Struktura zatrudnienia i rynek pracy w Polsce- ujęcie empiryczne

Natalia Baron Angelika Jukin Izabela Paradowska

Opole, 18 marca 2010 r.

Klasyfikacja zawodów w Polsce

Tabela 1. Struktura grup wielkich klasyfikacji i poziomy kwalifikacji, wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki i pracy z dnia 8 grudnia 2004 roku

Tabela 2. Zmiany liczebności warstw społeczno-zawodowych (w %), wg H. Domańskiego

Tabela 3. Struktura osób pracujących według grup zawodów w latach 2005-2009 (%), wg Diagnoza społeczna 2009 rok

57

2719

14

23

2129

32

20

5252

54

0 20 40 60 80 100 120

1950 rok

1998 rok

2003 rok

2008 rok

Rolnictwo Przemysł Usługi

Wykres 1. Struktura osób pracujących według sektorów gospodarki (%), wg GUS

Tabela 4. Ranga zawodów, wg CBOS 2009 rok

Tabela 5. Zmiana prestiżu zawodów w latach 1975-2008, wg CBOS 2009

rok

• odpływ siły roboczej z przemysłu, budownictwa, rolnictwa

• wzrost zatrudnienia w usługach rynkowych

• spadek zatrudnienia w zapleczu badawczo-rozwojowym przemysłu

• wysoki poziom zatrudnienia w przemysłach tradycyjnych

• regres zatrudnienia w przemysłach wysokiej techniki

• spadek zatrudnienia w górnictwie, kopalnictwie, przemyśle włókienniczym

• spadek znaczenia sektora maszyn włókienniczych, odzieżowych, obuwniczych, garbarskich, sprzętu sportowego, chemii gospodarczej, elektroniki konsumpcyjnej

• wzrost zatrudnienia w profesjonalnych usługach dla biznesu, instytucjach finansowych, usługach prawniczych, hotelach, restauracjach, turystyce, handlu

Zmiany strukturalne na rynku pracy w Polsce w latach 1999-2009

Tabela 6. Pracujący według statusu zatrudnienia i wybranych sekcji w 2009 roku, wg GUS

Wyszczególnienie Poziom zatrudnienia w tys. osób

Zatrudnienie ogółem 15 847

Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo 2120

Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 827

Przemysł przetwórczy 2992

Budownictwo 1360

Handel- naprawa pojazdów samochodowych

2311

Transport i gospodarka magazynowa 883

Edukacja 1274

Wykres 2. Wskaźnik zatrudnienia według poziomu wykształcenia w 2007 roku (w %), wg MPiPS

Wykres 3. Rodzaj aktywności zawodowej ludności w wieku 15+ według płci przeciętnie w 2007 roku, wg MPiPS

•Pracujący według wymiaru czasu pracyPrzeciętny tygodniowy czas pracy we wszystkich miejscach pracy w 2009 r. wyniósł 42 godziny.

•NiepełnozatrudnieniW 2009 r. populacja niepełnozatrudnionych liczyła 315 tys. osób i stanowiła 2% ogółu pracujących. W porównaniu z okresem ubiegłego roku było to więcej o 0,2%. Ponad połowę tej populacji stanowiły kobiety (64,4%). Niepełnozatrudnienie w większym stopniu występowało wśród mieszkańców miast niż wsi (56,8% wobec 43,5%).

•Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracyDodatkową pracę posiadała co 9-ta osoba mieszkająca na wsi i co 20-ty mieszkaniec miast. Pracę dodatkową najczęściej posiadały osoby, których głównym miejscem pracy była praca w rolnictwie (53% ogółu pracujących dodatkowo), a następnie w edukacji (9,5%), w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (6,2%) oraz w handlu hurtowym i detalicznym (4,3%).

•Pracujący poszukujący innej pracy (głównej lub dodatkowej) niż obecnie wykonywanaW 2009 r. innej pracy niż obecnie wykonywana poszukiwało 572 tys. osób pracujących, 3,6% ogółu pracujących. Najważniejszą przyczyną poszukiwania pracy pozostaje chęć poprawy warunków finansowych. Powód ten wskazało 336 tys. osób, czyli 58,7% ogółu poszukujących innej pracy

Formy zatrudnienia :

Cudzoziemcy na polskim rynku pracy

Tabela 7. Struktura pracujących w Polsce cudzoziemców, wg MPiPS

Niepełnosprawni na rynku pracy

Tabela 8. Szanse znalezienia zatrudnienia w powiecie a rodzaj niepełnosprawności (w %), wg E. Giermanowskiej

Stopa bezrobocia według województw, wg MPiPS

Źródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej stan na 31 stycznia 2010 roku

• w końcu 2003 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 3175,7 tys. osób, a wskaźnik bezrobocia wyniósł 20%.

• do końca 2007 r. zarówno liczba, jak i stopa bezrobocia rejestrowanego zmniejszały się coraz szybciej. Najwyższą dynamikę spadku bezrobocia odnotowano w 2007 r. (24,4% w porównaniu do stanu z końca 2006 r.).

• w końcu 2008 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1473,8 tys. osób, tj. o 272,8 tys. osób mniej niż przed rokiem (spadek o 15,6%).

• w końcu 2009 r. w ewidencji bezrobotnych znajdowało się 1892,7 tys. osób, czyli po raz pierwszy od kilku lat bezrobocie zwiększyło się. Wzrost poziomu bezrobocia w ciągu roku wyniósł 418,9 tys. osób, tj. 28,4%.

Bezrobocie

• w końcu stycznia 2010 r. w liczba zarejestrowanych bezrobotnych zwiększyła się do 2052,5 tys. osób, czyli w skali roku wzrost wyniósł 418,1 tys. osób (25,6%).

• w końcu lutego 2010 roku liczba bezrobotnych wyniosła 2 102,6 tys. osób (na podstawie meldunków nadesłanych przez wojewódzkie urzędy pracy) i w porównaniu do końca stycznia  2010  roku wzrosła o  50,1 tys. osób (2,4  proc.).

• stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w lutym 2010 roku 13 proc.

• w lutym 2010 roku wzrost stopy bezrobocia odnotowano w piętnastu województwach. Najsilniejszy wzrost (o 0,5 punktu) miał miejsce w województwie dolnośląskim, w którym wystąpił też jeden z najsilniejszych wzrostów liczby bezrobotnych.

• wzrost liczby bezrobotnych w lutym 2010 roku miał miejsce we wszystkich województwach, przy czym najsilniejszy (procentowy)  w województwie:

dolnośląskim - o 3,9 proc. (o 6,1 tys. osób) śląskim - o 3,9 proc. (o 7 tys. osób); wielkopolskim - o 3,5 proc. (o 5,1 tys. osób)

Bezrobocie w 2010 roku

Struktura pracujących w rozwijających się zawodach:-nowoczesne formy funkcjonowania gospodarki rynkowej (agenci wspomagający biznes)-obsługa nowoczesnych technologii informacyjnych (informatycy, techniczny personel obsługi komputerów-obsługa maszyn w modernizujących się technologiach przemysłowych (spożywczy, drzewny, papierniczy, szklarski)-ochrona środowiska (specjaliści obsługi oczyszczalni ścieków)-remonty mieszkaniowe

System edukacji a potrzeby rynku pracy:-zwiększanie wiedzy i umiejętności efektywną inwestycja-zwiększenie kwalifikacji i umiejętności zawodowych pracobiorców i bezrobotnych i ich mobilności zawodowej-niewystarczające wydatki na edukację zawodową-brak kształcenia dualnego i praktyk zawodowych

Koncepcja koordynacji zawodowej i rynku pracy:-monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych-umowy szkoleniowe między szkołami a zakładami pracy-badanie i monitoring losów absolwentów szkół i kursów dokształcenia

Prognozy dla Polski

Bibliografia:

1. Czapiński J., Panek T., Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa 2009, http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf, dostęp dnia 05.03.2010r.

2. Domański H., Hierarchie i bariery społeczne w latach 90-tych, ISP, Warszawa 2000.3. Giermanowska E., Młodzi niepełnosprawni- aktywizacja zawodowa i nietypowe formy

zatrudnienia, ISP, Warszawa 2007.4. Głąbicka K., Wybrane elementy rynku pracy, WSP TWP,  Warszawa 2001. 5. Korczyńska J., Duszczyk M., Zapotrzebowanie na pracę cudzoziemców w Polsce. Próba analizy i

wniosków dla polityki migracji, ISP, Warszawa 2007.6. Kryńska E., Dylematy polskiego rynku pracy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1999.7. Kryńska E., Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, Instytut

Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2003.

8. Bezrobocie rejestrowane w Polsce. Raport miesięczny- styczeń 2010, MPiPS, http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=1537, dostęp dnia 05.03.2010r.

9. Prestiż zawodów. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa styczeń 2009, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_008_09.PDF, dostęp dnia 05.03.2010r.

10. Mały rocznik statystyczny 2009, GUS, http://www.stat.gov.pl/gus/5840_737_PLK_HTML.htm. dostęp dnia 05.03.2010r.