STAROŻYTNA POLIS
description
Transcript of STAROŻYTNA POLIS
![Page 1: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/1.jpg)
STAROŻYTNA POLIS
Główne pojęcia myśli politycznej Grecji
ZAJĘCIA I – dr I. Barwicka-Tylek
![Page 2: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/2.jpg)
Jak budować „małe” państwo?
• zaangażowanie wszystkich – prymat więzi POLITYCZNYCH;
• człowiek = OBYWATEL;
• optymalna organizacja – USTRÓJ;
• troska o „siłę” obywateli – pojęcie CNOTY;
• praca na własnym podwórku – ideał AUTARKII.
![Page 3: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/3.jpg)
PRYMAT POLITYKI
• polityka – „wszystko, co dotyczy polis”
• państwo to suma relacji między obywatelami;
• tożsamość państwa i społeczeństwa;
• organiczna koncepcja wspólnoty – nadrzędne dobro ogółu;
• brak „sfery prywatnej”.
![Page 4: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/4.jpg)
OBYWATEL
• człowiek = zwierzę polityczne (zoon politikon - Arystoteles);
• brak praw politycznych: metojkowie, niewolnicy, kobiety;
• barbarzyńcy – wszelkie wspólnoty nie znające organizacyjnej formy polis.
![Page 5: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/5.jpg)
CNOTA
• wiedza o tym, co sprawiedliwe + przyzwyczajenie do sprawiedliwego postępowania;
• związek moralności i polityki;
• obowiązek czynnego uczestnictwa w życiu polis (obywatel bierny jest jednostką nieużyteczną – Perykles);
• wychowanie obywatelskie.
![Page 6: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/6.jpg)
AUTARKEIA – „poprzestawać na swoim”
• samowystarczalność – cecha dobrego państwa;
• „skrzecząca” rzeczywistość: rywalizacja i wojna:– łupy wojenne;– obywatel to przede wszystkim żołnierz;– zmiany techniki prowadzenia wojen
a ewolucja ustrojowa poleis (hoplici).
![Page 7: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/7.jpg)
USTRÓJ
• „kto broni, ten rządzi”;
• ideał polityczny: stabilność ustrojowa;
• celem państwa szczęście ogółu;
• typologia ustrojów;
• tyrania = uzurpacja władzy przez jednostkę;
![Page 8: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/8.jpg)
TYPOLOGIA USTROJÓW (tzw. „czystych”)
formy prawidłowe
(zdrowe)
formy zwyrodniałe
(chore)
mądrość monarchia tyrania siła
dzielność/
zdolności
arystokracja oligarchia majątek
umiar/
wolność
„dobra” demokracja
„zła” demokracja
namiętności
![Page 9: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/9.jpg)
DEMOKRACJA ATEŃSKA (V w. pne)
• bezpośredni udział obywateli we władzy;• podstawowe zasady (Perykles):
RÓWNOŚĆ WOLNOŚĆ PRAWORZĄDNOŚĆ
najważniejszy aspekt: isegoria – wolność wypowiedzi w sprawach politycznych (debata na zgromadzeniu ludowym)
isonomia – równość praw; w tym głównie jednakowa waga każdego głosu na zgromadzeniu ludowym
dobrowolne posłuszeństwo wobec prawa uchwalonego w trakcie procesu legislacyjnego opartego na wolności i równości, bez względu na osobiste preferencje i stosunek do osób aktualnie sprawujących władzę
![Page 10: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/10.jpg)
INSTYTUCJE I FUNKCJE
• prymat zgromadzenia ludowego;
• losowanie urzędników (wyjątki: strateg);
• ostracyzm;
• demagog – konstruktor większości niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania państwa;
• sofiści – mędrcy czy manipulatorzy?
![Page 11: STAROŻYTNA POLIS](https://reader036.fdocuments.pl/reader036/viewer/2022082818/56812fa9550346895d952c12/html5/thumbnails/11.jpg)
Pytania pod rozwagę
• Które pojęcia i problemy greckiej myśli politycznej można uznać za aktualne i dzisiaj?
• Co oznacza dla ciebie stwierdzenie „jestem wolny”? Czy starożytni Ateńczycy zgodziliby się z naszym rozumieniem wolności?
• Czy świadomość, że mamy do czynienia z obywatelem starożytnych Aten pomaga w poznaniu jego charakteru i osobowości?