Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy oraz przykład Politechniki Warszawskiej
description
Transcript of Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy oraz przykład Politechniki Warszawskiej
Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy
oraz przykład Politechniki Warszawskiej
Andrzej Kraśniewski
Konferencja UAM-FRSE, 25 lutego 2009 r.
2A. Kraśniewski
część I
Kształcenie młodych naukowcóww kontekście tworzenia
Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych
3A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
4A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
5A. Kraśniewski
1998 Deklaracja SorbońskaDeklaracja Sorbońska Francja, Niemcy,W. Brytania, Włochy
29 państw
33 państwa
ProcesBoloński 40 państw
2010: Europejska Przestrzeń Szkolnictwa Wyższego (EHEA)
w tym Polska
w tym Rosja
Proces Boloński
45 państww tym Ukraina
Deklaracja BolońskaDeklaracja Bolońska1999
2001 Komunikat PraskiKomunikat Praski
2003 Komunikat BerlińskiKomunikat Berliński
2005 Komunikat z BergenKomunikat z Bergen
2007 Komunikat LondyńskiKomunikat Londyński 46 państw
6A. Kraśniewski
wprowadzenie systemu „łatwo czytelnych” i porównywalnych stopni (dyplomów)
wprowadzenie dwustopniowego systemu studiów
wprowadzenie punktowego systemu rozliczania osiągnięć studentów (ECTS)
usuwanie przeszkód ograniczających mobilność studentów, wykładowców i naukowców
współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia
propagowanie problematyki europejskiej w kształceniu
Deklaracja Bolońska (1999)
7A. Kraśniewski
Komunikat Berliński (2003)
EHEA i ERA – dwa filary rozwoju „Europy wiedzy”
European Area of Lifelong Learning
European Area of Education and Training
European Research Area (Research and Innovation Area)
European Area of Knowledge
Bruges-CopenhagenProcess
European Higher Education Area(Proces Boloński)
KSZTAŁCENIEMŁODYCH NAUKOWCÓW
8A. Kraśniewski
studia I stopnia
studiaII stopnia
studia jednolite
180
240
300
Komunikat Berliński (2003)
badania – integralna część systemu szkolnictwa wyższego
studiaIII stopnia
[Berlin’03]
kształcenie interdyscyplinarne
zwiększenie mobilności doktorantów i postdoców
dostosowanie tematyki prac badawczych do potrzeb rozwoju społeczeństw
wspieranie sieci na poziomie doktorskim
9A. Kraśniewski
Komunikat z Bergen (2005)
zwiększanie konkurencyjności i atrakcyjności EHEA przez zwiększanie roli badań i kształcenia naukowców
– jeden z 4 priorytetowych celów
SPOSOBY REALIZACJI• zwiększenie liczby doktorantów• otwarcie na szerszy rynek pracy przez kształcenie
interdyscyplinarne oraz kształcenie umiejętności ogólnych• dyplomy doktorskie jako element European Qualification
Framework (definiowane przez „wyjście”)• współpraca między szkolnictwem wyższym i innymi sektorami
prowadzącymi badania (uzyskanie efektu synergii)
ZADANIE dla Grupy Wdrożeniowej (BFUG)
Przygotowanie - na spotkanie ministrów w Londynie (2007) - raportu na temat zasad prowadzenia studiów doktoranckich
10A. Kraśniewski
http://www.eua.be→ research
→ doctoral programmes
European UniversityAssociation
11A. Kraśniewski
Komunikat Londyński (2007)
potwierdzenie ścisłego związku EHEA i ERA
• pozytywna ocena różnorodności form i programów kształcenia doktorantów (zgodnych z Qualification Framework for EHEA)
• poprawa perspektyw owocnej kariery zawodowej i finansowania młodych naukowców uznana za niezbędny warunek wzmocnienia potencjału badawczego Europy i konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego
• apel do uczelni o przypisanie kształceniu doktorantów ważnego miejsca w strategii rozwoju oraz stworzenie młodym naukowcom atrakcyjnych możliwości zatrudnienia i rozwoju
• apel do EUA o kontynuację przekazywania informacji i upowszechniania dobrych praktyk w zakresie kształcenia młodych naukowców
12A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
13A. Kraśniewski
Rynek pracy naukowców – dwa modele
Europa Południowa, Centralna i Wschodniarynek „tradycyjny” - uczelnie i instytuty badawcze
Europa Północno-Zachodnia, USArynek „rozszerzony” o instytucje gospodarcze• w Holandii tylko 38% doktorów pozostaje na uczelni
• w Niemczech większość osób zarządzających dużymi firmami ma stopień doktora
• w Sun Microsystems (USA) do pracy w dziale projektowania przyjmowani tylko doktorzy
zatrudnienie doktorów w gospodarceUSA: 6/1000Europa (UE-15): 2.5/1000
źródło: E. Wittbrodt, 2004
14A. Kraśniewski
Strategia Lizbońska
Polska liczba doktoratów rocznie – ok. 6 000 liczba nauczycieli akademickich – ok. 97 000
źródło: GUS 2007
Strategia Lizbońska3% PKB na prace badawcze w 2010 r. w krajach UE
700 000 nowych miejsc pracy w Europie związanych z badaniami naukowymi
źródło: Komisja Europejska, czerwiec 2003„Investing in research: an action plan for Europe”
ale ... tylko 50 000 - 70 000 na uczelniach
Rynek pracy naukowców - nie tylko uczelnie
15A. Kraśniewski
Nowe oczekiwania wobec absolwenta
Pożądane cechy „absolwenta” (umiejętności ogólne)
umiejętność uczenia się (samokształcenia)
umiejętność stawiania i rozwiązywania problemów
umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia (krytycznej refleksji)
umiejętność komunikowania się (w mowie i piśmie), także z niespecjalistami (mediami, ...)
umiejętność zarządzania zespołem i projektem
umiejętność pracy w zespole międzynarodowym
rozumienie problemów środowiska badawczego (aspekty prawne, etyczne, komercyjne, ...)
elastyczność – umiejętność adaptacji do nowych warunków, zadań, ...
przedsiębiorczość
16A. Kraśniewski
źródło: A. Huijser, Executive V-President, Philips, EUA Conf., Maastricht 2004
Nowe oczekiwania wobec absolwenta
17A. Kraśniewski
Kształtowanie umiejętności ogólnych- opinie młodych naukowców
źródło: M. Lola, Marie Curie Fellowship Association, EUA Conf., Salzburg 2005
ankieta MCFA, Eurodoc & Pi-Net (2003); 2790 odpowiedzi
Nowe oczekiwania wobec absolwenta
18A. Kraśniewski
źródło: M. Lola, Marie Curie Fellowship Association, EUA Conf., Salzburg 2005
ankieta MCFA, Eurodoc & Pi-Net (2003); 2790 odpowiedzi
Najbardziej pożądane umiejętności ogólne – opinie młodych naukowców
Nowe oczekiwania wobec absolwenta
19A. Kraśniewski
Zmiany na rynku pracy
DYLEMAT ZWIĄZANY Z KSZTAŁCENIEM NAUKOWCÓW [Geiger, 1997]
Doktorat (PhD):
zbyt mało - dla tradycyjnych odbiorców: przyszłych profesorów i naukowców
zbyt dużo (i niekoniecznie to, co najbardziej potrzebne) - dla wielu potencjalnych „klientów”
20A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
21A. Kraśniewski
instytucje kształcące forma (kształcenie indywidualne, studia) charakter kształcenia (ogólne, specjalistyczne)
- wymagania czas trwania (ustalony, nieustalony) status młodego naukowca sposób finansowania
Różnorodność
ale widoczne trendy
22A. Kraśniewski
„Umasowienie” kształcenia
2695
10482
1990/91
25622
33040
1995/96 2000/01 2004/05
31814
2007/08
Polska
źródło: GUS 2008
23A. Kraśniewski
„Umasowienie” kształcenia
Graduation rate at doctoral level:Number of doctorates per 100 persons at the typical age of graduation
2000-2002
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
Ice
lan
d
Me
xico
Tu
rke
y
Ita
ly
Gre
ece
Hu
ng
ary
Jap
an
Cze
ch R
ep
ub
lic
Ire
lan
d
Po
lan
d
Slo
vak
Re
pu
blic
Ca
na
da
De
nm
ark
Ko
rea
Ne
w Z
ea
lan
d
Po
rtu
ga
l
Sp
ain
Be
lgiu
m
No
rwa
y
Au
stra
lia
Ne
the
rla
nd
s
Un
ited
Sta
tes
Fra
nce
Un
ited
Kin
gd
om
Au
stri
a
Fin
lan
d
Ge
rma
ny
Sw
itze
rla
nd
Sw
ed
en
2000 All doctorates 2002 All doctorates
źródło: S. Reichert, Doctoral Education: The Next Focus of Higher Education Reforms, 2006
24A. Kraśniewski
indywidualnapraca naukowa
karieraakademicka
Różnicowanie charakteru kształcenia
udział w zajęciachzbiorowych
karieranieakademicka
Komisja Europejska, lipiec 2003:„Researchers in the ERA: One Profession, Multiple Careers”
25A. Kraśniewski
Różnicowanie charakteru kształcenia
„research” doctorates
„taught” doctorates
„professional” doctorates
„industrial” doctorates
studia full-time i part-time
różne warunki przyjęcia na studia (po studiach I lub II stopnia)
kształcenie „podoktorskie” (post-doc)
26A. Kraśniewski
Professional doctorates
kształtowanie umiejętności analitycznych i metodologicznych
ale
mniejsze wymagania dotyczące nowatorskiego charakteru wyników badań
tematyka rozprawy wynikająca z doświadczeń zawodowych wspólne „promotorstwo” (uczelnia – inna instytucja) większy nacisk na kształtowanie umiejętności ogólnych,
przydatnych na rynku pracy
zaangażowanie instytucji gospodarczych w tworzenie programów i zarządzanie studiami
specjalne nazwy programów (New Route PhD w UK) inne nazwy „stopni” (Doctor of Engineering, Doctor of
Education, Doctor of Business Administration, ...)
27A. Kraśniewski
Industrial doctoratesBosch:nakłady na badania: 3 mld euro = 7.5% sprzedaży (2004)
źródło: M. Rimini-Döring, R. Bosch GmbH, EUA Conf., Salzburg 2005
(160 studentów)Industrial Research
Degree
28A. Kraśniewski
źródło: M. Ritter, Pro-Rector, Imperial College London, EUA Conf., Maastricht 2004
Dostosowanie programów do potrzeb rynku
29A. Kraśniewski
źródło: M. Ritter, Pro-Rector, Imperial College London, EUA Conf., Maastricht 2004
Dostosowanie programów do potrzeb rynku
30A. Kraśniewski
Projekt w ramach 6PR - Marie Curie Program (2005)
Improving Generic and Professional Communication of Doctoral Graduates across Europe (ProComDoc)
koordynator: Universite Pierre & Marie Curie, Paris
9 uczelni, w tym SGH, Uniw. Wrocławski
Dostosowanie programów do potrzeb rynku
31A. Kraśniewski
Strukturalizacja kształcenia
wydzielony program studiów w uczelni (jednostce) prowadzącej inne rodzaje studiów
wydzielona jednostka typu graduate school w ramach uczelni
wydzielona instytucja - uczelnia kształcąca wyłącznie na poziomie graduate, często o charakterze międzynarodowym
European University Institute, Florencja- studia na poziomie doktorskim i post-doc
w dziedzinie nauk społecznych
32A. Kraśniewski
Strukturalizacja kształcenia
źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007
Formy organizacyjne
33A. Kraśniewski
Status młodych naukowców
pracownik uczelni (instytucji naukowej)...
student (studiów doktoranckich) niepłacący za kształcenie, otrzymujący wynagrodzenie (stypendium) za realizację określonych zadań...
student (studiów doktoranckich) płacący za kształcenie
+ zróżnicowane gwarancje socjalne
34A. Kraśniewski
źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007
Status kandydata do stopnia doktora
Status młodych naukowców
35A. Kraśniewski
źródło: T. Brown, Eurodoc Survey of Doctoral Researchers - Brief and Summary of Pretest Results, 2007
„obciążenie” doktoranta związane z pracą naukową (a nie nauczaniem, administrowaniem, …)
Up to 25 %
25-50%
50-75%
More than 75%
Status młodych naukowców
36A. Kraśniewski
źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007
Sposób finansowania kandydatów
?
Status młodych naukowców
37A. Kraśniewski
źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007
Poziom finansowania kandydatów (pensja, stypendium)
Status młodych naukowców
38A. Kraśniewski
Problem: bezpieczeństwo socjalne
źródło: M. Lola, Marie Curie Fellowship Association, EUA Conf., Salzburg 2005
ankieta MCFA, Eurodoc & Pi-Net (2003); 2790 odpowiedzi
Status młodych naukowców
39A. Kraśniewski
Zmiana podejścia do opieki nad doktorantem
role andresponsibilities of a supervisor
modelsof supervision
formalarrangements
selection of a supervisor
training of supervisorsqualification
requirements for a supervisor
conflict resolution
SUPERVISION
MONITORING&
ASSESSMENT
źródło: A. Krasniewski, EUA Conf. on Doctoral Programmes in Europe, Nice, Dec. 2006
40A. Kraśniewski
Opieka nad doktorantami - ważny, a w dyskusjach w Polsce zwykle pomijany
problem
z witrynyhttp://www.eua.be/events/eua-council-for-doctoral-education
EUA-CDE Workshop "Enhancing of Supervision: Professional Development and Assessment of Supervisors" at Imperial College, London, UK, 8-9 January 2009
uwaga na marginesie
41A. Kraśniewski
Internacjonalizacja
źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007
Cudzoziemcy wśród doktorantów
42A. Kraśniewski
200
400
600
800
00/01
cudzoziemcy przeprowadzający przewody doktorskie w Polsce
95/9690/91 03/04 06/07
482
715 710
385
źródło: GUS 2007
uwaga na marginesie
43A. Kraśniewski
Internacjonalizacja
wspólnie prowadzone programy studiów (European Doctorate, joint degrees, co-tutelle)
międzynarodowe instytucje kształcące młodych naukowców
program KE Human Resources and Mobility (Marie Curie Actions)
rozszerzenie Erasmus Mundus na studia III stopnia
44A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
45A. Kraśniewski
Europejskie dylematy
Jaki model kształcenia? charakter kształcenia wymagania (minimalne?) warunki przyjęcia (po studiach II stopnia?) stopień integracji studiów doktoranckich
(studiów III stopnia) ze studiami II stopnia czas trwania
Jaki status młodego naukowca? Jak finansować kształcenie? Kto ma nadawać stopnie naukowe? Kto ma kształcić? (tylko centra doskonałości?) Jak zapewnić jakość?
46A. Kraśniewski
Brak strategii (zbyt wielu badaczy i wyników w „nasyconych” obszarach, braki w innych)
Zbyt „wąskie” kształcenie
Uczelnie/profesorowie rekrutują więcej doktorantów niż są w stanie „obsłużyć”
Projekty badawcze zbyt zależne od potrzeb opiekuna
Doktoranci używani jako „tania siła robocza” do realizacji „zadań różnych”
Niejasny status i niedostateczne prawa socjalne
Europejskie problemy
47A. Kraśniewski
Postulaty, zalecenia
Europejska Karta Naukowca (2005)Commission Recommendation on the European Charter for Researchers and a Code of Conduct for the Recruitment of Researchers
Salzburg Principles (2005)1. Główny element kształcenia – badania naukowe
training by research, not training for research
ale z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy (pracodawców innych niż uczelnie)
10. …
48A. Kraśniewski
PLAN PREZENTACJI
Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego
Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w
Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja
49A. Kraśniewski
Kształcenie doktorantówjako temat analiz, dyskusji i badań naukowych na forum międzynarodowym ma swoje „pięć minut”
Z perspektywy europejskiej/globalnej …
Konferencje i seminaria European University Association - 2006 • Doctoral programmes in Europe: Supervision and General Skills Training
(Bruksela, marzec 2006)• Doctoral candidates as young professionals: funding and support
mechanisms (Wiedeń, czerwiec 2006) • Doctoral education: the focus of transatlantic dialogue between Council
of Graduate Schools and European University Association (Salzburg, wrzesień 2006)
• Doctoral programmes in Europe: Master degree and its link to doctoral education, doctoral/graduate schools in Europe (Bruksela, paźdz. 2006)
• Form follows function: Comparing doctoral training in Europe and North America (Frankfurt, listopad 2006)
• Bologna Seminar: European Doctoral Programmes in Transition (Nicea, grudzień 2006)
50A. Kraśniewski
powołanie – styczeń 2008 r. członkostwo – uczelnie EUA (1000 euro/rok) korzyści
• warsztaty, seminaria, szkoły letnie/zimowe, doroczna konferencja tematyczna i spotkania robocze
• regularna informacja nt. nowych inicjatyw i tendencji w kształceniu doktorantów w Europie i na świecie (biuletyn elektroniczny, publikacje EUA-CDE, informacje o konferencjach i innych spotkaniach, informacje nt. badań, analiz, publikacji dot. kształcenia doktorantów etc.)
• możliwość udziału w projektach badawczych
http://www.eua.be → EUA Council for Doctoral Education
European University Association
EUA Council for Doctoral Education (EUA-CDE)
zadanie dla kierowników studiów i samorządu doktorantów: „wymusić” członkostwo uczelni w EUA-CDE
luty 2009:120 uczelni, w tym2 polskie (PW, PWr)
51A. Kraśniewski
część II
Studia doktoranckie na Politechnice Warszawskiej:
wczoraj, dziś, jutro
52A. Kraśniewski
Co osiągnęliśmy?
Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Ewolucja studiów doktoranckich na PW
Dokąd zmierzamy?
Podsumowanie
PLAN PREZENTACJI
53A. Kraśniewski
Co osiągnęliśmy?
Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Ewolucja studiów doktoranckich na PW
Dokąd zmierzamy?
Podsumowanie
PLAN PREZENTACJI
54A. Kraśniewski
30000 studentów, ok. 1000 doktorantów 2400 nauczycieli akad. (540 prof. i dr hab.) 19 wydziałów - wszystkie z uprawnieniami do
prowadzenia studiów doktoranckich zdecentralizowany model studiów doktoranckich
(znaczna autonomia wydziałów)
Politechnika Warszawska (PW)
4000 studentów, ok. 200 doktorantów 280 nauczycieli akad. (> 70 prof. i dr hab.) uprawnienia do doktoryzowania w czterech
dyscyplinach naukowych
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych (WETI)
Kim jesteśmy
55A. Kraśniewski
od 1999 r.
inż.
kandydaci spozaWydziału
mgr inż.
dr
1990
2000
1995
2005
studia I st.
studia II st.studia III st.
9 latdoświadczeń
BerlinCommunique
BolognaDeclaration
studia doktoranckie- element systemu studiów trzystopniowych
Studia na Wydziale Elektroniki i Technik Inf.
Proc. Boloński WETI
56A. Kraśniewski
www.elka.pw.edu.pl
studia … III stopnia
57A. Kraśniewski
Koncepcja programowa dominujące znaczenie indywidualnej pracy naukowej
(począwszy od 1. semestru) duża swoboda kształtowania indywidualnego programu studiów
(wykorzystanie ECTS) warunek ukończenia studiów – złożenie rozprawy
punkty ECTS
przedmioty nietechniczne 6
przedmioty techniczne (niezaawansowane) 8
zaawans. przedmioty podstawowe 12
zaawans. przedmioty z zakresu dysc. nauk. 12
przedmioty zaawansowane do wyboru 18
Seminarium Naukowe (7 semestrów) 14
Pracowania Naukowa (7 semestrów) 140
edycja rozprawy doktorskiej 30
łącznie 240
< 25%
58A. Kraśniewski
Integracja ze studiami II stopnia
wspólna oferta przedmiotów zaawansowanych dla studiów II i III stopnia
> 80 przedmiotów zaawansowanych w każdym roku akad. (podstawowych i specjalistycznych)
rozwiązanie ‘nierozwiązywalnego’ problemu zapewnienia odpowiedniej liczby przedmiotów do wyboru
częściowy transfer punktów ECTS ze studiów II stopnia
harmonogram zajęć i procedury administracyjne (zapisy na zajęcia, rejestracja, …) – takie same jak na studiach I i II stopnia
59A. Kraśniewski
otwartość na kandydatów spoza Wydziału – także spoza uczelni technicznych
elastyczność programowa przedmioty można zaliczać na innych wydziałach/uczelniach
Tematyka badań (rozpraw) poza tradycyjnymi dyscyplinami reprezentowanymi na Wydziale
Elektronikai Techniki Informacyjne
BiologiaChemia
obliczeniamolekularne
inżynieriabiomedyczna
Medycyna
e-handel(aspekty techniczne)
Ekonomia
Wspieranie kształcenia interdyscyplinarnego
60A. Kraśniewski
Ustalenia kompetencyjnekompetencje i obowiązki
• Rektora• Rady Wydziału• Dziekana• kierownika studiów dokt.• dyrektora instytutu• kierownika zakładu• opiekuna naukowego
Zadania opiekuna naukowego doktoranta
Obowiązki kandydata przyjętego na studia oraz studenta studiów III stopnia
Jasno określona organizacja
61A. Kraśniewski
Rekrutacja
otwartość na kandydatów spoza Wydziału - także spoza uczelni technicznych
przyjmowani są wszyscy „sensowni” kandydaci (nie ma egzaminów)
warunki pozytywna opinia przyszłego opiekuna
naukowego (kandydat musi się „dogadać”) zobowiązanie instytutu do zapewnienia
materialnych warunków realizacji badań (kierownik zakładu + dyrektor instytutu)
62A. Kraśniewski
współdziałanie w planowaniu indywidualnego programu studiów (wybór przedmiotów)
współdziałanie w tworzeniu plany prac badawczych śledzenie postępów doktoranta w badaniach i dostarczanie
mu niezbędnego „sprzężenia zwrotnego” ocena - z komentarzami - sprawozdań doktoranta z prac
badawczych (Pracownia Naukowa – zaliczana co semestr) ocena prezentacji doktoranta na seminariach (w każdym
semestrze)
opiekun/promotor
„końcowa” ocena sprawozdań doktoranta z prac badawczych oraz uwag opiekuna naukowego
sprawdzanie postępów studenta w realizacji programu studiów (zaliczaniu przedmiotów)
kontrola wykonania obowiązków dydaktycznych
kierownik studiów doktoranckich
„nadzór” nad opiekunami
Opieka nad doktorantem
63A. Kraśniewski
Inne cechy
Mechanizmy zapewnienia jakości systematyczna analiza pracy doktoranta (co semestr) „dwupoziomowy nadzór”
Troska o warunki bytowe i rozwój naukowy stypendia dla wszystkich wnioskujących (ok. 30%) specjalny fundusz Dziekana na dofinansowanie udziału
w konferencjach (obok funduszy instytutowych)
Wspieranie mobilności wykorzystanie ECTS do sformułowania wymagań
programowych i rejestracyjnych dostosowanie procedur rejestracji do potrzeb
studentów realizujących badania w innych ośrodkach
ok. 50% rozpraw – w jęz. angielskim
64A. Kraśniewski
50
100
150
200
2003
liczba doktorantów
2002200120001999
45-75 kandydatów przyjmowanych w każdym roku akademickim
przyjęcia w każdym semestrze
20052004 2006
potencjał badawczyodpowiadający zasobom Wydziału
2007
Po 9 latach: masa krytyczna
65A. Kraśniewski
1
20%
czas studiowania [lata]
2 3 4
40%
60%
80%
100%
ukończone studia(złożona rozprawa)
05Z
04Z
99Z
06Z
5 6 7 8
00Z
01Z
02Z
03Z
uzyskany stopień dr
średni czas do doktoratuok. 11 semestrów
Po 9 latach: „rozsądna” sprawność studiów
66A. Kraśniewski
ECTS – użyteczny mechanizm uznawania przedmiotów i innych form kształcenia prowadzonych przez inne uczelnie/instytucje
znaczenie indywidualnej pracy naukowej odzwierciedlone przez przypisanie dużej liczby punktów ECTS przedmiotowi „Pracownia Naukowa”
te same procedury administracyjne i ten sam system informacyjny dla wszystkich trzech stopni kształcenia
Pozytywne doświadczenie
tylko 27% uczelni europejskich używa ECTS na studiach doktoranckichTrends V, European University Association, 2007
Popularny pogląd:ECTS – nie nadaje się dla studiów doktoranckich
Po 9 latach: ECTS
67A. Kraśniewski
Po 9 latach: problemy, zagrożenia
niezadowalająca sprawność studiówpochodna warunków finansowania studiów i doktorantów(ok. 60% doktorantów ma stałe zatrudnienie poza Uczelnią)
niestabilność i kiepska jakość regulacji prawnych
niesprzyjające zasady rozdziału dotacji budżetowej
68A. Kraśniewski
Co osiągnęliśmy?
Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Ewolucja studiów doktoranckich na PW
Dokąd zmierzamy?
Podsumowanie
PLAN PREZENTACJI
69A. Kraśniewski
Studia doktoranckie na PW
Inspiracja doświadczenia WETI i innych wydziałów aktywność środowiska doktorantów
znaczna autonomia wydziałów zasady funkcjonowania koordynowane na poziomie
Uczelni uchwała Senatu PW ws. trzystopniowego systemu
studiów na PW (1998) uchwały Senatu PW ws. zmiany „Regulaminu”
studiów doktoranckich (zasad funkcjonowania)+ zarządzenia Rektora
dostosowywanie do regulacji „zewnętrznych”,a „przy okazji” zmiany merytoryczne
70A. Kraśniewski
możliwość prowadzenia studiów środowiskowych (także wspólnie z instytucjami zagranicznymi)
elastyczne wymagania programowe obowiązkowe zajęcia kształtujące umiejętności ogólne obowiązkowe przedmioty w jęz. angielskim rozwiązania ułatwiające mobilność
Rok 2005
71A. Kraśniewski
nowe formy pomocy materialnej Europejska Karta Naukowca – punkt odniesienia przy
interpretacji przyjętych regulacji oraz rozwiązywaniu konfliktów
Rok 2007
72A. Kraśniewski
dodatkowe zajęcia koordynowane przez Centrum Studiów Zaawansowanych
zaawansowane przedmioty mat.-fiz. specjalne przedmioty kształtujące umiejętności ogólne
(transferable skills) i wrażliwość społeczną specjalistyczne jednosemestralne seminaria inne
wykłady profesorów wizytujących warsztaty tematyczne
doroczna ogólnopolska konferencja „Młodzi naukowcy
wobec wyzwań współczesnej techniki”, organizowana przez Radę Doktorantów PW
nowa jednostka organizacyjna PW
Rozszerzenie oferty programowej
73A. Kraśniewski
oferta dydaktyczna dla doktorantów PW- przedmioty specjalne (2007/2008)
Etyczne aspekty działalności badawczej w technice
Zarządzanie technologiami
Nauka i biznes – jak to robią w Cambridge?
Techniki komunikowania się w działalności naukowca
przedmioty kształtujące umiejętności ogólne
74A. Kraśniewski
Międzyuczelniany program studiów doktoranckich w zakresie
optoelektroniki, fotoniki i nanotechnologii
Politechnika Warszawska- Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych- Wydział Mechatroniki- Wydział Fizyki
Uniwersytet Warszawski- Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki- Wydział Fizyki
Wojskowa Akademia Techniczna
Współpraca z innymi uczelniami
75A. Kraśniewski
Co osiągnęliśmy?
Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Ewolucja studiów doktoranckich na PW
Dokąd zmierzamy?
Podsumowanie
PLAN PREZENTACJI
76A. Kraśniewski
problemy i wyzwaniazwiązane z kształceniem
młodych naukowców
ogólnopolska debata nad modelem kariery akademickiej
międzynarodowa debata nt.kształceniadoktorantów
trendyw Europie i poza Europą
„przyszłościowy” modelkształcenia doktorantów
na PW
dyskusja nad modelemkształcenia doktorantów
Co dalej?
77A. Kraśniewski
„przyszłościowy”model
kształceniadoktorantów
środowisko akademickie PW(nauczyciele akad., doktoranci, studenci)
Senat PWkomisje senackie
środowisko akademickie/naukowe spoza PW(inne uczelnie, PAN, …)
pracodawcy & partnerzy społeczni
misjaPW
Stanowisko Senatu PW19.12.2007
Model kształcenia doktorantów na PW
78A. Kraśniewski
Model kształcenia doktorantów na Politechnice Warszawskiej
Misją Politechniki Warszawskiej jako uczelni akademickiej jest m.in. kształcenie wysoko wykwalifikowanych kadr. Szczególne znaczenie ma kształcenie prowadzące do nadania stopnia naukowego doktora. Ta właśnie forma kształcenia jest tym, co w największym stopniu „spina” szkolnictwo wyższe i badania naukowe, w wymiarze europejskim - Europejską Przestrzeń Szkolnictwa Wyższego z Europejską Przestrzenią Badań Naukowych.…
załącznik do Stanowiska Senatu PW …
Stanowisko Senatu Politechniki Warszawskiej
z dn. 19 grudnia 2007 r. w sprawie kształcenia doktorantów
79A. Kraśniewski
wizja (postulaty, a nie rozwiązania)
podstawa konkretnych działań (o charakterze ewolucyjnym)
Regulamin (przyszłe modyfikacje)
decyzje władz Uczelni (organizacyjne, finansowe, …)
rozwiązania na poziomie wydziałów
pewne kwestie kontrowersyjne - do dalszej dyskusji ??
Model … - status dokumentu
80A. Kraśniewski
??
formuła ‘mistrz-uczeń’
Zróżnicowane formy kształcenia
pracownicy PW (asystenci, …)
stacjonarnestudia doktor.
osoby ‘z zasady’ niepracujące
niestacjonarnestudia doktor.(professional doc.)
osoby pracujące ‘w temacie’
odpłatne
podstawowy element kształcenia: prowadzenie badań
forma odpłatność przeznaczenie
bezpłatne
• swoboda w tworzeniu programu kształcenia • ukończenie (świadectwo) przedłożenie rozprawy
(opracowania naukowego)
???osoby pracujące ‘poza tematem’
odpłatne
81A. Kraśniewski
??
otwartość na absolwentów innych wydziałów i uczelni (także uczelni nietechnicznych)
zasady postępowania kwalifikacyjnego wykluczają sytuacje, w których bardzo dobry kandydat nie zostaje przyjęty z powodu niemożności
zapewnienia mu „obciążeń dydaktycznych” rezygnuje z podjęcia studiów w wyniku
nieprzyznania mu stypendium
warunek rozpoczęcia postępowania kwalifikacyjnego:
zadeklarowanie przez przyszłego opiekuna możliwości udziału doktoranta w projektach badawczych i zapewnienia związanego z tym dodatkowego wynagrodzenia
Rekrutacja
82A. Kraśniewski
??
studia doktoranckie (III stopnia) przynajmniej częściowo zintegrowane ze studiami II stopnia
„szybka ścieżka”
współpraca (także zinstytucjonalizowana) z innymi podmiotami inne wydziały PW i inne uczelnie instytuty PAN i inne jednostki badawcze instytucje gospodarcze
współpraca (także zinstytucjonalizowana) z partnerami zagranicznymi - z uwzględnieniem interesów PW (wydziału)
Organizacja kształcenia
83A. Kraśniewski
Kształcenie doktorantów
Prawo o szkolnictwie wyższym
Zarządzanie kształceniem doktorantów
System Szk. Wyż.
prorektords. nauki
akty prawne dot. nauki
System Nauki
prorektor ds. studenckich
prorektords. studiów
prodziekands. nauki
kierownikst. dokt.prorektor ds.
studenckich
prodziekands. studiów
?
84A. Kraśniewski
??
decyzje na poziomie Uczelni finansowanie inicjatyw ogólnouczelnianych
np. Centrum Studiów Zaawansowanych
alokacja środków między jednostki uwzględniająca w większym stopniu efekty kształcenia doktorantów
zobowiązanie wydziałów: finansowanie studiów doktoranckich ≥ składnik dotacji wynikający z liczby doktorantów
stymulowanie i wspomaganie działań doktorantów zmierzających do pozyskiwania środków ze źródeł zewnętrznych
Finansowanie kształcenia
85A. Kraśniewski
dobrze zdefiniowaneprawa i obowiązki każdej strony
doktorant
opiekunuczelnia(wydział)
konflikt
Opieka nad doktorantami
Doktorant ma prowadzić zlecone przez opiekuna badania i nie zaprzątać sobie głowy innymi sprawami – wykładami, konferencjami …
procedurarozwiązywania
konfliktów
rzecznik interesów doktoranta
??
86A. Kraśniewski
??Do rozważenia …
dokształcanie opiekunów (przyszłych promotorów)
ocena jakości sprawowania funkcji przez opiekuna/promotora
gromadzenie informacji o przebiegu współpracy (interaktywna strony www) odbyte spotkania charakter przekazywanych dokumentów i
informacji (zwłaszcza przez opiekuna)
dodatkowy „zbiorowy” opiekun
Opieka nad doktorantami (cd.)
87A. Kraśniewski
członkostwoEUA-CDE(czerwiec 2008)
ogólnopolska debata nad modelem kariery akademickiej
międzynarodowa debata nt.kształceniemdoktorantów
trendyw Europie i poza Europą
„przyszłościowy” modelkształcenia doktorantów
na PW
dyskusja nad modelemkształcenia doktorantów
Model … - To tylko początek drogi
doskonaleniei wdrażanie
88A. Kraśniewski
Odpowiednie i stałe finansowanie
w celu zapewnienia doktorantom dobrych warunków rozwoju naukowego godziwych i stabilnych dochodów
Model … - Wdrożenie
potencjalne źródło dodatkowych środków:fundusze strukturalne UE (European Social Fund)
działanie 4.1 poddziałanie 4.1.1Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni
89A. Kraśniewski
konkurs ogłoszony w I kwartale 2008 r.
projekt Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej
uzyskał finansowanie 89 mln zł (2008-2015)
istotny element (22 mln zł): działania związane z kształceniem doktorantów
opracowanie nowych przedmiotów zaawansowanych zajęcia poświęcone doskonaleniu umiejętności ogólnych stypendia dla doktorantów, w tym także zagranicznych stypendia dla post-doc’ów staże młodych naukowców z PW w uczelniach zagranicznych wizyty znanych naukowców zagranicznych w PW
przygotowanie projektu (wniosku): aktywny udział środowiska doktorantów
realizacja projektu: kierownik - dr inż. Rafał Ruzik
Model … - Wdrożenie
90A. Kraśniewski
Co osiągnęliśmy?
Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Ewolucja studiów doktoranckich na PW
Dokąd zmierzamy?
Podsumowanie
PLAN PREZENTACJI
91A. Kraśniewski
Mamy się czym pochwalić !
two-cyclesystem
Bachelorstudies
Doctoralstudies
Masterstudies
[Berlin’03]
Bologna Process
„wyprzedzamy” Europę• studia III stopnia – od 1999 r.
wnosimy wkład do międzynarodowej dyskusji nt. modelu studiów doktoranckich• promujemy nasze rozwiązania• jesteśmy słuchani
może bardziej za granicą niż w bliższym otoczeniu
92A. Kraśniewski
Publications & published conference presentations (selected) A. Krasniewski, K. Malinowski, „Making Ph.D. Studies More Attractive”, Proc. SEFI Annual
Conf., pp. 141-146, Winterthur, Sept. 1999.
A. Krasniewski, „Towards transparent, readable and comparable third degree: Making doctorate-level engineering education a part of the Bologna Process”, Proc. Int. Conf. on Engineering Education and Research, pp. 1363-1371, Olomouc, June 2004. (Best paper award in category Bologna Declaration Processes)
A. Krasniewski, „Engineering education at the doctorate level: meeting the Bologna objectives”, Proc. SEFI 2004 Annual Conference: The XXI Century - The Golden Opportunity for Engineering Education, pp. 229-235, Valencia, Sept. 2004.
A. Krasniewski, “Transformation of doctorate-level engineering education: meeting expectations of the society”, Proc. Int. Conf. on Engineering Education, Pecs-Budapest, July 2008
A. Krasniewski, “Transformation of Doctoral Training in Poland”, Higher Education in Europe, vol. 33, no. 1, pp. 125-138, Routledge: Taylor & Francis Group, April 2008
Invited presentations (selected) A. Krasniewski, “Transformation of Doctoral Training in Poland”, HRK/UNESCO-CEPES
Workshop: Form Follows Function – Comparing Doctoral Training in Europe and North America, Frankfurt, Nov. 2006.
A. Krasniewski, “Supervision, Monitoring and Assessment – An Introduction” (moderator’s presentation at the working group meeting), EUA Conf.: Doctoral Programmes in Europe, Nice, Dec. 2006.
jesteśmy słuchani …
93A. Kraśniewski
Co wynika z naszych doświadczeń?
Klucz do sukcesu partnerska współpraca prorozwojowo nastawionych władz uczelni ze środowiskiem doktorantów
rola kierowników studiów i samorządu doktorantów śledzić, co się dzieje - w kraju, w Europie, na świecie „zachęcać” władze uczelni do zainteresowania się
kształceniem doktorantów (pokazywać, jak to robią inni)członkostwo w EUA-CDE
inicjować i wnosić konkretny wkład (pracę) w przedsięwzięcia zmierzające do poprawy warunków i jakości kształcenia doktorantów
wnioski o fundusze strukturalne !!!
94A. Kraśniewski
Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy
oraz przykład Politechniki Warszawskiej
Andrzej Kraśniewski
Konferencja UAM-FRSE, 25 lutego 2009 r.