Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci ... · zaangażowania na rzecz...

Sprawiedliwość i konsumenci

na rzecz równouprawnienia płci na lata

Strategiczne zaangażowanie

2016–2019

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwuznaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej.

Numer bezpłatnej infolinii (*):00 800 6 7 8 9 10 11

(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 20162016 — pp. 48 — 20 × 20 cm

Brussels, 3.12.2015.SWD(2015) 278 final

© Unia Europejska, 2016Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in BelgiumWydrukowano na papierze bielonym bez chloru pierwiastkowego (ECF)

Print ISBN 978-92-79-53437-9 doi:10.2838/246073 DS-04-15-858-PL-C

PDF ISBN 978-92-79-53452-2 doi:10.2838/974865 DS-04-15-858-PL-N

na rzecz równouprawnienia płci na lata

Strategiczne zaangażowanie

2016–2019

Szanowni Państwo!

Jako unijna komisarz ds. sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci mam przyjemność przedstawić Państwu nasz dokument dotyczący strategicznego zaangażowania na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019.

Pomimo stopniowych postępów czynionych przez Europę w ostatnich latach, będą-cych wynikiem ciężkiej pracy na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim, kwestia równouprawnienia płci pozostaje w dalszym ciągu otwarta. Jesteśmy dalecy od osią-gnięcia równouprawnienia, w szczególności w takich obszarach, jak uczestnictwo w rynku pracy, niezależność ekonomiczna, płace i emerytury, równość w dostępie do stanowisk przywódczych, zwalczanie przemocy ze względu na płeć oraz równoupraw-nienie płci w naszych działaniach zewnętrznych.

Aby wskazać Unii Europejskiej przyszłe działania, zgromadziliśmy poglądy dotyczą-ce równouprawnienia płci z całej Europy za pośrednictwem badania Eurobarometru, Forum ds. przyszłości równouprawnienia płci oraz internetowe konsultacje społeczne. Ponadto poddaliśmy ocenie zalety i wady Strategii na rzecz równości kobiet i męż-czyzn (2010-2015).

Przedmiotowe strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019 wyznacza nowy etap naszych wysiłków dążących do promowania rów-ności kobiet i mężczyzn, przy jednoczesnym dalszym ukierunkowaniu na priorytetowe obszary działania o szczególnym znaczeniu. W ramach zaangażowania określono ponad trzydzieści działań podstawowych, które mają zostać zrealizowane w pięciu obszarach priorytetowych, harmonogramy oraz wskaźniki na potrzeby monitorowania. Ponadto podkreślono potrzebę włączenia kwestii rów-nouprawnienia płci do wszystkich dziedzin polityki UE oraz do programów finansowania UE. Będzie to moja strategia mająca na celu zapewnienie promowania równouprawnienia płci w UE poprzez konkretne i skuteczne działania.

Cieszę się, że będę mogła z Państwem w najbliższych latach wykonywać wspólną pracę, która sprawi, że równość kobiet i mężczyzn stanie się bardziej realna.

Vĕra Jourová Komisarz ds. sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci

6

Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019

1. WPROWADZENIEPromowanie równouprawnienia płci stanowi podstawowe działanie UE: równość kobiet i mężczyzn stanowi podstawową wartość UE1, cel UE2 oraz czynnik wzrostu gospodarczego3. We wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do wspierania równości mężczyzn i kobiet4.

W strategii Komisji na rzecz równości kobiet i mężczyzn na lata 2010–20155 nadano priorytet pięciu kluczowym obszarom działania:‣ równej niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn;‣ równej płacy za pracę równej wartości;‣ równości w procesach decyzyjnych;‣ godności, integralności i eliminacji przemocy uwarunkowanej płcią oraz‣ promowaniu równouprawnienia płci poza UE.

W ostatnich latach poczyniono postępy6, czego dowodzą na przykład najwyższy odnotowany dotychczas wskaźnik zatrudnienia kobiet (64 % w 2014 r.) oraz coraz większy ich udział w procesie podejmowania decyzji gospodarczych. Pomimo wspomnianej tendencji wzrosto-wej ma jednak ciągle miejsce brak równouprawnienia w innych obszarach, np. pod względem płac i zarobków.

Wszystkie kluczowe obszary określone w 2010 r. są dzisiaj również aktualne. Potrzeba więcej czasu, aby podjęte na przestrzeni ostatnich pięciu lat działania zmierzające do eliminacji zróżnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn przyczyniły się do utrwalenia koniecznych zmian i wsparcia w postaci nowych środków w tych obszarach. Jednocześnie na równouprawnienie płci wpływ wywierają niedawne zmiany spo-łeczno-ekonomiczne będące efektem kryzysu gospodarczego, szybkiego rozprzestrzenianie się technologii cyfrowej oraz imigracji i integracji.

W związku z tym Komisja będzie kontynuowała swoje praktyczne działania na rzecz promowania równouprawnienia płci, jak to określono w programie prac Komisji na 2016 r.7. Działania będą kontynuowane ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich pięciu obszarów prioryte-towych. Wszystkie podmioty muszą podjąć wysiłek na rzecz osiągnięcia rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia w UE i poza jej granicami. Niniejszy dokument pt. „Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019” stanowi ramy odniesienia dla wzmożonych wysiłków na wszystkich szczeblach: europejskim, krajowym, regionalnym czy lokalnym. Po-twierdza on aktualność Europejskiego paktu na rzecz równości płci na lata 2011–20208.

Swój udział wniosły państwa członkowskie, Parlament Europejski oraz liczne zainteresowane strony, w tym dzięki konsultacjom społecz-nym, w wyniku których otrzymano prawie 5 000 odpowiedzi. Przytłaczająca większość (94 %) organizacji, które udzieliły odpowiedzi, uważa, że priorytety określone w obecnej strategii są nadal ważne dla przyszłego zaangażowania.

Pogląd ten potwierdzają państwa członkowskie, które również uznają znaczenie działań na szczeblu europejskim dla tworzenia ram od-niesienia9. Coraz więcej państw członkowskich uwzględnia wyzwania związane z równouprawnieniem płci w swoich strategiach krajowych

1 Art. 2 TUE.2 Art. 3 TUE.3 OECD, Closing the gender gap: act now.4 Art. 8 TFUE.5 Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015 (COM(2010) 491).6 Zob. na przykład: http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/annual_reports/150324_annual_report_2014_web_en.pdf7 COM(2015) 610.8 Zob. konkluzje Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów z dnia 7 marca 2011 r.9 Opinia Komitetu Doradczego ds. Równości Szans dla Kobiet i Mężczyzn pt. „Równouprawnienie płci w XXI wieku: pozostałe wyzwania i priorytety” („Gender equality in the 21st century: remain-

ing challenges and priorities”).

http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/annual_reports/150324_annual_report_2014_web_en.pdf

7


lub planach działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn (zob. załącznik 5). Strategie lub plany różnią się pod względem ukierunkowania i trudności w osiągnięciu celów, ale wszystkie one (zob. załącznik 6) obejmują politykę zwalczania przemocy ze względu na płeć oraz równouprawnienia płci na rynku pracy. W znacznym stopniu uwzględnia się również kwestie kształcenia i szkolenia, stereotypów płci oraz godzenia życia zawodowego z rodzinnym; podejmowanie decyzji jest obszarem, do którego przywiązywano najmniej uwagi.

Dokument pt. „Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019” opiera się na przeprowadzonej w sposób ciągły10 i ad hoc ewaluacji11 strategii na lata 2010–2015, w której stwierdzono między innymi, że strategia wniosła wartość dodaną w wie-lu dziedzinach, szczególnie w odniesieniu do ustalania celów oraz uczenia się, stanowiąc cenne ramy w zakresie uwzględniania aspektu płci w Komisji oraz dla wdrożenia spójnych ram polityki państw członkowskich związanej z równouprawnieniem płci.

Europejczykom bardzo zależy na promowaniu równouprawnienia płci: trzy czwarte respondentów najnowszego badania Eurobarometru (76 %) twierdzi12, że walka z brakiem równości mężczyzn i kobiet powinna być priorytetem UE. W przybliżeniu dziewięciu na dziesięciu respon-dentów (91 %) zgadza się co do tego, że walka z brakiem równości mężczyzn i kobiet jest konieczna do stworzenia bardziej sprawiedliwego społeczeństwa.

2. RÓWNOUPRAWNIENIE PŁCI W 2015 R.: WYZWANIA I LUKI

Podczas kryzysu zarówno wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn bezrobocie osiągnęło nadmiernie wysoki poziom w zbyt wielu państwach. W UE jest coraz więcej kobiet aktywnych zawodowo. W 2014 r. zatrudnienie kobiet osiągnęło najwyższy odnotowany poziom (64 %)13, natomiast zatrudnienie mężczyzn (75 %)14 nie powróciło jeszcze do poziomu sprzed kryzysu. W rezultacie coraz więcej rodzin jest zależ-nych finansowo od pracy kobiet. Kobiety zaczęły zajmować stanowiska decyzyjne w wielu dziedzinach życia, co, pomimo tego, że nadal stanowią jedynie 21 %15 członków zarządu największych spółek giełdowych, stanowi znaczny postęp (o dziewięć punktów procentowych) na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Największy postęp odnotowano w państwach, które wprowadziły środki ustawodawcze. Następowała również poprawa, choć wolniej, pod względem równowagi płci w polityce: odsetek kobiet w parlamentach i rządach krajowych stopniowo zwiększył się odpowiednio z 22 % i 21 % pod koniec 2004 r. do 29 % i 27 % w 2015 r.16. Zmniejszyło się również zróżnicowanie sytuacji

10 Śródokresowy przegląd strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn oraz sprawozdania roczne.11 http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/151120_strategy_evaluation_en.pdf12 Specjalne badanie Eurobarometru nr 428 (marzec 2015 r.).13 Eurostat.14 Idem.15 Baza danych DG ds. Sprawiedliwości i Konsumentów dotycząca kobiet i mężczyzn uczestniczących w procesie decyzyjnym, kwiecień 2015 r.16 Idem.

http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/151120_strategy_evaluation_en.pdf

8


kobiet i mężczyzn w organach decyzyjnych organizacji badawczych: odsetek kobiet stojących na czele instytucji zwiększył się w 15 spośród 20 państw UE, w odniesieniu do których dostępne były dane za lata 2010 i 201417.

Postawy wobec równouprawnienia ulegają zmianom, lecz współczesne młodsze pokolenie nie jest wolne od stereotypów i różnic zwią-zanych z płcią. Nadal występuje zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn w dziedzinie kształcenia pod względem preferencji w zakresie przedmiotu kształcenia, wyników oraz wzorców uczestnictwa. Chłopcy, w szczególności ze zmarginalizowanych środowisk, częściej niż dziewczynki kończą przedwcześnie naukę w szkole i mają dużo większe trudności z czytaniem18. W przypadku kobiet istnieje większe praw-dopodobieństwo zdobycia wykształcenia wyższego, ale nadal kobiety są liczniej reprezentowane w dziedzinach nauki związanych z tra-dycyjnymi rolami kobiecymi, takimi jak dziedziny związane z opieką, i są w niedostatecznym stopniu reprezentowane w naukach ścisłych, matematyce, IT, inżynierii i powiązanych zawodach. W rezultacie nierówność zawodowa zamiast zmniejszać się przybiera nowe formy i nadal istnieje dwa razy większe prawdopodobieństwo występowania bierności zawodowej wśród młodych kobiet niż młodych mężczyzn pomimo inwestycji kobiet w kształcenie. Kobiety stanowią również największe niewykorzystane źródło potencjału przedsiębiorczości ponie-waż reprezentują jedynie 29 % przedsiębiorców.

Trudno jest określić równouprawnienie płci pod względem dostępu do środków finansowych w trakcie całego życia. Kobiety (w szcze-gólności migrantki i kobiety prowadzące gospodarstwa domowe i samotnie wychowujące dziecko) w dalszym ciągu generują dużo mniej-szy odsetek dochodów na rynku pracy niż mężczyźni. Zatrudnione kobiety, w szczególności matki, znacznie częściej pracują w niepełnym wymiarze czasu i otrzymują wynagrodzenie za godzinę pracy niższe średnio o 16 %19 od wynagrodzenia mężczyzn. W rezultacie ogólne dysproporcje płacowe ze względu na płeć w okresie aktywności zawodowej wyniosły 41 %20 i prowadzą do bardzo dużego zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, które wynosi obecnie 40 %21. Starsze kobiety są dużo bardziej zagrożone ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym niż starsi mężczyźni, a w ostatnich latach nie zaobserwowano żadnych tendencji malejących. Jeżeli nie zostaną podjęte żadne nowe działania, w przypadku kobiet istnieje prawdopodobieństwo, że w trakcie swojej kariery zawodowej i po przejściu na emeryturę będą nadal znajdowały się w gorszej sytuacji ekonomicznej z powodu macierzyństwa, w szczególności w wyniku nierównego podziału opieki i obowiązków w zakresie prac domowych (kobiety pracujące nadal poświęcają obowiązkom rodzicielskim i domowym dwie i pół godziny więcej dziennie niż mężczyźni)22.

Przemoc ze względu na płeć jest nadal rozpowszechniona i może przybierać różne formy: co trzecia kobieta doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej, 5 % zostało zgwałconych po ukończeniu 15 roku życia, a 20 % doświadczyło napastowania w internecie23. Taka przemoc ma miejsce wszędzie – w domu, w pracy, w szkole, na ulicy lub w internecie – bez względu na pochodzenie społeczne. Przemoc ze względu na płeć i negatywne stereotypy, na przykład w sporcie, są powszechne24.Wyrządza ona ofiarom szkody nie tylko pod względem ich zdrowia i samopoczucia, lecz również ich życia zawodowego, tym samym szkodząc ich niezależności finansowej oraz gospodarce w ujęciu ogólnym. Szacuje się, że 500 000 kobiet i dziewczynek w UE jest zagrożonych okaleczaniem żeńskich narządów płciowych25. Ponadto większość ofiar handlu ludźmi stanowią kobiety i dziewczynki (68 % – kobiety, 17 % – mężczyźni, 12 % – dziewczynki i 3 % – chłopcy)26.

17 Statystyki „SHE figures”: broszura z 2015 r.18 Zob. na przykład OECD, 2014, Czy chłopcy i dziewczęta są w równym stopniu przygotowani do życia? (Are boys and girls equally prepared for life?) http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/

PIF-2014-gender-international-version.pdf19 Eurostat, najnowsze dostępne dane pochodzą z 2012 r.20 Idem.21 Sprawozdanie nt. adekwatności emerytur (2015) Komitetu Ochrony Socjalnej i Komisji Europejskiej.22 Eurofound.23 Agencja Praw Podstawowych (FRA).24 Badanie dotyczące przemocy ze względu na płeć w sporcie: https://eacea.ec.europa.eu/about-eacea/calls-for-tender/study-gender-based-violence-in-sport-eacea201502_en25 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie położenia kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych, 2012 r.26 Eurostat.

http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/PIF-2014-gender-international-version.pdf

http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/PIF-2014-gender-international-version.pdf

https://eacea.ec.europa.eu/about-eacea/calls-for-tender/study-gender-based-violence-in-sport-

9


Prawa podstawowe kobiet są w dalszym ciągu naruszane na całym świecie, a kobiety są zagrożone dyskryminacją pod względem do-stępu do edukacji, pracy, ochrony socjalnej, dziedziczenia, aktywów gospodarczych, zasobów produkcyjnych oraz udziału w procesach de-cyzyjnych oraz w ogóle w życiu społecznym. Kobiety poświęcają od dwóch do dziecięciu razy więcej czasu niż mężczyźni na wykonywanie bezpłatnych prac, co stanowi jedną z głównych przeszkód dla wzmocnienia ich pozycji ekonomicznej i politycznej27. Obecnie około 140 mln dziewcząt i kobiet odczuwa skutki okaleczania żeńskich narządów płciowych. Jedna na dziewięć dziewczynek zawiera małżeństwo przed ukończeniem 15 roku życia, przy czym wiele jest zmuszanych do małżeństwa i stania się matkami przed ukończeniem 16 roku życia28. Ma to poważne konsekwencje: komplikacje podczas ciąży oraz porodu stanowią drugą najpowszechniejszą przyczynę śmierci wśród młodo-cianych dziewcząt29. Poczynione od czasu ustanowienia milenijnych celów rozwoju30 postępy w zakresie opieki zdrowotnej nad matkami rozczarowują swoja powolnością, a kobiety i dziewczynki są w nieproporcjonalnie wysokim stopniu zakażane HIV. Jest to również związane z brakiem zapewnienia powszechnego dostępu kobiet i dziewcząt do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.

3. PRIORYTETY I DZIAŁANIA PODSTAWOWE NA LATA 2016–2019

W swoim programie prac Komisja potwierdziła swoje zobowiązanie do kontynuacji prac na rzecz promowania równości mężczyzn i kobiet. Oznacza to dalszą koncentrację polityki w zakresie równouprawnienia płci na pięciu istniejących tematycznych obszarach priorytetowych:

‣ zwiększaniu uczestnictwa kobiet w rynku pracy i równej niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn;‣ zmniejszaniu zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć, zwalczając tym samym ubóstwo wśród kobiet;‣ promowaniu równości kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych;‣ zwalczaniu przemocy ze względu na płeć oraz ochronie i wspieraniu ofiar; oraz‣ promowaniu równouprawnienia płci i praw kobiet na świecie.

Poniżej określono działania podstawowe wybrane w celu uzyskania maksymalnego wpływu i możliwości realizacji podczas obecnej kaden-cji Komisji, a także wskazówki dotyczące terminów. Postępy będą mierzone w szczególności na podstawie wskaźników określonych w za-łączniku 1 oraz celów określonych w załączniku 2. We wszystkich obszarach priorytetowych szczególną uwagę będzie się przywiązywać do roli mężczyzn, zwalczania stereotypów płci oraz promowania niedyskryminujących ról przypisanych płciom. Szczególną uwagę będzie się przywiązywać do określenia potrzeb grup borykających się z szeregiem niekorzystnych czynników, np. osób samotnie wychowujących dzieci i starszych kobiet, migrantek, Romów oraz kobiet niepełnosprawnych.

27 http://www.oecd.org/dev/development-gender/Unpaid_care_work.pdf28 Światowa Organizacja Zdrowia, komunikat prasowy, marzec 2013 r.29 http://who.int/mediacentre/factsheets/fs364/en/30 http://www.unmillenniumproject.org/goals/

http://www.oecd.org/dev/development-gender/Unpaid_care_work.pdf

http://www.unmillenniumproject.org/goals/

http://www.unmillenniumproject.org/goals/

10


Do realizacji celów w ramach każdego priorytetu wykorzystane zostanie połączenie wymienionych poniżej instrumentów ustawodawczych, instrumentów o charakterze nieustawodawczym oraz instrumentów finansowania, w tym:• włączenie kwestii równouprawnienia płci do wszystkich działań UE (zob. sekcja 4);• egzekwowanie przepisów dotyczących równego traktowania;• programy finansowania UE na lata 2014–2020 (zob. sekcja 5);• ciągłe usprawniane gromadzenie danych przy wsparciu Eurostatu, Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE), Euro-

foundu, Rady Europy (RE) oraz Agencji Praw Podstawowych (FRA);• wymiany dobrych praktyk oraz partnerskie uczenie się państw członkowskich od siebie nawzajem i współpraca ze wszystkimi podmio-

tami (zob. sekcja 6); oraz• coroczny przegląd przeprowadzonych działań podstawowych związany z przygotowywaniem rocznych sprawozdań z postępów w zakre-

sie równości kobiet i mężczyzn, mający na celu ocenę potrzeby podjęcia dodatkowych działań.

3.1. Zwiększanie uczestnictwa kobiet w rynku pracy i równej niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn

CeleAby osiągnąć cel UE, polegający na osiągnięciu wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn wynoszącego 75 % w 2020 r., a w szczególności aby wyeliminować zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn pod względem zatrudnienia, konieczne będzie podjęcie skoordynowanych wysiłków w celu ułatwienia kobietom uczestnictwa w rynku pracy. Jak podkreślono w programie prac na 2016 r., obejmie to ułatwienie zachowania równowagi między obowiązkami związanymi z opieką a zawodowymi. Wymaga to również bardziej równomiernego rozłożenia czasu poświęconego obowiązkom związanym z opieką i domowym. Należy zrealizować cele barcelońskie31 w zakresie opieki nad dziećmi i wraz z państwami członkowskimi zastanowić się nad możliwością podwyższenia wymagań w ramach tych celów i ich poszerzenia, aby objęły swoim zakresem opiekę nad innymi osobami na utrzymaniu. Przedsiębiorczość kobiet, równouprawnienie płci w sektorze badawczo--naukowym oraz integracja migrantek na rynku pracy stanowią dalsze elementy równej niezależności ekonomicznej.

DZIAŁANIA PODSTAWOWE SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU POWYŻSZYCH CELÓW

Kontynuacja działań na rzecz zwiększania uczestnictwa kobiet w rynku pracy oraz godzenia życia zawodowego z rodzinnym, uzupełniona nową i szeroko zakrojoną inicjatywą mającą na celu wyeliminowanie problemów związanych z zachowaniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, z którymi mają do czynienia pracujący rodzice i opiekunowie32 (2016–2019):

- modernizacja aktualnych ram prawnych UE: zapewnienie lepszego egzekwowania i w stosownych przypadkach przyjęcie ustawodaw-stwa w dziedzinach dotyczących rozwiązań w zakresie urlopu i elastycznego czasu pracy w porozumieniu z partnerami społecznymi33 w celu zapewnienia rodzicom i osobom pełniącym obowiązki opiekuńcze lepszej równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym (2016–2019);

31 Opieka nad 33 % dzieci poniżej 3 roku życia oraz 90 % dzieci w wieku od 3 lat do wieku, w którym zaczyna się obowiązek szkolny.32 Program prac Komisji na 2016 r., załącznik I, działanie 2; http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_just_012_new_initiative_replacing_maternity_leave_directive_en.pdf33 Komisja Europejska (2015), Pierwszy etap konsultacji z partnerami społecznymi zgodnie z art. 154 TFUE dotyczących ewentualnego działania mającego na celu wyeliminowanie problemów

związanych z zachowaniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, z którymi mają do czynienia pracujący rodzice i opiekunowie, C(2015) 7754 final.

http://ec.europa.eu/smart-

11


- określenie szeroko zakrojonych ram politycznych wspierających uczestnictwo rodziców w rynku pracy oraz bardziej równomierne wyko-rzystanie rozwiązań w zakresie urlopu i elastycznego czasu pracy, w tym rozważenie ewentualnej analizy porównawczej, ukierunkowa-nego stosowania narzędzi finansowych UE w celu wsparcia państw członkowskich oraz podnoszenia świadomości (2016);

- stałe monitorowanie i wsparcie państw członkowskich w osiąganiu celów barcelońskich w zakresie opieki nad dziećmi (w skali roku); uwzględnianie wyników konsultacji społecznych dotyczących zachowania równowagi między życiem zawodowym a życiem prywat-nym34, rozważenie przeprowadzenia konsultacji z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami dotyczących sposobów pod-wyższenia wymagań w ramach celów barcelońskich oraz rozważenie możliwości zastosowania bardziej kompleksowego podejścia, np. objęcia ich zakresem opieki nad innymi osobami na utrzymaniu, dostępności i jakości (2016);

- wspieranie państw członkowskich w ich wysiłkach zmierzających do zwiększenia uczestnictwa kobiet w rynku pracy, ścisłe monitoro-wanie krajowych działań reformatorskich w ramach europejskiego semestru zgodnie z wytycznymi dotyczącymi zatrudnienia35 oraz w stosownych przypadkach wydawanie zaleceń poszczególnym krajom (co roku); oraz

- dalsze wsparcie przedsiębiorstw w ich staraniach zmierzających do zwiększenia uczestnictwa kobiet w rynku pracy poprzez ułatwienie dostępu do platform Karty różnorodności36 (w toku).

Ponadto w dalszym ciągu będą czynione zwiększone wysiłki ze szczególnym uwzględnieniem:

- oceny dyrektywy w sprawie zabezpieczenia społecznego37 oraz działań następczych podejmowanych w związku z jej skutkami; sporzą-dzenie sprawozdania w sprawie wdrażania dyrektywy w sprawie osób prowadzących działalność na własny rachunek38 oraz możliwych działań następczych (2016);

- włączenie aspektu płci do procesu wdrażania Europejskiego programu w zakresie migracji39, eliminowanie barier dla zatrudnienia i roz-woju kariery migrantek; pomaganie państwom członkowskim w pełnym wykorzystaniu możliwości oferowanych przez Europejski Fun-dusz Społeczny (EFS) w tym zakresie (2016–2019);

- podnoszenie świadomości w celu promowania przedsiębiorczości kobiet, w tym poprzez uruchomienie platformy internetowej dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą (2016), utworzenie europejskiej sieci kobiecych aniołów biznesu (2016) oraz sieci kobiecych centrów przedsiębiorczości internetowej (2016–2017); oraz

- promowanie zmian instytucjonalnych w organizacjach badawczych w celu usunięcia barier dla równouprawnienia płci oraz zaangażowa-nie wszystkich organizacji badawczych w realizację planów na rzecz równouprawnienia płci (2016–2017).

34 http://ec.europa.eu/justice/newsroom/gender-equality/opinion/1511_roadmap_reconciliation_en.htm35 Przyjętymi przez Radę EPSCO dnia 5 października 2015 r.36 http://ec.europa.eu/justice/discrimination/diversity/index_en.htm37 Dyrektywa 79/7/EWG w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego; por. program prac Komisji na

2015 r., załącznik III, pkt 60.38 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylająca

dyrektywę Rady 86/613/EWG.39 COM(2015) 240 final.

http://ec.europa.eu/justice/newsroom/gender-equality/opinion/1511_roadmap_reconciliation_en.htm

http://ec.europa.eu/justice/discrimination/diversity/index_en.htm

12


3.2. Zmniejszanie zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć, a tym samym zwalczanie ubóstwa wśród kobiet

CeleCel polegający na zmniejszeniu zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć, a tym samym zwalczaniu ubó-stwa wśród kobiet, został potwierdzony. Wymaga to w szczególności znacznego zmniejszenia nierówności w sektorach gospodarczych oraz w zawodach, zwiększenia ogólnej liczby płatnych godzin pracy kobiet, zwiększenia świadomości i skutecznego wdrażania przepisów dotyczących równości wynagrodzeń. Wymaga to również strategii politycznych i środków na rzecz osób narażonych na występowanie określonych barier dla wejścia na rynek pracy, takich jak migrantek i osób samotnie wychowujących dzieci. Ponadto należy eliminować przyczyny i konsekwencje zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, ponieważ stanowią one przeszkodę dla niezależności ekonomicznej kobiet w starszym wieku, w przypadku gdy są w większym stopniu zagrożone ubóstwem niż mężczyźni.

PODSTAWOWE DZIAŁANIA SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU POWYŻSZYCH CELÓW

- dalsze usprawnianie wdrażania i egzekwowania zasady równości wynagrodzeń poprzez przeprowadzenie oceny dyrektywy 2006/54/WE40 (2016–2017) oraz rozważenie między innymi:

i. zwiększenia przejrzystości płac na podstawie sprawozdania, które ma zostać sporządzone, w sprawie działań podjętych przez państwa członkowskie w celu wdrożenia zalecenia Komisji41;ii. wpływu aktualnego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości dotyczącego wykorzystania płci jako czynnika aktuarialnego wpływającego na emerytury ustawowe oraz prywatne umowy ubezpieczenia na sektor emerytur zakładowych, którego skutkiem może być zapobieżenie niższym emeryturom dla kobiet na podstawie ich dłuższego średniego trwania życia;iii. sankcji służących zwiększeniu odstraszającego efektu zakazu dyskryminacji płacowej; oraziv. skutecznego i efektywnego funkcjonowania organów ds. równości w celu ułatwienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla ofiar dyskryminacji;

- dalsze wsparcie wysiłków państw członkowskich zmierzających do zapewnienia równości płac oraz zwalczenia przyczyn zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć; zastosowanie europejskiego semestru (w skali roku);

- współpraca z organami ds. równości i wspieranie przedsiębiorstw w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia równego wynagrodzenia poprzez upraszczanie platform Kart różnorodności (w toku);

- dalsze promowanie europejskiego Dnia Równej Płacy poprzez działalność informacyjną prowadzoną w całej Europie w celu dotarcia do państw członkowskich; podnoszenie świadomości w zakresie związku między płacą, zarobkami a uprawnieniami emerytalno-rentowny-mi w starszym wieku (w skali roku);

40 Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana).

41 Zalecenie Komisji C(2014) 1405 final w sprawie wzmocnienia zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn dzięki przejrzystości.

13


- rozważenie wprowadzenia dalszych środków na rzecz poprawy równowagi płci w sektorach gospodarki i zawodach; korzystanie z możli-wości oferowanych przez wielką koalicję na rzecz cyfrowych miejsc pracy42 w celu wsparcia środków podnoszących umiejętności cyfrowe wśród kobiet i dziewcząt oraz promujących zatrudnienie kobiet w sektorze ICT (w latach 2016–2017); działania na rzecz podnoszenia świadomości wyborów w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego (w latach 2018–2019);

- promowanie równouprawnienia płci na wszystkich poziomach kształcenia i w ramach wszystkich rodzajów kształcenia, w tym w od-niesieniu do wyboru kierunku studiów i kariery zawodowej w zależności od płci, przy wykorzystaniu istniejących narzędzi współpracy w zakresie polityki i instrumentów finansowania w stosownych przypadkach, zgodnie z priorytetami określonymi w ramach programu „Kształcenia i szkolenie 2020” (2016–2019);

- ciągłe opracowywanie we współpracy z państwami członkowskimi kompleksowego zestawu środków43 w celu wyeliminowania szeregu przyczyn zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, w tym opracowanie wskaźnika do celów mierzenia i monitorowania tych przyczyn oraz środków łagodzących czynniki związane z płcią, np. w odniesieniu do opieki (2016–2017).

42 https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/grand-coalition-digital-jobs-043 Na podstawie konkluzji Rady EPSCO z czerwca 2015 r. Equal income opportunities for women and men: closing the gender gap in pensions (równe perspektywy dochodów dla kobiet i mężczyzn:

eliminowanie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć).

https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/grand-coalition-digital-jobs-0

14


3.3. Promowanie równości w procesach decyzyjnych

CelePonownie potwierdza się cel osiągnięcia lepszej równowagi płci na stanowiskach kierowniczych, a w szczególności co najmniej 40-pro-centowej reprezentacji niedostatecznie reprezentowanej płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie. Promowanie równości w procesach decyzyjnych wymaga również lepszej równowagi płci wśród dyrektorów wykonawczych głów-nych przedsiębiorstw giełdowych oraz wśród napływających kandydatów. W uzupełnieniu tych wysiłków należy gromadzić informacje, podejmować działania na rzecz rozwiązania problemu nadmiernej reprezentacji mężczyzn na decyzyjnych stanowiskach w organizacjach badawczych oraz wdrażać środki promujące równowagę płci w politycznych procesach decyzyjnych i w życiu publicznym, w tym w sporcie. Za przykład posłużą administracje europejskie. Komisja obrała sobie za cel, że do końca 2019 r. kobiety będą stanowiły 40 % pracowników kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla (zob. załącznik 3).


- kontynuowanie wspierania przyjęcia do 2016 r. wniosku z 2012 r. dotyczącego dyrektywy w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie44, ścisłe monitorowanie transpozycji i wdrażania oraz wspie-ranie innych ukierunkowanych inicjatyw mających na celu poprawę równowagi płci w procesach decyzyjnych, w tym wytycznych dla państw członkowskich (w toku);

- kontynuowanie gromadzenia i rozpowszechniania danych dotyczących reprezentacji kobiet i mężczyzn na stanowiskach decyzyjnych wysokiego szczebla przy ścisłej współpracy z Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (w toku);

- rozważenie środków służących poprawie równowagi płci w zakresie podejmowania decyzji politycznych oraz dalsze zachęcanie państw członkowskich i wspieranie działań organów krajowych promujących równowagę płci na stanowiskach związanych z podejmowaniem decyzji politycznych i publicznych (2018 r.);

- udzielenia państwom członkowskim wskazówek w zakresie wspólnego podejścia do realizacji celów ilościowych w odniesieniu do stano-wisk decyzyjnych w dziedzinie badań (2016 r.);

- osiągnięcie celu, w ramach którego do końca mandatu Komisji kobiety będą stanowiły w Komisji 40 % kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla (w toku).

44 Program prac Komisji na 2016 r., załącznik III, pozycja 3.

15


3.4. Zwalczanie przemocy ze względu na płeć oraz ochrona i wspieranie ofiar

CeleZwalczanie przemocy ze względu na płeć oraz ochrona i wspieranie ofiar będą nadal traktowane jako zadania priorytetowe. Wyelimino-wanie tego rodzaju przemocy wymaga podjęcia większych wysiłków przez wszystkie podmioty, w tym państwa członkowskie, na rzecz poprawy dostępności, jakości i wiarygodności danych, podnoszenia świadomości, zmiany postaw, zapobiegania takiej przemocy, zapew-nienia ofiarom lepszego wsparcia i dostępu do sprawiedliwości oraz pełnej transpozycji i pełnego wdrożenia odpowiednich przepisów UE.


- przystąpienie UE do Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej zgodnie z zakresem kompetencji UE i z uwzględnieniem skutków prawnych tego przystąpienia; następnie wdrożenie postanowień tej konwencji i dalsze wspieranie osiągania postępów przez państwa członkowskie w zakresie jej ratyfikacji (2016 r.)45;

- kontynuacja egzekwowania dyrektywy w sprawie praw ofiar i przepisów dotyczących europejskich nakazów ochrony, w szczególności w celu zapewnienia dostępu do ochrony i wsparcia osobom narażonym na przemoc ze względu na płeć (w toku);

- dalsza poprawa dostępności, jakości i wiarygodności danych dotyczących przemocy ze względu na płeć poprzez współpracę z Eurosta-tem46, Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn i Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej (w toku); kontynuowanie gromadzenia porównywalnych danych dotyczących przemocy ze względu na płeć w sporcie za pośrednictwem szczegółowego badania (2016 r.);

- dalsze ukierunkowane działania mające na celu wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć oraz podnoszenie pozio-mu świadomości (2017 r.);

- kontynuacja promowania zmian w postawach i zachowaniu poprzez działania służące podnoszeniu świadomości, w tym odpowiednie działania promujące Międzynarodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Narządów Płciowych Kobiet (6 lutego) i Międzynarodowy Dzień przeciw Przemocy wobec Kobiet (25 listopada) (w skali roku);

- kontynuacja wdrażania środków określonych w komunikacie Położenie kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych47 i stosowania odpowiednich instrumentów w celu wykorzenienia praktyki okaleczania żeńskich narządów płciowych oraz czerpanie z tego doświad-czenia w celu wyeliminowania innych szkodliwych praktyk; opracowanie internetowej platformy wiedzy na temat okaleczania żeńskich narządów płciowych dla odpowiednich specjalistów (2016–2017); oraz

- podejmowanie niezbędnych dalszych działań w związku ze sprawozdaniem oceniającym zachowanie przez państwa członkowskie zgod-ności z dyrektywą w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi (2016 r.) i zapewnienie zajęcia się aspektem płci w handlu ludźmi (w toku).

45 http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_just_010_istanbul_convention_en.pdf46 Na pewnym etapie takie działanie mogłoby wymagać uregulowań prawnych (regulacji statystycznych), w zależności od wyniku prac rozwojowych.47 C0M(2013) 833 final.

http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_just_010_istanbul_convention_en.pdf

16


3.5. Promowanie równouprawnienia płci i praw kobiet na świecie

CeleOchrona i promowanie praw kobiet i dziewcząt oraz równouprawnienia płci stanowią polityczny priorytet w stosunkach zewnętrznych UE, a UE usilnie dąży do odgrywania przewodniej roli w tym zakresie. Są to konieczne warunki wstępne zrównoważonego rozwoju sprzyjające-go równemu traktowaniu i włączeniu społecznemu stanowiące same w sobie istotne wartości i cele. Stanowią one także warunek wstępny pokoju i bezpieczeństwa na świecie i pomagają w zwalczaniu radykalizmu i ekstremizmu, które umniejszają rolę kobiet oraz naruszają ich prawa i godność. UE jest nadal w pełni zaangażowana w promowanie, ochronę i wykonywanie wszystkich praw człowieka oraz w pełne i skuteczne wdrażanie zobowiązań na rzecz praw kobiet na wszystkich forach międzynarodowych, w szczególności Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet48 w ramach pekińskiej platformy działania ONZ49 i programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju.

Prawa kobiet i dziewcząt, równouprawnienie płci i wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt stanowią podstawę programu działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 zarówno jako odrębny cel50, jak i zagadnienie przekrojowe zintegrowane z zadaniami i wskaźnikami w ramach wszystkich celów w zakresie zrównoważonego rozwoju51. Kwestie te powinny rzutować w zasadniczy sposób na stosowanie finansowych i niefinansowych środków wdrażania programu działań do roku 2030, a także określonych w nim mechanizmów przeglądu, monitorowania i rozliczania. Z uwagi na to, że program działań ma ogólne zastosowanie do wszystkich państw, w tym do państw członkowskich UE, konieczne jest zapewnienie spójności między polityką wewnętrzną a polityką zewnętrzną na wszystkich pozio-mach. W ramach procesu akcesyjnego należy również kontynuować przeprowadzanie oceny dotyczącej równouprawnienia płci i przyjęcia wspólnotowego dorobku prawnego w zakresie równouprawnienia płci.


Należy wdrożyć plan działania ustanowiony we wspólnym dokumencie roboczym służb Komisji pt. „Równość płci i wzmocnienie pozycji kobiet: jak odmienić los dziewcząt i kobiet w kontekście stosunków zewnętrznych UE w latach 2016–2020?”52 (2016–2019) we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i państwami członkowskimi i zgodnie z tymi nowymi ramami unijnych działań w zakresie rów-nouprawnienia płci w kontekście stosunków zewnętrznych należy:

- we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i państwami członkowskimi orędować za promowaniem równouprawnienia płci i praw kobiet w ramach wdrażania i monitorowania programu działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz wdrażania pekińskiej platformy działania (w toku);

- we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i państwami członkowskimi promować równouprawnienie płci oraz promować i chronić prawa dziewcząt i kobiet poprzez plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji, kompleksowe podejście do wdraża-nia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i 1820 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa oraz wytyczne UE z 2008 r. w sprawie aktów przemocy wobec kobiet i dziewcząt (w toku);

48 http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/49 http://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/platform/50 Cel 5.51 https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld52 SWD(2015) 182 final, 21.9.2015; zatwierdzony przez Radę w dniu 26 października 2015 r.

http://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/platform/

http://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/platform/

https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld


17


- kontynuować finansowanie i monitorowanie działań promujących równouprawnienie płci w ramach współpracy na rzecz rozwoju i współ-pracy sąsiedzkiej oraz pomocy humanitarnej, w tym poprzez systematyczne stosowanie wskaźników polityki równości płci OECD53 w ra-mach współpracy na rzecz rozwoju oraz wskaźnika równości płci i wieku54 w ramach wszelkich operacji humanitarnych finansowanych ze środków unijnych, aby ocenić, czy zidentyfikowano i zaspokojono potrzeby mężczyzn i kobiet w każdym wieku oraz czy zidentyfikowano i wyeliminowano trudności, z którymi się spotykają (w toku); oraz

- kontynuować ścisłe monitorowanie i wspieranie zgodności działań państw kandydujących i potencjalnych państw kandydujących z kry-teriami kopenhaskimi dotyczącymi członkostwa w UE w odniesieniu do praw człowieka, w tym równości kobiet i mężczyzn; kontynuować wysiłki zmierzające do włączenia kwestii uwzględniania aspektu płci do wszystkich odpowiednich programów finansowanych za pośred-nictwem Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI).

53 http://www.oecd.org/investment/stats/37461060.pdf54 http://ec.europa.eu/echo/files/policies/sectoral/gender_age_marker_toolkit.pdf

18


4. WŁĄCZENIE KWESTII RÓWNOUPRAWNIENIA PŁCI DO WSZYSTKICH DZIAŁAŃ I STRATEGII POLITYCZNYCH UE

Poza określonymi powyżej działaniami podstawowymi55 równouprawnienie płci będzie nadal promowane poprzez włączanie kwestii rów-nouprawnienia płci do każdego aspektu interwencji UE (przygotowywania, opracowywania, wdrażania, monitorowania i oceny strategii politycznych, środków prawnych i programów wydatków), tj. poprzez uwzględnianie aspektu płci56. Oznacza to ocenianie wpływu działań UE zarówno na kobiety, jak i na mężczyzn oraz podejmowanie odpowiedzialności za wszelkie konieczne ponowne dostosowania, po to aby kobiety i mężczyźni mieli takie same korzyści i aby nie utrwalano nierówności.

Uwzględnianie aspektu płci będzie kontynuowane poprzez włączanie aspektów równouprawnienia płci57 do ocen wpływu, zgodnie z zasa-dami lepszego stanowienia prawa.Ponadto zespół ds. równość kobiet i mężczyzn złożony z przedstawicieli różnych służb (w ramach którego reprezentowane są wszystkie służby Komisji i który spotka się co najmniej dwa razy do roku) będzie nadal monitorował włączanie kwestii równouprawnienia płci do polityki, działań prawnych i działań w ramach programów wydatków, w tym kwestii budżetowych, w ramach wszystkich obszarów polityki UE oraz będzie kierował tym włączaniem, a także rozważy opublikowanie sprawozdania dotyczącego uwzględniania aspektu płci w kontekście Komisji w 2017 r. Sprawozdanie to będzie uzupełniało określone powyżej działania podstawowe poprzez przedstawienie aspektów sektorowych, takich jak równouprawnienie płci w obszarach transportu, energii elektrycznej, kształcenia, zdrowia, opodatkowania, rolnictwa, handlu, polityki regionalnej, gospodarki morskiej i ochrony środowiska.

55 Niektóre z nich obejmują środki w zakresie uwzględniania aspektu płci w określonych obszarach polityki (np. zatrudnieniu, migracji, stosunkach zewnętrznych).56 Artykuł 8 TFUE: „We wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet”.57 Zob. w szczególności narzędzie 16 w zestawie narzędzi w zakresie lepszego stanowienia prawa: http://ec.europa.eu/smart-regulation/guidelines/docs/br_toolbox_en.pdf

http://ec.europa.eu/smart-regulation/guidelines/docs/br_toolbox_en.pdf

19


5. FINANSOWANIE UE NA RZECZ WSPARCIA RÓWNOUPRAWNIENIA PŁCI

Jeżeli konieczne są działania podstawowe i uwzględnianie aspektu płci, to konieczne jest również uruchomienie odpowiednich środków finan-sowych na szczeblu unijnym. Sporządzanie budżetu z uwzględnieniem aspektu płci58 nie jest praktyką systematycznie stosowaną w ramach unijnego budżetu ogólnego59, ale w programach finansowania z budżetu ogólnego na lata 2014–2020 przewiduje się środki promowania równouprawnienia płci i uwzględniania aspektu płci w szeregu kluczowych obszarów polityki, na przykład:

• europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, w szczególności Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, są głównymi dźwigniami finansowymi promowania równości, np. w zakresie dostępu do zatrudnienia, systemu przebiegu i oceny ka-riery, godzenia życia zawodowego z rodzinnym, równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości, integracji migrujących kobiet na rynku pracy i inwestycji w zapewnianie infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi;

• projekty krajowe wspierające równą niezależność ekonomiczną, pokonywanie sztywnego podejścia do przypisywanych płciom ról i stereotypów, a także podnoszenie świadomości w zakresie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć oraz przyczyn i konsekwencji tego zróżnicowania, będą współfinansowane w ramach programu „Prawa, równość i obywatelstwo”. W ramach tego programu realizowane będą także inwestycje w zakresie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet poprzez finansowanie projektów wspierających ofiary przemocy, szkolenie odpowiednich specjalistów, podnoszenie świadomości i zapobieganie przemocy związa-nej ze szkodliwymi praktykami;

• za pośrednictwem wsparcia na rzecz bezpieczniejszej infrastruktury cyfrowych usług internetowych, finansowanego w ramach instrumentu „Łącząc Europę” finansowane będą telefony zaufania w państwach członkowskich dla młodych ofiar cyberprzemocy (którymi dwa razy częściej są dziewczęta niż chłopcy);

• przez następne siedem lat przydzielane będzie finansowanie na rzecz równouprawnienia płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt za pośrednictwem programu tematycznego dotyczącego globalnych dóbr publicznych i wyzwań w ramach Instrumentu Finansowania Współ-pracy na rzecz Rozwoju wspierającego współpracę zewnętrzną UE; oraz

• kwestie równouprawnienia płci są uwzględnione w programie Erasmus+, unijnym programie finansowania na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu (2014–2020).

W celu sprawdzenia skuteczności i efektywności finansowania na rzecz równouprawnienia płci stosowane będą mechanizmy przewidziane w przepisach i odpowiednie komitety ds. programów, które będą między innymi służyły w stosownych przypadkach ocenie sprawozdań państw członkowskich z wdrażania.

W załączniku 4 przedstawiono przegląd finansowania na poziomie UE w wysokości 6,17 mld EUR przydzielonego na realizację celów i założeń przedmiotowego strategicznego zaangażowania.

58 tj. ocena budżetu na podstawie aspektu płci, przy uwzględnieniu kwestii płci na wszystkich poziomach procedury budżetowej oraz przy restrukturyzacji dochodów i wydatków w celu promowan-ia równouprawnienia płci.

59 Należy zauważyć, że nie istnieje także żadna określona metoda sporządzania budżetu w odniesieniu do innych strategii politycznych, takich jak strategie w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej, którą można by uwzględnić.

Zgodnie z obowiązkami wynikającymi z Traktatu kwestia równouprawnienia płci zostanie uwzględniona w ramach przygotowywa-nia generacji programów finansowania UE na okres po 2020 r.

20


6. WSPÓŁPRACA ZE WSZYSTKIMI PODMIOTAMIKontynuowana będzie ścisła współpraca z instytucjami i zainteresowanymi stronami działającymi w obszarze równouprawnienia płci (państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim, Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, partnerami społecznymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, organami ds. równości, organizacjami międzynarodowymi i agencjami UE). Współpraca ta będzie miała wiele form: od dwustronnych i wielostronnych wymian po zorganizowane dialogi.

Działania będą prowadzone zgodnie z obowiązującymi w państwach członkowskich krajowymi dokumentami strategicznymi dotyczącymi obszaru równouprawnienia płci i postępami odnotowanymi w tym obszarze w poszczególnych państwach członkowskich, a wymiana dobrych praktyk między państwami członkowskimi zostanie uproszczona za pośrednictwem programu wzajemnego uczenia się. Kontynu-owana będzie także współpraca z państwami członkowskimi za pośrednictwem grupy wysokiego szczebla ds. uwzględniania aspektu płci.

Komitet Doradczy ds. Równości Szans dla Kobiet i Mężczyzn, w skład którego wchodzą reprezentanci państw członkowskich, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie, będzie nadal doradzał Komisji w sprawach związanych z inicjatywami strategicznymi i ustawo-dawczymi. Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn będzie nadal odgrywał ważną rolę w zakresie opracowywania i wymiany wiarygodnych dowodów i danych w celu wsparcia kształtowania polityki opartego na dowodach, np. za pośrednictwem opracowanego przez nią wskaźnika równouprawnienia płci60.

Zachęca się Parlament Europejski i Radę do aktywnego angażowania się w tę współpracę.

7. MONITOROWANIE I OCENAKontynuowane będzie regularne monitorowanie wdrażania powyższych działań. Postępy, w tym przykłady praktyki realizowanej w pań-stwach członkowskich, będą zgłaszane co roku, między innymi w oparciu o cele i wskaźniki określone w załącznikach 1 i 2.

Z zastrzeżeniem wniosków sformułowanych w sprawozdaniu rocznym z 2017 r. w roku 2018 mogłyby zostać podjęte rozmowy na naj-wyższym szczeblu z udziałem Parlamentu Europejskiego, prezydencji Rady i kluczowych zainteresowanych stron, takich jak europejscy partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie, mające na celu zrobienie śródokresowego bilansu, zidentyfikowanie wyzwań i omówie-nie sposobów dalszych działań.

60 http://eige.europa.eu/rdc/eige-publications/gender-equality-index-2015-measuring-gender-equality- european-union-2005-2012-report.

http://eige.europa.eu/rdc/eige-publications/gender-equality-index-2015-measuring-gender-equality-european-union-2005-2012-report

http://eige.europa.eu/rdc/eige-publications/gender-equality-index-2015-measuring-gender-equality-european-union-2005-2012-report

http://eige.europa.eu/rdc/eige-publications/gender-equality-index-2015-measuring-gender-equality-

21


Załącznik 1: Cele, działania, odpowiedzialność i wskaźniki1. Zwiększanie uczestnictwa kobiet w rynku pracy i równej niezależności ekonomicznej kobiet

i mężczyzn

Cele

- realizacja celu UE, jakim jest osiągnięcie w 2020 r. wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn wynoszącego 75 % oraz wyeliminowanie różnic w poziomie zatrudnienia kobiet;

- równiejszy podział czasu poświęconego obowiązkom opiekuńczym i domowym, poprawione możliwości w zakresie za-chowania równowagi między obowiązkami opiekuńczymi a obowiązkami zawodowymi;

- realizacja celów barcelońskich w zakresie opieki nad dziećmi i rozważenie dokładnego zastanowienia się wspólnie z państwami członkowskimi nad możliwością podwyższenia wymagań w ramach tych celów i poszerzenia ich, aby obję-ły swoim zakresem opiekę nad innymi osobami na utrzymaniu;

- promowanie przedsiębiorczości kobiet i równouprawnienia płci w sektorze badań; - lepsza integracja migrujących kobiet na rynku pracy.

22


DZIAŁANIA ODPOWIEDZIALNOŚĆ HARMONOGRAM

Kontynuowanie działań na rzecz zwiększania uczestnictwa kobiet w rynku pracy oraz łączenia życia zawodowego z rodzinnym, uzupełniona nową inicjatywą mającą na celu sprostanie wyzwaniom w zakresie zachowania równowagi mię-dzy życiem zawodowym a prywatnym, na które narażeni są pracujący rodzice i opiekunowie: - modernizacja ram prawnych UE: zapewnienie lepszego egzekwowania i w stosow-nych przypadkach przyjęcie przepisów w dziedzinach urlopu i elastycznych warun-ków pracy, w konsultacji z partnerami społecznymi, w celu zapewnienia rodzicom i osobom wykonującymi obowiązki opiekuńcze lepszej równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym;*

- określenie szeroko zakrojonych ram politycznych wspierających uczestnictwo rodziców w rynku pracy oraz bardziej wyrównane korzystanie z urlopu i elastycznych warunków pracy, w tym rozważenie ewentualnej analizy porównawczej, ukierunko-wanego stosowania narzędzi finansowych UE w celu wsparcia państw członkowskich oraz podnoszenia świadomości;**

- kontynuowanie monitorowania i wspierania państw członkowskich w osiąganiu celów barcelońskich w zakresie opieki nad dziećmi;*** uwzględnianie wyników konsul-tacji społecznych dotyczących zachowania równowagi między życiem zawodo-wym a życiem prywatnym, rozważenie przeprowadzenia konsultacji z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, dotyczących podwyższenia wymagań w ramach celów barcelońskich, oraz rozważenie możliwości zastosowania bardziej kompleksowego podejścia obejmującego na przykład opiekę nad innymi osobami na utrzymaniu, dostępność i jakość;**

- wspieranie państw członkowskich w ich staraniach zmierzających do zwiększenia uczestnictwa kobiet w rynku pracy, ścisłe monitorowanie krajowych działań z zakresu reform w ramach europejskiego semestru zgodnie z wytycznymi dotyczącymi za-trudnienia; w razie potrzeby wydawanie zaleceń dla poszczególnych państw;***

- dalsze wspieranie wysiłków przedsiębiorstw zmierzających do zwiększenia uczestnic-twa kobiet w rynku pracy poprzez upraszczanie platform Karty różnorodności.****

Komisja:DG ds. Sprawiedliwo-ści / DG ds. Zatrud-nienia, Spraw Spo-łecznych i Włączenia Społecznego

* 2016–2019** 2016 *** w skali roku **** w toku

Ocena dyrektywy w sprawie zabezpieczenia społecznego oraz podejmowanie działań w następstwie jej wyników; sporządzenie sprawozdania z wdrażania dyrektywy w sprawie osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz możliwych działań następczych

Komisja: DG ds. Sprawiedliwości

2016

Włączenie aspektu płci do realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji w celu eliminacji barier dla zatrudnienia i systemu przebiegu i oceny kariery migrantek; wsparcie państw członkowskich w pełnym wykorzystaniu możliwości oferowanych przez EFS w tym obszarze

Komisja: DG do Spraw Wewnętrznych

2016–2019

23


WSKAŹNIKI POZIOM BAZOWY: ŚREDNIA UE (ROK)

Zróżnicowanie poziomu zatrudnienia ze względu na płeć (20–64 lat) 11,5 punktu procentowego (2014)

Zróżnicowanie poziomu zatrudnienia ze względu na płeć (20-64 lat) w ekwiwalentach pełnego czasu pracy

18,1 punktu procentowego (2014)

Zróżnicowanie poziomu zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy wśród rodziców ze względu na płeć

34,8 punktu procentowego (2013)

Czas spędzony w nieodpłatnej pracy związanej z opieką w ciągu tygodnia w podziale ze względu na płeć61

Mężczyźni: 8,9 %;kobiety: 26,4 % (2010)

Wymuszona praca w niepełnym wymiarze godzin spowodowana opieką nad dziećmi lub niesprawnymi dorosłymi w podziale ze względu na płeć62

Mężczyźni: 4,2 %;kobiety: 27,2 % (2014)

Dzieci pozostające pod opieką na podstawie formalnych ustaleń jako odsetek wszystkich dzieci w grupie wiekowej (dzieci w przedziale 0–3 lat i od 3 lat do wieku, w którym zaczy-na się obowiązek szkolny)

0–3 lat: 27 % 3–wiek szkolny: 82 % (2013)

Odsetek ludności aktywnej zawodowo (50–64 lat) opiekującej się osobami starszymi lub niepełnosprawnymi krewnymi co najmniej kilka dni w tygodniu w podziale na płeć63

Mężczyźni: 10 %;kobiety: 17 % (2011)

Różnice we wskaźniku zatrudnienia ze względu na płeć wśród obywateli państw trzecich 19,5 % (2014)

Różnice we wskaźniku zatrudnienia ze względu na płeć wśród nowych obywateli państw trzecich

22,3 % (2014)

Odsetek organizacji prowadzących badania, które przyjęły programy równości płci64 36 % (2014)

61 Eurofound.62 Eurostat („Główny powód zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy – podział według płci i wieku (%)” [lfsa_epgar]).63 Eurofound.64 SHE figures, broszura z 2015 r., na podstawie badania europejskiej przestrzeni badawczej z 2014 r. (PCountry, P17, P36) https://ec.europa.eu/research/swafs/pdf/pub_gender_equality/she_

figures_2015-leaflet-web.pdf


Podnoszenie świadomości w celu promowania przedsiębiorczości kobiet, w tym dzięki uruchomieniu platformy internetowej dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą*, utworzeniu europejskiej kobiecej sieci aniołów biznesu* i sieci kobiecych centrów przedsiębiorczości internetowej**

Komisja: DG ds. Rynku We-wnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP / DG ds. Sieci Ko-munikacyjnych, Treści i Technologii

*2016 **2016–2017

Promowanie zmian instytucjonalnych w organizacjach badawczych w celu usunięcia barier dla równouprawnienia płci oraz angażowanie wszystkich takich organizacji w realizację planów na rzecz równouprawnienia płci

Komisja: DG ds. Badań Naukowych i Innowacji

2016–2017

https://ec.europa.eu/research/swafs/pdf/pub_gender_equality/she_figures_2015-leaflet-web.pdf

https://ec.europa.eu/research/swafs/pdf/pub_gender_equality/she_figures_2015-leaflet-web.pdf

24


2. Zmniejszanie zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć, a tym samym zwalczanie ubóstwa wśród kobiet

Cele

- kontynuacja zmniejszania utrzymującego się zróżnicowania wynagrodzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć, a tym samym ograniczania nierównego dostępu kobiet i mężczyzn do środków finansowych;

- znaczące ograniczenie zróżnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn w sektorach gospodarki i zawodach; - zwiększenie ogólnej liczby godzin pracy kobiet; zapewnienie skutecznego wdrożenia przepisów dotyczących równego

wynagrodzenia; - usuwanie barier w dostępie grup szczególnie wrażliwych, takich jak migrantek i osób samotne wychowujących dzieci,

do rynku pracy; - rozwiązywanie kwestii dotyczących przyczyn i konsekwencji zróżnicowania emerytur ze względu na płeć.


Dalsze usprawnianie wdrażania i egzekwowania zasady równości wynagrodzeń w wyniku dokonania oceny dyrektywy 2006/54/WE65 oraz rozważenie między innymi: - zwiększenia przejrzystości płac na podstawie sprawozdania, które ma zostać sporządzone, w sprawie działań podjętych przez państwa członkowskie na rzecz wdrożenia zalecenia Komisji66;

- wpływu aktualnego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości dotyczącego użycia płci jako czynnika aktuarialnego wpływającego na emerytury ustawowe oraz prywatne umowy ubezpieczenia na sektor emerytur zakładowych, którego skutkiem może być zapobieżenie niższym emeryturom dla kobiet na podstawie ich dłuższego średniego trwania życia;

- sankcji służących zwiększeniu odstraszającego efektu zakazu dyskryminacji płaco-wej; oraz

- skutecznego i efektywnego funkcjonowania organów ds. równości w celu ułatwienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla ofiar dyskryminacji.


2016–2017

Dalsze wsparcie wysiłków państw członkowskich zmierzających do zapewnienia równości wynagrodzenia oraz zwalczenia przyczyn zróżnicowania wynagro-dzenia, zarobków i emerytur ze względu na płeć; zastosowanie europejskiego semestru (w skali roku)

Komisja: DG ds. Zatrud-nienia, Spraw Spo-łecznych i Włączenia Społecznego / DG ds. Sprawiedliwości

w skali roku

65 Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana).

66 C(2014) 1405 final.

25



Kontynuacja obchodzenia Dnia Równej Płacy przez prowadzenie ogólnoeuropej-skich działań informacyjnych obejmujących wszystkie państwa członkowskie; podnoszenie poziomu świadomości powiązań między wynagrodzeniem, zarob-kami i uprawnieniami emerytalno-rentownymi w starszym wieku

Komisja: DG ds. Spra-wiedliwości / DG ds. Komunikacji

w skali roku

Współpraca z organami ds. równości i wspieranie przedsiębiorstw w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia równego wynagrodzenia przez upraszczanie platform Kart różnorodności


w toku

Rozważenie wprowadzenia dodatkowych środków w celu poprawy równowa-gi płci w sektorach gospodarki i zawodach; zastosowanie wielkiej koalicji na rzecz cyfrowych miejsc pracy w celu wsparcia środków służących zwiększeniu umiejętności cyfrowych kobiet i dziewcząt i promowaniu zatrudnienia kobiet w sektorze ICT* oraz podnoszenie poziomu świadomości w kwestiach szkoleń edukacyjnych i zawodowych ... **

Komisja: DG ds. Sieci Komu-nikacyjnych, Treści i Technologii / DG ds. Edukacji i Kultury / DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włącze-nia Społecznego / DG ds. Badań Naukowych i Innowacji / DG ds. Sprawiedliwości / DG ds. Mobilności i Transportu

*2016–2017 **2018–2019

Promowanie równouprawnienia płci na wszystkich poziomach kształcenia i w ramach wszystkich typów kształcenia, w tym w odniesieniu do wyboru kierunku studiów i kariery zawodowej w zależności od płci, przy zastosowaniu odpowied-nio narzędzi koordynacji polityki i instrumentów finansowania zgodnie z priory-tetami określonymi w ramach programu „Kształcenie i szkolenie 2020”.

Komisja: DG ds. Edu-kacji i Kultury / DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego

2016–2019

Ciągłe opracowywanie we współpracy z państwami członkowskimi komplekso-wego zestawu środków67 w celu wyeliminowania szeregu przyczyn zróżnico-wania emerytur ze względu na płeć, w tym opracowanie wskaźnika do celów pomiarów i monitorowania tych przyczyn oraz środków łagodzących czynniki związane z płcią, np. w odniesieniu do opieki

Komisja: DG ds. Zatrud-nienia, Spraw Spo-łecznych i Włączenia Społecznego / DG ds. Sprawiedliwości

2016–2017

67 Na podstawie konkluzji Rady EPSCO z czerwca 2015 r.

26


WSKAŹNIKI ŚREDNIA UE (ROK)

Zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć 16,5 % (2013)

Ogólne zróżnicowanie zarobków ze względu na płeć 41,1 % (2012)

Segregacja płciowa w sektorach gospodarki i zawodach68 Sektory: 18,9 %; zawody: 26,9 % (2014)

Zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć 40,2 % (2012)69

Zróżnicowanie uprawnień emerytalnych ze względu na płeć 6,8 % (2012)70

Ubóstwo pracujących kobiet i mężczyzn Mężczyźni: 9,3 %; kobiety: 8,4 % (2014)

Wskaźnik zagrożenia ubóstwem i wykluczenie społeczne w starszym wieku (65+) Mężczyźni: 11,4 %; kobiety: 15,6 % (2014)

Rodzice samotnie wychowujący dzieci zagrożeni ubóstwem lub wykluczeniem społecznym

49,9 % (2013)

68 W tym analiza odsetka kobiet pracujących w różnych sektorach.69 W odniesieniu do emerytów w wieku 65–79, źródło: Sprawozdanie nt. adekwatności emerytur (2015) Komitetu Ochrony Socjalnej i Komisji Europejskiej.70 W przypadku osób w wieku 65–79, źródło: Sprawozdanie nt. adekwatności emerytur (2015) Komitetu Ochrony Socjalnej i Komisji Europejskiej.

27


3. Promowanie równości kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych

Cele

- Dalsze starania w zakresie poprawy równowagi płci na stanowiskach kierowniczych, w szczególności wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie (co najmniej 40 % niedostatecznie reprezentowanej płci);

- poprawa równowagi płci wśród dyrektorów wykonawczych głównych przedsiębiorstw giełdowych oraz wśród napływa-jących kandydatów;

- poprawa gromadzenia danych i równowagi płci na stanowiskach decyzyjnych w organizacjach badawczych; - poprawa równowagi płci w zakresie podejmowania decyzji politycznych i w życiu publicznym, w tym w sporcie; - osiągnięcie celu, jakim jest obejmowanie stanowisk kierowniczych wyższego i średniego szczebla w Komisji przez 40 %

kobiet do końca 2019 r.

DZIAŁANIA ODPOWIEDZIAL-NOŚĆ

HARMONO-GRAM

Kontynuacja wspierania przyjęcia do 2016 r. wniosku z 2012 r. dotyczącego dy-rektywy w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie71; ścisłe monitorowanie jego trans-pozycji i wdrażania; wspieranie innych ukierunkowanych inicjatyw mających na celu poprawę równowagi płci w procesach decyzyjnych, w tym wytyczne dla państw członkowskich


w toku

Kontynuacja gromadzenia i rozpowszechniania dalszych danych dotyczących repre-zentacji kobiet i mężczyzna na stanowiskach decyzyjnych wysokiego szczebla przy ścisłej współpracy z Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

Komisja: DG ds. Spra-wiedliwości, Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

w toku

Rozważenie środków służących poprawie równowagi płci w zakresie podejmowania decyzji politycznych oraz dalsze zachęcanie państw członkowskich i wspieranie dzia-łań organów krajowych promujących równowagę płci na stanowiskach związanych z podejmowaniem decyzji politycznych i publicznych


2018

Udzielenie państwom członkowskim wskazówek w zakresie wspólnego podejścia do realizacji celów ilościowych w odniesieniu do stanowisk decyzyjnych w dziedzinie badań

Komisja: DG ds. Badań Naukowych i Innowacji

2016

71 Zob. Program prac Komisji na 2016 r.

28



HARMONO-GRAM

Osiągnięcie celu, w ramach którego do końca mandatu Komisji kobiety będą stano-wiły w Komisji 40 % kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla

Komisja: DG ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa

w toku


Odsetek kobiet wśród członków organu decyzyjnego najwyższego stopnia w najwięk-szych spółkach zarejestrowanych w kraju i notowanych na giełdzie krajowej

21,2 % (kwiecień 2015 r.)

Odsetek kobiet wśród prezesów i dyrektorów generalnych w największych spółkach zarejestrowanych w kraju i notowanych na giełdzie krajowej

Prezesi: 7,1 %, dyrektorzy generalni: 3,6 % (kwiecień 2015)

Odsetek kobiet wśród członków wykonawczych i niewykonawczych dwóch organów decyzyjnego najwyższego stopnia największych spółek zarejestrowanych w kraju i notowanych na giełdzie krajowej

Dyrektorzy niewykonawczy: 22,5 %, kadra kierownicza wysokiego szczebla: 13,7 % (kwiecień 2015)

Odsetek kobiet na stanowisku kierownika instytucji szkolnictwa wyższego72 15,5 % (2010)

Odsetek kobiet w pojedynczych/niższych izbach parlamentów krajowych/federalnych i w Parlamencie Europejskim

29 % (maj 2015), Parlament Europejski: 37 %

Odsetek kobiet wśród członków rządów krajowych/federalnych i Komisji Europejskiej 27 % (maj 2015), Komisja Europejska: 32 %

Odsetek kobiet w Komisji na stanowiskach kierowniczych wyższego/średniego szczebla73

28 %/32 % (luty 2015)

72 SHE figures 2012.73 DG ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa

29


4. Zwalczanie przemocy ze względu na płeć oraz ochrona jej ofiar i ich wspieranie;

Cele

- zwalczanie przemocy ze względu na płeć; ochrona i wspieranie ofiar; - poprawa dostępności, jakości i wiarygodności danych; - podnoszenie poziomu świadomości, promowanie zmiany nastawienia i sprzyjanie działaniom zapobiegawczym; - poprawa wsparcia ofiar i dostępu do wymiaru sprawiedliwości; - eliminacja okaleczania żeńskich narządów płciowych.

DZIAŁANIA ODPOWIEDZIALNOŚĆ HARMONO-GRAM

Przystąpienie UE do Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej zgodnie z zakresem kompetencji UE i z uwzględnieniem skutków prawnych tego przystąpienia; następnie wdrożenie postanowień tej konwencji; dalsze zachęcanie państw członkowskich do prowadze-nia prac nad ratyfikacją;


2016

Kontynuacja egzekwowania dyrektywy w sprawie praw ofiar i przepisów dotyczą-cych europejskich nakazów ochrony, w szczególności w celu zapewnienia dostępu osobom narażonym na przemoc ze względu na płeć do ochrony i wsparcia


w toku

Dalsza poprawa dostępności, jakości i wiarygodności danych dotyczących prze-mocy ze względu na płeć dzięki współpracy z Eurostatem, Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn i Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej; a także kontynuacja gromadzenia porównywalnych danych dotyczących przemocy ze względu na płeć w sporcie za pośrednictwem szczegółowego badania*

Komisja: DG ds. Sprawiedliwości / Eurostat, Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, Agencja Praw Podsta-wowych Unii Europej-skiej *DG ds. Edukacji i Kultury

w toku * 2016

Dalsze ukierunkowane działania mające na celu wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć oraz podnoszenie poziomu świadomości


2017

30



Kontynuacja promowania zmian w postawach i zachowaniu poprzez działania słu-żące podnoszeniu świadomości, w tym odpowiednie działania promujące Między-narodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Narządów Płciowych Kobiet (6 lutego) i Międzynarodowy Dzień przeciw Przemocy wobec Kobiet (25 listopada)


w skali roku

Kontynuacja wdrażania środków określonych w komunikacie Położenie kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych; stosowanie odpowiednich instrumentów w celu wykorzenienia praktyki okaleczania żeńskich narządów płciowych; wyko-rzystanie związanych z tym doświadczeń do wyeliminowania innych szkodliwych praktyk; opracowanie internetowej platformy wiedzy na temat okaleczania żeńskich narządów płciowych dla odpowiednich specjalistów


2016–2017

Podejmowanie niezbędnych dalszych działań w związku ze sprawozdaniem ocenia-jącym zachowanie przez państwa członkowskie zgodności z dyrektywą w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi*; zapewnienie zajęcia się aspektem płci w handlu ludźmi**

Komisja: DG do Spraw We-wnętrznych / Komisja: DG ds. Sprawiedliwości

*2016 **w toku


Odsetek kobiet, które doświadczyły przemocy fizycznej lub seksualnej 33 % (marzec 2014)

Odsetek kobiet, które doświadczyły przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony partnera

22 % (marzec 2014)

Odsetek kobiet, które doświadczyły przemocy psychicznej ze strony partnera 43 % (marzec 2014)

Odsetek kobiet, które były molestowane seksualnie 55 % (marzec 2014)

31


5. Promowanie równouprawnienia płci i praw kobiet na świecie

Cele

- promowanie, ochrona i przestrzeganie wszystkich praw człowieka; pełne i skuteczne wdrażanie obowiązków i zobowią-zań na rzecz praw kobiet na wszystkich forach międzynarodowych, w szczególności Konwencji ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet w ramach pekińskiej platformy działania i programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju;

- zapewnienie, aby prawa kobiet i dziewcząt, równouprawnienie płci i wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt stanowiły kluczowy element finansowych i niefinansowych środków wdrażania, a także mechanizmów przeglądu, monitorowania i rozliczania programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030;

- zapewnienie, aby w ramach procesu akcesyjnego przeprowadzono ocenę dotyczącą równouprawnienia płci i przyjęcia wspólnotowego dorobku prawnego w zakresie równouprawnienia płci.


Należy wdrożyć plan działania ustanowiony we wspólnym dokumencie roboczym służb Komisji pt. Równość płci i wzmocnienie pozycji kobiet: zmiana życia dziewcząt i kobiet w kontekście stosunków zewnętrznych UE w latach 2016–2020?74 we współpracy z Europejską Służbą Działań Ze-wnętrznych i państwami członkowskimi; zgodnie z tymi nowymi ramami należy:

Komisja: DG ds. Współpracy Międzynaro-dowej i Rozwoju / DG ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności / DG ds. Polityki Sąsiedztwa i Ne-gocjacji w sprawie Rozszerzenia / Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej Europejska Służba Działań Zewnętrznych

2016–2019

- we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i państwami członkowskimi orędować za promowaniem równouprawnienia płci i praw kobiet w ramach wdrażania i monitorowania programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz wdrażania pekińskiej platformy działania;

Komisja: DG ds. Współpracy Mię-dzynarodowej i Rozwoju; Europej-ska Służba Działań Zewnętrznych

w toku

74 SWD(2015) 182 final, 21.9.2015; zatwierdzony przez Radę w dniu 26 października 2015 r.

32



- we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i państwa-mi członkowskimi promowanie równouprawnienia płci oraz promowanie i ochrona praw dziewcząt i kobiet w oparciu o plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji, kompleksowe podejście do wdrożenie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i 1820 na poziomie UE oraz wytyczne UE w sprawie aktów przemocy wobec kobiet i dziewcząt;

Komisja: DG ds. Współpracy Międzynaro-dowej i Rozwoju / DG ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludno-ści; Europejska Służba Działań Zewnętrznych

w toku

- dalsze finansowanie i monitorowanie działań promujących równouprawnienie płci w ramach współpracy na rzecz rozwoju i współpracy sąsiedzkiej oraz pomocy humanitarnej, w tym poprzez systematyczne stosowanie wskaźni-ków polityki równości płci OECD w ramach współpracy na rzecz rozwoju oraz wskaźników równości płci i wieku we wszystkich działaniach humanitar-nych finansowanych przez UE, aby ocenić, czy określono i zaspokojono wszystkie potrzeby i zlikwidowano zagrożenia dla mężczyzn i kobiet w każdym wieku;

Komisja: DG ds. Współpracy Międzynaro-dowej i Rozwoju / DG ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności

w toku

- dalsze ścisłe monitorowanie i wspieranie zgodności działań państw kandy-dujących i potencjalnych państw kandydujących z kryteriami kopenhaskimi dotyczącymi członkostwa w UE w odniesieniu do praw człowieka, w tym równości kobiet i mężczyzn; kontynuacja wysiłków na rzecz włączenia kwestii uwzględniania aspektu płci do wszystkich odpowiednich programów finansowanych za pośrednictwem Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI).

Komisja: DG ds. Polityki Są-siedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia

w toku

33


Wskaźniki (por. cel 5 określony w programie działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030)

Zaprzestanie wszystkich form dyskryminacji wobec wszystkich kobiet i dziewcząt na całym świecie

Wyeliminowanie wszelkich form przemocy wobec wszystkich kobiet i dziewcząt w sferze publicznej i prywatnej, w tym handlu ludźmi i seksualnego wykorzystywania lub innych rodzajów wykorzystywania

Wyeliminowanie wszelkich szkodliwych praktyk, takich jak małżeństwo dzieci, wczesne małżeństwo i wymuszone małżeństwo oraz okaleczanie żeńskich narządów płciowych

Uznanie i docenienie nieodpłatnej opieki i prac domowych poprzez zapewnienie usług publicznych, infrastruktury oraz polityki ochrony socjalnej oraz promowanie podziału odpowiedzialności w gospodarstwie domowym oraz rodzinie jako praktyki właści-wej z punktu widzenia państwa

Zapewnienie pełnego i skutecznego uczestnictwa kobiet oraz równości szans w zakresie obejmowania stanowisk przywódczych na wszystkich szczeblach procesu decyzyjnego w życiu politycznym, gospodarczym i publicznym

Zapewnienie powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw re-produkcyjnych zgodnie z ustaleniami programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju, pekińskiej platformy działania oraz dokumentów końcowych ich konferencji przeglądowych

- podjęcie reform na rzecz nadania kobietom równych praw do zasobów gospodarczych oraz dostępu do własności gruntów i innych form własności, usług finansowych, dziedziczenia i zasobów naturalnych oraz kontroli nad nimi zgodnie z prawem krajowym;

- zwiększenie wykorzystania technologii prorozwojowych, w szczególności technologii informacyjno-komunikacyjnych, w celu promowania wzmocnienia pozycji kobiet;

- przyjęcie i udoskonalenie stabilnej polityki oraz możliwego do egzekwowania ustawodawstwa na rzecz promowania równouprawnienia płci oraz wzmocnienia pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt na wszystkich szczeblach

34


6. Uwzględnianie aspektu płci, finansowanie równouprawnienia płci i współpraca ze wszystkimi podmiotami

Cele

- dalsze włączanie kwestii równouprawnienia płci do każdego aspektu interwencji UE (skuteczne uwzględnianie aspektu płci);

- dalsze zapewnianie skutecznego i efektywnego finansowania równouprawnienia płci na poziomie UE; - ścisła współpraca ze wszystkimi zainteresowanymi stronami działającymi na rzecz równouprawnienia płci.


HARMONO-GRAM

Kontynuacja udzielania wskazówek i ścisłej współpracy między służbami Komisji w zakresie kwestii dotyczących równouprawnienia płci za pośrednictwem międzyre-sortowej grupy ds. równości kobiet i mężczyzn

Komisja: DG ds. Spra-wiedliwości / wszyst-kie DG

w toku

Rozważenie wydania sprawozdania w sprawie uwzględniania aspektu płci w Komisji Komisja: DG ds. Spra-wiedliwości / wszyst-kie DG

2017

Dalsze zapewnianie finansowania równouprawnienia płci w ramach odpowiednich programów UE

Komisja: finansujące dyrekcje generalne

2017–2019

Uwzględnianie kwestii równouprawnienia płci w pracach nad przygotowaniem gene-racji unijnych programów finansowania po 2020 r.

Komisja: finansujące dyrekcje generalne

2017–2019

Stosowanie się do krajowych dokumentów strategicznych i zmian w obszarze równo-uprawnienia płci


2017

Dalsze upraszczanie wymiany dobrych praktyk między państwami członkowskimi przez program wzajemnego uczenia się


trzy razy w roku

Organizowanie regularnych posiedzeń grupy wysokiego szczebla ds. uwzględniania aspektu płci i Komitetu Doradczego ds. Równości Szans dla Kobiet i Mężczyzn


dwa razy w roku

Dalsze wydawanie sprawozdania z postępów w zakresie równouprawnienia płci w UE Komisja: DG ds. Sprawiedliwości

rocznie

Opracowanie wewnętrznych sprawozdań dotyczących realizacji działań Komisja: DG ds. Spra-wiedliwości / wszyst-kie DG

rocznie

35


WSKAŹNIKI

Opublikowane sprawozdanie w sprawie uwzględniania aspektu płci

Regulacje odpowiednich przyszłych programów finansowania

Przeprowadzona analizy krajowych dokumentów strategicznych

Liczba przeprowadzonych wymian dobrych praktyk

Liczba zorganizowanych posiedzeń

Opublikowane sprawozdania z postępów

Sporządzone sprawozdania z wdrożenia

36


Załącznik 2: Wybrane cele 1. Cele na poziomie UE

Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019 przyczyni się do osiągnięcia następujących celów:

CELE ŹRÓDŁO

Zróżnicowanie poziomu zatrudnienia ze względu na płeć (20-64 lat) na poziomie 0 %

Strategia „Europa 2020”: zatrudnienie docelowe 75 % zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn

Świadczenie usług opieki na rzecz 33 % dzieci poniżej 3 roku życia oraz 90 % dzieci w wieku od 3 lat do wieku, w którym zaczyna się obowiązek szkolny

Cele określone przez Radę Europejską w Barcelonie w 2002 r. i ponownie zatwierdzone przez europejski pakt na rzecz równo-ści płci na lata 2011–202075

40 % niedostatecznie reprezentowanej płci na stanowisku niewykonawczego członka zarządu w spółkach giełdowych (z wyjątkiem MŚP)

Wniosek z listopada 2012 r. dotyczący dyrektywy w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie

75 https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/lsa/119628.pdf

https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/lsa/119628.pdf

37


2. Cele uzgodnione na poziomie międzynarodowym

W dniach 25–27 września 2015 r. państwa członkowskie ONZ przyjęły nowy, ambitny program działań na okres po 2015 r.76, którego celem jest wyeliminowanie ubóstwa do 2030 r. i promowanie wspólnego dobrobytu gospodarczego, rozwoju społecznego i ochrony środowiska we wszystkich państwach. Program ten opiera się na 17 celach, w tym na odrębnym celu dotyczącym równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt, wraz ze szczegółowymi celami i wskaźnikami oraz celami uwzględniającymi aspekt płci w innych obszarach.

76 https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld

Ponieważ program był przedmiotem negocjacji, w których udział brali wszyscy członkowie ONZ, w tym UE i jej państwa członkowskie, i obowiązuje wszystkich przez kolejne 15 lat, to strategiczne zaangażowanie przyczyni się do osiągnięcia celów uwzględniających aspekt płci, a w szczególności następujących celów w ramach celu 5:

5.1 zaprzestanie wszystkich form dyskryminacji wobec wszystkich kobiet i dziewcząt na całym świecie;

5.2 wyeliminowanie wszelkich form przemocy wobec wszystkich kobiet i dziewcząt w sferze publicznej i prywatnej, w tym handlu ludźmi i seksualnego wykorzystywania lub innych rodzajów wykorzystywania;

5.3 wyeliminowanie wszelkich szkodliwych praktyk, takich jak małżeństwo dzieci, wczesne małżeństwo i wymuszone małżeństwo oraz okaleczanie żeńskich narządów płciowych

5.4 uznanie i docenienie nieodpłatnej opieki i prac domowych poprzez zapewnienie usług publicznych, infrastruktury oraz polityki ochrony socjalnej oraz promowanie podziału odpowiedzialności w gospodarstwie domowym oraz rodzinie jako praktyki właściwej z punktu widzenia państwa;

5.5 zapewnienie pełnego i skutecznego uczestnictwa kobiet oraz równości szans w zakresie obejmowania stanowisk przywódczych na wszystkich szczeblach procesu decyzyjnego w życiu politycznym, gospodarczym i publicznym;

5.6 zapewnienie powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw reprodukcyjnych zgodnie z ustaleniami programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju, pekińskiej platformy działania oraz dokumentów końcowych ich konferencji przeglądowych;

5.a podjęcie reform w celu nadania kobietom równych praw do zasobów gospodarczych oraz dostępu do własności grun-tów i innych form własności, usług finansowych, dziedziczenia i zasobów naturalnych oraz kontroli nad nimi zgodnie z prawem krajowym;

5.b poprawa wykorzystania technologii prorozwojowych, w szczególności technologii informacyjno-komunikacyjnych, w zakresie promowania wzmocnienia pozycji kobiet;

5.c przyjęcie i udoskonalenie stabilnej polityki oraz możliwego do egzekwowania ustawodawstwa na rzecz promowania równouprawnienia płci oraz wzmocnienia pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt na wszystkich szczeblach.


38


Załącznik 3: Włączenie kwestii równouprawnienia płci do wszystkich praktyk i strategii politycznych dotyczących zasobów ludzkich w Komisji EuropejskiejPojęcie różnorodności obejmuje rozmaite cechy personelu pod względem umiejętności, kompetencji, atrybutów, osobowości i wiedzy, rów-nież w Komisji. W związku z tym zarządzanie różnorodnością będzie miało strategiczne znaczenie dla instytucji i będzie cieszyć się silnym poparciem politycznym. W tym kontekście szczególny nacisk położony zostanie na obowiązek wyższej kadry kierowniczej w zakresie uzy-skania wyników na tym szczeblu.

Pod uwagę wzięte zostaną trzy obszary priorytetowe:

• sprzyjanie włączeniu społecznemu i ukierunkowane na wyniki środowisko pracy przynoszące korzyść całemu personelowi;• osiągnięcie 40-procentowego udziału kobiet w kadrze kierowniczej wyższego i średniego szczebla przed końcem kadencji; oraz• osiągnięcie doskonałości pod względem przyciągania i utrzymania personelu z niepełnosprawnością.

Środowisko pracy Komisji musi być ukierunkowane na wyniki, aby personel mógł niezależnie organizować swoją pracę i zarządzać zależ-nością między pracą a innymi działaniami (równowaga między życiem zawodowym a życiem prywatnym). Można podjąć szereg inicjatyw komunikacyjnych oraz stworzyć ramy uczenia się i rozwoju na rzecz zapoczątkowania i utrwalenia zmian prowadzących do takiego prze-kształcenia miejsca pracy, aby faktycznie sprzyjało włączeniu społecznemu.

39


Załącznik 4: Unijne programy finansowania na lata 2014–2020 przyczyniające się do osiągania celów i założeń tego strategicznego zaangażowaniaSzereg unijnych programów finansowania na lata 2014–2020 umożliwia propagowanie równouprawnienia płci oraz uwzględniania aspek-tu płci; należą do nich:

• europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne;• Fundusze Azylu, Migracji i Integracji;• program „Prawa, równość i obywatelstwo”;• „Horyzont 2020” - program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji;• Erasmus + (unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu);• instrument „Łącząc Europę” (unijny program na rzecz współfinansowania projektów dotyczących sieci transeuropejskiej);• Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju;• Europejski Instrument Sąsiedztwa;• Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka oraz• program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych.

Orientacyjne finansowanie na rzecz równouprawnienia płci można zapewnić w odniesieniu do programów, które uwzględniają założenie dotyczące równouprawnienia płci oraz w których wykorzystuje się wskaźniki równouprawnienia płci umożliwiającyce określenie przydzie-lanych kwot.

Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne

Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne na lata 2014–2020, a w szczególności Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), stanowią główne dźwignie finansowe służące do propagowania równości kobiet i mężczyzn. Na podstawie programów operacyjnych uzgodnionych między państwami członkowskimi a Komisją szacuje się, że w latach 2014–2020 około 5,85 mld EUR zostanie przeznaczonych na promowanie równouprawnienia płci.

W wydatkach EFS na lata 2014–2020 zaplanowano przeznaczenie około 4,6 mld EUR na rzecz równouprawnienia płci, z czego 1,6 mld EUR w ramach wybranego przez 12 państw członkowskich priorytetu inwestycyjnego w zakresie „równości kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach, w tym pod względem dostępu do zatrudnienia, rozwoju kariery zawodowej, godzenia życia zawodowego i prywatnego, a także promowania równego wynagrodzenia za taką sama pracę”77.,

77 AT, CZ, DE, ES, FI, GR, HU, IT, PL, PT, SK i UK.

40


Planuje się przeznaczenie około 1,25 mld EUR w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rzecz inwestycji w infrastruk-turę związaną z zapewnieniem opieki nad dziećmi.

Program „Prawa, równość i obywatelstwo”

Około 440 mln EUR zostało przydzielone na rzecz programu „Prawa, równość i obywatelstwo” (PRO), w ramach którego wyróżnia się dzie-więć celów szczegółowych, w tym jeden związany z równouprawnieniem płci i jeden związany z zapobieganiem i zwalczaniem przemocy wobec kobiet, dzieci i osób młodych oraz ochroną ofiar i grup podwyższonego ryzyka. Na dwa wspomniane cele przeznaczone zostanie około 35 % funduszy programu.

Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju

Spośród innych działań docelowych 100 mln EUR zostanie przeznaczonych na poprawę jakości życia dziewcząt i kobiet za pośrednic-twem specjalnego tematycznego programu dotyczącego globalnych dóbr publicznych i wyzwań na lata 2014–2020. Z tej kwoty przeznaczono 70 mln EUR na linię budżetową dotyczącą „równości płci oraz wzmacniania pozycji kobiet i dziewcząt”, a 30 mln EUR przeznaczono na linię budżetową „dobre warunki życia dzieci”, z czego 18 mln EUR zostanie przeznaczonych na walkę ze szkodliwymi praktykami, takimi jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych i małżeństwo dzieci.

Ponadto równouprawnienie płci zostanie uwzględnione w dwustronnych i regionalnych programach geograficznych. Do przykładów należy program wsparcia współpracy z krajami Azji i Ameryki Łacińskiej w ramach Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, w ramach którego 16–18 mln EUR zostanie przeznaczone na specjalne działania na rzecz równouprawnienia płci, lub instrument na rzecz równouprawnienia płci o wartości 2 mln EUR w Albanii.

„Horyzont 2020”

W ramach programu „Horyzont 2020” równouprawnienie płci promuje się w trojaki sposób:

• zapewniając równowagę płci w grupach doradczych (docelowo 50 %) oraz w panelach oceniających (40 %) – dane będą publikowane w sprawozdaniach monitorujących programu „Horyzont 2020;

• zachęcając beneficjentów dotacji do dążenia do zapewnienia równowagi płci i równości szans w zespołach badawczych uczestniczących w projektach; oraz

• poprzez uwzględnienie aspektu płci w zakresie badań (tj. uwzględnienie biologicznych cech charakterystycznych kobiet i mężczyzn oraz czynników społecznych/kulturowych).

Ponadto w ramach programu prac na lata 2014–2017 pt. „Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa” budżet w wysokości około 43 mln EUR zostanie przydzielony na rzecz projektów promujących świadomość w zakresie równouprawnienia płci i jego wdrażanie w systemach i organizacjach badawczych.

41


Załącznik 5: Krajowe strategie / plany działania na rzecz równouprawnienia płci (wrzesień 2015 r.)Pozytywną zmianę stanowi przyjmowanie przez coraz większą liczbę państw członkowskich krajowych strategii lub planów działania (KPD) dotyczących równouprawnienia płci w spójny i skoordynowany sposób. Ponadto wiele państw członkowskich przyjęło tematyczne plany działania ukierunkowane na eliminowanie określonych problemów, takich jak przemoc ze względu na płeć. Faktyczne wdrożenie strategii polityki z zakresu równouprawnienia płci jest niejednolite w państwach członkowskich i obszarach polityki z powodu zróżnicowań pod względem warunków społeczno-ekonomicznych, kulturowych i instytucjonalnych. Na projekt i wdrażanie krajowych strategii i planów dzia-łania mają wpływ poprzednie europejskie ramy dotyczące równouprawnienia płci, które państwa członkowskie uznają za silny stymulator zmian na poziomie krajowym78

PRZYJĘTE DOKUMENTY STAN*

Austria KPD na rzecz równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy ZRz79

KPD na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet (2014) ZRz

Czwarty KPD na rzecz zwalczania handlu ludźmi (2015–2017) ZRz

Zmieniony KPD dotyczący wdrażania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (zmieniony KPD od 2012 r.)

ZRz

KPD na rzecz zdrowia kobiet P

Belgia Czwarty KPD na rzecz zwalczania przemocy między partnerami oraz innych form przemocy w rodzinie (2010–2014)80

ZRz

KPD na rzecz walki z przemocą ze względu na płeć (2015–2019)

Federalny plan działania na rzecz uwzględniania aspektu płci (2015–2019) ZRz

Drugi KPD na rzecz „kobiet, pokoju i bezpieczeństwa” (2013–2016) wdrażający rezolu-cję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325

ZRz

Trzeci KPD na rzecz zwalczania handlu ludźmi i przemytu ludzi (2015–2019) ZRz

78 Najnowsze zmiany i bieżące priorytety w obszarze równouprawnienia płci (Recent developments and current priorities in the field of gender equality), Sieć Ekspertów ds. Równouprawnienia Płci (ENEGE), 2014 r.

79 KPD został pierwotnie ustanowiony na lata 2010–2013; w programie rządowy potwierdzono jego przedłużenie na lata 2013–2018.80 Głównym celem KPD była przede wszystkim zwalczanie przemocy w rodzinie, lecz obecnie dotyczy on również okaleczanie żeńskich narządów płciowych, przymusowych małżeństw oraz

przemocy w imię honoru.

42



Bułgaria Krajowa strategia na rzecz promowania równouprawnienia płci (2009–2015) ZRz

Roczny KPD na rzecz promowania równouprawnienia płci (2009–2015) ZRz

Chorwacja Polityka krajowa na rzecz równouprawnienia płci (2011–2015) ZRz/ZP

Strategia dotycząca rozwoju przedsiębiorczości kobiet (2014–2020) oraz plan działa-nia dotyczący jej realizacji

ZRz

Krajowy plan na rzecz zwalczania dyskryminacji (2015–2020) P81

Krajowa strategia w zakresie ochrony przed przemocą w rodzinie (2011–2016) ZRz

KPD na rzecz wdrażania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie ko-biet, pokoju i bezpieczeństwa (2011–2014)

ZRz

Krajowy program na rzecz ochrony i promowania praw człowieka (2013–2016) ZRz

Krajowy plan na rzecz zwalczania handlu ludźmi (2012–2015) ZRz

Cypr KPD na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie (2010–2013) ZRz82

Plan działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2014–2017) ZRz

KPD na rzecz równouprawnienia płci w procesie kształcenia (2014–2017) ZRz

KPD dotyczący handlu ludźmi (2013–2015) ZRz

Republika Czeska Krajowy plan na rzecz równouprawnienia płci – priorytety i procedury rządu w ramach promowania równości kobiet i mężczyzn (co roku począwszy od 1998 r.)

ZRz

Strategia na rzecz równych szans kobiet i mężczyzn (2014–2020) ZRz

Plan działania na rzecz równej reprezentacji kobiet w polityce i na stanowiskach decy-zyjnych (2015)

ZRz

Drugi KPD na rzecz zapobiegania przemocy w rodzinie (2015–2018) ZRz

Dania Roczny KPD na rzecz równouprawnienia płci ZP83

KPD na rzecz uwzględniania aspektu płci (2007–2011; od 2012 r.) ZRz

Strategia na rzecz dzieci i rodzin (2012–2020)

Plan działania na rzecz zwalczania przemocy w rodzinie (2014) ZRz

Plan działania na rzecz zwalczania handlu ludźmi (2015–2018) ZRz

KPD dotyczący zwalczania przemocy w imię honoru (od 2012 r.) ZRz

81 Grupy robocze opracowujące plan zaczęły określać problemy i wyznaczać cele w obszarze pracy i zatrudnienia.82 Komitet doradczy obecnie przygotowuje drugi plan działania na lata 2016–2018, który obejmie działania nie objęte zakresem pierwszego planu działania, takie jak utworzenie jednolitej

centralnej bazy danych.83 Plan działania jest co roku przedstawiany i omawiany w parlamencie.

43



Estonia Plan działania na rzecz zmniejszenia zróżnicowania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn (2012–2016)

ZRz

Plan rozwoju na rzecz dzieci i rodzin (2012–2020) ZRz

Strategia rozwoju na rzecz zapobiegania przemocy (2015–2020)84 ZRz

Plan rozwoju na rzecz dobrostanu (2016–2023)85 P

Finlandia Rządowy plan działania na rzecz równouprawnienia płci (2011–2015) ZRz

KPD na rzecz ograniczenia przemocy wobec kobiet (2010–2015) ZRz

Francja Plan działania na rzecz równouprawnienia płci; projekt ustawy dotyczącej równo-uprawnienia płci (od 2012 r.)

ZP

Trzyletnie działania na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet (2008–2010; 2011–2013; 2014–2016)

ZRz86

Niemcy Program działania dotyczący perspektyw dla ponownego wejścia na rynek pracy (od 2008 r.)

ZRz

Pierwsze sprawozdanie na temat równouprawnienia płci (ramy odniesienia dla polityki rządu federalnego w zakresie równouprawnienia płci) (2011)

ZRz

Drugi rządowy plan działania na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet (od 2007 r.) ZRz

Grecja Krajowy plan na rzecz istotnego równouprawnienia płci (2010–2013, przedłużony do 2015 r.)87

ZRz

Krajowy plan na rzecz włączenia społecznego (2014), również promujący równo-uprawnienie płci oraz walkę z dyskryminacją

ZRz

Węgry Uchwała rządu nr 1004/2010 (I. 21.); krajowa strategia na rzecz promocji równo-uprawnienia płci – wytyczne i cele na lata 2010–2021

ZRz

Strategia zwalczania handlu ludźmi (2013–2016) ZP

Irlandia Krajowa strategia na rzecz kobiet (2007–2016) ZRz

Drugi KPD na rzecz kobiet, pokoju i bezpieczeństwa (2015)

Krajowa strategia na rzecz zwalczania przemocy w rodzinie, przemocy seksualnej oraz przemocy ze względu na płeć (2010–2014)88

ZRz

KPD na rzecz zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania handlu ludźmi (2009)89 ZRz

84 Celem strategii jest ograniczenie przemocy w rodzinie, przemocy wobec dzieci, przemocy ze względu na płeć oraz handlu ludźmi.85 W planie uwzględnione zostaną kwestie pracy, zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego, włączenia społecznego, równouprawnienia płci i równości szans.86 Plany te są przedstawiane przez rząd w charakterze wytycznych bez ustawy ramowej.87 W lipcu 2015 r. ustanowiono grupę roboczą ds. aktualizacji programu.88 Oczekuje się, że rząd w niedługim czasie zatwierdzi drugą strategię krajową.

44



Włochy Krajowy program reform zawierający zasady zwalczania przemocy i znęcania się na tle płciowym w rodzinie (2014)

ZRz

Nadzwyczajny plan działania przeciwko przemocy seksualnej i uporczywemu nękaniu (od 2010 r.)

ZRz

Łotwa Plan na rzecz wdrażania równouprawnienia płci (2012–2014) ZRz

Krajowe wytyczne w sprawie polityki rodzinnej (2011–2017), których zakres obejmuje przemoc w rodzinie

ZRz

Wytyczne w zakresie równości szans oraz praw kobiet i mężczyzn (2016–2020) P

Litwa Krajowy program na rzecz równości szans dla kobiet i mężczyzn (2010–2014) ZRz/ZP

Sprawozdania z wdrażania (2015) krajowego programu na rzecz równości szans dla kobiet i mężczyzn (2010–2014)

ZRz

Krajowy program na rzecz równości szans dla kobiet i mężczyzn (2015–2021) ZRz/ZP

KPD na rzecz realizacji krajowego programu krajowego (2015–2017) ZRz

Luksemburg KPD na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2009–2014, aktualizowany na lata 2015–2018)

ZRz

Strategia na rzecz zwiększenia reprezentacji obu płci w procesach decyzyjnych (2014) ZRz

Rządowy program na rzecz godzenie życia zawodowego z rodzinnym (2014–2019) ZRz

Rządowa strategia na rzecz osiągnięcia lepszego zrównoważenia udziału kobiet i męż-czyzn w gospodarczych i politycznych organach decyzyjnych (2014)

ZRz

KPD dotyczący edukacji seksualnej i emocjonalnej (2012) ZRz

Malta KPD dotyczący zwalczania przemocy wobec kobiet (2013–2015)90 ZRz

Polityka rządowa w zakresie praktycznego uwzględniania aspektu płci (2012)91 ZP

Niderlandy Krajowa polityka emancypacyjna (2013–2016) [w oryginale: „Hoofdlijnenbrief Emanci-patiebeleid 2013-2016”]

ZRz

Specjalny plan działania na rzecz kobiet na stanowiskach wyższych szczebli kierowni-czych administracji krajowej (2013)

ZRz

89 Opracowywanie zastępczego KPD znajduje się w zaawansowanym stadium.90 Plan ogłoszono w 2012 r.

45



Polska KPD na rzecz równego traktowania (2013-2016) ZRz92

Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie (2006–2013, aktualizowany na lata 2014–2020)

ZRz

Strategia na rzecz rozwoju kapitału ludzkiego (2020) ZRz

Portugalia Piąty krajowy plan na rzecz równouprawnienia płci, obywatelstwa i niedyskryminacji (2014–2017)

ZRz

Piąty krajowy plan na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie oraz prze-mocy ze względu na płeć (2014–2017)

ZRz

Trzeci krajowy plan na rzecz zwalczania handlu ludźmi (2014–2017) ZRz

Trzeci program działania na rzecz zapobiegania okaleczaniu żeńskich narządów płcio-wych oraz eliminacji tego zwyczaju (2014–2017)

ZRz

Rumunia Krajowa strategia na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn (2010–2012, aktualizo-wana na lata 2014–2017)

ZRz

Krajowa strategia na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie (2013–2017) oraz plan operacyjny

ZRz

Słowacja KPD na rzecz zapobiegania i eliminacji przemocy wobec kobiet (2014–2019) ZRz

Krajowa strategia na rzecz równouprawnienia płci (2014–2019) ZRz

KPD na rzecz równouprawnienia płci (2014–2019) ZRz

Słowenia Uchwała dotycząca krajowego programu na rzecz zapobiegania przemocy w rodzinie (2009–2014)

ZRz

Projekt uchwały dotyczącej krajowego programu na rzecz równości szans dla kobiet i mężczyzn (2015)

P93

91 W przedmiotowej strategii politycznej podkreślono, że departamenty rządowe i organizacje sektora publicznego ponoszą odpowiedzialność za wdrażanie strategii politycznych w zakresie równouprawnienia płci oraz uwzględniania aspektu płci.

92 Przygotowanie KPD jest wymagane na mocy ustawy antydyskryminacyjnej.93 Projekt uchwały został omówiony podczas posiedzenia rady ekspertów ds. równouprawnienia płci, które miało miejsce w lutym 2015 r., i stanowi on przedmiot dyskusji społecznej od dnia 2

kwietnia 2015 r.

46



Hiszpania Strategiczny plan na rzecz równych szans (2014–2016) ZRz

Specjalny plan na rzecz równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy oraz przeciwko dyskryminacji w zakresie płac (2015–2017)

P

Drugi plan działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn w społeczeństwie informa-tycznym (2014–2017)

ZRz

Krajowa strategia na rzecz likwidacji przemocy wobec kobiet (2013–2016) ZRz

Plan na rzecz promocji kobiet na obszarach wiejskich (2015–2018) ZRz

Kompleksowy plan na rzecz wsparcia rodziny (2015–2017) ZRz

Kompleksowy plan na rzecz walki z handlem kobietami i dziewczętami do celów wyko-rzystywania seksualnego (2015–2018)

ZRz

Protokół krajowy w sprawie sprzeciwu wobec okaleczania żeńskich narządów płcio-wych (2015)

ZRz

Szwecja Komunikat rządowy 2011/12:3 dotyczący celu, jakim jest równouprawnienie płci (2011–2014)

ZRz

Komunikat rządowy 2008/09:198 dotyczący strategii na rzecz równouprawnienia płci na rynku pracy oraz w sektorze biznesowym (2009)

ZRz

Komunikat rządowy 2007/08:39 dotyczący planu działania na rzecz walki z przemocą mężczyzn wobec kobiet, przemocą i opresją w imię honoru oraz przemocy w stosun-kach między osobami tej samej płci (2008 r., aktualizowany na lata 2011–2014)

ZRz

Plan działania na rzecz zapobiegania małżeństwom młodych ludzi wbrew ich woli i uniemożliwiania im zawierania takich małżeństw (2010)

ZRz

Strategia na rzecz uwzględniania aspektu płci na potrzeby departamentów rządowych (2012-2015)

ZRz

47



Zjednoczone Królestwo

Ustawa na rzecz równouprawnienia z 2010 r. (obowiązek równouprawnienia w sekto-rze publicznym przyjęty w 2011 r.)

ZP

Strategia na rzecz równości: budowanie bardziej sprawiedliwej Wielkiej Brytanii (2006–2016)

ZP

Wezwanie do zaprzestania przemocy wobec kobiet i dziewcząt (plany działania podda-wane corocznemu przeglądowi; ostatni w marcu 2014 r.)

ZP

Plan działania na rzecz eliminacji przemocy wobec kobiet i dziewcząt (od 2011 r.) ZRz

Program zapobiegania okaleczaniu żeńskich narządów płciowych (2014) ZRz

Źródła: eksperci krajowi ENEGE (arkusze informacyjne dotyczące poszczególnych państw, luty 2015 r.), EIGE, KE, PE. * ZP: zatwierdzone przez parlament, ZRz: zatwierdzone przez rząd, P: projekt.

48


Załącznik 6: Główne dziedziny polityki, do których odniesiono się w strategiach / planach działań państw członkowskich na rzecz równouprawnienia płci (wrzesień 2015 r.)Początkowo krajowe strategie na rzecz równouprawnienia płci koncentrowały się na rynku pracy, wprowadzając przepisy i środki regulacyj-ne na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn pod względem zatrudnienia. W ostatnich latach zmiany społeczno-ekonomiczne dopro-wadziły do rozszerzenia interwencji na inne istotne dziedziny, zarówno na rynku pracy (różnice w wynagrodzeniach, czas pracy, równowaga między życiem zawodowym i prywatnym), jak i na inne obszary, takie jak przemoc wobec kobiet, zdrowie oraz gospodarczy i polityczny proces decyzyjny75. Zakresem strategii i planów działania państw członkowskich objęto następujące obszary:

Włączenie społeczne i ubóstwo

Kształcenie i szkolenie

Dostęp do opieki zdrowotnej

Przemoc ze względu na płeć

Gospodar-ka i rynek pracy

Stereotypy płci

Godzenie życia za-wodowego z rodzinnym

Proces decyzyjny

Austria x x x x x x x x

Belgia x x x x

Bułgaria x x x x x x x

Cypr x x x x x x x x

Republika Czeska

x x x x x x x

Dania x x x x x x x x

Estonia x x x x x

Francja x x x x x x x x

Niemcy x x x x x x x x

Grecja x x x x x x x x

Węgry x x x x x x x x

Irlandia x x x x x x x x

49


Włączenie społeczne i ubóstwo

Kształcenie i szkolenie

Dostęp do opieki zdrowotnej

Przemoc ze względu na płeć

Gospodar-ka i rynek pracy

Stereotypy płci

Godzenie życia za-wodowego z rodzinnym

Proces decyzyjny

Włochy x x x x x x

Łotwa x x x x

Litwa x x x x x

Luksemburg x x x x x x x x

Malta x x x x x x x x

Niderlandy x x x x x x x x

Portugalia x x x x x x x

Rumunia x x x x x x

Słowenia x x x x x x x x

Hiszpania x x x x x x x x

Szwecja x x x x x x x

Chorwacja x x x x x x x x

Finlandia x x x x x x x x

Polska x x x x x x x x

Słowacja x x x x x x x x

Zjedno-czone Królestwo

x x x x x x x x

Źródła: eksperci krajowi ENEGE, EIGE, KE, PE.

94 Najnowsze zmiany i obecne priorytety w obszarze równouprawnienia płci (Recent developments and current priorities in the field of gender equality,), ENEGE, 2014 r.

JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE

Publikacje bezpłatne:

• jeden egzemplarz: w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

• kilka egzemplarzy (lub mapy, plakaty): w przedstawicielstwach Unii Europejskiej (http://ec.europa.eu/represent_pl.htm) w delegaturach Unii Europejskiej w krajach poza UE: (http://eeas.europa.eu/delegations/index_pl.htm) kontaktując się z Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_pl.htm) lub dzwoniąc pod numer 00 800 6 7 8 9 10 11 (numer bezpłatny w całej UE) (*).

(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

Publikacje płatne:

• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

DS-04-15-858-PL-N

ISBN 978-92-79-53452-2

Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci ... · zaangażowania na rzecz...

Documents

Transcript of Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci ... · zaangażowania na rzecz...