Struktura, zadania i zasady reagowania organów ... · Administracja rz¹dowa jest czêœci¹...

21
G P Struktura, zadania i zasady reagowania organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej na sytuacje kryzysowe oraz mo¿liwoœæ wsparcia dzia³añ antykryzysowych przez si³y zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej Struktura organizacyjna organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej Administracja rz¹dowa jest czêœci¹ administracji publicznej , któr¹ tworz¹ centralne organy w³adzy pañstwowej i ich urzêdy, a tak¿e wiele instytucji ogólno- krajowych i terenowych realizuj¹cych zadania publiczne na rzecz indywidual- nych obywateli i podmiotów zbiorowych. Warto zaznaczyæ, ¿e struktura administracji publicznej jest dwuszczeblowa, tzn. jest ustanowiona na szczeblu centralnym i wojewódzkim (terenowym). Administracja centralna to z³o¿ony uk³ad organizacyjno-funkcjonalny, na który sk³adaj¹ siê organy, urzêdy, inne podmioty i instytucje powo³ane do realiza- cji zadañ administracji publicznej w skali ca³ego pañstwa. W ramach organów centralnych wyró¿nia siê dwa ich rodzaje, czyli organy naczelne i pozosta³e orga- ny centralne, okreœlane czêsto jako „urzêdy centralne”. Organy centralne i naczel- ne wchodz¹ w sk³ad administracji rz¹dowej, której struktura jest doœæ z³o¿ona. Na szczeblu centralnym wystêpuje rz¹dowa administracja centralna, która tworzy kil- ka segmentów, czyli centrum rz¹dowe (tj. rz¹d i kancelaria premiera), ministerstwa, urzêdy centralne, pañstwowe jednostki organizacyjne (tj. agencje, fundusze). Jednym z najistotniejszych elementów bezpieczeñstwa pañstwa (a wiêc i admi- nistracji publicznej) jest zdolnoœæ do skutecznego przeciwdzia³ania zagro¿eniom.

Transcript of Struktura, zadania i zasady reagowania organów ... · Administracja rz¹dowa jest czêœci¹...

G������� P������

Struktura, zadania i zasady reagowaniaorganów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej na sytuacje

kryzysowe oraz mo¿liwoœæ wsparcia dzia³añ antykryzysowychprzez si³y zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

Struktura organizacyjna organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej

Administracja rz¹dowa jest czêœci¹ administracji publicznej�, któr¹ tworz¹

centralne organy w³adzy pañstwowej i ich urzêdy, a tak¿e wiele instytucji ogólno-

krajowych i terenowych realizuj¹cych zadania publiczne na rzecz indywidual-

nych obywateli i podmiotów zbiorowych. Warto zaznaczyæ, ¿e struktura

administracji publicznej jest dwuszczeblowa, tzn. jest ustanowiona na szczeblu

centralnym i wojewódzkim (terenowym).

Administracja centralna to z³o¿ony uk³ad organizacyjno-funkcjonalny, na

który sk³adaj¹ siê organy, urzêdy, inne podmioty i instytucje powo³ane do realiza-

cji zadañ administracji publicznej w skali ca³ego pañstwa. W ramach organów

centralnych wyró¿nia siê dwa ich rodzaje, czyli organy naczelne i pozosta³e orga-

ny centralne, okreœlane czêsto jako „urzêdy centralne”. Organy centralne i naczel-

ne� wchodz¹ w sk³ad administracji rz¹dowej, której struktura jest doœæ z³o¿ona. Na

szczeblu centralnym wystêpuje rz¹dowa administracja centralna, która tworzy kil-

ka segmentów, czyli centrum rz¹dowe (tj. rz¹d i kancelaria premiera), ministerstwa,

urzêdy centralne, pañstwowe jednostki organizacyjne (tj. agencje, fundusze).

Jednym z najistotniejszych elementów bezpieczeñstwa pañstwa (a wiêc i admi-

nistracji publicznej) jest zdolnoœæ do skutecznego przeciwdzia³ania zagro¿eniom.

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

� ��������� ���� ���� ����������� �� ������������������ �� ����� ������ �������� �� � ����������������� ��� � ��������������� �������� �� ����� � �������������� �������� �������������� �� �������� ��������� � ���������� ������� ��������� ��������� �� � � ���������� � �������!�����" �" ��#� ����� ���������� ��� $����� %������� &������ '(((� " )*"

� +� ,��� ����� -��!���������� ��������#� �� � ������ ���������� � .��������� �� ����� � ������� ����� /��� 0�� �� � � ���� ��������� � ��� ����" & ������ �������������� ����� ������ �������� ������� �� ����� �������� 1 ������� � �� ���� ����������� ���� ������ ���� ����� ����� ������ 1�������� �� � ����������� ����� ���� ���� ������� ���� �� ������� ���� ��� ����������" 2���� ������ ������� ������ .������ ������������ ���� ����� ������ ���������" ," -��!���� ������� ���������������������� � ��������� � &�" 3�.�� &�� ����� '((4� " 5'156"

Zarz¹dzanie bezpieczeñstwem, bêd¹ce podstaw¹ zarz¹dzania w sytuacjach kry-

zysowych, jest jednym z najistotniejszych dzia³añ pañstwa maj¹cych na celu

zapewnienie jego bytu i rozwoju w zmieniaj¹cych siê uwarunkowaniach œrodo-

wiska bezpieczeñstwa. System zdolny do reagowania oraz usuwania skutków

takich zdarzeñ nazywamy systemem zarz¹dzania kryzysowego lub te¿ systemem

zarz¹dzania w sytuacjach kryzysowych. Taki system musi byæ elastyczny i dawaæ

mo¿liwoœæ okreœlenia i analizowanie nowych zagro¿eñ, które dotychczas nie by³y

definiowane�.

Organy w³adzy odgrywaj¹ zasadnicz¹ rolê w zapewnieniu bezpieczeñstwa

z uwagi na posiadany formalny mandat do stanowienia prawa, zarz¹dzanie pañ-

stwem, kontroli przestrzegania regu³ prawnych oraz egzekwowania przymusu

pañstwowego w stosunku do wszystkich podmiotów systemu politycznego�.

Dla pe³nego obrazu wypada wspomnieæ, ¿e zadania administracji rz¹dowej

w województwie wykonuj¹: wojewoda, dzia³aj¹cy pod jego zwierzchnictwem

kierownicy zespolonych s³u¿b, inspekcji i stra¿y, organy administracji niezespolo-

nej, organy samorz¹du terytorialnego w zakresie zadañ administracji rz¹dowej

b¹dŸ wynikaj¹cych z zawartych porozumieñ, kierownicy powiatowych s³u¿b, in-

spekcji i stra¿y, organy innych samorz¹dów, wykonuj¹cy zadania na podstawie

ustaw lub porozumieñ�.

Warto tak¿e w tym miejscu przypomnieæ, ¿e wojewódzka administracja jest

zespolona, jest to skupienie pod zwierzchnictwem wojewody jako organu

w³adzy ogólnej, aparatu wykonawczego (urzêdu wojewódzkiego) oraz kierowni-

ków s³u¿b, inspekcji i stra¿y wojewódzkich. Zespolenie to nastêpuje przy zacho-

waniu samodzielnoœci struktur organizacyjnych tych instytucji�. Organy

administracji niezespolonej s¹ bezpoœrednio podporz¹dkowane ministrom albo

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

� 2" $��������� ����������� ���� ��� ���������� � ������ ����� �������� 7�89 ����������� ��������� � ������ 0" ������� ��� %" ,����� :���";� 2������� <���� ���� � =���� ��� =���� �'((5� " >)>"

� &" $����� ����������� �������� ��� ������ ����������� ������������� ���������� 7�89 ���� ����������� ����������� �" ?��� &" $����� :���";� &�������� 2" 0�� ������ @���� '((>� " 46"

� ���� � ���� � ������� !!" �� � ��������� � ������� � �� ���������3�"A" � >BBC �" �� B>� ���" )55����" '"

� 0" ,���� �#�$��� ������ � � ��$� � ����� ��� � ��������� � ��������� � D,������� @��������E>BBC� � '� " >C1'BF& ������� �� �������� ����� � ������ ��� ���������� ������ � ����������� � ������������� � �� ����� ��� � ������ ��� ���� �� � ������� �� ����������� ��������� ������ ���� �� ������ �����!����� :��� ���� �������������� �� ������������;"������� � � ������� �� �������� ����� � ������ ��� ���� ������ ����� � ������� ������������������ �� ���������� � �� �� ������� ������ ����������� ���� ������ � ���������� ��� ��� ���� ��� ������������ ������������ � ���� ������ ����� �������� �� � ���� � ������ �� ������ ��!������ �� �� �������� ������ ��� ���������������������" 3� ����������� ������� ���� ��������� � ��������� �������� � �� ������ ����� � ������� ��������� ������ 1 ���������� �� �� ���������� �� ������=������ � =�� �����,����=�����",���������������� ����������� �� ������������������� �������������"0� ����������� ������������� ���������� ��������� ������������������ ����� �� ���������� ����������� ��������� ��������� ��������� ������� ������� �������� � ���� ��� � ��������������!���" G��������� �� ������ ����� ������ �������� � ����� ������ ����!�� ����� ����������� ������������������������������ ����������" ,����� ��� ��� ��� ���� �������������� ������������ ����� =���� � /�� 0�� �� �"

kierownikom urzêdów centralnych. Za funkcjonowaniem takiego, wyodrêbnio-

nego systemu administracyjnego przemawiaj¹ b¹dŸ wzglêdy operatywnego i jed-

nolitego zarz¹dzania w skali kraju (np. administracja wojskowa, pobór ce³,

skarbowoœæ), b¹dŸ wzglêdy terytorialne, które czyni¹ nieracjonalnymi dzia³ania

w granicach okreœlonych w zasadniczym podziale terytorialnym kraju (np. urzê-

dy górnicze, urzêdy morskie). W przypadku niektórych typów urzêdów, jak np.

kontroli skarbowej, decyduje czynnik odseparowania ich od wp³ywów lokalnych

dla dobra wykonywanych zadañ�.

Wojewoda zosta³ wyposa¿ony w wiele uprawnieñ w stosunku do organów

administracji niezespolonej, w tym, interesuj¹ce autora z punktu widzenia obsza-

ru badañ, takich jak: wystêpowanie z wnioskiem o powo³anie organu administra-

cji niezespolonej lub wyra¿anie zgody na jego powo³anie; wykonywanie funkcji

przedstawiciela Rady Ministrów i mo¿liwoœæ wydawania poleceñ; zapewnianie

wspó³dzia³ania wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rz¹dowej

i samorz¹dowej, dzia³aj¹cych na obszarze województwa i kierowanie ich dzia³al-

noœci¹ w sprawach zapobiegania zagro¿eniom ¿ycia, zdrowia lub mienia oraz za-

gro¿eniom œrodowiska, bezpieczeñstwa pañstwa, utrzymania porz¹dku

publicznego, ochrony praw obywatelskich, a tak¿e zapobiegania klêskom ¿y-

wio³owym i innym nadzwyczajnym zagro¿eniom oraz zwalczania i usuwania ich

skutków na zasadach okreœlonych w ustawach.

Koresponduj¹ z powy¿szym na³o¿one na organy administracji niezespolonej,

dzia³aj¹ce na obszarze województwa, ustawowe obowi¹zki w stosunku do woje-

wody, takie jak: uzgadnianie z wojewod¹ projektów aktów prawa miejscowego

stanowionych przez te organy na podstawie odrêbnych ustaw; zapewnienie

zgodnoœci swoich dzia³añ z poleceniami wojewody jako przedstawiciela rz¹du

w terenie; sk³adanie wojewodzie rocznych informacji, a na ¿¹danie wojewody

tak¿e bie¿¹cych wyjaœnieñ o swej dzia³alnoœci na obszarze województwa�.

Ustawa o administracji rz¹dowej w województwie zawiera za³¹cznik, w któ-

rym s¹ wyliczone organy administracji niezespolonej.

Wojewoda jest przedstawicielem Rady Ministrów i z tego tytu³u odpowiada

za wykonywanie polityki rz¹du na obszarze województwa. Jednym z zadañ wo-

jewody jest zapewnienie wspó³dzia³ania wszystkich jednostek organizacyjnych

administracji rz¹dowej i samorz¹dowej, dzia³aj¹cych na obszarze województwa

w zakresie zapobiegania zagro¿eniom ¿ycia, zdrowia lub mienia, zagro¿eñ œrodo-

wiska, bezpieczeñstwa pañstwa i utrzymania porz¹dku publicznego, ochrony

praw obywatelskich oraz zapobiegania klêskom ¿ywio³owym i innym nadzwy-

czajnym zagro¿eniom, a tak¿e zwalczania i usuwania ich skutków. W okreœlo-

nych powy¿ej sytuacjach nadzwyczajnych wojewoda mo¿e wydawaæ polecenia

obowi¹zuj¹ce organy samorz¹du terytorialnego.

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

� �" ?�������%�������� � � ����� ����#���� ��������� � ��������� � ������ 7�89 &�������� � �����������" <�� �� :���";� &�������� ������� =&�� &�� ���� '(()� " >B5"

� ," -��!���� ��� ���� " >('"

W strukturze urzêdów wojewódzkich funkcjonuj¹ Wydzia³y Bezpieczeñstwa

i Zarz¹dzania Kryzysowego (WBZK)�. Na czele tego wydzia³u stoi dyrektor oraz

jego zastêpca, którzy nadzoruj¹ dzia³alnoœæ oddzia³ów wchodz¹cych w jego

sk³ad. W strukturze organizacyjnej wydzia³u wyodrêbnia siê nastêpuj¹ce komór-

ki organizacyjne: Oddzia³ Spraw Obronnych, Wojewódzkie Centrum Zarz¹dza-

nia Kryzysowego (WCZK), Oddzia³ Infrastruktury Technicznej i Logistyki.

W sytuacji, gdy nie s¹ uruchamiane procedury reagowania kryzysowego,

WCZK, jako oddzia³, funkcjonuje w strukturze WBZK. Obsadê kadrow¹ Centrum

tworz¹ etatowi pracownicy UW. W ramach standardowej dzia³alnoœci, pracownicy

WCZK realizuj¹ zadania zgodnie z zakresem okreœlonym w ustawach i regulami-

nie urzêdu. Stanowi¹ oni tak¿e pierwotn¹ obsadê oraz pe³ni¹ funkcje zasadnicze-

go elementu G³ównego Stanowiska Kierowania Wojewody w ramach systemu

kierowania bezpieczeñstwem narodowym.

Pracownikami WCZK kieruje etatowy kierownik oddzia³u, a praca w Cen-

trum odbywa siê w trybie ci¹g³ym, w ramach oœmiogodzinnych zmian roboczych.

W oddziale praca opiera siê przede wszystkim na dy¿urnych, pe³ni¹cych s³u¿bê

ca³odobowo�.

Organem pomocniczym wojewody w zapewnieniu wykonywania zadañ rea-

gowania kryzysowego, powo³ywanym w przypadku zaistnienia sytuacji kryzy-

sowej jest WZZK, którego przewodnicz¹cym jest wojewoda, a jego zastêpc¹

dyrektor WBZK. Zespó³ opiera siê na pracownikach WBZK, w tym zw³aszcza

dy¿urnych i innych pracownikach WCZK, pracowników wydzia³ów urzêdu

wojewódzkiego, wspomaganych przez inne osoby w zale¿noœci od potrzeb.

Mog¹ to byæ kierownicy zespolonych s³u¿b, inspekcji i stra¿y wojewódzkich, oso-

by zatrudnione w urzêdzie wojewódzkim lub w jednostkach organizacyjnych

s³u¿b, inspekcji lub stra¿y oraz osoby zatrudnione w regionalnych zarz¹dach gos-

podarki wodnej, wojewódzkich zarz¹dach melioracji i urz¹dzeñ wodnych, jak te¿

w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Wojewoda – przewodnicz¹cy,

jeœli oceni, ¿e jest to konieczne, mo¿e zadecydowaæ tak¿e o poszerzeniu sk³adu

WZZK i w³¹czeniu w jego sk³ad szefa WSzW, przedstawiciela samorz¹du woje-

wództwa, powiatów oraz innych zaproszonych osób��.

Administracja samorz¹dowa jest odpowiedzialna za zapewnienie na odpo-

wiednich szczeblach podzia³u terytorialnego pañstwa bezpieczeñstwa wspólno-

ty, a tak¿e interesów ogólnopañstwowych, które wespó³ s¹ gwarantem spoistoœci

i si³y struktur pañstwa, zdolnych do sprawnego dzia³ania. Jednoznaczne upraw-

nienia w³adcze zwi¹zane z odpowiedzialnoœci¹ zwierzchników administracji

ogólnej, pocz¹wszy od gminy (wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast), po-

przez powiat (starostowie), województwo (wojewodowie), a¿ po centrum (z pre-

zesem Rady Ministrów na czele), a tak¿e po³¹czenie (zespolenie) administracji na

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

� '������� ���(���� )� ������� ���*��������������� � +,,+ �� 1 ���� ��) � ���������� 1 �� 6����" *4� H C"

� -�������� )� ���������� .����� ����������� /���������� ,������ '((*"�� ���� � ���� +0 ������� +,,1 ���� � ����������� ���������23�"A" � '((5 �"�� CB� ���" )B� ���" >4"

ka¿dym stopniu podzia³u terytorialnego – pod okreœlonym zwierzchnictwem –

staje siê podstaw¹ mechanizmów sprawnego reagowania w sytuacjach kryzyso-

wych��.

Administracja samorz¹dowa jest zespo³em instytucji zajmuj¹cych siê sprawa-

mi publicznymi przez spo³ecznoœci lokalne��. Wystêpuje ona w jednostkach po-

dzia³u terytorialnego pañstwa, czyli w gminie, powiecie i województwie.

W gminie i powiecie jest samodzielnym podmiotem spe³niaj¹cym funkcje pub-

liczne, w województwie jest natomiast podmiotem wspó³decyduj¹cym z admini-

stracj¹ rz¹dow¹ w tego typu sprawach.

Organem uchwa³odawczym samorz¹du wojewódzkiego jest, pochodz¹cy

z wyboru, Sejmik Wojewódzki, natomiast organem w³adzy wykonawczej jest

Zarz¹d Województwa, na którego czele stoi kieruj¹cy jego pracami Marsza³ek

Województwa. W strukturze urzêdu marsza³kowskiego umiejscowione jest pod-

legaj¹ce jednemu z cz³onków zarz¹du województwa Biuro Spraw Obronnych

i Bezpieczeñstwa Publicznego, realizuj¹ce w ograniczonym stopniu zadania z za-

kresu zarz¹dzania kryzysowego��.

Nawi¹zuj¹c do tradycji miêdzywojennej, przywrócenie powiatu jako jed-

nostki samorz¹dowej, w warunkach ograniczenia aktywnoœci pañstwa w wielu

dziedzinach ¿ycia spo³ecznego, sta³o siê niezbêdne. Organem uchwa³odawczym

powiatu jest wybierana przez mieszkañców Rada Powiatu z przewodnicz¹cym

na czele, a organem wykonawczym jest powo³ywany przez Radê, Zarz¹d Powiatu

ze starost¹ jako przewodnicz¹cym.

W starostwach powiatowych funkcjonuj¹ komórki w³aœciwe w sprawach

zarz¹dzania kryzysowego – Biura lub Wydzia³y Bezpieczeñstwa i Porz¹dku Pub-

licznego (WBPP), które tak¿e zapewniaj¹ obs³ugê dzia³aj¹cych w powiatach

Powiatowych Centrów Zarz¹dzania Kryzysowego. Centra funkcjonuj¹ w oparciu

o pracowników WBPP oraz przedstawicieli podleg³ych staroœcie s³u¿b, stra¿y i in-

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

�� &" @��� ��� ��� 3��45 ��6���� ��� ��� � 7��� ������#� �������� � � ����� � ��������� � ������� � ���������� ������������ 7�89 -�6���� &�������� � ����������� �������� ��������� +� �� � '�$=/0� &�� ���� >BBB� " )"

�� =�� ���� ����� ���������� � .���������� �������� ������������ ��� �� $� ������ ������ I������ �� $���� ,�������� %�������� � �!� � ��� � ���� � ������� ��������� ��������� ������������ ����� �� ������� ���� ���������� � ��� � �������"��������� ��� � ��� � � ��� ����!������ � �� � ���� ��� �������� ������������ �� ������ ��� �������� � �������� � ���� " ����� !!, ���� � ���������� ������� :3�"A" � >BB( �" ��>*����" B) �� ��";����� � ���� � ������� !!" ���� � ���������� ��������� :3�"A" � >BBC �"�� B> ���")5C �� ��"; ����� � ���� � ������� !!" ���� � ���������� �� ������� :3�"A" � >BBC �" �� B>� ���")5* �� ��";" ,��� ���� ������� �������� � � ���8 � ���� 0 ����� !!" ���� ������� ����������� ��� ����� ��� ������� � � ������� ������ :3�"A" � >BBC �"�� B)� ���" *('� �� ��"; ����� � ����+, ������� +,,+ ���� � �����4������������� �� �� �������� � ��������� ����" @���� ����� ���� ������ � �������� �� ������� � ��������� �������� � � ��� � ���� +8 ����� !!" ����� ������������ �� ��������� ������#� ������������ ����� :3�"A" � >BBC �" �� B*� ���" *(6 �� ��";�� ���� � ����4��� +,,, ���� � ��6������� �������� :3�" A" � '((( �" �� CC� ���" BC) �� ��"; ��������� ���� � ����4��� +,,, ���� � ������* ����(������� ������ �������� ������������ �� ��(�������������* ������� ��#�����4�� ��������* � �����������*� :3�"A" � '((( �" �� B>� ���" >((B �� ��";"

�� ����������� 7� 9 :," ;����#�� )� ������� ���*���������������"

spekcji. Najczêœciej opieraj¹ siê na ca³odobowej s³u¿bie pe³nionej przez dy¿ur-

nych Komend Powiatowych Pañstwowych Stra¿y Po¿arnych.

W przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej, starosta zarz¹dza pracê w ra-

mach Powiatowego Zespo³u Zarz¹dzania Kryzysowego, w którego sk³ad wchodz¹

osoby powo³ane spoœród: zatrudnionych w starostwie powiatowym, powiato-

wych jednostkach organizacyjnych lub jednostkach organizacyjnych stano-

wi¹cych aparat pomocniczy kierowników zespolonych s³u¿b, inspekcji i stra¿y

powiatowych; przedstawicieli spo³ecznych organizacji ratowniczych. W sk³ad ze-

spo³u powiatowego mog¹ wchodziæ inne osoby zaproszone przez starostê��.

Podstawow¹ jednostk¹ samorz¹du terytorialnego w 1990 r. sta³a siê gmina,

która, podobnie jak przed II wojn¹ œwiatow¹, wykonuje zadania w³asne i zlecone

przez administracjê rz¹dow¹. Organem uchwa³odawczym samorz¹du gminnego

ustanowiono Radê Gminy, natomiast organem wykonawczym jednostki samo-

rz¹du na szczeblu gminy jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Struktura organizacyjna urzêdu gminy w zale¿noœci od potrzeb przyjmuje

ró¿ne kszta³ty i nazewnictwo, ale obejmuje ca³okszta³t realizowanych zadañ sa-

morz¹du gminnego.

Okreœlone ustaw¹ o zarz¹dzaniu kryzysowym zadania wójt, burmistrz lub

prezydent miasta wykonuje przy pomocy komórki w³aœciwej w sprawach zarz¹-

dzania kryzysowego (czêsto s¹ to jednoosobowe stanowiska pracy)��.

W sk³ad Gminnego Zespo³u Zarz¹dzania Kryzysowego, powo³ywanego w mo-

mencie zaistnienia sytuacji kryzysowej, którego pracami kieruje wójt, burmistrz,

prezydent miasta wchodz¹ osoby zatrudnione w urzêdzie gminy, gminnych

jednostkach organizacyjnych lub w jednostkach pomocniczych, pracownicy ze-

spolonych s³u¿b, inspekcji lub stra¿y, skierowani przez prze³o¿onych do wykony-

wania zadañ w tym zespole na wniosek wójta oraz przedstawiciele spo³ecznych

organizacji ratowniczych, jak te¿ inne zaproszone osoby.

Dla zapewnienia w³aœciwej realizacji zadañ z zakresu zarz¹dzania kryzyso-

wego wójt mo¿e stworzyæ Gminne Centrum Zarz¹dzania Kryzysowego.

Zadania organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowejw sytuacjach kryzysowych

Podczas dzia³añ prowadzonych dla zapobie¿enia skutkom sytuacji kryzysowej

na terenie województwa, organem w³aœciwym jest wojewoda��. Do jego zadañ

w takich sytuacjach nale¿y: kierowanie dzia³aniami zwi¹zanymi z monitorowa-

niem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagro¿eñ na terenie

województwa; realizacja zadañ z zakresu planowania cywilnego, rozumiana

przez wydawanie starostom zaleceñ do powiatowych planów reagowania kryzy-

sowego, zatwierdzanie powiatowych planów reagowania kryzysowego, przy-

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� ���� � ���� +0 ������� +,,1 ���� � ����������� ���������J� ���" >5"�� <������ ���" >B"�� <������ ���" >4"

gotowywanie i przedk³adanie do zatwierdzenia ministrowi w³aœciwemu do

spraw wewnêtrznych wojewódzkiego planu reagowania kryzysowego, realizacja

wytycznych do wojewódzkiego planu reagowania kryzysowego; zarz¹dzanie,

organizowanie i prowadzenie szkoleñ, æwiczeñ i treningów z zakresu reagowania

na potencjalne zagro¿enia; wnioskowanie o u¿ycie pododdzia³ów lub oddzia³ów

SZ RP do wykonywania zadañ, takich jak: wspó³dzia³anie w monitorowaniu za-

gro¿eñ, wykonywanie zadañ zwi¹zanych z ocen¹ skutków zjawisk zaistnia³ych

na obszarze wystêpowania zagro¿eñ, wykonywanie zadañ poszukiwawczo-ratow-

niczych, ewakuowanie poszkodowanej ludnoœci i mienia, wykonywanie zadañ

maj¹cych na celu przygotowanie warunków do czasowego przebywania ewaku-

owanej ludnoœci w wyznaczonych miejscach, wspó³udzia³ w ochronie mienia

pozostawionego na obszarze wystêpowania zagro¿eñ, izolowanie obszaru wystê-

powania zagro¿eñ lub miejsca prowadzonej akcji ratowniczej, wykonywanie

prac zabezpieczaj¹cych, ratowniczych i ewakuacyjnych przy zagro¿onych obiek-

tach budowlanych i zabytkach, prowadzenie prac wymagaj¹cych u¿ycia specja-

listycznego sprzêtu technicznego lub materia³ów wybuchowych bêd¹cych w za-

sobach SZ RP, usuwanie materia³ów niebezpiecznych i ich unieszkodliwianie,

z wykorzystaniem si³ i œrodków bêd¹cych na wyposa¿eniu wojska, likwidowanie

ska¿eñ chemicznych oraz ska¿eñ i zaka¿eñ biologicznych, usuwanie ska¿eñ pro-

mieniotwórczych, wykonywanie zadañ zwi¹zanych z napraw¹ i odbudow¹ infra-

struktury technicznej, wspó³udzia³ w zapewnieniu przejezdnoœci szlaków

komunikacyjnych, udzielanie pomocy medycznej i wykonywanie zadañ sanitarno-

higienicznych i przeciwepidemicznych, wykonywanie zadañ ujêtych w woje-

wódzkim planie reagowania kryzysowego; wykonywanie zadañ wynikaj¹cych

z dokumentów planistycznych wykonywanych w ramach planowania operacyj-

nego realizowanego w województwie; zapobieganie, przeciwdzia³anie i usuwanie

skutków zdarzeñ o charakterze terrorystycznym; realizacja zadañ z zakresu ochrony

infrastruktury krytycznej, w tym przygotowywanie i przedk³adanie Rz¹dowemu

Centrum Bezpieczeñstwa (RzCB) wojewódzkiego planu ochrony infrastruktury

krytycznej; wykonywanie zadañ z zakresu Narodowego Systemu Pogotowia

Kryzysowego (NSPK).

Okreœlone powy¿ej zadania wojewoda wykonuje przy pomocy zespolonych

s³u¿b, inspekcji i stra¿y, a zw³aszcza funkcjonuj¹cego w strukturze urzêdu woje-

wódzkiego Wydzia³u Bezpieczeñstwa i Zarz¹dzania Kryzysowego (WBZK),��

którym kieruje dyrektor. Podstawowymi zadaniami WBZK s¹: gromadzenie

i przetwarzanie danych oraz ocena zagro¿eñ wystêpuj¹cych na terenie woje-

wództwa, monitorowanie, analizowanie i prognozowanie rozwoju zagro¿eñ na

terenie województwa, dostarczanie niezbêdnych informacji dotycz¹cych aktual-

nego stanu bezpieczeñstwa dla Wojewódzkiego Zespo³u Zarz¹dzania Kryzyso-

wego (WZZK), zespo³u zarz¹dzania kryzysowego dzia³aj¹cego w urzêdzie

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

�� '����������(����)� ����������*��������������� � +,,+ �� 1 ������)����������� :�� 6� ���"*4;� H C"

obs³uguj¹cym ministra spraw wewnêtrznych i administracji oraz RzCB,

wspó³praca z powiatowymi zespo³ami zarz¹dzania, zapewnienie funkcjonowa-

nia wojewódzkiego zespo³u zarz¹dzania kryzysowego, w tym dokumentowanie

jego prac, realizacja zadañ sta³ego dy¿uru w ramach gotowoœci obronnej pañstwa,

opracowywanie i aktualizacja wojewódzkiego planu reagowania kryzysowego,

przygotowywanie, w oparciu o analizê zagro¿eñ w poszczególnych powiatach,

wytycznych wojewody do powiatowych planów reagowania kryzysowego, opi-

niowanie oraz przedk³adanie do zatwierdzenia wojewodzie powiatowych planów

reagowania kryzysowego, opracowywanie i aktualizacja wojewódzkiego planu

ochrony infrastruktury krytycznej, planowanie wsparcia innych organów w³aœci-

wych w sprawach zarz¹dzania kryzysowego, planowanie u¿ycia pododdzia³ów

lub oddzia³ów SZ RP do wykonywania okreœlonych w ustawie zadañ, planowa-

nie wsparcia przez organy administracji publicznej realizacji zadañ SZ RP.

W sytuacji braku zagro¿eñ lub zdarzeñ naruszaj¹cych stan bezpieczeñstwa

województwa, a wiêc, gdy nie jest uruchamiana ¿adna z procedur reagowania

z udzia³em cz³onków WZZK, jako oddzia³ WBZK funkcjonuje Wojewódzkie Cen-

trum Zarz¹dzania Kryzysowego (WCZK). Pracownicy WCZK realizuj¹ zadania

oparte na przepisach ustawy o zarz¹dzaniu kryzysowym, które w szczególnoœci

sprowadzaj¹ siê do: pe³nienia ca³odobowych dy¿urów w celu zapewnienia

przep³ywu informacji na potrzeby zarz¹dzania kryzysowego; wspó³dzia³ania

z centrami zarz¹dzania kryzysowego równorzêdnych organów administracji

publicznej; nadzoru nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania

oraz systemu wczesnego ostrzegania ludnoœci; wspó³pracy z podmiotami reali-

zuj¹cymi monitoring œrodowiska; wspó³dzia³ania z podmiotami prowadz¹cymi

akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne; dokumentowania dzia³añ

podejmowanych przez centrum; realizacji zadañ sta³ego dy¿uru na potrzeby

podwy¿szania gotowoœci obronnej pañstwa; pe³nienia ca³odobowego dy¿uru

lekarza koordynatora ratownictwa medycznego��.

Organem pomocniczym wojewody w zapewnieniu wykonywania zadañ

reagowania kryzysowego jest Wojewódzki Zespó³ Zarz¹dzania Kryzysowego

(WZZK). Zespó³ ten w przypadku zaistnienia zdarzenia nosz¹cego znamiona

sytuacji kryzysowej, dzia³a w oparciu o pracowników etatowych WCZK oraz

powo³anych do prac zespo³u cz³onków sta³ych i w razie koniecznoœci, czyli sytuacji

kryzysowej o znacznym natê¿eniu, tak¿e w oparciu cz³onków czasowych (doraŸ-

nych), w tym pracowników urzêdu wojewódzkiego, powiatowych centrów

zarz¹dzania kryzysowego, przedstawiciela WSzW i innych, posiadaj¹cych wie-

dzê specjalistyczn¹ czy predyspozycje osobiste, osób.

Do zadañ WZZK nale¿y w szczególnoœci: ocena wystêpuj¹cych i potencjal-

nych zagro¿eñ mog¹cych mieæ wp³yw na bezpieczeñstwo publiczne i prognozo-

wanie tych zagro¿eñ; przygotowywanie propozycji dzia³añ i przedstawianie

wojewodzie wniosków dotycz¹cych wykonania, zmiany lub zaniechania dzia³añ

��������� �� �� �������� � � � � �� ��

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� ���� � ���� +0 ������� +,,1 ���� � ����������� ���������J� ���" >*� � �">"

ujêtych w wojewódzkim planie reagowania kryzysowego; przekazywanie do

wiadomoœci publicznej informacji zwi¹zanych z zagro¿eniami; opiniowanie

wojewódzkiego planu reagowania kryzysowego; opiniowanie wojewódzkiego

planu ochrony infrastruktury krytycznej�.

Ustawa o zarz¹dzaniu kryzysowym okreœli³a, ¿e Marsza³ek województwa

uczestniczy w realizacji zadañ z zakresu zarz¹dzania kryzysowego i planowania

cywilnego wynikaj¹cych z jego kompetencji��. W praktyce sprowadza siê to do wy-

dzielenia podleg³ych Marsza³kowi pracowników do udzia³u w pracach WZZK.

Ustawa o zarz¹dzaniu kryzysowym okreœla organ w³aœciwy w sprawach

zarz¹dzania kryzysowego na terenie powiatu, którym jest starosta��. Do jego za-

dañ w tym zakresie nale¿y w szczególnoœci: kierowanie dzia³aniami zwi¹zanymi

z monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagro¿eñ

na terenie powiatu; realizacja zadañ z zakresu planowania cywilnego, a w nich:

opracowywanie i przedk³adanie wojewodzie do zatwierdzenia powiatowego pla-

nu reagowania kryzysowego, realizacja zaleceñ do powiatowego planu reagowa-

nia kryzysowego, wydawanie podleg³ym organom gmin zaleceñ do gminnego

planu reagowania kryzysowego, zatwierdzanie gminnych planów reagowania

kryzysowego; zarz¹dzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleñ, æwiczeñ i tre-

ningów z zakresu reagowania na potencjalne zagro¿enia; wykonywanie przed-

siêwziêæ wynikaj¹cych z planu operacyjnego funkcjonowania powiatów i miast

na prawach powiatów; przeciwdzia³anie skutkom zdarzeñ o charakterze terrory-

stycznym; realizacja zadañ z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej.

Okreœlone powy¿ej zadania starosta wykonuje przy pomocy Biura lub Wy-

dzia³u Bezpieczeñstwa i Porz¹dku Publicznego. Do zadañ Biura zwi¹zanych

z zarz¹dzaniem kryzysowym nale¿¹ sprawy: ochrony przeciwpowodziowej,

przeciwpo¿arowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagro¿eniom ¿ycia

i zdrowia ludzi oraz œrodowiska, w tym m.in.: opracowywanie i aktualizowanie

planu reagowania kryzysowego oraz planu ochrony przed powodzi¹, opracowy-

wanie i realizowanie procedur oraz programów reagowania w czasie stanu klêski

¿ywio³owej, koordynowanie prowadzonych dzia³añ ratowniczych oraz likwida-

cja skutków klêsk ¿ywio³owych i zagro¿eñ œrodowiska, koordynowanie dzia³añ

polegaj¹cych na dostarczaniu pomocy poszkodowanym, przygotowywanie æwi-

czeñ dotycz¹cych reagowania kryzysowego, monitorowanie wystêpuj¹cych

klêsk ¿ywio³owych i prognozowanie rozwoju sytuacji, wyposa¿anie magazynu

przeciwpowodziowego w podstawowy sprzêt przeciwpowodziowy, planowanie

œrodków finansowych dla potrzeb reagowania kryzysowego; prowadzenia spraw

zwi¹zanych z funkcjonowaniem Powiatowego Zespo³u Zarz¹dzania Kryzysowego.

Ustawa o zarz¹dzaniu kryzysowym wprowadzi³a obowi¹zek utworzenia

w starostwach Powiatowych Centrów Zarz¹dzania Kryzysowego (PCZK). Pracow-

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

� <������ ���">4� � �"C"�� <������ ���" >)"�� <������ ���" >5"

nicy Centrów realizuj¹ nastêpuj¹ce zadania: pe³nienie ca³odobowych dy¿urów

dla zapewnienia przep³ywu informacji na potrzeby zarz¹dzania kryzysowego,

wspó³dzia³anie z równorzêdnymi centrami zarz¹dzania kryzysowego organów

administracji publicznej, nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania

i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludnoœci, wspó³praca z pod-

miotami realizuj¹cymi monitoring œrodowiska, wspó³dzia³anie z podmiotami

prowadz¹cymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne, dokumentowa-

nie dzia³añ podejmowanych w PCZK, realizacja zadañ sta³ego dy¿uru na potrze-

by podwy¿szania gotowoœci obronnej pañstwa, pe³nienie ca³odobowego dy¿uru

lekarza koordynatora ratownictwa medycznego��.

Organem w³aœciwym w sprawach zarz¹dzania kryzysowego na terenie gmi-

ny jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta��, do zadañ którego nale¿y w szcze-

gólnoœci: kierowanie dzia³aniami zwi¹zanymi z monitorowaniem, planowaniem,

reagowaniem i usuwaniem skutków zagro¿eñ na terenie gminy; realizacja zadañ

z zakresu planowania cywilnego, a w nich: realizacja zaleceñ do gminnego planu

reagowania kryzysowego, opracowywanie i przedk³adanie staroœcie powiatu do

zatwierdzenia gminnego planu reagowania kryzysowego; zarz¹dzanie, organi-

zowanie i prowadzenie szkoleñ, æwiczeñ i treningów z zakresu reagowania na po-

tencjalne zagro¿enia; wykonywanie przedsiêwziêæ wynikaj¹cych z planu

operacyjnego funkcjonowania gmin i gmin o statusie miasta; przeciwdzia³anie

skutkom zdarzeñ o charakterze terrorystycznym; realizacja zadañ z zakresu

ochrony infrastruktury krytycznej.

Jak przedstawiono wy¿ej, okreœlone ustaw¹ zadania wójt, burmistrz lub pre-

zydent miasta wykonuje przy pomocy komórki w³aœciwej w sprawach zarz¹dza-

nia kryzysowego. Ustawa ta nak³ada tak¿e na wójta obowi¹zek powo³ania,

okreœlenia sk³adu, organizacji, siedziby oraz trybu pracy Gminnego Zespo³u

Zarz¹dzania Kryzysowego (GZZK), który jest organem pomocniczym w zapew-

nieniu wykonywania zadañ zarz¹dzania kryzysowego. Zadania tego zespo³u s¹

analogiczne do zadañ zespo³u wojewódzkiego, odnosz¹ siê jednak do terenu

gminy, a obejmuj¹: pe³nienie ca³odobowych dy¿urów w celu zapewnienia

przep³ywu informacji na potrzeby zarz¹dzania kryzysowego, wspó³dzia³anie

z równorzêdnymi centrami zarz¹dzania kryzysowego organów administracji pu-

blicznej, nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz

systemu wczesnego ostrzegania ludnoœci, wspó³pracê z podmiotami reali-

zuj¹cymi monitoring œrodowiska, wspó³dzia³anie z podmiotami prowadz¹cymi

akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne, realizacjê zadañ sta³ych dy¿u-

rów na potrzeby podwy¿szania gotowoœci obronnej pañstwa.

Dla zapewnienia w³aœciwej realizacji wymienionych wy¿ej zadañ wójt, bur-

mistrz, prezydent miasta mo¿e stworzyæ Gminne (miejskie) Centrum Zarz¹dza-

nia Kryzysowego (GCZK). Osoby dy¿urne GCZK realizuj¹ nastêpuj¹ce zadania:

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� <������ ���" >C� � �" '"�� <������ ���" >B"

pe³ni¹ ca³odobowe dy¿ury w celu zapewnienia przep³ywu informacji na potrze-

by zarz¹dzania kryzysowego; wspó³dzia³aj¹ z s¹siednimi centrami zarz¹dzania

kryzysowego organów administracji publicznej; nadzór nad funkcjonowaniem sy-

stemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludnoœci;

wspó³pracuj¹ z podmiotami realizuj¹cymi monitoring œrodowiska; wspó³dzia³aj¹

z podmiotami prowadz¹cymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne;

realizuj¹ zadania sta³ego dy¿uru na potrzeby podwy¿szania gotowoœci obronnej

pañstwa��.

Procedury i sposoby dzia³ania

W momencie zaistnienia zdarzenia, które uznane mo¿e byæ za sytuacjê kryzy-

sow¹, zgodnie z ustaw¹ o zarz¹dzaniu kryzysowym, obowi¹zek podjêcia dzia³añ

w zakresie zarz¹dzania kryzysowego spoczywa na tym organie, który jako pierw-

szy otrzyma³ informacjê o wyst¹pieniu zagro¿enia. Organ taki, czyli wojewoda,

starosta powiatu lub wójt gminy, który jest w³aœciwy w sprawach zarz¹dzania

kryzysowego, ma obowi¹zek niezw³ocznie powiadomiæ o zaistnia³ym zdarzeniu

organy odpowiednio wy¿szego i ni¿szego szczebla, jednoczeœnie przedstawiaj¹c

swoj¹ ocenê sytuacji, jak te¿ informuj¹c o zamierzonych dzia³aniach��.

Konieczna jest w tym miejscu uwaga, ¿e uchwalona w dniu 26 kwietnia 2007 r.

ustawa o zarz¹dzaniu kryzysowym nak³ada na wojewodê oraz samorz¹d powiato-

wy i gminny obowi¹zek opracowania nowych planów reagowania kryzysowego.

Najbardziej interesuj¹ca jest czêœæ takiego planu, gdzie zamieszczone s¹ pro-

cedury reagowania kryzysowego. Okreœlaj¹ one zespó³ przedsiêwziêæ na wypa-

dek sytuacji kryzysowych, w czasie stanów nadzwyczajnych i w czasie wojny.

G³ównie okreœlone zosta³y tam zadania w zakresie monitorowania zagro¿eñ,

bilansu i trybu uruchamiania si³ i œrodków niezbêdnych do usuwania skutków

zagro¿eñ, uruchamiania dzia³añ przewidzianych w planie reagowania kryzyso-

wego oraz zasady wspó³dzia³ania, a tak¿e sposoby ograniczania rozmiarów strat

i usuwania skutków zagro¿eñ.

Równie wa¿na jest czeœæ trzecia takiego planu, któr¹ stanowi¹ za³¹czniki funk-

cjonalne planu g³ównego. Okreœlaj¹ one nastêpuj¹ce zagadnienia: standardowe

procedury operacyjne, opisuj¹ce sposoby dzia³ania podmiotów realizuj¹cych za-

dania z zakresu zarz¹dzania kryzysowego; organizacjê ³¹cznoœci pomiêdzy wy¿ej

wymienionymi podmiotami; organizacjê systemu monitorowania zagro¿eñ,

ostrzegania i alarmowania; zasady informowania ludnoœci o zagro¿eniach i spo-

sobach postêpowania na wypadek zagro¿eñ; organizacjê ewakuacji z terenów za-

gro¿onych; organizacjê opieki spo³ecznej i medycznej, z uwzglêdnieniem planów

ratownictwa medycznego; organizacjê ochrony przed zagro¿eniami radiacyjny-

mi, biologicznymi i chemicznymi; wykaz zawartych umów i porozumieñ zwi¹za-

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

�� <������ ���" '(� � �" '"�� <������ ���" '>"

nych z realizacj¹ zadañ zawartych w planie reagowania kryzysowego; zasady

oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód.

Plany reagowania kryzysowego podlegaj¹ obowi¹zkowej aktualizacji nie rza-

dziej ni¿ co dwa lata��.

Jak opisano wy¿ej, w sytuacji niewyst¹pienia zagro¿eñ lub zdarzeñ naru-

szaj¹cych stan bezpieczeñstwa województwa, gdy nie s¹ uruchamiane procedury

reagowania z udzia³em cz³onków WZZK, pracownicy WCZK bêd¹cego jednym

z oddzia³ów WBZK wype³niaj¹ szereg zadañ, a najwa¿niejsze z nich to: pe³nienie

ca³odobowego dy¿uru w celu zapewnienia przep³ywu informacji na potrzeby

zarz¹dzania kryzysowego, wspó³dzia³anie z centrami zarz¹dzania kryzysowego

organów administracji publicznej, nadzór nad funkcjonowaniem systemu wy-

krywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludnoœci,

wspó³praca z podmiotami realizuj¹cymi monitoring œrodowiska, wspó³dzia³anie

z podmiotami prowadz¹cymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne,

dokumentowanie dzia³añ podejmowanych przez pracowników WCZK, realiza-

cja zadañ sta³ego dy¿uru na potrzeby podwy¿szania gotowoœci obronnej pañ-

stwa, pe³nienie ca³odobowego dy¿uru lekarza koordynatora ratownictwa

medycznego.

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� A ���� ����!�� �������� ���� ������� ��� �� �� �� ����� ����� �� � ��������8>" =�� �� � ����������8� ��������� ��� �������� ���� ���� ���� ��� � �������� � �� ��� ���� � ����������������������� ��������� ��� �� � !���� ��� �� �� ������ ��� ������ ���� �����������!�� ��� ������ ������ ������ .���������� ����� ������ ���������� ��� �������!�� � �������!�� ����� ����� �������� ��� ������ ���������� ������ ������� � �������� ��� ������ � ������ ���� ������������ ���� ���� �� ����� ��� �������� � .���������F'" =������� ��������� ��� ����� ����!������ �� � � ����� ������# � ������ ������ ���� ����� � ��� �� �� � ���������� � � ��� �� ���� � � ��8� ������ � ����� �� ����������� ���������� ���� � ��� ����������� �� � !���� � �������� �� � ����� ���� � ���������� ����������� ������� ������������ � ����� ��������� ��� ����� ���� �� ��� � ���������� � ����� �� �� ���������� ������� � ���� � � ����� ���� � ��������F6" +�������� .�������� ���� �� ���� ����!������8� ��������� �������� ��������� ��� ����� �� �� �������� ������� � ������������ ������� � ����� � ���������� ��� ������� ���������� �����!�� ������� ���� �������� ������������ ���������� ���� ����������� ��������� � �������� � ������������ �� �� �.�������� ����!�� � ����������� � �� ������� ������������������������� ���������� ��������� � ���� � ����������� ���������� ������ �������� � �������� � ������������ ��� � ������������� ����������� ���������� ���������� ����� ����� ����������� ���������� ����������� � ����������� ���� ���������� � � ���������� �������� � ���������� ����� ������������� ������������ ������� �� �� ���� ��� ������� � ������������ �� �"=�� ������������ �������������� ������������ ������������ �� �������� �� �� ��� ����"

Decyzjê o uruchomieniu procedur zawartych w Wojewódzkim Planie Reago-

wania Kryzysowego (WPRK) podejmuje Wojewoda w razie koniecznoœci udziele-

nia pomocy powiatowi zagro¿onemu lub dotkniêtemu zdarzeniem, je¿eli

z analizy mo¿liwoœci reagowania jego organicznych si³ i œrodków wynika, ¿e s¹

niewystarczaj¹ce, a starosta zwróci³ siê z wnioskiem o pomoc lub w przypadku za-

gro¿enia lub zdarzenia, którego skutki mog¹ dotkn¹æ obszar wiêkszy ni¿ jeden

powiat, kiedy uzna, ¿e niezbêdne jest w³¹czenie siê szczebla wojewódzkiego do

dzia³añ reagowania.

Informacja o zagro¿eniu lub zdarzeniu sp³ywa do dy¿urnego WCZK. Po jej

odnotowaniu podlega ona potwierdzeniu u Ÿród³a lub weryfikacji w innych

Ÿród³ach, przekazowi do zainteresowanych s³u¿b, stra¿y, inspekcji lub innych

ogniw kompetentnych w przeciwdzia³aniu lub likwidacji skutków danego zda-

rzenia, utrwaleniu w dzienniku dzia³ania s³u¿by dy¿urnej oraz na noœniku elek-

tronicznym, jak te¿ umieszczeniu w raporcie bie¿¹cym i okresowym.

W zale¿noœci od sytuacji, plan uruchamiany jest w pe³nym zakresie lub tylko

w czêœci niezbêdnej do skutecznego reagowania na okreœlone zagro¿enie lub zda-

rzenie. Polecenie uruchomienia planu, wojewoda przekazuje dyrektorowi

WBZK, pe³ni¹cego jednoczeœnie funkcjê zastêpcy szefa WZZK, który poprzez

s³u¿bê dy¿urn¹ WCZK, doprowadza je do wiadomoœci wszystkich osób funkcyj-

nych. W obliczu zagro¿eñ b¹dŸ zdarzeñ nie wymagaj¹cych wprowadzenia stanu

klêski ¿ywio³owej, a wiêc tak¿e w sytuacjach kryzysowych, w wyniku urucho-

mienia WPRK, pracownicy WCZK podejmuje pracê w trybie ci¹g³ym – trzyzmia-

nowym��.

Tak¿e WZZK, w obliczu zagro¿eñ b¹dŸ zdarzeñ nie wymagaj¹cych wprowa-

dzenia stanu klêski ¿ywio³owej podejmuje pracê w ograniczonym sk³adzie oso-

bowym i strukturalnym. Sformowanie okreœlonego gremium nastêpuje na polecenie

wojewody, a czynnoœæ t¹ przeprowadza dyrektor WBZK. Praca cz³onków zespo³u

odbywa siê wg harmonogramu okreœlonego przez wojewodê.

W ramach kierowania reagowaniem kryzysowym, wojewodzie podporz¹d-

kowane s¹ organy i jednostki organizacyjne administracji rz¹dowej i samorz¹dowej

województwa oraz inne si³y i œrodki wydzielone do jego dyspozycji i skierowane

do wykonania zadañ na obszarze województwa, w tym pododdzia³y i oddzia³y

SZ RP.

Kierowanie dzia³aniami ratowniczymi w miejscu zagro¿enia lub zdarzenia,

realizowane jest przez przedstawiciela kompetentnej s³u¿by, stra¿y lub inspekcji.

W przypadku zdarzeñ o charakterze mieszanym oraz wyst¹pienia problemów

kompetencyjnych, rozstrzygniêæ dotycz¹cych kierowania dzia³aniami dokonuje

wojewoda.

Procedury dzia³ania organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej pod-

czas sytuacji kryzysowych s¹ swoistym cyklem decyzyjnym, obejmuj¹cym: fazy

decyzyjne, etapy i czynnoœci zwi¹zane z pozyskiwaniem, przetwarzaniem i wy-

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

�� -�������� )� ���������� .����� ����������� /���������� ,������ '((*"

korzystaniem pozyskanych informacji. Rezultatem tego procesu powinno byæ

podjêcie decyzji, wypracowanie zamiaru, opracowanie planu reagowania kryzy-

sowego oraz zadañ dla podmiotów wykonawczych znajduj¹cych siê w dyspozy-

cji danego organu administracji.

Cykl decyzyjny przebiega w czterech podstawowych, ³¹cz¹cych siê i przeni-

kaj¹cych fazach, z których pierwsza, okreœlana jako ustalenie po³o¿enia, jest pro-

cesem sta³ego pozyskiwania, gromadzenia, porz¹dkowania oraz przetwarzania

wszelkiego rodzaju informacji dotycz¹cych stanu posiadanych si³ i œrodków,

Ÿród³a i rodzaju zagro¿enia oraz warunków prowadzenia dzia³añ zapobiegaw-

czych, ratowniczych oraz odbudowy. Ustalenie po³o¿enia daje mo¿liwoœæ przy-

gotowania i przedstawienia wojewodzie, staroœcie, czy wójtowi jasnego,

przejrzystego i dok³adnego przegl¹du sytuacji. Na tej podstawie mo¿na przepro-

wadziæ ocenê zaistnia³ej sytuacji, przeprowadziæ analizê zadania do wykonania,

wypracowaæ warianty dzia³ania, podj¹æ decyzjê, sprecyzowaæ zamiar, skorygo-

waæ plan reagowania kryzysowego, jak te¿ postawiæ zadania wykonawcom i kon-

trolowaæ ich wykonanie.

Z fazy ustalenia po³o¿enia organ uczestnicz¹cy w procesie reagowania kryzy-

sowego p³ynnie przejœæ powinien do fazy planowania, która sk³ada siê z czterech

nastêpuj¹cych po sobie etapów, a pierwszy z nich, to ocena sytuacji kryzysowej,

ukierunkowany na zrozumienie zadania wynikaj¹cego z sytuacji kryzysowej lub

zadania otrzymanego od organu nadrzêdnego, szczegó³ow¹ ocenê czynników

wp³ywaj¹cych na wykonanie zadania, opracowanie, rozwa¿enie i porównanie

wariantów dzia³ania. W konsekwencji powinno pozwoliæ to na przedstawienie

organowi – wojewodzie, staroœcie lub wójtowi – warunków do podjêcia decyzji

i sprecyzowania zamiaru. Ocena taka sk³ada siê zazwyczaj z analizy zadania,

informowania operacyjnego, oceny warunków wp³ywaj¹cych na wykonanie za-

dania, opracowania wariantów dzia³ania, odprawy koordynacyjnej, rozwa¿enia

i porównania wariantów dzia³ania. Drugi etap tej fazy, to podjêcie decyzji i spre-

cyzowanie zamiaru przez wojewodê, starostê lub wójta. Odbywa siê to na tzw.

odprawie decyzyjnej, a zwykle polega na przyjêciu jednego z zaproponowanych

wariantów dzia³ania, na podstawie którego wypracowywana jest decyzja, na

podstawie której organ precyzuje swój zamiar dzia³ania. Zamiar dzia³ania jest to

opis sposobu wykonania zadañ i tego co w rezultacie ma byæ osi¹gniête. Etap trze-

ci, okreœlany jest jako opracowanie planu reagowania kryzysowego (zazwyczaj

jest to tylko jego korekta)��. Etapem koñcowym, czwartym fazy planowania jest

opracowanie dokumentów dyrektywnych dla podporz¹dkowanych podmiotów

wykonawczych, który polega na pisemnym opracowaniu zadañ dla poszczegól-

nych zaanga¿owanych w reagowanie kryzysowe podmiotów.

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� =�� ���� ������������!���� ��� ���� �.������� 1����������� ���� ������������ ������������ �������� � ���� ����� ���� �������� � ������ � �������� � ������������� � �����8���K� ��K� �����K� ����K� � ����� ����K

Z fazy planowania przechodzi siê do fazy kolejnej, czyli stawiania zadañ, której

celem jest postawienie wykonawcom zadañ wynikaj¹cych z przyjêtego zamiaru

dzia³ania. Najskuteczniejszym sposobem postawienia zadañ jest osobiste ich prze-

kazanie szefom, komendantom podleg³ych s³u¿b, inspekcji i stra¿y przez wojewo-

dê, starostê czy wójta. Najczêœciej odbywa siê to podczas specjalnej odprawy.

Faz¹ koñcow¹ procesu decyzyjnego jest kontrola, która, najogólniej ujmuj¹c

ma na celu sprawdzenie efektów, jakie osi¹gniêto w fazach poprzednich, jak te¿

sposobu ich wdro¿enia do dzia³ania.

Po przeanalizowaniu za³o¿eñ wy¿ej opisanego procesu, mo¿na za³o¿yæ, ¿e

powinien on doprowadziæ do zminimalizowania skutków sytuacji kryzysowej.

Nadto warto dodaæ, ¿e dodatkowo osi¹gniête w nim rezultaty mog¹ stanowiæ

dobr¹ podstawê do uaktualnienia posiadanych danych o zaistnia³ej sytuacji i rea-

lizacji zwi¹zanych z ni¹ zadañ reagowania kryzysowego�.

Dla swego rodzaju zobrazowania i podsumowania opisywanego powy¿ej za-

gadnienia, niezbêdne jest przypomnienie, ¿e zapewnienie funkcjonowania admi-

nistracji publicznej, funkcjonowania i odtwarzania infrastruktury krytycznej,

racjonalne gospodarowanie si³ami i œrodkami, jak te¿ zapewnienie ludnoœci po-

szkodowanej warunków przetrwania w sytuacjach kryzysowych�� wymaga zin-

tegrowanego wysi³ku wszystkich organów administracji publicznej oraz innych

podmiotów, w tym pododdzia³ów i oddzia³ów wojskowych.

W przypadku, gdy w sytuacji kryzysowej u¿ycie innych si³ i œrodków jest nie-

mo¿liwe lub mo¿e okazaæ siê niewystarczaj¹ce, MON, na wniosek wojewody,

mo¿e przekazaæ do jego dyspozycji pododdzia³y lub oddzia³y wojskowe. W rea-

gowaniu kryzysowym powinny braæ udzia³ jednostki wojskowe zgodnie z ich

specjalistycznym przygotowaniem. U¿ycie jednostek wojskowych w reagowaniu

kryzysowym musi byæ uzgadniane z organami wskazanymi przez MON. Jedno-

czeœnie ustawa zastrzega, ¿e oddzia³y si³ zbrojnych mog¹ byæ przekazywane do

dyspozycji wojewody w sk³adzie etatowym lub w sk³adzie tworzonych doraŸnie

zgrupowañ zadaniowych.

Pododdzia³y i oddzia³y SZ RP maj¹ do wykonania dwa rodzaje zadañ. Pierwszy

rodzaj tych zadañ, realizowany jest podczas dzia³añ ratowniczych, a s¹ to zada-

nia: poszukiwawczo – ratownicze i ratowniczo – gaœnicze; likwidowanie skutków

awarii technicznych, w tym takich, w których nast¹pi³o uwolnienie toksycznych

œrodków przemys³owych oraz wypadki radiacyjne; ewakuowanie poszkodowa-

nej ludnoœci i mienia; œwiadczenie us³ug logistycznych; przygotowanie warun-

ków do czasowego przebywania ewakuowanej ludnoœci; prowadzenie prac

zabezpieczaj¹cych, ratowniczych i ewakuacyjnych dóbr kultury; wykonywanie

prac z u¿yciem specjalistycznego sprzêtu technicznego lub materia³ów wybucho-

wych; usuwanie materia³ów niebezpiecznych i ich unieszkodliwianie, likwido-

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

� I"����������������� ��������� ���� ��* �����$�� ������������*J� " >>'1>>BF +��������� ���� ��� � ������ ��� �� ���������� D+� �� =��������E @����� ��� &���� G����� � >:4);�'((*"

�� ���� � ���� +0 ������� +,,1 ���� � ����������� ���������� ��" ���"� � �" >" ���" '"

wanie ska¿eñ i zaka¿eñ biologicznych; remont i odbudowa infrastruktury tech-

nicznej; uczestniczenie w przywracaniu przejezdnoœci szlaków komunikacyjnych;

udzielanie pomocy medycznej rannym i chorym oraz realizowanie zadañ sanitarno-

higienicznych.

Drugi rodzaj zadañ, to zadania prewencyjne, które s¹ realizowane przez

wspó³udzia³ w monitorowaniu zagro¿eñ oraz w ochronie mienia pozostawione-

go na obszarze wystêpowania zagro¿eñ; izolacjê obszaru wystêpowania zagro¿eñ

lub miejsc prowadzenia akcji ratowniczych; wykrywanie ska¿eñ; realizacjê

przedsiêwziêæ ochrony przed terroryzmem oraz przedsiêwziêæ przeciwepidemicz-

nych; rozpoznawanie zagro¿eñ po¿arowych; pomoc jednostkom Policji, w tym

izolacjê terenu dzia³añ antyterrorystycznych; ochronê obiektów i urz¹dzeñ wa¿-

nych dla bezpieczeñstwa lub obronnoœci pañstwa, obiektów kultury narodowej,

siedzib w³adz pañstwowych; os³onê lub izolacjê wa¿nych obiektów, dróg, wydzie-

lonych ulic lub czêœci miast; zatrzymywanie osób stwarzaj¹cych w sposób oczywisty

bezpoœrednie zagro¿enie dla ¿ycia lub zdrowia ludzkiego, a tak¿e mienia.

Wsparcie dzia³añ ratowniczych przez si³y uk³adu militarnego odbywa siê

w trzech trybach: podstawowym, alarmowym i nakazowym. Tryb podstawowy

ma miejsce wówczas, kiedy wójt (burmistrz, prezydent miasta), na którego tere-

nie wyst¹pi³o zagro¿enie, zwraca siê przez starostê do wojewody o wsparcie woj-

skowe. W ramach tego trybu, stosowanego g³ównie w obliczu wyczerpania

mo¿liwoœci organicznych ogniw statutowo powo³anych do reagowania kryzyso-

wego, w sytuacji, gdy interweniuj¹cy nie dysponuj¹ wiedz¹ lub sprzêtem odpo-

wiednim do skutecznego rozwi¹zania powsta³ej sytuacji, w ramach dzia³añ

prewencyjnych w obliczu zagro¿eñ przewidywalnych – okreœlone pod wzglê-

dem iloœciowym i jakoœciowym oddzia³y SZ RP podejmuj¹ interwencjê po wczeœ-

niejszym zapotrzebowaniu organu administracji samorz¹dowej i wniosku

wojewody kierowanym poprzez szefa WSzW do dowódcy OW. Drugi z trybów,

to tryb alarmowy, w którym wójt (burmistrz, prezydent miasta) lub starosta, na

obszarze dzia³ania którego wyst¹pi³o zagro¿enie, zwraca siê bezpoœrednio do do-

wódcy jednostki wojskowej z proœb¹ o wsparcie. Trzeci, to tryb nakazowy, ozna-

czaj¹cy, ¿e decyzjê o w³¹czeniu siê wojska do dzia³añ reagowania kryzysowego

podejmuje Minister Obrony Narodowej lub Szef Sztabu Generalnego WP (Szt.

Gen. WP), albo odpowiednio dowódca rodzaju si³ zbrojnych (RSZ), OW, korpusu

itd.�� U¿ycie jednostek SZ RP do dzia³añ w trybie nakazowym odbywa siê w opar-

ciu o wczeœniej skalkulowane i usystematyzowane zadania ujête w dokumentach

planistycznych resortu Obrony Narodowej (ON).

Wprowadzenie wojska do dzia³añ ratowniczych odbywa siê obligatoryjnie,

na podstawie unormowañ obowi¹zuj¹cych na centralnych szczeblach kierowania

reagowaniem kryzysowym.

Koordynowanie udzia³u oddzia³ów wojska, w zale¿noœci od obszaru, na któ-

rym wystêpuj¹ zagro¿enia, zapewniaj¹ odpowiednio wójt (burmistrz, prezydent

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

�� I" ������ ����������� �������� � ���� ��* �����$�� ������������*�2G�� &�� ���� '((5� " >65"

miasta), starosta powiatu lub wojewoda. Koordynowanie to obejmuje tylko

przedsiêwziêcia maj¹ce na celu sprawne w³¹czanie oddzia³ów si³ zbrojnych do

wspó³dzia³ania z innymi podmiotami. Zadania dla oddzia³ów wojska s¹ przeka-

zywane wy³¹cznie ich dowódcom, a dowodzenie odbywa siê na zasadach okreœ-

lonych w regulaminach wojskowych i wed³ug procedur tam obowi¹zuj¹cych.

Ustawa zaznacza, ¿e u¿ycie oddzia³ów SZ RP w sytuacji kryzysowej nie mo¿e

zagroziæ ich zdolnoœci do realizacji zadañ wynikaj¹cych z Konstytucji Rzeczy-

pospolitej Polskiej i ratyfikowanych umów miêdzynarodowych.

Podsumowanie i wnioski

Bardzo cennym materia³em, który pozwoli³ na sformu³owanie kilku wnios-

ków dotycz¹cych reagowania organów administracji rz¹dowej i samorz¹dowej

na sytuacje kryzysowe, by³a przeprowadzona przez autora analiza konkretnego

przypadku, tj. awarii zasilania energetycznego w województwie zachodnio-

pomorskim��w dniach od 8 do 14 kwietnia 2008 r.

Omawian¹ sytuacjê kryzysow¹ zwiastowa³y ju¿ dane z Biura Prognoz Meteo-

rologicznych w Szczecinie otrzymane 7 kwietnia 2008 r. o godz. 19.14 przez dy¿ur-

nego Wojewódzkiego Centrum Zarz¹dzania Kryzysowego (WCZK) w Szczecinie.

W treœci komunikatu ostrzegano o mo¿liwoœci intensywnych opadów deszczu ze

œniegiem, które mog¹ nadejœæ w ci¹gu 18 godzin. Przewidywano tak¿e du¿e

utrudnienia komunikacyjne w terenach zurbanizowanych. W tym czasie, czyli

7 kwietnia 2008 r. oko³o godz. 20.00 w zachodniej czêœci województwa zachod-

niopomorskiego zacz¹³ padaæ intensywny deszcz, z czasem przechodz¹cy

w deszcz ze œniegiem. Padaj¹cy du¿ymi p³atami œnieg okleja³ drzewa, infrastruk-

turê energetyczn¹ oraz powodowa³ utrudnienia w komunikacji. Pod naporem

œniegu zaczê³y ³amaæ siê ga³êzie drzew. Powsta³e w tym czasie obci¹¿enia szadzi¹

przewodów linii energetycznych przekroczy³y co najmniej o kilkadziesi¹t pro-

cent przyjête w obliczeniach normy. Opady deszczu spowodowa³y podniesienie

siê poziomu wód gruntowych co poci¹gnê³o za sob¹ rozmiêkczenie gruntu.

Efektem tego by³o obni¿enie stabilnoœci posadowienia zarówno s³upów linii

elektroenergetycznych, jak i rosn¹cych w ich pobli¿u linii drzew.

W tym czasie organy administracji rz¹dowej i samorz¹dowej, po dokonaniu

analizy, oceny posiadanych si³ i œrodków i mo¿liwoœci podlegaj¹cych s³u¿b ratun-

kowych podejmowa³y decyzje o zwracaniu siê do si³ wojskowych o wydzielenie

oddzia³ów i pododdzia³ów i udzielenie wsparcia.

8 kwietnia o godzinie 6.55, do oficera dy¿urnego Wojewódzkiego Sztabu Woj-

skowego w Szczecinie zosta³a przekazana z WCZK, wstêpna informacja o sytuacji

na terenie województwa. O godzinie 7.15 na polecenie szefa WSzW zosta³a uru-

chomiona Grupa Operacyjna. Oko³o godz. 7.35 szef Grupy Operacyjnej nawi¹za³

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

�� G�������� � ��� ����� ��������� � ������� ���������� � +������������ ���A�������� &���� ������ ,�������� ���� �&���� ����� ,������ &�� ����� ,��������"

kontakt z WZZK oraz uruchomionej w tym czasie GO Pomorskiego Okrêgu Woj-

skowego w Bydgoszczy.

Od godz. 8.40 do WSzW zaczê³y sp³ywaæ zapotrzebowania z organów admi-

nistracji samorz¹dowej (za poœrednictwem WCZK), jako pierwsze na wydzielenie

agregatów pr¹dotwórczych dla powiatu polickiego (Z.Ch. „Police”) oraz dla po-

wiatu stargardzkiego. O godzinie 9.10 nast¹pi³ zanik ³¹cznoœci „wojskowej”, któr¹

przywrócono tylko do komunikowania siê z GO POW oraz udostêpniono jeden

numer cywilny.

O godzinie 9.50 szef GO WSzW uzgodni³ z dowódc¹ 12. dywizji zmechanizo-

wanej, jak¹ iloœæ si³ i œrodków mo¿e on wydzieliæ do przysz³ej akcji antykryzyso-

wej. G³ówn¹ uwagê skupiono na agregatach pr¹dotwórczych.

O godzinie 10.25 wyznaczeni oficerowie WSzW rozpoczêli pracê w WZZK.

Oko³o 11.05 do GO WSzW zaczê³y nap³ywaæ meldunki od komendantów WKU

z terenu województwa, którzy dokonywali ustaleñ co do istniej¹cej sytuacji na

obszarach terenowo w³aœciwych powiatów i gmin. W tym te¿ czasie od WCZK do

GO POW by³y kierowane kolejne wnioski o wsparcie si³ami wojska dzia³añ cywil-

nych s³u¿b ratowniczych (tak jak poprzednio, g³ównie chodzi³o o agregaty pr¹do-

twórcze). Czêœæ z tych zapotrzebowañ przesy³ano z pominiêciem WSzW.

Warto zaznaczyæ, ¿e dzia³alnoœæ GO WSzW odbywa³a siê na zasadzie koordy-

nowania udzia³u si³ i œrodków wojska w dzia³aniach a¿ do 24 kwietnia, do godz.

15.00, kiedy to zakoñczono jej funkcjonowanie.

Od 9 kwietnia 2008 r. WZZK funkcjonowa³ w pomieszczeniach WCZK

(Zachodniopomorski Urz¹d Wojewódzki w Szczecinie). W dniach nastêpnych sy-

tuacja zaczê³a siê normalizowaæ, jednak topniej¹cy œnieg powodowa³ podniesie-

nie siê stanów rzek Ina i Rega – stan nawet 97 cm powy¿ej stanu alarmowego

(oraz kilku mniejszych w zachodniej czêœci województwa), co doprowadzi³o do

licznych podtopieñ budynków w powiatach: kamieñskim, gryfickim, golenio-

wskim i stargardzkim, jak te¿ zalania znacznych obszarów ³¹k i innych upraw. Po-

wodem eskalacji sytuacji kryzysowej by³y niespotykane od wielu lat o tej porze

roku opady deszczu i œniegu. Do podtopieñ dosz³o tak¿e dlatego, ¿e na terenach

wiejskich nie konserwuje siê na bie¿¹co rowów odp³ywowych oraz zbyt niskie s¹

nak³ady na utrzymanie urz¹dzeñ melioracji podstawowej. Likwidacja skutków

obfitych opadów œniegu trwa³a do 14 kwietnia, a ca³kowita normalizacja nast¹pi³a

oko³o 24 kwietnia 2008 r.

Wnioski jakie nasuwaj¹ siê po dokonaniu analizy cyklu decyzyjnego, który

mia³ miejsce podczas opisanej powy¿ej sytuacji kryzysowej, mo¿na podzieliæ na

dwa segmenty.

Wnioski dotycz¹ce sektora niemilitarnego

1. Stan, jaki zaistnia³ w województwie po awarii zasilania, nie kwalifikowa³ siê

do wprowadzenia stanu klêski ¿ywio³owej. System reagowania kryzysowego

w województwie zachodniopomorskim opiera³ siê na szybkim rozpoczêciu

��������� �� �� �������� � � � � �� ��

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

dzia³alnoœci wojewódzkiego oraz powiatowych (miejskich) i gminnych ze-

spo³ów zarz¹dzania kryzysowego. Dokonywa³y one bie¿¹cej analizy zagro¿e-

nia, planowa³y u¿ycie si³ i œrodków ratowniczych oraz koordynowa³y ich

efektywne u¿ycie.

2. Szybkie zwo³anie WZZK i MZZK pozwoli³o na przejêcie kierowania

dzia³aniami od pocz¹tku powstania zagro¿enia. Zorganizowanie przez Woje-

wodê Zachodniopomorskiego i Prezydenta Szczecina systemu informowania

spo³eczeñstwa o skutkach katastrofy i postêpach w prowadzeniu akcji kryzy-

sowej umo¿liwi³o jednolity przekaz informacji oraz umo¿liwi³o niezak³ócon¹

pracê centrów zarz¹dzania kryzysowego.

3. Reagowanie na zaistnia³e zdarzenie oraz likwidacja skutków pozwoli³y na

wskazanie mankamentów, rzutuj¹cych na proces wspó³dzia³ania z podmiota-

mi ratowniczymi, a tak¿e z Wojewódzkim Sztabem Wojskowym w Szczecinie

oraz z terenowo w³aœciwymi Wojskowymi Komendami Uzupe³nieñ. Zauwa-

¿ono, ¿e podczas planowania u¿ycia si³ i œrodków na obszarach dotkniêtych

zdarzeniem, zaistnia³a koniecznoœæ szybkiego wydzielenia du¿ej iloœci spe-

cjalistycznego sprzêtu, znajduj¹cego siê w np. zasobach wojska (pokrycia dro-

gowe, motopompy, agregaty pr¹dotwórcze czy zestawy niskopodwoziowe).

„Naliczenia” tego sprzêtu s¹ rozcz³onkowane w planach szczegó³owych woj-

skowych, jak i w WPRK.

4. Zagro¿eniem, które komplikowa³o sprawne reagowanie, by³ zanik ³¹cznoœci

w niektórych sieciach telefonii komórkowej i kablowej, co utrudnia³o jej

nawi¹zywanie i przesy³anie danych pomiêdzy wspó³dzia³aj¹cymi. Przez wie-

le godzin niektóre z gmin nie posiada³y ¿adnej mo¿liwoœci nawi¹zania

³¹cznoœci.

5. W kilku gminach brakowa³o awaryjnego zasilania z agregatów pr¹dotwór-

czych wa¿nych instytucji, w tym pogotowia ratunkowego, co powodowa³o

bezpoœrednie zagro¿enie dla ¿ycia i zdrowia mieszkañców, brak awaryjnych

Ÿróde³ zasilania powodowa³ zagro¿enie wydostaniem siê nieczystoœci z kilku

oczyszczalni œcieków. Zaistnia³e uszkodzenia dróg, zaspy œnie¿ne i podtopie-

nia gruntów oraz brak stosownego sprzêtu transportowego powodowa³y za-

gro¿enie brakiem dostaw wody pitnej dla mieszkañców i do pojenia zwierz¹t

w fermach. Zak³ócenia wystêpowa³y tak¿e w zaopatrzeniu instytucji w pali-

wa ropopochodne.

6. Dla osi¹gniêcia synergicznoœci dzia³añ nale¿y tak zmodyfikowaæ plany „ratow-

nicze (wojskowe i WPRK), aby mo¿liwy by³ ogl¹d ca³oœci si³ i œrodków, jakie s¹

do dyspozycji w danej chwili.

Wnioski dotycz¹ce sektora militarnego

1. Terenowe organy administracji wojskowej na terenie województwa zachod-

niopomorskiego, czyli WSzW w Szczecinie oraz kilka WKU skupi³y siê na

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������

koordynowaniu wydzielania si³ i œrodków wojska oraz do przesy³ania doku-

mentacji (wniosków o wydzielenie si³ i œrodków).

2. Analizuj¹c opisywan¹ akcjê kryzysow¹ zauwa¿alnych jest kilka zagro¿eñ dla

w³aœciwego wspó³dzia³ania, a jednym z nich jest to, ¿e w zapotrzebowaniach

na sprzêt maj¹cy byæ wydzielany z jednostek wojskowych przedstawiciele

wojewody samodzielnie okreœlali jego liczbê i rodzaj, nie konsultuj¹c tego

z WSzW, przez co zapotrzebowania czasem opiewa³y na sprzêt którego nie

by³o aktualnie w dyspozycji wojska.

3. Zagro¿enie – problem, to tak¿e niew³aœciwy obieg dokumentów podczas akcji

kryzysowej. Zaobserwowano, ¿e wiele dokumentów przesy³ano równolegle

do poszczególnych szczebli dowodzenia SZ RP (bez odnoszenia siê do hierar-

chii tych szczebli) lub te¿ niektóre z tych szczebli pomijano.

4. Zauwa¿ono mankamenty zwi¹zane z w³aœciwym reagowaniem i koordyno-

waniem dzia³añ wojska przez WSzW w terenie objêtym akcj¹, na co wp³yw

mia³ brak pojazdów osobowo-terenowych, agregatów pr¹dotwórczych oraz

mobilnych œrodków ³¹cznoœci.

5. Zagro¿enie dla skutecznego wspó³dzia³ania organów, to zaobserwowany

fakt, ¿e dyslokacja oddzia³ów i pododdzia³ów si³ zbrojnych w stosunku do re-

jonów ich u¿ycia, jest niefunkcjonalna, przez co ma negatywny wp³yw na ich

dyspozycyjnoœæ, wyszkolenie i mo¿liwoœæ u¿ycia specjalistycznego wyposa-

¿enia, przydatnego w akcjach i operacjach kryzysowych.

6. Problem, to nie funkcjonuj¹cy w³aœciwie spójny, wspólny system ³¹cznoœci

struktur wojskowych z organami administracji rz¹dowej i samorz¹dowej.

7. Mankament, to tak¿e brak wspólnych szkoleñ, æwiczeñ zgrywaj¹cych i dosko-

nal¹cych wspó³dzia³anie terenowych organów administracji wojskowej z or-

ganami administracji rz¹dowej i samorz¹dowej.

8. Zapewnienie skutecznej realizacji zadañ reagowania kryzysowego przez

pododdzia³y i oddzia³y SZ RP wymaga spe³nienia co najmniej regu³y „4 x W”,

tj. si³y wojskowe musz¹ byæ „uruchomione” we w³aœciwym czasie (wg odpo-

wiedniego trybu), we w³aœciwych iloœciach (tzn. adekwatnie do wielkoœci rea-

lizowanych zadañ), o w³aœciwej specjalnoœci (tj. odpowiednio wyposa¿one

i wyszkolone) oraz we w³aœciwym miejscu (tzn. dysponuj¹ce odpowiednimi

œrodkiem transportowymi umo¿liwiaj¹cymi im dotarcie na miejsca zdarzenia

i realizacjê w nich zadañ).

Literatura: Cieœlak S., Praktyka organizowania administracji publicznej, Wyd. Difin,

Warszawa 2004; G¹ciarz J., Organizacja i zasady dzia³ania administracji publicznejw Polsce, [w:] Administracja publiczna, J. Hausner (red.), Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2005; Kitler W., Zarz¹dzanie kryzysowe jako element zarz¹dzania bez-pieczeñstwem narodowym, [w:], System reagowania kryzysowego, J. Gryz, W. Kitler

(red.), Wydawnictwo A. Marsza³ek, Toruñ 2007; Nowak E., Zarz¹dzanie kryzysowew sytuacjach zagro¿eñ niemilitarnych, AON, Warszawa 2007; Kurkiewicz A.,

Zarz¹dzanie sytuacjami kryzysowymi w polskim systemie prawnym, [w:] Zarz¹dzanie

��������� �� �� �������� � � � � �� ���

�������� ������� � ����� ���������� ������� ��������� � ������� ���

kryzysowe w Polsce, M. Jab³onowski, L. Smolak (red.), Akademia Humanistyczna

w Pu³tusku, Pu³tusk 2007; Stec M., S³u¿by, inspekcje i stra¿e w nowym ustroju admini-stracji publicznej, „Samorz¹d Terytorialny” 1998, nr 2; Tomaszewski W., Treœæ refor-my ustrojowej. Nowe podzia³y kompetencji i zadañ w administracji rz¹dowej i samorz¹dzieterytorialnym, [w:] Reforma Administracji Publicznej, materia³ szkoleniowy, Zeszyt

nr 2; Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz¹dzie KPRM, Warszawa 1999; Zarz¹dzaniekryzysowe w sytuacji klêski ¿ywio³owej, „Zeszyt Problemowy” Towarzystwa Wiedzy

Obronnej Nr 1(45) 2006; Województwa, Dz.U. z 1998 r. Nr 92, poz. 576; Ustawa z dnia5 czerwca 1998 r. o administracji rz¹dowej w województwie, Dz.U. z 1998 r. Nr 91, poz.

577; Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarz¹dzaniu kryzysowym, Dz.U. z 2007 r. Nr 89,

poz. 590; Statutu ZUW w Szczecinie - Dziennik Urzêdowy Województwa Zachod-

niopomorskiego z 2002 r. (Nr 3 poz. 64); Regulamin Wojewódzkiego CentrumZarz¹dzania Kryzysowego, Szczecin 2006; Dziennik Urzêdowy Województwa Zachod-niopomorskiego z 2002 r. – Statutu ZUW w Szczecinie (Nr 3, poz. 64).

Structure, Aims and Procedures of Government Administration’sand Local Government Administration’s in Response to Crisis

and the Possibility of Supporting Anti-Crisis Actions by Polish Armed Forces(Summary)

�� ����� ��� �� � ������� ��������� ������ ��� ������������ ��� ������ �� �����

�� ����������� ��� ����� ���������� ��� ����� ������ ��� ���� �� ��� �������� ���������

��� �������� �� ������ ��� ��� � �� ��� ��������� ��������� ���!����� ��� �������� �� ���

"����� #� �� $�����% &�������� ������ ���������� �� ��� �� ����� �� �'������ �� � ��������!

������ �� � �� ������ ������ ���� ���� �� ����������%

(� ��� ���� �� �'�� ������ ��� ������ � )��� *������������ ��� �������� � �� ����!

����� �������� �� ���������% �� ���������� �� ������ �� ������ ��� ������ ��� ������ ��� ���

��� �� ��������! � ��� �����% ��� ������� ��� ��������! � ��� ������ ��� ������ ���

���������� ���������� )��� ��� ��+��������� ���������� ��� ��� �� ������������% �� ������ ��

���� ������� ������ � � ��� �������� �� ������� ������� ������� � ������� ��������

���� ��� ��� � ��� ��� �'������� ������ �� ��� �������� �� ��� �� �����������%

&�������! � ��� ����� �� �� ����� �� ���� ����� ������ ��� ���������������� �������

��� ����� �� )����� �������� �� �� ��'��� ��� �������� ��� )���� ��� ��������� ������ ���

� ������ �� ��� �������� ������ )���� �������� �� ���� ����������� ������% �� ��������

����� �������� ���� ��� ��'� ������ )���� �� ��������� ��� �� �� �� �� �������� *��� �� ���!

�������� ����� ��� �������� ���� �� ������% �� ��� ��������� )�� �� ����� ����� ��������

��� � �� �� �������� ������ ����������� �� ������ ��������� ����������� ��� ������ �� ���

��������� �� ����% (� ������� ���+������ �� � ������� ���������% �� ����� ����� �� �� ���!

���� ��� ��������! � ��� �������% #���� �����,��� ��� ���� ������ �� ���� �������� )� ���

���� � ���� �� ������ ���� �� ��� �,� ��� ������� �� ��� ������%

��� ��������� �� �� �������� � � � � ��

?������� =������