Wydanie 1 – Listopad 2012

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

Drogi Czytelniku, W wielu regionach obserwujemy w ostatnich latach stały wzrost liczby osób przyjeżdżających w celu spędzenia tam swojego czasu wolnego, co sprzyja ciągłemu rozwojowi gospodarczemu wielu regionów turystycznych. Jednakże, obok korzyści sytuacja ta przynosi również (między innymi) negatywne zmiany np. wzmożony ruch samochodowy, którego efektem jest wzrost poziomu zanieczyszczeń i zakorkowanie dróg regionu. STARTER i SEEMORE - dwa nowe projekty współfinansowane przez Unię Europejską, mają na celu znalezienie i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań minimalizujących wpływ zwiększonego ruchu samochodowego i zaoferowanie zarówno mieszkańcom jak i turystom rozwiązań transportowych przyjaznych środowisku. Mamy nadzieję, że nasze projekty będą także dla Ciebie źródłem inspiracji! Lluís de Victoria Ronald Jorna Project manager SEEMORE Project manager STARTER

Dowiedz się więcej o projektach STARTER i SEEMORE Strona 2 Cele i kierunki działania w ramach projektów STARTER i SEEMORE Strona 3 Poznaj region pilotażowe i działania w ramach projektów Strona 6

Biuletyn Turystyka i Moboilność Ten biuletyn jest publikowany dwa razy w roku wspólnie dla projektów SEEMORE i STARTER. Wszystkie artykuły zostały napisane przez partnerów obu projektów Aby zamówić biuletyn wejdź na strony: www.seemore-project.eu www.starter-project.eu

© Alma Mollemans, Wybrzeże Madery

Strona 2

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

Artykuł napisany przez: Liesbeth van Alphen, (Mobycon) i Lluís de Victoria (CINESI) © enter picture source here

Krótki opis projektów Celem projektu STARTER jest promocja i wdrażanie zrównoważonej i efektywnej energetycznie mobilności, poprzez współpracę różnych zainteresowanych stron na poziomie

lokalnym w ramach tzw. Sieci Lokalnych Planów Podróży. Projekt STARTER (Sustainable Transport for

Areas with Tourism through Energy Reduction - Redukcja zużycia energii poprzez promocję zrównoważonego transportu w regionach turystycznych) jest współfinansowany ze środków programu Inteligenta Energia Europa (IEE). W ramach projektu w ciągu 33 miesięcy konsorcjum projektowe wdroży pięć regionalnych programów pilotażowych w: Noordwijk (NL), Kos (GR), Fuerteventura (ES), Werfenweng (AT) i Zachodni Balaton (HU). Aby dowiedzieć się więcej odwiedź naszą stronę: www.starter-project.eu

Projekt SEEMORE jest nakierowany na wdrażanie efektywnych energetycznie rozwiązań transportowych dla turystów

w ośmiu nadmorskich regionach Europy. Działania projektowe zostały

podzielone na trzy grupy: a) zwiększanie świadomości, promocja i komunikacja, b) tworzenie zachęt do korzystania i c) tworzenie zrównoważonych planów transportowych. Projekt jest realizowanych w następujących regionach: Baleary (ES), Bohuslän (SE), Forli-Cesena (IT), Dobrich (BG), Pomorze (PL), Madera (PT), Limassol (CY) i Malta (MT). Projekt jest współfinansowany ze środków programu Inteligenta Energia Europa (IEE). Aby dowiedzieć się więcej odwiedź naszą stronę: www.seemore-project.eu.

© Thomas Harrysson, Bohuslän

STARTER: Lokalne grupy współpracują w tworzeniu Sieci Lokalnych Planów Podróży (LTPNs)

Motto projektu SEEMORE to Podróżuj mądrze, zobacz więcej

Cele i kierunki działania w projektach Oba projekty STARTER i SEEMORE koncentrują się na zwiększeniu efektywności energetycznej i wzroście udziału zrównoważonego transportu w regionach turystycznych. Głównym spodziewanym celem projektów będzie udowodnienie, że partnerzy regionalni z 13 regionów turystycznych Europy są w stanie zmienić nawyki transportowe turystów (i mieszkańców w przypadku projektu STARTER) w swoim regionie na bardziej zrównoważone. Efektami pośrednimi projektów będą: mniejsze zużycie energii przez sektor transportu i bardziej „niezależny od samochodu” styl życia. Rezultatem zarówno dla mieszkańców, jak i turystów będą regiony atrakcyjne turystycznie mające do zaoferowania więcej: opcji transportowych, wolności, radości i zdrowszego środowiska. W związku z tym oba konsorcja projektowe zdefiniowały szereg działań służących realizacji zaplanowanych celów. W przypadku projektu STARTER głównymi celami są:

1. Transfer koncepcji Sieci Lokalnych Planów Podróży do regionów narażonych na duży sezonowy wzrost popytu na transport 2. Promocja efektywnych energetycznie i zrównoważonych opcji transportowych w celu osiągnięcia znacznych oszczędności energii. 3. Wzrost udziału wieloskładnikowych, efektywnych energetycznie i zrównoważonych opcji transportowych w regionach narażonych na duży sezonowy wzrost popytu na transport. Główne cele projektu SEEMORE to: 1. Zwiększenie poziomu świadomości o zrównoważonych opcjach transportu wśród turystów 2. Zacieśnienie współpracy pomiędzy sektorem turystyki ii transportu w celu stworzenia nowych efektywnych energetycznie opcji transportowych. 3. Zmiana przyzwyczajeń transportowych wśród turystów na rzecz środków bardziej przyjaznych dla środowiska i społeczeństwa. Both projects further aim to disseminate the outcomes and the lessons learned to other regions in order to enable the widespread.

Oba projekty mają charakter pilotażowy. Ich rezultaty i efekty będą udostępnione innym regionom w celu jak najefektywniejszego wykorzystania wiedzy zdobytej w trakcie ich realizacji Cele projektu STARTER: - redukcja zużycia energii

o 10% - redukcja emisji gazów

cieplarnianych o 10% Cele projektu SEEMORE: - redukcja zużycia paliwa

o 11% - redukcja emisji CO2

o 11%

Artykuł napisany przez Liesbeth van Alphen,

(Mobycon)

Strona 4

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

Początek projektu STARTER Oficjalne rozpoczęcie procesu realizacji projektu STARTER miało miejsce 7 - 8 maja 2012r. Wszyscy partnerzy projektu spotkali się w Noordwijk (Holandia), gdzie powitał ich Martijn Vroom – radny miasta, który podkreślił wagę projektu dla miasta. Konsorcjum dyskutowało na temat idei Sieci Lokalnych Planów Podróży (LTPNs) i działań zaplanowanych na najbliżej 33 miesiące. Podjęto na przykład decyzję o formach zaangażowania lokalnych interesariuszy, wskaźnikach oceny i metodach rozpowszechnienia wyników projektu. W związku z główną ideą oparcia projektu o tworzenie Lokalnych Planów Podróży, w ramach projektu odbyło się również 5 lokalnych spotkań w każdym z regionów pilotażowych. Na każdym z nich udało się zaangażować członków w aktywną pracę nad stworzeniem pomysłów wspierania „miękkiej” mobilności w regionie. W trakcie prac nad niniejszym tekstem konsorcjum STARTER miało drugie spotkanie plenarne na Fuerteventurze. Spotkanie było częściowo otwarte dla lokalnych interesariuszy z Fuerteventury. Głównymi tematami spotkania były rozwój Sieci Lokalnych Planów Podroży i wdrażanie Lokalnych Planów Podróży.

Artykuł napisany przez Liesbeth van Alphen (Mobycon)

Zespół projektowy STARTER na spotkaniu inauguracyjnym w Noordwijk (Holandia)

Spotkanie inaugurujące proces realizacji projektu SEEMORE

Spotkanie inaugurujące projekt SEEMORE miało miejsce w dniach 23 - 24 kwietnia 2012 roku na portugalskiej Maderze. Wzięli w nim udział wszyscy partnerzy projektu. Spotkanie rozpocząła Pani Conceição Estudante (Minister Turystyki i Transportu Madery), która wyjaśniła związek regionu z projektem, oraz przedstawiła dotychczasowe osiągnięcia. Po jej wystąpieniu przedstawiciele każdego z regionów mieli okazję przekazać podstawowe informacje na temat obecnej sytuacji w zakresie transportu i mobilności. W ten sposób przedstawiciele regionów mogli uczyć się wzajemnie od siebie i przedyskutować pewne pomysły i możliwe rozwiązania. Dyskusja między partnerami rozwinęła się następnie w kierunku omówienia ogólnych celów i struktury

projektu a także jego pakietów roboczych. Uwaga skupiła się na analizie zgodnej z obecnie stosowanymi na świecie standardami oraz omówieniu metodologii oceny (ewaluacji) przebiegu procesu realizacji projektu. W drugim dniu spotkania odbył się pierwszy warsztat o zrównoważonym transporcie w regionach turystycznych i warsztat tematyczny poświęcony współpracy sektora turystyki i transportu. Spotkanie zakończył wspólny wyjazd do Pico dos Barcelos i Eira do Serrano – przepięknych zakątków wyspy.

Artykuł napisany przez Lluís de Victoria

(CINESI)

Strona 6

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

© enter picture source here s

Regiony pilotażowe projektu STARTER - wprowadzenie

Noordwijk, Holandia

To holenderskie miasto jest najlepiej znane z długich plaż i z ESTEC/ESA Space Expo. Noordwijk jest także drugim pod względem wielkości miastem konferencyjnym Holandii. Wszystko to sprawia, że w mieście stale przebywa wielu turystów. Ich roczna liczba szacowana jest na ponad pół miliona. Miasto posiada certyfikat „Błękitnej flagi” nadawany przez fundację European ‘QualityCoast’. Biorąc udział w projekcie STARTER miasto Noordwijk liczy na rozwój zrównoważonych opcji mobilności dla turystów, dzięki wzajemnej współpracy lokalnych grup interesu.

Kos, Grecja

Kos jest trzecią co do wielkości wyspą archipelagu Sporadów Południowych zamieszkaną przez około 32 tys. mieszkańców. Wybrzeże obfituje w złote plaże, a ziemie są tu wyjątkowo żyzne. W sezonie letnim na wyspie organizowanych jest wiele imprez i wydarzeń kulturalnych takich jak festiwal Hippocrateia. Na wyspie mieszkańcy i turyści mają do dyspozycji bezpieczne i komfortowe drogi rowerowe o łącznej długości 28 km. Przez udział w projekcie STARTER władze chcą poprawić opcje zrównoważonej mobilności, szczególnie w miejscach, w których ruch samochodowy i parkingi mają negatywny wpływ na przyrodę i środowisko.

Fuerteventura, Hiszpania

Fuerteventura jest drugą pod względem wielkości wyspą kanaryjską położoną 100 km od zachodniego brzegu Afryki. Wyspa w 2009 została włączona do sieci rezerwatów biosfery UNESCO, ze względu na swoje walory naturalne i zobowiązanie do stosowania zasad zrównoważonego rozwoju. W 2011 roku wyspę odwiedziło ponad 1 650 000 osób. Turystyka jest główną gałęzią gospodarki Fuertevantury. Stały wzrost liczby turystów doprowadzi wkrótce do osiągnięcia punktu krytycznego związanego z wyczerpaniem pojemności infrastruktury transportowej i możliwości zaspokajania potrzeb mobilności. Promocja zrównoważonych opcji transportowych dla turystów jest jednym z celów w Planie Działań Rezerwatu Biosfery.

Region zachodniego Balatonu, Węgry

Region zachodniego Balatonu położony jest nad największym jeziorem Europy środkowej. Główne atrakcje regionu to: 60 km wybrzeża z wieloma pięknymi plażami, „termalny trójkąt” i Park Narodowy Bagien Kis-Balaton. W regionie jest wiele miast np. stare miasto Keszthely i termalny trójkąt Heviz, Zalakaros i Kehidakustany.Region przystąpił do projektu STARTER, aby razem z lokalnymi grupami zainteresowanych rozwiązać problem zakorkowania w miesiącach wiosennych i letnich, kiedy jezioro przyciąga największą liczbę turystów.

Werfenweng, Austria

Wioska Werfenweg jest chętnie odwiedzana przez turystów zarówno latem, jak i zimą. Położona jest na płaskowyżu w masywie Tennengebirge na wysokości 900 metrów. Region oferuje turystom wiele atrakcji takich jak: latem górskie wędrówki, nordic-walking, wspinaczka, rowery, a zimą narty, snowboard, lodowiska. Werfenweng realizowała modelowe programy zrównoważonego transportu od 1997 roku. Przez udział w projekcie STARTER chce wspierać rozwój wysokiej jakości turystyki „wolnej od samochodu“.

page 7

Regiony pilotażowe projektu SEEMORE (1/2)

… ciąg dalszy na kolejnej stronie

Archipelag Balearów położony jest we wschodniej części Morze Śródziemnego. Gospodarka regionu zależy w znacznym stopniu od sektora turystycznego, który generuje około 60% produktu krajowego brutto. Wyspy odwiedza rocznie ponad 11 milionów turystów. W ramach projektu SEEMORE w regionie zostaną wdrożone działania na rzecz zrównoważonej mobilności w rejonach turystycznych: Calvià, Andratx, Son Servera i Sant Llorenç des Cardassar (Majorka).

Baleary, Hiszpania

Region Bohuslän jest odwiedzany przez około 300 tys. turystów docierających do niego głównie prywatnymi samochodami i jachtami. W regionie brak przyjaznego turystom transportu publicznego. W związku z tym region Bohuslän przystąpił do projektu SEEMORE aby zapewnić turystom lepszy dostęp do efektywnych energetycznie środków transportu umożliwiających przyjazd do jak i poruszanie się wewnątrz regionu.

Bohuslän, Szwecja

Madera jest odwiedzana przez około 1,5 mln turystów rocznie. Większość z nich przybywa na wyspę samolotem, tylko 1/3 dociera statkami pasażerskimi. Na wyspie oferuje swoje usługi wielu operatorów transportu publicznego, jednak brak jest koordynacji pomiędzy nimi. Brak jest także informacji w języku angielskim na temat zrównoważonych opcji transportowych. Projekt SEEMORE ma pomóc w rozwiązaniu w/w problemów i zredukować liczbę podróży samochodami osobowymi o 8%.

Madeira, Portugalia

Region Limassol jest odwiedzany przez około 3 mln turystów z różnych zakątków świata rocznie. Sektor turystyki ma kluczowe znaczenie dla gospodarki regionu. W ramach projektu SEEMORE główne grupy interesu w regionie będą blisko współpracować, aby zidentyfikować i wdrożyć zrównoważone i efektywne energetycznie środki transportu, aby zmienić nawyki transportowe turystów w wybranych obszarach.

Limassol, Cypr

© Mallorca Transport Consortium

© Thomas Harrysson

© Municipality of Funchal

© Akis Kleovoulou

page 8

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

© enter picture source here

Regiony pilotażowe projektu SEEMORE (2/2)

Malta składa się z trzech wysp: Malty, Gozo i Comino o łącznej powierzchni 316 km². W roku 2010 Maltę odwiedziło ponad 1,1 mln turystów. Cele stawiane w ramach projektu SEEMORE to redukcja skali wypożyczania samochodów i wzrost wykorzystania transportu publicznego i rowerów przez turystów.

Malta, Malta

Na Pomorzu mieszka około 2,2 mln osób. Region dysponuje dużym potencjałem atrakcji kulturalnych i przyrodniczych, a także ogromny potencjałem rozwoju turystyki i rekreacji. Główne problemy prze jakimi stoi to brak danych dotyczących struktury środków transportu wykorzystywanych przez mieszkańców i turystów odwiedzających tereny nadmorskie oraz brak świadomości dotyczącej środków transportu zrównoważonego oraz bariery geograficzne i mentalnościowe. Udział w projekcie SEEMORE pomoże stworzyć bardziej zrównoważonych system transportowy w regionie.

Pomorze, Polska

Forlì-Cesena jest jedną z dziewięciu prowincji w regionie Emilia-Romagna składającym się z 30 miast. Większość turystów odwiedza miasta wzdłuż wybrzeży Adriatyku. Wyzwania związane z projektem SEEMORE to usprawnienie transportu publicznego i wdrożenie aktywnej mobilności wśród turystów i mieszkańców.

Forli-Cesena, Włochy

Miasto Dobrich położone w północnowschodniej Bułgarii jest odwiedzane przez około 0,5 mln turystów rocznie. Miasto zmaga się z problemami dotyczącymi: braku systemu zarządzania mobilnością, braku transportu publicznego i infrastruktury rowerowej wzdłuż wybrzeża. Udział w projekcie SEEMORE ma ułatwić rozwój odpowiedniego transportu publicznego i zrównoważonej mobilności, oraz zastępowania samochodów przez transport publiczny, rowery i chodzenie pieszo przez turystów i mieszkańców.

Dobrich, Bułgaria

© Visitmalta.com

© Dobrich Trade and Commerce Chamber

Strona 9

Turystyka i Mobilność Wspólny biuletyn informacyjny dla projektów SEEMORE i STARTER

Wyłączną odpowiedzialność za treści zamieszczone w biuletynie spoczywa na autorach. Nie musi ona odzwierciedlać opinii Unii Europejskiej. EACI i Komisja Europejska nie są odpowiedzialne za jwykorzystanie, treści zawartych w biuletynie. Projekty Seemore i STARTER są współfinansowane ze środków Programu Inteligentna Energia Europa (IEE). .

Czego można się spodziewać w ciągu najbliższych sześciu miesięcy? Na tym etapie działania w obu projektach koncentrują się na zebraniu dostępnych informacji i najlepszych praktyk dotyczących sektora turystycznego. Najlepsze przykłady zostaną dodane do bazy ELTIS w styczniu 2013r. Ponadto w obu projektach trwają prace nad stworzeniem lokalnych planów działania/lokalnych planów podróży wspierających wdrożenie odpowiednich wskaźników. Do usłyszenia w kolejnym newsletterze!

www.starter-project.eu

Project Coordinator Mobycon Ronald Jorna r.jorna@mobycon.nl

www.seemore-project.eu

Project Coordinator CINESI Lluís de Victoria lvictoria@cinesi.es

Celem projektu STARTER jest promocja zrównoważonych i efektywnych energetycznie praktyk w regionach turystycznych poprzez kooperację na poziomie lokalnym w ramach Sieci Loklanych Planów Podróży. Partnerzy projektu

Projekt SEEMORE pokaże, że w ośmiu regionach turystycznych możliwa jest zmiana przyzwyczajeń i zachowań transportowych turystów na bardziej zrównoważone. Partnerzy projektu