STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW … · Wykres nr 2. Ruchy naturalne ludności. 374 418 423 427...

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

SPOŁECZNYCH W GMINIE MIASTO ŚWIDNICA

NA LATA 2011–2018

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE MIASTO ŚWIDNICA NA LATA 2011-2018

Strona 1

SPIS TREŚCI:

I.

WPROWADZENIE…………….. ……………………………………………..…… 2

II. ANALIZA SPOŁECZNA GMINY MIASTA ŚWIDNICY. ………………………. 4

1. Charakterystyka Gminy Miasta Świdnicy ……..………………….………………. 4

2. Tendencje demograficzne ….………………………….………………………….. 4

3. Sytuacja na rynku pracy ……..………………………….………………………… 6

4. Świadczenia pomocy społecznej …………………………………….……………. 11

5. Opieka nad dzieckiem do lat 6 i edukacja szkolna ……………….……………….. 20

6. Zagrożenia rodzin ………………………………………………….……………… 25

7. Bezpieczeństwo publiczne ………………………………………………………... 30

III.

STRATEGIA NA LATA 2011-2018……………………….……………………….. 34

1. Bezpieczna rodzina …..……………………………………………………………. 34

2. Osoby w wieku senioralnym, niepełnosprawne i chore …………………………… 37

3. Rynek pracy i edukacja ……………………………………………………………. 41

4. Jakość życia mieszkańców Świdnicy ……………………………………………… 45

IV.

PREZENTACJA PROJEKTÓW…….……………………………………………… 49

V.

ZAKOŃCZENIE ……………………………………………………………….…... 54

Spis tabel ………………………………………………………………………………… 55

Spis wykresów ……………………………………………………………………….….. 56


Strona 2

I. WPROWADZENIE

Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Miasto Świdnica na lata

2011-2018 jest dokumentem opracowanym w celu określenia głównych kierunków i priorytetów

szeroko rozumianej polityki społecznej Miasta. Jego rolą jest wskazanie spójnego systemu dzia-

łań podejmowanych w celu zmiany negatywnych zjawisk i przezwyciężania problemów spo-

łecznych występujących i mogących pojawić się w Gminie Miasto Świdnica oraz zaspokojenia

różnorodnych potrzeb i oczekiwań w tym zakresie. Obowiązek „opracowania i realizacji gmin-

nej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem progra-

mów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, któ-

rych celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka” nakłada na gminy art. 17

ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175,

poz. 1362 z późn. zm.).

Rola gminy w realizacji zadań pomocy społecznej jest szczególna. Jako najmniejsza jed-

nostka podziału terytorialnego państwa znajduje się najbliżej potrzebujących. Ma przez to więk-

szą możliwość identyfikowania istniejących, a także mogących pojawić się problemów w śro-

dowisku lokalnej społeczności. Trafniej wytycza też kierunki przeciwdziałania tym niepożąda-

nym zjawiskom, czemu służyć ma niniejszy dokument. Strategia rozwiązywania problemów

społecznych w Gminie Miasto Świdnica na lata 2011-2018 nie jest przy tym programem działań

do wykonania w przyszłości. To zbiór głównych wytycznych i zadań, o charakterze komplekso-

wym, które mają stanowić podstawę do tworzenia bardziej szczegółowych programów i projek-

tów realizowanych na terenie Miasta.

Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Miasto Świdnica na lata

2011-2018 składa się z trzech głównych części. Pierwsza część „Analiza społeczna Gminy Mia-

sta Świdnicy”, stanowi ocenę stanu istniejącego i określenie obszarów wymagających podjęcia

działań w wybranych sferach życia naszej społeczności lokalnej, istotnych z punktu widzenia

pomocy społecznej. Wskazuje na najważniejsze obszary problemowe oraz główne kierunki

przewidywanych zmian, które należy wziąć pod uwagę przy konstruowaniu strategii. Przy spo-

rządzaniu tej części wykorzystano statystyki, informacje i materiały udostępnione przez gminne

i powiatowe instytucje, dotyczące Miasta i jego mieszkańców. Posłużono się również wynikami

specjalnie w tym celu skonstruowanej ankiety, przesłanej do 180 przedstawicieli lokalnych or-

ganizacji pozarządowych, miejskich i powiatowych instytucji, placówek oświatowych, parafii,

radnych miejskich i pracowników pomocy społecznej w Świdnicy. Wypełnione ankiety zwróciły

64 osoby.

Część druga „Strategia na lata 2011-2018” określa mocne i słabe strony sytuacji społecz-

nej Gminy Miasta Świdnicy oraz wskazuje na najistotniejsze założenia polityki społecznej na

lata 2011-2018. Określa cel strategiczny i cele szczegółowe oraz priorytety działań, które warto

podjąć dla poprawy sytuacji społecznej Gminy Miasta Świdnicy. Jest on efektem pracy 4 zespo-

łów zadaniowych, w których uczestniczyło 73 przedstawicieli lokalnych organizacji i instytucji

zaproszonych do udziału w konsultacjach społecznych. Zaproszenia skierowano do 114 osób.

Zespoły zadaniowe były wspierane przez specjalistów zawodowo związanych z tematyką będącą

przedmiotem Strategii, którzy również uczestniczyli w przygotowaniach do konsultacji oraz

w podsumowaniu efektów pracy zespołów i uzgodnieniu zadań przyjętych do realizacji:

Violetta Kalin Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

Dorota Szyłobryt Kierownik Referatu Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego

Jolanta Jadowska Psycholog Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego


Strona 3

Arkadiusz Wojnowski Zastępca Naczelnika Sekcji Prewencji Komendy Powiatowej Policji

Piotr Durzyński Kierownik Referatu Poradnictwa Zawodowego Powiatowego Urzędu

Pracy

Robert Klimkiewicz Prezes Zarządu Fundacji Ziemi Świdnickiej na Rzecz Wspierania

Profesjonalnej Pomocy „SKSK”

Piotr Bober Biuro Prognoz i Analiz Urzędu Miejskiego

Przyjęte do realizacji cele są spójne z celami i kierunkami działań przyjętymi w doku-

mentach strategicznych na poziomie kraju, Województwa, Powiatu i Miasta:

- Strategii Polityki Społecznej na lata 2007-2013;

- Dolnośląskiej Strategii Integracji Społecznej na lata 2005-2013;

- Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Świdnickiego na lata

2008-2013;

- Strategii Miasta A.D. 2009 „Świdnica w perspektywie pokoleniowej”.

Część trzecia stanowi „Prezentację projektów” zaproponowanych przez biorących udział

w badaniu ankietowym.

Materiał opracowała, w oparciu o pozyskane informacje, Joanna Serwatka pracownik

Referatu Spraw Społecznych w Departamencie Edukacji, Kultury i Spraw Społecznych Urzędu

Miejskiego w Świdnicy, przy merytorycznym wsparciu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

w Świdnicy.


Strona 4

II. ANALIZA SPOŁECZNA GMINY MIASTA ŚWIDNICY

1. Charakterystyka Gminy Miasta Świdnicy

Gmina Miasto Świdnica jest położona w centralnej części Województwa Dolnośląskiego.

Jest stolicą Powiatu Świdnickiego, jego centrum administracyjnym oraz siedzibą wielu instytucji

regionalnych. W Mieście działa około 8.300 firm, w tym również z udziałem kapitału zagranicz-

nego. W 2004 r. utworzono świdnicką podstrefę Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

Invest Park.

W badaniu ankietowym 54,7% respondentów lokalny rynek pracy oceniło, jako przecięt-

ny. Przy tym dobrze rynek pracy oceniło 7,8%, a źle i bardzo źle 35,9%.

Po Wrocławiu, Świdnica stanowi najcenniejszy zespół urbanistyczny Dolnego Śląska.

Posiada wiele cennych zabytków, w tym ponad 400 obiektów wpisanych jest do rejestru zabyt-

ków. Zieleń miejska i parkowe ciągi spacerowe łączą praktycznie wszystkie obszary Miasta.

Tworzy to dogodne warunki do aktywnego udziału w życiu społeczności lokalnej. Poziom udzia-

łu mieszkańców w życiu publicznym Miasta, 53,1% uczestników przeprowadzonej ankiety oce-

niło jako przeciętny. Również, jako przeciętny, 46,9% respondentów oceniło dostęp do kultury

i rozrywki oraz 51,6% do sportu i rekreacji. Dostęp do szkół oceniony został dobrze, natomiast

do placówek sprawujących opiekę nad małym dzieckiem źle.

Wykres nr 1. Dostępność do szkół i placówek sprawujących opiekę nad małym dzieckiem.

0 04,7 3,1 4,74,7

12,5

50 48,4

60,9

14,1 15,6

31,334,4

21,9

37,5 34,4

4,7 6,33,1

28,1

20,3

0 0 0

15,6 17,2

9,4 7,8 9,4

0

10

20

30

40

50

60

70

żłobki przedszkola szkoły

podstawowe

gimnazja szkoły

ponadgimnazjalne

bardzodobradobra

przeciętna

zła

bardzo zła

nie mamzdania

źródło: ankieta anonimowa

Charakterystyczna dla Świdnicy jest duża liczba organizacji społecznych, fundacji i sto-

warzyszeń koncentrujących swoją działalność na sprawach społecznych i socjalnych (21), kultu-

ralnych i edukacyjnych (4), sportowych (20), gospodarczych i zawodowych (12) oraz około 20

innych.

2. Tendencje demograficzne

Na sytuację społeczno-ekonomiczną Miasta silnie oddziałują zachodzące w nim procesy

demograficzne. Istnienie określonych trendów powoduje konieczność planowania działań dosto-

sowanych do skutków zachodzących zmian i przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom.

Na koniec 2009 r. Świdnica liczyła 59.620 mieszkańców i ulega systematycznemu

zmniejszeniu. Od 2006 r. liczba mieszkańców Świdnicy zmalała o 1,2%. W porównaniu do wy-

ników Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002 (61.485 osób na koniec 2001 r.), o 3%.


Strona 5

Tabela nr 1. Struktura ludności. mieszkańcy Świdnicy 2006

2007 2008 2009

ogółem 60.317

59.998 59.863 59.620

w tym:

kobiety 31.784

31.676 31.580 31.434

mężczyźni 28.533

28.322 28.283 28.186

źródło: Główny Urząd Statystyczny

Liczbę i strukturę ludności wyznaczają parametry demograficzne, takie jak natężenie

zgonów, małżeństw i urodzeń.

Wykres nr 2. Ruchy naturalne ludności.

374418 423 427

518 516594 569578

656 639 631

300

400

500

600

700

2006 (-60) 2007 (-140) 2008 (-45) 2009 (-62)

małżeostwa

urodzenia

zgony


Obok przyrostu naturalnego, do głównych czynników kształtujących liczbę ludności na-

leżą migracje.

Wykres nr 3. Migracje ludności.

509 556477 497

816 832

648 674

400

600

800

2006 (-307) 2007 (-276) 2008 (-171) 2009 (-177)

napływ

odpływ


Mimo nadal utrzymującego się w Świdnicy ujemnego przyrostu naturalnego oraz ujem-

nego salda migracji (liczby umieszczone w wykresach przy datach), w badanym okresie obser-

wuje się również korzystne tendencje. Dotyczy to w szczególności wzrostu dzietności kobiet

o 51 (9,8%) oraz spadku wymeldowań z pobytu stałego o 142 (17,4%). Obserwuje się również

wzrost liczby zawieranych małżeństw o 53 (14,2%). Stanowi to efekt większej stabilizacji wa-

runków społeczno-gospodarczych oraz poprawy sytuacji na rynku pracy, głównie osób młodych,

a tym samym wzrostu poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego rodzin.

Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym stanowi tzw.

ekonomiczne grupy wieku. Struktura ta ma istotne znaczenie dla prognoz społecznych i gospo-

darczych. Liczba dzieci i młodzieży do 17 roku życia, czyli w wieku przedprodukcyjnym, wska-

zuje m.in. jaki będzie w przyszłości odsetek „siły roboczej”. Liczba ludności w wieku produk-

cyjnym, czyli mężczyźni w wieku 18-64 lata i kobiety w wieku 18-59 lat, jest istotnym czynni-

kiem rozwoju gospodarczego. Natomiast liczba ludności w wieku poprodukcyjnym, mężczyzn

od 65 roku życia i kobiet od 60 roku życia, wpływa na „obciążenie” kosztami utrzymania osób

starszych.


Strona 6

Tabela nr 2. Struktura ludności według wieku i płci. mieszkańcy Świdnicy 2006

2007 2008 2009

wiek przedprodukcyjny 10.632

10.343 10.139 9.930

w tym:

kobiety 5.136

4.996 4.874 4.739

mężczyźni 5.496

5.347 5.265 5.191

wiek produkcyjny 39.643

39.432 39.226 38.877

w tym:

kobiety 19.729

19.590 19.321 19.028

mężczyźni 19.914

19.842 19.905 19.849

wiek poprodukcyjny 10.042

10.223 10.498 10.813

w tym:

kobiety 6.919

7.090 7.385 7.667

mężczyźni 3.123

3.133 3.113 3.146


Statystyki wskazują na systematyczny spadek liczby mieszkańców w wieku przedpro-

dukcyjnym i produkcyjnym oraz wzrost populacji osób w wieku poprodukcyjnym. W grupie

osób w wieku przedprodukcyjnym wzrost obserwowany jest tylko w przedziale wiekowym 0-4

lata, gdzie liczba dzieci wzrosła od 2006 r. o 297 (12,2%). Jest to potwierdzenie pozytywnych

tendencji w zakresie wzrostu dzietności kobiet. Niepokojący jest natomiast stały spadek osób

w przedziale wiekowym 5-24 lata. Oznacza to, że mniejsza liczba osób w wieku przedproduk-

cyjnym zasili grupę osób w wieku produkcyjnym. Dodatkowo liczba osób w wieku poproduk-

cyjnym, od 2006 r. wzrosła o 771 (7,7%). Tendencja ta może się pogłębiać. W 2006 r. 1 osobą

w wieku emerytalnym obciążone były prawie 4 osoby w wieku produkcyjnym, w 2009 r.

3,6 osoby. Wzrost udziału osób starszych w ogóle populacji może przyczynić się również do

zwiększenia liczby osób niepełnosprawnych. Z badań Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań

2002 wynikało, że prawie 42% zbiorowości osób niepełnosprawnych stanowiły osoby w wieku

poprodukcyjnym.

Biorąc pod uwagę powyższe tendencje, tzn. niski przyrost naturalny, malejącą liczbę lud-

ności w wieku przedprodukcyjnym oraz rosnącą populację osób w wieku poprodukcyjnym,

można uznać Świdnicę za społeczność starzejącą się.

Charakterystyczne w Świdnicy są również proporcje udziału mężczyzn i kobiet wśród

ogółu ludności. W grupie wiekowej 0-29 przeważa, o średnio 132, populacja mężczyzn. W po-

zostałych przedziałach wiekowych utrzymuje się stała przewaga kobiet, która dodatkowo wzra-

sta wraz z wiekiem, szczególnie powyżej 50 roku życia. W przedziale wiekowym 50-65 lat po-

pulacja kobiet przeważa średnio o 460 populację mężczyzn. Najwyższy współczynnik feminiza-

cji utrzymuje się wśród mieszkańców powyżej 65 roku życia, gdzie kobiety przeważają popula-

cję mężczyzn o 2.328. Są to stałe tendencje, utrzymujące się w całym badanym okresie.

3. Sytuacja na rynku pracy

Poziom bezrobocia rzutuje zarówno na sytuację gospodarczą, jak i społeczną ludności

lokalnej. Pozycja członków rodziny na rynku pracy oddziałuje na jej możliwości finansowe.

Trudności wynikające z pozostawania bez pracy są podstawowym czynnikiem wpływającym na

ubożenie rodzin, a także powstawanie innych problemów zaburzających ich prawidłowe funk-

cjonowanie.


Strona 7

Większość uczestników badania ankietowego – 51,6% oceniła, że zagrożenie bezrobo-

ciem, jako problemem społecznym jest średnie. Za wysokim zagrożeniem problemem opowie-

działo się 37,5% ankietowanych. Jednocześnie bezrobocie, wśród pięciu najważniejszych pro-

blemów społecznych w Świdnicy, które powinny zostać rozwiązane w pierwszej kolejności, było

wymieniane najczęściej, przez 69,8% ankietowanych.

Wykres nr 4. Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy.

4005

2171 201726222283

1266 1146 1366500

1500

2500

3500

4500

2006 2007 2008 2009

ogółem

w tym: kobiety

źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Świdnicy

Sytuacja na świdnickim rynku pracy, w badanym okresie, systematycznie podlegała po-

zytywnym zmianom. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się o 34,5%. Wśród

ogólnej liczby mieszkańców Świdnicy w 2006 r. zarejestrowanych, jako osoby bezrobotne, było

6,6% mieszkańców. W 2009 r. liczba ta zmalała do 4,4%. Niepokój wzbudził wzrost w stosunku

do 2008 r. liczby zarejestrowanych bezrobotnych, który w styczniu 2010 r. osiągnął nawet po-

ziom 2.947. Należy jednak oczekiwać w najbliższym czasie stabilizacji lokalnego rynku pracy.

W lipcu 2010 r. odnotowano spadek zarejestrowanych bezrobotnych do poziomu 2.250.

Wykres nr 5. Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według wieku.

59

328

730

413

680

412

43

208

563

321

548

334

46

239

668

361

542

49

317

1267

798

951

623315

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300

60-64

55-59

45-54

35-44

25-34

18-24

2006

2007

2008

2009


Na tle ogólnego spadku bezrobocia i poprawy sytuacji na rynku pracy, nadal pozostaje on

nieprzyjazny dla osób w wieku niemobilnym, czyli powyżej 45 roku życia. W 2006 r. bezrobotni

w wieku niemobilnym stanowili 40,8% ogółu zarejestrowanych, a w 2009 r. 42,6%.

Do grupy wrażliwej, narażonej na bezrobocie w większej skali, należą kobiety. Przy ko-

rzystniejszej sytuacji w segmencie pracy mężczyzn, zawsze przeważają w ogólnej liczbie zareje-

strowanych bezrobotnych.


Strona 8

Wykres nr 6. Zarejestrowane bezrobotne mieszkanki Świdnicy według wieku.

93

384

224

427

238

63

333

196

351

203

89

377

213

377

209

116

713

494

601

359

0 100 200 300 400 500 600 700 800

55-59

45-54

35-44

25-34

18-24

2006

2007

2008

2009


W badanym okresie odnotowano zmniejszenie udziału kobiet w ogólnej liczbie bezrobot-

nych z 57% w 2006 r. do 52,1% w 2009 r. Wśród ogólnej liczby mieszkanek Świdnicy w 2006 r.

zarejestrowanych jako bezrobotne było 7,2% kobiet, a w 2009 r. 4,3%. Ponadto, na tle ogólnego

wzrostu odsetka bezrobotnych w wieku niemobilnym wśród ogólnej liczby bezrobotnych, nastą-

piła poprawa sytuacji kobiet w tej grupie. W 2006 r. stanowiły one 36,3% ogółu zarejestrowa-

nych bezrobotnych kobiet, a w 2009 r. 34,9%.

Na ekonomiczną i społeczną sferę życia rodzin ma szczególnie wpływ bezrobocie długo-

okresowe. Dodatkowo pozostawanie w bezrobociu przez dłuższy czas zmniejsza szanse na po-

nowne zatrudnienie.

Tabela nr 3. Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według czasu pozostawania bez pracy.

czas pozostawania

bez pracy

w miesiącach

2006 2007 2008 2009

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

do 1

354 164 399 201 435 213 371 143

od 1 do 12

2.075 1.128 1.227 725 1.306 772 1.987 1.076

od 12 do 24

623 362 252 169 149 94 200 120

powyżej 24

953 629 293 170 127 67 64 27


W zakresie czasu pozostawania bez pracy odnotowano korzystne tendencje. Liczba zare-

jestrowanych bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 1 roku, w badanym okresie,

zmniejszyła się o 83,2%, w tym pozostających bez pracy powyżej 2 lat o 93,3%. Znaczną część

nadal pozostających w tej grupie stanowią osoby uchylające się od pracy i jednocześnie korzy-

stające ze środków pomocy społecznej. Najliczniejszą grupę bezrobotnych tworzą osoby pozo-

stające bez pracy do 1 roku. Stanowi to o dużej rotacji wśród bezrobotnych i względnie krótkim

okresie pozostawania bez zatrudnienia osób, które faktycznie chcą podjąć pracę.

Na trudnym rynku pracy szczególne problemy z uzyskaniem zatrudnienia mają osoby

niepełnosprawne.


Strona 9

Wykres nr 7. Zarejestrowani bezrobotni niepełnosprawni mieszkańcy Świdnicy.

257195 187

234

145103 103 101

0

100

200

300

2006 2007 2008 2009

ogółem

w tym: kobiety


Pozytywne tendencje w zakresie ogólnego spadku bezrobocia nie mają odzwierciedlenia

w sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Wśród ogólnej liczby zarejestrowanych bez-

robotnych, osoby niepełnosprawne stanowiły w 2006 r. 6,4%, a w 2009 r. 8,9%.

Przed trudnościami na rynku pracy nie chroni również zdobyte wykształcenie, czy kwali-

fikacje często niedostosowane do zapotrzebowania na rynku pracy.

Tabela nr 4. Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według wykształcenia.

wykształcenie 2006 2007 2008 2009

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

ogółem w tym:

kobiety

wyższe

301 196 206 147 273 180 337 218

policealne

i średnie zawodowe

993 679 568 397 480 345 604 374

średnie

ogólnokształcące

327 252 179 148 227 160 297 211

zasadnicze

zawodowe

1.124 537 577 276 457 208 649 242

gimnazjalne

i niższe

1.260 619 641 298 580 253 735 321


W stosunku do 2006 r. wzrost liczby bezrobotnych odnotowano wyłącznie w grupie osób

z wykształceniem wyższym. Stałe są ogólne tendencje w zakresie wykształcenia osób bezrobot-

nych. Najwięcej jest bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i niższym. Najmniej w gru-

pie osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. Przy tym znaczną część stanowią tu

osoby, które kontynuują naukę w szkołach policealnych w trybie weekendowym. Mężczyźni

przeważają wśród bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym i niższym. W po-

zostałych grupach bezrobotnych dominują kobiety. Najwięcej jest kobiet bezrobotnych z wy-

kształceniem policealnym i średnim zawodowym.

Ustawa o promocji zatrudnienia i instrumentach rynku wprowadziła definicję osoby bę-

dącej w szczególnej sytuacji na rynku pracy, która objęta zostaje kompleksowym programem

aktywizacji zawodowej. Wśród mężczyzn największą grupę stanowią osoby nie posiadające wy-

kształcenia średniego, następnie powyżej 50 roku życia i długotrwale bezrobotni. Wśród kobiet

również najliczniejszą grupę stanowią kobiety bez wykształcenia średniego, następnie długo-

trwale bezrobotne oraz bez kwalifikacji zawodowych. Każdy bezrobotny zarejestrowany w Po-

wiatowym Urzędzie Pracy w Świdnicy powyżej 180 dni zobowiązany jest do przystąpienia do

realizacji indywidualnego planu działania, w celu doprowadzenia do podjęcia odpowiedniej pra-

cy.

Wobec osób bezrobotnych stosowane są instrumenty aktywnej polityki rynku pracy,

ukierunkowane przede wszystkim na praktyczną naukę zawodu, zdobycie kwalifikacji zawodo-

wych lub umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych. Oprócz

kosztów szkolenia, uczestnikom mogą zostać pokryte koszty badań lekarskich i psychologicz-

nych, koszty przejazdu, zakwaterowania i egzaminów.


Strona 10

Tabela nr 5. Instrumenty aktywizacji zawodowej. instrumenty

aktywizacji zawodowej

2006 2007 2008 2009

skierowanie na staż

339 347 226 368

skierowanie na szkolenie/sfinansowanie kosztów

egzaminów, uzyskania licencji

288 342 494 353

skierowanie do prac interwencyjnych

196 155 71 6

skierowanie na roboty publiczne

178 166 226 15

skierowanie do prac społecznie użytecznych

80 92 78 9

przygotowanie zawodowe

85 68 90 11

udzielenie poradnictwa zawodowego indywidualnego

1.633 1.280 1.959 1.555

udzielenie poradnictwa zawodowego grupowego

2 6 - -

doposażenie/wyposażenie stanowiska pracy

71 107 105 129

sfinansowanie kosztów studiów podyplomowych

- 1 - 51

przyznanie środków na podjęcie działalności

gospodarczej

82 124 133 159

zwrot kosztów przejazdu

125 112 67 29

refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat 7

- - 1 3

łącznie

3.079 2.800 3.450 2.688


Poza poradnictwem zawodowym, do najbardziej atrakcyjnych form przeciwdziałania

bezrobociu należą staże oraz szkolenia bezrobotnych. W 2009 r. w znikomej liczbie stosowano

formy skierowania do prac interwencyjnych, robót publicznych i prac społecznie użytecznych.

W stosunku do 2006 r. z tych form aktywizacji zawodowej skorzystało o 93,4% mniej osób.

O 87,1% mniej osób skorzystało również z przygotowania zawodowego. W ogólnej liczbie zare-

jestrowanych bezrobotnych, w 2006 r. ze wszystkich form aktywizacji zawodowej skorzystało

77% zarejestrowanych bezrobotnych, zakładając że każdy skorzystał tylko z jednej formy. Na-

tomiast w 2009 r. średnio każda zarejestrowana osoba bezrobotna została objęta co najmniej

1 formą aktywizacji.

Wzrost w 2009 r. liczby zarejestrowanych bezrobotnych nie przekłada się na liczbę ofert

pracy zgłoszonych przez pracodawców z terenu Powiatu Świdnickiego.

Wykres nr 8. Zgłoszone oferty pracy w Powiecie Świdnickim.

4910

60525311 5408

4000

5000

6000

7000

2006 2007 2008 2009

zgłoszone oferty pracy


Na jedną osobę poszukującą pracy w 2006 r. przypadało 1,2 oferty pracy z terenu Powia-

tu Świdnickiego, a w 2009 r. 2,1 oferty. Pomijając fakt, że miejsce świadczenia pracy może


Strona 11

znajdować się poza terenem Miasta, co może stanowić przeszkodę w podjęciu zatrudnienia,

przyczyn takiej sytuacji można dopatrywać się w niedostosowaniu szkolnictwa zawodowego do

potrzeb rynku pracy, mając na uwadze to, że w 2009 r. 47,8% zarejestrowanych bezrobotnych

stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz policealnym i średnim zawo-

dowym. W 2009 r. wśród mężczyzn najwięcej było zarejestrowanych bezrobotnych z zawodem

ślusarz (132), asystent ekonomiczny (120), sprzedawca (117), mechanik (91) i tokarz (71).

Wśród kobiet, z zawodem sprzedawca (101), asystent ekonomiczny (100), krawiec (55), peda-

gog (45) i pracownik biurowy (34).

W celu pobudzania społecznej aktywności przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej

uruchomiono Centrum Wolontariatu. W jego ramach prowadzone jest biuro pośrednictwa pracy

wolontarystycznej, warsztaty i szkolenia prowadzone przez koordynatora i psychologa. Od

2004 r. wolontariusze mogą również ubiegać się, w zamian za swoją pracę, o umorzenie zaległo-

ści czynszowych i innych opłat związanych z umową najmu lokali, na zasadach określonych

uchwałą Rady Miejskiej w Świdnicy.

Tabela nr 6. Działalność Centrum Wolontariatu.

praca wolontarystyczna 2006 2007 2008 2009

przeszkoleni wolontariusze

82 53 29 56

porozumienia zawarte z wolontariuszami

36 43 25 35

osoby skierowane do pracy w ramach wolontariatu

46 26 22 56

osoby korzystające z pracy wolontariuszy

32 64 28 56

wolontariusze, którym umorzono zaległości

0 8 6 6

źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Świdnicy;

Urząd Miejski w Świdnicy, Referat Gospodarki Mieszkaniowej

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej uczestniczy również w programach unijnych, akty-

wizujących osoby bezrobotne korzystające z pomocy społecznej. W 2009 r. w ramach projektu

systemowego „Uwierz we własne siły” 30 osób, po zawarciu kontraktu socjalnego, nabyło nowe

kwalifikacje zawodowe oraz umiejętności w zakresie elastycznego poruszania się na rynku pra-

cy. Wymiernym efektem realizacji projektu było podjęcie przez 3 uczestników pracy zawodo-

wej.

Pomiędzy Powiatowym Urzędem Pracy a Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej

1 kwietnia 2009 r. zostało zawarte porozumienie w zakresie współpracy na rzecz rozwoju i upo-

wszechniania form aktywnej integracji oraz pracy socjalnej na terenie Świdnicy. Współpraca

opiera się na wymianie informacji oraz aktywizacji osób, które znajdują się w ewidencjach obu

instytucji, bezrobotnych, poszukujących pracy lub niepozostających w zatrudnieniu, będących

w wieku aktywności zawodowej i korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.

4. Świadczenia pomocy społecznej

Świadczenia pomocy społecznej udzielane są w formie finansowej, usługowej, w naturze,

poprzez kierowanie do placówek pomocy społecznej oraz w postaci pracy socjalnej i poradnic-

twa specjalistycznego. Finansowane są ze środków własnych budżetu Miasta oraz z dotacji po-

chodzących z budżetu państwa.


Strona 12

Tabela nr 7. Wydatki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. źródło finansowania

2006 2007 2008 2009

środki z budżetu gminy

4.820.489 zł 4.312.151 zł 4.277.346 zł 4.423.819 zł

środki z budżetu państwa

3.653.128 zł 3.548.560 zł 3.592.361 zł 3.597.675 zł

łącznie

8.473.617 zł 7.860.711 zł 7.869.707 zł 8.021.494 zł

źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Świdnicy

W badanym okresie liczba rodzin wymagających wsparcia systematycznie zmniejszała

się.

Wykres nr 9. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej.

37822932

850

32992444

8552510

1977 5332631

2018 6130

1000

2000

3000

4000

pomoc we wszystkich formach w tym: pomoc finansowa w tym: pomoc niepieniężna

2006

2007

2008

2009


Wykres nr 10. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej.

80406150

1890

64914832

16594753

3735 10185058

3830 12280

2000

4000

6000

8000

pomoc we wszystkich formach w tym: pomoc finansowa w tym: pomoc niepieniężna

2006

2007

2008

2009


Wśród ogólnej liczby mieszkańców Świdnicy z pomocy społecznej we wszystkich for-

mach w 2006 r. korzystało 13,3% mieszkańców, w 2009 r. liczba ta zmalała do 8,5%. Jest to

efekt m.in. korzystnych zmian na świdnickim rynku pracy i poprawy sytuacji ekonomicznej ro-

dzin. Pozostający w dalszym ciągu pod opieką Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, to

w znacznej części osoby najbardziej nieporadne, bądź uwikłane w problemy życiowe wymagają-

ce specjalistycznej pomocy oraz osoby objęte świadczeniami ze względu na zły stan zdrowia.

W 2009 r. spośród rodzin korzystających z pomocy we wszystkich formach, 54,7% korzystało ze

świadczeń z tytułu niepełnosprawności oraz długotrwałej lub ciężkiej choroby.

Niepokojący jest wzrost w ostatnim roku liczby świadczeniobiorców w stosunku do

2008 r. Jest to odzwierciedlenie sytuacji na rynku pracy. Wzrost na przełomie 2008/2009 roku

liczby zarejestrowanych bezrobotnych automatycznie spowodował zwiększenie liczby osób

zwracających się o wsparcie ze środków pomocy społecznej. Biorąc pod uwagę, że liczba zareje-

strowanych bezrobotnych systematycznie malała z 2.947 zarejestrowanych w styczniu 2010 r. do

2.250 zarejestrowanych na koniec I połowy 2010 r., można oczekiwać stabilizacji w tym zakre-

sie.

Ustawa o pomocy społecznej w art. 7 wymienia przesłanki, które w szczególności stano-

wią powód przyznania osobom i rodzinom świadczeń z pomocy społecznej. Najczęstszym było

ubóstwo. Ustawodawca ubóstwo zrównał z wymaganym maksymalnym dochodem netto, nie

przekraczającym kryterium dochodowego określonego ustawą o pomocy społecznej. Dla osoby

samotnie gospodarującej jest to obecnie kwota 477,00 zł, dla osoby w rodzinie 351,00 zł.


Strona 13

Wykres nr 11. Korzystający z pomocy społecznej z powodu ubóstwa.

1920

4852

17013990

1165 22761236 23990

2000

4000

liczba rodzin liczba osób w rodzinie

2006

2007

2008

2009


W okresie od 2006 r. liczba rodzin korzystających z tytułu ubóstwa ze świadczeń pomocy

społecznej zmniejszyła się o 35,6%, liczba osób w tych rodzinach o 50,6%. W 2009 r., w po-

równaniu do 2008 r., z powodu ubóstwa ze świadczeń skorzystało 71 rodzin (123 osoby) więcej.

Według uczestników ankiety, najważniejszą przyczyną popadania w ubóstwo mieszkań-

ców Świdnicy jest bezrobocie – 84,1% ankietowanych, w następnej kolejności uzależnienia –

74,6% i dziedziczenie ubóstwa – 55,6%.

W badanym okresie najczęstszym powodem przyznawania świadczeń z pomocy społecz-

nej, towarzyszącym ubóstwu, było bezrobocie.

Wykres nr 12. Korzystający z pomocy społecznej z powodu bezrobocia.

17614256

1478 3328921 19511056 22070

2000

4000

liczba rodzin liczba osób w rodzinie

2006

2007

2008

2009


W tym wypadku również charakterystyczny jest systematyczny spadek od 2006 r. liczby

rodzin i osób korzystających ze wsparcia, odpowiednio o 40% i 48,1% i jednocześnie wzrost

w stosunku do 2008 r. o 135 rodzin (256 osób).

Podstawową formą świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej są zasiłki, z których ko-

rzysta największa liczba odbiorców pomocy społecznej w Świdnicy. Należą do nich zasiłki ce-

lowe i celowe specjalne, realizowane ze środków pochodzących z dochodów własnych gminy

oraz zasiłki okresowe i stałe, na realizację których środki finansowe przekazywane są z budżetu

państwa w formie dotacji.

Tabela nr 8. Świadczenia pieniężne w formie zasiłków. forma

świadczenia

liczba rodzin liczba osób kwota świadczeń w zł

2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009

zasiłek

celowy

2.510 2.143 1.693 1.767 5.642 4.487 3.400 3.545 1.445.374 1.598.392 1.415.888 1.408.407

zasiłek

celowy

specjalny

608 624 559 543 1.226 1.155 988 1.044 126.749 214.165 218.280 194.139

zasiłek

okresowy

1.560 1.208 775 865 3.734 2.761 1.741 1.920 1.543.333 1.053.250 964.679 1.027.978

zasiłek

stały

315 288 284 264 464 419 393 339 991.104 1.023.824 1.058.764 1.003.485


Spośród świadczeń pieniężnych największe wydatki ponoszone są na zasiłki celowe, ad-

resowane do osób o najniższych dochodach, z przeznaczeniem na „zaspakajanie niezbędnej po-

trzeby bytowej”. Od 2006 r. liczba rodzin korzystających z tej formy pomocy zmalała o 29,6%

i osób w tych rodzinach o 37,2%. Mniejsza liczba korzystających z zasiłków celowych obniżyła


Strona 14

łączny koszt wydatków w tym zakresie, ale też pozwoliła na przyznawanie zasiłków w wyższych

kwotach. W 2006 r. średnio na rodzinę korzystającą z tej formy pomocy wydatkowano 576 zł

rocznie, a w 2009 r. – 797 zł.

Znaczącą grupę świadczeń stanowią takie formy pomocy, które mają wymiar finansowy,

lecz odbiorca otrzymuje je w formie niepieniężnej. Są to świadczenia zabezpieczające minimum

bytowe, jak ubranie, jeden gorący posiłek i nocleg. Do tej grupy zaliczyć można również obo-

wiązek sprawienia pogrzebu.

Tabela nr 9. Świadczenia finansowe realizowane w formie niepieniężnej.

forma

świadczenia

liczba rodzin liczba osób kwota świadczeń w zł

2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009

schronienie

55 59 54 69 62 63 57 74 98.496 108.500 88.299 122.938

posiłek

688 475 392 580 2.072 1.734 1.567 2.115 473.687 402.972 471.603 574.517

zapewnienie

ubrania

1.124 938 666 763 2.588 2.024 1.366 1.550 107.309 117.278 85.431 108.815

sprawienie

pogrzebu

8 11 9 9 8 11 9 12 9.040 10.254 10.543 8.859


Do 2008 r. liczba świadczeń w formie posiłków i zapewnienia ubrania systematycznie

malała. W 2009 r. ponownie odnotowano wzrost świadczeń w tych formach. Również więcej

osób wymagało zapewnienia schronienia.

Realizacja dożywiania odbywa się w ramach wieloletniego programu „Pomoc państwa

w zakresie dożywiania”, poprzez finansowanie dzieciom w wieku szkolnym posiłków w stołów-

kach szkolnych, osobom dorosłym i dzieciom do lat 7 również w jadłodajniach oraz w formie

zasiłków celowych na zakup posiłków lub żywności. Nieodpłatne dożywianie przyznawane jest

osobom i rodzinom, których dochód na osobę nie przekracza 200% kryterium dochodowego.

Wykres nr 13. Dożywianie w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”.

963 689 1276852 573

2519

690 3711712

984 272 1430

1000

2000

3000

posiłek w stołówce szkolnej posiłek w jadłodajni zasiłek celowy

2006

2007

2008

2009


Pracownicy socjalni i pedagodzy szkolni podejmują działania w celu objęcia dożywia-

niem wszystkich tego wymagających dzieci, uczniów szkół podstawowych i gimnazjów,

w szczególności z rodzin dysfunkcyjnych. Miasto finansuje im obiady dwudaniowe. Szczególny

nacisk położono na to, by dzieci spożywały posiłki w stołówce. Przyjęto zasadę, że rodzice nie

pobierają posiłków na wynos, poza wyjątkowymi sytuacjami. Daje to pewność, że pomoc w po-

staci dożywiania jest realizowana zgodnie z przeznaczeniem. W 2009 r. w ramach programu

w ogólnej liczbie osób korzystających z posiłków 43,2% stanowiły dzieci w wieku szkolnym, na

które wydatkowano 49,1% środków przeznaczonych na realizację programu. Podjęto również

działania zmierzające do zastąpienia zasiłku celowego finansowaniem osobom dorosłym i dzie-

ciom do lat 7 posiłków w stołówkach szkolnych.

Na terenie Miasta realizowana jest również dystrybucja żywności, za pośrednictwem or-

ganizacji pozarządowej Stowarzyszenia Świdnicki Bank Żywności. Źródłem pozyskiwania pro-

duktów spożywczych są zbiórki publiczne, producenci i hurtownicy oraz rezerwy unijne. Roz-


Strona 15

dział żywności odbywa się we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, który

wystawia najbardziej potrzebującym zlecenia na tę formę pomocy oraz za pośrednictwem orga-

nizacji z terenu Miasta, wspierających w tej formie swoich członków. Na podstawie umów za-

wartych z niektórymi szkołami, stołówki zobowiązały się przygotowywać dodatkowe darmowe

obiady dla uczniów będących w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Z żywności, którą dys-

ponuje Stowarzyszenie, rocznie korzysta około 500 świdnickich rodzin.

Zasadniczą grupę świadczeń realizowanych w formie niepieniężnej stanowią usługi opie-

kuńcze. Są one organizowane bezpośrednio w mieszkaniu osoby wymagającej wsparcia, w pla-

cówkach wsparcia dziennego lub w placówkach zapewniających całodobową opiekę – domach

pomocy społecznej.

Tabela nr 10. Świadczenia realizowane w formie usług opiekuńczych.

forma

świadczenia

liczba osób kwota świadczeń w zł

2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009

usługi opiekuńcze

552 454 371 299 1.663.000 1.235.882 1.319.000 1.028.519

specjalistyczne

usługi opiekuńcze

14 20 22 16 28.000 55.500 132.500 97.035

kierowanie do domów

pomocy społecznej

21 22 27 29 255.455 300.162 302.470 472.870

Dom Dziennego

Pobytu

152

149 157 151 501.918 679.174 643.327 756.882


Dla usług opiekuńczych realizowanych w miejscu zamieszkania charakterystyczne jest

to, że mimo stale rosnącej liczby starszych mieszkańców Świdnicy, systematycznie maleje liczba

osób korzystających z tej formy pomocy, od 2006 r. o 45,8%. Liczba godzin świadczonych usług

opiekuńczych zmniejszyła się od 2006 r. z 343.947 do 141.361, o 58,9%. Przyczyniło się do tego

kilka czynników, w tym wzrost wysokości odpłatności za godzinę usługi (z 4,70 zł do 8,40 zł),

będący wynikiem konieczności wyłonienia realizatora w drodze przetargu na świadczenie usług.

Zasadniczą przyczyną zmniejszenia liczby godzin świadczonych usług było wprowadzenie

„Standaryzacji usług opiekuńczych realizowanych w Gminie Miasto Świdnica”. Jej efektem jest

dostosowanie rodzaju i wielkości usług opiekuńczych do faktycznych potrzeb klienta, przy jed-

noczesnym zaangażowaniu rodziny klienta do osobistej pomocy lub do ponoszenia kosztów za

usługi. Dodatkowo, część osób wymagających wsparcia w formie usług opiekuńczych, korzysta

z pracy wolontariuszy realizujących pracę na rzecz świdnickich seniorów, w zamian za uzyska-

nie umorzenia zadłużenia czynszowego.

W badanym okresie odnotowano wzrost liczby osób kierowanych do domów pomocy

społecznej, od 2006 r. o 38,1%. Ta forma usług dotyczy osób, wobec których, ze względu na

wiek lub chorobę, nie ma możliwości stosowania świadczeń w miejscu zamieszkania, bowiem

wymagają opieki całodobowej.

Wśród trzech przyczyn problemów społecznych osób starszych ankietowani najczęściej

wymieniali złą sytuację finansową – 82,5%, zły stan zdrowia – 58,7% oraz izolację społeczną,

samotność – 46%.

Odrębną formę usług, których również nie da się zastąpić usługami opiekuńczymi, sta-

nowią świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, realizowane

przez zakłady opieki zdrowotnej. Pracownik ośrodka pomocy społecznej nadzorując opiekę nad

osobą obłożnie chorą nawiązuje z zakładem opieki zdrowotnej współpracę w momencie, gdy

pogarsza się stan zdrowia podopiecznego. Poważny problem stanowią trudności z uzyskaniem

miejsca w placówce stacjonarnej świadczącej całodobową pielęgnację. Niewątpliwie uregulowa-

nia wymagają zasady umieszczania chorych seniorów w zakładach opiekuńczych.


Strona 16

Uczestnicy ankiety w 46,9%, jako wysokie zagrożenie problemem społecznym dostrze-

ganym w swoim miejscu zamieszkania, wymieniają utrudnienia funkcjonowania w społeczeń-

stwie osób niepełnosprawnych. Kwestie te nie znalazły się jednak wśród najczęściej wymienia-

nych 5 problemów społecznych, które powinny zostać rozwiązane w pierwszej kolejności, ani

też osoby niepełnosprawne nie znalazły się w najczęściej wymienianych 5 grupach osób, na któ-

rych powinna koncentrować się Strategia.

Orzecznictwo w sprawach niepełnosprawności leży w kompetencjach Powiatowego Ze-

społu ds. Orzekania o Niepełnosprawności

Tabela nr 11. Decyzje Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.*

decyzja

2006 2007 2008 2009

orzeczenia dotyczące

osób powyżej 16 r. ż.

znaczny

stopień niepełnosprawności

336 385 401 462

umiarkowany stopień

niepełnosprawności

629 793 674 695

lekki stopień

niepełnosprawności

1.134 1.112 1.038 1.149

zaliczenie do osób niepełnosprawnych dzieci do

16 r. ż.

357 343 275 318

łącznie 2.456

2.633 2.388 2.624

* dane dla Powiatu Świdnickiego, nie są prowadzone statystyki dla poszczególnych gmin

źródło: Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności

Stabilny poziom liczby osób niepełnosprawnych pozwala na systemowe wypracowanie

procedur wspomagania tej grupy mieszkańców Świdnicy. Zadania z zakresu rehabilitacji osób

niepełnosprawnych realizuje Powiat Świdnicki, w tym rehabilitację społeczną – Powiatowe Cen-

trum Pomocy Rodzinie i rehabilitację zawodową – Powiatowy Urząd Pracy. Otrzymują na ten

cel środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Osoby posiadające

orzeczenie o niepełnosprawności mogą też korzysta z zajęć realizowanych przez Polskie Stowa-

rzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Świdnicy, w ramach Warsztatu

Terapii Zajęciowej w Mokrzeszowie. Jest to placówka pobytu dziennego, dla 35 uczestników.

Jej działalność koncentruje się przede wszystkim na realizacji zadań z zakresu rehabilitacji spo-

łecznej i wstępnej rehabilitacji zawodowej, zmierzającej do ogólnego rozwoju i poprawy spraw-

ności uczestników.

Na utrudnienie funkcjonowania osób niepełnosprawnych w społeczeństwie ma również

wpływ brak w Mieście zorganizowanych form wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Tabela nr 12. Leczeni z powodu zaburzeń psychicznych (bez uzależnień).*

leczeni 2006

2007 2008 2009

ogółem 3.736

5.507 5.238 3.850

w t

ym

:

kobiety 2.084

3.373 3.234 2.401

mężczyźni 1.652

2.134 2.004 1.449

leczeni po raz pierwszy

1.359 1.525 1.264 1.516

z wyłączeniem leczonych

po raz pierwszy

2.377 3.982 3.974 2.334


Strona 17

w t

ym

, w

wie

ku

: 0-18

129 153 371 267

19-29

574 684 817 864

30-64

2.500 3.811 3.503 1.810

65 i więcej

533 859 547 909


źródło: Dolnośląskie Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu

Liczba osób korzystających z poradnictwa psychiatrycznego, w tym coraz większy odse-

tek osób młodszych do 30 roku życia, wskazuje na duże zapotrzebowanie na formy pomocy słu-

żące podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności osób z zaburzeniami psychicznymi, niezbęd-

nych do jak najbardziej samodzielnego życia. Placówką, której zadaniem jest wspieranie i reha-

bilitacja przygotowujące do życia w społeczeństwie i funkcjonowania w środowisku, a której

brak w Mieście, może być środowiskowy dom samopomocy.

Niepełnosprawność oraz długotrwała i ciężka choroba często stanowią przyczynę ko-

nieczności sięgania po środki publiczne na pomoc społeczną.

Wykres nr 14. Korzystający z pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności oraz długotrwałej i ciężkiej

choroby.

728

1158

7341072

756

1421

794

1342

818

1596

650

1255

7321076

7071061

0

500

1000

1500

2000

pomoc z tytułu

niepełnosprawności -

rodziny

pomoc z tytułu

niepełnosprawności -

osoby

pomoc z tytułu

długotrwałej i ciężkiej

choroby - osoby

pomoc z tytułu

długotrwałej i ciężkiej

choroby - rodziny

2006

2007

2008

2009


Rodziny korzystające ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności oraz

długotrwałej i ciężkiej choroby stanowiły w 2009 r. 54,7% spośród rodzin korzystających z po-

mocy we wszystkich formach. Wraz ze spadkiem ogólnej liczby osób korzystających z pomocy

społecznej, w tym zakresie liczba świadczeniobiorców utrzymuje się na względnie stałym po-

ziomie.

Świadczenia stricte niepieniężne, udzielane niezależnie od spełnienia kryterium docho-

dowego, realizowane są w dwóch podstawowych formach: pracy socjalnej i poradnictwa specja-

listycznego. Do tej grupy zaliczyć można również pomoc osobom mającym trudności w przysto-

sowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, świadczoną głównie w formie pracy socjal-

nej.

Tabela nr 13. Świadczenia niepieniężne.

forma świadczenia liczba rodzin liczba osób

2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009

praca socjalna

2.350 855 1.428 1.672 5.870 1.659 3.006 3.329

poradnictwo specjalistyczne

132 194 165 147 233 277 172 242

pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu

do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

38 33 30 46 53 44 43 62



Strona 18

Od 2006 r. liczba rodzin, na rzecz których świadczono pracę socjalną zmalała o 28,9%.

Przy czym, z ogólnej liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej we wszystkich formach

w 2006 r. z pracy socjalnej korzystało 62,1% rodzin, a w 2009 r. 63,5% rodzin. Pomoc społeczna

opiera się na pracy socjalnej, dlatego biorąc pod uwagę, że zmalała ogólna liczba rodzin korzy-

stających z pomocy społecznej, a przy tym wzrosła liczba zatrudnionych pracowników socjal-

nych, należałoby oczekiwać, że tą formą pomocy objętych zostanie więcej rodzin.

Ustawa o pomocy społecznej przewiduje możliwość świadczenia pracy socjalnej w opar-

ciu o kontrakt socjalny – pisemną umowę zawieraną z osobą pozostającą w trudnej sytuacji,

określającą uprawnienia i obowiązki stron, w ramach wspólnie podejmowanych działań. Niedo-

trzymanie postanowień kontraktu, bądź odmowa jego zawarcia, mogą stanowić podstawę do

nieprzyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznanej pomocy lub wstrzymania świadczeń

pieniężnych. Wykres nr 15. Zawarte kontrakty socjalne.

1832

52

86

0

25

50

75

100

2006 2007 2008 2009

liczba kontraktów


Liczba kontraktów socjalnych zawieranych z klientami pomocy społecznej systematycz-

nie wzrasta. Nadal jednak kontrakt socjalny dotyczył tylko 3,3% ogólnej liczby rodzin, które

korzystały z pomocy społecznej w 2009 r.

Do systemu pomocy społecznej w szerokim ujęciu, zalicza się również świadczenia ro-

dzinne i dodatki mieszkaniowe, które nie mieszczą się w ramach świadczeń regulowanych usta-

wą o pomocy społecznej. Głównym kryterium uprawniającym do świadczeń rodzinnych jest

przeciętny miesięczny dochód netto, w przeliczeniu na osobę w rodzinie, z roku kalendarzowego

poprzedzającego okres zasiłkowy, który nie może przekraczać kwoty 504 zł na osobę lub 583 zł

na osobę, jeśli w rodzinie wychowuje się dziecko niepełnosprawne. Niezależnie od wysokości

dochodu rodziny przyznawane są jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia dziecka oraz zasiłek

pielęgnacyjny, przeznaczony dla niepełnosprawnych dzieci, osób dorosłych niepełnosprawnych

w stopniu znacznym (w niektórych przypadkach również w stopniu umiarkowanym) oraz osób,

które ukończyły 75 lat.

Tabela nr 14. Świadczenia rodzinne.

forma świadczenia liczba osób

2006 2007 2008 2009

zasiłek rodzinny

5.108 3.998 2.994 3.102

dodatek z tytułu urodzenia dziecka

324 237 296 223

dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie

korzystania z urlopu wychowawczego

183 169 181 152

dodatek z tytułu samotnego wychowywania

dziecka

273 274 134 219

dodatek z tytułu wychowywania dziecka

w rodzinie wielodzietnej

606 544 468 420

dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

niepełnosprawnego

268 256 225 208

dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

3.765 3.308 2.547 2.378


Strona 19

dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki

w szkole poza miejscem zamieszkania

51 44 34 23

jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka

528 497 581 583

zasiłek pielęgnacyjny

865 999 964 992

świadczenie pielęgnacyjne

95 97 93 95


W badanym okresie nastąpił spadek przyznanych zasiłków rodzinnych, o 39,3%. Pocią-

gnęło to za sobą również obniżenie liczby przyznanych dodatków, do których prawo uzależnione

jest od posiadania uprawnienia do zasiłku rodzinnego. Miała na to wpływ m.in. poprawa sytuacji

ekonomicznej rodzin, a także zmniejszenie ogólnej liczby dzieci – mieszkańców Świdnicy,

w wieku uprawniającym do zasiłku rodzinnego.

Od spełnienia kryterium dochodowego uzależnione jest również prawo do świadczenia

z funduszu alimentacyjnego. Przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie

przekracza kwoty 725 zł. Do świadczenia ma prawo osoba uprawniona do alimentów od rodzica

na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzeku-

cja okazała się bezskuteczna.

Tabela nr 15. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

świadczenia liczba osób

2006 2007 2008 2009

fundusz alimentacyjny (zaliczka alimentacyjna do III

kwartału 2008 r.)

800 726 592 632


Dodatek mieszkaniowy ma na celu dofinansowanie do wydatków mieszkaniowych pono-

szonych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego. Część dodatku mieszkaniowego sta-

nowi ryczałt na zakup opału. Jest to świadczenie uzależnione od powierzchni użytkowej przypa-

dającej na członków gospodarstwa domowego oraz od dochodu, który aktualnie nie może być

większy w gospodarstw jednoosobowym niż 1.181,43 zł brutto i w gospodarstwie wieloosobo-

wym niż 843,88 zł brutto.

Tabela nr 16. Wnioski o przyznanie dodatku mieszkaniowego. wnioski o dodatki mieszkaniowe

2006 2007 2008 2009

liczba złożonych wniosków

2.964 2.254 1.722 1.429

odmowa przyznania dodatku mieszkaniowego

231 224 195 127

źródło: Urząd Miejski w Świdnicy, Referat Gospodarki Mieszkaniowej

W okresie od 2006 r. zauważalny jest spadek o 51,8% liczby złożonych wniosków

o przyznanie dodatku mieszkaniowego, a także odmownie przyznanych decyzji o 45%. Wpłynę-

ło na to m.in.: zwiększenie liczby przeprowadzanych wywiadów środowiskowych, szczegółowa

weryfikacja wniosków oraz natężenie kontroli. Efektem było wyeliminowanie w znacznym

stopniu osób, którym dodatek mieszkaniowy nie należał się ze względu na dysproporcje między

zadeklarowanymi dochodami, a faktycznym stanem majątkowym. Szeroka akcja weryfikacyjna

składanych wniosków spowodowała, że duża liczba osób korzystających z pomocy w formie

dodatku mieszkaniowego sama zrezygnowała z ich kontynuacji, mając świadomość, że ten doda-

tek się nie należy.


Strona 20

Dodatek mieszkaniowy wypłacany jest z góry. W przypadku, gdy osoba, której przyzna-

no dodatek nie opłaca na bieżąco należności za lokal mieszkalny, wypłata zostaje wstrzymana.

Jeżeli uregulowanie zaległości nie nastąpi w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji

wstrzymującej wypłatę świadczenia, decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego wygasa.

Pobierający dodatek zwraca wówczas kwoty wypłacone za miesiące, w których wystąpiły zale-

głości w opłatach.

Tabela nr 17. Wypłacanie dodatków mieszkaniowych.

wypłacone dodatki mieszkaniowe

2006 2007 2008 2009

liczba wypłaconych dodatków

16.586 13.477 9.491 7.719

liczba wstrzymanych wypłat

281 108 128 31

kwota wypłaconych dodatków

1.924.478 zł 1.507.118 zł 1.128.504 zł 1.022.260 zł

kwota zwróconych dodatków

33.510 zł 10.509 zł 16.298 zł 4.746 zł

źródło: Urząd Miejski w Świdnicy, Referat Gospodarki Mieszkaniowej

W ślad za zmniejszeniem liczby złożonych wniosków, nastąpiło zmniejszenie liczby

i kwot wypłaconych dodatków mieszkaniowych, odpowiednio o 53,5% i 46,9%. Systematycznie

malała też liczba wydanych decyzji o wstrzymaniu wypłaty dodatku, w stosunku do 2006 r.

o 89%. W 2006 r. 1,7% wypłaconych dodatków podlegało zwrotowi, a w 2009 r. niecałe 0,5%.

Dowodzi to, że świadczenie rzeczywiście wykorzystywane jest na cel, na który zostało przyzna-

ne oraz trafia do osób, które współdziałają w rozwiązaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.

Dużym ograniczeniem w realizowaniu spraw z zakresu pomocy społecznej jest utrudnio-

ny i czasochłonny przepływ informacji pomiędzy jednostkami realizującymi poszczególne zada-

nia. Niejednokrotnie dla rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy konieczne jest zgromadzenie

informacji z różnych źródeł. Zdarza się również, że osoby starające się o pomoc podają sprzecz-

ne informacje, w zależności od tego, jakie świadczenie chcąc uzyskać. Rozwiązanie tych pro-

blemów ma stanowić, aktualnie realizowany, projekt pod nazwą Świdnicka Elektroniczna Sieć

Przesyłu Informacji i Dokumentów (SESPID). Jego celem jest umożliwienie komunikacji i elek-

tronicznej wymiany informacji w ramach zintegrowanego systemu informatycznego i baz da-

nych instytucji będących w strukturach Urzędy Miejskiego w Świdnicy – Referatu Gospodarki

Mieszkaniowej, Referatu Spraw Społecznych, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz

Starostwa Powiatowego – Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowego Urzędu Pra-

cy. Projekt pozwoli na usprawnienie całego procesu obsługi świadczeniobiorców, poprzez

uproszczenie obecnie stosowanych procedur administracyjnych. Może stać się również narzę-

dziem do walki z nadużyciami. Wdrożenie projektu ma nastąpić w I kwartale 2011 r.

5. Opieka nad dzieckiem do lat 6 i edukacja szkolna

Poprawa sytuacji na rynku pracy, w szczególności kobiet, powoduje większe zapotrze-

bowanie na formy opieki nad dzieckiem. Głównym problemem rodziców dzieci najmłodszych

jest ich mała różnorodność i ograniczony dostęp. W Świdnicy funkcjonuje jeden żłobek miejski,

świadczący opiekę na rzecz dzieci w wieku 6 miesięcy – 3 lata.


Strona 21

Wykres nr 16. Dzieci korzystające z usług Żłobka Miejskiego Nr 1.

55

70

8085

50

60

70

80

90

2006 2007 2008 2009

liczba dzieci

źródło: Żłobek Miejski Nr 1 w Świdnicy

Placówka przystosowana jest do obsługi 85 dzieci. W 2009 r. obejmowała opieką 3,9%

dzieci ze Świdnicy w wieku do 3 lat. Zgodnie z dotychczas obowiązującym ustawodawstwem,

funkcjonowanie żłobków obwarowane było wymaganiami, jak dla zakładów opieki zdrowotnej.

Stanowiło to poważną przeszkodę w organizowaniu nowych placówek. W 2011 r. weszły w ży-

cie nowe przepisy w zakresie zintegrowanego systemu opieki nad małymi dziećmi, których ele-

mentem jest zmiana przyporządkowania i zasad tworzenia oraz funkcjonowania żłobków, a tak-

że stworzenie alternatywnych form opieki. Dotychczasowe trudności z dostępem do publicznych

form opieki niejednokrotnie stanowiły powód rezygnacji kobiet z powrotu na rynek pracy.

W 2009 r., jako osoby bezrobotne, zarejestrowanych było 208 kobiet, które nie podjęły zatrud-

nienia po urodzeniu dziecka. Trudności rodziców w łączeniu pracy zawodowej z życiem rodzin-

nym stanowiły jedną z przyczyn ubożenia rodzin.

Ważnym instrumentem polityki edukacyjnej i integracyjnej oraz wyrównywania szans

rozwojowych jest edukacja przedszkolna. Wychowaniem przedszkolnym, realizowanym

w Świdnicy w 8 przedszkolach publicznych i 5 niepublicznych oraz oddziałach przedszkolnych

w 6 publicznych i 3 niepublicznych szkołach podstawowych, objęte są dzieci w wieku 3 – 6 lat.

Od roku szkolnego 2011/2012 dzieci 5-letnie będą miały obowiązek rocznego przygotowania

przedszkolnego.

Wykres nr 17. Dzieci uczęszczające do przedszkoli prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne

podmioty, według stanu na 30 września.

9871048

12311349

900

1100

1300

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

liczba dzieci

źródło: Urząd Miejski w Świdnicy, Referat Oświaty i Wychowania

Wykres nr 18. Dzieci uczęszczające do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych prowadzo-

nych przez Gminę Miasto Świdnica i inne podmioty, według stanu na 30 września.

289 283

263248

225

250

275

300

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

liczba dzieci


Od roku szkolnego 2006/2007 nastąpił wzrost liczby dzieci objętych wychowaniem

przedszkolnym o 36,7%. Przy tym wzrost liczby dzieci następował systematycznie w każdym

przedziale wiekowym, nie ma więc związku z tendencjami demograficznymi. Związany jest ra-


Strona 22

czej z poprawą sytuacji na rynku pracy. Biorąc pod uwagę obserwowany przyrost dzieci w prze-

dziale wiekowym 0-4 lata, możliwa będzie konieczność zapewnienia dodatkowych miejsc

w przedszkolach. Z drugiej jednak strony, od roku szkolnego 2009/2010 obniżony został wiek

spełniania obowiązku szkolnego do 6 lat, z zastrzeżeniem, że w okresie przejściowym do roku

szkolnego 2011/2012 decyzję dotyczącą podjęcia nauki szkolnej przez dzieci 6-letnie będą po-

dejmować rodzice. Z pewnością spowoduje to zwolnienie części miejsc w przedszkolach przez

dzieci podejmujące naukę szkolną. Dodatkowo od roku szkolnego 2010/2011 wprowadzone zo-

stały nowe stawki cenowe za pobyt dziecka w przedszkolu ponad podstawę programową. Może

to wpłynąć na decyzję rodziców o przeniesieniu dziecka do oddziału przedszkolnego w szkole

podstawowej lub o szybszym podjęciu przez dziecko nauki szkolnej.

Dla dzieci, których rozwój przebiega nieharmonijnie lub z opóźnieniem, wychowanie

przedszkolne jest szansą na wczesne wspieranie rozwoju w sferze poznawczej, funkcjonalnej

i społecznej. W Świdnicy funkcjonuje jedno przedszkole zapewniające opiekę w ramach 4 od-

działów integracyjnych i 2 oddziałów specjalnych.

Edukacja szkolna w Świdnicy realizowana jest w szkołach podstawowych: 6 miejskich,

3 prowadzonych przez inne podmioty, 1 szkole specjalnej oraz w gimnazjach: 4 miejskich,

2 prowadzonych przez inne podmioty i 1 specjalnym.

Wykres nr 19. Uczniowie szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne pod-

mioty, według stanu na 30 września.

38073551

33653217

3000

3500

4000

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

liczba uczniów


Wykres nr 20. Uczniowie gimnazjów prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne podmioty, we-

dług stanu na 30 września.

1903

1975

1904

18341800

1900

2000

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

liczba uczniów


Wykres nr 21. Uczniowie szkół specjalnych w Świdnicy, wg stanu na 30 września.

54 52 504543 42

58 58

40

50

60

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

szkoła podstawowaspecjalnagimnazjum specjalne

źródło: Starostwo Powiatowe w Świdnicy

W przeciwieństwie do sytuacji w przedszkolach liczba uczniów w szkołach podstawo-

wych i gimnazjach systematycznie zmniejszała się, od 2006 r. w szkołach podstawowych

o 15,5% i w gimnazjach o 3,6%. Nadal mniejsza liczba uczniów zasilać będzie gimnazja. Daje to

pewną szansę dowolności wyboru profilu dalszego kształcenia.


Strona 23

Wykres nr 22. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych w Świdnicy, według stanu na 30 września.

0

127

81

49

170

542

2018

76

1922

0

290

88

55

199

548

1928

204

1951

51

336

99

72

234

495

1925

349

1967

185

303

87

75

209

441

1749

646

2032

0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250

szkoła policealna dla

młodzieży

szkoła policealna dla

dorosłych

technikum uzupełniające

dla dorosłych

liceum profilowane dla

dorosłych

liceum ogólnokształcące

dla dorosłych

zasadnicza szkoła

zawodowa

technikum

liceum profilowane

liceum ogólnokształcące

2006/2007

2007/2008

2008/2009

2009/2010

źródło: Starostwo Powiatowe w Świdnicy

Podobnie, jak w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym, systematycznie zmniejsza

się ogólna liczba uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych, od 2006 r. o 12,9%. Więcej uczniów

wybiera szkoły przygotowujące do zawodu. Najwięcej osób uczęszczało w 2009 r. do techni-

ków. Coraz mniej uczniów decyduje się na kształcenie w liceach ogólnokształcących i profilo-

wanych. Dla młodzieży niepełnosprawnej, po wyjściu ze szkoły specjalnej, problem stanowi

brak dalszej ścieżki edukacyjnej na poziomie ponadgimnazjalnym, połączonej z rehabilitacją

zawodową.

Ważnym instrumentem wyrównywania szans w dostępie do edukacji jest wsparcie dla

rodzin ubogich poprzez świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym, czyli stypen-

dia o charakterze stałym oraz zasiłki szkolne przyznawane, gdy uczeń znajdzie się w trudnej

sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego.

Tabela nr 18. Stypendia i zasiłki szkolne.

forma świadczenia liczba osób

2006 2007 2008 2009

stypendia szkolne

1.298 1.083 635 547

zasiłki szkolne

60 44 55 63


Spadek od 2006 r. liczby uprawnionych do stypendiów szkolnych o 57,9% jest efektem

zmniejszenia się ogólnej liczby uczniów oraz poprawy sytuacji ekonomicznej rodzin. Rodziny


Strona 24

wychowujące dzieci w wieku szkolnym mogą ubiegać się również, w ramach systemu świadczeń

rodzinnych, o dodatki do zasiłku rodzinnego związane z edukacją: z tytułu rozpoczęcia roku

szkolnego, z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania oraz

z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Podstawowym kryterium ubiega-

nia się o dodatki jest posiadanie prawa do zasiłku rodzinnego.

Zapewnieniu odpowiedniej pozycji dziecka w środowisku lokalnym służy również moż-

liwość nieodpłatnego korzystania ze wsparcia odpowiednich instytucji pozaszkolnych. Miasto

w ramach „Programu opieki nad dzieckiem i rodziną” realizuje w tym zakresie działania, przede

wszystkim poprzez wspieranie świetlic opiekuńczo-wychowawczych z programem socjoterapeu-

tycznym, konsultacje psychologiczne, pedagogiczne i prawne dla rodzin w sytuacji kryzysu. Na

terenie placówek oświatowych realizowane są programy profilaktyczne oraz organizowane do-

żywianie.

W zakresie poradnictwa, terapii oraz diagnozy psychologicznej i pedagogicznej wsparcia

udziela Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, obejmująca swym zasięgiem Powiat Świdnicki.

Realizuje zajęcia indywidualne w formie terapii psychologicznej, pedagogicznej i logopedycz-

nej, w zakresie przezwyciężania trudności szkolnych, z zastosowaniem Biofeedback oraz rehabi-

litacji dla niepełnosprawnych ruchowo. Zajęcia grupowe realizowane są m.in. w formie bajkote-

rapii, socjoterapii, grup rozwojowych i grup wsparcia.

Tabela nr 19. Pomoc udzielona dzieciom i młodzieży przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną.*

forma pomocy liczba osób

2006/2007 2007/2008 2008/2009

zajęcia korekcyjno-kompensacyjne

23 20 37

terapia logopedyczna

156 221 217

psychoterapia

23 36 46

socjoterapia

1 23 15

zajęcia z uczniami zdolnymi

1 10 7

terapia dla zagrożonych uzależnieniami

19 20 12

zajęcia grupowe aktywizujące do wyboru kierunku

kształcenia i zawodu

233 1.565 934

ćwiczenia rehabilitacyjne

10 10 9

inne formy pomocy indywidualnej

1.065 15 385

inne formy pomocy grupowej

233 19 168

indywidualne porady zawodowe na podstawie badań

235 68 99

indywidualne porady zawodowe bez badań

68 184 489

zajęcia psychoedukacyjne prowadzone w szkołach

i placówkach

4.699 2.502 492

mediacje i negocjacje

10 – –

porady bez badań

481 230 435

porady po badaniach przesiewowych

420 444 359

badania przesiewowe słuchu

90 – 15


Strona 25

badania przesiewowe wzroku

– – 4

badania przesiewowe mowy

– – 8


źródło: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Świdnicy

Główną przyczyną korzystania ze wsparcia Poradni są problemy szkolne, związane

z wyborem zawodu i kierunku kształcenia oraz w komunikacji społecznej. Dzieci w wieku do lat

3 najczęściej korzystają z terapii logopedycznej. Dzieci przedszkolne i uczniowie szkół podsta-

wowych, z porad po badaniach przesiewowych. Uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjal-

nych najczęściej uczestniczą w realizowanych przez Poradnię zajęciach psychoedukacyjnych

prowadzonych w szkołach i innych placówkach oraz zajęciach grupowych aktywizujących do

wyboru kierunku kształcenia i zawodu.

Dzieci i młodzież ze Świdnicy mają również możliwość uczestniczenia w zajęciach orga-

nizowanych w placówkach wychowania pozaszkolnego, odbywających się w 2 budynkach Mło-

dzieżowego Domu Kultury.

Wykres nr 23. Uczestnicy zajęć organizowanych przez placówki wychowania pozaszkolnego.

824

71

936

77

976

79

979

820

250500750

1000

uczestnicy zajęcia w formach stałych

2006

2007

2008

2009


Młodzieżowy Dom Kultury zapewnia dzieciom i młodzieży możliwość uczestniczenia,

w cieszących się coraz większym zainteresowaniem, pozaszkolnych zajęciach stałych oraz oko-

licznościowych imprezach, konkursach i przeglądach o zasięgu lokalnym i regionalnym.

6. Zagrożenia rodzin

Rodzina funkcjonalna, konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje zadania, sta-

nowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia własnej wartości i bezpie-

czeństwa. Wypełniając swoją funkcję, zwłaszcza wychowawczą, rodzina wpływa na „jakość”

młodego pokolenia, jego rozwój emocjonalny i intelektualny. Złe warunki materialne rodziny,

długotrwałe bezrobocie, powodujące sytuacje, w których rodzina nie będzie w stanie własnym

staraniem zaspakajać podstawowych potrzeb życiowych, to tylko niektóre z czynników prowa-

dzących do wykluczenia społecznego. Często u podłoża tych sytuacji leżą inne problemy zabu-

rzające funkcjonowanie rodziny, bądź też stają się one przyczyną ich powstania. Należą do nich

przede wszystkim alkoholizm, narkomania, przemoc, przestępczość, demoralizacja i niedosto-

sowanie społeczne.

Wśród trzech najważniejszych powodów problemów społecznych rodzin, ankietowani

najczęściej wymieniali bezrobocie – 67,2%, uzależnienia – 67,2% oraz niezaradność życiową –

48,4%. Jako przyczyny problemów społecznych dzieci i młodzieży, ankietowani najczęściej

wymieniali zaniedbania wychowawcze – 71,4%, przemoc międzyrówieśniczą – 52,4% i bezpro-

duktywne spędzanie czasu wolnego – 50,8%.

Na przełomie 2008 r. i 2009 r. oraz na początku 2010 r. Zakład Badawczo Consultingowy

„TUAN” z Wrocławia przeprowadził w Świdnicy badania monitoringowe, których wyniki za-


Strona 26

mieszczono w materiale „Środowiskowa profilaktyka uzależnień – monitorowanie problemów

alkoholowych, narkotycznych i przemocowych na terenie miasta Świdnicy w 2009-2010 r.”.

W pierwszym etapie przeprowadzonych w 2009 r. badań wśród młodzieży uczestniczyło 1.531

uczniów gimnazjów i szkół średnich, w przeprowadzonej sondzie terenowej 600 losowo wybra-

nych mieszkańców Świdnicy w wieku 18-56 lat oraz 91 osób związanych z badanym zjawi-

skiem, w związku z wykonywanym zawodem lub pełnioną funkcją.

Do używania alkoholu, z pominięciem sytuacji związanych z jednorazowym kontaktem,

przyznało się 59% uczniów gimnazjów i 84,8% szkół średnich. Dolną granicę wieku inicjacji

alkoholowej stanowi 10 lat. Uczestnicy sondy terenowej i zawodowcy wypowiedzieli się na te-

mat oceny przyrostu w okresie ostatnich 3 lat liczby osób nietrzeźwych.

Wykres nr 24. Przyrost liczby osób nietrzeźwych.

1,5 18

44,735,8

18,7

39,6

26,415,4

01020304050

zmniejsza się jest stały wzrasta znacznie wzrasta

sonda

zawodowcy

źródło: Zakład Badawczo Consultingowy „TUAN” z Wrocławia

W ocenie mieszkańców Świdnicy zdecydowanie zwiększyła się liczba osób nietrzeźwych

w miejscu ich zamieszkania. Największa liczba zawodowców uznaję tę liczbę za stałą. Przy

czym obie grupy jednoznacznie obserwują duży odsetek osób nietrzeźwych w swoim otoczeniu.

Używanie i próby ze środkami odurzającymi potwierdziło 12,9% uczniów gimnazjów

i 30,4% szkół średnich. Dolna granica wieku inicjacji to 12 lat. Używanie nikotyny potwierdziło

20% gimnazjalistów, w tym 15% pali często. W szkołach średnich pali 31% uczniów, w tym

często 18% ankietowanych. Uczestnicy sondy terenowej i zawodowcy wypowiedzieli się na te-

mat zaobserwowanych zmian w liczbie młodzieży używającej środków odurzających w okresie

ostatnich 3 lat.

Wykres nr 25. Przyrost młodzieży używającej środków odurzających.

0,7 3,5 9,3 2,2

84,2

8,8 18,7 26,4 8,8 37,4

0

20

40

60

80

100

zmniejsza się jest stały nieznacznie

wzrasta

znacznie wzrasta nie wiem

sonda

zawodowcy


Obie grupy opowiedziały się przede wszystkim za nieznacznym wzrostem liczby mło-

dzieży używającej narkotyków. Biorąc do tego pod uwagę liczbę eksperymentującej młodzieży,

można przewidzieć w tym zakresie przyszłą tendencję wzrostową. Badania potwierdziły rów-

nież, że kontakt młodzieży z alkoholem i środkami odurzającymi występuje częściej u młodzieży

z obniżoną samooceną rodziny.

Niepokojące jest ignorowanie przez sprzedawców ustawowego zakazu sprzedaży alkoho-

lu nieletnim.


Strona 27

Wykres nr 26. Świadkowie sprzedaży alkoholu nieletnim.

25,9

35,7

38,4 tak

nie wiem

nie


Świadkami sprzedaży alkoholu nieletnim było 25,9% ankietowanych. Duża liczba mło-

dzieży ma również łatwy dostęp do środków odurzających. O miejscach, w których można je

zakupić wie 28,7% ankietowanych uczniów gimnazjów i 38,2% szkół średnich. Badania wyka-

zały okresową penetrację szkół przez dealerów narkotykowych. Dystrybucję środków odurzają-

cych w okolicach szkoły potwierdziło 11,6% uczniów gimnazjów i 17,2% szkół średnich.

Rolę koordynatora miejskich programów w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi

i narkomanii pełni Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Świdnicy.

Poza inicjowaniem ujętych w nich działań, Komisja podejmuje czynności wobec osób naduży-

wających alkoholu, zmierzające do poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego.

Osobę, wobec której wpłynął wniosek, Komisja może skierować na badanie przez biegłych

w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu

leczniczego oraz do sądu, wnioskując o wszczęcie postępowania w sprawie zastosowania obo-

wiązku poddania się leczeniu odwykowemu.

Problem uzależnień w poważnym stopniu dotyka również osoby bezdomne. W 80%

przypadków przyczyną bezdomności podopiecznych Schroniska dla bezdomnych mężczyzn

im. św. Brata Alberta w Świdnicy jest problem alkoholowy. Mieszkańcy Schroniska i członko-

wie ich rodzin, osoby uzależnione od alkoholu i współuzależnione, mają możliwość uczestnicze-

nia w zajęciach psychoedukacyjnych, realizowanych przez terapeutów uzależnień na terenie

Schroniska.

Osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej spowodowanej przemocą domową,

uniemożliwiającą przebywanie ze sprawcą przemocy pod wspólnym dachem w miejscu dotych-

czasowego zamieszkania, znajdują schronienie w hostelu dla ofiar przemocy. W Świdnicy dzia-

łalność w tym zakresie prowadzi Fundacja Pomocy Biednym Dzieciom „Ut Unum Sint”. Prowa-

dzony przez Fundację hostel jest też miejscem przebywania dla dzieci i młodzieży objętych sys-

tematyczną opieką Fundacji, z rodzin dysfunkcyjnych, z problemem nadużywania alkoholu

przez rodziców, którzy z różnych przyczyn nie mogą przebywać w domu rodzinnym, np. z po-

wodu przemocy, choroby rodziców, w trakcie pobytu w dni wolne od nauki wychowanków do-

mów dziecka, ośrodków szkolno-wychowawczych itp.

Znaczna część działań w zakresie specjalistycznej opieki nad rodziną i dzieckiem, kiero-

wanych również do mieszkańców Świdnicy, leży w kompetencjach powiatu. W ramach porad-

nictwa i informacji pomocy udziela Ośrodek Interwencji Kryzysowej, funkcjonujący w struktu-

rach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Młodzież i osoby dorosłe mogą uzyskać profe-

sjonalną poradę w zakresie interwencji kryzysowej, wsparcia, poradnictwa psychologicznego,

pedagogicznego oraz prawnego.


Strona 28

Tabela nr 20. Konsultacje udzielone mieszkańcom Świdnicy przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej. rodzaj usługi 2007 2008 2009

konsultacje liczba osób* konsultacje liczba osób* konsultacje liczba osób*

wsparcie psychologiczne

567 brak danych 554 178 992 122

wsparcie pedagogiczne

112 brak danych 240 83 467 90

poradnictwo prawne

304 brak danych 305 145 585 270

pomoc w zakresie terapii

uzależnień

111 brak danych 155 39 419 53

poradnictwo interwencyjne

112 brak danych 139 139 183 183

porady udzielone telefonicznie

52 52 98 98 160 160

*pierwsza wizyta

źródło: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świdnicy

Systematycznie rośnie liczba mieszkańców Świdnicy korzystających z form wsparcia

oferowanych przez Ośrodek. W 2009 r. najwięcej osób zgłaszających się po raz pierwszy ocze-

kiwało porady prawnej. W tym zakresie nastąpił jednocześnie największy wzrost liczby osób

w stosunku do poprzedniego roku, o 86,2%. Mniej osób zgłaszających się po raz pierwszy sko-

rzystało wyłącznie z poradnictwa w zakresie wsparcia psychologicznego. Nie ma to jednak od-

niesienia do zapotrzebowania na tę formę. Wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 79,1%

liczby udzielonych konsultacji psychologicznych stanowi o tym, że korzystają z niej osoby fak-

tycznie wymagające wsparcia psychologicznego, nie poprzez jednorazowy kontakt, lecz długo-

okresową terapię.

Bardzo wrażliwą grupą, wymagającą szczególnej uwagi ze strony opieki społecznej są

dzieci i młodzież z rodzin niewydolnych wychowawczo. Pogłębiające się dysfunkcje rodziny,

spowodowane w głównej mierze uzależnieniami, przyczyniają się do powstania znacznych strat

rozwojowych dzieci żyjących w tych rodzinach. Choroba rodziców zaburza zaspakajanie pod-

stawowych potrzeb rozwojowych dziecka, prowadzi do niepowodzeń szkolnych oraz izolacji

społecznej. Na poziomie gminy, do podstawowych form udzielania wsparcia w kryzysach szkol-

nych, rówieśniczych i osobistych należą świetlice środowiskowe, realizujące jednocześnie zaję-

cia socjoterapeutyczne, pomoc socjalną, dożywianie, organizację czasu wolnego. W Świdnicy

funkcjonowało 6, obecnie 5, świetlic opiekuńczo-wychowawczych z programem socjoterapeu-

tycznym, prowadzonych przez organizacje pozarządowe w formie placówek wsparcia dzienne-

go.

Wykres nr 27. Dzieci objęte opieką świetlic.

241

281

239258

200

250

300

2006 2007 2008 2009

liczba dzieci

źródło: Urząd Miejski w Świdnicy, Referat Spraw Społecznych

Zajęcia w placówkach prowadzone są w godzinach popołudniowych. Ważnym wyznacz-

nikiem skuteczności pracy jest informacja o tym, że co roku około 99% dzieci i młodzieży

uczęszczających do świetlic otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej. Uczestnikami

zajęć są w większości dzieci z rodzin objętych pomocą społeczną. Przyjmując teoretycznie, że

w każdej rodzinie korzystającej z pomocy społecznej we wszystkich formach wychowuje się

jedno dziecko, funkcjonujące w Mieście świetlice są w stanie zapewnić wsparcie dla 10% z nich.


Strona 29

Zarówno ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, jak i ograniczone możliwości oddzia-

ływania na rodzinę, świetlice nie są w stanie rozwiązać problemów wszystkich rodzin niewydol-

nych wychowawczo, obciążonych uzależnieniami, czy występowaniem przemocy. Gdy dochodzi

do sytuacji, w której rodzice zostają trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub

władza ta została ograniczona, sąd postanawia o ustanowieniu nad dzieckiem opieki zastępczej

i umieszczeniu poza rodziną biologiczną. Na pierwszym miejscu, jako przyczynę odejścia dzieci

z domu wymieniana jest choroba alkoholowa rodziców, następnie przemoc, dezorganizacja życia

rodzinnego, niewydolność w wypełnianiu funkcji opiekuńczych i wychowawczych. Niemal

wszystkie dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo-wychowawczych pochodzą z rodzin

żyjących w ubóstwie. Należy więc uznać je za przyczynę współtowarzyszącą większości pro-

blemów rodzin, powodujących ich opuszczenie przez dziecko. Zapewnienie opieki w rodzinach

zastępczych, pomoc pieniężna na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w tych rodzinach

dzieci i wynagradzanie za pełnienie funkcji rodziny zastępczej, leży w kompetencjach powiatu.

Tabela nr 21. Opieka w ramach rodzin zastępczych.*

rodziny zastępcze liczba rodzin zastępczych

liczba dzieci umieszczonych

w rodzinach zastępczych

2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009

spokrewnione

189 196 188 182 263 245 242 246

niespokrewnione

20 14 10 13 26 21 13 18

pełniące zadanie pogotowia

rodzinnego

6 6 4 6 31 51 33 48

zawodowe niespokrewnione

4 5 8 8 18 32 37 37

łącznie

219 221 210 209 338 349 325 349



Powiat zapewnia również dzieciom pozbawionym opieki rodziców całodobową opiekę

instytucjonalną, w formie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych i placówek opiekuńczo-wycho-

wawczych oraz ponosi koszty utrzymania w nich dzieci.

Tabela nr 22. Opieka w ramach całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych.*

dzieci umieszczone w placówkach

2006 2007 2008 2009

w powiecie

68 70 108 106

poza powiatem

51 67 60 88

łącznie

119 137 168 194



Od 2006 r. liczba dzieci z terenu Powiatu Świdnickiego umieszczanych poza rodziną

wzrosła o 18,8%, w tym w ramach opieki instytucjonalnej o 63%. Ustanowienie nad dzieckiem

opieki zastępczej i umieszczenie go poza rodziną biologiczną traktowane powinno być jako osta-

teczność. W ocenie pracowników placówek opiekuńczo-wychowawczych konieczność taka jest

wynikiem zarówno patologii środowiska, w którym żyje dziecko, jak i systemowej dysfunkcji

instytucji powołanych do organizowania pracy z rodziną. Podstawową przyczyną umieszczania

dzieci w różnych formach opieki zastępczej jest brak realnej pomocy rodzinie zmarginalizowa-


Strona 30

nej lub rodzinie w kryzysie. Obecnie funkcjonującemu systemowi opieki nad dzieckiem i rodzi-

ną zarzuca się koncentrację działań wyłącznie na dziecku, a nie na całej rodzinie oraz nadmierną

łatwość umieszczania dziecka poza rodziną, zwłaszcza w sytuacjach stanowiących podstawę do

podjęcia pracy socjalnej i wsparcia środowiska, a nie separowania od rodziny, jak ubóstwo, za-

niedbania higieniczne, nierealizowanie obowiązku szkolnego.

Aktualnie projektowane są nowe rozwiązania w zakresie stworzenia spójnego systemu

opieki nad dzieckiem i rodziną je wychowującą, jeżeli ma ona trudności w prawidłowym wypeł-

nianiu swoich funkcji. Podstawą mają być działania zapewniające rodzinie taką pomoc, by w jej

efekcie wyeliminowane zostało zagrożenie zabrania dziecka z rodziny lub zapewniony szybki do

niej powrót dla tych dzieci, które z uwagi na ich dobro, okresowo musiały zostać umieszczone

poza rodziną. Planuje się również wprowadzenie nowych regulacji prawnych, które przyczynią

się do rozwoju i zróżnicowania form pieczy zastępczej nad dzieckiem oraz zmianę standardów

w istniejących placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w szczególności zmniejszenie wielko-

ści placówek, które docelowo powinny przyjmować do 14 dzieci. Powołani mają zostać asysten-

ci rodzinni, których zadaniem będzie realizacja działań profilaktycznych w gminie, praca ze

znajdującymi się w kryzysie rodzicami wychowującymi dzieci oraz udzielanie wsparcia rodzi-

nom zagrożonym dysfunkcją opiekuńczo-wychowawczą. Proponowane zmiany spowodują prze-

jęcie przez gminy części zadań dotychczas realizowanych na szczeblu powiatowym wraz z ich

finansowaniem. Wiąże się to również z koniecznością opracowania lokalnych programów wspie-

rania rodzin wychowujących małoletnie dzieci.

Dla wielu gospodarstw domowych poważnym zagrożeniem są również problemy miesz-

kaniowe. Dotyczy to w głównej mierze rodzin zmuszonych, ze względu na złą sytuację material-

ną i bezrobocie, do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Brak środków na pokrycie

kosztów utrzymania mieszkań jest kwestią coraz częściej doświadczaną przez osoby ubogie.

Posiadane zasoby finansowe nie pozwalają na opłacenie czynszu związanego z zamieszkaniem

oraz pozostałych świadczeń z tytułu jego eksploatacji. Brak możliwości rozwiązania problemu

mieszkaniowego we własnym zakresie i poprawy złych warunków mieszkaniowych, czy utrata

mieszkania w wyniku eksmisji, sprzyja społecznemu wykluczeniu.

Zła sytuacja mieszkaniowa jest problemem sygnalizowanym przez znaczną część biorą-

cych udział w badaniu ankietowym. Udział osób w grupie wiekowej 20-29 lat wśród ogólnej

liczby mieszkańców Świdnicy – 15,6%, stanowi o zapotrzebowaniu na nowe mieszkania dla

młodych rodzin. Wzrost cen mieszkań jest w istotnym stopniu czynnikiem ograniczającym moż-

liwość zakupu nowego mieszkania. Często, ze względu na niskie zarobki i wysokie ceny za m2,

mieszkanie jest dla nich dobrem trudnym do zdobycia. Wraz z wiekiem maleje zapotrzebowanie

na samodzielne mieszkanie. Przyjmuje się, że osoby po 50 roku życia, stanowiące 38,5% miesz-

kańców Świdnicy, nie wykazują popytu na nowe mieszkania. W znacznej części mieszkania

zajmowane przez tę grupę zamieszkiwane są też przez dwa pokolenia, a następnie przekazywane

młodemu pokoleniu.

7. Bezpieczeństwo publiczne

Poczucie bezpieczeństwa publicznego jest jednym z kluczowych czynników wpływają-

cych na jakość życia. Uczestnicy badania ankietowego zostali zapytani, czy czują się bezpiecz-

nie w Świdnicy.


Strona 31

Wykres nr 28. Ocena poczucia bezpieczeństwa. 6,3

5031,3

10,9 1,6

takraczej takraczej nienienie mam zdania

źródło: ankieta anonimowa

Wśród trzech przyczyn braku poczucia bezpieczeństwa, ankietowani najczęściej wymie-

niali małą liczbę patroli policji i straży miejskiej – 73%, chuligaństwo – 69,8% oraz poczucie

zagrożenia ze strony osób nietrzeźwych – 42,9%.

Występowanie przestępczości i procent jej wykrywalności ma istotny wpływ na funkcjo-

nowanie społeczności lokalnej.

Wykres nr 29. Przestępstwa popełnione na terenie Świdnicy.

2406

21021956

2163

1900

2100

2300

2500

2006 2007 2008 2009

popełnione przestępstwa

źródło: Komenda Powiatowa Policji w Świdnicy

Liczba popełnianych przestępstw systematycznie malała, od 2006 r. o 10,1%. Jednak

w stosunku do 2008 r. stan bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie Miasta uległ po-

gorszeniu, a liczba popełnionych przestępstw wzrosła o 10,6%.

Tabela nr 23. Przestępczość na terenie Świdnicy wg kategorii.

kategoria przestępstwa 2006

2007 2008 2009

kolizje drogowe

1.954 1.513 1.430 1.490

w tym:

spowodowane przez nietrzeźwych kierujących

25 25 18 10

wypadki

230 268 264 210

w tym:

spowodowane przez nietrzeźwych kierujących

14 16 14 2

ujawnieni nietrzeźwi kierujący

361 296 274 323

interwencje związane z przemocą domową

690 575 307 339

w tym:

zakończone sporządzeniem Niebieskiej Karty

492 416 242 220

naruszenie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

293 242 172 119

osoby izolowane do wytrzeźwienia

1.403 1.358 1.491 1.462

kradzieże

419 400 389 429

kradzieże z włamaniem

319 193 229 256

uszkodzenia mienia

157 171 201 236


Strona 32

rozboje i wymuszenia

72 59 52 54

bójki i pobicia

32 35 36 34


Analiza charakteru poszczególnych kategorii przestępstw, istotnych z punktu widzenia

tematyki Strategii, wskazuje na spadek przestępczości związanej z problemem nadużywania al-

koholu i narkomanii. Od 2006 r. nastąpił spadek o 69,2% wypadków i kolizji drogowych spowo-

dowanych przez nietrzeźwych kierujących oraz odnotowano o 59,4% mniej przestępstw związa-

nych z naruszeniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Mniej o 50,9% było również inter-

wencji związanych z przemocą domową, w tym zakończonych procedurą Niebieskiej Karty,

o 55,3%.

Tabela nr 24. Interwencje Straży Miejskiej w Świdnicy.

rodzaje interwencji

2006 2007 2008 2009

ogółem liczba interwencji

4.002 3.899 4.016 3.578

wobec osób nietrzeźwych 832

803 758 635

dotyczące zakazu spożywania alkoholu

w miejscu publicznym

625

585 529 487

dotyczące zakłócania spokoju i porządku

publicznego

358

251 286 194

dotyczące używania słów wulgarnych 133

88 93 78

sprawy przekazane policji 212

174 206 165

źródło: Straż Miejska w Świdnicy

Podobnie, jak w przypadku statystyk policyjnych, Straż Miejska rzadziej interweniowała

w sprawach związanych z nadużywaniem alkoholu. Z ogólnej liczby interwencji w 2006 r.,

w 20,8% przypadków dotyczyły one osób nietrzeźwych i w 15,6% spożywających alkohol

w miejscu publicznym. W 2009 r. dotyczyły one odpowiednio 17,7% i 13,6% ogólnej liczby

interwencji.

Wykres nr 30. Przestępstwa popełnione na terenie Świdnicy, ze względu na wiek sprawcy.

157

319382

434

130

339 379

135131304 314 344

144278 307 338

0

200

400

13-17 lat 18-25 lat 26-40 lat 41 lat i więcej

2006200720082009


Najwięcej przestępstw popełnianych jest przez osoby w wieku 41 lat i więcej. Biorąc

jednak pod uwagę liczebność poszczególnych grup wiekowych ogółem, najwyższy odsetek

sprawców odnotowywany jest wśród sprawców nieletnich oraz osób między 18 a 25 rokiem ży-

cia. W 2009 r. odpowiednio 4,6% i 4,1% mieszkańców Świdnicy w tych przedziałach wieko-

wych było sprawcami przestępstw. Wśród mieszkańców Świdnicy pomiędzy 26 a 40 rokiem

życia było 2,3% sprawców przestępstw i 1,1% w wieku powyżej 41 lat. Dodatkowo systema-

tyczny wzrost liczby popełnionych przestępstw odnotowano wyłącznie wśród sprawców w wie-


Strona 33

ku do 18 roku życia. Rosnąca skala takich zjawisk, jak przestępczość wśród młodzieży oraz za-

interesowanie eksperymentowaniem z substancjami psychoaktywnymi stanowi trend negatywny,

świadczący o wzrastającej demoralizacji nieletnich.

Wykres nr 31. Orzeczony nadzór kuratora rodzinnego.*

221 242 248 265

566

741626 655

119 168 185 196

0

200

400

600

800

2006 2007 2008 2009

nad nieletnimi

opiekuoczy

nad uzależnionymi od alkoholu


źródło: Sąd Rejonowy w Świdnicy III Wydział Rodzinny i Nieletnich

Aktualnie z terenu Miasta Świdnicy z powodu popełnienia czynu karalnego pomiędzy

13 a 17 rokiem życia pod nadzorem kuratora pozostaje 129 nieletnich, w sprawach opiekuńczych

zastosowano nadzór kuratora w 117 sprawach i w stosunku do 35 osób uzależnionych od alkoho-

lu.

Wykres nr 32. Orzeczony nadzór kuratora rodzinnego wobec nieletnich.*

41 45 4552

143 5 45 1 0

70

20

40

60

2006 2007 2008 2009

popełnienie czynu karalnego

warunkowe zawieszenie orzeczonego zakładupoprawczegoprzedterminowe zwolnienie z zakładu poprawczego


źródło: Sąd Rejonowy w Świdnicy III Wydział Rodzinny i Nieletnich

O wzroście niedostosowania społecznego oraz przestępczości dzieci i młodzieży stano-

wią takie zjawiska, jak przemoc fizyczna w rodzinie, moralne znęcanie się nad członkami rodzi-

ny, nadużywanie alkoholu. Badania monitoringowe przeprowadzone w 2009 r. w Świdnicy

przez Zakład Badawczo Consultingowy „TUAN” z Wrocławia potwierdziły, że problemom al-

koholowym i narkotycznym bardzo często towarzyszą agresja i przemoc. 64,8% uczestników

sondy terenowej i 63,7% osób zawodowo związanych z problemami alkoholowymi zetknęło się

bezpośrednio z brutalną przemocą, agresją wśród młodzieży. Jej sprawcami była głównie mło-

dzież starsza, następnie dorośli i rówieśnicy. Młodzież pytana o te zjawiska podała, że z brutalną

agresją zetknęło się 53,7% uczniów gimnazjów i 56,4% szkół średnich. Sprawcami tej agresji

była przede wszystkim młodzież starsza, w następnej kolejności rówieśnicy i po nich osoby do-

rosłe. Z kolei doznało agresji i przemocy 24,1% uczniów gimnazjów i 26,2% szkół średnich.

W pierwszej kolejności jej sprawcami byli rówieśnicy, następnie młodzież starsza i dorośli. Naj-

częstszą obserwowaną formą przemocy były pobicia i poniżanie. Badania wykazały również

wzmożone poczucie zagrożenia ze strony osób nietrzeźwych, związanego z występowaniem

agresywnych grup pijących.


Strona 34

III. STRATEGIA NA LATA 2011-2018

W procesie analizy strategicznej i budowy planu na lata 2011-2018 uczestniczyli przed-

stawiciele organizacji i instytucji, zaproszeni do udziału w konsultacjach społecznych. Uczestni-

czyły w nich 73 osoby, które podzielone zostały na 4 zespoły wspierane przez specjalistów za-

wodowo związanych z tematyką objętą Strategią, w obszarach:

Bezpieczna rodzina;

Osoby w wieku senioralnym, niepełnosprawne i chore;

Rynek pracy i edukacja;

Jakość życia mieszkańców Świdnicy.

W pierwszym etapie konsultacji zespoły zadaniowe dokonały analizy obecnej sytuacji

Gminy Miasta Świdnicy, określając w poszczególnych obszarach tematycznych mocne strony –

atuty i zalety tworzące podstawę dla dalszego rozwoju oraz słabe strony – braki i bariery utrud-

niające rozwój i realizację zamierzeń, wskazując jednocześnie na przyczyny takiego stanu.

W drugim etapie, stosownie do wymienionych problemów, określone zostały główne elementy

Strategii – działania, które warto podjąć dla poprawy sytuacji społecznej Gminy Miasta Świdni-

cy. Stanowić one mają podstawę do tworzenia programów szczegółowych.

Obszary problemowe i działania zawarte w Strategii zostały wypracowane przez ze-

społy zadaniowe, jako odpowiedź na doświadczenia i potrzeby osób uczestniczących w pra-

cach nad ich opracowaniem.

Diagnozując problemy społeczne na terenie Miasta zespoły korzystały z materiałów za-

wartych w części II Strategii „Analiza społeczna Gminy Miasta Świdnicy”, uwzględniając ten-

dencje demograficzne, zasoby instytucjonalne i kadrowe, współpracę z III sektorem i programy

profilaktyczne i społeczne oraz sfery istotne z punktu widzenia poszczególnych obszarów tema-

tycznych.

Cel strategiczny: Wzmocnienie rodziny, jako fundamentu społeczności

Strategia zakłada dążenie do poprawy warunków życia wszystkich mieszkańców Świdni-

cy oraz tworzenie warunków do aktywnego udziału rodzin w życiu społeczności lokalnej. Na

rodzinie najdotkliwiej kumulują się negatywne skutki przemian, ograniczając lub uniemożliwia-

jąc wypełnianie jej podstawowych funkcji. Osłabienie rodziny sprzyja powstawaniu sytuacji

kryzysowych, które przenoszą się na środowisko lokalne. Głównym przesłaniem Strategii jest

wzmocnienie rodziny, gdyż ma ono zasadnicze znaczenie dla neutralizowania problemów spo-

łecznych. Od siły rodziny i każdej jednostki naszej społeczności zależą efekty podejmowanych

działań. Budowanie dobrych relacji i więzi rodzinnych ma wpływ na ochronę dzieci i młodzieży

przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Rodzina funkcjonalna, konsekwentnie i z po-

wodzeniem spełniająca swoje zadania, stanowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci,

źródło poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa.

1. Bezpieczna rodzina

W pracach zespołu uczestniczyło 17 osób:

lp. imię i nazwisko instytucja

1. Arkadiusz Wojnowski – moderator grupy Komenda Powiatowa Policji

2. Jolanta Jadowska – osoba wspierająca Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny

3. Dorota Szyłobryt – osoba wspierająca Urząd Miejski w Świdnicy

4. Beata Babicz Pedagog-psycholog Szkoła Podstawowa nr 315


Strona 35

5. Mariusz Dudkowski Prokuratura Rejonowa Dział Dochodzeniowo-Śledczy

6. Anna Iwancz Parafia NMP Królowej Polski

7. Maria Korenkiewicz Sąd Rejonowy III Wydział Rodzinny i Nieletnich

8. Gabriela Kowalczyk Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta

9. Alicja Masny Urząd Miejski

10. Mariusz Ośka Powiatowy Urząd Pracy

11. Joanna Piotrowska Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów

12. Joanna Siekaniec Liga Kobiet Polskich

13. Anna Szenejko Siwa Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

14. Lilianna Tralols Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

15. Krystian Werecki Polski Czerwony Krzyż

16. Anna Wielgus Sąd Okręgowy Zespół Kuratorski

17. Małgorzata Zboch Polski Komitet Pomocy Społecznej

Trudności finansowe, na rynku pracy i inne zagrożenia rodzin znacznie utrudniają peł-

nienie przez nie prawidłowych ról w społeczeństwie. Trwałość więzów rodzinnych oraz wycho-

wanie w pewnym systemie wartości może przyczynić się do amortyzacji wielu problemów. Te

aspekty funkcjonowania rodziny podlegały ocenie zespołu pracującego w obszarze „Bezpieczna

rodzina”. Analiza koncentrowała się w szczególności na:

funkcji opiekuńczo-wychowawczej rodziny;

sytuacji materialnej rodzin;

mieszkalnictwie;

marginalizacji dzieci z rodzin ubogich;

przemocy w rodzinie;

dostępności wsparcia specjalistycznego.

Za najważniejszą zaletę w obszarze „Bezpieczna rodzina” uznano przywiązanie miesz-

kańców Świdnicy do tradycyjnego wyobrażenia o modelu funkcjonowania rodziny i świadomość

siły więzi rodzinnych. W aspekcie gospodarczym podkreślono korzystne położnie Świdnicy,

jako miasta powiatowego, w którym koncentrują się instytucje powiatowe oraz bliskość dużego

ośrodka administracyjnego – Wrocławia. Daje to również lepszą, niż w innych miastach tej

wielkości, możliwość znalezienia pracy.

Duża jest świadomość mieszkańców dotycząca możliwości korzystania z pomocy.

W Mieście funkcjonuje dobrze rozwinięta sieć instytucji pomocowych oraz dostępni są kompe-

tentni i przygotowani profesjonaliści w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej. Dodat-

kowym atutem jest dostępność pomocy psychologicznej w szkołach. Dzięki podwyższeniu kry-

terium dochodowego uprawniającego do bezpłatnego korzystania z posiłków w ramach świad-

czeń pomocy społecznej, większa liczby rodzin mogła zostać objęta programem „Pomoc pań-

stwa w zakresie dożywiania”. Wśród zasobów instytucjonalnych, wyróżniających Świdnicę,

wymieniono Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn, Bank Żywności, „Okno życia”.

Najważniejsze obszary problemowe: JAK JEST? DLACZEGO TAK JEST?

Niedostateczna sieć placówek opieki

zastępczej, pozaszkolnej.

Brak koordynacji, woli działania i współpracy między podmio-

tami.

Niedostateczna świadomość rodziców. Brak zainteresowania ze strony rodziców i rodzin edukacją.

Ograniczona możliwość uzyskania

profesjonalnej porady prawnej.

Nie wszystkie podmioty udzielające porad są profesjonalne.

Brak rozeznania o miejscach, gdzie można ją otrzymać.

Nie ujawnianie przemocy w rodzinie –

utrzymująca się „szara strefa”.

Wstyd, poczucie winy, strach. Poczucie osamotnienia i prze-

konanie, że nikt mi nie pomoże.


Strona 36

Stabilizacja sytuacji ekonomicznej mieszkańców Świdnicy ma odzwierciedlenie w spad-

ku liczby rodzin, które korzystają ze świadczeń pomocy społecznej. Pozostający pod opieką

Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, to w znaczenie części osoby najbardziej nieporadne

i uwikłane w problemy życiowe, wymagające specjalistycznej pomocy oraz osoby objęte świad-

czeniami ze względu na stan zdrowia. Projektowane działania w sferze pomocy społecznej po-

winny być kierowane przede wszystkim do tej grupy odbiorców.

Systematycznie rośnie liczba mieszkańców korzystających z poradnictwa psychologicz-

nego, pedagogicznego, prawnego i interwencyjnego. Konieczne jest rozwijanie różnych form

doradztwa i terapii. Podkreślane jest również znaczenie prawidłowego obiegu informacji, po-

zwalającego na łatwe dotarcie osób zainteresowanych do kompetentnej w konkretnej sprawie

instytucji.

Rosnąca w Świdnicy liczba dzieci umieszczanych poza rodziną, w różnego rodzaju for-

mach opieki zastępczej, powoduje konieczność zintensyfikowania działań w ramach spójnego

systemu zapewniającego rodzinie taką pomoc, by w maksymalnym stopniu eliminować zagroże-

nie zabrania dziecka z rodziny lub zapewnić szybki do niej powrót.

Cel szczegółowy: Rozwój systemu wsparcia rodzin

1. Zidentyfikowany problem: Niedostateczna sieć placówek opieki zastępczej, pozaszkolnej.

Działania:

Poprawa koordynacji działań poprzez organizowanie spotkań rozpoznawczych, integru-

jących;

Praca z rodziną biologiczną dziecka zagrożonego umieszczeniem poza rodziną;

Upowszechnianie rodzinnych form opieki nad dziećmi umieszczanymi poza rodziną bio-

logiczną;

Promowanie i organizowanie form integracji rodziny.

Wskaźniki realizacji działań:

Liczba spotkań, konferencji, szkoleń i innych działań edukacyjnych;

Liczba osób i udzielonych porad i innych form wsparcia;

Liczba artykułów prasowych, informacji i kampanii medialnych;

Liczba imprez i innych działań integrujących rodzinę.

2. Zidentyfikowany problem: Niedostateczna świadomość rodziców.

Działania:

Motywowanie rodziców i rodzin do korzystania z poradnictwa i szkoleń w zakresie kwe-

stii wychowawczych, problemów związanych z uzależnieniami i przemocą domową;

Promowanie działań edukacyjnych skierowanych do rodziców obecnych i przyszłych

w zakresie pełnienia prawidłowych ról w rodzinie i społeczeństwie;

Wspieranie i organizowanie form integracji rodziny, promujących zdrowy styl życia,

wolny od używek, agresji i przemocy.




Liczba osób uczestniczących w szkoleniach i innych działaniach edukacyjnych;

Liczba imprez i innych działań integrujących rodzinę.

3. Zidentyfikowany problem: Ograniczona możliwość uzyskania profesjonalnej porady praw-

nej.

Działania:

Zapewnienie dostępności do profesjonalnych porad prawnych;


Strona 37

Edukacja publiczna.


Rodzaje i liczba podmiotów udzielających profesjonalnych porad i wsparcia;


Liczba artykułów prasowych, informacji i kampanii medialnych.

4. Zidentyfikowany problem: Nie ujawnianie przemocy w rodzinie – utrzymująca się „szara

strefa”.

Działania:

Usprawnienie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie;

Edukacja medialna;

Zapewnienie dostępności do terapii dla osób doznających przemocy i sprawców przemo-

cy;

Szkolenia specjalistycznych służb zawodowo stykających się z przemocą w rodzinie.


Liczba działań koordynujących systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie;



Liczba spotkań, konferencji, szkoleń i innych działań edukacyjnych.

2. Osoby w wieku senioralnym, niepełnosprawne i chore



1. Violetta Kalin – moderator grupy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

2. Małgorzata Buczko – osoba wspierająca Urząd Miejski

3. Bogumiła Barańska Świdnickie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych

4. Sławomir Czyż Poradnia dla Osób Uzależnionych od Alkoholu i Współ-

uzależnionych

5. Jacek Domejko SP ZOZ Szpital „Latawiec”

6. Beata Dubel Powiatowy Urząd Pracy

7. Beata Galewska Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

8. Krystyna Jakszycka Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności

9. Barbara Juszczyk-Galas Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

10. Grażyna Kobiałka Towarzystwo Przyjaciół Chorych „Hospicjum”

11. Krystyna Lasek Świdnicki Uniwersytet Trzeciego Wieku

12. Małgorzata Lubandy Urząd Miejski

13. Elżbieta Masłowska Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem

Umysłowym

14. Kazimierz Mazej Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycz-

nych

15. Zbigniew Okarmus Starostwo Powiatowe Wydział Zdrowia

16. Michał Ossowski Rada Miejska

17. Józef Rataj Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów

18. Urszula Stawreli Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

19. Edward Szajda Parafia św. Andrzeja Boboli


Strona 38

Istotnym elementem polityki społecznej Miasta jest zabezpieczenie potrzeb w sferze

ochrony zdrowia i opieki społecznej chorym, starszym i niepełnosprawnym mieszkańcom Świd-

nicy, a także tworzenie dla nich dogodnych warunków rozwoju i aktywności oraz funkcjonowa-

nia w środowisku domowym i lokalnym. Analiza w obszarze „Osoby w wieku senioralnym, nie-

pełnosprawne i chore” koncentrowała się w szczególności na:

możliwościach udziału w życiu społeczności lokalnej;

funkcjonowaniu w środowisku zamieszkania;

dostępności wsparcia specjalistycznego;

funkcjonowaniu systemu wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

uzależnieniach – kwestiach profilaktyki i terapii;

marginalizacji rodzin uwikłanych w problemy uzależnień.

W zakresie dostępności do placówek ochrony zdrowia, baza zakładów podstawowej

i specjalistycznej opieki zdrowotnej jest dobrze rozwiniętą, dostosowana do potrzeb osób niepeł-

nosprawnych. W Świdnicy funkcjonuje powiatowy szpital specjalistyczny „Latawiec”, wypoży-

czalnia sprzętu rehabilitacyjnego, Poradnia dla Osób Uzależnionych od Alkoholu i Współuza-

leżnionych z zespołem interdyscyplinarnym do spraw leczenia uzależnień i rodziny osoby uza-

leżnionej.

Pozytywną cechą jest usytuowanie gminnych i powiatowych placówek pomocy społecz-

nej w jednym budynku: Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz działającego przy nim

Centrum Wolontariatu, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, realizującego zadania z zakre-

su rehabilitacji osób niepełnosprawnych i prowadzącego Ośrodek Interwencji Kryzysowej oraz

Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, który zatrudnia wszystkich lekarzy

specjalistów, co sprzyja krótkiemu okresowi oczekiwania na orzeczenie.

W Mieście dostępna jest bogata oferta edukacyjna dla osób w wieku senioralnym. Dobrze

rozwinięty jest system opieki domowej w zakresie usług opiekuńczych oraz hospicyjnej opieki

domowej w terminalnej fazie choroby. Dodatkowym atutem jest funkcjonowanie ośrodka wspar-

cia dziennego dla świdnickich seniorów – Domu Dziennego Pobytu „Przystań” i działającego

przy nim Centrum Informacji dla Seniorów.

W zakresie możliwości udziału w życiu społeczności lokalnej osób niepełnosprawnych,

dostępna jest baza edukacyjna dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej: przedszkole, szkoły in-

tegracyjne, ośrodek edukacyjno-rehabilitacyjno-wychowawczy, Warsztat Terapii Zajęciowej.

Dobrze rozwinięta jest również komunikacja miejska – autobusy niskopodłogowe dostosowane

do potrzeb osób niepełnosprawnych. W aspekcie gospodarczym, jako zaletę wskazano funkcjo-

nowanie na terenie Miasta około 20 zakładów pracy chronionej.


Słaba komunikacja pomiędzy organi-

zacjami i instytucjami.

Brak koordynatora. Pojedynczo określone zadania dla po-

szczególnych podmiotów.

Brak centrum terapii uzależnień od

różnych środków psychoaktywnych

i współuzależnienia.

Brak wzajemnej informacji o działaniach innych podmiotów,

brak wspólnej bazy lokalowej. Niewystarczająca liczba wyspe-

cjalizowanej kadry.

Marginalizacja rodzin uwikłanych

w problemy uzależnień.

Brak rozeznania o możliwościach pomocy. Poczucie osamot-

nienia, ukrywanie problemu.

Brak zakładu opiekuńczo-leczniczego,

mieszkań chronionych, środowisko-

wego domu samopomocy, stacjonar-

nego hospicjum, 24 godz. opieki sto-

matologicznej.

Brak odpowiedniego terenu i decyzji władz. Brak środowisk

zainteresowanych prowadzeniem takiego działania z powodu

niskiej rentowności.

Brak jednolitej strategii wszystkich

instytucji w zakresie wydłużenia ak-

Nieuświadomienie. Brak edukacji zdrowotnej i skutecznej

profilaktyki.


Strona 39

tywności zawodowej.

Niedostateczna liczba wolontariuszy. Słaba informacja i edukacja.

Izolacja osób starszych i niepełno-

sprawnych z życia społecznego.

Stereotypy i uprzedzenia.

Utrudnienia w funkcjonowaniu osób

starszych z powodu złego stanu zdro-

wia.

Wzrost populacji osób starszych. Brak poradni geriatrycznej.

Brak działań w zakresie profilaktyki zdrowia ukierunkowanej

na osoby w wieku starszym. Niewystarczające zaangażowanie

ze strony rodziny.

Utrzymujący się ujemny przyrost naturalny i wzrost liczby osób w wieku poprodukcyj-

nym stanowią, że Świdnicę tworzy starzejące się społeczeństwo. Wzrost udziału osób starszych

w ogóle populacji może też przyczynić się do zwiększenia liczby osób niepełnosprawnych.

Istotne jest ukierunkowanie działań, zarówno profilaktycznych, jak i pomocowych, do tej grupy

odbiorców. System opieki domowej jest w Świdnicy dobrze rozwinięty. Problem natomiast sta-

nowi ograniczona dostępność dla mieszkańców Świdnicy usług w ramach opieki długotermino-

wej, realizowanej przez zakłady opiekuńczo-lecznicze.

Stabilny poziom liczby osób niepełnosprawnych stwarza możliwość systemowego wy-

pracowania procedur wspomagania tej grupy mieszkańców. Duże zapotrzebowanie jest również

na formy pomocy kierowane do osób z zaburzeniami psychicznymi, służące podtrzymywaniu

i rozwijaniu ich umiejętności, niezbędnych do jak najbardziej samodzielnego życia.

Cel szczegółowy: Rozwój systemu wsparcia dla osób w wieku senioralnym, niepełno-

sprawnych i chorych

1. Zidentyfikowany problem: Słaba komunikacja pomiędzy organizacjami i instytucjami.

Działania:

Koordynacja pracy organizacji i instytucji;

Stworzenie jednolitej strategii na rzecz wsparcia osób w wieku senioralnym, chorych

i niepełnosprawnych.


Rodzaje i liczba działań koordynujących pracę organizacji i instytucji.

2. Zidentyfikowany problem: Brak centrum terapii uzależnień od różnych środków psychoak-

tywnych i współuzależnienia.

Działania:

Rozwój zintegrowanego gminnego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów al-

koholowych i narkotykowych;

Poprawa koordynacji działań w zakresie terapii uzależnień i współuzależnienia.


Rodzaje i liczba działań koordynujących system profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych i narkotykowych.

3. Zidentyfikowany problem: Marginalizacja rodzin uwikłanych w problemy uzależnień.

Działania:

Edukacja medialna;

Zapewnienie dostępności do terapii dla osób uzależnionych i współuzależnionych;

Zapewnienie dostępności do pomocy psychospołecznej i prawnej przed skutkami uzależ-

nień członka rodziny;

Organizowanie i wspieranie form opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego dla

dzieci.


Strona 40



Rodzaje i liczba podmiotów udzielających profesjonalnych porad i wsparcia;


Zasoby w zakresie miejsc udzielających wsparcia dziennego dzieciom;

Liczba dzieci korzystających z dziennych form wsparcia.

4. Zidentyfikowany problem: Brak zakładu opiekuńczo-leczniczego, mieszkań chronionych,

środowiskowego domu samopomocy, stacjonarnego hospicjum, 24 godz. opieki stomatologicz-

nej.

Działania:

Stosowanie systemu zachęt dla potencjalnych inwestorów;

Organizowanie form opieki domowej.


Liczba i rodzaje form zachęt dla inwestorów;

Liczba podmiotów organizujących nowe formy opiekuńcze;

Liczba podmiotów realizujących opiekę domową;

Liczba osób korzystających z opieki domowej.

5. Zidentyfikowany problem: Brak jednolitej strategii wszystkich instytucji w zakresie wydłu-

żenia aktywności zawodowej.

Działania:

Edukacja publiczna;

Promowanie programów wczesnego zapobiegania i wykrywania chorób.



6. Zidentyfikowany problem: Niedostateczna liczba wolontariuszy.

Działania:

Wspieranie inicjatyw inspirujących społeczność lokalną do rozwiązywania ważnych pro-

blemów społecznych poprzez wolontariat;

Rozpowszechnienie oferty edukacyjnej dla wolontariuszy;

Zaangażowane mieszkańców w działalność społeczną, poprzez formy pracy społecznej

i samopomocy.




Liczba przeszkolonych wolontariuszy.

7. Zidentyfikowany problem: Izolacja osób starszych i niepełnosprawnych z życia społeczne-

go.

Działania:

Kształtowanie pozytywnego wizerunku osób starszych, aktywnych fizycznie, psychicznie

i społecznie;

Wspieranie inicjatyw samopomocowych i innych form aktywizacji osób starszych i nie-

pełnosprawnych;

Wspieranie form rekreacji dla osób starszych i niepełnosprawnych w celu aktywnego

spędzania czasu wolnego;

Angażowanie i wykorzystywanie w podejmowanych działaniach potencjału ludzkiego

seniorów i osób niepełnosprawnych;


Strona 41

Podnoszenie świadomości społeczeństwa o problemach i potrzebach osób starszych

i niepełnosprawnych.



Liczba i formy działań aktywizujących osoby starsze i niepełnosprawne.

8. Zidentyfikowany problem: Utrudnienia w funkcjonowaniu osób starszych z powodu złego

stanu zdrowia.

Działania:

Promowanie i upowszechnianie wiedzy o czynnikach warunkujących prawidłowy stan

zdrowia;

Zwiększenie dostępności rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego;

Rozwój form opieki domowej;

Promocja wolontariatu;

Wspieranie rodzin opiekujących się starszymi członkami rodziny.



Liczba podmiotów zapewniających dostęp do rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego;


Rodzaje i liczba podmiotów udzielających profesjonalnych porad i wsparcia dla rodzin

osób starszych.

3. Rynek pracy i edukacja



1. Piotr Bober – moderator grupy Urząd Miejski

2. Piotr Durzyński – osoba wspierająca Powiatowy Urząd Pracy

3. Edyta Janulewicz Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej

4. Renata Józwicka Pedagog Gimnazjum Nr 3

5. Monika Król Polski Komitet Pomocy Społecznej

6. Michał Kulig Rada Miejska

7. Tadeusz Niedzielski Urząd Miejski

8. Ks. Dr Piotr Nikolski Kościół Prawosławny

9. Adam Pietras Urząd Miejski

10. Grażyna Pływacz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

11. Rafał Sikora Młodzieżowa Rada Ziemi Świdnickiej

12. Grażyna Sławińska-Gąska Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

13. Ewa Synowska Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

14. Joanna Walerowicz Młodzieżowy Dom Kultury

15. Radosław Werner Związek Harcerstwa Polskiego

16. Magdalena Wichrowska Urząd Miejski

Pozycja członków rodziny na rynku pracy determinuje jej sytuację finansową oraz pozy-

cję społeczną. Możliwości zatrudnienia nierozerwalnie wiążą się z dostępem do edukacji szeroko

rozumianej. Dotyczy to w szczególności dzieci i młodzieży, gdyż to oni stanowią podstawowy

potencjał, który w kolejnych latach decydować będzie o stanie i rozwoju Miasta. Istotnym ele-

mentem polityki społecznej Miasta jest również zapewnienie dostępności usług zabezpieczają-


Strona 42

cych opiekę i wychowanie młodszym członkom rodziny, by rodzice mogli podjąć pracę zarob-

kową. Te aspekty życia mieszkańców Świdnicy były przedmiotem analizy zespołu pracującego

w obszarze „Rynek pracy i edukacja”, która koncentrowała się w szczególności na:

dostępności form opieka nad dzieckiem do lat 6;

dostępie do edukacji dzieci i młodzieży;

funkcjonowaniu szkolnictwa specjalnego i integracyjnego;

możliwości podjęcia pracy zarobkowej;

sytuacji bezrobotnych niepełnosprawnych;

skutkach psychospołecznych pozostawania bez pracy;

zatrudnieniu socjalnym.

W Świdnicy istnieje dobrze rozwinięta sieć przedszkoli publicznych i niepublicznych,

które świadczą wysokiej jakości usługi w aspekcie posiadania zarówno wyspecjalizowanej ka-

dry, jak i wyposażenia pomieszczeń. Dodatkowym atutem jest funkcjonowanie przedszkola inte-

gracyjnego, w ramach którego możliwe jest realizowanie wczesnego wspomagania oraz diagno-

zowanie dzieci, bez konieczności wyjeżdżania do innych miast.

Wśród pozytywów wymieniona została dobrze rozwinięta sieć placówek oświatowych,

szeroki dostęp do różnych szkół o wielu profilach nauczania ponadgimnazjalnego, szeroki zakres

kół zainteresowań, informatyzacja nauczania, a także usytuowanie na terenie Miasta filii szkół

wyższych. Dodatkowym atutem są placówki i organizacji rozwijające uzdolnienia dzieci i mło-

dzieży, w tym prowadzony przez Miasto Młodzieżowy Dom Kultury, Szkoła Muzyczna I stop-

nia, Społeczna Szkoła Muzyczna II stopnia. Funkcjonuje wiele organizacji pozarządowych za-

pewniających opiekę dzieciom od lat 6, świetlice środowiskowe, ośrodki kuratorskie. Zapewnio-

ny jest również dostęp do szkolnictwa specjalistycznego – szkół integracyjnych od przedszkoli

po szkoły gimnazjalne oraz w budowie znajduje się nowy zespół szkół specjalnych. Podkreślono

również korzystne rozmieszczenie szkół na terenie Miasta, w sposób umożliwiający łatwy do-

stęp, bez konieczności dowożenia dzieci. Zaletą jest usytuowanie w Mieście instytucji powiato-

wej, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z szeroką ofertą umożliwiającą diagnozę dzieci od

urodzenia, umożliwiającą objęcie kształceniem specjalistycznym oraz poradnictwem i terapią.

W aspekcie możliwości podjęcia pracy zarobkowej widoczne są pozytywne zmiany na

świdnickim rynku pracy. W zestawieniu z miastami podobnej wielkości w Świdnicy jest niskie

bezrobocie, do czego przyczyniło się funkcjonowanie Podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy

Ekonomicznej. Dodatkową szansę stwarza realizowany w Mieście Miejski Program Aktywizacji

Bezrobotnych, który przewiduje możliwość dofinansowania dla przedsiębiorców tworzących

miejsca pracy oraz młodzieży planującej rozpoczęcie działalności gospodarczej. W obszarze

wsparcia specjalistycznego dla osób pozostających bez pracy, w Świdnicy funkcjonuje dobrze

rozwinięta sieć instytucji pomocowych, do których zalicza się Powiatowy Urząd Pracy, Miejski

Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, a także Klub Pracy, reali-

zujący szkolenia i poradnictwo dla osób poszukujących pracy. Dostępni są kompetentni i przy-

gotowani profesjonaliści – doradcy zawodowi, prawnicy, psycholodzy.


Niedostosowanie szkolnictwa zawo-

dowego do potrzeb rynku pracy.

Program nauczania nie odpowiada aktualnym wymaganiom

pracodawców.

Niewystarczająca oferta placówek

zapewniających opiekę nad małym

dzieckiem – żłobki.

Rygorystyczne przepisy prawne i wysokie koszty utrudniające

otwarcie żłobka.

Odpływ młodych, wykształconych

ludzi z Miasta. Zagrożona liczba ist-

niejących miejsc pracy.

Bliskość dużego ośrodka miejskiego – Wrocławia. Ograniczo-

na różnorodność ofert pracy w Mieście. Wałbrzyska Specjalna

Strefa Ekonomiczna została ustanowiona do 2017 r.


Strona 43

Utrudnienia w funkcjonowaniu rodzi-

ny z powodu pozostawania bez pracy

i trudności finansowych.

Marginalizacja osób bezrobotnych i ich rodzin. Niezaradność

życiowa. Roszczeniowa postawa i „uzależnienie” od pomocy

społecznej. Uzależnienie od środków psychoaktywnych.

Bark renomowanej uczelni wyższej na

terenie Miasta.

Szkoły wyższe nie są zainteresowane tworzeniem fili

w Mieście – w dużych miastach są korzystniejsze warunki

finansowania nauki, studenci mają możliwość pracy doryw-

czej.

„Eurosieroctwo”, rodziny weekendo-

we – problemy z edukowaniem dzieci.

Rodzice wyjeżdżając w poszukiwaniu pracy za granicę zosta-

wiają dzieci.

Mała liczba ofert pracy dla niepełno-

sprawnych. Pracodawcy łatwiej prze-

znaczyć pieniądze na fundusz PFRON,

niż na zatrudnienie osoby niepełno-

sprawnej.

Brak zainteresowania pracodawców zatrudnieniem osób nie-

pełnosprawnych (poza zakładami pracy chronionej). Nikt od

pracodawcy nie wymaga racjonalnego wydatkowania środków,

jakie są w budżecie, w zakresie obowiązkowych opłat na fun-

dusz PFRON.

Sytuacja na świdnickim rynku pracy systematycznie podlega pozytywnym zmianom.

Zmniejsza się liczba rodzin sięgających po środki z pomocy społecznej z tytułu bezrobocia.

Większa stabilizacja warunków społeczno-gospodarczych sprzyja też wzrostowi liczby zawiera-

nych małżeństw oraz liczby urodzeń dzieci. Nie wyklucza to jednak konieczności dalszego roz-

woju form ekonomii społecznej i pobudzania aktywności zawodowej mieszkańców. W szcze-

gólności konieczne jest ukierunkowanie działań na tworzenie warunków do większej aktywności

zawodowej osób w wieku niemobilnym, czyli powyżej 45 roku życia oraz osób niepełnospraw-

nych. Te grupy mieszkańców są najbardziej narażone na pozostawanie poza rynkiem pracy.

Poprawa sytuacji na rynku pracy ma też swoje odzwierciedlenie we wzroście zapotrze-

bowania na formy opieki nad dzieckiem. Świadczy o tym w szczególności wzrost uczestnictwa

dzieci w wychowaniu przedszkolnym oraz stałe maksymalne wykorzystanie miejsc dostępnych

w Żłobku Miejskim. Sieć placówek zajmujących się wychowaniem przedszkolnym jest w Świd-

nicy dobrze rozwinięta. Problem stanowi natomiast ograniczona oferta placówek zapewniają-

cych opiekę nad dzieckiem najmłodszym, do lat 3.

Spadek liczby uczniów szkół od podstawowych do ponadgimnazjalnych jest odzwiercie-

dleniem trendów demograficznych. Stwarza to większą szansę dowolności wyboru profilu

kształcenia oraz rozwoju bogatszej oferty edukacyjnej istniejącej bazy dydaktycznej, mając na

uwadze to, że racjonalizowanie zatrudnienia odbywa się między innymi poprzez edukację i pro-

filowanie kierunków kształcenia zawodowego. Dobrze ukierunkowana edukacja jest podstawą

sukcesu, nie tylko gospodarczego, ale również społecznego. Wyedukowani mieszkańcy będą

w stanie sprostać trudnym problemom i poważnym zadaniom.

Cel szczegółowy: Rozwój edukacji i aktywnej polityki zatrudnienia

1. Zidentyfikowany problem: Niedostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku

pracy.

Działania: Koordynowanie kierunków szkolnictwa z kierunkami branż na rynku pracy.


Liczba i formy działań koordynujących kierunki szkolnictwa z kierunkami branż na ryn-

ku pracy.

2. Zidentyfikowany problem: Niewystarczająca oferta placówek zapewniających opiekę nad

małym dzieckiem – żłobki.

Działania:

Doskonalenie systemu opieki nad małym dzieckiem;


Strona 44

Wspieranie i promowanie inicjatyw w zakresie form opieki nad małym dzieckiem.


Rodzaje i liczba placówek zapewniających opiekę nad małym dzieckiem;


3. Zidentyfikowany problem: Odpływ młodych, wykształconych ludzi z Miasta. Zagrożona

liczba istniejących miejsc pracy.

Działania: Promowanie przedsiębiorczości i samozatrudnienia, poprzez tworzenie preferencyjnych

warunków dla rozpoczynających działalność gospodarczą;

Wspieranie inicjatyw zmierzających do tworzenia nowych miejsc pracy.


Liczba i rodzaje form zachęt dla inicjatorów przedsięwzięć tworzących nowe miejsca

pracy;


Liczba przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy.

4. Zidentyfikowany problem: Utrudnienia w funkcjonowaniu rodziny z powodu pozostawania

bez pracy i trudności finansowych.

Działania: Aktywizowanie i motywowanie do podjęcia pracy poprzez pracę socjalną i przy wyko-

rzystaniu metody kontraktu socjalnego – uzależnienie świadczenia pomocy społecznej od

aktywności rodziny;

Promowanie alternatywnych form aktywizacji zawodowej: roboty publiczne, prace in-

terwencyjne, prace społecznie użyteczne, staże, telepraca;

Wspieranie grup samopomocowych;

Zapewnienie wsparcia specjalistycznego: socjalnego, psychologicznego, prawnego, za-

wodowego;

Realizacja programów wspierających i edukacyjnych dla dzieci z rodzin ubogich i mają-

cych trudności w przyswajaniu wiedzy.


Liczba zawartych kontraktów socjalnych;


Liczba projektów w zakresie zatrudnienia i ich beneficjentów;

Liczba i rodzaje podmiotów udzielających poradnictwa i wsparcia;


Liczba programów dla dzieci z rodzin ubogich;

Liczba dzieci biorących udział w programach.

5. Zidentyfikowany problem: Bark renomowanej uczelni wyższej na terenie Miasta.

Działania: Stosowanie systemu zachęt dla potencjalnych inwestorów w zakresie poszerzenia oferty

szkolnictwa wyższego w Mieście;

Upowszechnianie kształcenia na poziomie wyższym, zapewniając uczniom szkół śred-

nich kontakty z wrocławskimi uczelniami wyższymi oraz udogodnienia komunikacyjne

dla świdnickich studentów uczelni wrocławskich.


Liczba i rodzaje form zachęt dla inwestorów;

Liczba projektów zapewniających kontakty z wrocławskimi uczelniami wyższymi

i uczestniczących w nich uczniów;


Strona 45

Liczba i rodzaje form udogodnień komunikacyjnych dla świdnickich studentów.

6. Zidentyfikowany problem: „Eurosieroctwo”, rodziny weekendowe – problemy z edukowa-

niem dzieci.

Działania: Organizowanie form opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego dla dzieci;

Zapewnienie wsparcia psychologicznego i pedagogicznego;

Wspieranie działań wyrównujących szanse edukacyjne.


Liczba i rodzaje placówek prowadzących działalność opiekuńczo-wychowawczą wspar-

cia dziennego dla dzieci;

Liczba i rodzaje podmiotów udzielających porad i wsparcia;

Liczba dzieci i udzielonych porad i innych form wsparcia;

Liczba zajęć wyrównawczych i uczestników.

7. Zidentyfikowany problem: Mała liczba ofert pracy dla niepełnosprawnych. Pracodawcy ła-

twiej przeznaczyć pieniądze na fundusz PFRON, niż na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej.

Działania: Edukacja publiczna i docieranie do pracodawców;

Zobowiązanie kierowników nadzorowanych jednostek do racjonalnego gospodarowania

środkami wydatkowanymi na fundusz PFRON.



4. Jakość życia mieszkańców Świdnicy



1. Robert Klimkiewicz – moderator grupy Fundacja „SKSK”

2. Joanna Serwatka – osoba wspierająca Urząd Miejski

3. Rozalia Bąba Towarzystwo Opieki nad Chorymi ze Stomią „Życie”

4. Monika Bieżyńska SP ZOZ Szpital „Latawiec”

5. Krzysztof Bober Powiatowy Urząd Pracy

6. Wojciech Burdek Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

7. Barbara Chruszcz Urząd Miejski

8. Stanisław Czarnik Polski Związek Niewidomych

9. Edmund Frączak Świdnicki Ośrodek Sportu i Rekreacji

10. Elżbieta Gniewek Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

11. Ryszard Kielar Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej „Liczniko-

wiec-2009”

12. Wojciech Kielka UKS Svida

13. Marcin Kowalik Światowy Związek Żołnierzy AK

14. Bożena Kuźma Świdnicki Ośrodek Kultury

15. Violetta Lech Świdnickie Stowarzyszenie „Amazonki”

16. Jan Łętowski Straż Miejska

17. Andrzej Majewski Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

18. Michał Szewczyk Młodzieżowa Rada Ziemi Świdnickiej

19. Łukasz Świeczko Sudeckie Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych


Strona 46

20. Barbara Trojanowska-Butmankiewicz Pedagog II Liceum Ogólnokształcące

21. Zenon Wojak Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

Stopień zaspokajania różnorakich potrzeb indywidualnych i zbiorowych społeczności lo-

kalnej oraz dostępność infrastruktury w zakresie kultury, sportu i organizacji czasu wolnego są

ważnymi czynnikiem przesądzającymi o funkcjonalności i atrakcyjności Miasta, jako miejsca do

życia. Są elementami zachęty i motywacji do związania się z Miastem poprzez zamieszkanie,

zatrudnienie i założenie rodziny. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży ma też kluczowe

znaczenie dla ogólnego rozwoju i kształtowania pozytywnych wzorców młodego pokolenia. Za-

pewnienie odpowiedniego środowiska rozwoju jest jednym z podstawowych elementów zapo-

biegania demoralizacji, przestępczości i eksperymentowania młodzieży z substancjami psycho-

aktywnymi. Od poczucia więzi z Miastem zależy też zaangażowanie mieszkańców w życie lo-

kalnej społeczności. Szansą i warunkiem rozwoju społeczeństwa jest aktywność partnerów lo-

kalnych. Infrastruktura pożytku publicznego warunkuje jakość i poziom życia. Stanowi ważne

do zagospodarowania pole dla rozwoju aktywności zawodowej, indywidualnej i społecznej. Te

zagadnienia analizował zespół pracujący w obszarze „Jakość życia mieszkańców Świdnicy”,

koncentrując się w szczególności na:

dostępności form spędzania czasu wolnego dla dzieci i rodzin;

dostępie do placówek kultury, edukacji pozaszkolnej;

dostępie do obiektów rekreacyjno-sportowych;

trosce o zdrowy styl życia;

bezpieczeństwie publicznym;

aktywności społecznej;

uczestnictwie mieszkańców w życiu społeczności lokalnej.

Wśród atutów Miasta wymieniono szeroką bazę miejskich jednostek kulturalno-

oświatowych i rekreacyjno-sportowych, w tym Świdnicki Ośrodek Kultury, Młodzieżowy Dom

Kultury, nowoczesną Miejską Bibliotekę Publiczną, Ośrodek Sportu i Rekreacji. Pozytywną

stronę stanowi sieć parków i terenów zielonych łączących Miasto oraz jego walory turystyczne –

duża liczba zabytków historycznych i obiektów kultury: Muzeum Dawnego Kupiectwa, Galeria

Fotografii, Muzeum Broni i Militariów. Obiekty sportowe wykorzystane są optymalnie przez

kluby sportowe, stowarzyszenia turystyczno-rekreacyjne i organizacje pozarządowe. Dostępna

jest szeroka oferta zajęć pozaszkolnych, w ramach klubów sportowych, klubów fitness, zajęć

tanecznych, teatralnych i muzycznych oraz proponowanych przez organizacje, takie jak Związek

Harcerstwa Polskiego, Polski Czerwony Krzyż, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej.

Zaletą dla Miasta jest duża aktywność społeczna mieszkańców i ambicje działaczy orga-

nizacji pozarządowych funkcjonujących w różnych sferach życia. W trakcie budowy znajduje się

centrum organizacji pozarządowych. Dobra jest również komunikacja z władzami i instytucjami,

które świadome są problemów oraz chętnie uczestniczą w ich rozwiązywaniu.

Elementem wyróżniającym Miasto jest również funkcjonowanie lokalnych mediów: te-

lewizji, prasy i portalu internetowego. W sferze bezpieczeństwa publicznego podkreślono wagę

zasobów, jakimi Miasto w tym zakresie dysponuje, czyli funkcjonowanie Straży Miejskiej, firm

ochroniarskich oraz monitoringu miejskiego i w szkołach. Dobra jest również koordynacja dzia-

łań służb bezpieczeństwa z innymi służbami, istnieje możliwość anonimowego zgłaszania prze-

stępstw oraz przyjęta jest zasada służby o domniemanej kompetencji.


Strona 47


Brak przestrzeni miejskiej do przeby-

wania dla rodzin, słaba rekreacja let-

nia, niemożliwość organizowania du-

żych imprez kulturalnych i sportów

drużynowych zimą.

Zaniedbane parki miejskie. Brak ścieżek rowerowych. Niewy-

starczająca oferta niekomercyjnego spędzania wolnego czasu

oraz słaba reklama organizowanych działań niekomercyjnych.

Istniejące obiekty do letniej rekreacji wodnej wymagają mo-

dernizacji. Niewykorzystana rzeka. Miejskie hale sportowe nie

nadają się do organizowania dużych imprez sportowych i kul-

turalnych.

Zbyt mała oferta w zakresie kultury

amatorskiej.

Niedofinansowanie kultury amatorskiej.

Niewystarczająca oferta spędzania

czasu wolnego dla starszej młodzieży:

brak klubów, kina.

Niewystarczająca liczba inwestycji w zakresie tworzenia no-

wych miejsc do spędzania czasu wolnego przez starszą mło-

dzież.

Utrudnienia w zakresie udziału osób

niepełnosprawnych w życiu społecz-

ności lokalnej.

Nie w pełni przystosowana infrastruktura miejska do potrzeb

osób niepełnosprawnych – brak miejsc parkingowych, ograni-

czona dostępność do budynków użyteczności publicznej.

Obszary brudu, zaniedbania i bałaganu

na terenie Miasta mimo, że każdy

teren posiada właściciela odpowie-

dzialnego za utrzymanie porządku.

Osoby odpowiedzialne za utrzymanie porządku nie są pocią-

gane do odpowiedzialności.

Szeroka baza kulturalno-oświatowa i rekreacyjno-sportowa oraz walory turystyczne Mia-

sta tworzą dogodne warunki do aktywnego udziału w życiu społeczności lokalnej. Przestrzeń

miejska nie jest jednak w pełni dostosowana do oczekiwań mieszkańców. Zgłoszono potrzebę

lepszego jej zagospodarowania z przeznaczeniem na tworzenie miejsc aktywnego spędzania cza-

su wolnego przez rodziny, m.in. poprzez budowanie ścieżek rowerowych, hal sportowych, pla-

ców zabaw dla małych dzieci, obiektów rekreacji wodnej oraz modernizację istniejących obiek-

tów. Zwrócono również uwagę na utrudnienia w zakresie dostępności osób niepełnosprawnych

do istniejącej oferty. Naturalnym miejscem promocji pozytywnych wzorców mogą stać się rów-

nież prorodzinne i prozdrowotne masowe imprezy sportowe, rozrywkowe i kulturalne.

Świdnicę cechuje duży udział sektora organizacji pozarządowych w realizacji publicz-

nych zadań Miasta. Należy nadal rozwijać formy współpracy i budować relacje partnerskie mię-

dzy administracją a organizacjami pozarządowymi oraz kształtować świadomość obywatelską

i promować działania prospołeczne.

Cel szczegółowy: Zwiększenie atrakcyjności Świdnicy, jako miejsca do życia

1. Zidentyfikowany problem: Brak przestrzeni miejskiej do przebywania dla rodzin, słaba re-

kreacja letnia, niemożliwość organizowania dużych imprez kulturalnych i sportów drużynowych

zimą.

Działania: Ustanowienie gospodarzy odpowiedzialnych za porządek i estetykę ogólnodostępnych

miejsc spędzania czasu wolnego;

Systematyczne i w różnych formach informowanie mieszkańców o zbliżających się dzia-

łaniach kulturalnych i sportowych;

Wspieranie inicjatyw w zakresie zagospodarowania obszarów miejskich na miejsca wy-

poczynku rodzin, jak trasy rowerowe, tereny spacerowe przy rzece, obiekty do rekreacji

wodnej.




Strona 48

Liczba podmiotów organizujących nowe miejsca do wypoczynku dla rodzin.

2. Zidentyfikowany problem: Zbyt mała oferta w zakresie kultury amatorskiej.

Działania: Promowanie lokalnych artystów;

Zaangażowanie wykształconych artystów w pracę z uzdolnioną młodzieżą.



Liczba amatorskich przedsięwzięć kulturalnych.

3. Zidentyfikowany problem: Niewystarczająca oferta spędzania czasu wolnego dla starszej

młodzieży.

Działania: Zachęta dla potencjalnych inwestorów w zakresie tworzenia miejsc spędzania czasu wol-

nego: dyskoteka, klub, kino.


Liczba podmiotów organizujących nowe miejsca zapewniające młodzieży możliwość

spędzania czasu wolnego.

4. Zidentyfikowany problem: Utrudnienia w zakresie udziału osób niepełnosprawnych w życiu

społeczności lokalnej.

Działania: Systematyczne przystosowywanie budynków użyteczności publicznej do potrzeb osób

niepełnosprawnych;

Przystosowanie ciągów komunikacyjnych do potrzeb osób niepełnosprawnych – obniża-

nie krawężników, montowanie poręczy, monitorowanie sprawności funkcjonowania sy-

gnalizacji świetlnej dźwiękowej.


Liczba działań w zakresie przystosowania budynków użyteczności publicznej i ciągów

komunikacyjnych do potrzeb osób niepełnosprawnych.

5. Zidentyfikowany problem: Obszary brudu, zaniedbania i bałaganu na terenie Miasta mimo,

że każdy teren posiada właściciela odpowiedzialnego za utrzymanie porządku.

Działania: Edukacja publiczna;

Stworzenie zsynchronizowanego systemu działań egzekwujących utrzymywanie przez

właścicieli porządku.




Strona 49

IV. PREZENTACJA PROJEKTÓW

Dział zawiera opis projektów z obszaru polityki społecznej, przygotowanych przez

przedstawicieli organizacji i instytucji, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym. Projekty te

nie stanowią programów przeznaczonych do realizacji, lecz pomysły na rozwiązanie problemów

występujących lub mogących pojawić się w Gminie Miasto Świdnica, w oparciu o własne spo-

strzeżenia projektodawców. Ich celem jest pomoc w określeniu i podejmowaniu konkretnych

inicjatyw społecznych, wskazując na możliwe kierunki i potencjalnych realizatorów działań.

1. NAZWA PROJEKTU: Poradnia rodzinna

problem społeczny adresaci realizatorzy

problemy rodzin

mieszkańcy Świdnicy Fundacja „SKSK”

Miejski Ośrodek Pomocy Społecz-

nej

efekty realizacji zadania

wzmocnienie rodzin

zwiększenie dostępności usług psychologicznych

rozwiązywanie problemów rodzinnych

opis zadania

prowadzenie Poradni Rodzinnej – udzielanie pomocy psychologicznej, pedagogicznej, prawnej oraz

w zakresie profilaktyki i zapobiegania patologii społecznej

realizacja szkoleń i warsztatów

2. NAZWA PROJEKTU:

Podaj Dłoń – program zajęć profilaktycznych i socjoterapeutycznych dla młodzieży


zaburzenia zachowania, urazy

psychiczne spowodowane wy-

chowywaniem w warunkach nie-

korzystnych dla rozwoju

uzależnienie od nikotyny

trudności dydaktyczne

młodzież w wieku 16-19 lat

klas zawodowych i średnich

(2 grupy po 12-15 uczestni-

ków)

Zespołu Szkół Nr 1: pedagog,

psycholog, nauczyciel-bibliote-

karz, nauczyciele


zainteresowanie uczestników i wytworzenie wspólnoty grupy młodzieży

zdobycie wiedzy z zakresu profilaktyki uzależnień

odreagowanie emocji i napięć

rozwijanie umiejętności komunikowania się

dostrzeganie i akceptowanie swoich sukcesów

uzyskanie pomocy w problemach dydaktycznych

opis zadania

diagnoza zaburzeń zachowania, trudności dydaktyczno-wychowawczych

przeprowadzenie, zgodnie z potrzebami zajęć: z terapii psychologicznej indywidualnej i grupowej, pe-

dagogicznej, warsztatów językowych, teatralnych, opiekuńczo-wychowawczych, pomoc przy odrabia-

niu prac domowych

spotkania z rodzicami, porady dla rodziców w zakresie trudności w konacie z własnym dzieckiem


Strona 50

3. NAZWA PROJEKTU: Młodzież i uzależnienia


problem nadużywania alkoholu

i narkotyków wśród młodzieży

uczniowie szkół podstawo-

wych i gimnazjów (20 oso-

bowa grupa)

psycholodzy, pedagodzy i nauczy-

ciele szkół

Komenda Powiatowa Policji

terapeuci uzależnień


stworzenie uczniom możliwości korzystania z porad specjalistów

nadzór pedagogiczny

przyjazna atmosfera w szkole

opis zadania

organizacja w szkole spotkań ze specjalistami

wyjazd do ośrodka leczenia uzależnień i rozmowa z osobami uzależnionymi

wykonanie i wystawa prac plastycznych i fotograficznych

4. NAZWA PROJEKTU: Rozwój i doskonalenie umiejętności wychowawczych


brak umiejętności wychowaw-

czych rodziców

mała wiedza psychologiczna

i pedagogiczna rodziców

uczniowie świdnickich szkół pedagodzy i psycholodzy szkolni


wyuczenie nowych pokoleń prawidłowych umiejętności wychowawczych

opis zadania

zarys ogólny wiedzy psychologicznej i pedagogicznej w klasach IV-VI szkół podstawowych

większy zakres wiedzy w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych

5. NAZWA PROJEKTU: Cykl warsztatów terapeutycznych poświęconych rozwojowi osobistemu


uzależnienia i współuzależnienie

osoby uzależnione i współuza-

leżnione (20-osobowa grupa) Stowarzyszenie Klub Abstynenta

ACCESS

terapeuci uzależnień

psychologowie


osobisty rozwój, lepsze życie w społeczeństwie

wyjście z nałogu

opis zadania

sesje typu warsztatowego


Strona 51

6. NAZWA PROJEKTU: Działania profilaktyczne Dr Clowna


zagrożenie ryzykiem narkomanii

i przestępczością narkotykową

wśród dzieci i młodzieży

podopieczni placówek opieki

zastępczej

dzieci uczestniczące w zaję-

ciach świetlic socjoterapeu-

tycznych

Fundacja „Dr Clown”


zwiększenie samooceny, asertywności i umiejętności komunikacyjnych

zmniejszenie ryzyka marginalizacji i patologizacji

integracja dzieci i młodzieży przebywających w placówkach specjalnych

przeszkolenie grupy wolontariuszy do pracy z dziećmi zagrożonymi patologią

opis zadania

pozyskanie i przeszkolenie wolontariuszy

zajęcia terapeutyczne w placówkach z wykorzystaniem artystycznych form pracy „dr clownów”: pla-

styka, muzyka, bajka, iluzja, pantomima, twórczy ruch

organizacja imprez integracyjnych

7. NAZWA PROJEKTU: Pirat drogowy


przestępczość wśród kierowców kierowcy Komenda Powiatowa Policji

Straż Miejska

Starostwo Powiatowe

Urząd Miejski


zmniejszenie przestępczości wśród kierowców

opis zadania

reklama i edukacja

częste kontrole kierowców i wymierzanie wysokich kar za nieprzestrzeganie przepisów drogowych

8. NAZWA PROJEKTU: Zachowa pogodę ducha


niewystarczająca organizacja cza-

su wolnego osób starszych

osoby starsze, samotne Uniwersytet III Wieku

stowarzyszenia emeryckie


organizacja czasu wolnego osób starszych

opis zadania

cykl zajęć (teatr, plastyka, muzyka, rękodzieło itp.) w formie warsztatów tematycznych, realizujące

przedsięwzięcia indywidualne lub w zespole

wystawa prac seniorów, prezentacje sceniczne, publikacje


Strona 52

9. NAZWA PROJEKTU: Młodzi w świecie przemocy


przemoc wśród młodzieży młodzież

wychowawcy, nauczyciele

nauczyciele, dyrektorzy szkół

Komenda Powiatowa Policji

Miejska Biblioteka Publiczna

Ośrodek Psychoterapii i Psycho-

edukacji

rodzice


kształtowanie zainteresowań uczniów, stworzenie możliwości samorealizacji

nadzór pedagogiczny

przyjazna atmosfera w szkole

opis zadania

opracowanie materiałów dydaktycznych na podstawie doświadczeń i wymiany pomysłów realizatorów

impreza szkolna i uliczna pod hasłem „Młodzi w świecie przemocy”

wymiana międzynarodowa – zajęcia prowadzone w szkołach przez nauczycieli z innych krajów

10. NAZWA PROJEKTU: Pokonać wykluczenie


zagrożenie wykluczeniem spo-

łecznym

korzystający ze świadczeń

pomocy społecznej, długo-

trwale bezrobotni – powyżej

24 miesięcy (30 osób)

Powiatowy Urząd Pracy


nej

firma szkoleniowa

pracodawcy

psycholog


aktywizacja zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

podniesienie samooceny uczestników

wyposażenie uczestników w nowe kwalifikacje zawodowe

opis zadania

szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, zakończone uzyskaniem zaświadczeń

i certyfikatów: opiekunka osób starszych, bukieciarka-florystka, spawanie z uprawnieniami gazowymi,

obsługa kas fiskalnych, wizaż, stylizacja paznokci

utworzenie Centrum Integracji Społecznej

indywidualne poradnictwo zawodowe, zajęcia z psychologiem

zapewnienie opieki nad dzieckiem w trakcie realizacji szkoleń


Strona 53

11. NAZWA PROJEKTU: Oparcie i Otwarcie dla osób z zaburzeniami psychicznymi


problemy osób z zaburzeniami

psychicznymi

osoby z problemami psy-

chicznymi (15 osób)

Urząd Miejski


nej

Powiatowe Centrum Pomocy Ro-

dzinie


wzbogacenie sieci oparcia społecznego w miejscu zamieszkania dla beneficjentów projektu

zmniejszenie izolacji i marginalizacji beneficjentów projektu

rozszerzenie idei wolontariatu

wzrost kompetencji zawodowych zaangażowanych w realizację projektu

opis zadania

zainicjowanie powstania sąsiedzkich grup samopomocowych, klubów aktywności lokalnej

warsztaty tematyczne dla przedstawicieli organizacji, instytucji i wolontariuszy

konsultacje

12. NAZWA PROJEKTU: Estetycznie – bezpiecznie


zaniedbane miejsca w mieście -

obdrapane budynki, śmieci

w miejscach ogólnodostępnych,

zaniedbane podwórka

mieszkańcy poszczególnych

dzielnic

prywatni właściciele

bezrobotni

Urząd Miejski

Miejski Zarząd Nieruchomości

Powiatowy Urząd Pracy

Straż Miejska


podniesienie estetyki miasta

edukacja młodego pokolenia w zakresie dbałości o własność publiczną

opis zadania

aktywizacja społeczności lokalnej (poszczególnych dzielnic) i zaangażowanie osób bezrobotnych do

prac na rzecz miasta

egzekwowanie od właścicieli posesji utrzymania czystości na ich terenie

akcja edukacyjna w zakresie uwrażliwienia mieszkańców na akty wandalizmu – zgłaszanie do Straży

Miejskiej, Policji, fotografowanie


Strona 54

V. ZAKOŃCZENIE

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Miasto Świdnica na lata

2011-2018 stanowi dokument bazowy, w odniesieniu do którego powinny być konstruowane

lokalne programy profilaktyczne i naprawcze oraz projekty z zakresu polityki społecznej, reali-

zowane przez Miasto, we współpracy z innymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi.

Założenia programów i projektów powinny być zgodne z wytyczonymi w niniejszym dokumen-

cie celami strategicznym i szczegółowymi. Strategia może też stanowić narzędzie wykorzysty-

wane w procesie pozyskiwania środków finansowych na realizację zadań z zakresu polityki spo-

łecznej z funduszy europejskich.

Podstawowe źródło finansowania programów i projektów powstałych w oparciu o Strate-

gię stanowić będą środki własne Gminy Miasta Świdnicy. Zgodnie z wieloletnią Prognozą Fi-

nansową Gminy Miasta Świdnicy, przyjętą uchwałą nr V/23/11 Rady Miejskiej w Świdnicy

z dnia 28 stycznia 2011 r., na realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia oraz pomo-

cy społecznej, w ramach których mogą zostać sfinansowane zadania zaplanowane w Strategii,

przewidziano następujące kwoty:

2011 r. – 12.901.930 zł

2012 r. – 11.931.042 zł

2013 r. – 11.456.417 zł

2014 r. – 10.483.269 zł

2015 r. – 10.283.269 zł

2016 r. – 10.691.767 zł

2017 r. – 11.061.130 zł

2018 r. – 11.388.417 zł

Przewiduje się również wykorzystanie na realizację Strategii środków pozyskanych z bu-

dżetu państwa, Unii Europejskiej oraz środków własnych ewentualnych partnerów realizowa-

nych przedsięwzięć.

Jednostką odpowiedzialną za koordynację i monitorowanie Strategii jest Miejski Ośrodek

Pomocy Społecznej w Świdnicy. Monitorowanie i ewaluacja odbywać się będą na bieżąco, po-

przez ocenę podjętych działań oraz przedkładanie Radzie Miejskiej w Świdnicy corocznych

sprawozdań i ewentualnych propozycji zmian przyjętych kierunków działania, w przypadku za-

istnienia zmian społecznych i regulacji prawnych, które mogą mieć istotne znaczenie dla realiza-

cji przyjętych w Strategii celów.


Strona 55

Spis tabel:

1.

Struktura ludności ………………………………………………………...…………………... 5

2.

Struktura ludności według wieku i płci ……………………………………………...………….. 6

3.

Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według czasu pozostawania bez pracy ……... 8

4.

Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według wykształcenia ……………………… 9

5.

Instrumenty aktywizacji zawodowej ……………………………………………………………. 10

6.

Działalność Centrum Wolontariatu ……………………………………………………………... 11

7.

Wydatki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej ……………………………………………... 12

8.

Świadczenia pieniężne w formie zasiłków …………………………………………………… 13

9.

Świadczenia finansowe realizowane w formie niepieniężnej …………………………………... 14

10.

Świadczenia realizowane w formie usług opiekuńczych ……………………………………….. 15

11.

Decyzje Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności ..……………..…………. 16

12.

Leczeni z powodu zaburzeń psychicznych (bez uzależnień)……………………………………. 16

13.

Świadczenia niepieniężne ………………………………………………………………………. 17

14.

Świadczenia rodzinne …………………………………………………………………………... 18

15.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego ………………………………………………………. 19

16.

Wnioski o przyznanie dodatku mieszkaniowego ……………………………………………….. 19

17.

Wypłacanie dodatków mieszkaniowych ………………………………………………………... 20

18.

Stypendia i zasiłki szkolne ……………………………………………………………………… 23

19.

Pomoc udzielona dzieciom i młodzieży przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną ............. 24

20.

Konsultacje udzielone mieszkańcom Świdnicy przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej ……… 28

21.

Opieka w ramach rodzin zastępczych …………………………………………………………... 29

22.

Opieka w ramach całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych ……………………. 29

23.

Przestępczość na terenie Świdnicy wg kategorii ……………………………………………….. 31

24.

Interwencje Straży Miejskiej w Świdnicy ……………………………………………………… 32


Strona 56

Spis wykresów:

1.

Dostępność do szkół i placówek sprawujących opiekę nad małym dzieckiem ……………...… 4

2.

Ruchy naturalne ludności ……………………………………………………………………… 5

3.

Migracje ludności ……………………………………………………………………………… 5

4.

Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy …………………………………..…………. 7

5.

Zarejestrowani bezrobotni mieszkańcy Świdnicy według wieku ……………….……………... 7

6.

Zarejestrowane bezrobotne mieszkanki Świdnicy według wieku ……………….…………….. 8

7.

Zarejestrowani bezrobotni niepełnosprawni mieszkańcy Świdnicy …………………………… 9

8.

Zgłoszone oferty pracy w Powiecie Świdnickim ……………………………………………… 10

9.

Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej …………………………………………… 12

10.

Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej ……………………………….. 12

11.

Korzystający z pomocy społecznej z powodu ubóstwa ………………………………………... 13

12.

Korzystający z pomocy społecznej z powodu bezrobocia …………………………………….. 13

13.

Dożywianie w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” …………………. 14

14.

Korzystający z pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności oraz długotrwałej i ciężkiej

choroby ………………………………………………………………………………………… 17

15.

Zawarte kontrakty socjalne …………………………………………………………………….. 18

16.

Dzieci korzystające z usług Żłobka Miejskiego Nr 1 ………………………………………….. 21

17.

Dzieci uczęszczające do przedszkoli prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne

podmioty, według stanu na 30 września ……………………………………………………….. 21

18.

Dzieci uczęszczające do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych prowadzo-

nych przez Gminę Miasto Świdnica i inne podmioty, według stanu na 30 września …………. 21

19.

Uczniowie szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne podmio-

ty, według stanu na 30 września ……………………………………………………………….. 22

20.

Uczniowie gimnazjów prowadzonych przez Gminę Miasto Świdnica i inne podmioty, według

stanu na 30 września …………………………………………………………………………… 22

21.

Uczniowie szkół specjalnych w Świdnicy, wg stanu na 30 września …………………………. 22

22.

Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych w Świdnicy, według stanu na 30 września …………… 23

23.

Uczestnicy zajęć organizowanych przez placówki wychowania pozaszkolnego …………… 25

24.

Przyrost liczby osób nietrzeźwych …………………………………………………………….. 26


Strona 57

25.

Przyrost młodzieży używającej środków odurzających ……………………………………….. 26

26.

Świadkowie sprzedaży alkoholu nieletnim ……………………………………………………. 27

27.

Dzieci objęte opieką świetlic …………………………………………………………………... 28

28.

Ocena poczucia bezpieczeństwa ……………………………………………………………….. 31

29.

Przestępstwa popełnione na terenie Świdnicy ………………………………………………. 31

30.

Przestępstwa popełnione na terenie Świdnicy, ze względu na wiek sprawcy …………………. 32

31.

Orzeczony nadzór kuratora rodzinnego ……………………………………………………… 33

32.

Orzeczony nadzór kuratora rodzinnego wobec nieletnich …………………………………… 33

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW … · Wykres nr 2. Ruchy naturalne ludności. 374 418 423 427...

Documents

Transcript of STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW … · Wykres nr 2. Ruchy naturalne ludności. 374 418 423 427...