kierunkach biologia i ochronaśrodowiska", wyd. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, t.1, s.141, 2) Lampert W. Sommer U., 2001r., "Ekologia wód śródlądowych", wyd. Wyd.Naukowe PWN, t.1, s.415, 3) Rzętała M., 2000r., "Bilans wodny oraz dynamika zmian wybranych zanieczyszczeń zbiornika Dzierżono Duże wwarunkach silnej antropopresji", wyd. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, t.1, s.175, 4) Rzętała M., 2008r., "Funkcjonowanie zbiorników wodnych orazprzebieg procesów limnicznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie regionu górnośląskiego", wyd. WydawnictwoUniwersytetu Śląskiego, t.1, s.164, 5) Jankowski A.T., Rzętała M., 2004r., "Jeziora i sztuczne zbiorniki wodne : funkcjonowanie, rewitalizacja iochrona = Lakes and artificial water reservoirs: functioning, revitalization and protection.", wyd. Uniw. Śląski. Wydz. Nauk o Ziemi, Sosnowiec , t.1.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kajak Z. , 2001r., "Hydrobiologia-Limnologia.", wyd. Wyd. Naukowe PWN, t.1, s.359, 2) Żelazo J., Popek Z, 2002r., "Podstawy renaturyzacjirzek", wyd. Wyd. SGGW. Warszawa , t.1, s.319, 3) Allan J.D., 1998r., "Ekologia wód płynących", wyd. Wyd. Naukowe PWN, t.1, s.450, 4)Giziński A., E. Falkowska , 2003r., "Hydrobiologia stosowana: ochrona wód powierzchniowych.", wyd. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocław, t.1.

Przedmiot/moduł:FUNKCJONOWANIE SZTUCZNYCH ZBIORNIKÓW WODNYCHObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład informacyjny, wykład z prezentacją multimedialną (W1, W2)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - Praca w grupach, dyskusja, prezentacje multimedialne na określony temat (W1, U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - Ocena za aktywność w dyskusji. (U1, K1)Kolokwium pisemne 1 - Treści wykładów włączone do kolokwium zaliczeniowego ćwiczeń. Student udziela odpowiedzi opisowej na zadane pytania. (W1, W2, K1)Prezentacja 1 (multimedialna) - Student wykonuje i przedstawia prezentację na określony temat. (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Biologia wódWymagania wstępne: Wiedza z zakresu limnologiiekosystemów wodnych

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Anna Maria GoździejewskaOsoby prowadzące przedmiot:dr inż. Anna Maria Goździejewska


FUNKCJONOWANIE SZTUCZNYCH ZBIORNIKÓW WODNYCHECTS: 2 FUNCTIONING OF ARTIFICIAL WATER RESERVOIRS





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwium 12,0 godz.

- przygotowanie prezentacji multimedialnej 12,0 godz.

24,0 godz.




25,0 godz.






13057-25-C GOSPODAROWANIE ZASOBAMI LEŚNYMIECTS: 2 FOREST RESOURCE MANAGEMENTTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPowierzchnia i rozmieszczenie lasów na Ziemi, niszczenie lasów tropikalnych i zamieranie lasów północnego pasa leśnego. Zmiany w zasobachleśnych Europy i Polski w ostatnim 100-leciu, zmiany w zasobach leśnych w latach 1975-2008, struktura powierzchni lasów państwowych orazzasobność drzewostanów, zasoby drewna na pniu według typów siedliskowych lasu, odnowienia i zalesienia oraz hodowla selekcyjna drzewleśnych, pozyskanie drewna (grubizny) według sortymentów i form własności, pozyskanie niektórych użytków ubocznych w lasach, przebudowadrzewostanów znajdujących się pod wpływem emisji przemysłowych i oddziaływania górnictwa, trendy zmian uszkodzeń drzewostanów i ichocena według gatunków drzew, bilans strat z tytułu szkodnictwa leśnego, eksport i import drewna i artykułów z drewna, leśne kompleksypromocyjne i charakterystyka Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, urządzanie gospodarstwa leśnego na przykładzienadleśnictwa, ekosystemy leśne a uprawy lasu.

ĆWICZENIADendrometria drzewa stojącego i drzewostanu, obliczenia biomasy drewna w różnych typach siedliskowych lasu, wyznaczanie powierzchnibadawczych i wzorcowych, systemy pozyskiwania drewna, technika prac zrębowych, zasady zakładania rębni, trzebieży, pozyskiwaniepozaprodukcyjnych składników ekosystemów leśnych, metody i technologia odnowień leśnych.

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z pojęciem i metodami oceny zasobów leśnych Polski na tle zmian cywilizacyjnych Europy, zróżnicowania klimatycznegoi działań gospodarczych człowieka. Wskazanie możliwości korzystania z zasobów leśnych zgodnie z zasadami Konferencji Ochrony Lasów wEuropie, stanem ochrony najcenniejszych zbiorowisk leśnych oraz możliwościami produkcji drewna na potrzeby przemysłu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K03+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U09+, T2A_K01+,T2A_K02+, T2A_K04+, R2A_W06+, R2A_K01+, R2A_K03+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W06+, K_U02+, K_K01+, K_K03+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - definiuje typy siedliskowe i przyrodnicze lasów w Polsce, wskazuje zasady i możliwości korzystania z zasobów drewna w ekosystemachleśnych; zna metody obliczeń dendrometrycznych drzew modelowych i drzewostanów (K_W06)UmiejętnościU1 - stosuje techniki i narzędzia badawcze oraz metody analityczne i symulacyjne do oszacowaniem cech dendrometrycznych i biomasy drewna(K_U02)Kompetencje społeczneK1 - posiada zdolność do studiowania literatury specjalistycznej oraz do wyrażania własnych ocen co do priorytetów służących eksploatacjilasów Polski (K_K01)K2 - posiada odpowiednie kompetencje do postępowania zgodnego z normami ekologicznymi UE w eksploatacji drzewostanu (K_K03)K3 - ma świadomość konsekwencji działań ograniczających nadmierne pozyskanie drewna kosztem obniżenia wartości ekosystemównaturalnych; jest zdolny do postrzegania stref konfliktogennych pomiędzy wymogami gospodarki leśnej a zasadami ekologii głębokiej (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Olaczek R., Red, 1998r., "Zasoby glebowe i roślinne - użytkowanie, zagrożenie, ochrona", wyd. PWRiL, Warszawa, 2) Matuszkiewicz M. J.,2001r., "Zespoły leśne Polski", wyd. PWN, Warszawa, 3) Grzesiak M. (red.), 2007r., "Leśnictwo", wyd. GUS, Warszawa, 4) Kolk A., 2004r.,"Instrukcja ochrony lasu", wyd. Lasy Państwowe, Warszawa, t.1-4, 5) Laurów Z., 1999r., "Pozyskiwanie drewna i podstawowe wiadomości o jegoprzerobie", wyd. Wyd. SGGW, Warszawa, 6) Marszałek E., 2008r., "Lasy Polski", wyd. Wyd. Mulico, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) 1, "Sylwan", 2) 2, "Las Polski", 3) 3, "Echa Leśne".

Przedmiot/moduł:GOSPODAROWANIE ZASOBAMI LEŚNYMIObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład problemowy (W1, K1, K2, K3)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - ćwiczenia audytoryjne i terenowe (U1, K1, K2, K3)Ćwiczenia terenowe - Praktyczne ćwiczenia terenowe (U1)Forma i warunki zaliczeniaRaport 1 - opis przebiegu obserwacji zakładania zrębów i trzebieży (U1, K1, K2, K3)Sprawdzian pisemny 1 - zaliczenie pisemne – testowe z pytaniami otwartymi/dłuższa wypowiedź pisemna (W1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Biologia, EkologiaWymagania wstępne: nie sprecyzowano

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Zbigniew Wiktor Endler, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:prof. dr hab. Zbigniew Wiktor Endler, prof.zw.


GOSPODAROWANIE ZASOBAMI LEŚNYMIECTS: 2 FOREST RESOURCE MANAGEMENT





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- samodzielna praca studenta 25,0 godz.

25,0 godz.




30,0 godz.






13057-25-CFS JĘZYK ANGIELSKI W EKOLOGII I HYDROBIOLOGIIECTS: 2 ENGLISH IN ECOLOGY AND HYDROBIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNE

ĆWICZENIABedrock characteristics. Soil processes and properties. Atmospheric properties and climatological processes. Hydrological processes andproperties. Description and analysis of vegetation. Flora and fauna (species Properties). Ecosystem and population ecology: primary production,nutrient cycling, population demography, competition, herbivory, predator-prey interactions and food chain dynamics. Running waters andstagnant waters – parameters, description. Eutrophication of waters. Freshwater biomonitoring. Analysis of English text. Translation of Englishtext into Polish. Translation of Polish texts into English.

CEL KSZTAŁCENIAReading and comprehension of scientific articles and papers in English. Presentation of results and thesis.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_U02+, P2A_U09+, P2A_U12+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W05+, T2A_U01+,T2A_U02+, T2A_U03++, T2A_U04+, T2A_U06+, T2A_K01+, R2A_W01+, R2A_U08++, R2A_U09+, R2A_U10++, R2A_K01+, R2A_K07+Symbole efektów kierunkowych K_W12+, K_U03+, K_U06+, K_U08+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Rozpoznaje podstawowe terminy w języku obcym w zakresie ekologii i hydrobiologii. [Using and understanding basic terminology andvocabulary in field of ecology and hydrobiology] (K_W12)UmiejętnościU1 - Wykorzystuje obcojęzyczną literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunkustudiów. [Capability of exploring databases and e-resources for higher eductaion purposes and in science] (K_U03)U2 - Wykazuje umiejętność prezentowania wyników badań/tez w języku angielskim. [The ability to present results of research/ thesis in English].(K_U06)U3 - Ma umiejętności językowe umożliwiające komunikowanie się w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dlastudiowanego kierunku studiów, zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego.[The ability to communicate in English in field of ecology and hydrobiology] (K_U08)Kompetencje społeczneK1 - Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, aktualizuje kompetencje językowe. [Understanding the importance of developing languageskills] (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) De Groot, R.S, 1992r., "Functions of Nature: evaluation of nature in environmental planning,", wyd. Wolters Noordhoff BV, Groningen,theNeth, 2) Journals, "Original research papers proposed by students and accepted by supervisor.".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Begon M., Harper J.L., Townsend C. , 1996r., "Ecology: Individuals, Populations and Communities.", wyd. Blackwell Sciencs, Oxfor, UK, , 2)Rosenberg D., Resh V, 1992r., "Freshwater biomonitoring and benthic macroinvertebrates", wyd. Chapman Hall Publ. , 3) Moor P.D., ChapmanS.B., 1986r., "Methods in plant ecology", wyd. Blackwell Sciencs, Oxfor, UK.

Przedmiot/moduł:JĘZYK ANGIELSKI W EKOLOGII I HYDROBIOLOGIIObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - short thematic reviews, reading comprehension, oral presentation, translation of research papers (W1, U1, U2, U3, K1)Forma i warunki zaliczeniaOcena zdolności do samokształcenia 1 - Student analizuje treść anglojęzycznego artykułu naukowego związanego z tematyką badań, przygotowuje własny słowniczek, odpowiada na zadane pytania. (U3, K1)Prezentacja 1 (multimedialna) - Krótka anglojęzyczna prezentacja multimedialna na zadany temat z dziedziny ekologii i hydrobiologii. (U1, U2, U3, K1)Sprawdzian pisemny 1 - Sprawdzian pisemny: znajomość fachowej terminologii. (W1)Sprawozdanie 1 - Student w oparciu o anglojęzyczną literaturę naukową przygotowuje krótką charakterystykę tematyki badań własnych. Przedstawia w języku angielskim wybrane wyniki badań. (U1, U2, U3)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: angielskiPrzedmioty wprowadzające: ecology, biology, EnglishWymagania wstępne: English language-Intermediatelevel

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Magdalena Maria Bowszyse-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr inż. Magdalena Maria Bowszys


JĘZYK ANGIELSKI W EKOLOGII I HYDROBIOLOGIIECTS: 2 ENGLISH IN ECOLOGY AND HYDROBIOLOGY




31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do sprawdzianu pisemnego 5,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń audytoryjnych 14,0 godz.

19,0 godz.






09157-25-CFS JĘZYK NIEMIECKI W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 2 GERMAN IN ENVIRONMENTAL PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

ĆWICZENIATreści nauczania zgodne z programem nauczania języka niemieckiego dla I semestru poziomu B2+, zgodnie z tabelą wymagań EuropejskiegoSystemu Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ), w cyklu 1 x 30 h = 30 h; analiza i praca z tekstami fachowymi w języku niemieckim;tłumaczenie tekstów i artykułów z dziedziny ochrony środowiska i rybactwa z języka polskiego na język niemiecki i z języka niemieckiego najęzyk polski

CEL KSZTAŁCENIAKształtowanie i rozwijanie kompetencji językowych, pozwalających studentom na rozumienie, tłumaczenie i posługiwanie się leksykąspecjalistyczną z zakresie ochrony środowiska.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_U02+, P2A_U12+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W05+, T2A_U01+, T2A_U02+,T2A_U03+, T2A_U04+, T2A_U06+, T2A_K01+, R2A_W01+, R2A_U08+, R2A_U09+, R2A_U10++, R2A_K01+, R2A_K07+Symbole efektów kierunkowych K_W12+, K_U03+, K_U08+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student posiada wiedzę niezbędną do rozumienia i formułowania wypowiedzi w języku niemieckim, zawierających leksykę specjalistycznąz zakresu danego kierunku studiów, zgodnie z tabelą wymagań dla poziomu B2+ ESOKJ i proporcjonalnie do przewidzianej liczby godzin kursu(K_W12)UmiejętnościU1 - Po zakończeniu kursu student: - posługuje się terminologią specjalistyczną z zakresu kierunku studiów, proporcjonalnie do przewidzianejliczby godzin kursu; - identyfikuje główne i poboczne tematy wykładów, pogadanek, debat, dyskusji; - zabiera głos w dyskusji lub debacienaukowej, przedstawiając własne argumenty i opinie, zadając pytania; - polemizuje z argumentami innych rozmówców; (K_U03)U2 - potrafi tłumaczyć niezbyt złożone teksty specjalistyczne; - wyszukuje przydatne mu informacje w tekstach źródłowych, dotyczących jegodziedziny studiów; odszukuje główną myśl całego tekstu i poszczególnych akapitów; - czyta ze zrozumieniem i krytycznie analizuje tekstyzawierające leksykę specjalistyczną z zakresu kierunku studiów; - odczytuje znaczenie nieznanych mu słów z kontekstu; (K_U08)Kompetencje społeczneK1 - - rozumie wagę znajomości języków obcych, w tym języka niemieckiego, jako jednego z języków konferencyjnych - docenia wagęznajomości języków obcych jako elementu pozwalającego na zajecie lepszej pozycji w warunkach rosnącej konkurencji na rynku pracy; - potrafiwspółdziałać w grupie przyjmując w niej różne role; - pracuje samodzielnie i wykazuje kreatywność; - rozumie potrzebę uczenia się (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Wybrany przez lektora, "Teksty specjalistyczne".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Autor zbiorowy, "Słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie".

Przedmiot/moduł:JĘZYK NIEMIECKI W OCHRONIE ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 09157-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - warsztaty językow (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaSprawdzian pisemny 1 - sprawdzian w formie pisemnej (W1, U1, U2, K1)Sprawdzian ustny 1 - wykazanie sie znajomością języka na poziomie B2+ (W1, U1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: niemiecki/polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: deklarowana znajomość j.niemieckiego na poziomie umożliwiającym pracę ztekstem, zawierającym leksykę specjalistyczną zzakresu ochrony środowiska

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Studium Języków Obcychadres: ul. Obrońców Tobruku 3, 10-718 Olsztyntel. (89) 523-38-14Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:mgr Maria Katarzyna Kliglich-Nawrockae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:mgr Maria Katarzyna Kliglich-Nawrocka


JĘZYK NIEMIECKI W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 2 GERMAN IN ENVIRONMENTAL PROTECTION





20,0 godz.






13057-25-C MIKROBIOLOGIA WÓDECTS: 2 WATER MICROBIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADCharakterystyka wód podziemnych i powierzchniowych ujmowanych do celów pitnych. Mikroorganizmy a jakość wody w sieci wodociągowej.Mikrobiota wód powierzchniowych: skład ilościowy i jakościowy. Wpływ czynników abiotycznych i biotycznych na przeżywalność drobnoustrojówwodnych. Mikrobiologiczne procesy przemiany materii w wodach: związków węgla, azotu, siarki, fosforu, żelaza, manganu i wapnia. Jakośćsanitarno-bakteriologiczna wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych (kąpielisk i basenów kąpielowych). Osady denne iich wpływ jakość wód. Transmisja drobnoustrojów chorobotwórczych drogą wodną. Strefy saprobowości rzek.

ĆWICZENIABadanie ogólnej liczby bakterii (OLB) w zbiornikach wodnych metodą bezpośredniego liczenia przy użyciu DAPI. Ocena jakościmikrobiologicznej wody pitnej z różnych ujęć. Ocena sanitarno-bakteriologiczna wody basenów kąpielowych. Obserwacje mikroskopowe bakteriiuciążliwych w sieci wodociągowej-siarkowych (redukujących siarczany), żelazistych i manganowych. Badania ilościowe i jakościowedrobnoustrojów osadów dennych jeziora: bakterii heterotroficznych (w tym przetrwalnikujących tlenowych i beztlenowych), grzybów,promieniowców.

CEL KSZTAŁCENIACelem kształcenia jest zapoznanie studentów z występowaniem ilościowym i jakościowym drobnoustrojów w różnych środowiskach wodnychoraz ich rolą i znaczeniem w obiegu pierwiastków i powstawaniu osadów dennych w tych biotopach, ugruntowanie wiedzy studentów w zakresiezagrożeń epidemiologicznych wynikających z transmisji drobnoustrojów patogennych droga wodną.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W04+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U09+, T2A_K01+, T2A_K02+,R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_W06+, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W05+, K_U02+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę z zakresu mikrobiologii wód przydatną do formułowania i rozwiązywania problemów dotyczących tegośrodowiska (K_W01)W2 - ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę szczegółową obejmującą podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony środowiska(K_W05)UmiejętnościU1 - Stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w badaniach mikroorganizmów wodnych oraz metody analityczne właściwe dlaochrony zasobów wodnych (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - Rozumie potrzebę systematycznego zapoznawania się z czasopismami naukowymi i popularnonaukowymi, podstawowymi w celuposzerzania i pogłębiania wiedz na temat mikrobiologii wód (K_K01)K2 - Posiada znajomość działań zmierzających do ograniczenia ryzyka i przewidywania skutków i działalności w zakresie szeroko rozumianegośrodowiska wodnego (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Błaszczyk M. K., 2010r., "Mikrobiologia środowisk", wyd. PWN, s.1-400, 2) Grabińska Łoniewska A., Siński E., 2010r., "Mikroorganizmychorobotwórcze i potencjalnie chorobotwórcze w ekosystemach wodnych i w sieciach wodociągowych", wyd. Seidel-Przywecki”sp.z o.o, s.1-256,3) Paluch J,, 1986r., "Mikrobiologia wód", wyd. PWN, s.1-394, 4) Rheinheimer G., 1987r., "Mikrobiologia wód", wyd. PWRiL, s.1-328, 5) SchlegelH.G., 2003r., "Mikrobiologia ogólna", wyd. PWRiL, s.1-681, 6) Salyers A. A., Whitt D. D., 2005r., "Mikrobiologia. Różnorodność,chorobotwórczość i środowisko", wyd. PWN, s.1-608, 7) Szewczyk E., 2005r., "Diagnostyka bakteriologiczna", wyd. PWN, s.1-361.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Baj J, Markiewicz Z., 2006r., "Biologia molekularna bakterii", wyd. PWN, s.1-655, 2) Bobrowski M. M, , 2002r., "Podstawy biologii sanitarnej",wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, s.1-288, 3) Kunicki-Goldfinger W.J.H., 2008r., "Życie bakterii", wyd. PWN, s.1-617, 4) Lubidzisz Z.,Kowal K., Żakowska Z., 2006r., "Mikroorganizmy i środowiska ich występowania", wyd. PWN, s.1-354.

Przedmiot/moduł:MIKROBIOLOGIA WÓDObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - informacyjny, multimedialny (W1, W2, K2)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - praktyczne wykonanie analiz mikrobiologicznych (W1, W2, U1, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaSprawdzian pisemny 1 - zaliczenie wykładów na podstawie testu z pytaniami otwartymi (W1, W2, K2)Sprawozdanie 1 - zaliczenie ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za sprawozdania z poszczególnych ćwiczeń (W1, W2, U1, K1, K2)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: mikrobiologia, biochemiaWymagania wstępne: Student powinien posiadaćwiedzę w zakresie podstaw mikrobiologii oraz biochemii

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Mikrobiologii Środowiskowejadres: ul. Romana Prawocheńskiego 1, pok. 8, 10-720 Olsztyntel./fax 523-45-32Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Zofia Filipkowska, prof. UWMOsoby prowadzące przedmiot:dr hab. Zofia Filipkowska, prof. UWM, dr hab. inż. Iwona Gołaś, prof. UWM

Uwagi dodatkowe:zajęcia w grupach 12-osobowych


MIKROBIOLOGIA WÓDECTS: 2 WATER MICROBIOLOGY





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do pisemnego zaliczenia przedmiotu 10,0 godz.


22,0 godz.




25,0 godz.






12057-25-CFS OCENA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓWECTS: 2 ECOSYSTEMS BIODIVERSITY ASSESSMENTTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADDefinicje bioróżnorodności. Bogactwo gatunkowe. Gradienty bioróżnorodności. Czynniki powodujące powstawanie gradientów bioróżnorodności(czynnik historii, heterogenności przestrzeni, konkurencji, drapieżnictwa, klimatu i jego zmienności, produktywności oraz zaburzeń). Miary orazmodele charakteryzujące różnorodność biologiczną w ekosystemach. Metody zbioru danych i obliczeń

ĆWICZENIAPoznanie praw rządzących różnorodnością biologiczną oraz kształtowaniem się gradientów różnorodności. Praktyczne zaznajomienie studentówz metodami oceny różnorodności biologicznej w ekosystemach. Wykształcenie umiejętności wskazania gatunków zagrożonych ekstynkcją. Miaryoraz modele charakteryzujące różnorodność biologiczną w ekosystemach. Metody zbioru danych i obliczeń

CEL KSZTAŁCENIAPoznanie metod oceny różnorodności biologicznej w ekosystemach. Poznanie rodzajów i gatunków roślin i zwierząt zagrożonych ekstynkcją.Umiejętność przewidywania zmian w bioróżnorodność ekosystemów zachodzących w skutek przekształcania środowiska przyrodniczego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W04+, P2A_W05+, P2A_W06++, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+,P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W05+, R2A_W06++, R2A_U01+, R2A_U03+,R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W05+, K_W06+, K_W10+, K_U01+, K_U07+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - charakteryzuje wykorzystanie współczynników bioróżnorodności w badaniach środowiskowych; objaśnia istotę faunistycznej różnorodnościekosystemów (K_W05)W2 - charakteryzuje zasady ochrony ekosystemów wodnych i lądowych oraz identyfikuje ich zagrożenia (K_W06)W3 - zna metody zbioru danych, obliczeń i modelowania zmian różnorodności biologicznej (K_W10)UmiejętnościU1 - stosuje metody statystyczne oraz techniki i narzędzia informatyczne do opisu i analizy danych dotyczących różnorodności biologicznejekosystemów (K_U01)U2 - zbiera i interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski dotyczące zmian zachodzących w środowisku, atakże umożliwiające wskazanie gatunków roślin i zwierząt zagrożonych ekstynkcją (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - rozumie potrzebę ciągłego podnoszenia swoich kompetencji (K_K01)K2 - spostrzega relacje między przekształcanym środowiskiem a różnorodnością żyjących w nim organizmów, co umożliwia działaniazmierzające do ograniczenia ryzyka i przewidywania skutków działalności w zakresie szeroko rozumianego środowiska (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Głowacki Ł., 2011r., "Dlaczego miary Shannona i Simsona nie wystarczają do badania różnorodności? W: Ocena", wyd. Agencja Wydawnicza„Argi” Wrocław, s.117-126, 2) Krebs C. J., 1996r., "Ekologia", wyd. PWN Warszawa, 3) Magurran A.E., 2004r., "Ecological diversity and itsmeasurement", wyd. University Press, Cambridge.


Przedmiot/moduł:OCENA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓWObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 12057-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykłady problemowe oparte prezentacją multimedialną (W1, W2, W3, K2)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - zapoznanie się z metodami obliczeń współczynników bioróżnorodności i ich interpretacja (W1, W2, W3, U1, U2, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium praktyczne 1 - pisemna interpretacja bioróżnorodności wybranego ekosystemu lub wybranej biocenozy na podstawie wylosowanego zbioru informacji (danych) (W1, W2, W3, U1, U2, K2)Ocena zdolności do samokształcenia 1 - oceno na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie semestru za przygotowanie się do ćwiczeń (W1, W2, W3, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: nie sprecyzowanoWymagania wstępne: nie sprecyzowano

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Ewa Paturej, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr Jacek Damian Koszałka


OCENA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓWECTS: 2 ECOSYSTEMS BIODIVERSITY ASSESSMENT






- przygotowanie do ćwiczeń audytoryjno- obliczeniowych 24,0 godz.

25,0 godz.




25,0 godz.






13157-25-C PODSTAWY RENATURYZACJI RZEKECTS: 3 FUNDAMENTALS OF RIVER RENATURALISATIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPojęcia i nazewnictwo z zakresu renaturyzacji rzek. Typologia JCW dla wód płynących. Warunki ekologiczne rzek i dolin rzecznych. Naturalnośćrzek, przyczyny utraty naturalności. Zakres przywracania naturalności. Zasady renaturyzacji rzek. Etapy przywracania naturalności. Bariery iosiągnięcia renaturyzacji rzek. Charakterystyka prac renaturyzacyjnych. Działania w korycie rzeki, strefie brzegowej. Działania na tereniezalewowym i w obszarze zlewni. Funkcjonowanie pasów brzegowych. Przebieg i wyniki procesu renaturyzacji rzek. Hydrauliczne skutkirenaturyzacji rzek.

ĆWICZENIAPoznanie możliwości przywracania naturalności rzek poprzez zasady renaturyzacji wraz z działaniami w korycie rzeki, w strefie brzegowej, naterenie zalewowym jak i w obszarze zlewni. Ocena przebiegu i wyników procesu renaturyzacji w Polsce i w Europie. Analiza hydraulicznychskutków renaturyzacji rzek.

CEL KSZTAŁCENIACelem nauczania jest zapoznanie z współczesną wiedzą dotyczącą zasad i etapów przywracania naturalności wód płynących na podstawachekologicznych oraz wskazanie skutków środowiskowych prac renaturyzacyjnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K03+, T2A_U01+,T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_U09+, T2A_U10+, T2A_U15+, T2A_U16+, T2A_K04+, R2A_W06+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+,R2A_U07+, R2A_K03+, InzA_U01+, InzA_U02+, InzA_U03+Symbole efektów kierunkowych K_W06+, K_U01+, K_U02+, K_U07+, K_U11+, K_U15+, K_K03+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - definiuje pojęcia z zakresu renaturyzacji rzek; opisuje właściwości fizyczne i chemiczne środowiska wodnego; objaśnia warunki ekologicznerzek i dolin rzecznych; charakteryzuje przyczyny utraty naturalności rzek; wymienia etapy renaturyzacji rzek, wymienia i potrafi scharakteryzowaćprace renaturyzacyjne (K_W06)UmiejętnościU1 - identyfikuje bariery dla renaturyzycji rzek; rozróżnia cechy naturalne od antropogenicznych w rzekach i ich dolinach; przewiduje skutkihydrauliczne prac renaturyzacyjnych; interpretuje wyniki projektów renaturyzacji w kontekście efektów środowiskowych; analizuje zrealizowaneprojekty renaturyzacji rzek (K_U01, K_U02, K_U07, K_U11, K_U15)Kompetencje społeczneK1 - analizuje i ocenia projekty renaturyzacji rzek, dzięki czemu rozumie ich role w procesie zrównoważonego rozwoju regionu (K_K03)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ilnicki P., Lewandowski P., , 1997r., ", Ekomorfologiczna waloryzacja dróg wodnych Wielkopolski", wyd. OBBSI, Poznań, 2) Ostaszewska K.,,2002r., "Geografia krajobrazu", wyd. PWN, Warszawa, 3) Żarska B., , 2002r., "Ochrona krajobrazu,", wyd. SGGW, Warszawa, 4) Żelazo J.,Popek Z., , 2002r., "Podstawy renaturyzacji rzek,", wyd. SGGW, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Polska Zielona Sieć, 2008r., "Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków – praktyczny podręcznik".

Przedmiot/moduł:PODSTAWY RENATURYZACJI RZEKObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13157-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny i problemowy (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - ćwiczenia audytoryjne i terenowe (U1, K1)Ćwiczenia terenowe - 1 (U1)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - kolokwium pisemne (W1)Prezentacja 1 (multimedialna) - zaliczenie na podstawie prezentacji seminaryjnych wybranych problemów (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Biologia, Ochrona przyrodyWymagania wstępne: Wiedza z przedmiotówpoprzedzających



PODSTAWY RENATURYZACJI RZEKECTS: 3 FUNDAMENTALS OF RIVER RENATURALISATION





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z ćwiczeń terenowych 12,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów 1,0 godz.


- przygotowanie do ćwiczeń terenowych 16,0 godz.

31,0 godz.




50,0 godz.






06957-25-CFS PROJEKTOWANIE UKŁADÓW TECHNOLOGICZNYCH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW

ECTS: 2 DESIGN OF TECHNOLOGICAL SYSTEMS OF WATER AND SEWAGE TREATMENT

TREŚCI MERYTORYCZNE

ĆWICZENIAProjektowanie koagulacji objętościowej wody. Wymiarowanie filtrów do klarowania oraz usuwania żelaza i manganu z wód. Analizatechnologiczna procesów wymiany jonowej. Kolumny sorpcyjne i ich rola w usuwaniu zanieczyszczeń rozpuszczonych w wodzie. Wymiarowanieprocesów osadu czynnego konwencjonalnego. Usuwanie związków azotowych ze ścieków metodą osadu czynnego. Wymiarowanie systemówbiologicznych do usuwania związków fosforu ze ścieków. Metody chemiczne stosowane jako trzeci stopień oczyszczania ścieków.

CEL KSZTAŁCENIAWprowadzenie podstawowych obliczeń inżynierskich charakteryzujących procesy jednostkowe wykorzystywane w technologiach uzdatnianiawód powierzchniowych i podziemnych i oczyszczania ścieków.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_K04+, T2A_W07+, T2A_U08+, T2A_U10+, T2A_U15+, T2A_U17+, T2A_U19++, T2A_K02+, T2A_K05+,R2A_W05+, R2A_K04+, R2A_K06+, InzA_W02++, InzA_W05+, InzA_U05+, InzA_U08+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W14+, K_W15+, K_U12+, K_U13+, K_K04+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Formułowanie podstawowych zasad projektowania technologii stosowanych do oczyszczania ścieków, charakteryzowanie rozwiązańtechnologicznych osadu czynnego jedno- i wielostopniowego (K_W14)W2 - Definiuje miejsca oraz procesy powstawania osadów ściekowych w systemach biologicznego oczyszczania ścieków, dobiera parametrytechnologiczne wpływające na efektywność oczyszczania ścieków (K_W15)UmiejętnościU1 - Dokonuje analizy i wyboru dostępnych technologii w zależności od jakości ścieków i zakładanego efektu końcowego, kalkuluje parametrytechnologiczne (K_U12)U2 - Kontrola efektów stosowanych technologii, Analiza i interpretowanie wyników eksploatacyjnych, Kontrola przebiegu procesów oczyszczaniaścieków (K_U13)Kompetencje społeczneK1 - Zorientowanie na ochronę środowiska naturalnego (K_K04)K2 - Świadomość konieczności optymalizowania parametrów technologicznych ze względu na unormowania prawne, aktywna postawa wstosunku do oceny stosowanych technologii oczyszczania ścieków (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kowal A.L., Świderska-Bróż M., 1996r., "Oczyszczanie wody", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2) Wojnowska-Baryła I., Stachowiak D.,1997r., "Systemy oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego", wyd. Wydawnictwo ART, Olsztyn, 3) Kowal A.L., Maćkiewicz J., Świderska-Bróż M., 1998r., "Podstawy projektowe systemów oczyszczania wód", wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 24 lipca 2006 r., "w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wódlub ziemi, oraz z sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, Dz. U. 2006, Nr 137, poz. 984.", 2) RozporządzenieMinistra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r., "w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, na podstawie art. 13 ustawy z dnia 7czerwca 2001 r.".

Przedmiot/moduł:PROJEKTOWANIE UKŁADÓW TECHNOLOGICZNYCH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓWObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 06957-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - obliczeniowe (W1, W2, U1, U2, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - ocena aktywności studenta podczas ćwiczeń (K1, K2)Kolokwium pisemne 1 - zadania obliczeniowe (W1, W2, U1, U2)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: technologia wody i ścieków, technologie środowiskoweWymagania wstępne: zrealizowane przedmiotypodstawowe: matematyka

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Biotechnologii w Ochronie Środowiskaadres: ul. Słoneczna 45g, pok. 304, 10-709 Olsztyntel./fax 523-41-31Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Agnieszka Cydzik-KwiatkowskaOsoby prowadzące przedmiot:dr inż. Agnieszka Cydzik-Kwiatkowska

Uwagi dodatkowe:grupy audytoryjne


PROJEKTOWANIE UKŁADÓW TECHNOLOGICZNYCH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW

ECTS: 2 DESIGN OF TECHNOLOGICAL SYSTEMS OF WATER AND SEWAGE TREATMENT




31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwiów 12,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń audytoryjno - obliczeniowych 12,0 godz.

24,0 godz.




25,0 godz.






13957-25-C PRZYRODNICZE PODSTAWY OCEN ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

ECTS: 2 NATURAL FUNDAMENTALS OF ENVITONMENTAL EFFECT ASSESSMENT


WYKŁADZagadnień dotyczące inwentaryzacji przyrodniczych stanowiących podstawę do sporządzania raportów środowiskowych oraz ocenoddziaływania na środowisko, w szczególności: podstawy prawne OOS, inwestycje wymagające OOS, raporty oddziaływania inwestycji naśrodowisko przyrodnicze (ich zakres oraz zróżnicowanie na różnych etapach realizacji inwestycji), znaczenie inwentaryzacji przyrodniczych jakoźródła wiedzy na temat bioróżnorodności danego obszaru, znaczenie inwentaryzacji przyrodniczych w procesie powstawania raportów OOS.Zróżnicowanie metod wykorzystywanych w inwentaryzacjach przyrodniczych (florystycznej, siedliskowej, faunistycznej). Dostosowanie zakresuinwentaryzacji do rodzaju planowanej inwestycji oraz przepisów dotyczących ochrony przyrody. Oceny oddziaływania na obszary o wyjątkowejwartości przyrodniczej: rezerwaty, ostoje sieci Natura 2000 i inne formy ochrony przyrody.

ĆWICZENIATreści ćwiczeń obejmują praktyczne zastosowanie metod wykorzystywanych w inwentaryzacjach przyrodniczych, wykonanie inwentaryzacji dlainwestycji oraz wykorzystanie uzyskanych wyników do sporządzenia raportu ooś

CEL KSZTAŁCENIACelem kształcenia jest poznanie przez studenta podstawowych metod prowadzenia inwentaryzacji przyrodniczych oraz sposobów interpretacjidanych o przyrodzie w celu ich wykorzystania w procesie sporządzaniu raportów i ocen oddziaływania inwestycji na środowisko;

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U03+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K02+, P2A_K03+, P2A_K05+, P2A_K07+,T2A_W08+, T2A_U01+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K03+, T2A_K04+, R2A_W06+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K02+,R2A_K03+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_W03+Symbole efektów kierunkowych K_W06+, K_W16+, K_U07+, K_K01+, K_K02+, K_K03+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - posiada wiedzę dotyczącą gatunków diagnostycznych dla ekosystemów naturalnych, słabo przekształconych i zdegradowanych (K_W06)W2 - wykazuje wysoką dbałość o podnoszenie swoich kwalifikacji intelektualnych zarówno w aspekcie samokształcenia jak i permanentnegodokształcania się; (K_W16)UmiejętnościU1 - umie poprawnie określić walory przyrodnicze terenu na podstawie posiadanych danych - posiada umiejętność właściwego wykorzystaniadanych o środowisku do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - wykazuje wysoką dbałość o podnoszenie swoich kwalifikacji intelektualnych zarówno w aspekcie samokształcenia jak i permanentnegodokształcania się; (K_K01)K2 - - umie zaproponować skład zespołu specjalistów niezbędnych do przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej dla określonej inwestycji,oraz odpowiedzialnie kierować zebranym zespołem (K_K02)K3 - - potrafi określić na podstawie zebranych danych elementy przyrody najsilniej narażone na skutki oddziaływania poszczególnych inwestycj-potrafi prawidłowo ocenić i przekazać do opinii publicznej ryzyko ekologiczne różnych działań gospodarczych (K_K03)K4 - - potrafi zaproponować działania minimalizujące i kompensujące negatywne skutki oddziaływania różnych inwestycji na siedliska orazpopulacje roslin i zwierząt (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Chylarecki A., Sikora A. , Cenian Z. (red.), 2009r., "Monitoring ptaków lęgowych – poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionychDyrektywą Ptasią.", wyd. GIOŚ, 2) Faliński J.B., 1990r., "Kartografia geobotaniczna.", wyd. PPWK, 3) Faliński J.B., 2001r., "Przewodnik dodługoterminowych badań ekologicznych.", wyd. PWN, 4) Jędrzejewski W. red., 2011r., "Zwierzęta a drogi.", wyd. ZBS PAN, 5) Pullin A. S.,2004r., "Przyrodnicze podstawy ochrony przyrody.", wyd. PAN.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Dzwonko Z. , 2011r., "Przewodnik do badań fitosocjologicznych.", wyd. Sorus, 2) Falińska Krystyna , 2002r., "Przewodnik do badań biologiipopulacji roślin.", wyd. PWN, 3) Matuszkiewicz W. , 2002r., "Klucz do oznacania zbiorowisk roślinnych Polski.", wyd. PWN, 4) Jermaczek J.,Pawlaczyk P., 2011r., "Poradnik ochrony mokradeł w krajobrazie rolniczym", wyd. Wyd. Lubuski Klub Przyrodników, 5) Lesiński G., 2006r.,"Wpływ antropogenicznych przekształceń krajobrazu na strukturę i funkcjonowanie zespołów nietoperzy w Polsce.", wyd. SGGW.

Przedmiot/moduł:PRZYRODNICZE PODSTAWY OCEN ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKOObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13957-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wyklad informacyjny i problemowy (W1, W2, K1, K4)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - ćwiczenia audytoryjne 5 godzin (W1, W2, U1, K4)Ćwiczenia terenowe - 10 godzinne zajęcia terenowe (W1, U1, K2, K3, K4)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium praktyczne 1 - waloryzacja przyrodnicza terenu (W1, U1, K4)Praca kontrolna 1 - system OOŚ (W2, K1, K2, K3, K4)Projekt 1 - Projekt raportu oceny oddzialyweania na środowisko (W1, U1, K2, K3, K4)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: flora ekosystemów wodnych i lądowych, fauna ekosystemów wodnych i lądowych, ochrona przyrody, ekoloWymagania wstępne: zdane egzaminy z przedmiotówwprowadzających



PRZYRODNICZE PODSTAWY OCEN ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

ECTS: 2 NATURAL FUNDAMENTALS OF ENVITONMENTAL EFFECT ASSESSMENT





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do ćwiczeniach audytoryjnych 2,0 godz.

- − opracowanie sprawozdań z ćwiczeń terenowych 10,0 godz.

- − przygotowanie do ćwiczeniach terenowych 3,0 godz.

- − przygotowanie do zaliczenia wykładów 2,0 godz.

- − przygotowanie prac zaliczeniowych 2,0 godz.

19,0 godz.




25,0 godz.






13057-25-CFS PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŚRODOWISKAECTS: 2 PLANT ADAPTATION TO THE ENVIRONMENTTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADUstrój ekologiczny rośliny. Przystosowania modulacyjne, modyfikacyjne i ewolucyjne. Czynniki ekologiczne i ich wpływ na przystosowania roślindo określonego środowiska. Przystosowania roślin do życia w różnych warunkach temperaturowych. Przystosowania roślin do optymalnegowykorzystania światła – ochrona przed jego nadmiarem i niedoborem. Przystosowania roślin do prowadzenia optymalnej gospodarki wodnej -ochrona przed utratą wody lub jej nadmiarem. Przystosowania roślin do życia na różnych podłożach (glebach). Zróżnicowania przystosowańroślin do życia na lądzie i wodzie. Formy współżycia jako cecha przystosowania roślin do środowiska życia. Rozprzestrzenianie się roślin jakocecha przystosowania do środowiska.

ĆWICZENIAPrzystosowania roślin do określonych abiotycznych czynników ekologicznych: - omówienie i pokaz przykładowych przystosowań roślin doróżnych warunków cieplnych i temperaturowych oraz zmian tych czynników; - omówienie i pokaz przykładowych przystosowań roślin dooptymalnego wykorzystywania światła, ochrona przed jego nadmiarem i niedoborem; - omówienie i pokaz przykładowych przystosowań roślin doochrony przed nadmierną utratą wody i do życia w wodzie; - omówienie i pokaz przystosowań roślin do życia na różnym podłożu (glebie).Przystosowania roślin do określonych biotycznych czynników ekologicznych: omówienie i pokaz przykładowych formy współżycia (allelopatii,epifityzmu, symbiozy, pasożytnictwa, drapieżnictwa) jako cech przystosowania do życia. Przystosowania roślin od rozprzestrzeniania się:omówienie i pokaz wybranych sposobów rozprzestrzeniania się roślin

CEL KSZTAŁCENIAOmówienie czynników wpływających na przystosowania roślin do określonego środowiska, zapoznanie z różnorodnością cech występujących uroślin, będących wynikiem ich przystosowań do środowiska, wyjaśnienie zależności pomiędzy warunkami środowiskowymi a przystosowaniamiwystępującymi u roślin, przedstawienie przystosowań występujących u wybranych (przykładowych) roślin do określonych czynnikówśrodowiskowych.


EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - definiuje i objaśnia czynniki wpływające na przystosowania roślin do określonego środowiska, - charakteryzuje rośliny pod względemprzystosowań do danego środowiska życia, - nazywa rośliny i objaśnia ich przystosowania warunkujące występowanie w określonym środowisku(K_W01, K_W06)UmiejętnościU1 - potrafi rozpoznawać cechy roślin wynikające z przystosowań ich do określonych warunków środowiska, wnioskować jakie przystosowaniaroślin warunkują ich występowanie w określonym środowisku (K_U01)U2 - potrafi zinterpretować (wytłumaczyć) przystosowania roślin i uzasadnić ich występowanie w określonych warunkach środowiska oraz napodstawie odpowiednio dobranych źródeł, analizować zależność występowania przystosowań u roślin (lub brak) od warunków środowiskowych(K_U07)Kompetencje społeczneK1 - wykazuje kreatywność w korzystaniu z dostępnych źródeł informacji naukowej oraz popularnonaukowej; ma świadomość koniecznościsystematycznego korzystania ze specjalistycznej literatury przyrodniczej, dostrzega bowiem złożoność relacji środowiskowych wpływających naprzystosowania roślin (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Podbielkowski Z., Podbielkowska M., 1992r., "Przystosowania roślin do środowiska", wyd. WSiP, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Weiner J., 2005r., "Życie i ewolucja biosfery", wyd. Wyd.Nauk.PWN, Warszawa, 2) Krebs Ch.J., 2001r., "Ekologia", wyd. Wyd. Nauk. PWN,Warszawa, 3) Falińska K., 1996r., "Ekologia roślin", wyd. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 4) Attenborough D., 1996r., "Prywatne życie roślin", wyd.Świat książki, MUZA SA.

Przedmiot/moduł:PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 13057-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - informacyjny (W1, K1)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - Omówienie cech i przystosowań roślin do warunków środowiska oraz obserwacja gatunków. (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - materiał wykładowy stanowi integralną część zagadnień realizowanych na ćwiczeniach i jest zaliczany w ramach kolokwiów ćwiczeniowych oraz zaangażowania w dyskusji podsumowującej treści wykładów (W1, K1)Kolokwium praktyczne 1 - materiał ćwiczeniowy zaliczany jest w formie praktycznego sprawdzianu rozpoznawania cech przystosowań u wybranych roślin (W1, U1, U2)Prezentacja 1 (multimedialna, ustna) - prezentacja autorska dotycząca przedmiotu jako udział w podsumowaniu treści ćwiczeń (W1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: biologia, flora ekosystemów wodnych i lądowych, ekologiaWymagania wstępne: wiedza nabyta w oparciu oprzedmioty poprzedzające

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Bożena Jolanta Jaworskae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr inż. Bożena Jolanta Jaworska


PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŚRODOWISKAECTS: 2 PLANT ADAPTATION TO THE ENVIRONMENT





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Samodzielna praca studenta 25,0 godz.

25,0 godz.




25,0 godz.






11257-25-CFS STATYSTYKA W PRAKTYCEECTS: 2 STATISTICS IN PRACTICETREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADStatystyki opisowe. Stawianie hipotez badawczych. Parametryczne techniki statystyczne - przegląd, zalety oraz ograniczenia. Nieparametrycznetechniki statystyczne - przegląd, zastosowanie. Metody numeryczne. Interpretacja wyników w wybranych analizach statystycznych.

ĆWICZENIAStatystyki opisowe oraz opracowanie materiału badawczego zebranego do pracy magisterskiej w postaci tabel i wykresów. Stawianie hipotezbadawczych i statystycznych oraz ich weryfikacja. Wybór parametrycznych i nieparametrycznych technik statystycznych, stosownie dozebranego materiału. Interpretacja rzeczowa otrzymanych wyników analizy statystycznej danych zebranych do pracy magisterskiej. Efektemkońcowym będzie statystyczne opracowanie przez studentów materiału badawczego, uzyskanego w ramach prowadzonych eksperymentów lubbadań terenowych, stanowiącego podstawę ich pracy magisterskiej

CEL KSZTAŁCENIAWiedza i umiejętność wyboru technik analiz statystycznych, właściwych dla posiadanego zbioru danych, przy wykorzystaniu materiałówbadawczych studenta, stanowiących jego pracę dyplomową.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W06+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W01+,T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W03+, K_U01+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - posiada wiedzę o zbiorach danych naukowych, statystyce opisowej, technikach weryfikacji stawianych hipotez oraz wnioskowaniustatystycznym (K_W03)UmiejętnościU1 - interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski (K_U01)U2 - stosuje metody statystyczne oraz techniki i narzędzia informatyczne do opisu zjawisk i analizy danych o charakterze specjalistycznym.Posiada umiejętność dobrania odpowiednich technik analizy statystycznej do rodzaju posiadanych danych i stawianych hipotez. Umie rzeczowointerpretować wyniki otrzymanej analizy statystycznej (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - posiada świadomość, że właściwie stosowana statystyka matematyczna jest narzędziem wspomagającym w rozwiązywaniu problemówzwiązanych z wykonywaniem zawodu oraz przekształcaniu danych naukowych w wiedzę naukową (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Łomnicki A., 2009r., "Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników.", wyd. PWN Warszawa (wszystkie wydania), 2) Stanisz A., 2007r.,"Przystępny kurs statystyki,", wyd. Wyd. Statsoft (wszystkie wydania), t.1 - 3.


Przedmiot/moduł:STATYSTYKA W PRAKTYCEObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 11257-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: ćwiczenia komputeroweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia komputerowe - prezentacja danych uzyskanych w ramach pracy magisterskiej; analiza zbioru danych z wykorzystaniem (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaSprawozdanie 1 - pracowanie ze statystycznego opracowania pracy magisterskiej Liczba punktów ECTS: 2,0 (W1, U1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: nie sprecyzowanoWymagania wstępne: nie sprecyzowano

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Jacek Damian KoszałkaOsoby prowadzące przedmiot:dr Jacek Damian Koszałka


STATYSTYKA W PRAKTYCEECTS: 2 STATISTICS IN PRACTICE





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z ćwiczeń 9,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń komputerowych 15,0 godz.

24,0 godz.




25,0 godz.






02057-25-C STRATEGICZNE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKOECTS: 3 STRATEGIC ENVIRONMENTAL ASSESSMENT (SEA)TREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADStrategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko (SOOŚ) w krajowym systemie ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ). Poziomypodejmowania decyzji w systemie OOŚ. Cele SOOŚ. Powiązania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko z ocenami oddziaływaniaprzedsięwzięć na środowisko. Różnice SOOŚ i OOŚ. Umocowanie SOOŚ w systemie prawnym (na poziomie UE, na poziomie krajowym).Projekty dokumentów wymagające przeprowadzenia SOOŚ. Decyzja o odstąpieniu od przeprowadzenia SOOŚ, uwarunkowania odstąpienia lubokreślające konieczność przeprowadzenia SOOŚ. Procedura SOOŚ. Prognoza Oddziaływania na Środowisko w świetle ustawy OOŚ. ZakresPrognozy Oddziaływania na Środowisko. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko a obszary Natura 2000. Organy właściwe wsprawach opiniowania i uzgadniania SOOŚ. Miejsce i rola SOOŚ w systemie planowania przestrzennego.

ĆWICZENIAMetody wykorzystywane w procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (identyfikacja oddziaływań: analiza materiałówźródłowych, opinie ekspertów, techniki analityczne, wywiady; analiza wpływu: rozszerzone użycie metody identyfikacji, korzystanie z macierzy,modelowanie komputerowe, wykorzystanie Geograficznych Systemów Informacyjnych, analiza efektywności kosztów, analiza zysków i strat,analiza wielokryterialna; podejmowanie decyzji: analiza macierzy oddziaływania, analiza spójności, analiza wrażliwości).

CEL KSZTAŁCENIACelem kształcenia jest poznanie procedury Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko jako narzędzia ochrony środowiska izrównoważonego procesu podejmowania decyzji.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W04+, P2A_U01+, P2A_U03+, P2A_U04+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K03+, P2A_K04+, P2A_K05+,P2A_K07+, T2A_U01+, T2A_U08+, T2A_U09+, T2A_U11+, T2A_K01+, T2A_K02+, T2A_K04+, T2A_K05+, R2A_W06+, R2A_U04+,R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K03+, R2A_K04+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U01+, InzA_U02+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W05+, K_U02+, K_U04+, K_U07+, K_K01+, K_K03+, K_K04+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student posiada wiedzę dotyczącą metod diagnostycznych stosowanych w Strategicznych Ocenach Oddziaływania na Środowisko(K_W05)UmiejętnościU1 - Przeprowadza i dokonuję analizy wpływu za pomocą rozszerzonej metody identyfikacji, metody macierzy; Interpretuje dane uzyskane zapomocą Geograficznych Systemów Informacyjnych; Podejmuje decyzje w oparciu o wyniki i interpretacje z: analizy macierzy oddziaływania,analizy spójności, oraz analizy wrażliwości (K_U02)U2 - Posiada umiejętność zebrania podstawowych danych o środowisku przyrodniczymPoprawnie określa walory przyrodnicze terenu napodstawie opracowań ekofizjograficznychWykonuje projekt prognozy oddziaływania na środowisko (K_U04)U3 - Dokonuje identyfikacji oddziaływań w oparciu o: analizę materiałów źródłowych; Korzysta i interpretuje opinie ekspertów (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Potrafi prawidłowo ocenić i przekazać do opinii publicznej ryzyko ekologiczne różnych działań gospodarczych; Umie wymienić zawodoweźródła wiedzy dotyczące SOOŚ (portale internetowe, instytucje jak GDOŚ, RDOŚ itp., Biblioteka Wspierania Systemu OOŚ) (K_K01)K2 - Weryfikuje priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadań formułowanych w ocenianych dokumentach poprzezStrategiczną Ocenę Oddziaływania na Środowisko (K_K03)K3 - potrafi zaproponować działania minimalizujące i kompensujące negatywne skutki oddziaływania przy realizacji ocenianych dokumentów(K_K04, K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWABrak


Przedmiot/moduł:STRATEGICZNE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKOObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 02057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia projektowe, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykłady: wykład informacyjny i problemowy (W1, K1, K2, K3)ĆwiczeniaĆwiczenia projektowe - ćwiczenia projektowe, dyskusja dydaktyczna panelowa (W1, U1, U2, U3, K1, K2, K3)Forma i warunki zaliczeniaUdział w dyskusji 1 - zaliczenie z oceną (W1)Projekt 2 - Projekt prognozy oddzialywania na środowisko (W1, U1, U3, K2, K3)Projekt 1 - projekt opracowania ekofizjograficznego (W1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: oceny oddziaływania na środowiskoWymagania wstępne: wiedza z przedmiotówwprowadzających



STRATEGICZNE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKOECTS: 3 STRATEGIC ENVIRONMENTAL ASSESSMENT (SEA)





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie prac zaliczeniowych 10,0 godz.


- przygotowanie sprawozdań z ćwiczeń 12,0 godz.

29,5 godz.




50,0 godz.






04957-25-CFS SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGOECTS: 2 ENVIRONMENTAL MANAGEMENT SYSTEMSTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADOgólne zasady koncepcji zarządzania Total Quality Management w warunkach zrównoważonego rozwoju. Fazy etapy wdrażania systemuzarządzania środowiskowego (EMS Environmental Management System) w przedsiębiorstwach. Ekonomiczne i prawne uwarunkowaniasystemów zarządzania środowiskowego. Procedury uzyskiwania certyfikatów i auditu zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach –wymagania normy ISO 14001. Koncepcja „czystej produkcji” w przedsiębiorstwach. Zasady przeglądów środowiskowych w przedsiębiorstwach.Europejski system zarządzania środowiskowego (EMAS Environmental Management and Auditing Scheme). Analiza cyklu życia produktu.Zasady eko-etykietowania produktów. Ocena ryzyka ekologicznego.

ĆWICZENIAProcedura wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego. Zasady tworzenia polityki środowiskowej przedsiębiorstwa. Identyfikacja aspektówśrodowiskowych w przedsiębiorstwach w ramach wdrażania systemu zarządzania. Zapoznanie się z funkcjonującymi systemami zarządzaniaśrodowiskowego na podstawie artykułów z zakresu ochrony środowiska: prezentacje studentów.

CEL KSZTAŁCENIACelem przedmiotu jest zaznajomienie studiujących z koncepcją rozwoju zrównoważonego i polityką przyjętą do jej realizacji w Polsce i UniiEuropejskiej. Najwięcej uwagi poświęcone zostanie zasadom wdrożenia i funkcjonowania sformalizowanych systemów zarządzaniaśrodowiskowego w przedsiębiorstwach. Przedmiot ma na celu przygotowanie studentów do roli ekspertów systemów zarządzaniaśrodowiskowego w firmach produkcyjnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_W08+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+,T2A_W08+, T2A_U01+, T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, R2A_W01+, R2A_W02+, R2A_W03+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+,R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_W04+, K_U01+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student rozróżnia mechanizmy i procedury niezbędne do wdrożenia Systemu Zarządzania Środowiskowego w przedsiębiorstwie; znazasady Total Quality Management realizowane w warunkach rozwoju zrównoważonego; wymienia etapy wdrażania Systemu ZarządzaniaŚrodowiskowego w przedsiębiorstwie (K_W01, K_W04)UmiejętnościU1 - Student potrafi zebrać i zinterpretować aspekty środowiskowe działalności przedsiębiorstwa (K_U01, K_U07)Kompetencje społeczneK1 - Student wykazuje się kompetencją w ustalaniu priorytetów ochrony środowiska w przedsiębiorstwie; zapoznaje się z czasopismamibranżowymi i stronami internetowymi dotyczącymi zarządzania środowiskiem (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Zbiorowa, 2001r., "Zarządzanie Środowiskiem", wyd. PWE, Warszawa, t.1, 2) Pochyluk R., Grudowski P., Szymański J., 1999r., "Zasadywdrażania systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14000", wyd. EKO-Konsult, Gdańsk , t.1, 3) NierzwickiW. , 2006r., "Zarządzanie środowiskowe", wyd. PWE, Warszawa, t.1, 4) Matuszak-Flejszman A. , 2001r., "Jak skutecznie wdrażać systemzarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001", wyd. PZITS, Poznań, t.1.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Pochyluk R., Szymański J. (red.) 2001, 2001r., "Pozwolenia zintegrowane nowy instrument w ochronie środowiska", wyd. EKO-Konsult,Gdańsk , t.1, 2) Różni autorzy, "Czasopisma Aura, Ekoprojekt i inne".

Przedmiot/moduł:SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGOObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 04957-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład informacyjny (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - Analiza tekstów: identyfikacja aspektów środowiskowych, tworzenie tekstów z SZŚ, prezentacje (U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - Kolokwium pisemne na zaliczenie wykładów: odpowiedzi opisowe na 5 pytań (W1)Prezentacja 1 (multimedialna) - Prezentacja w Power Point z zakresu wdrażania SZŚ w przedsiębiorstwach (W1, U1, K1)Raport 1 - Raporty z ćwiczeń dotyczących identyfikacji aspektów środowiskowych, pisania polityki środowiskowej i wyznaczania celów i zadań w ramach wdrożenia SZŚ (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Polityka ochrony środowiskaWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWM



SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGOECTS: 2 ENVIRONMENTAL MANAGEMENT SYSTEMS





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- − opracowanie sprawozdań z ćwiczeń 10,0 godz.


- − przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego przedmiotu 5,0 godz.

- − przygotowanie do ćwiczeń 5,0 godz.

24,0 godz.




25,0 godz.






06957-25-C TECHNIKI TELEDEKCJI SATELITARNEJ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ECTS: 2 SATELLITE REMOTE SENSING TECHNIQUES IN ENVIRONMENTAL PROTECTION


WYKŁADPodstawowe informacje o teledetekcji satelitarnej jako technologii pozyskania, przetwarzania i interpretowania informacji obrazowej o cechach iwymiarach geometrycznych obiektów środowiskowych. Technika obrazowania powierzchni Ziemi z satelitów. Teledetekcja w systemie technikgeoinformacyjnych. Geometryczne odwzorowanie obiektów terenowych na obrazach teledetekcyjnych i ich korekcja geometryczna.Ortofotomapa. Cechy geometryczne i spektralne obrazów zarejestrowanych średnio- i wysokorozdzielczymi systemami teledetekcji satelitarnej:LANDSAT, ENVISAT/MERIS, CHRIS-PROBA, AOL i inne. Internet i programy UE (GMES, INSPIRE) jako źródło informacji teledetekcyjnej ośrodowisku. Techniki cyfrowego przetwarzania obrazów jako narzędzie poprawiania ich dokładności geometrycznych i cech interpretacyjnych.Zastosowanie teledetekcji satelitarnej do oceny stanu lasów. Zastosowanie teledetekcji satelitarnej w badaniach wód i Morza Bałtyckiego.

ĆWICZENIAKatalogi zdjęć satelitarnych, możliwości zakupu danych, rodzaje produktów. Dane teledetekcyjne w Internecie. Analiza i interpretacjaśrodowiskowa obrazów satelitarnych. Techniki ekstrakcji parametrów jakości środowiska z przetworzeń zdjęć satelitarnych. Przykładyzastosowań zdjęć satelitarnych do monitoringu i badań środowiska.

CEL KSZTAŁCENIACelem przedmiotu jest nabycie wiedzy teoretycznej w zakresie technologii satelitarnych oraz możliwości ich wykorzystania w ochronieśrodowiska, zapoznanie z przetwarzaniem danych satelitarnych, nabycie umiejętności pracy z danymi satelitarnymi.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_W07+, T2A_U09+, T2A_U10+, T2A_U15+, T2A_K01+,T2A_K02+, R2A_W05+, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_W02++, InzA_W05+, InzA_U02+, InzA_U03+Symbole efektów kierunkowych K_W14+, K_W15+, K_U02+, K_U11+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Wymienia źródła pozyskania danych satelitarnych; zna techniki satelitarne obrazowania powierzchni Ziemi (K_W14)W2 - Poznaje metody przetwarzania zdjęć satelitarnych i ekstrakcji z nich parametrów środowiskowych; wyjaśnia podstawowe pojęcia używanew teledetekcji satelitarnej (K_W15)UmiejętnościU1 - Umie zastosować technologię satelitarną w monitoringu środowiska, potrafi pozyskać, przetworzyć i zintegrować materiały satelitarne, umiedokonać analizy i interpretacji danych satelitarnych (K_U02, K_U11)Kompetencje społeczneK1 - Poszerza wiedzę na temat nowoczesnych technik satelitarnych w ochronie środowiska (K_K01)K2 - Wprowadza nowoczesne satelitarne techniki monitoringu i badań środowiska do praktyki zawodowej (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Adamczyk J., Będkowski K., 2005r., "Metody cyfrowe w teledetekcji.", wyd. Wydawnictwo SGGW,Warszawa, t.1, 2) Sitek S., 2000r.,"Wprowadzenie do teledetekcji lotniczej i satelitarnej.", wyd. Wydawnictwo AGH, Kraków, t.1, 3) Ciołkosz A., Kęsik A., 1999r., "Teledetekcjasatelitarna", wyd. PWN, t.1, 4) Osińska-Skotak K. , 2010r., "Metodyka wykorzystania super- i hiperspektralnych danych satelitarnych w analiziejakości wód śródlądowych", wyd. wyd. Politechniki warszawskiej, t.1.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Richardson L.L., LeDrew E.F. (red.), 2008r., "Remote sensing of aquatic coastal ecosystem processes", wyd. Springer, New York , t.2, 2)Ciołkosz A, Białousz S., 2008r., "Zastosowania teledetekcji satelitarnej.", wyd. Nauka 3. 76-97, t.3.

Przedmiot/moduł:TECHNIKI TELEDEKCJI SATELITARNEJ W OCHRONIE ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 06957-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia komputerowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład informacyjny (W1, W2)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - Prezentacje studentów dotyczące zastosowań teledetekcji w ochronie środowiska (U1, K1, K2)Ćwiczenia komputerowe - Analiza danych teledetekcyjne w Internecie, interpretacja środowiskowa obrazów satelitarnych. (U1, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - Kolokwium pisemne na zaliczenie wykładów: odpowiedzi opisowe na 4 pytania (W1, W2)Prezentacja 1 (multimedialna) - Prezentacje w Power Point z zakresu zastosowań teledetekcji w ochronie środowiska (U1, K1, K2)Raport 1 - Raporty z ćwiczeń z wykorzystaniem internetu i technik teledekcji (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak




TECHNIKI TELEDEKCJI SATELITARNEJ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ECTS: 2 SATELLITE REMOTE SENSING TECHNIQUES IN ENVIRONMENTAL PROTECTION





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- − opracowanie sprawozdań z ćwiczeń komputerowych 5,0 godz.


- − przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego przedmiotu 5,0 godz.

- − przygotowanie do ćwiczeń audytoryjnych 2,0 godz.

- − przygotowanie do ćwiczeń komputerowych 5,0 godz.

22,0 godz.




30,0 godz.






11357-25-C TECHNOLOGIE INFORMACYJNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 2 INFORMATION TECHNOLOGY IN ENVIRONMENTAL PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

ĆWICZENIAStrony internetowe instytucji związanych z ochroną środowiska: MŚ, GDOŚ (RDOŚ), GIOŚ (WIOŚ), KZGW, WZMiUW, IMGW, PIG, PSH,PGLLP, BIP, GUS (RUS), IOP, IOŚ, NFOŚiGW (WFOŚiGW), WUOZ, PIS, UM, CUODGiK (PODGiK), GDDKiA i in. Strony internetowepoświecone ochronie środowiska na portalu KE. Fundusze finansujące ochronę środowiska. Portale internetowe: Geoportal, Natura 2000Network Viewer; Sieć ENEA-MA; Ekoportal, Geomelioportal, Eko-net, Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000, EIONET, Internetowy AtlasPolski, Portal Map Akustycznych; System automatycznych pomiarów zanieczyszczeń powietrza. Bazy danych: Centralny Rejestr Form OchronyPrzyrody, Corine Land Cover, Rejestry w ochronie środowiska (jak: REJESTR POWAŻNYCH AWARII, REJESTR DECYZJI ITP.), Elektronicznysystem konsultacji społecznych w ochronie środowiska (np. ankiety, PiK); Internetowy System Aktów Prawnych. Organizacje ekologiczne jak:BirdLife International, WWF, Greenpeace, Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra, Klub

CEL KSZTAŁCENIACelem nauczania jest zapoznanie z współczesną wiedzą dotyczącą wykorzystania informatyki w ochronie środowiska i zasobów naturalnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W06+, P2A_U03+, P2A_U05+, P2A_U06+, P2A_U07+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U01+,T2A_U02+, T2A_U08+, T2A_K01+, R2A_W05+, R2A_U01+, R2A_U03+, R2A_U04+, R2A_U07+, R2A_K01+, R2A_K07+, InzA_U01+Symbole efektów kierunkowych K_W10+, K_U01+, K_U07+, K_K01+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Wyszukuje strony internetowe instytucji odpowiedzialnych za zarządzanie ochroną środowiska i ochroną zasobów naturalnych; potrafi napodstawie treści ich stron internetowych dokonać charakterystyki ich kompetencji (K_W10)UmiejętnościU1 - Umie wymienić metody statystyczne stosowane w opracowaniu danych środowiskowych w PMŚ; umie wymienić techniki i narzędziainformatyczne do opisu zjawisk i analizy danych dotyczących propagacji zanieczyszczeń (K_U01)U2 - Korzysta z baz danych dotyczących ochrony środowiska i ochrony zasobów naturalnych; wyszukuje z baz danych obowiązujące aktyprawne dla ochrony środowiska i ochrony zasobów naturalnych; charakteryzuje system konsultacji społecznych realizowany w formieelektronicznej; umie wyszukać dokumenty publikowane w formie elektroniczne w ochronie środowiska i ochrony zasobów naturalnych (K_U07)Kompetencje społeczneK1 - wyszukuje w naukowych bazach danych artykuły dotyczące stanu aktualnej wiedzy z ochrony środowiska i ochrony zasobów naturalnych,wykazuje kreatywność w wyszukiwaniu informacji dotyczących stanu aktualnej wiedzy ważnej dla ochrony środowiska i ochrony zasobównaturalnych (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) INTERNET, "strony www z zakresu ochrony środowiska i zasobów naturalnych".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Urbaniak A., Łukaszewski T., , 2001r., "Informatyka w ochronie środowiska. Ćwiczenia laboratoryjne", wyd. Wyd. Politechniki Poznańskiej.

Przedmiot/moduł:TECHNOLOGIE INFORMACYJNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 11357-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: ćwiczenia komputeroweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneĆwiczeniaĆwiczenia komputerowe - ćwiczenia komputerowe (W1, U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaPraca kontrolna 1 - praca zaliczeniowa (W1, U1, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: technologia informacyjnaWymagania wstępne: Wiedza z przedmiotówpoprzedzających



TECHNOLOGIE INFORMACYJNE W OCHRONIE ŚRODOWISKAECTS: 2 INFORMATION TECHNOLOGY IN ENVIRONMENTAL PROTECTION





- przygotowanie pracy zaliczeniowej z zakresu wykorzystania Informatyki w zarządzaniu środowiskiem 12,5 godz.

25,0 godz.




50,0 godz.






06957-25-CFS URZĄDZENIA KONTROLNO-POMIAROWE W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ECTS: 2 MONITORING AND MEASURING EQUIPMENT IN ENVIRONMENTAL PROTECTION


WYKŁADZasady zapewnienia jakości pomiarów w laboratorium środowiskowym. Podstawy metrologii. Prawo o miarach - wybrane zagadnienia. Prawnakontrola metrologiczna. Wiarygodność wyników badań. Rodzaje niepewności pomiarowej. Dobra praktyka laboratoryjna. Akty prawne dotyczącesystemów GLP - krajowe i europejskie. Cykl życia urządzeń kontrolno-pomiarowych – wymagane czynności przygotowawcze, serwisowe ieksploatacyjne, kontrola wewnętrzna. Podstawy teoretyczne procesów pomiaru wielkości fizycznych w hydrologii, hydrochemii, meteorologii igeologii - wybrane zagadnienia.

ĆWICZENIAWymagania metrologiczne stawiane urządzeniom kontrolno-pomiarowym. Wzorcowanie i niepewność pomiaru. Określanie niepewnościpomiarowej - przykłady. Organizacja czynności pomiarowych i eksploatacyjnych wymagana od użytkownika urządzeń. Klasy ochrony urządzeńIP zgodnie z norma DIN EN 60 529. Budowa i zasada działania wybranych mobilnych urządzeń do pomiaru wybranych cech jakości środowiskanaturalnego i zanieczyszczeń: przepływomierze, dalmierze, urządzenia hydroakustyczne, wodowskazy, sondy termiczne, tlenowe,wieloparametryczne sondy do pomiaru jakości wody. Urządzenia kontroli jakości środowiska w laboratoriach, stacjach monitoringu i przemyśle.

CEL KSZTAŁCENIAZdobycie wiedzy na temat teoretycznych i praktycznych aspektów wykorzystywania urządzeń kontrolno-pomiarowych w monitorowaniuparametrów środowiska naturalnego i procesów związanych z jego ochroną.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_U01+, P2A_K04+, T2A_W07+, T2A_U08+, T2A_U09+, T2A_U10+, T2A_U15+, T2A_U17+, T2A_U18+,T2A_U19+, T2A_K02+, T2A_K05+, R2A_W05+, R2A_U07+, R2A_K04+, R2A_K06+, InzA_W02++, InzA_W05+, InzA_U02+, InzA_U05+,InzA_U07+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K_W14+, K_W15+, K_U02+, K_U12+, K_U14+, K_K04+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Student zna zasady zapewnienia jakości pomiarów w laboratorium środowiskowym i zasady prawne dotyczące kontroli metrologicznej.Rozumie zasady pomiaru wykorzystywane w wybranych urządzeniach kontrolno-pomiarowych (K_W14)W2 - Student ma ugruntowaną wiedzę o funkcjonowaniu nowoczesnych urzadzeń kontrolno-pomiarowych w ochronie środowiska (K_W15)UmiejętnościU1 - student potrafi identyfikować parametry pracy urządzeń kontrolno-pomiarowych, w tym wykorzystujących najnowsze technologie pomiaroweoraz dobrać rodzaj urządzenia do potrzeb wykonania danego pomiaru (K_U02)U2 - posługując się odpowiednio dobranymi urządzeniami do kontroli jakości, student potrafi monitorować parametry środowiska naturalnego iprocesy związane z jego ochroną (K_U12, K_U14)Kompetencje społeczneK1 - student wykazuje postawę odpowiedzialnego wykonywania pomiarów (K_K04)K2 - nabywa świadomości roli kontroli metrologicznej w procesach kształtowania środowiska, w tym zmierzających do ograniczenia ryzyka iprzewidywania skutków działalności inżynierskiej (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., 1993r., "Hydrometria", wyd. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa , 2) Kędziora Z.Klejnowski K, Turzański L, 2010r., "Przewodnik technicznej eksploatacji stacji monitoringu jakości powietrza", wyd. Biblioteka MonitoringuŚrodowiska, Warszawa, 3) Parchański J. , 2000r., "Miernictwo elektryczne i elektroniczne", wyd. WSiP Warszawa , 4) Kancelaria Sejmu RP,2004r., "Prawo o miarach", wyd. Dziennik Ustaw RP, t.Dz. U. 2004 nr 243 poz. 2441, 5) Namieśnik J., Konieczka P., Zygmunt B., 2007r., "Ocenai kontrola jakości wyników pomiarów analitycznych.", wyd. WNT, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Bodziony M. , 2006r., "Hydrologia-materiały pomocnicze.", wyd. Wyd. Politechniki Krakowskiej, 2) Arendalski J., 2006r., "Niepewnośćpomiarów", wyd. Oficyna Wyd. PW, Warszawa.

Przedmiot/moduł:URZĄDZENIA KONTROLNO-POMIAROWE W OCHRONIE ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 06957-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład z prezentacją multimedialną, wykład problemowy (W1, W2)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - analiza tekstów z dyskusją, prezentacja-pokaz (W1, W2, U1, K2)Ćwiczenia laboratoryjne - praktyczna obsługa wybranych urządzeń (U1, U2, K1)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - podstawy metrologii, budowa i zasada działania wybranych urządzeń (W1, W2, U1, K2)Sprawozdanie 1 - przedstawienie sprawozdań z ćwiczeń praktycznych (W2, U2, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: hydrologia i hydraulika, analiza instrumentalna, meteorologia i klimatologia, geologiaWymagania wstępne: nie sprecyzowano

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Inżynierii Ochrony Wódadres: ul. Romana Prawocheńskiego 1, pok. 32, 10-720 Olsztyntel. 523-37-68, fax 523-47-52Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Michał Łopatae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr inż. Michał Łopata


URZĄDZENIA KONTROLNO-POMIAROWE W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ECTS: 2 MONITORING AND MEASURING EQUIPMENT IN ENVIRONMENTAL PROTECTION







- przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 5,0 godz.

- przygotowanie sprawozdań 10,0 godz.

24,0 godz.




25,0 godz.






13057-25-C ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA MÓRZECTS: 3 SEA POLLUTION AND PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADMorfometria mórz i oceanów. Cechy fizyczne i chemiczne wód morskich, ruchy wód. Charakterystyka Morza Bałtyckiego jako środowiska życia.Klasyfikacja zanieczyszczeń powodowanych działalnością człowieka. Ocena zanieczyszczeń związkami ropopochodnymi, ich wpływ naorganizmy morskie. Wpływ intensyfikacji produkcji rolnej na przyśpieszenie procesów eutrofizacji strefy przybrzeżnej i akumulację pestycydów wtkankach organizmów morskich. Metale ciężkie i ich wpływ na biotę ekosystemu. Poziom radionuklidów w wodach morskich. Zakwityfitoplanktonu jako efekt eutrofizacji wód, skutki tego zjawiska. Zmiany w ekosystemach morskich powodowane niekontrolowanymprzemieszczaniem organizmów w wodach balastowych statków. Międzynarodowe organizacje prowadzące monitoring stanu zanieczyszczeniamórz, ograniczanie ryzyka zanieczyszczeń środowiska morskiego.

ĆWICZENIAPoznanie różnorodności gatunkowej organizmów poszczególnych formacji ekologicznych zasiedlających morze Bałtyckie. Gatunki wskaźnikowezanieczyszczeń organicznych. Pochodzenie flory i fauny bałtyckiej. Gatunki rodzime i obce. Skutki ekspansji gatunków nierodzimych dlabiocenozy Bałtyku. Metody oceny biozanieczyszczenia zoocenozy dna.

CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z problemami zanieczyszczeń środowiska morskiego powodowanych intensyfikacją transportu morskiego, tendencją doprzemieszczania się ludności do pasa nadmorskiego, chemizacją rolnictwa i konsekwencjami rozwoju cywilizacji. Nabycie wiedzy o skutkachwprowadzania zanieczyszczeń na obszarze zlewni rzek na stan ekosystemu Morza Bałtyckiego i konsekwencje tego stanu dla bioty. Zapoznaniez metodami bioindykacji jakości środowiska morskiego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W04++, P2A_W05+, P2A_W06+, P2A_U01+, P2A_K01+, P2A_K05+, P2A_K07+, T2A_U09+,T2A_K01+, T2A_K02+, R2A_W06+++, R2A_K01+, R2A_K06+, R2A_K07+, InzA_U02+Symbole efektów kierunkowych K_W05++, K_W06+, K_U02+, K_K01+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - charakteryzuje biologiczne metody diagnostyki stanu środowiska morskiego (K_W05)W2 - definiuje globalne i lokalne problemy funkcjonowania ekosystemów morskich; identyfikuje główne zagrożenia i objaśnia zasady ochrony(K_W05, K_W06)UmiejętnościU1 - posługuje się biologicznymi metodami oceny stanu ekologicznego środowiska morskiego i interpretuje wyniki (K_U02)Kompetencje społeczneK1 - aktualizuje i poszerza swoją wiedzę w oparciu o najnowsze informacje dotyczące ekosystemów morskich pochodzące z różnych źródeł,krytycznie oceniając ich wiarygodność (K_K01)K2 - wyraża oceny dotyczące wpływu różnych aspektów działalności człowieka na stan ekosystemów morskich (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Różańska Z., 1999r., "Ekologia środowiska morskiego", wyd. Wydawnictwo ART, Olsztyn, 2) Wolnomiejski N., T. Pawlikowski, 2006r., "Zarysekologii i ochrony mórz", wyd. Wydawnictwo Uniwersytety Mikołaja Kopernika, t.I, 3) Żmudziński L., 2004r., "Morze Bałtyckie. Warunkiśrodowiskowe i przeobrażenia", wyd. Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Sł, 4) Pliński M., 2007r., "Biologia organizmówmorskich", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 5) Duxbury A.C., A.B. Duxbury, K.A. Sverdrup, 2002r., "Oceany Świata", wyd.Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 6) Alloway B., D.C. Ayres, , 1999r., "Chemiczne podstawy zanieczyszczania środowiska", wyd. PWN,Warszawa, 7) Bajkiewicz-Grabowska E., Z. Mikulski, 1999r., "Hydrologia ogólna", wyd. PWN, Warszawa, 8) Bezak-Mazur E., 1999r., "ElementyToksykologii Środowiskowej", wyd. Politechnika Świętokrzyska w Kielcach, 9) Isidorow W., J. Jaroszyńska, 1998r., "Chemiczne problemyekologii", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 10) Poskorobko B., 1998r., "Zarządzanie środowiskiem", wyd. Polskie WydawnictwoEkonomiczne.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Żmudziński L., 1990r., "Świat zwierzęcy Bałtyku", wyd. Atlas WSZiP, Warszawa, 2) Mańkowski W., 1955r., "Atlas zooplanktonu Bałtyku", wyd.MIR, Gdynia, 3) Ringer Z., 1972r., "Rośliny Bałtyku", wyd. PZWS, Warszawa, 4) Smith D. L., K. B. Johnson, 1996r., "A guide to marine coastalplankton and marine invertebrate larvae", wyd. Kendall/Hunt Publishing Company, USA, 5) Żmudziński L., 1997r., "Hydrobiologia. Życie wódsłodkich i morskich", wyd. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, 6) Flőssner D., 1972r., "Krebstiere, Crustacea", wyd. Gustav Fischer Verlag,Jena.

Przedmiot/moduł:ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA MÓRZObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład (W2)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - ćwiczenia audytoryjne (W1, U1)Ćwiczenia laboratoryjne - ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne (W1, W2, U1, K1, K2)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - kolokwium obejmuje zakres wiedzy z wykładów i ćwiczeń (W2)Kolokwium praktyczne 1 - rozpoznawanie organizmów morskich i praktyczne wykarzystanie zakresu walencji ekologicznej do oceny stanu środowiska morskiego (W1, U1)Prezentacja 1 (analiza literatury, multimedialna) - przedstawienie wybranego zagadnienia dotyczącego stanu lub ochrony środowiska morskiego (W2, K1, K2)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: biologia, ekologiaWymagania wstępne: umiejętność mikroskopowaniaoraz określania podstawowych cech systematycznychroślin i zwierząt

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Izabela Jabłońska-Barnae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:dr Izabela Jabłońska-Barna


ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA MÓRZECTS: 3 SEA POLLUTION AND PROTECTION





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwium praktycznego 10,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów teoretycznych 3,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 10,0 godz.

- przygotowanie pracy seminaryjnej 5,0 godz.

28,0 godz.




50,0 godz.






13057-25-C ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCHECTS: 3,5 POLUTIONS AND GROUND WATER PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADPochodzenie,właściwości i zasoby wód podziemnych, zjawiska hydrogeologiczne, hydrogeochemiczne i hydrodynamiczne. Badania idokumentowanie hydrogeologiczne. Rodzaje, źródła i migracja zanieczyszczeń. Naturalna podatność na zanieczyszczenia i biodegradacjazanieczyszczeń. Organizacja i zadania monitoringu wód podziemnych.

ĆWICZENIAAnaliza map i przekrojów hydrogeologicznych. Obliczanie współczynnika filtracji. Opracowanie mapy warunków hydrogeologicznych i przekrojuhydrogeologicznego. Obliczenia zasobów wód podziemnych. Symulacja pompowania próbnego i interpretacja jego wyników.Wyznaczenieparametrów migracji zanieczyszczeń. Obliczanie zasięgu i czasu migracji zanieczyszczeń.

CEL KSZTAŁCENIAPoznanie cech hydrogeologicznych ośrodka gruntowo-wodnego, podstawowych procesów hydrodynamiki i zjawisk hydrogeochemicznych;procesu migracji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo wodnym.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P2A_W01+, P2A_U01++, P2A_U03++, P2A_U07++, T2A_U01++, T2A_U09++, T2A_U14+, T2A_K02+,R2A_W01+, R2A_W03+, R2A_U04++, R2A_U07++, R2A_K06+, InzA_U02++, InzA_U04+Symbole efektów kierunkowych K_W01+, K_U02++, K_U07++, K_U10+, K_K05+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Charakteryzuje zjawiska i procesy hydrogeologiczne, procesy migracji zanieczyszczeń środowisku. (K_W01)UmiejętnościU1 - Stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze oraz metody analityczne i symulacyjne właściwe dla studiowanego kierunku studiów.(K_U02)U2 - Potrafi dokonać wstępnej analizy ekonomicznej podejmowanych działań inżynierskich. (K_U07)U3 - Ma umiejętności pozyskiwania informacji z dokumentów geologicznych. (K_U02, K_U07, K_U10)Kompetencje społeczneK1 - Posiada znajomość działań zmierzających do ograniczenia ryzyka i przewidywania skutków działalności w zakresie zagrożeńzanieczyszczeniem wód gruntowych. (K_K05)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kleczkowski A. , 1984r., "„Ochrona wód podziemnych”", wyd. Wyd. Geol. Warszawa, s.50, 2) Maciaszczyk A., 1978r., "„Hydrogeochemia” .",wyd. Wyd. Geol., Warszawa , s.50, 3) Pazdro Z., 1983r., "„Hydrogeologia ogólna”", wyd. Wyd. Geol., W-wa, s.50, 4) Maciaszczyk A., 2003r.,"„Hydrogeochemia aktywnej strefy wód podziemnych”", wyd. Wyd. Geol., Warszawa , s.50, 5) Małecki J. – redakcja, 2006r., ""Wyznaczanieparametrów migracji zanieczyszczeń w ośrodku porowatym", wyd. MOŚiZN Warszawa, s.50, 6) Kazimierski B., Sadurski A., 1999r., "„Monitoringosłonowy ujęć wód podziemnych wód podziemnych”", wyd. PIG Warszawa, s.50.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Bażyński J., Turek S., 1969r., "„Słownik hydrogeologii inżynierskiej”", wyd. Wyd. Geol. W-wa, s.25, 2) Szczepański A. , 1977r., "„Dynamikawód podziemnych”", wyd. Wyd. Geol.. Warszawa, s.25, 3) Wieczysty A., 1970r., "„Hydrogeologia inżynierska”", wyd. Warszawa, s.25.

Przedmiot/moduł:ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCHObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 13057-25-CKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia audytoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - wykład informacyjny z prezentacja multimedialną (W1, U2, K1)ĆwiczeniaĆwiczenia audytoryjne - praca w grupach, dyskusja, analiza i opracowanie danych, wykonanie opracowania (W1, U1, U3, K1)Forma i warunki zaliczeniaEgzamin pisemny (test wielokrotnego wyboru) - Egzamin poprzedzony jest zaliczeniem ćwiczeń na podstawie wykonanego opracowania i jego obrony. (W1, U1, U2, U3, K1)Projekt 1 - Ocena wykonanego opracowania i jego obrona. (W1, U1, U2, U3, K1)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: chemia, fizyka, geologia i geomorfologiaWymagania wstępne: : znajomość podstawowychzagadnień z fizyki i chemii. geologii i hydrogeologii

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Geotechniki i Budownictwa Drogowegoadres: ul. Heweliusza 4, pok. 3.23, 10-724 Olsztyntel./fax 523-47-59Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Jan Andrzej DamiczOsoby prowadzące przedmiot:dr Jan Andrzej Damicz

Uwagi dodatkowe:Liczebność grup do 24 osób


ZANIECZYSZCZENIA I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCHECTS: 3,5 POLUTIONS AND GROUND WATER PROTECTION


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- egzamin 1,0 godz.

- konsultacje 1,0 godz.



47,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do 1 kolokwium 5,0 godz.

- przygotowanie do cwiczeń 15,0 godz.

- przygotowanie do pisemnego egzaminu z przedmiotu 10,0 godz.

- wykonanie 1 opracowania tematycznego 10,0 godz.

40,0 godz.




50,0 godz.






01957-25-CFS ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY A EKOSYSTEMY LASÓWECTS: 2 ATMOSPHERIC POLLUTION AND FOREST ECOSYSTEMSTREŚCI MERYTORYCZNE

WYKŁADFollowing subjects in lectures will be present: Types of nutrient cycling in forests– relations with habitat trophic status and atmospheric pollutionstress of forest ecosystems. Atmospheric pollution deposition and assimilation it by plants. Biotic and abiotic stress of forest plants. The influenceof oxidants on biochemical, cellular, physiological, organism and community levels. Impact of nitrogen and sulphur oxides on forest plants.Volatile organic compounds in the air and its influence on plants. The impact of dust pollution on forests. Acid deposition and its complexinfluence on components of forest ecosystem. The reaction of plants on industrial mixture of pollutants. Degradation of forests in Europe andNorth America as the result of air pollution.

ĆWICZENIAContents of classes are supported on the review of methods used in air pollution measurement in forest ecosystems. The analysis of scientificarticles concern forests ecology in the conditions of air pollution is proposed. The own activity of students by preparing oral presentations onforest and wetland ecology literature is predicted.

CEL KSZTAŁCENIAThe aim of studying is to be familiar with the basic, modern knowledge about forest ecosystems facing anthropogenic impact from atmosphere.


EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - The student should posses a basic knowledge on the actual problems connected with endanger of forest ecosystems from atmosphericpollution in Temperate Zone, especially in Poland; The student should indicate the problems with ecosystem functioning of forests in thecondition of air pollution connected with industrial impact and Global Change.The student should know and use English terminology for (K_W01,K_W06)UmiejętnościU1 - The student should acquire the methods for assessing air pollution in forest ecosystems. The student should acquire also the skills forelaboration and preparation of oral presentations in English language on the basis on scientific literature. (K_U01, K_U07)Kompetencje społeczneK1 - The student should acquire the competencies in the area of assessing the state and threats from atmosphere of forest ecosystems inTemperate Zone for widening his knowledge and professional skills (K_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bell J.N.B., Treshow M., 2002r., "Air Pollution and Plant Life", wyd. John Wiley and Sons Ltd, t.1, 2) Waring R.H., Running S.W. , 1998r.,"Forest Ecosystems. Analysis at Multiple Scales", wyd. Academic Press, San Diego, t.1.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Johnson D.W., Lindberg S.E., 1992r., "Atmospheric Deposition and Forest Nutrient Cycling", wyd. Springer-Verlag, New York, t.1, 2) PackamJ.R., Harding D.J.L., Hilton G.M., Studdard R.A., 2001r., "Functional Ecology of Woodlands and Forests", wyd. Kluwer Academic Publisher,Dordrecht, t.1, 3) Levia D.F., Carlyle-Moses D., Tadashi T. , 2011r., "Forest Hydrology and Biogeochemistry: Synthesis of Past Research andFuture Directions", wyd. Ecological Studies 216, Spingler–Verlag, New York, t.1.

Przedmiot/moduł:ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY A EKOSYSTEMY LASÓWObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01957-25-CFSKierunek studiów: Ochrona środowiskaSpecjalność: Systemy waloryzacji środowiskaProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia drugiego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, wykładLiczba godzin w semestrze/tygodniu:Wykład: 15/1Ćwiczenia: 15/15Formy i metody dydaktyczneWykładWykład - Wykład informacyjny (W1)ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne - ćwiczenia audytoryjne, praca nad tekstem, prezentacje (U1, K1)Forma i warunki zaliczeniaKolokwium pisemne 1 - Kolokwium pisemne zaliczające przedmiot: odpowiedzi opisowe na 4 pytania (W1)Prezentacja 1 (analiza literatury, multimedialna) - Prezentacje w Power Point z zakresu zanieczyszczenia ekosystemów leśnych (U1, K1)Raport 1 - Raporty z analizy tekstów angielskojęzycznej literatury przedmiotu (U1, K1)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: angielskiPrzedmioty wprowadzające: Ekologia, Ochrona PrzyrodyWymagania wstępne: znajomość j. angielskiego napoziomie B2+




ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY A EKOSYSTEMY LASÓWECTS: 2 ATMOSPHERIC POLLUTION AND FOREST ECOSYSTEMS





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań 12,0 godz.


24,0 godz.




25,0 godz.




Sylabus - Wydział Nauk o...

Documents

Transcript of Sylabus - Wydział Nauk o...