Sprawozdanie z realizacji - FAOWfaow.org.pl/wp-content/uploads/2013/06/Sprawozdanie... ·...

Strona 184

Strona 1

Sprawozdanie z realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

Sprawozdanie za 2012 r. Numer sprawozdania 6/2012 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa

Strona 2

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI DZIAŁAŃ

W RAMACH PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

NA LATA 2007-2013

Roczne Końcowe

Okres sprawozdawczy Od 01-01-2012 do 31-12-2012

1. Numer sprawozdania 6/2012

2. Numer i nazwa Programu CCI No: 2007PL06RPO001 Program Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

3. Nazwa instytucji zarządzającej Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

4. Siedziba i adres podmiotu

przygotowującego sprawozdanie

Ul. Wspólna 30

00-930 Warszawa

5.

Imię i nazwisko osoby

odpowiedzialnej za realizację

Programu

Zofia Szalczyk – Podsekretarz Stanu

6. Imię (imiona) i nazwisko osoby

uprawnionej do kontaktu Magdalena Nowicka

7. Numer telefonu i faksu osoby

uprawnionej do kontaktu tel. 0-22 623-21-08, fax.: 0-22 623-20-51

8. Adres poczty elektronicznej osoby

uprawnionej do kontaktu [email protected]

Strona 3

DEKLARACJA ZGODNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU Z POLITYKAMI WSPÓLNOTY

Oświadczam, że Program był realizowany zgodnie z prawem wspólnotowym, obejmującym

w szczególności przestrzeganie reguł konkurencji, reguł dotyczących zamówień publicznych,

ochrony i poprawy stanu środowiska oraz promowania równości płci i niedyskryminacji

Tak Nie

Strona 4

OŚWIADCZENIE

Oświadczam, że informacje zawarte w niniejszym sprawozdaniu są zgodne ze stanem faktycznym. Data:

…………………………………………………………………………………………………………………………..…………. Pieczęć i podpis: ………………………………………………………………………………………………………………………………………

Strona 5

SPIS TREŚCI

SŁOWNIK .................................................................................................................................... 7

WSTĘP ........................................................................................................................................ 9

I. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU ................... 10

I.1. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH BEZPOŚREDNI WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU ............................................................................................................................... 10

I.2. ZMIANY POLITYK WSPÓLNOTOWYCH I KRAJOWYCH MAJĄCE WPŁYW NA SPÓJNOŚĆ POMIĘDZY EFRROW I INNYMI INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI ................................................. 17

II. PRZEBIEG REALIZACJI PROW 2007-2013 ................................................................................ 21

II. 1. PODSTAWY PRAWNE ......................................................................................................... 21

II. 2. REALIZACJA PROW 2007-2013 ........................................................................................... 22

DZIAŁANIE: 111 SZKOLENIA ZAWODOWE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE .............................................................................................................................. 27

DZIAŁANIE: 112 UŁATWIANIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM ....................................................... 28

DZIAŁANIE: 113 RENTY STRUKTURALNE..................................................................................... 30

DZIAŁANIE: 114 KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW ...................................................................................................................................... 32

DZIAŁANIE: 121 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH ....................................................... 34

DZIAŁANIE: 123 ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ ...................................................................................................................................... 38

DZIAŁANIE: 125 POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z ROZWOJEM I DOSTOSOWYWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA ....................................................................... 41

DZIAŁANIE: 126 PRZYWRACANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ ZNISZCZONEGO W WYNIKU WYSTĄPIENIA KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH ORAZ WPROWADZENIE ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH .................................................................................................... 44

DZIAŁANIE: 132 UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI ...................... 45

DZIAŁANIE: 133 DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE ...................................................... 47

DZIAŁANIE: 141 WSPIERANIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH .......................................... 48

(zobowiązania z okresu 2004-2006) ............................................................................................ 48

DZIAŁANIE: 142 GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH ..................................................................... 49

DZIAŁANIE: 211, 212 WSPIERANIE GOSPODAROWANIA NA OBSZARACH GÓRSKICH I INNYCH OBSZARACH O NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH GOSPODAROWANIA (ONW) ............................... 51

DZIAŁANIE: 214 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY (PŁATNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWE) ........ 54

DZIAŁANIE: 221, 223 ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE ................................................................................................................................ 61

DZIAŁANIE: 226 ODTWARZANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI LEŚNEJ ZNISZCZONEGO PRZEZ KATASTROFY ORAZ WPROWADZANIE INSTRUMENTÓW ZAPOBIEGAWCZYCH ............................... 69

DZIAŁANIE: 311 RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ ............................ 73

DZIAŁANIE: 312 TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW ............................................ 76

DZIAŁANIE: 321 PODSTAWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ .................... 79

DZIAŁANIE: 313, 322, 323 ODNOWA I ROZWÓJ WSI ................................................................... 82

DZIAŁANIE: 413 WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU ................................................ 86

DZIAŁANIE: 421 WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY ............................................................ 94

Strona 6

DZIAŁANIE: 431 FUNKCJONOWANIE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWIZACJA ................................................................................................. 95

II.3. Windykacja należności ........................................................................................................ 96

II.4. Zestawienia dotyczące realizacji finansowej Programu ........................................................... 97

III. PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE BIEŻĄCEJ OCENY ........................................... 98

III.1. SYSTEM USTALONY DLA ZAPEWNIENIA BIEŻĄCEJ OCENY ................................................... 98

III.2. PODJĘTA DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OCENY BIEŻĄCEJ ...................................................... 98

III.3 ZBIERANIE DANYCH ......................................................................................................... 111

III.4 NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW PRZEZ OSOBY UCZESTNICZĄCE W OCENIE ......................... 112

III.5 NAPOTKANE TRUDNOŚCI I POTRZEBA DALSZYCH DZIAŁAŃ ............................................... 112

IV. DZIAŁANIA PODEJMOWANE W CELU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI I SKUTECZNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU ............................................................................................................................. 114

IV.1. Organizacja systemu monitorowania ................................................................................. 114

IV.2. Zmiany PROW 2007-2013 w 2012 roku ............................................................................. 118

IV.3. Podsumowanie głównych problemów napotkanych podczas zarządzania Programem ........... 119

IV.4. Wykorzystanie pomocy technicznej przez podmioty zaangażowanie w realizację Programu .. 134 IV.4.1 Wykorzystanie pomocy technicznej przez instytucję zarządzającą…………………………………….137

IV.4.2 Wykorzystanie pomocy technicznej przez podmioty wdrażające......................................... 138

IV.5. Realizacja zadań w zakresie informowania i rozpowszechniania informacji o Programie ....... 145

V. INFORMACJE O WYKORZYSTANIU ŚRODKÓW ODZYSKANYCH OD BENEFICJENTÓW ............... 148

VI. ZAŁĄCZNIKI DO SPRAWOZDANIA ........................................................................................ 150

Strona 7

SŁOWNIK

ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

ARR Agencja Rynku Rolnego

CMEF

EFRROW

Common Monitoring and Evaluation Framework

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów

Wiejskich

FAPA

GPR

Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

grupa producentów rolnych IZ instytucja zarządzająca

KSOW Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich

LGD Lokalna Grupa Działania

LSR Lokalna Strategia Rozwoju

MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

ONW Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania

PROW 2004-2006 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006

PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-

2013

SW

UM

Samorządy Województw

Urząd marszałkowski

WPR

NSRO Wspólna Polityka Rolna

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

Przywoływane w tekście akty prawne:

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005

z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1974/2006 - Rozporządzenie Komisji (WE) nr

1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania

rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów

wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

(EFRROW)

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 65/2011 - Rozporządzenie Komisji (UE) nr 65/2011

z dnia 27 stycznia 2011 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia

Rady (WE) nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzenia procedur kontroli oraz do

zasady wzajemnej zgodności w zakresie środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005

z dnia 21 czerwca 2005 r. oraz zasady uruchamiania krajowych środków publicznych

przeznaczonych na prefinansowanie i współfinansowanie Wspólnej Polityki Rolnej

Strona 8

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991 - Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991

z dnia 24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz

znakowania produktów rolnych i środków spożywczych

Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 - Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007

z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów

ekologicznych i uchylające Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991

Strona 9

WSTĘP

Obowiązek sporządzania sprawozdania rocznego z realizacji Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013 wynika z przepisów art. 82 ust.1 rozporządzenia Rady (WE)

nr 1698/2005, zgodnie z którym do dnia 30 czerwca każdego roku instytucja zarządzająca

przesyła Komisji Europejskiej roczne sprawozdanie z postępu prac dotyczących wdrażania

Programu.

Zakres rocznych sprawozdań z postępu prac został szczegółowo wskazany w załączniku VII

rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania

rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005. Roczne sprawozdanie przekazywane Komisji

Europejskiej zawiera informacje dotyczące:

zmian warunków ogólnych, mających wpływ na realizację programu,

postępów realizacji programu na podstawie wskaźników produktów i rezultatów,

finansowej realizacji programu,

działalności w zakresie bieżącej oceny,

kroków podjętych przez instytucję zarządzającą oraz Komitet Monitorujący w celu

zapewnienia jakości i skuteczności realizacji programu,

deklarację dotyczącą zgodności ze wspólnotowymi politykami w kontekście wsparcia.

Elementem sprawozdawczości rocznej są również tabele monitorowania prezentujące

osiągnięte wartości wskaźników produktu i rezultatu. Wzory tabel monitorowania określają

wytyczne Wspólnych Ram Monitorowania i Oceny (Common Monitoring and Evaluation

Framework – CMEF). Materiały te przekazywane są do Komisji Europejskiej tylko w wersji

elektronicznej za pośrednictwem systemu SFC 2007.

Zgodnie z art. 78 lit. d rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r.

w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz

Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów

Wiejskich ocenia i zatwierdza roczne sprawozdanie z postępu prac. Po zatwierdzeniu

sprawozdania przez Komitet może zostać ono przekazane do Komisji Europejskiej.

Wszystkie dane dotyczące stanu realizacji PROW 2007-2013 zawarte w niniejszym

sprawozdaniu dotyczą stanu na dzień 31 grudnia 2012 r.

Strona 10

I. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ

PROGRAMU

W 2012 roku tendencje zaobserwowane w Polsce w zakresie kształtowania się głównych

wskaźników makroekonomicznych nie wykazywały istotnego, bezpośredniego wpływu na

wdrażanie PROW 2007-2013.

Zawarty w niniejszym rozdziale opis sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w roku 2012

przedstawia charakterystykę podstawowych kategorii makroekonomicznych,

a zaprezentowane poniżej informacje w większości przypadków opierają się

na charakterystyce porównawczej danych gospodarczych za 2012 rok w odniesieniu do roku

bazowego jakim był rok 2011. Dodatkowo, opis niektórych zjawisk został uzupełniony

o informację dotyczącą charakterystyki gospodarki krajowej na tle UE-27.

I.1. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH BEZPOŚREDNI WPŁYW NA

REALIZACJĘ PROGRAMU

W ostatnich kilku latach gospodarka Polska należy do najszybciej i najintensywniej rozwijających się gospodarek w Unii Europejskiej. W latach 2010 - 2011 stopniowo umacniały się pozytywne tendencje w polskiej gospodarce, po spowolnieniu w 2009 r. wywołanym zjawiskami kryzysowymi o zasięgu światowym. W 2012 r. nastąpiło pogłębienie się problemów finansowych w strefie euro, zaś pomimo tak negatywnie kształtujących się tendencji w otoczeniu ekonomicznym Polski, PKB w Polsce w 2012 r. wzrósł o 2,0%, co plasowało Polskę wśród krajów Unii Europejskiej o najszybszym tempie wzrostu i pod tym względem Polska gospodarka ustąpiła jedynie Łotwie, Litwie i Estonii. Sprzyjała temu zarówno relatywnie wysoka aktywność krajowych przedsiębiorstw, jak i przyrost wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych. Spośród najważniejszych tendencji makroekonomicznych, które charakteryzują rok 2012 w Polsce należy zauważyć następujące trendy:

wzrost PKB wyniósł 2%, najwyższy wzrost produkcji odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (o 1,3% r/r),

zaś produkcja budowlano – montażowa była niższa o ok. 1,0%, inflacja mierzona wskaźnikiem CPI wyniosła 3,7% (najszybciej rosły ceny transportu

oraz koszty użytkowania mieszkań), na rynku walutowym złoty osłabił się zarówno w stosunku do euro jak i do dolara, wzrosła liczba zarejestrowanych bezrobotnych, zaś stopa bezrobocia rejestrowanego

wyniosła 13,4%.

Strona 11

Źródło: Główny Urząd Statystyczny (GUS), Ministerstwo Gospodarki (MG), Narodowy Bank Polski (NBP)

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO I OGÓLNA KONDYCJA GOSPODARKI

W 2012 r. polska gospodarka rozwijała się w dość wysokim - biorąc pod uwagę niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne - tempie 2,0%, niższym niż w 2011 r. (4,3%). W Unii Europejskiej nastąpiło w tym czasie spowolnienie tempa wzrostu z 1,5% w 2011 r. do -0,3%1 w 2012 r.

1 Dane za 2012 r. dla UE ogółem i krajów członkowskich – Europen Economic Forecast, KE, luty 2013 r.

Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Dynamika (rok poprzedni=100)

PKB 106,8 105,1 101,6 103,9 104,3 102,0

Wartość dodana brutto w:

przemyśle 110,0 106,0 101,2 107,3 110,0 101,2

budownictwie 109,4 105,8 111,6 106,4 108,2 99,5

Popyt krajowy 108,7 105,6 98,9 104,6 103,4 100,1

Spożycie ogółem 104,6 106,1 102,0 103,4 101,5 100,4

w tym: spożycie indywidualne 104,9 105,7 102,1 103,2 102,5

100,5

nakłady brutto na środki trwałe 117,6 109,6 98,8 99,6 109,0 100,6

Eksport towarów (EUR) 115,8 114,1 84,5 122,6 113,6 103,8

Import towarów (EUR) 119,4 118,3 75,5 124,8 113,7 99,4

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych:

XII w relacji do XII 104,0 103,3 103,5 103,1 104,6 102,4

średnio w roku 102,5 104,2 103,5 102,6 104,3 103,7

Przeciętne wynagrodzenie realne 108,6 109,4 105,4 103,9 105,4 103,6

Stopa bezrobocia (31 XII) w % 11,2 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4

Średni kurs urzędowy EUR wg Narodowego Banku Polskiego (w PLN)

3,7829 3,5166 4,3273 3,9946 4,1198 4,1850

Tabela I - 1.1 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Polski w latach 2007-2012

Strona 12

Źródło: na podstawie Europen Economy Forecast, KE, luty 2013 r.

Przyczyną spowolnienia aktywności gospodarczej w Polsce były zarówno niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne, jak i słaby popyt krajowy. W 2012 r. osłabieniu uległy wszystkie składniki popytu krajowego, zarówno spożycie, jak i inwestycje. W efekcie bardzo niski wzrost w skali rocznej obserwowano w odniesieniu do wszystkich znaczących składników popytu krajowego: spożycie ogółem było wyższe o 0,4%, a nakłady brutto na środki trwałe zwiększyły się tylko o 0,6%.

Źródło: na podstawie danych GUS

-0,3 -0,6

-6,4

-3,2 -2,3 -2,2 -2,0 -1,7 -1,4 -1,1 -0,9 -0,4 -0,2 -0,1

0,0 0,0 0,2 0,2 0,7 0,7 0,7 0,8 1,0 1,0 2,0 2,0

3,2 3,6 5,3

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

UE-

27

Stre

fa e

uro

Gre

cja

Po

rtu

galia

Cyp

r

Wło

chy

Sło

wen

ia

Węg

ry

His

zpan

ia

Rep

ub

lika

Cze

ska

Nid

erla

nd

y

Dan

ia

Bel

gia

Fin

lan

dia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Fran

cja

Luks

emb

urg

Ru

mu

nia

Irla

nd

ia

Nie

mcy

Au

stri

a

Bu

łgar

ia

Mal

ta

Szw

ecja

Sło

wac

ja

Po

lska

Esto

nia

Litw

a

Łotw

a

106,8 105,1

101,6 103,9 104,3

102,0

95,0

100,0

105,0

110,0

115,0

120,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nakłady brutto na środki trwałe Spożycie indywidualne PKB

Wykres I – 1.1 PKB w UE-27 w 2012 r. (zmiany r/r-1, w %)

Wykres I – 1.2 Popyt krajowy (zmiany r/r-1, w %)

Strona 13

Według wstępnych danych, w 2012 roku globalna produkcja rolnicza zwiększyła się o 0,7%, za sprawą wzrostu produkcji roślinnej o 2,6%. Produkcja zwierzęca ukształtowała się na poziomie niższym o 1,6% w stosunku do roku ubiegłego.

Źródło: na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki

HANDEL ZAGRANICZNY

Eksport w 2012 r. zwiększył się o 3,8% wobec poziomu sprzed roku, osiągając wartość blisko 142 mld euro. Natomiast import wyniósł prawie 151,7 mld euro, czyli był niższy o 0,6% niż w 2011 r. W rezultacie deficyt obrotów towarowych został zredukowany w porównaniu z rokiem 2011 o ponad 6,1 mld euro, do poziomu ok. 9,7 mld euro.

W 2012 r. podobnie jak w latach poprzednich notowano relatywnie szybki wzrost eksportu na rynki rozwijające się i słabiej rozwinięte – o 19%, do 25,5 mld euro. Eksport na rynki rozwinięte zwiększył się zaledwie o 1% (do 116,4 mld euro), a import z nich spadł o 4,6% (do 97,2 mld euro).

Zdecydowanie lepsze wyniki osiągnięto w eksporcie na rynki unijne spoza strefy euro, gdzie eksport zwiększył się szybciej niż przeciętnie, tj. o 4,2% (do blisko 34,1 mld EUR). Wśrod nich na czoło wysunęła się Wielka Brytania (wzrost o 8,5%), dzięki czemu państwo to zajęło 2. miejsce wśrod głównych rynków eksportowych (po Niemczech).

W 2012 r. najszybciej wzrósł eksport artykułów rolno – spożywczych (o 14,8%, do poziomu prawie 17,5 mld euro), wyrobów ceramicznych (o 12,4% do blisko 4,4 mld euro), produktów mineralnych (o 5,4% do prawie 7,3 mld euro) oraz wyrobów przemysłu chemicznego (o 4,9% do ponad 19,8 mld euro).

Wysoka dynamika eksportu artykułow żywnościowych (stanowiących 12,3% eksportu ogółem), wynikała w znacznej mierze z szybkiego wzrostu wywozu produktow roślinnych (o 39,1%). Zdecydowanie szybciej niż przeciętnie zwiększył się również eksport gotowych artykułów spożywczych (o 12,4%, do blisko 8 mld euro) oraz produktów pochodzenia zwierzęcego (o 10,4% do ok. 5,7 mld euro). Import artykułow rolno-spożywczych wzrósł znacznie wolniej – o 5,6%, co przełożyło się na zwiększenie nadwyżki w obrotach tymi produktami o ponad 1,5 mld EUR, do poziomu ponad 4,1 mld EUR. Największe dodatnie saldo wymiany odnotowano w handlu gotowymi artykułami spożywczymi (ponad 2,4 mld euro) oraz produktami pochodzenia zwierzęcego (prawie 2,2 mld euro).

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ogółem 95,7 98,8 105,9 103,2 102,4 97,3 102,1 100,7

Produkcja roślinna 88,1 94,8 108,9 108,3 103,0 90,6 105,8 102,6

Produkcja zwierzęca 105,2 102,6 102,9 97,1 101,7 105,0 97,9 98,4

Tabela I – 1.2 Dynamika produkcji rolniczej w latach 2005-2012 (w cenach stałych)

Strona 14

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA

Średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2012 r. ukształtował się na poziomie 3,7%. Tempo wzrostu cen w porównaniu w rokiem 2011 było niższe o 0,6%, jednocześnie znacznie przewyższające zakładany w ustawie budżetowej poziom 2,8%. Na wzrost cen w 2012 r. złożyło się przede wszystkim przyspieszenie dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych (o 4,3%). Wyższe były też koszty utrzymania mieszkania (o 5,8%), w tym ceny nośników energii (o 6,7% r/r). Znaczący wzrost cen wystąpił również w transporcie (o 7,0%), co było głównie efektem przyrostu cen paliw (o 10,9% r/r).

RYNEK PRACY I WYNAGRODZENIA

Na koniec 2012 r. ludność Polski liczyła 38 542 tys. osób, tj. o ok. 4 tys. więcej niż przed rokim. Przyrost naturalny w 2012 r. był dodatni i wyniósł prawie 10 tys. W 2012 roku nieznacznie wzrosła liczba urodzeń (o ok. 1,5 tys.) w stosunku do roku poprzedniego. Od kilku lat spada liczba zawieranych małżeństw, co nie jest dobrym prognostykiem dynamiki demograficznej, z uwagi na fakt, że około 80% dzieci w Polsce rodzi się w związkach małżeńskich. W 2012 r. zarówno liczba zawieranych małżeństw jak i liczba rozwodów były o blisko 3 tys. mniejsze, niż rok wcześniej. Od roku 2010 nie następuje przyrost ludności w wieku produkcyjnym, co zmniejsza presję na rynek pracy, ale stwarza zagrożenia o charakterze długookresowym. Szacuje się, że w 2012 r., w stosunku do roku poprzedniego, liczba osób w wieku produkcyjnym zmniejszyła się o ok. 117 tys.

Spowolnienie aktywności gospodarczej znalazło odzwierciedlenie na rynku pracy. Szacuje się, że liczba pracujących w gospodarce narodowej wzrosła o 0,2% w skali rocznej.

Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw tylko nieznacznie zwiększyło się w porównaniu z poprzednim rokiem (o 0,1%). Zmniejszył się wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15+. Stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła z 12,5% w 2011 r. do 13,4% w 2012 r. Stopa bezrobocia określona na podstawie badania aktywności ekonomicznej ludności wzrosła z 9,7% w 2011 r. do 10,4% w grudniu 2012 r.

Strona 15

Źródło: na podstawie Eurostat, dane za grudzień 2012 r.

Z danych GUS z badania BAEL za IV kwartał 2012 r. wynika, że zbiorowość aktywnych zawodowo w Polsce wyniosła prawie 17,4 mln osób (z tego 15,6 mln pracujących i 1,8 mln bezrobotnych). W porównaniu z IV kw. 2011 r. liczba osób aktywnych zawodowo zwiększyła sią o 99 tys., tj. o 0,6% (w tym liczba pracujących wzrosła o 23 tys., zaś liczba bezrobotnych o 75 tys.), natomiast populacja biernych zawodowo zmniejszyła się o 73 tys., tj. o 0,5%.

W porównaniu z IV kwartałem 2011 r. wskaźnik zatrudnienia utrzymał się na podobnym poziomie (wzrost o 0,1%), przy czym niewielki wzrost dotyczył populacji kobiet (o 0.2%) oraz mieszkańców wsi (wzrost o 0,4%). Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym w IV kwartale 2012 r. wyniósł 65,7% i w skali roku zwiększył sią o 0,4%. W IV kwartale 2012 r. zbiorowość bezrobotnych liczyła 1 757 tys. osób i w okresie roku zwiększyła się o 75 tys. osób, tj. o 4,5%. Wzrost bezrobocia w skali roku w większym stopniu dotyczył mężczyzn (52 tys.) niż kobiet (24 tys.) oraz mieszkańców miast (53 tys.) niż wsi (22 tys. osób).

Najwyższą stopę bezrobocia 27,4% odnotowano wśród młodzieży (15-24 lata), a najniższą dla osób w wieku 45 lat i więcej (7,3%). Najwyższą stopę bezrobocia (18,7%) odnotowano wśród osób o najniższym poziomie wykształcenia, a najniższą wśród osób z wykształceniem wyższym (5,7%). Udział długotrwale bezrobotnych w ogółem bezrobotnych wynosił w IV kw. 2012 r. 35,7%.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło w 2012 r. 3 521,67 zł i było realnie wyższe o 3,6% niż w 2011 r.

10,7 11,8

4,7 5,4 5,4 5,8 6,6 6,7 7,2 7,4 7,7 8,0 8,0 8,2 9,4 9,9 10,4 10,6 11,1 11,2 12,4 13,3 13,6 14,2 14,3 14,5 17,3

26,1 26,4

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

UE-

27

Stre

fa e

uro

Au

stri

a

Luks

emb

urg

Nie

mcy

Nid

erla

nd

y

Mal

ta

Ru

mu

nia

Rep

ub

lika

Cze

ska

Dan

ia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Fin

lan

dia

Szw

ecja

Bel

gia

Sło

wen

ia

Esto

nia

Po

lska

Fran

cja

Węg

ry

Wło

chy

Bu

łgar

ia

Litw

a

Cyp

r

Irla

nd

ia

Łotw

a

Sło

wac

ja

Po

rtu

galia

His

zpan

ia

Gre

cja

Wykres I – 1.3 Zharmonizowana stopa bezrobocia w UE w XII 2012 r. (BAEL, w %)

Strona 16

KURS WALUTOWY

W okresie sprawozdawczym według danych Narodowego Banku Polskiego złoty osłabił się zarówno w stosunku do euro jak i do dolara. Średni kurs europejskiej waluty wyniósł 4,1850 zł i wzrósł o 1,6% w skali roku. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,2570 zł i wzrósł o 9,9% rok do roku. W grudniu 2012 r., kursy obu walut osiągnęły średnio odpowiednio poziomy 4,0938 EUR/PLN oraz 3,1230 USD/PLN. Na rynku walutowym w 2012 r. można było zaobserwować duże wahania. W I kwartale roku złoty umacniał się zarówno w stosunku do dolara jak i do euro, do czego przyczyniło się rozwiązanie problemu zadłużenia Grecji. W II kw. nastąpiło osłabienie złotego, jako efekt narastających problemów finansowych w Hiszpanii. W III i IV kw. 2012 r., złoty ponownie zaczął się umacniać na co wpływ miały decyzje FED oraz EBC o uruchomieniu programów luzowania ilościowego, mających na celu wsparcie wzrostu gospodarczego odpowiednio w USA oraz UE. Działania te ograniczały awersję do ryzyka na rynkach kapitałowych, co wiązało się ze wzrostem transferów finansowych do gospodarek wschodzących, w tym do Polski.

*Zmiany miesięczne na podstawie kursu PLN/EUR z przedostatniego dnia kwotowania środków w Europejskim Banku

Centralnym.

Źródło: na podstawie danych Europejskiego Banku Centralnego

Czynnikiem, który od początku wdrażania PROW 2007-2013 był i nadal pozostaje

okolicznością utrudniającą proces zarządzania jest zmieniający się kurs EUR/PLN.

W przypadku deprecjacji złotówki względem waluty europejskiej, mamy do czynienia ze zwiększoną dostępnością środków, które mogą być przeznaczane na kontraktację, co jednak w przypadku późniejszego odwrócenia tej tendencji, tj. umocnienia waluty krajowej może nakładać na budżet państwa konieczność pokrycia części zaciągniętych już zobowiązań ze środków krajowych.

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

Wykres I - 1.4 Złoty w relacji do euro*

Strona 17

I.2. ZMIANY POLITYK WSPÓLNOTOWYCH I KRAJOWYCH MAJĄCE WPŁYW NA

SPÓJNOŚĆ POMIĘDZY EFRROW I INNYMI INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI

W roku 2012 nie nastąpiły zmiany polityk wspólnotowych i krajowych oddziałujące na aktualność założeń PROW 2007 – 2013 oraz jego spójność z innymi programami wdrażanymi obecnie w ramach Polityki Spójności. Zgodnie z przyjętymi wcześniej rozwiązaniami, na bieżąco podejmowane są działania na rzecz zapewnienia spójności pomiędzy PROW 2007 – 2013 a pozostałymi instrumentami rozwoju społeczno – gospodarczego, wdrażanymi w ramach NSRO. Na poziomie wdrożeniowym realizowane są kontrole krzyżowe operacji, mające na celu uniknięcie przypadków finansowania tej samej operacji z różnych źródeł krajowych lub wspólnotowych (tzw. „podwójne finansowanie”). Szczegółowe omówienie w/w zagadnień ujęto w treści niniejszego rozdziału.

Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata

2007-2013

Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 został powołany na podstawie zarządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego Nr 6 z dnia 11 kwietnia 2007 r. Do jego zadań należy m.in. monitorowanie realizacji Narodowej Strategii Spójności, a także poszczególnych programów operacyjnych, monitorowanie spójności realizowanych polityk w zakresie Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej i polityki spójności. Przewodniczącym Komitetu jest Minister Rozwoju Regionalnego. W pracach Komitetu uczestniczą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczni i gospodarczy. W 2012 r. odbyły się dwa posiedzenia Komitetu. Podczas posiedzenia Komitetu, które odbyło się dnia 22 lutego 2012 r. zostały przedstawione informacje na temat zmian w programach, związanych z tzw. przeglądem śródokresowym, iformacje dotyczące postepów w negocjacjach w sprawie przyszłości polityki spójności oraz informacje dotyczące bieżącego stanu wdrażania Funduszy Europejskich.

Przegląd Programów na lata 2007-2013 miał na celu:

podzielenie pomiędzy poszczególne Programy dodatkowych 2 mld euro pochodzących z krajowej rezerwy wykonania (pieniądze, które Polska wydzieliła ze swojej puli na początku wdrażania funduszy z przeznaczeniem dla najlepiej wdrażanych programów i priorytetów) oraz dostosowania technicznego (środki przyznane Polsce przez KE w związku lepszymi od oczekiwanych wynikami gospodarczymi),

wprowadzenie innych zmian prowadzących do skuteczniejszego i bardziej efektywnego osiągnięcia celów Programów.

Strona 18

Natomiast podczas posiedzenia Komitetu, które odbyło dnia 11 lipca 2012 r. przedstawiono stan prac programowych prowadzonych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w kontekście nowej perspektywy finansowej. Podkreślono, iż kluczowym dokumentem określającym wzajemne zobowiązania Polski i Komisji Europejskiej odnośnie wykorzystania funduszy dla realizacji celów rozwojowych jest Umowa Partnerska. Istotnym dokumentem jest również system programowania i wdrażania dokumentów strategicznych. Podczas posiedzenia Komitetu przyjęto również projekt uchwały dotyczącej zmian Linii demarkacyjnej pomiędzy Regionalnymi Programami Operacyjnymi (RPO), a Poddziałaniem 6.6.2 Programu Innowacyjna Gospodarka (PO IG) w zakresie wsparcia uzbrajania terenów inwestycyjnych. W trakcie spotkania rozmawiano także o propozycji systemowego rozwiązania dotyczącego zmian Linii demarkacyjnej w drodze odstępstw indywidualnych. Rozwiązanie to zwiększy elastyczność realizowania Programów na końcowym etapie ich wdrażania. Przedstawiono również stan wdrażania Funduszy Europejskich. W 2012 r. podjęto również kilkanaście uchwał w trybie procedur pisemnych.

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności została utworzona na podstawie uchwały nr 26 Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z dnia 17 grudnia 2008 r.

Do zadań Grupy należy, w szczególności: koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata 2007-

2013 dofinansowywanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju;

monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich;

wypracowanie propozycji rozwiązań służących zapewnieniu komplementarności projektów finansowanych ze środków funduszy UE, w tym poprawie sposobów wdrażania wybranych obszarów strategicznych.

W skład grupy wchodzą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczno-gospodarczy.

W 2012 r. posiedzenia Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO na lata 2007-2013 odbyły się trzykrotnie.

W ramach prac Grupy m.in. przeprowadzono dyskusję o kwestiach problemowych dotyczących linii demarkacyjnej oraz kwestiach dopuszczalności odstępstw od linii demarkacyjnej, zaproponowano działania na rzecz komplementarności programów operacyjnych na lata 2014-2020, omówiono kwestię rozwoju terytorialnego w latach 2014-2020, w tym przede wszystkim

Strona 19

zintegrowane inwestycje terytorialne i rozwój kierowany przez społeczność lokalną oraz najbardziej aktualne wyniki negocjacji państw członkowskich z Komisją Europejską w tym zakresie, omówiono również wyniki ankiety komplementarności, skierowanej do beneficjentów przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013.

W trakcie spotkań Grupy roboczej omawiane były również wyniki oraz wnioski z niżej wymienionych badań ewaluacyjnych na temat komplementarności i synergii wsparcia ze środków UE:

„Komplementarność wsparcia w ramach komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 w województwie mazowieckim",

„Analiza komplementarności podejmowanych interwencji w ramach RPO WO 2007-2013 z innymi instrumentami wsparcia w województwie opolskim".

Kontrole krzyżowe

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 65/2011, kontrole administracyjne obejmują w szczególności kontrole krzyżowe. Kontrola administracyjna obejmuje wszystkie elementy, których kontrola za pomocą środków administracyjnych jest możliwa i stosowna. Biorąc pod uwagę powyższe, kontrole krzyżowe przeprowadza się na etapie wniosków o przyznanie pomocy oraz wniosków o płatność. Ich celem jest m.in. wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania operacji z różnych źródeł krajowych lub wspólnotowych.

Kontrole krzyżowe w ramach PROW 2007-2013 wykonywane są w szczególności na podstawie Porozumienia o współpracy zawartego 7 lipca 2009 r. (zmienionego aneksem nr 1 z dnia 29 czerwca 2010 r. oraz aneksem nr 2 z dnia 15 marca 2012 r.), pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Prezesem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w celu zapewnienia skutecznej i efektywnej kontroli krzyżowej wydatków rozliczanych w ramach PO NSRO 2007-2013, PROW 2007-2013 oraz PO Ryby 07-13 (zwanego dalej Porozumieniem). Na podstawie Porozumienia o współpracy podmioty wdrażające PROW 2007-2013 mają dostęp do narzędzia informatycznego wspierającego wykonywanie kontroli krzyżowych – Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13, nadzorowanego przez MRR (kontrole krzyżowe z PO NSRO) oraz aplikacji RYBY 2007-13 (kontrole krzyżowe z działaniami Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”).

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez podmioty wdrażające, w 2012 r. przeprowadzono [na podstawie Porozumienia], 41 261 sprawdzeń/wystąpień, w tym 730 pogłębionych kontroli w związku z uzasadnionym podejrzeniem próby uzyskania przez beneficjenta podwójnego sfinansowania tego samego wydatku (kontrole na podstawie § 1 ust. 12 Porozumienia).

W 2009 r. zawarto również porozumienie pomiędzy ARR a ARiMR, którego przedmiotem jest udostępnianie przez ARR na rzecz ARiMR danych podmiotów wnioskujących o dofinansowanie inwestycji objętych pomocą w ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji, wdrażanego przez ARR oraz realizujących działania i projekty objęte PROW 2007 - 2013 i innymi programami pomocowymi, wdrażanymi przez ARiMR.

Strona 20

Kontrole krzyżowe w ramach PROW 2007–2013 przeprowadzane są także na podstawie danych dotyczących instrumentów innych niż PROW 2007–2013 (SPO „Restrukturyzacja(…)”, SAPARD, SPO „Rybołówstwo(…)”, kredyty preferencyjne, pomoc finansowa dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu realizacji programu operacyjnego, pomoc finansowa dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw na pokrycie części kwalifikowalnych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania). Dane te są zawartew systemach informatycznych ARiMR np. (OFSA, SAPRO, ZSZiK) oraz informacjach przekazywanych przez bank kredytujący. Szerzej o sytemach informatycznych ARiMR napisano w rozdziale IV.

W wyniku kontroli krzyżowych dotyczących PROW 2007-2013 wykryto 9 przypadków podwójnego finansowania operacji zgłoszonych do finansowania w ramach działań 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” oraz 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” PROW 2007 - 2013, które uprzednio sfinansowano z SPO „Restrukturyzacja(…) 2004-2006”.

Do końca okresu sprawozdawczego ARiMR nie stwierdziła problemów w zakresie realizacji

zapisów Porozumienia o współpracy.

W przypadku działań związanych z pomocą techniczną głównym utrudnieniem w sprawnym

przeprowadzaniu kontroli krzyżowych jest bardzo szeroka baza danych podlegająca weryfikacji

wstępnej. Wynika to ze specyfiki pomocy technicznej, gdzie ARiMR ma do czynienia

z zamkniętym zbiorem beneficjentów, składających w trybie ciągłym wnioski w ramach pomocy

technicznej PROW 2007-2013, jak i w ramach PO RYBY 07-13 oraz programów operacyjnych

wchodzących w skład NSRO.

Strona 21

II. PRZEBIEG REALIZACJI PROW 2007-2013

II. 1. PODSTAWY PRAWNE

Podstawą prawną funkcjonowania PROW 2007 – 2013 w Polsce jest ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. z 2013 r. poz. 173). Szczegółowe warunki i tryb przyznawania pomocy w ramach poszczególnych działań Programu regulują odpowiednie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wykaz tych znajduje się w załączniku nr 1 do sprawozdania. Ponadto ustawa z dnia 22 września 2006 r. o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej (Dz. U. Nr 52, poz. 304 z późn. zm.) określa właściwość organów w zakresie uruchamiania środków pochodzących m.in. z EFRROW oraz zasady uruchamiania tych środków w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1290/2005.

W rozdziale IV.3 przedstawiono m.in. informację o dokonanych w 2012 roku nowelizacjach przepisówkrajowych.

Strona 22

II. 2. REALIZACJA PROW 2007-2013

Ogółem w ramach Programu do dnia 31 grudnia 2012 r. złożono 5 417 457 wniosków

o przyznanie pomocy, z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 225 402 wnioski, Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 5 073 168 wniosków Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - 72 379

wniosków, Osi 4 LEADER - 44 575 wniosków, Pomocy technicznej – 1 933 wnioski.

Do końca okresu sprawozdawczego zatwierdzono do realizacji 5 066 677 operacji

z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 168 911, Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 4 842 920, Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - 33 637, Osi 4 LEADER - 19 455, Pomocy technicznej – 1 754.

Do końca 2012 r. zakontraktowano ok. 85% budżetu Programu.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR

784,9

1 585,5

2 632,9

3 561,6

4 515,2

5 417,5

209,7

1 296,4

2 376,3

3 307,9

4 155,4

5 066,7

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

2007 2008 2009 2010 2011 31.12.2012

Złożone wnioski Zawarte umowy/wydane decyzje

Wykres II – 1 Liczba złożonych wniosków oraz zawartych umów/ wydanych decyzji

w ramach PROW 2007-2013 (narastająco w tys.)

Strona 184

Strona 23

Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach poszczególnych działń PROW 2007 - 2013 przedstawiono w poniższej tabeli oraz w formie map przy opisach poszczególnych działań Programu.

Tabela II – 1.3 Liczba realizowanych operacji w ramach poszczególnych działń PROW 2007 – 2013 wg województw

Strona 184

Strona 24

Do końca 2012 r. zrealizowano płatności w kwocie 41 287 243 568,17 zł (ponad 57% budżetu

Programu), z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 19 528 222 910,01 zł, w tym w 2012 r. - 5 012 317 018,77 zł,

Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 13 731 259 379,61 zł, w tym w 2012 r. - 2 684 660 377,86 zł,

Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - 6 694 918 634,83 zł, w tym w 2012 r. 3 057 898 989,81 zł,

Osi 4 LEADER - 924 129 996,89 zł, w tym w 2012 r. 528 799 080,91 zł, Pomocy technicznej – 408 712 646,83 zł, w tym w 2012 r. 239 536 730,81 zł.

W 2012 roku wypłaconona rzecz beneficjentów PROW 2007-2013 aż 11, 5 mld zł (w tym 8,5 mld zł z EFRROW), co jest rekordową kwotą w porównaniu z poprzednimi latami.



Oś 1 48%

Oś 2 33%

Oś 3 16%

Oś 4 2%

Pomoc techniczna

1%

Oś 1 43%

Oś 2 23%

Oś 3 27%

Oś 4 5%

Pomoc techniczna

2%

Wykres II-2 Płatności w ramach poszczególnych osi i pomocy

technicznej – narastająco do dnia 31 grudnia 2012 r.

Wykres II-3 Płatności w ramach poszczególnych osi i pomocy technicznej w 2012 r.

Strona 25


131 1 943

2 763

3 679

2 750

98

12

2

4 517

2 906

890

80

32

4 247

2 628

2 649

304

135

5 012

2 685

3 058

529

240

0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000

Oś 1

Oś 2

Oś 3

Oś 4 LEADER

Pomoc techniczna

Miliony zł

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Wykres II-4 Kwoty płatności ze środków PROW 2007-2013 w ramach poszczególnych osi i pomocy technicznej z podziałem na poszczególne lata Programu

Strona 26

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od ARiMR

Dotychczasowy poziom zaawansowania Programu i jego realizację należy uznać

za satysfakcjonujące. Systematycznie zwiększa się poziom wypłat na rzecz beneficjentów,

a dane dotyczące składanych i zatwierdzanych do realizacji wniosków wskazują, że budżet

PROW 2007 - 2013 zostanie w pełni zrealizowany. Nie ma też zagrożenia niespełnienia zasady

n+2.

Realizację poszczególnych działań Programu przedstawiono poniżej natomiast realizacja Pomocy technicznej została zawarta w rozdziale IV.4. Szczegółowe informacje dotyczące złożonych wniosków, zawartych umów / wydanych decyzji

oraz zrealizowanych płatności znajdują się w załączniku nr 3 oraz nr 4 do sprawozdania.

Szczegółowe informacje dotyczące osiągniętych efektów oraz charakterystyki operacji znajdują

się w tabelach monitorowania załączonych do niniejszego sprawozdania.

Informacja o naborach wniosków w ramach wszystkich działań znajduje się w załączniku nr 2

do sprawozdania.

57,19% 6,31% 7,24%

12,44% 17,89% 18,06%

23,35% 23,45%

29,92% 36,40% 36,90% 37,60% 38,04%

42,17% 43,24%

45,79% 54,65%

56,55% 57,17%

59,89% 69,96% 71,00%

78,71% 93,39%

99,06%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Razem PROW 07-13

Wdrażanie projektów współpracy

Tworzenie i rozwój …

Korzystanie z usług doradczych

Odtwarzanie potencjału produkcji …

Pomoc Techniczna

Szkolenia zawodowe

Przywracanie potencjału produkcji …

Program rolnośrodowiskowy

Różnicowanie w kierunku …

Modernizacja gospodarstw rolnych

ONW

Gospodarstwa niskotowarowe

Wykres II - 5 Zrealizowane płatności - % wykorzystania środków EFRROW, wg działań

Strona 27

OŚ 1: POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGO I LEŚNEGO

DZIAŁANIE: 111 SZKOLENIA ZAWODOWE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH

W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE

Limit środków dla działania PROW 2007-2013 [EUR]

Środki zakontraktowane

(EFRROW)

Środki wypłacone (EFRROW)

publiczne ogółem środki EFRROW % %

30 000 000 22 500 000 65,83 38,04

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania zrealizowano 56 operacji, w ramach których

przeprowadzono 5 894 szkoleń (78,59% zakładanej wartości docelowej wskaźnika). Kwota

wypłaconej pomocy dla zakończonych operacji wyniosła 43 753 647,91 zł.

Najwięcej szkoleń zrealizowanych zostało z następujących zakresów:

minimalnych wymagań wzajemnej zgodności dla gospodarstw rolnych, tzw. cross-

compliance - 3 370 szkoleń,

zastosowania mikrokomputerów i programów komputerowych w usprawnieniu

zarządzania gospodarstwem rolnym i leśnym - 1 057,

upowszechniania standardów jakościowych w produkcji rolniczej i leśnej - 695,

upowszechniania zasad proekologicznych metod produkcji rolniczej, a w szczególności

integrowanej produkcji rolniczej i rolnictwa ekologicznego -225.

W szkoleniach brało udział 129 031 uczestników (43% zakładanej wartości docelowej

wskaźnika), w tym ponad 89 tys. mężczyzn i blisko 40 tys. kobiet. Beneficjenci ostateczni

(osoby zatrudnione w rolnictwie i leśnictwie) mogą być uczestnikami kilku szkoleń

organizowanych w ramach działania 111. W przeprowadzonych do końca 2012 r. szkoleniach

brało udział 69 828 unikalnych uczestników.

W opinii niemal 96% uczestników przeprowadzone szkolenia były adekwatne do ich

oczekiwań.

W ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”

zatwierdzono do realizacji 85 operacji na łączną kwotę 81 618 741,74 zł, co stanowi ponad

65% limitu przeznaczonego na realizację działania.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania wyniosła łącznie 50 826 443,27 zł.,

w tym w 2012 r. wypłacono 31 217 327,19 zł.

Strona 28

DZIAŁANIE: 112 UŁATWIANIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM



(EFRROW)



420 000 000 315 000 000 93,71 93,39

Do dnia 31 grudnia 2012 r. płatności otrzymało 23 077 beneficjentów (co stanowi blisko 96%

wartości zakładanej na cały okres programowania) na kwotę 1 589 100 000 zł, w tym

w 2012 r. na kwotę 450 150 000 zł.

W łącznej liczbie beneficjentów 17% stanowiły kobiety.

Łączna powierzchnia użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstw prowadzonych przez

beneficjentów działania wynosi 363 571 ha, co stanowi ponad 97% zakładanej wartości

docelowej.

Inwestycje zrealizowane przez młodych rolników (zgodnie z informacjami przekazanymi

w ramach sprawozdań z realizacji biznesplanu, składanych po upływie 3 lat od dnia realizacji

płatności końcowej) dotyczyły m.in.:

zakupu:

maszyn rolniczych, narzędzi rolniczych, urządzeń oraz środków transportu

(innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej - 3 635 sztuk,

elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego - 2 285 sztuk,

2 461 sztuk zwierząt gospodarskich;

budowy lub modernizacji:

budynków gospodarczych o powierzchni ponad 48 tys. m2 (z czego obory

stanowią 49% ogólnej powierzchni),

ponad 178 tys. m3 zbiorników na gnojówkę i gnojowicę,

7,8 tys. m2 powierzchni płyt obornikowych;

założenia 120 ha powierzchni sadów lub plantacji wieloletnich.

Dominującym kierunkiem produkcji w gospodarstwach objętych pomocą były:

produkcja mieszana (uprawy i hodowla) – 41,4%,

uprawy polowe – 35,7%,

chów i hodowla bydła mlecznego – 11%.

Pod względem powierzchni gospodarstw, które otrzymały wsparcie, największą część stanowią

gospodarstwa mieszczące się w przedziale 10,38 ha2 -15 ha (44%), 15-20 ha (19,5%), a także

gospodarstwa o powierzchni poniżej 10,38 ha (18%).

2 Średnia krajowa

Strona 29

Natomiast pod względem wielkości ekonomicznej, pomoc otrzymywały najczęściej

gospodarstwa:

do 4 ESU – 34,7%,

od 4 do mniej niż 6 – 21,7%.

Prawie 24% (5 509) gospodarstw młodych rolników to gospodarstwa przekazane przez osoby

ubiegające się o rentę strukturalną.

Do zakończenia okresu sprawozdawczego łącznie w ramach działania „Ułatwianie startu

młodym rolnikom” wydano 23 239 decyzji o przyznaniu pomocy na kwotę 1 601 475 000 zł,

stanowiącą 93,71% limitu przeznaczonego na realizację działania.


Mapa II-1 Rozkład terytorialny realizowanych operacji w ramach działania 112.

Strona 30

DZIAŁANIE: 113 RENTY STRUKTURALNE



(EFRROW)



2 389 600 000 1 792 200 000 100* 71

* W przypadku działania 113 - % zakontraktowania został wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

Do 31 grudnia 2012 r. łącznie wydano 19 943 decyzje o przyznaniu renty strukturalnej dla

wniosków złożonych w ramach wszystkich naborów (w 2007, 2008 i 2010 r.). Zgodnie

z założeniami PROW 2007-2013, do końca okresu programowania wsparcie w ramach

działania zostanie udzielone 20 400 beneficjentom. Do dnia 31 grudnia 2012 r. wskaźnik ten

został osiągnięty na poziomie blisko 98%.

Najwięcej wydanych decyzji, pod względem wysokości świadczeń, dotyczyło przyznania renty

strukturalnej w podstawowej kwocie (43%) oraz renty z dodatkiem z tytułu przekazania

gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha osobie w wieku poniżej 40 lat (38,5%).

Spośród wszystkich przyznanych świadczeń, 18,6% przypadków dotyczy renty z dodatkiem na

współmałżonka.

Łącznie w ramach działania rolnicy przekazali gospodarstwa o powierzchni 239 057 ha,

co stanowi prawie 90% wartości określonej w PROW jako cel na lata 2007-2013.

Spośród przekazanych gospodarstw 54,5% zostało przekazanych na rzecz następcy,

a pozostałe 45,5% na powiększenie innego gospodarstwa. Średni wiek rolników przejmujących

gospodarstwa wynosił ponad 31 lat.

Od początku realizacji działania „Renty strukturalne” do 31 grudnia 2012 r. wypłacono łącznie

6 814 847 378,03 zł dla 73 268 beneficjentów, w tym w ramach zobowiązań z PROW 2004-

2006 - 5 769 777 878,37 zł dla 53 207 beneficjentów. W 2012 r. wypłacono 1 525 218 807,87

zł, w tym w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006 - 1 224 400 959,43 zł.

Strona 31


Mapa II-2 Rozkład przestrzenny beneficjentów działania 113 w ramach PROW 07-13.

Strona 32

DZIAŁANIE: 114 KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW

I POSIADACZY LASÓW



(EFRROW)



78 000 000 58 500 000 50,51 23,35

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano płatności dla 23 425 producentów rolnych

(21,89% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) na kwotę 75 995 030,70 zł, w tym

w 2012 r. na kwotę 52 276 757,62 zł.

Kwota ta stanowiła refundację kosztów 94 547 usług doradczych (33,17% zakładanej wartości

docelowej).

W łącznej liczbie beneficjentów działania 13% stanowiły kobiety.

Najwięcej usług doradczych zrealizowanych zostało w zakresie:

kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania wymogów

wzajemnej zgodności -23 425 usług,

kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy - 23 425 usług,

opracowania planu dostosowania gospodarstwa rolnego do zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy - 10 840 usług,

zdrowia publicznego ludzi, zdrowia zwierząt oraz zdrowotności roślin, a także

identyfikacji

i rejestracja zwierząt - 10 572 usługi,

ochrony środowiska w gospodarstwach położonych poza obszarami NATURA 2000 -

8 168 usług,

dobrostanu zwierząt - 6 274 usług,

dobrej kultury rolnej zgodnej z wymogami ochrony środowiska - 4 747 usług.

Nie były dotychczas realizowane płatności dotyczące refundacji kosztów skorzystania z usług

doradczych przez posiadaczy lasów.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Korzystanie z usług doradczych przez rolników

i posiadaczy lasów” wydano 42 540 decyzji3 przyznających pomoc na łączną kwotę

162 099 240 zł.

3 Liczba decyzji nie zawiera decyzji wygaszonych z powodu niespełnienia przez rolników warunku złożenia wniosku o płatność w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji o przyznaniu pomocy.

Strona 33



Mapa II-3 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 114.

Strona 34

DZIAŁANIE: 121 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH



(EFRROW)



2 147 265 889 1 621 449 500 90,30 69,96

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania zrealizowano 43 659 operacji (46,95%

zakładanej wartości docelowej wskaźnika) w 37 024 gospodarstwach. Kwota udzielonej

pomocy dla zakończonych operacji wyniosła 5 729 024 316,49 zł.

Spośród beneficjentów - osób fizycznych, 17% stanowiły kobiety.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in. zakupiono:

173,5 tysięcy sztuk maszyn rolniczych, narzędzi, urządzeń do produkcji roślinnej oraz

środków transportu (innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej;

136,8 tys. sztuk elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego;

blisko 42 tys. sztuk maszyn, narzędzi, urządzeń i wyposażenia do produkcji zwierzęcej;

29,9 tys. ciągników.

Ponadto wybudowano lub zmodernizowano m.in.:

budynki gospodarcze o powierzchni blisko 2 119 tys. m2 (z czego 46% łącznej

powierzchni stanowią szklarnie wraz z wyposażeniem),

ponad 369 tys. m2 powierzchni służących produkcji i sprzedaży bezpośredniej

w gospodarstwach rolniczych,

103 tys. m3 zbiorników na gnojówkę i gnojowicę,

ponad 83 tys. m2 powierzchni płyt obornikowych.

Na podstawie ankiet monitorujących4 badany jest wzrost łącznej wysokości dochodu brutto

z prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwach objętych pomocą. Dane z 24 573

ankiet przekazanych do końca 2012 r. wskazują, że łączny wzrost wysokości dochodu brutto

z prowadzonej działalności wyniósł blisko 1 mld 897 mln zł. Według danych z ankiet w 6 232

gospodarstwach w efekcie zakończonych operacji zostały wprowadzone nowe produkty lub

techniki produkcji.

4 Wypełniony formularz ankiety monitorującej beneficjenci działania składają w terminie:

- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 35

Najwięcej operacji zostało zrealizowanych w gospodarstwach, w których głównym kierunkiem

produkcji były:

chów i hodowla bydła mlecznego – 37% łącznej liczby zakończonych operacji,

uprawa polowa – 25%,

chów i hodowla trzody chlewnej – 12%.

Pod względem powierzchni gospodarstw, w których zrealizowano operacje, największą część

stanowią gospodarstwa o powierzchni 10-20 ha (27,2% operacji) oraz 20-30 ha (20,6%).

Spośród wszystkich zrealizowanych operacji, 5 238 na kwotę 696 547 443 zł dotyczyło

tzw. „nowych wyzwań” (operacje realizujące cele sformułowane zgodnie z ustaleniami

dokonanymi podczas przeglądu WPR [art. 16 a rozporządzenia Rady nr 1698/2005]).

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”

zatwierdzono do realizacji 57 031 operacji na łączną kwotę 8 033 893 297,64 zł, co stanowi

ponad 90% limitu przeznaczonego na realizację działania.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła

łącznie 6 217 938 788,61 zł, w tym w 2012 r. 1 850 931 630,79 zł.

Strona 36




Strona 37

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 121 „Modernizacja

gospodarstw rolnych”

Zakup wyposażenia do dwóch hal fermy drobiu: systemu zadawania pasz, systemu

pojenia dzwonowego, systemu sterowania mikroklimatem, systemu ogrzewania

mocy 100-120 kW, silos paszowy o poj. 30 m³, gniazd automatycznych z rusztem

do zbioru jaj.

Inwestycję zrealizowano w gospodarstwie o powierzchni ok. 4 ha, którego głównym

kierunkiem produkcji jest hodowla drobiu (kur nieśnych mięsnych- ok. 40 tys. sztuk). Na

terenie gospodarstwa są dwa kurniki o powierzchni ponad 3,5 tys. m² każdy.

W efekcie zrealizowanego przedsięwzięcia nastąpiła przede wszystkim poprawa

bezpieczeństwa oraz higieny produkcji. Zakup automatycznych gniazd wyeliminował znoszenie

jaj poza gniazdem, co wpłynęło na poprawę jakości produkcji oraz higieny. System wentylacji,

sterowania mikroklimatem, nowoczesny system pojenia oraz zadawania paszy, oraz system

ogrzewania ograniczył koszty produkcji i poprawił warunki utrzymania zwierząt (a więc

poprawił konkurencyjność gospodarstwa).

Województwo: wielkopolskie

Gmina: Margonin

Wartość całkowita operacji: 757 050,00 PLN PLN

Wartość dofinansowania: 300 000,00 PLN

w tym EFRROW: 225 000,00 PLN

Strona 38

DZIAŁANIE: 123 ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI

ROLNEJ I LEŚNEJ



(EFRROW)



932 000 000 699 000 000 74,63 42,17

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 960 operacji (co stanowi 32,4% wartości

docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 1 192 349 732,43 zł.

Całkowita wartość zrealizowanych inwestycji wyniosła 3 757 502 897,38 zł.

W ramach zakończonych operacji wsparciem objęto 761 przedsiębiorstw (blisko 60% wartości

docelowej).

Najczęściej wspierane w ramach działania były dotychczas małe i średnie przedsiębiorstwa

(odpowiednio – 273 i 291 przedsiębiorstw).

Najwięcej operacji zostało zrealizowanych w przedsiębiorstwach z branży mięsnej – 24%

wszystkich zrealizowanych operacji, owocowo-warzywnej – 17%, zbożowej- 11% oraz

mleczarskiej – 9%.

W ramach 228 spośród zakończonych operacji wprowadzone zostały nowe produkty, procesy

lub technologie produkcji (38,5% zakładanej wartości docelowej wskaźnika).

Innowacyjne operacje zostały zrealizowane w 218 przedsiębiorstwach, co stanowi 85,83%

wartości docelowej.

Na podstawie ankiet monitorujących5 badany jest wzrost rentowności sprzedaży oraz wzrost

wartości dodanej brutto we wspartych przedsiębiorstwach. Dane uzyskane z 398 ankiet

złożonych do końca 2012 r. wykazały średni wzrost rentowności sprzedaży o 10,92% oraz

łączny wzrost wartości dodanej brutto o 585 mln 710 tys. zł.

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania „Zwiększanie wartości dodanej

podstawowej produkcji rolnej i leśnej” podpisano 1 485 umów na łączną kwotę

2 858 255 955 zł, tym samy poziom kontraktacji wyniósł na koniec 2012 r. prawie 75%

budżetu działania.

5 Wypełniony formularz ankiety monitorującej beneficjenci działania składają w terminie:

- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 39

Pomoc, zgodnie z zawartymi umowami, zostanie przekazana 1 093 przedsiębiorstwom.

W ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. zrealizowano płatności w kwocie

1 620 468 930 zł, w tym w 2012 r. w kwocie 568 190 775,67 zł.


Mapa II- 5 Rozkład przestrzenny wybranych operacji ze względu na branżę produkcyjną w ramach działania 123.

Strona 40

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 123 „Zwiększanie wartości

dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”

Stworzenie Centrum Hurtowej Dystrybucji Ogrodniczej

„Vitroflora Grupa Producentów” Spółka z o.o. prowadzi działalność w zakresie sprzedaży

hurtowej kwiatów i roślin. W ramach inwestycji, wspartej ze środków Programu, beneficjent

wybudował Centrum Dystrybucji Sadzonek służące do przechowywania roślin w odpowiednich

warunkach do momentu sprzedaży. Konstrukcja budynku oparta jest na najnowocześniejszej

technologii budowy obiektów magazynowych. Zamontowano sterowane komputerowo zasłony

zaciemniająco-energooszczędne. W tunelach podwieszono ekrany energetyczne w celu

poprawy warunków cieplnych. Zamontowano nowoczesną instalację grzewczą wyposażoną

w cztery strefy klimatyczne. Głównym źródłem wody dla całego obiektu jest woda deszczowa,

co jest rozwiązaniem proekologicznym, ponieważ zmniejsza zapotrzebowanie i wykorzystanie

wody studziennej. Zainstalowano sterowany komputerowo system nawożenia niezbędnego

w procesie przechowywania i przygotowywania roślin do sprzedaży. Ponadto w ramach

projektu rozbudowano infrastrukturę transportową.

Realizacja projektu przyczyniła się do zwiększenia potencjału produkcji członków grupy

producentów. W wyniku operacji zwiększyła się sprzedaż roślin i kwiatów produkowanych

przez grupę. Pośrednio dzięki zwiększeniu produkcji, zrealizowana inwestycja przyczyniła się

też do pozyskania przez Grupę nowych rynków zbytu.

Województwo: kujawsko-pomorskie

Gmina: Dobrcz

Wartość całkowita operacji: 20 924 571,00 PLN

Wysokość dofinansowania

w tym EFRROW:

10 448 569,50 PLN

7 836 427,12 PLN

Strona 41

DZIAŁANIE: 125 POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ

Z ROZWOJEM I DOSTOSOWYWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA



(EFRROW)



637 531 111 483 778 000 62,92 18,06

Schemat I „Scalanie gruntów”

Do 31 grudnia 2012 r. zakończono realizację 7 operacji na łączną kwotę 27 025 122 zł, w tym

2 operacje na kwotę 11 384 406 zł dotyczące dofinansowania operacji z poprzedniego okresu

programowania. W zrealizowanych operacjach uczestniczyło 1 271 gospodarstw rolnych

o łącznej powierzchni 7 595,97 ha. Łączna liczba działek ewidencyjnych wchodzących w skład

gospodarstw rolnych uczestniczących w postępowanich scaleniowych zmniejszyła się

do poziomu 62,5% pierwotnej liczby działek.

Łącznie w ramach schematu I wydano 98 decyzji przyznających wsparcie (28% zakładanej

wartości docelowej wskaźnika) na kwotę 463 419 591 zł. Zatwierdzone do realizacji operacje

umożliwią scalenie łącznie 78,7 tys. ha gruntów, w tym ponad 72 tys. ha gruntów rolnych oraz

6,7 tys. ha gruntów leśnych.

Schemat II „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 183 operacji (20,8% wartości

docelowej wskaźnika) na kwotę 311 277 596,89 zł.

Spośród wszystkich zrealizowanych operacji, 163 dotyczyły melioracji wodnych podstawowych,

natomiast 20 operacji - melioracji wodnych szczegółowych.

W efekcie realizacji operacji dotyczących melioracji wodnych podstawowych:

objęto ochroną przeciwpowodziową powierzchnię 17,5 tys. ha użytków gruntowych,

ukształtowano przekrój podłużny i poprzeczny oraz układ poziomego koryta cieku

naturalnego na długości 178 km,

wybudowano m.in.:

wały przeciwpowodziowe o długości ponad 106 km,

kanały o długości ponad 16 km,

Strona 42

budowle piętrzące, budowle upustowe, stopnie wodne oraz obiekty służące

do ujmowania wód – 100 obiektów,

jeden zbiornik wodny o objętości ponad 5 mln m3,

25,5 km dróg dojazdowych, niezbędnych do właściwego użytkowania obszarów

zmeliorowanych;

wyremontowano m.in.:

przekrój podłużny i poprzeczny oraz układ poziomego koryta cieku naturalnego

na długości blisko 74 km,

wały przeciwpowodziowe o długości prawie 33 km,

kanały o długości 43 km.

Natomiast dzięki operacjom zrealizowanym w zakresie melioracji wodnych szczegółowych:

objęto ochroną przeciwpowodziową powierzchnię 300 ha użytków gruntowych,

zagospodarowano po raz pierwszy zmeliorowane łąki i pastwiska o powierzchni ponad

46 ha,

wybudowano m.in.:

rowy o długości prawie 217 km,

sieć drenarską o długości ponad 1 470 km,

rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m o długości 85 km.

Łącznie w ramach schematu II wydano 403 decyzje przyznające wsparcie, w tym

345 dotyczących melioracji podstawowych, 57 dotyczących melioracji szczegółowych oraz

jedną decyzję dotyczącą melioracji kompleksowych. Kwota pomocy przyznanej w ramach

wydanych decyzji wynosi 1 202 206 528,97 zł.

Spośród wszystkich wydanych decyzji przyznających wsparcie, 4 decyzje na kwotę

8 123 094,33 zł dotyczyły operacji związanych z realizacją tzw. „nowych wyzwań” tj. operacje

realizujące cele sformułowane zgodnie z ustaleniami dokonanymi podczas przeglądu WPR [art.

16 a rozporządzenia Rady nr 1698/2005].

Łączna kwota płatności zrealizowanych do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania

„Poprawianie i rozwijanie infrastruktury(…)” wyniosła 485 413 578,37 zł, w tym w 2012 r.

298 592 767,07 zł.

Strona 43


Mapa II- 6 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 125 (schemat I i schemat II)

Strona 44

DZIAŁANIE: 126 PRZYWRACANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ

ZNISZCZONEGO W WYNIKU WYSTĄPIENIA KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH ORAZ

WPROWADZENIE ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH



(EFRROW)



100 000 000 75 000 000 52,67 43,24

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania zrealizowano 2 379 operacji. Kwota udzielonej

pomocy dla zakończonych operacji wyniosła 172 117 665,14 zł.

Największa część (79%) operacji dotyczyła wsparcia gospodarstw zniszczonych w wyniku

powodzi. Innymi najczęstszymi przyczynami zniszczeń we wspartych gospodarstwach były:

grad, deszcz nawalny oraz ujemne skutki przezimowania.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in. zakupiono:

8,9 tys. sztuk maszyn rolniczych, narzędzi, urządzeń do produkcji roślinnej oraz

środków transportu (innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej;

8 tys. sztuk elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego;

871 ciągników.

Ponadto wybudowano lub zmodernizowano m.in.:

budynki gospodarcze o powierzchni blisko 178 tys. m2 (z czego 15% łącznej

powierzchni stanowią szklarnie wraz z wyposażeniem),

ponad 70 tys. m2 placów manewrowych.

Odtworzono także 1 428 ha powierzchni sadów lub plantacji wieloletnich.

Do końca grudnia 2012 r. w ramach działania „Przywracanie potencjału(…)” podpisano 2 894

umowy na łączną kwotę 218 253 301,99 zł. Pomoc ta została przyznana gospodarstwom o

łącznej powierzchni 44 195,48 ha użytków rolnych, co stanowi 108,9% docelowej wartości

wskaźnika.

Łączna kwota zrealizowanych płatności w ramach działania do końca okresu sprawozdawczego

wyniosła 181 894 931,14 zł, w tym w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę

111 028 397,58 zł.

Strona 45

DZIAŁANIE: 132 UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI



(EFRROW)



30 000 000 22 500 000 60,66 12,44

Ze względu na specyfikę działania, producenci rolni po złożeniu wniosków o przyznanie

pomocy finansowej pierwotnie otrzymują decyzje w sprawie przyznania pomocy, a następnie

w kolejnych latach na podstawie odrębnych wniosków o płatność otrzymują wsparcie

w ramach wydawanych decyzji o przyznaniu płatności.

Do końca okresu sprawozdawczego dla 12 883 producentów rolnych wydano 23 632 decyzje przyznające płatność (131,3% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) na kwotę 17 773 168,88 zł.

Największy odsetek decyzji (69,5%) dotyczył wytwarzania produktów z grupy „owoce,

warzywa i zboża świeże lub przetworzone”.

Ponadto, pomoc najczęściej przyznawana była producentom:

produktów pochodzenia zwierzęcego - jaj, produktów mlecznych (z wyłączeniem masła)

- 11%,

mięsa świeżego (i podrobów) - 7,8%.

Zdecydowana większość płatności w ramach działania zrealizowana została z tytułu produkcji

ekologicznej (w rozumieniu rozporządzenia Rady (EWG) nr 2092/91, a także w rozumieniu

rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007).

Do końca okresu sprawozdawczego kwota zrealizowanych płatności dla 12 140 producentów rolnych (73,1% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) wyniosła 15 521 175,88 zł, w tym w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 8 348 420 zł.

Strona 46



Mapa II-7 Rozkład przestrzenny wydanych decyzji w ramach działania 132.

Strona 47

DZIAŁANIE: 133 DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE



(EFRROW)



10 000 000 7 500 000 11,78 6,31

W ramach działania 133 do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 11 operacji

na kwotę 2 620 324,61 zł.

Wsparte działania informacyjno-promocyjne dotyczyły produkcji następujących produktów:

majonezu (5 operacji), miodów pitnych (3 operacje) oraz jabłek, soku aroniowego, masła

i twarogu chmielnickiego (po 1 operacji).

Do końca grudnia 2012 r. w ramach działania podpisano łącznie 17 umów na łączną kwotę

4 828 334,97 zł.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach „Działań informacyjnych i promocyjnych” do końca 2012 r. wyniosła 2 620 324,61 zł, w tym w 2012 r. - 2 376 988,77 zł.

Strona 48

DZIAŁANIE: 141 WSPIERANIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH

(zobowiązania z okresu 2004-2006)

W okresie sprawozdawczym kontynuowane były 5-letnie wypłaty pomocy w działaniu

„Wspieranie gospodarstw niskotowarowych” w ramach zobowiązań PROW 2004-2006.

Od początku finansowania działania ze środków PROW 2007-2013 (tj. od I półrocza 2008 r.) do końca 2012 r. zrealizowano płatności dla 152 928 beneficjentów na łączną kwotę 2 130 066 483,66 zł, w tym w 2012 r. na kwotę 692 336,25 zł.

Strona 49

DZIAŁANIE: 142 GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH



(EFRROW)



146 000 000 109 500 000 100* 56,55

* W przypadku działania 142 - % zakontraktowania został wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

Ze względu na specyfikę działania, zarejestrowane grupy producentów rolnych, po złożeniu

wniosków o przyznanie pomocy finansowej, otrzymują decyzje w sprawie przyznania pomocy,

a następnie w kolejnych latach prowadzonej działalności przez grupę, na podstawie odrębnych

wniosków o płatność otrzymują wsparcie na podstawie wydawanych decyzji o przyznaniu

płatności.

Do końca okresu sprawozdawczego wydano decyzje przyznające pomoc 893 grupom

producentów (255% docelowej wartości wskaźnika) na łączną kwotę 187 351 552,47 zł6.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. wydano 1 617 decyzji przyznających płatność7, na podstawie których zrealizowano płatności w kwocie 293 375 726,53 zł oraz 323 decyzje w zwiazku ze zobowiązaniami z poprzedniego okresu programowania, dla których zrealizowano płatności w kwocie 50 154 119,16 zł. W 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 113 292 809,96 zł, w tym na kwotę 1 961 327,73 zł. w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006.

Wśród grup producentów wspartych w ramach PROW 2007-2013, największą część stanowią

grupy działające w następujących sektorach produkcji rolnej:

ziarna zbóż / nasiona roślin oleistych – 762 decyzje przyznające płatność,

drób żywy, mięso i jadalne podroby drobiowe – 330,

świnie żywe i mięso wieprzowe – 289,

mleko krowie, owcze lub kozie – 83.

Wartość uzyskanego obrotu przez grupy producentów rolnych, które otrzymały płatności

w ramach PROW 2007-20138 wynosi 10 mld 302 mln zł, a wartość netto produkcji sprzedanej

wynosi 9 mld 849 mln zł.

Średnia wartość obrotu uzyskanego przez grupę producentów rolnych wynosi ponad

11,5 mln zł.

6 Kwota decyzji przyznających pomoc jest wartością szacunkową (dotyczy tylko pierwszego roku zgodnie z informacją podaną na wniosku o przyznanie pomocy finansowej), wyliczoną na podstawie prognozowanych przychodów netto grupy ze sprzedaży produktów lub grupy produktów, ze względu na które grupa została utworzona. 7 Liczba zrealizowanych płatności jest wyższa od liczby wydanych decyzji przyznających płatność w ramach PROW 2007-2013, gdyż uwzględnia zrealizowane płatności na podstawie podpisanych umów o wyprzedzające finansowanie (zaliczki). 8 Wartość obrotu w kontekście produktu rolnego w odniesieniu do którego uznana została grupa.

Strona 50

Żródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR


Mapa II - 8 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 142.

Strona 51

OŚ 2: POPRAWA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I OBSZARÓW WIEJSKICH

DZIAŁANIE: 211, 212 WSPIERANIE GOSPODAROWANIA NA OBSZARACH GÓRSKICH

I INNYCH OBSZARACH O NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH GOSPODAROWANIA

(ONW)



(EFRROW)



2 448 750 000 1 959 000 000 79,22 78,71

W ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. zostało przeprowadzonych sześć naborów

wniosków o przyznanie płatności ONW. Łącznie w ramach sześciu naborów złożono 4 456 068

wniosków (średnio rocznie blisko 750 tys.) i wydano 4 289 959 decyzji w sprawie przyznania

płatności ONW na ogólną kwotę 7 854 152 794,69 zł, co stanowi 79,22% limitu

przeznaczonego na realizację działania.


0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000

700 000

800 000

900 000

1 000 000

Wnioski złożone nowe Wydane decyzje

Wykres II-6 Liczba złożonych wniosków oraz wydanych decyzji w ramach działania 211.212, w podziale na województwa, dane od początku okresu programowania

Strona 52

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach wydanych decyzji w sprawie przyznania płatności ONW dla wniosków złożonych w kampanii 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 oraz 2012 wsparciem objęto 864 6909 gospodarstw rolnych znajdujących się na gruntach wyznaczonych jako obszary ONW. Wartość ta w 115,29% realizuje założenia przyjęte w Programie. Na wysokość wskaźnika dotyczącego liczby gospodarstw, którym udzielono wsparcia ma wpływ fakt, iż w ramach działania realizowane są płatności dla rolników, którzy przejęli w posiadanie gospodarstwa, co powoduje, że w kolejnych latach realizacji PROW 2007-2013 następuje wymiana części beneficjentów. W związku z powyższym następuje wzrost skumulowanej liczby beneficjentów. Należy natomiast zauważyć, że w kolejnych latach realizacji PROW zmniejszyła się liczba beneficjentów.

Na podstawie wydanych decyzji w sprawie przyznania płatności ONW pomoc finansowa została skierowana głównie (86,71%) do gospodarstw położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania typu nizinnego (strefy nizinnej I i II). 9,15% zrealizowanego wsparcia finansowego w ramach działania trafiło do gospodarstw zakwalifikowanych do obszarów ze specyficznymi naturalnymi utrudnieniami. Pozostałe 4,14% zrealizowanej kwoty płatności przekazano gospodarstwom znajdującym się na gruntach wyznaczonych jako ONW typu górskiego.

Spośród wszystkich gospodarstw, które otrzymały wsparcie w ramach działania, 21,54% (186 294) znajduje się na obszarach Natura 2000.

Największą grupę beneficjentów działania (98,20%) stanowią gospodarstwa o powierzchni poniżej 50 ha. Ich powierzchnia stanowi 79,07% ogólnego areału użytków rolnych wspieranych w ramach działania. Średnia kwota wsparcia na gospodarstwo dla wszystkich typów powierzchni zakwalifikowanych do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania wyniosła 8 972,27 zł, natomiast na hektar powierzchni użytków rolnych – 187,90 zł. Wsparciem w ramach działania objętych zostało 8 149 732,42 ha użytków rolnych co w 89,28% realizuje zakładaną wartość wskaźnika powierzchni objętej wsparciem.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)” do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła łącznie 7 758 233 567,41 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 1 338 535 346,31 zł.

9 Liczba unikalnych beneficjentów w działaniu dla kampanii 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 oraz 2012. W ogólnej liczbie niepowtarzających się beneficjentów uwzględniono producentów rolnych, którzy przynajmniej raz w ramach kampanii 2007-2012 uzyskali decyzję w sprawie przyznania płatności ONW.

Strona 53


Mapa II - 9 Rozkład przestrzenny wspieranych gospodarstw w ramach działania 211,212 (ONW).

Strona 54

DZIAŁANIE: 214 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY (PŁATNOŚCI

ROLNOŚRODOWISKOWE)



(EFRROW)



2 314 861 111 1 853 000 000 93,31* 54,65

* % środków zakontraktowanych wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

W ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. zostało przeprowadzonych pięć naborów wniosków o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej, podczas których składane były wnioski o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej (tzw. wnioski nowe) i kolejnych płatności rolnośrodowiskowych (tzw. wnioski kontynuacyjne). Wnioski o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej można było składać w 2008, 2009, 2010, 2011 i 2012 r. Od 2010 r. wnioski o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej są składane jako deklaracja pakietów rolnośrodowiskowych razem z wnioskiem o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Łącznie w ramach PROW 2007-2013 złożono 329 406 wniosków na kwotę 3 960 081 010,12 zł10, w tym:

123 775 wniosków nowych na kwotę 1 533 703 375,92 zł,

205 631 wniosków kontynuacyjnych na kwotę 2 426 377 634,20 zł.

Złożono też 269 524 wnioski kontynuacyjne w ramach PROW 2004-2006 na kwotę 2 658 914 344,35 zł, które przeszły w ciężar budżetu PROW 2007-2013. Z dniem 29 lutego 2012 r. ARiMR zakończyła realizację działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt” w ramach PROW 2004-2006 (2011 r. był ostatnim, w którym rolnicy mogli składać wnioski kontynuacyjne w ramach tego działania).

Dla złożonych wniosków w ramach PROW 2007-2013 wydano 279 531 decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową na ogólną kwotę 2 972 604 510,39 zł. Ponadto dla wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006 wydano 262 052 decyzje przyznające płatność rolnośrodowiskową na ogólną kwotę 2 632 860 948,80 zł. Łączna kwota wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową dla złożonych wniosków w ramach PROW 2007-2013 oraz wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006 wyniosła 5 605 465 459,19 zł.

10 Kwota wniosków nowych i kontynuacyjnych o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej wynika ze złożonych deklaracji pakietów rolnośrodowiskowych w

ramach poszczególnych kampanii.

Strona 55


Na podstawie wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową w ramach PROW 2007-2013, do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 2 533 535 266,12 zł dla 106 914 gospodarstw (30,29% wartości docelowej wskaźnika). Łącznie wsparciem objęta została:

Na podstawie wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową w ramach PROW 2007-2013, do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 2 533 535 266,12 zł dla 106 914 gospodarstw (30,29% wartości docelowej wskaźnika). Łącznie wsparciem objęta została:

powierzchnia wynosząca 2 645 916,03 ha użytków rolnych (127,15% wartości docelowej), podczas gdy wielkość fizycznego obszaru objętego wsparciem rolnośrodowiskowym11 wyniosła 2 048 430,28 ha, co stanowi 136,56% zakładanej wartości docelowej,

średnioroczna liczba zwierząt w gospodarstwach - 48 016,11 sztuk fizycznych (18 375,15 DJPUE).

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach:

pakietu 1 Rolnictwo zrównoważone - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 532 048 613,70 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 854 940,05 ha, co stanowi

11 Bez sumowania powierzchni objętej jednoczesnym wsparciem w ramach niewykluczających się pakietów.

0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

14 000

16 000

18 000

Wnioski nowe Wydane decyzje

Wykres II – 7 Liczba złożonych wniosków nowych oraz wydanych decyzji

w ramach działania 214 w podziale na województwa.

Strona 56

569,96% wartości docelowej wskaźnika, dla 26 340 gospodarstw, co stanowi 439,00% wartości docelowej,

pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 725 049 591,28 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 692 882,86 ha, co stanowi 138,58% wartości docelowej wskaźnika, dla 23 395 gospodarstw, co stanowi 93,58% wartości docelowej. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 2.2 Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) - 36,58% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 3 Ekstensywne trwałe użytki zielone - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 345 218 210,70 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 269 399,67 ha trwałych użytków zielonych, co stanowi 141,79% wartości docelowej wskaźnika, dla 43 776 gospodarstw,

pakietu 4 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 129 659 608,97 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 80 975,10 ha trwałych użytków zielonych, co stanowi 36,81% wartości docelowej wskaźnika, dla 7 240 gospodarstw. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 4.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków - 89,40% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 5 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 206 657 436,28 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 93 761,34 ha trwałych użytków zielonych, co stanowi 24,80% wartości docelowej wskaźnika, dla 5 398 gospodarstw, co stanowi 3,53% wartości docelowej. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków - 89,35% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 6 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 20 866 391,81 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 28 367,73 ha, co stanowi 218,21% wartości docelowej wskaźnika, dla 3 674 gospodarstw. Ponadto w ramach pakietu 6 wskaźnik liczby wariantów realizowanych przez beneficjentów został osiągnięty na poziomie 6,62%. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych - 65,36% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 7 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 72 450 717,38 zł. Liczba wspieranych gospodarstw wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 2 868. Jednocześnie wskaźnik liczby wariantów realizowanych przez beneficjentów w ramach pakietu 7 został osiągnięty na poziomie 27,41%. Wielkość populacji poszczególnych gatunków i ras zwierząt gospodarskich

Strona 57

objętych wsparciem w ramach pakietu 7 wynosi 48 016,11 sztuk fizycznych (średniorocznie), co stanowi 52,22% wartości docelowej wskaźnika. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec - 36,96% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 8 Ochrona gleb i wód - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 500 524 233,97 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 625 369,38 ha, co stanowi 62,54% wartości docelowej wskaźnika, dla 52 978 gospodarstw, co stanowi 52,98% wartości docelowej. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 8.3. Międzyplon ścierniskowy - 61,36% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 9 Strefy buforowe - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 1 060 462,03 zł. Liczba wspieranych gospodarstw wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 155, co stanowi 77,50% wartości docelowej. Długość stref buforowych wyniosła 489 449 mb, przez co wskaźnik długości stref buforowych objętych wsparciem w ramach pakietu 9 został zrealizowany w 75,30%. W ramach pakietu najwięcej środków wypłacono dla wariantu 9.2. Utrzymanie 5-metrowych stref buforowych - 62,13% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu.

Ponadto na podstawie wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową w ramach PROW 2004-2006, które przeszły w ciężar budżetu PROW 2007-2013 (EFRROW), do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano dla 71 500 beneficjentów (71 488 gospodarstw) płatności na kwotę 2 634 458 647,72 zł. Łącznie wsparciem objęta została:

powierzchnia wynosząca 1 400 334,49 ha użytków rolnych, podczas gdy wielkość fizycznego obszaru objętego wsparciem rolnośrodowiskowym12 wyniosła 1 102 789,31 ha,

średnioroczna liczba zwierząt w gospodarstwach - 23 494,81 sztuk fizycznych.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe) do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła łącznie 5 167 993 913,84 zł, w tym 2 533 535 266,12 zł dla 97 208 beneficjentów w ramach zobowiązań PROW 2007-2013 oraz 2 634 458 647,72 zł dla 71 500 beneficjentów w ramach PROW 2004-2006. W 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 1 092 158 207,66 zł, z czego 68 852 938,24 zł w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006.

12 Bez sumowania powierzchni objętej jednoczesnym wsparciem w ramach niewykluczających się pakietów.

Strona 58



3 911 gosp. 116 332,2 ha

5798 gosp. 215 375,8 ha

8 997 gosp. 223 807,4 ha

13689 gosp. 178 989,7 ha

3173 gosp. 100 532,4 ha 4 527 gosp.

51 128,97 ha

5 359 gosp. 38 614,05 ha

8 798 gosp. 129 214,3 ha

2 331 gosp. 84027,84 ha

7 568 gosp. 80 680,74 ha

10659 gosp. 153428,8 ha

6 897gosp. 174 168 ha

7 085 gosp. 57 413,3 ha

1 489 gosp. 23 792,32 ha

7 100 gosp. 209 612,7 ha

9 533 gosp. 211 311,,8 ha

Mapa II-10 Rozkład przestrzenny wspieranych gospodarstw w ramach działania 214.

Strona 59

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 214 „Program rolnośrodowiskowy”

Pani Władysława Gil w latach 2005-2011 realizowała zobowiązanie rolnośrodowiskowe w ramach PROW 2004-2006 w ramach pakietów P01 – Utrzymanie łąk ekstensywnych oraz S02 – Rolnictwo ekologiczne (uprawy rolnicze i trwałe użytki zielone). W 2012 roku podjęła nowe zobowiązanie rolnośrodowiskowe w ramach PROW 2007-2013 realizując warianty 2.1 Rolnictwo ekologiczne – uprawy rolnicze; 3.1.2 Ekstensywne trwałe użytki zielone; 5.1 Ochrona siedlisk lęgowych ptaków oraz 5.7 Półnaturalne łąki świeże – pakiety 3 i 5 realizowane na obszarach Natura 2000. Na trwałych użytkach zielonych zgłaszanych do w/w wariantów rolnik musi ograniczyć stosowanie nawożenia i środków ochrony roślin. Nie może zmieniać struktury powierzchni trwałego użytku zielonego a przez zachowanie ekstensywnych metod gospodarowania na łąkach zapewnia utrzymanie składu gatunkowego łąki, a więc przetrwanie różnorodności biologicznej tych siedlisk.

Ekologiczna uprawa orkiszu oraz ochrona trwałych użytków zielonych prowadzona jest w okolicach maleńkiej wsi Radzimowice. W gospodarstwie agroturystycznym, które promuje ekologię oraz zdrowe odżywianie z wykorzystaniem orkiszu oraz korzennych czy ziołowych przypraw. Gospodarstwo posiada własny młyn z magazynem, przetwórnię orkiszu oraz piec chlebowy opalany drewnem. Pozyskiwana mąka orkiszowa biała oraz razowa wykorzystywana jest m.in. do wypieku chleba, ciast, ciasteczek, kaszy, otrębów czy makaronu. Produkty wykorzystywane są na użytek własny i gości gospodarstwa agroturystycznego oraz do sprzedaży. Właścicielka planuje dalsze inwestycje związane z rozwojem działalności edukacyjnej.

Gospodarstwo zajęło pierwsze miejsce w wojewódzkiej edycji konkursu „Zielone Lato-najlepiej zorganizowane gospodarstwo agroturystyczne” w roku 2011 oraz otrzymało w kolejnym roku wyróżnienie w XVIII edycji ogólnopolskiego konkursu „Rolnik - Farmer Roku” za działalność na rzecz promowania rolnictwa ekologicznego.

Województwo: Dolnośląskie

Gmina: Bolków

Wartość całkowita operacji: 49 638,10 PLN

Wysokość

dofinansowania

w ramach EFRROW:

39 710,48 PLN

Strona 60

Strona 61

DZIAŁANIE: 221, 223 ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE

GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE



(EFRROW)



443 501 520 354 801 216 59,8* 36,40

* % środków zakontraktowanych wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

Nabory wniosków o przyznanie pomocy na zalesianie w ramach działania prowadzone były w latach 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 oraz 2012 przy czym w 2007 r. tylko w zakresie I schematu Zalesianie gruntów rolnych. W trakcie naborów składane były wnioski o przyznanie pomocy na zalesianie (tzw. wnioski nowe) i wnioski o wypłatę pomocy na zalesianie (tzw. wnioski kontynuacyjne).

Łącznie w ramach PROW 2007-2013 do dnia 31 grudnia 2012 r. złożono:

17 778 wniosków nowych na kwotę 351 142 203,87 zł,

21 813 wniosków kontynuacyjnych na kwotę 134 368 279,80 zł.

Jednocześnie do końca okresu sprawozdawczego złożono 43 289 wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006 na kwotę 310 590 387,10 zł, które przeszły w ciężar budżetu PROW 2007-2013 (EFRROW).

Ogółem dla wniosków nowych wydano 11 084 decyzje przyznające pomoc na zalesianie na kwotę 231 529 098,29 zł. Różnica pomiędzy liczbą złożonych wniosków a liczbą wydanych decyzji wiąże się ze specyfiką wdrażania działania – formalne wydanie decyzji o przyznaniu płatności wydawane jest po dokonaniu przez beneficjenta zalesienia , co może nastapic nawet rok po złożeniu wniosku o pomoc. W każdym naborze wniosków o przyznanie pomocy na zalesianie w co najmniej 70% przypadków zalesienia dokonuje się w terminie wiosennym.

Strona 62


Schemat I - zalesianie gruntów rolnych

W ramach schematu I do dnia 31 grudnia 2012 r. zostało uruchomionych sześć naborów wniosków o przyznanie pomocy na zalesianie. Łącznie do końca okresu sprawozdawczego wpłynęły 35 142 wnioski na kwotę 466 756 257,32 zł, w tym:

15 615 wniosków nowych na kwotę 338 184 639,22 zł13,

19 527 wniosków kontynuacyjnych na kwotę 128 571 618,10 zł14.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach schematu I dla wniosków nowych wydano 9 885 decyzji15 przyznających pomoc na zalesianie. Na podstawie wydanych decyzji oraz wniosków kontynuacyjnych zrealizowano płatności w kwocie 335 513 550,01 zł dla 6 651 beneficjentów (33,66% wartości docelowej wskaźnika).

Wydane decyzje przyznające pomoc dotyczyły zalesienia gruntów rolnych na powierzchni 25 295,63 ha, w wyniku którego powstały uprawy leśne:

13 Kwota wniosków nowych o o przyznanie pomocy na zalesianie dotyczy pierwszego roku i jest wartością szacunkową wyliczaną na podstawie deklarowanych

powierzchni w ramach wsparcia na zalesienie, premii pielęgnacyjnej oraz premii zalesieniowej. 14 Kwota wniosków kontynuacyjnych o wypłatę pomocy na zalesianie dotyczy drugiego roku i kolejnych lat i jest wartością szacunkową wyliczaną na podstawie

powierzchni wynikającej z decyzji pierwszorocznej w ramach premii pielęgnacyjnej oraz premii zalesieniowej. 15 Decyzje dotyczą nowych wniosków. Dla wniosków kontynuacyjnych w działaniu nie są wydawane decyzje.

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

4 500

5 000

Wnioski nowe Wydane decyzje

Wykres II – 8 Liczba złożonych wniosków nowych oraz wydanych decyzji w ramach

działania 221,223 w podzile na województwa.

Strona 63

drzew iglastych (sadzonki drzew igłastych pokrywają ponad 75% zalesionej powierzchni) – 26%,

drzew liściastych (sadzonki drzew liściastych pokrywają ponad 75% zalesionej powierzchni) – 13%,

mieszane – 61%.

Spośród ogólnej powierzchni zalesionych gruntów rolnych wynoszącej 25 295,63 ha, 18 520,62 ha (73%) znajduje się na obszarach wyznaczonych jako ONW.

Prawie 99% beneficjentów uczestniczących w schemacie I stanowiły osoby fizyczne, z czego mężczyźni stanowili 70% beneficjentów schematu.

Schemat II - zalesianie gruntów innych niż rolne

W ramach schematu II do dnia 31 grudnia 2012 r. zostało przeprowadzonych pięć naborów wniosków o przyznanie pomocy na zalesianie. Łącznie wpłynęło 4 449 wniosków na kwotę 18 754 226,35 zł, w tym:

2 163 wnioski nowe na kwotę 12 957 564,65 zł16

2 286 wniosków kontynuacyjnych na kwotę 5 796 661,70 zł17.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach schematu II wydano 1 199 decyzji18 przyznających pomoc na zalesianie. Na podstawie wydanych decyzji oraz wniosków kontynuacyjnych zrealizowano płatności w kwocie 12 782 764,81 zł dla 943 beneficjentów (7,16% wartości docelowej wskaźnika).

Wydane decyzje przyznające pomoc dotyczyły zalesienia gruntów innych niż rolne na powierzchni 2 056,58 ha, w wyniku którego powstały uprawy leśne:

drzew iglastych (przewaga gatunków drzew iglastych – powyżej 75% powierzchni) – 27%,

drzew liściastych (przewaga gatunków drzew liściastych – powyżej 75% powierzchni) – 43%,

mieszane – 30%.

Spośród ogólnej powierzchni zalesionych gruntów innych niż rolne , wynoszącej 2 056,58 ha, 1 689,18 ha (82%) znajduje się na obszarach wyznaczonych jako ONW.

Ponad 98% beneficjentów uczestniczących w schemacie II stanowiły osoby fizyczne, z czego mężczyźni stanowili 71% wszystkich beneficjentów schematu.

16 Kwota wniosków nowych o o przyznanie pomocy na zalesianie dotyczy pierwszego roku i jest wartością szacunkową wyliczaną

na podstawie deklarowanych powierzchni w ramach wsparcia na zalesienie oraz premii pielęgnacyjnej. 17 Kwota wniosków kontynuacyjnych o wypłatę pomocy na zalesianie dotyczy drugiego roku i kolejnych lat i jest wartością

szacunkową wyliczaną na podstawie powierzchni wynikającej z decyzji pierwszorocznej w ramach premii pielęgnacyjnej. 18 Decyzje dotyczą nowych wniosków. Dla wniosków kontynuacyjnych w działaniu nie są wydawane decyzje.

Strona 64

Ogółem w ramach działania (schemat I oraz II) zalesiono powierzchnię 27 352,21 ha, co stanowi 28,19% wartości docelowej. Średnia powierzchnia zalesienia na mocy wydanej decyzji wynosi 2,56 ha w przypadku schematu I oraz 1,72 ha w przypadku schematu II.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne” do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła łącznie 642 734 958,36 zł, w tym 348 296 314,82 zł, dla 7 423 beneficjentów w ramach PROW 2007-2013 oraz 294 438 643,54 zł dla 7 924 beneficjentów w ramach zobowiązań 2004-2006. W 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 142 870 735,89 zł, z czego 50 893 860,56 zł w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006.

Strona 65

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ARiMR

Mapa II -11 Rozkład przestrzenny powierzchni zalesionej w ramach Schematu I (grunty

rolne).

Strona 66

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ARiMR

Mapa II -12 Rozkład przestrzenny powierzchni zalesionej w ramach Schematu II (grunty inne niż rolne).

Strona 67

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 221,223 „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”

Na terenie Przemkowskiego Parku Krajobrazowego znajdują się liczne stanowiska roślin, ważne z punktu widzenia ochrony przyrody. Teren ten od wschodu i północy graniczy z doliną rzeki Szprotawy, a od południa z doliną Czarnej Wody. Niegdyś doliny te porastały lasy łęgowe i olsy. Większość lasów doliny rzeki Szprotawy i Czarnej Wody została przekształcona na pastwiska i łąki. Realizowana operacja polegająca na zalesieniu działki o powierzchni ponad 16 ha, zlokalizowanej na obszarze PPK i w bezpośrednim sąsiedztwie obszaru Natura 2000 (OSO), wpłynęła na przywrócenie części obszaru pierwotnego sposobu użytkowania. Zalesienie zostało wykonane przy zachowaniu wymogów środowiskowych w uzgodnieniu z właściwymi organami ochrony środowiska. Operacja wpłynęła na zmniejszenie fragmentacji kompleksów leśnych występujących w obszarze PPK.

Bezsprzeczną korzyścią wynikającą z przeprowadzenia operacji jest podniesienie wartości ekonomicznej gruntów, które przed zalesieniem oznaczone były jako grunty rolne V i VI klasy.

Z przeprowadzonej oceny udatności uprawy wynika, iż uprawa założona została prawidłowo, dostosowana jest do panujących warunków klimatyczno-glebowych i jest uprawą udaną. Na bardzo wysoką ocenę uprawy składa się wysoki stopień pokrycia powierzchni (90%) i duża przydatność hodowlana (pojedyncze wypady do 10%).

Wykonane zalesienie jest integralną częścią innych przedsięwzięć podejmowanych w gospodarstwie, a służących zrównoważonemu rozwojowi opartemu na poszanowaniu środowiska. W gospodarstwie wytyczono i oznaczono ściezki edukacyjne. O stosowaniu dywersyfikacji działań świadczy realizacja programu rolnośrodowiskowego (warianty 2.2, 3.1.2, 4.1, 5.1), a także udział w działaniu Modernizacja gospodarstw rolnych.

Województwo: Dolnośląskie

Gmina: Przemków


Wysokość dofinansowania:

w tym EFRROW:

260 750,30 PLN

208 600,24 P LN

Strona 68

Strona 69

DZIAŁANIE: 226 ODTWARZANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI LEŚNEJ ZNISZCZONEGO

PRZEZ KATASTROFY ORAZ WPROWADZANIE INSTRUMENTÓW ZAPOBIEGAWCZYCH



(EFRROW)



130 000 000 104 000 000 88,22 29,92

W ramach działania 226 do dnia 31 grudnia 2012 r. zostały przeprowadzone trzy nabory wniosków o przyznanie pomocy finansowej w 2009, 2010 oraz w 2012 r. Łącznie w ramach tych naborów wpłynęły 392 wnioski na kwotę 738 642 020,30 zł, co stanowi 137,93% limitu środków przeznaczonych na realizację działania.

Na dzień 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych” zostały podpisane 294 umowy (31,68% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) na łączną kwotę 472 402 802,00 zł, w tym:

119 umów w ramach schematu I - Działania odtwarzające,

159 umów w ramach schematu II - Działania zapobiegawcze,

16 umów dotyczących realizacji inwestycji związanych ze schematem I i II (łącznie).


0

10

20

30

40

50

60

70

Wnioski złożone nowe Wydane decyzje

Wykres II – 9 Liczba złożonych wniosków oraz zawartych umów w ramach działania 226

na województwa.

Strona 70


Mapa II -13 Rozkład przestrzenny zawartych umów w ramach działania 226 Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej...

Strona 71

Całkowita wartość inwestycji związanych z realizacją umów podpisanych do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniesie 714 923 191,00 zł i dotyczy:

odtworzenia lasów na powierzchni 44 009,19 ha, co stanowi 29,62% zakładanej wartości docelowej wskaźnika, w tym lasów zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych i klęsk żywiołowych na powierzchni 38 456,31 ha i lasów zniszczonych w wyniku pożarów na powierzchni 5 552,88 ha,

działań zapobiegawczych, związanych z przeciwdziałaniem zagrożeniu pożarowemu w lasach o powierzchni 346 706,80 ha, co stanowi 6,44% zakładanej wartości docelowej wskaźnika.

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 119 operacji, dla których kwota udzielonej pomocy (wartość wydatków refundowanych) wyniosła 128 194 709,00 zł i stanowiła 79,31% wartości zrealizowanych operacji. Operacje te związane były z realizacją 243 różnych przedsięwzięć19, które dotyczyły:

budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją dróg leśnych – 83 projekty,

odnowienia powierzchni leśnych i przebudowy drzewostanów – 29 projektów,

pielęgnacji upraw, młodników i drzewostanów; działań mających na celu ochronę lasu przed szkodliwymi czynnikami biotycznymi – po 28 projektów,

przygotowania gleby pod odnowienia, przebudowy, poprawki i uzupełnienia – 26 operacji,

wykonania melioracji agrotechnicznych; wykonania poprawek i uzupełnień w uprawach leśnych – po 18 operacji,

budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją budowli oraz obiektów małej architektury – 13 operacji.

W związku z zakończonymi do 31 grudnia 2012 r. 119 operacjami:

odtworzono lub zagospodarowano lasy na powierzchni - 4 432,99 ha,

wybudowano lub zmodernizowano dojazdy (drogi) pożarowe o długości - 505,24 km,

zmodernizowano drogi leśne o długości - 58,94 km,

wybudowano, przebudowano lub wyremontowano budowle oraz obiekty małej architektury - 2 sztuki,

unowocześniono infrastrukturę techniczną w 2 punktach obserwacyjnych,

wybudowano 2 zbiorniki do celów gaśniczych.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych” zrealizowano płatności dla 113 beneficjentów w kwocie 162 296 940,00 zł. Kwota zrealizowanych płatności dotyczyła 142 operacji. W 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 111 096 088 zł.

19 W ramach pojedynczej operacji (umowy) może być realizowanych kilka różnych przedsięwzięć tj. różnych rodzajów inwestycji.

Strona 72

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 226 „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych”

Wzmocnienie systemu ochrony przeciwpożarowej poprzez modernizację i integrację systemu monitoringu terenów leśnych za pomocą kamer dalekiego zasięgu w Leśnictwach Zieleniec, Kamionna i Miednik w Nadleśnictwie Łochów.

W ramach realizacji operacji Beneficjent dokonał modernizacji systemu obserwacji przeciwpożarowej poprzez zakup systemu obserwacji przeciwpożarowej, dzięki zastosowaniu monitoringu terenów leśnych wzmocniony został system ochrony przeciwpożarowej Zainstalowanie kamer na wieżach obserwacyjnych pozwala na zintegrowanie systemu obserwacji terenów leśnych, w tym także lasów niepaństwowych. Zmodernizowana sieć obserwacji umożliwia szybsze i dokładniejsze zlokalizowanie miejsca powstania pożaru. Głównym efektem ekologicznym zadania jest sprawniejsze przeprowadzenie akcji ratowniczo-gaśniczej oraz szybsze ugaszenie pożaru.

Województwo: mazowieckie

Gmina: Łochów

Wartość całkowita operacji: 113 160 PLN


w tym EFRROW:

90 600 PLN

72 480 PLN

Strona 73

OŚ 3: JAKOŚĆ ŻYCIA NA OBSZARACH WIEJSKICH I RÓŻNICOWANIE GOSPODARKI

WIEJSKIEJ

DZIAŁANIE: 311 RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ



(EFRROW)



345 580 000 259 185 000 87,27 57,17

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania 9 119 beneficjentów zrealizowało 9 363 operacje (60,7% zakładanej wartości docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 802 834 795,94 zł. Średnia wartość pomocy wyniosła 85 745 zł /na operację. W łącznej liczbie beneficjentów działania 24% stanowiły kobiety.

Zrealizowane operacje dotyczyły najczęściej:

usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 6 203 operacje (66,3%),

usług dla ludności – 1 027 operacji (11,0%),

usług turystycznych oraz usług związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem

– 715 operacji (7,6%),

realizacji robót i usług budowlanych lub instalacyjnych – 706 operacji (7,5%),

sprzedaży hurtowej – 178 operacji (1,9%),

sprzedaży detalicznej – 157 operacji (1,7%),

rzemiosła i rękodzielnictwa – 122 operacje (1,3%).

Na podstawie ankiet monitorujących20 badany jest wzrost łącznej wysokości dochodu brutto z prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwach objętych pomocą. Dane z 2 712 ankiet przekazanych do końca 2012 r. wskazują, że łączny wzrost wysokości dochodu brutto z prowadzonej działalności wyniósł blisko 98 mln zł.

Ponadto, według danych z ankiet monitorujących, beneficjenci działania utworzyli 3 447 pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich, w tym 2 861 stałych oraz 586 sezonowych.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Różnicowanie (…)” zatwierdzono do realizacji 14 120 operacji na łączną kwotę 1 242 157 646,69 zł, co stanowi ponad 87% limitu przeznaczonego na realizację działania.

20 Wypełniony formularz ankiety monitorującej beneficjenci działania składają w terminie: - do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób

fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym

otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 74

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła łącznie 816 564 369,15 zł, w tym w 2012 r. wypłacono 261 207 262 zł.



Mapa II -14 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 311.

Strona 75

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”

Uzyskanie dodatkowego źródła dochodu poprzez budowę punktu sprzedaży i rozpoczęcie sprzedaży detalicznej i hurtowej sprzętu pszczelarskiego. Beneficjentka działania, prowadząca wielopokoleniowe gospodarstwo rodzinne, poszukując dodatkowego źródła dochodu, postanowiła podjąć pozarolniczą działalność. W związku z tym, że na terenie województwa warmińsko-mazurskiego działa wiele gospodarstw trudniących się działalnością pszczelarską, Pani Agnieszka otworzyła hurtownię sprzętu pszczelarskiego. Beneficjentka w ramach operacji zrealizowała inwestycję polegającą na budowie budynku usługowo - gospodarczego wraz z instalacjami, w którym zlokalizowano hurtownię sprzętu pszczelarskiego. Hurtownia zaopatruje koła pszczelarzy, sklepy oraz osoby indywidualne z całego regionu. Dodatkowo w hurtowni można również zakupić certyfikowane, wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych, prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, miody z Gospodarstwa Pasiecznego Bartnik Mazurski.

Województwo: warmińsko-mazurskie

Gmina: Kętrzyn

Wartość całkowita operacji: 403 440 PLN


w tym EFRROW:

100 000 PLN

75 000 PLN

Strona 76

DZIAŁANIE: 312 TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW



(EFRROW)



1 023 583 600 767 687 700 44,60 17,89

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania zrealizowano 4 369 operacji, dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 690 367 057,81 zł. Całkowita wartość zrealizowanych inwestycji wyniosła 1 857 290 930,48 zł. Średnia wartość pomocy wyniosła 158 014 zł /na operację. Informacje przekazywane przez beneficjentów wraz z wnioskiem o płatność ostateczną wskazują, że do końca 2012 r. w ramach zrealizowanych operacji stworzono 8,4 tys. nowych miejsc pracy tj. liczba nowych etatów utworzonych bezpośrednio w wyniku zrealizowanych operacji. Spośród beneficjentów - osób fizycznych, 26% stanowiły kobiety.

Nowoutworzone mikroprzedsiębiorstwa stanowią 22% łącznej liczby mikroprzedsiębiorstw objętych pomocą w ramach działania, pozostałe operacje dotyczyły rozwoju już istniejących firm. Na podstawie ankiet monitorujących21 badany jest wzrost łącznej wartości dodanej brutto ze wspieranej działalności w przedsiębiorstwach objętych pomocą. Dane z 754 ankiet przekazanych do końca 2012 r. wskazują, że łączny wzrost łącznej wartości dodanej brutto z prowadzonej działalności wyniósł ponad 361 mln zł.

Udzielone w ramach działania wsparcie dotyczyło najczęściej prowadzenia następujących rodzajów działalności:

usługi dla ludności – 1 187 zrealizowanych operacji,

roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne – 1 094,

usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 710,

sprzedaż detaliczna – 284,

sprzedaż hurtowa – 283,

rzemiosło lub rękodzielnictwo – 230.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” zatwierdzono do realizacji 10 351 operacji na łączną kwotę 1 874 778 919,96 zł, co stanowi 44,6% limitu przeznaczonego na realizację działania.

21 Wypełniony formularz ankiety monitorującej beneficjenci działania składają w terminie: - do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób

fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym

otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 77

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła łącznie 760 209 857,38 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 386 395 965,51 zł.


Mapa II -15 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 312.

Strona 78

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 312 „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”

Podniesienie konkurencyjności i zwiększenie zatrudnienia w firmie Przedsiębiorca prowadził działalność w zakresie nauki języka angielskiego i ubezpieczeń. Jego celem było utworzenie przedszkola. W ramach inwestycji wspartej ze środków programu przeprowadzono remont niezbędnych pomieszczeń, zakupiono wyposażenie i pomoce edukacyjne oraz przygotowano plac zabaw dla dzieci. Przedszkole ma profil językowo – artystyczny, kadrę stanowią nauczyciele anglojęzyczni. Z przedszkola mogą korzystać dzieci w wieku od 18 miesięcy do 6 lat, zajęcia prowadzone są w podziale na odpowiednie grupy wiekowe. Czas pracy przedszkola jest dostosowany do potrzeb rodziców, a zajęcia mogą odbywać się także w dni wolne od pracy. Efektem realizacji projektowo jest powstanie nowoczesnej placówki oferującej usługi oświatowe i opiekuńcze. Jednocześnie utworzone zostały nowe miejsca pracy dla kadry pedagogicznej i personelu wspierającego.

Województwo: Małopolskie

Gmina: Świątniki Górne



w tym EFRROW:

80 851 PLN

60 638,25 PLN

Strona 79

DZIAŁANIE: 321 PODSTAWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ



(EFRROW)



1 609 786 431 1 217 191 740 88,18 45,79

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 1 834 operacje, dla których kwota udzielonej pomocy ze środków EFRROW wynosiła 2 088 842 106,02 zł.

Zdecydowana większość operacji dotyczyła gospodarki wodno-ściekowej (1548 operacji).

Zrealizowano także m.in. 231 operacji z zakresu tworzenia systemu zbioru, segregacji

lub wywozu odpadów komunalnych, a także 51 operacji dotyczących wytwarzania lub

dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych.

Dzięki zrealizowanym operacjom: wybudowano 14,5 tys. km sieci wodociągowej i kanalizacyjnej z wyłączeniem przyłączy (54%

zakładanej wartości docelowej wskaźnika),

wykonano 23,3 tys. sztuk kanalizacji zagrodowych,

wybudowano 182 oczyszczalnie ścieków,

utworzono system zbioru, segregacji i wywozu odpadów komunalnych, który umożliwia

zagospodarowanie 225 tys. ton śmieci,

stworzono możliwość wytwarzania 146 MW energii ze źródeł odnawialnych,

w szczególności z wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy (38,5%

zakładanej wartości docelowej wskaźnika).

W wyniku zrealizowanych operacji z udoskonalonych usług korzysta łącznie 5,42 mln osób, co stanowi 62,8% wartości docelowej wskaźnika. Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania zostało podpisanych 3 386 umów na kwotę środków EFRROW 4 430 673 572 zł. Do 31 grudnia 2012 r. zrealizowano płatności ze środków EFRROW na łączną kwotę 2 319 965 763,99 zł, z czego w 2012 r. na kwotę 1 210 638 088,72 zł.

Strona 80




Strona 81

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 321 „Podstawowe usługi dla

gospodarki i ludności wiejskiej”

Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii poprzez instalację kolektorów

słonecznych na budynkach szkół podstawowych w Łagowie i Piotrowie.

Gmina Łagów zrealizowała inwestycję polegającą na zainstalowaniu kolektorów słonecznych

na budynkach szkół podstawowych w Łagowie i Piotrowie. Projekt obejmował montaż

kolektorów i rozdzielnicy Solarpol, montaż pomp wirowych, dostawę naczynia przeponowego,

montaż układu sterowania elektrycznego zespołem - stacja solarna, a także prace elektryczne

i budowlane. W wyniku realizacji projektu zmniejszono zużycie energii pozyskiwanej ze źródeł

konwencjonalnych poprzez zastosowanie energii słonecznej pozyskiwanej przez system

solarny. Ponadto inwestycja ta wpłynęła na poprawę stanu środowiska naturalnego poprzez

ograniczenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do powietrza. Dodatkowo dzięki

zastosowaniu instalacji solarnej zredukowano koszty związane z przygotowaniem ciepłej wody

użytkowej, co wpłynęło na obniżenie kosztów utrzymania budynków szkół.

Województwo: świętokrzyskie

Gmina: Łagów


Wysokość dofinansowania z

EFRROW:

101 383,00 PLN

Strona 82

DZIAŁANIE: 313, 322, 323 ODNOWA I ROZWÓJ WSI



EFRROW



589 580 000 442 185 000 88,43 59,89

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 4 120 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy ze środków EFRROW wyniosła 1 071 253 899,11 zł.

Pomoc finansowa udzielona została na realizację inwestycji w zakresie:

budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów infrastruktury publicznej

- 2 762 operacje,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki – 766 operacji,

zachowania dziedzictwa kulturowego – 431 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie sportu i rekreacji – 161 operacji.

Do 31 grudnia 2012 r. operacje zrealizowało 2 898 beneficjentów (30% zakładanej wartości

docelowej wskaźnika).

Dominującą grupą beneficjentów działania są gminy (1 875). Ponadto wsparcie zostało

udzielone:

instytucjom kultury, dla których organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego

– 487 beneficjentów,

osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów

o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, innym kościołom i związkom

wyznaniowym o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – 475 beneficjentów,

organizacjom pozarządowym mającym status organizacji pożytku publicznego

– 61 beneficjentów.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in.:

wybudowano, zmodernizowano lub wyposażono:

2,9 tys. budynków pełniących funkcje rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne,

w tym świetlic i domów kultury,

1,8 tys. obiektów sportowych, placów zabaw, miejsc rekreacji,

77 km ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych,

804 obiekty małej architektury,

329 terenów zielonych, parków i innych miejsc wypoczynku;

odnowiono:

375 elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do

rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy wpisanych

do rejestru zabytków,

Strona 83

63 budynki wpisane do rejestru zabytków lub objęte wojewódzką ewidencją zabytków,

użytkowane na cele publiczne,

zagospodarowano 72 zbiorniki i cieki wodne w celu rekreacji lub poprawy estetyki

miejscowości,

ukształtowano 1 288 obszarów sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze

względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach działania zostało podpisanych 5 780 umów na kwotę

środków EFRROW 1 603 672 581,36 zł, co stanowi 88,4% limitu przeznaczonego na realizację

działania.

Kwota zrealizowanych płatności ze środków EFRROW do końca okresu sprawozdawczego

wyniosła łącznie 1 086 481 483,01 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę

376 787 152,39 zł.

Strona 84


Mapa II-17 Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania

313,322,323.

Strona 85

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 313, 322, 323 „Odnowa

i rozwój wsi”.

Utworzenie miejsc aktywnej rekreacji i integracji społecznej poprzez budowę

placów zabaw i boiska wielofunkcyjnego w gminie Brzeźnio.

W ramach zrealizowanej inwestycji w miejscowości Bronisławów wybudowano wielofunkcyjne

boisko o nawierzchni poliuretanowej wyposażone w sprzęt sportowy do gry w piłkę ręczną,

siatkówkę, tenisa oraz koszykówkę. Boisko posiada odwodnienie, wydzielone ciągi

komunikacyjne oraz tereny zielone. Wokół niego wykonano ogrodzenie systemowe wraz

z bramą i furtką.

Dodatkowo w ramach inwestycji wybudowano 12 placów zabaw na terenie Gminy Brzeźnio

w miejscowościach: Dębołęka, Kliczków Mały, Ostrów, Zapole, Pyszków, Gozdy, Krzaki,

Stefanów Ruszkowski, Barczew, Kliczków Wielki, Kliczków Kolonia, Bronisławów. Place zabaw

wyposażono m.in. w zestawy zabawowe dla dzieci, huśtawki, bujaki, przeplotnie, ławki, kosze

na śmieci.

Inwestycja stwarza bardzo dobre warunki dla rozwoju sportu i rekreacji. Obiekt słuzy głównie

dzieciom i młodzieży. Z wybudowanej infrastruktury korzystają również dorośli mieszkańcy

tego obszaru.

Województwo: Łódzkie

Gmina: Brzeźnio


Wartość dofinansowania z

EFRROW:

463 372,94 PLN

Strona 86

Oś 4: LEADER

W roku sprawozdawczym przeprowadzono konkurs na wybór lokalnej grupy działania do

realizacji lokalnej strategii rozwoju w zakresie dodatkowych zadań. W konkursie mogły

uczestniczyć jedynie te LGD, z którymi zostały zawarte umowy o sposobie i realizacji lokalnej

strategii rozwoju (umowy ramowe).

Spośród 154 LGD, które przystąpiły do konkursu, do realizacji dodatkowych zadań w ramach

działań 413 „Wdrażanie LSR” i 431 „Funkcjonowanie LGD(…)” wybrano 72 grupy.

DZIAŁANIE: 413 WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU



(EFRROW)



620 500 000 496 400 000 48,75 23,45

W ramach działania podpisano 18 189 umów na łączną kwotę 1 444 084 187,04 zł, w tym

996 657 918,03 zł ze środków EFRROW, co stanowi blisko 49% wykorzystania limitu

finansowego.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. zrealizowano 10 219 operacji.

MAŁE PROJEKTY

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 7 596 operacji (35,7% zakładanej wartości

docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy (wartość wydatków

refundowanych) wyniosła 118 984 128,84 zł. Średnio na realizację 1 małego projektu

udzielono pomoc w wysokości 15 664 zł.

Zrealizowane operacje dotyczyły::

organizacji imprez kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych – 2 227 operacji,

remontu lub wyposażenia świetlic wiejskich – 1 454,

budowy, odbudowy lub oznakowania małej infrastruktury turystycznej – 993,

kultywowania miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów - 582,

utworzenia lub zmodernizowania bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych,

przygotowania i wydania publikacji – 572.

Strona 87

Dzięki tym operacjom:

wybudowano, odbudowano lub przebudowano:

582 obiekty małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej,

15 niemieszkalnych obiektów budowlanych wykorzystywanych do prowadzenia sprzedaży

produktów lub usług lokalnych;

wyremontowano lub odrestaurowano

219 świetlic wiejskich oraz innych obiektów pełniących ich funkcje,

107 obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub objętych ewidencją zabytków,

45 obiektów małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej;

utworzono 64 miejsca pracy.


Do dnia 31 grudnia 2012 r. w ramach małych projektów zostały podpisane 12 842 umowy.

Kwota zrealizowanych płatności do końca okresu sprawozdawczego wyniosła

119 754 727,09 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 70 399 528,31 zł.

Strona 88


Mapa 18 - Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 413_małe projekty.

Strona 89

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU

DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ”

Do końca okresu sprawozdawczego 374 beneficjentów zrealizowało 382 operacje, dla których

kwota udzielonej pomocy wyniosła 28 138 413,70 zł. Średnio na realizację jednej operacji

udzielono pomoc w wysokości 73 661 zł.

Zrealizowane operacje dotyczyły najczęściej:

usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 223 operacje (58%),

usług dla ludności – 51 operacji (13%),

usług turystycznych oraz usług związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem

– 42 operacje (11%).

W łącznej liczbie beneficjentów 23% stanowiły kobiety.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. zatwierdzono do realizacji 917 operacji.

Kwota zrealizowanych płatności do końca okresu sprawozdawczego wyniosła 29 696 623,73 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 21 747 564,55 zł.

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „TWORZENIE I ROZWÓJ

MIKROPRZEDSIĘBIORSTW”

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 191 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy wyniosła 17 651 114,40 zł. Średnio na realizację jednej operacji udzielono pomoc

w wysokości 92 414 zł.

Udzielone w ramach działania wsparcie dotyczyło najczęściej prowadzenia następujących

rodzajów działalności:

usługi dla ludności – 67 zrealizowanych operacji,

roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne – 39,

usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 33.

Strona 90

Nowoutworzone mikroprzedsiębiorstwa stanowią 25% łącznej liczby mikroprzedsiębiorstw

objętych pomocą w ramach działania, pozostałe operacje dotyczą rozwoju firm już

istniejących.

Do końca 2012 r. w ramach zrealizowanych operacji stworzono 255 nowych miejsc pracy

(liczba nowych etatów utworzonych bezpośrednio w wyniku zrealizowanych operacji, zgodnie

z dokumentami przedstawianymi przez beneficjentów wraz z wnioskiem o płatność

ostateczną).


Do dnia 31 grudnia 2012 r. zatwierdzono do realizacji 513 operacji.

Kwota zrealizowanych płatności do końca okresu sprawozdawczego wyniosła 19 786 648,24 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 12 673 481,84 zł.

Strona 91


Mapa 19 - Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 413_311, 312.

Strona 92

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „ODNOWA I ROZWÓJ WSI”

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 2 050 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy ze środków EFRROW wyniosła 347 990 377,60 zł. Operacje zrealizowało 1 555

różnych beneficjentów (w tym 1 309 gmin).

Pomoc finansowa udzielona została na realizację inwestycji w zakresie:

budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów infrastruktury publicznej

- 1 214 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki – 600 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie sportu i rekreacji – 126 operacji,

zachowania dziedzictwa kulturowego – 110 operacji.

Do 31 grudnia 2012 r. wsparciem objęto 1 555 beneficjentów. Dominującą grupą

beneficjentów działania są gminy (1 309).

W efekcie zrealizowanych operacji m.in.:

wybudowano, zmodernizowano lub wyposażono:

1,3 tys. budynków pełniących funkcje rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne,

w tym świetlic i domów kultury,

ponad tysiąc obiektów sportowych, placów zabaw, miejsc rekreacji,

49 km ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych,

577 obiektów małej architektury,

114 terenów zielonych, parków i innych miejsc wypoczynku;

odnowiono:

78 elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do

rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy

wpisanych do rejestru zabytków,

27 budynków wpisane do rejestru zabytków lub objęte wojewódzką ewidencją

zabytków, użytkowane na cele publiczne,

zagospodarowano 50 zbiorników i cieków wodnych w celu rekreacji lub poprawy estetyki

miejscowości,

ukształtowano 545 obszarów22 sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze

względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. zatwierdzono do realizacji 3 917 operacji.

Kwota zrealizowanych płatności ze środków EFRROW do końca okresu sprawozdawczego wyniosła 352 072 496,45 zł, z czego w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 233 961 673,36 zł.

22 Zmniejszenie wskaźnika w porównaniu do danych na dzień 31 grudnia 2011 r. wynika z korekty przekazanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.

Strona 93


Mapa 20 - Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach działania 413_313

Odnowa i rozwój wsi.

Strona 94

DZIAŁANIE: 421 WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY



(EFRROW)



15 000 000 12 000 000 23,37 7,24

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy”

150 LGD zakończyło realizację 71 operacji, dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła

3 111 244,60 zł.

W ramach ww. operacji:

przygotowano 46 projektów współpracy, w tym 27 projektów współpracy międzyregionalnej

i 19 projektów międzynarodowych,

zrealizowano 25 projektów współpracy (12,5% zakładanej wartości docelowej wskaźnika),

w tym 24 projekty międzyregionalne i 1 projekt międzynarodowy.

Projekty były najczęściej kierowane do następujących grup docelowych:

lokalnych mieszkańców – 13% projektów,

turystów – 11%,

młodzieży – 10%.

Do końca okresu sprawozdawczego zawarto umowy na łączną kwotę 14 327 462,33 zł,

dotyczące przygotowania 55 projektów i realizacji 80 projektów.

Kwota zrealizowanych płatności do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła 4 634 611,33 zł, w tym w 2012 r. zrealizowano płatności na kwotę 3 111 587,47 zł.

Strona 95

DZIAŁANIE: 431 FUNKCJONOWANIE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, NABYWANIE

UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWIZACJA



(EFRROW)



152 000 000 121 600 000 83,61 37,60

Łącznie w ramach działania zatwierdzono do realizacji 997 operacji na łączną kwotę

521 855 026,72 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach operacji zrealizowanych lub będących w trakcie

realizacji wykonano 23 428 zadań z zakresu:

realizacji wydarzeń o charakterze promocyjnym oraz szkoleń lokalnych liderów - 9 660

zadań,

informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR - 9 407 zadań,

szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR - 3 546 zadań,

realizacji badań nad obszarem objętym LSR - 815 zadań.

Do końca okresu sprawozdawczego w szkoleniach dla kadr biorących udział we wdrażaniu LSR

i szkoleniach przeprowadzonych dla potencjalnych beneficjentów w ramach aktywizowania

społeczności lokalnej wzięło udział ponad 124 tys. osób.

Do 31 grudnia 2012 r. lokalne grupy działania udzieliły wsparcia doradczego 45 468

podmiotom w zakresie przygotowania wniosku o przyznania pomocy na realizację operacji w

ramach działania 413 PROW 2007-2013 (114% zakładanej wartości docelowej wskaźnika)23.

Kwota zrealizowanych płatności do dnia 31 grudnia 2012 r. wyniosła 241 402 745,83 zł, z czego w 2012 r. wypłacono 82 881 085,40 zł.

23 Dane dotyczące stanu realizacji tego wskaźnika nie obejmują operacji realizowanych w ramach pierwszego naboru wniosków.

Strona 96

II.3. Windykacja należności

W 2012 r. w ramach PROW 2007-2013 ARiMR prowadziła 75 610 spraw niewindykowanych24

i windykacyjnych, z czego:

61 919 spraw, które zostały zarejestrowane w 2012 r.,

13 691 spraw, które zostały zarejestrowane przed 1 stycznia 2012 r.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. czynnych było 15 855 spraw na ogólną kwotę

21 615 164,69 zł, w tym:

18 966 687,34 – należność główna,

2 623 408,49 – odsetki,

25 068,86 – koszty windykacji.

Sprawy te dotyczyły działań:

112 Ułatwianie startu młodym rolnikom – 37 spraw,

113 Renty strukturalne - 595 spraw,

121 Modernizacja gospodarstw rolnych - 10 spraw,

123 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej - 3 sprawy,

141 Zobowiązań z okresu 2004-2006 dla działania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych

- 315 spraw,

211 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich o niekorzystnych warunkach

gospodarowania - 534 sprawy,

212 Wspieranie gospodarowania na obszarach innych o niekorzystnych warunkach

gospodarowania (ONW) – 12 665 spraw,

214 Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe) – 1 573 sprawy,

221 Zalesianie gruntów rolnych - 92 sprawy,

223 Zalesianie gruntów innych niż rolne - 4 sprawy,

311 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej – 2 sprawy,

312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – 4 sprawy,

413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju – 6 spraw,

431 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja

- 15 spraw.

24 Sprawy niewindykowane to takie należności, w których nie została wydana decyzja o ustaleniu kwoty do zwrotu ze względu na dokonanie wpłaty

przez beneficjenta.

Strona 97

II.4. Zestawienia dotyczące realizacji finansowej Programu

W załącznikach do niniejszego sprawozdania zawarto następujące zestawienia:

Finansowe wykonanie Programu w ramach osi i działań oraz w ramach Pomocy

technicznej do dnia 31 grudnia 2012 r. (załącznik nr 4 do sprawozdania);

Zestawienie wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych poniesionych przez

beneficjentów w ramach osi i działań oraz w ramach Pomocy technicznej do dnia

31 grudnia 2012 r. (załącznik nr 5 do sprawozdania);

Zestawienie wartości płatności zrealizowanych na rzecz beneficjentów

i odpowiadającego im współfinansowania krajowego dla osi i działań oraz w ramach

Pomocy technicznej od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2012 r.

(załącznik nr 6 do sprawozdania).

Strona 98

III. PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE BIEŻĄCEJ OCENY

III.1. SYSTEM USTALONY DLA ZAPEWNIENIA BIEŻĄCEJ OCENY

Zadania związane z oceną bieżącą spoczywają na Instytucji Zarządzającej PROW 2007-2013.

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostką odpowiedzialną za przeprowadzanie ocen

jest Wydział Ewaluacji i Polityki Spójności w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Jednostka prowadzi oceny samodzielnie lub zleca je jednostkom zewnętrznym. W realizację

zadań z zakresu ocen zaangażowana jest powołana w 2009 r. Grupa Zarządzająca Ewaluacją.

Opis systemu oceny oraz zadania Grupy Zarządzającej Ewaluacją zostały szczegółowo opisane

w rocznych sprawozdaniach z realizacji PROW 2007-2013 z poprzednich lat.

III.2. PODJĘTA DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OCENY BIEŻĄCEJ

W 2012 roku, w ramach oceny bieżącej zrealizowane zostały następujące badania tematyczne:

1. „Ocena funkcjonowania Lokalnych Grup Działania realizujących Lokalną Strategię Rozwoju w ramach PROW 2007-2013”

Wykonawca: PSDB sp. z o.o.

Badanie miało na celu ocenę funkcjonowania lokalnych grup działania (LGD) realizujących

lokalne strategie rozwoju w ramach PROW 2007 – 2013. Biorąc pod uwagę zakres badania,

jego koncepcję rozszerzono o cel nadrzędny, którym było usprawnienie działalności LGD w

zakresie wdrażania LSR w obecnym okresie programowania oraz przygotowanie pakietu

rekomendacji zapewniających sprawne wdrażanie podejścia LEADER po 2013 r. Cele te były

realizowane za pośrednictwem dwóch celów szczegółowych:

Ocena jakości i efektywności funkcjonowania LGD.

Ocena wpływu (skuteczności) projektów realizowanych w ramach osi Leader na

realizację celów LSR.

Badanie dotyczyło wdrażania LSR przez LGD od momentu uruchomienia Osi IV PROW 2007 –

2013 do dnia 31 grudnia 2011 r.

Wyniki badań pokazały, że większe LGD (w rozumieniu liczby mieszkańców zamieszkujących

dany teren – przynajmniej powyżej 50 000 osób), dysponujące większym budżetem (powyżej

2 milionów złotych) oraz zwiększające liczbę partnerów są bardziej skuteczne w swoim

funkcjonowaniu, w większym stopniu aktywizują społeczność lokalną i lepiej realizują zasadę

partnerstwa. Zarazem wielkość obszaru w rozumieniu powierzchni nie ma istotnego znaczenia

dla funkcjonowania LGD. W obecnym modelu LGD swoją rolę doradcy w największym stopniu

Strona 99

wypełniają na początkowym etapie projektów (przygotowywania i składania wniosków),

zaznacza się ich obecność także przy rozliczaniu projektów. Najmniej LGD są obecne w trakcie

realizacji – beneficjenci nie czują potrzeby wsparcia na tym etapie.

Część barier utrudniających wdrażanie LSR jest postrzegana tak samo zarówno przez

przedstawicieli LGD, urzędów marszałkowskich, jak urzędów centralnych. Są to przede

wszystkim: rozrośnięta biurokracja i skomplikowane procedury oraz zbyt długi okres

rozpatrywania wniosków. Przedstawiciele LGD wskazali też, że problem stanowi mechanizm

refundacji i brak dostępu do skutecznych i tanich form wcześniejszego finansowania

projektów, konieczność dysponowania wkładem własnym oraz kłopoty z kwalifikowalnością

kosztów (ten ostatni pogląd jest podzielany przez przedstawicieli urzędów centralnych).

Inną ważną barierą podnoszoną przez przedstawicieli LGD jest konkurencja między działaniami

Osi III i IV PROW 2007 - 2013.

Zasady podejścia LEADER są powszechnie akceptowane. W przypadku zasady oddolności

mamy do czynienia z problemami w jej realizacji wynikającymi albo ze słabości lokalnego

kapitału społecznego albo fasadowego podejścia realizowanego przez gminy traktujące

program jako źródło dodatkowych funduszy na realizację zadań własnych (zwłaszcza

w przypadku mniejszych LGD). LGD skupiają się na tworzeniu nowych inicjatyw na swoim

terenie i nowych form współpracy, w mniejszym stopniu na tworzeniu nowych podmiotów,

konsultują szeroko swoje decyzje w gronie partnerów LGD, przeprowadzają ewaluacje

własnych działań i wyciągają z nich wnioski.

W przypadku zasady terytorialności zdecydowanie bardziej istotna jest spójność terenu, na

którym działa LGD, niż jego wielkość.

Zasada partnerstwa lokalnego jest dobrze realizowana – widoczna jest animacyjna rola LGD

przejawiająca się we wzroście liczby partnerów, przede wszystkim z sektora społecznego.

Najsłabszym partnerem i najmniej liczebnym jest sektor gospodarczy.

Integracja międzysektorowa jest ważną zasadą programu, ale pewnym zagrożeniem jest

widoczna dominacja sektora publicznego. Wynika ona z obiektywnej przewagi kompetencyjnej

i finansowej, a także czynników nieformalnych, szczególnie istotnych w małych

społecznościach.

LGD tworzą sieci powiązań zwłaszcza na poziomie regionalnym, ale projekty współpracy

dopiero się rozwijają i są na wczesnym etapie. Poszczególne LGD nie postrzegają się

w kategoriach konkurencyjnych, raczej są gotowe współdziałać i wzajemnie się wspierać.

Najsłabszym elementem zasad programu LEADER jest pojęcie innowacyjności, które nie jest

jasno zdefiniowane i jest różnie rozumiane przez poszczególnych uczestników programu.

Program LEADER ma wymiar edukacyjny dla społeczności lokalnych, które pomału zaczynają

doceniać znaczenie lokalnych strategii rozwoju i konieczność tworzenia ich w sposób

Strona 100

autentycznie oddolny i dostosowany do lokalnych warunków. LGD są świadome błędów

popełnionych w tym zakresie i planują poprawienie LSR w kolejnym okresie programowania.

Sektor gospodarczy w za małym stopniu brał udział w tworzeniu LSR – to może być jedna

z przyczyn dla których jest najmniej zaangażowanym sektorem w LGD.

LEADER ma bardzo duży wpływ na realizację lokalnych projektów – zdecydowana większość z

nich nie zostałaby w ogóle zrealizowana gdyby nie finansowanie z programu, przy czym

relatywnie największą determinację do przeprowadzenia projektu, nawet pomimo

ewentualnego braku dofinansowania z LEADER prezentują beneficjenci małych projektów.

Większość LGD poszukuje źródeł dodatkowego finansowania składając wnioski do innych

funduszy (np. PO KL, Europejska Współpraca Terytorialna, Mechanizmy Finansowe, itp.)

i uzyskując dofinansowanie. Zatem wiele LGD ma już doświadczenie z zasadami wdrażania

innych programów, co jest czynnikiem przygotowującym je do wielofunduszowości. Ponadto

niektóre LGD mają doświadczenia jako lokalny grantodawca, na przykład w ramach programu

„Działaj lokalnie”, co również czyni je gotowymi do przejęcia dodatkowych zadań

i odpowiedzialności w przyszłości.

Podejście LEADER będzie trudne do oceny z uwagi na to, że jego najważniejsze efekty mają

charakter „miękki” i długofalowy i są trudne, a niekiedy wręcz niemożliwe do uchwycenia

w języku wskaźników. Z kolei wydaje się, że efekt mierzony „twardymi” wskaźnikami

liczbowymi może być niezadowalający. Tymczasem największa wartość dodana programu

LEADER tkwi właśnie w efektach społecznych, mentalnych, psychologicznych. Zdecydowana

teza wynikająca z badania, potwierdzona zarówno w badaniu jakościowym jak

i ilościowym, dotyczy pozytywnego wpływu programu LEADER na rozwój kapitału

społecznego na obszarach wiejskich poprzez powstawania nowych organizacji, formalizowanie

i profesjonalizację organizacji istniejących, podejmowanie wspólnych inicjatyw, odkrywanie

i wyzwalanie lokalnego potencjału współpracę samorządu z organizacjami pozarządowymi

i firmami, realizację projektów inwestycyjnych odpowiadających na bezpośrednie potrzeby

ludzi (place zabaw, świetlice, sale komputerowe z dostępem do Internetu), które pociągają za

sobą większe zaangażowanie społeczności lokalnej.

W obecnej perspektywie 2007 – 2013 nie należy dokonywać już żadnych zmian, należy skupić

się na wprowadzeniu usprawnień w odniesieniu do kolejnej perspektywy finansowej.

W zakresie wielkości obszaru i liczby mieszkańców rekomendacje dotyczą preferowania

w kryteriach wyboru większych LGD oraz uelastycznienia maksymalnych progów

umożliwiających włączenie do LGD gmin miejskich i miejsko-wiejskich o liczbie mieszkańców

przekraczających obecne sztywne poziomy. W odniesieniu do liczby mieszkańców, na

podstawie wypowiedzi badanych, rekomendowano jako optymalne progi od 50 000 to 120 000

mieszkańców, umożliwiając jednak ich przekroczenie przy odpowiednim uzasadnieniu.

Wielkość budżetu LGD powinna być nadal skorelowana z liczbą mieszkańców, jednak pewna

Strona 101

kwota bazowa powinna zostać zapewniona każdej wybranej LGD w celu realizacji swojej

działalności bieżącej oraz zadań z zakresu aktywizacji społeczności lokalnej.

Możliwy do uwzględnienia w LSR zakres działań powinien wynikać z diagnozy lokalnych

potrzeb, a nie z obszarów narzuconych z góry w programie operacyjnym. Przyczyni się to do

wzmocnienia realizacji zasady oddolności. Rekomenduje się także odejście od dublowania tego

samego zakresu wsparcia w programie LEADER oraz w innej części programu rozwoju

obszarów wiejskich w przyszłym okresie programowania. W LSR powinna nadal istnieć

możliwość realizacji wsparcia analogicznego do obecnych małych projektów.

W celu wzmocnienia realizacji zasad podejścia LEADER takich jak partnerstwo, oddolność

i integracj międzysektorowa, rekomenduje się możliwość przekazania LGD większych

kompetencji w zakresie obsługi wniosków, aż do pełnego przejścia procesu akredytacji dla

LGD chcących skorzystać z tej możliwości. Z pewnością jednak LGD powinny mieć zasadniczo

większe kompetencji w zakresie obsługi zakresu wsparcia odpowiadającego obecnym małym

projektom, na przykład w postaci objęcia roli operatora grantu globalnego. Powinno to

doprowadzić do uproszczenia procedur wnioskowania i rozliczania projektów przez małe

organizacje pozarządowe i dać LGD większe poczucie odpowiedzialności za wdrażanie swojej

strategii rozwoju lokalnego.

Wyniki z badania prezentowane były na XI posiedzeniu Komitetu Monitorującego PROW 2007-

2013 w dniu 31 stycznia 2013 roku. Raport z badania opublikowany został na stronie

www.minrol.gov.pl w zakładce: PROW 2007-2013/ Dokumenty, analizy, raporty /Analizy i raporty

oraz na stronie www.ksow.pl w zakładce: Analizy i ekspertyzy.

2. „Ocena funkcjonowania systemu doradztwa rolniczego w Polsce w kontekście spełniania warunkowości ex ante zawartej w projekcie rozporządzenia PE i Rady w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich”

Wykonawca: Collect Consulting sp. z o.o.

Głównym celem badania było dokonanie oceny funkcjonowania systemu doradztwa dla

rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich oraz przedstawienie propozycji modyfikacji

wsparcia usług doradczych w ramach PROW 2007-2013 oraz po 2013 roku.

Cele szczegółowe badania objęły: analizę struktury i oraz ocenę jakości i efektywności

funkcjonowania systemu doradztwa w kontekście spełniania warunkowości ex-ante zawartej

w rozporządzeniu EFRROW oraz ocenę skuteczności działania „Korzystanie z usług doradczych

przez rolników i posiadaczy lasów” objętego PROW 2007-2013, a także propozycje

http://www.minrol.gov.pl/

http://www.ksow.pl/

http://ksow.gov.pl/analizy-i-ekspertyzy.html

Strona 102

ukierunkowania wsparcia systemu doradztwa w kontekście projektów przepisów UE na nowy

okres programowania (2014-2020).

Badanie zrealizowano w oparciu o analizę desk research, czyli tzw. danych zastanych oraz

za pomocą technik IDI, TDI, wywiadów swobodnych, CATI, panelu eksperckiego, SWOT,

studium przypadku i metody drzewa problemów.

Główne wnioski z badania:

Wnioski dotyczące funkcjonowania systemu doradztwa rolniczego w Polsce:

Wyniki badania wskazują na spełnienie warunkowości ex-ante dotyczącej zdolności

w zakresie doradztwa. Obecnie funkcjonujący system doradztwa rolniczego umożliwia

dostęp do usług różnym grupom odbiorców, w tym również drobnym rolnikom.

System doradztwa rolniczego został oceniony przez odbiorców usług jako

odpowiadający na ich potrzeby oraz na wyzwania rozwojowe obszarów wiejskich.

Obecny system doradztwa rolniczego w Polsce zapewnia szeroki zakres usług

doradczych, przy równoczesnym ograniczaniu komplikacji zasad ubiegania się o pomoc.

Badani doradcy z jednostek publicznych zwracali uwagę na problemy w obszarze

finansowania systemu, koordynowaniem zadań, a także zapewnienia kontroli i nadzoru

nad działaniami podmiotów działających w zakresie doradztwa rolniczego. Za kluczowy

obszar mający istotny wpływ na sposób funkcjonowania doradztwa i jego dostępność

dla rolników i posiadaczy lasów, wskazano system finansowania. Dotacje celowe dla

jednostek doradztwa rolniczego oceniono jako niewystarczające na pokrycie kosztów

działalności statutowej jednostek doradztwa rolniczego.

Zapewniony jest zgodnie z wytycznymi KE dotyczącymi FAS, system udostępniania

rolnikom list certyfikowanych doradców. Taką rolę pełni system teleinformatyczny

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie który służy do rejestracji planów

działalności rolnośrodowiskowej oraz zawiera listy doradców rolniczych, doradców

rolnośrodowiskowych posiadających uprawnienia wg zasad na lata 2007-2013,

ekspertów przyrodniczych na potrzeby Programu rolnośrodowiskowego oraz doradców

leśnych. Listy są jawne i umożliwiają rolnikom i posiadaczom lasów odszukanie

potrzebnych doradców.

Postulowano utworzenie i wdrożenie systemu doskonalenia zawodowego doradców

rolniczych, stałe monitorowanie potrzeb kompetencyjnych doradców w oparciu o

analizę obowiązujących przepisów prawnych oraz diagnozowanie luk kompetencyjnych.

Kluczowe funkcje w zakresie doskonalenia kadr doradczych powinna pełnić jednostka

mająca status ośrodka krajowego.

Strona 103

Postulowano zapewnienie synergii pomiędzy instytucjami doradczymi i sferą badań

i rozwoju (B+R) oraz doradzaniem, doskonaleniem zawodowym doradców

i upowszechnianiem informacji.

Do silnych stron doradztwa zaliczono kapitał ludzki - kadra doradcza jest dobrze

wykształcona, a liczba osób z wyższym wykształceniem systematycznie wzrasta.

Wykształcenie kadry doradczej oraz podnoszenie kwalifikacji poprzez udział

w szkoleniach stanowi ogromny potencjał sektora usług doradczych.

Do mocnych stron doradztwa publicznego zaliczono – rozpoznawalną markę, zasięg

terytorialny - sieć jednostek, adekwatna do podziału administracyjnego kraju

(16 Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego), łatwość dostępu do doradców

rolniczych, a także zaplecze organizacyjne (liczba doradców).

Wysoko oceniono jakość świadczonych usług, które wskazuje na uznanie i zaufanie

klientów doradztwa rolniczego.

Dla zdecydowanej większości badanych usługi doradcze były dopasowane do ich

potrzeb. Wskutek wysokiego poziomu zadowolenie z usług 89,4% respondentów

„zdecydowanie poleca” lub „raczej poleca” usługi świadczone w ramach systemu

doradztwa rolniczego w Polsce, innym rolnikom i właścicielom lasów.

Zdecydowana większość badanych odbiorców usług doradczych (ponad 70%) nie

zgłosiła braków w zakresie doradztwa w jakiejś konkretnej dziedzinie.

W spontanicznie budowanym indeksie kluczowych obszarów doradztwa wskazywano na

doradztwo prawne, zagospodarowanie przestrzeni lasów na terenach górskich, ochronę

środowiska i odnawialne źródła energii. W zakresie wspomaganego indeksu obszarów

kluczowych doradztwa dominowała ochrona środowiska naturalnego oraz poprawa

bezpieczeństwa pracy.

Badani przedsiębiorcy na obszarach wiejskich wśród obszarów potencjalnego doradztwa

wskazywali obszar usług finansowych – pożyczki oraz usługi w zakresie optymalizacji

kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyniki badania wskazują, na wysoki poziom dopasowania doradztwa do potrzeb

odbiorców. W wywiadach pogłębionych zdecydowanie więcej sugestii pojawiło się

w zakresie sposobów zapewniania usług doradczych niż obszarów deficytowych.

Respondenci postulowali przede wszystkim zapewnienie większej liczby szkoleń dla

rolników oraz sposób świadczenia usług w większym stopniu poprzez bezpośredni

kontakt z rolnikami w terenie oraz większą aktywność doradców w zakresie

proponowania nowych usług czy w zakresie doradztwa rynkowego.

Wnioski dotyczące realizacji działania 114 „Korzystanie z usług doradczych przez rolników

i posiadaczy lasów”

Wykorzystanie limitu finansowego na etapie składania wniosku o przyznanie pomocy

w ramach Działania 114 należy uznać za niskie. Wynika to przede wszystkim

Strona 104

z konieczności współfinansowania usługi przez rolnika, oraz niskiego poziomu

zainteresowania wsparciem wśród małych gospodarstw – które wskazywano jako

główne bariery związane z wdrażaniem działania.

Jako mocne strony działania 114 badani respondenci wskazywali jasno zdefiniowanego

beneficjenta, prostą procedurę i nieskomplikowaną dokumentację, dokonanie oceny

i przeglądu gospodarstwa, pogłębienie wiedzy rolników i poszerzenie ich świadomości

w zakresie prowadzenia produkcji oraz duży budżet działania.

Wśród słabych stron działania 114 wskazywano konieczność wniesienia wkładu

własnego tj. pokrycia części kosztów usługi doradczej przez beneficjenta,

niekwalifikowalny VAT, szeroko zdefiniowane kryteria dostępu, brak zainteresowania

wsparciem wśród małych gospodarstw, brak zróżnicowania wartości usługi doradczej od

skali produkcji, wąski zakres usług doradczych – brak pełnej oceny gospodarstwa,

katalog usług – podział na ocenę i plan dostosowanie (brak weryfikacji), brak

elastyczności - z katalogu usług dodatkowych może korzystać rolnik, który wcześniej

skorzystał z usługi kompleksowej oceny gospodarstwa w zakresie wymogów wzajemnej

zgodności, częstotliwość korzystania z usług doradczych przez rolnika jest ograniczona

oraz konieczność pozyskania akredytacji przez część podmiotów doradczych

świadczących usługę w ramach działania 114.

Przyjęte rozwiązania proceduralne w zakresie kryteriów dostępu, przyjmowania i

oceniania wniosków zostały ocenione przez beneficjentów pozytywnie - kryteria są

jasne, jednoznacznie są zdefiniowane zasady uzyskania wsparcia. Ponadto

dokumentacja opracowywana na potrzeby wsparcia oceniona została jako

nieskomplikowana.

Sposób zdefiniowania beneficjenta końcowego w ramach działania oceniono jako

prawidłowy – rekomendowano natomiast zmiany w zakresie kryteriów dostępu i

wymogów związanych z przyznaniem wsparcia. W grupie odbiorców działania znalazły

się również gospodarstwa małe, które w niskim stopniu są zainteresowane wsparciem w

zakresie zwiększanie konkurencyjności i dochodowości. W ramach kryteriów dostępu

rekomendowano skierowanie wsparcia do węższej grupy beneficjentów – rolników

produkcyjnych, w stosunku do których szczególnie istotne jest podniesienie standardów

gospodarowania i zapewnienie zwiększania konkurencyjności i dochodowości

gospodarstw. Rekomendowano wprowadzenie zróżnicowania wartości usługi doradczej

od skali produkcji.

Limit środków na doradztwo dla rolnika określony na poziomie 1500 euro uznano za

wystarczający. Tylko pojedyncze osoby wskazywały że, w związku z wyzwaniami takimi

jak ochrona wód, zmiany klimatyczne czy kształtowanie krajobrazu należałoby

zwiększyć limit środków np. do 3000 euro.

W zakresie doradztwa leśnego respondenci wskazali iż grupa odbiorców została

zdefiniowana prawidłowo. Również zakres 8 proponowanych usług doradczych uznano

Strona 105

za trafny i zgodny z celami. W ramach zapewnienia spójności działania 114

z założonymi celami doradztwa leśnego zwrócono uwagę na duże rozdrobnienie

własnościowe i przestrzenne lasów. Niski poziom zainteresowania prowadzeniem

gospodarki leśnej wskazuje na konieczność zmiany założeń w ramach działania 114 i

wprowadzenia stopniowania limitów w zależności od wielkości obszaru leśnego (inne

w przypadku małych powierzchni, inne przy dużych). Obecnie maksymalna kwota

pomocy na jednego wnioskodawcę jest stała i wynosi 1500 euro.

Rekomendowano uwzględnienie innych potrzeb osób startujących z uprawami leśnymi

oraz uwzględnienie w usługach doradczych specyfiki prowadzenia działalności leśnej na

obszarach Natura 2000.

Wśród zadań przygotowujących rolników do prawidłowego gospodarowania zgodnie z

zasadami cross-compliance znalazła się działalność szkoleniowa. Duża liczba szkoleń o

tematyce dobrych praktyk rolniczych, wzajemnej zgodności, integrowanej produkcji,

programów rolnośrodowiskowych, ekologicznych, kursów chemizacyjnych, czy szkoleń

pozwoliła kształtować świadomość rolników w prowadzeniu gospodarstwa i miała

istotny wpływ na spełnienie wymogów wzajemnej zgodności. Badani odbiorcy usług

doradczych wskazywali na w badaniu duże zapotrzebowanie na szkolenia.

Zdaniem doradców na rynku usług doradczych pojawia się dysproporcja - działalność

informacyjną, szkoleniową, pomocową zapewniają przede wszystkim placówki

publiczne, a ze wsparcia finansowego w znacznej mierze korzystają podmioty prywatne.

Działanie dotyczące wsparcia doradztwa powinno być wprowadzone jako pierwsze, aby

skutecznie móc przygotować rolników i posiadaczy lasów do korzystania z pozostałych

działań przeznaczonych dla nich.

Wyniki z badania prezentowane były na XI posiedzeniu Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 w dniu 31 stycznia 2013 roku. Raport z badania opublikowany został na stronie www.minrol.gov.pl w zakładce: PROW 2007-2013/ Dokumenty, analizy, raporty /Analizy i raporty oraz na stronie www.ksow.pl w zakładce: Analizy i ekspertyzy.


http://www.ksow.pl/


Strona 106

3. "Szanse i zagrożenia oraz potencjalne kierunki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce w ujęciu regionalnym"

Wykonawca: Agrotec Polska sp. z o.o.

Celem głównym było zidentyfikowanie szans i zagrożeń rozwoju obszarów wiejskich w ujęciu

terytorialnym (wojewódzkim) oraz wypracowanie propozycji, dotyczących ukierunkowania

wsparcia po 2013 roku z uwzględnieniem potrzeb wynikających ze szczególnych uwarunkowań

na poziomie regionalnym i subregionalnym.

Cele szczegółowe badania obejmowały:

zidentyfikowanie silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń dla rozwoju obszarów

wiejskich w poszczególnych województwach Polski, uwzględniając przy tym ich

specyfikę i wewnętrzne zróżnicowanie,

określenie sposobów efektywnego wykorzystania zidentyfikowanego potencjału rozwoju

obszarów wiejskich w poszczególnych województwach w kontekście instrumentów

wsparcia, dostępnych w nowym okresie programowania,

określenie sposobu zniwelowania barier rozwojowych obszarów wiejskich w

poszczególnych województwach, z uwzględnieniem wykorzystania indywidualnych

potencjałów oraz powiązań między różnymi obszarami funkcjonalnymi w obrębie

województw.

W ramach badania dokonano analizy SWOT obszarów wiejskich w odniesieniu do

16 województw Polski oraz sporządzono dla każdego z województw propozycje scenariuszy

rozwoju obszarów wiejskich. Typ wybranej strategii SWOT/TOWS uzależniony był konfiguracji

czynników endogennych obszarów wiejskich takich jak: potencjał społeczno-demograficzny,

czynniki infrastrukturalno-środowiskowe, uwarunkowania gospodarcze, struktura przestrzenna

rolnictwa, sytuacje sektora rolnego i spożywczego. Zagrożenia i szanse lokowane były

w tempie rozwoju gospodarczego danego regionu oraz prognozach makroekonomicznych

i regionalnych dla Polski, stopie bezrobocia w skali regionalnej, znaczeniu i roli funkcjonalnej

ośrodków subregionalnych, miejscu obszarów wiejskich w polityce regionalnej oraz

tendencjach rynkowych sektora rolno-spożywczego. Planowane kierunki interwencji EFFROW

stanowiły również jedną z szans/bądź ograniczeń rozwojowych. Opracowane na poziomie

regionów scenariusze rozwojowe - zgodnie ze zdiagnozowanymi silnymi i słabymi stronami

obszarów wiejskich, akcentowały rolę Priorytetów EFRROW skierowane na wsparcie sektora

rolno-spożywczego oraz rolę wielofunduszowych (łączących fundusze Polityki Spójności

i Wspólnej Polityki Rolnej) interwencji realizowanych w ramach instrumentu CLLD.

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, prowadzone na poziomie obszarów funkcjonalnych

ośrodków subregionalnych (przy włączeniu miast powiatowych) również zostały wskazane jako

instrument zwiększenia funkcjonalności miast wobec obszarów wiejskich.

Strona 107

Wyniki z badania prezentowane były na XI posiedzeniu Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 w dniu 31 stycznia 2013 roku. Raport z badania opublikowany został na stronie

www.ksow.pl w zakładce: Analizy i ekspertyzy.

4. „Koncepcja ukierunkowania wsparcia gospodarstw rolnych w perspektywie 2014 - 2020”

Ekspertyzę zrealizowały dwa zespoły badawcze Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki

Żywnościowej – PIB oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Celem badanie było:

określenie metody, za pomocą której można określić wielkość gospodarstw w celu

odpowiedniego zaadresowania wsparcia inwestycyjnego związanego z rozwojem funkcji

rolniczych i pozarolniczych,

Wyznaczenie przedziałów wielkości gospodarstw, do których powinna być kierowana

pomoc w ramach różnych instrumentów wsparcia przewidzianych w art. 18 i 20

rozporządzenia EFRROW

W wyniku przeprowadzonych badań otrzymano dwie, niezależne koncepcje ukierunkowania

wsparcia gospodarstw rolnych po 2013 r.

Raporty z badań opublikowane zostały na stronie www.ksow.pl w zakładce: Analizy

i ekspertyzy.

5. „Analiza potrzeb i kierunków wsparcia sektora przetwórstwa, przetwarzania, wprowadzania do obrotu i rozwoju produktów rolnych w Polsce w latach 2014-2020”

Ekspertyzę zrealizowały dwa zespoły badawcze Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki

Żywnościowej – PIB oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

W ramach badania przedstawiono:

Charakterystykę popytu i kierunków rozwoju sektora przetwórstwa produktów rolnych,

w tym:

popyt na produkty wytwarzane w danym sektorze;

segmenty produkcji o charakterze rozwojowym i gasnącym;

kierunki rozwojowe i tendencje eksportu.

Charakterystykę podaży, w tym:

podaży na produkty wytwarzane w danym sektorze;

wielkości i struktury importu;

zagrożeń dla sytuacji krajowych producentów ze strony importu.

http://www.ksow.pl/


http://www.ksow.pl/



Strona 108

Branże, które należy uwzględnić lub szczególnie promować w ramach wsparcia dla

sektora przetwórstwa, wprowadzania do obrotu i rozwoju produktów rolnych;

Rodzaje inwestycji, które powinny być wspierane lub traktowane jako priorytetowe

w poszczególnych sektorach;

Obszary innowacyjności w poszczególnych sektorach

Rodzaje podmiotów, które powinny być wspierane lub preferowane.

Raporty z badań opublikowane zostały na stronie www.ksow.pl w zakładce: Analizy

i ekspertyzy.

6. Ekspertyza pt. „Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny, jako instrument ochrony cennych obszarów rolnych na terenach górskich i podgórskich po 2014 roku”

Wykonawca: prof. dr hab. Mariusz Cichoń

Ekspertyza zawiera wytyczne oraz propozycje rozstrzygnięć dotyczących niżej wymienionych

kwestii, wynikających z możliwości stworzenia instrumentu ochrony cennych obszarów

rolnych na terenach górskich i podgórskich w przyszłej perspektywie finansowej 2014-2020.

I Diagnoza obszarów górskich i podgórskich.

II Analiza wdrażania programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013 na

obszarach górskich (w tym: beneficjenci, wielkość gospodarstwa, realizowane pakiety, ocena).

III Nowy program rolnośrodowiskowych po 2014 roku – analiza pod kątem możliwości jego

wdrażania na terenach górskich.

IV Proponowany kształt działań rolnośrodowiskowych możliwych do realizacji na obszarach

górskich.

7. Ekspertyza pt. ”Gospodarstwa niskotowarowe w kontekście przyszłości WPR w Polsce”

Wykonawca: Pan Mirosław Franciszek Drygas

Ekspertyza zawiera wytyczne oraz propozycje rozstrzygnięć dotyczących następujących

kwestii, wynikających z konieczności stworzenia instrumentu wsparcia dla gospodarstw

niskotowarowych w ramach obu filarów WPR w przyszłej perspektywie finansowej 2014-2020.

I Charakterystyka małych gospodarstw w Polsce,

II Propozycja rozwiązań w ramach perspektywy 2014-2020,

1. Wskazanie jednostki dla ustalenia wielkości gospodarstwa.

http://www.ksow.pl/



Strona 109

2. Wielkość gospodarstwa kwalifikująca je do wparcia.

3.Wskazanie najwłaściwszego rozwiązania dla drobnych gospodarstw, ich ukierunkowania, tj.

dywersyfikacja, zakończenie działalności, restrukturyzacja).

4. Określenie zakresu i organizacji procesu doradztwa skierowanego dla drobnych rolników.

8. Ekspertyza pn. ”Strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej obszarów wiejskich do roku 2020”

Wykonawca: Fundeko Korbel, Krok-Baściuk Sp.J

Ekspertyza określa kierunki wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich oraz założenia dotyczące

możliwości wdrażania strategii ochrony zrównoważonego użytkowania różnorodności

biologicznej obszarów wiejskich z uwzględnieniem kierunków Wspólnej Polityki Rolnej, a także

przedstawia zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich obecnie i w przyszłości.

9. Ekspertyza: Założenia do pakietów dotyczących ochrony zasobów genetycznych zwierząt do

programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego w ramach PROW na lata 2014-2020 z uwzględnieniem stawek/wysokości płatności

Wykonawca: Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy

Założenia do pakietów dotyczących ochrony zasobów genetycznych zwierząt do programu

rolnośrodowiskowo-klimatycznego w ramach PROW na lata 2014 - 2020 zostały opracowane

przez pracowników Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego, Działu Ochrony

Zasobów Genetycznych Zwierząt oraz Działu Genetyki i Hodowli Zwierząt. Założenia te

stanowią podstawę do opracowania nowego programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego.

10. Ekspertyza pt „Działanie 121 – „Modernizacja gospodarstw rolnych” i 112 – „Ułatwianie startu młodym rolnikom” – informacja o rezultatach wdrażania w latach 2007-2011”

Opracowanie wykonane przez IZ.

Celem badania było uzyskanie pogłębionej wiedzy na temat efektów wdrażania oraz lepsze

zrozumienie mechanizmów przyczyniających się do osiągania tych efektów. Badanie polegało

na analizie materiałów i danych zastanych (desk research) w tym analizie 44109 projektów

beneficjentów działania 121 – „Modernizacja gospodarstw rolnych” oraz 25084 projektów

beneficjentów działania 112 – „Ułatwianie startu młodym rolnikom” dla których zawarto

umowę wg stanu na dzień 31 grudnia 2011 r.

Strona 110

Główne wnioski:

Rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni mniejszej niż średnia krajowa

(określona na podstawie danych GUS oraz wyliczona dla populacji korzystającej ze

wsparcia w ramach WPR) w bardzo niewielkim stopniu korzystają ze wsparcia

modernizacyjnego.

Bardzo wysoką aktywność w korzystaniu ze wsparcia na modernizację gospodarstw

wykazują gospodarstwa duże pod względem powierzchni i potencjału ekonomicznego.

Gospodarstwa korzystające ze wsparcia modernizacyjnego mają znacznie większy (31,5

ESU) niż średnio Polsce (4 ESU) potencjał ekonomiczny. Mimo objęcia pomocą

gospodarstw niespełniających warunku minimalnej wielkości ekonomicznej, lecz

mogących ją osiągnąć po realizacji inwestycji, gospodarstwa takie praktycznie nie

korzystały ze wsparcia.

Gospodarstwa o małej powierzchni (poniżej 5 ha) korzystające z pomocy w ramach

PROW charakteryzują się stosunkowo dużą wielkością ekonomiczną – są to

gospodarstwa wyspecjalizowane, dobrze wykorzystujące czynniki produkcji. Potencjał

ekonomiczny gospodarstw wielkości 3-5 ha jest analogiczny jak w grupie 30 – 50 ha,

zaś wyniki gospodarstw mniejszych niż 1 ha dorównują gospodarstwom ok. 100 ha.

Gospodarstwa przejmowane przez młodych rolników (działanie 112) są znacząco

mniejsze niż gospodarstwa korzystające z pomocy inwestycyjnej w ramach działania

121, choć większe niż średnio w kraju. Charakteryzuje je również mniejsza (w

porównaniu z działaniem 121) wielkość ekonomiczna.

Beneficjenci, którzy otrzymali zarówno premię w ramach działania 112 - „Ułatwianie

startu młodym rolnikom” jak i pomoc na modernizację gospodarstw w ramach działania

121 – „Modernizacja gospodarstw rolnych” są posiadaczami gospodarstw o większej

średniej powierzchni niż średnia dla działania 112 ( to samo dotyczy wielkości

ekonomicznej).

Mimo, że w ramach działania 121 dopuszczono możliwość wspierania gospodarstw o

wielkości ekonomicznej mniejszej niż 4 ESU pod warunkiem osiągnięcia 4 ESU po

realizacji inwestycji, w praktyce rozwiązanie to nie było wykorzystywane. Dotyczy to

również gospodarstw młodych rolników – mimo że 1/3 beneficjentów działania 112

przejęła gospodarstwa mniejsze niż 4 ESU i docelowo muszą osiągnąć wielkość co

najmniej 4 ESU nie realizowali oni inwestycji w ramach działania 121.

Środki z działania 121 – „Modernizacja gospodarstw rolnych” pozyskali głownie

beneficjenci dysponujący gospodarstwami o areale 10 – 100 ha – trafiło do nich łącznie

75% zakontraktowanej kwoty. Jest to jednak nieco mniej niż wynikałoby z liczebności

tej grupy.

Młodzi rolnicy – beneficjenci działania 112, posiadający stosunkowo niewielkie

gospodarstwa (do 10 ha) jako przyjętą specjalizację często (ok. 50 %) wskazują

Strona 111

produkcję polową lub mieszaną. Taki kierunek produkcji charakteryzuje gospodarstwa

beneficjentów działania 121 o areale powyżej 50 ha.

Niezależnie od grupy obszarowej, gospodarstwa młodych rolników charakteryzują się

mniejszą wielkością ekonomiczną niż gospodarstwa realizujące projekty modernizacyjne

w ramach działania 121.

11. Ekspertyza pt „Wyniki badania mikroprzedsiębiorczość na wsi - efekty działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”

Opracowanie wykonane przez ARiMR.

Celem badania było wskazanie efektów realizacji działania “Tworzenie i rozwój

mikroprzedsiębiorstw” finansowanego z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013

z uwzględnieniem jego skutków ekonomicznych oraz wpływu na sytuację przedsiębiorczości na

obszarach wiejskich. Badanie zostało przeprowadzone w okresie grudzień 2011 - styczeń 2012

roku wśród beneficjentów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, którzy

skorzystali z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” za pomocą ankiet wysłanych

drogą pocztową. Wyniki opracowano na podstawie 338 ankiet wypełnionych i przesłanych

przez wylosowanych do badania beneficjentów.

Raport z badania opublikowany został na stronie www.arimr.gov.pl pod linkiem: http://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/Publikacje-biblioteka/Wyniki_badania_mikroprzedsiebiorczosc.pdf

Ponadto w 2012 roku trwały prace przygotowawcze dotyczące przeprowadzenia, w ramach

przepisów prawa zamówień publicznych, procedury wyłonienia wykonawcy oceny ex ante

programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014-2020.

III.3 ZBIERANIE DANYCH

Dane na potrzeby ocen zbierane są w ramach systemu monitorowania programu. Dane

pochodzą z wniosków o udzielenie pomocy w ramach PROW 2007-2013, wniosków o płatność

oraz ankiet monitorujących.

Ponadto, na potrzeby poszczególnych badań ewaluacyjnych – w zależności od tematyki

ewaluacji – przez wykonawców ewaluacji realizowane są badania ilościowe i jakościowe wśród

odpowiednich interesariuszy programu (beneficjentów, instytucji zaangażowanych

we wdrażanie programu itd.).

http://www.arimr.gov.pl/

http://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/Publikacje-biblioteka/Wyniki_badania_mikroprzedsiebiorczosc.pdf

Strona 112

III.4 NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW PRZEZ OSOBY UCZESTNICZĄCE W OCENIE

Współpraca z Europejską Siecią Ewaluacyjną

Przedstawiciele IZ uczestniczyli we wszystkich, zorganizowanych w 2012 r.,

posiedzeniach Europejskiej Sieci Ekspertów ds. Ewaluacji Programów Rozwoju

Obszarów Wiejskich.

Przedstawiciele IZ braki aktywny udział we wszystkich warsztatach organizowanych

przez Evaluation Helpdesk.

IZ zorganizowała, we współpracy z ekspertem geograficznym Europejskiej Sieci

Ewaluacyjnej, spotkanie focus group nt. sytemu oceny w przyszłym okresie

programowania oraz założeń odnośnie przeprowadzenia procedury wyboru wykonawcy

oceny ex ante nowego programu rozwoju obszarów wiejskich.

Współpraca z jednostkami administracji publicznej w zakresie ewaluacji:

Kontynuowana jest współpraca z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego, w zakresie

ewaluacji prowadzonych na płaszczyźnie przekrojowej (tj. zakresu więcej niż jednego

programu operacyjnego).

W 2012 r. pracownicy jednostki ewaluacyjnej MRiRW kontynuowali udział

w opiniowaniu raportów z badań ewaluacyjnych dotyczących Polityki Spójności oraz

uczestniczyli w spotkaniach i konferencjach, na których prezentowane były wyniki

badań ewaluacyjnych.

Kontynuowana jest współpraca z Głównym Urzędem Statystycznym w zakresie

przekazywania danych statystycznych niezbędnych do monitorowania wskaźników

bazowych PROW 2007-2013.

III.5 NAPOTKANE TRUDNOŚCI I POTRZEBA DALSZYCH DZIAŁAŃ

W 2012 roku pewne trudności występowały na etapie tworzenia koncepcji wyboru

wykonawcy oceny ex ante PROW 2014 -2020 – w szczególności na etapie określenia

szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia oraz określenia harmonogramu realizacji

oceny ex ante - głównie ze względu na brak ostatecznych przepisów prawa w tym

zakresie.

Wyzwaniem w zakresie ewaluacji polityki rozwoju obszarów wiejskich jest nowe

podejście do oceny bieżącej w przyszłym okresie programowania, jakie zgodnie

z dyskutowanymi na forum UE projektami rozporządzeń Parlamentu i Rady25 będzie

25 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego

Strona 113

obowiązywało w okresie 2014 – 2020. Istotne novum stanowi propozycja zawarcia

w dokumencie programowym planu ewaluacji. Tworzenie planu ewaluacji na etapie

braku ostatecznych rozstrzygnięć odnośnie kształtu samego programu jest dużym

wyzwaniem dla państw członkowskich.

Ponadto, aby umożliwić dostosowanie prowadzonych badań do potrzeb i zapewnić

elastyczność systemu należałoby oczekiwać, że zakres planu ewaluacji będzie dość

ogólny i w związku z tym ewentualne modyfikacje pierwotnych założeń nie będą

wymagały formalnej zmiany dokumentu programowego.

Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego

objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz uchylające

rozporządzenie (WE) nr 1083/2006, zwane dalej rozporządzeniem WRS oraz rozporządzenie PE i Rady w sprawie

wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,

zwane dalej rozporządzeniem EFRROW.

Strona 114

IV. DZIAŁANIA PODEJMOWANE W CELU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI I SKUTECZNOŚCI

REALIZACJI PROGRAMU

IV.1. Organizacja systemu monitorowania

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 (art. 79) PROW podlega

stałemu monitorowaniu.

Podstawowe założenia organizacji systemu monitorowania PROW 2007-2013 zostały określone

w ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich

z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

(Dz. U. z 2013 r. Nr 173). Zgodnie z art. 7 ww. ustawy, podmioty wdrażające (samorządy

województw, ARiMR, ARR oraz FAPA - jako podmiot, któremu minister właściwy dla spraw

rozwoju wsi powierzył zadania na podstawie umowy) zobowiązane są do pozyskiwania,

gromadzenia i opracowywania danych związanych z wykonywaniem przez nie zadań instytucji

zarządzającej.

Zakres oraz tryb i terminy przekazywania sprawozdań z wykonywania przez podmioty

wdrażające zadań instytucji zarządzającej zostały określone w Rozporządzeniu Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie zakresu sprawozdań dotyczących

realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz trybu i terminów

przekazywania tych sprawozdań (Dz. U. z 2010 r. Nr 56, poz. 346 z póżn. zm.). Samorządy

województw, ARR i FAPA, zostały zobligowane do przekazywania sprawozdań z wykonywania

przez nie zadań instytucji zarządzającej do ARiMR. ARiMR gromadzi i opracowuje dane

pozyskane od pozostałych podmiotów wdrażających, następnie przekazuje je do Ministerstwa

Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Informacje dotyczące realizacji PROW 2007-2013 są przekazywane

w postaci sprawozdań bieżących (tygodniowych oraz miesięcznych) i sprawozdań okresowych

(półrocznych oraz rocznych). Wzory tych sprawozdań zostały przygotowane przez IZ,

a następnie włączone do Książek procedur monitorowania i sprawozdawczości obowiązujących

odrębnie dla poszczególnych podmiotów wdrażających.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi we Wspólnych Ramach Monitorowania i Oceny, przy

uwzględnieniu specyfiki poszczególnych działań w Programie zostały zdefiniowane wskaźniki

monitorowania. Wskaźniki służą do mierzenia postępów, efektywności i skuteczności realizacji

Programu w odniesieniu do jego celów. Monitoring prowadzony jest na podstawie

zdefiniowanych wskaźników finansowych oraz wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania.

Dane dla celów monitoringu są gromadzone na poziomie operacji, działań i osi. Jeśli jest to

wskazane, monitorowany jest udział kobiet i mężczyzn w działaniach Programu.

Strona 115

Czynności związane z monitorowaniem realizacji wdrażanych działań, gromadzeniem danych

oraz przygotowaniem wymaganych procedurami sprawozdań dotyczących wdrażania

PROW 2007-2013 prowadzi ARiMR.

Źródłem danych wejściowych dla sprawozdań jest dokumentacja prowadzona przez jednostki

zaangażowane w realizację PROW 2007-2013 (biura powiatowe ARiMR, oddziały regionalne

ARiMR, komórki organizacyjne Centrali ARiMR, podmioty wdrażające dla zadań delegowanych)

oraz bazy danych systemów informatycznych.

Informacje niezbędne do przygotowania sprawozdań w ramach PROW 2007-2013

w ARiMR gromadzone są w systemach informatycznych: w aplikacji PROW 2007-2013, ZSZiK,

PROW, Gepard, Rejestr Gospodarstw oraz systemach finansowo - księgowych tj. Oracle E-

Business Suite oraz Oracle Business Intelligence. Informacje niezbędne do przygotowania

sprawozdań z pomocy technicznej gromadzone są w sposób manualny, w aplikacji MS Excel.

Mając na uwadze konieczność przeprowadzania analiz oraz przekazywania sprawozdań

w zakresie kontroli na miejscu, w trakcie kampanii kontrolnej prowadzony jest monitoring

kontroli na miejscu, przy wykorzystaniu aplikacji SKNM, usprawniającej bieżący monitoring

liczby przeprowadzonych kontroli na miejscu oraz stwierdzonych nieprawidłowości

w ramach działań: „Renty strukturalne”, „Program rolnośrodowiskowy” oraz „Zalesianie

gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”.

W sytuacji braku możliwości pozyskania informacji w sposób systemowy lub ze względu na ich

specyfikę (dane jakościowe), dane z poszczególnych komórek organizacyjnych ARiMR,

koordynujących poszczególne procesy, są pozyskiwane manualnie.

W przypadku zadań delegowanych, informacje niezbędne do przygotowania sprawozdań

gromadzone są przez samorządy województw, ARR, FAPA, które są odpowiedzialne za ich

zebranie, weryfikację i przekazanie do ARiMR. Czynności związane z monitorowaniem realizacji

wdrażanych działań, gromadzeniem danych dotyczących wdrażania Programu oraz

przygotowaniem wymaganych procedurami sprawozdań prowadzi wydzielona komórka

organizacyjna (np. samodzielne stanowisko ds. monitoringu i sprawozdawczości). Ponadto

został udostępniony system informatyczny OFSA PROW DD, wspierający obsługę działań

delegowanych.

Strona 116

Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013

Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

(KM PROW 2007-2013) działa zgodnie z art. 77 i art. 78 Rozporządzenia Rady (WE)

nr 1698/2005. Został on powołany Zarządzeniem nr 8 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia

9 maja 2007 r. w sprawie powołania Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013 z późn. zm. Szczegółowy zakres prac Komitetu określa regulamin

określony uchwałą nr 1 z dnia 4 września 2007 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Komitetu

Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

W 2012 r. odbyło się jedno posiedzenie KM PROW 2007-2013. Miało ono charakter

wyjazdowy. Zorganizowano je w województwie wielkopolskim.

W ramach posiedzenia Komitetu w dniu 26.06.2012 r. odbyła się dyskusja na temat realizacji

Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Przedstawiciele Instytucji Zarządzającej

przedstawili projekt Sprawozdania Rocznego z realizacji Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013 za 2011 rok , a KM PROW 2007-2013 przyjął uchwałę o jego

akceptacji. Podjęto również uchwały w sprawie zmian Programu, m.in.: dotyczące opisu

działań informacyjno – promocyjnych oraz Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu

Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013, realokacji środków między schematami w

ramach działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i

dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa”. Członkowie komitetu zaakceptowali również zmianę

Programu polegającą na realokacji środków z działań: „Zalesianie gruntów rolnych i innych niż

rolne” i „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych” na działania: „Modernizacja gospodarstw

rolnych” oraz „Grupy producentów rolnych”. Podczas posiedzenia omówiono ponadto aktualny

stan uzgodnień z Komisją Europejską zmian PROW 2007 – 2013 oraz przedstawiono

informację dotyczącą rozwoju obszarów wiejskich na po 2014 roku.

Podczas omawianego wyjazdowego spotkania Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013

uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z wybranymi projektami współfinansowanymi

w ramach PROW 2007-2013. Były to:

- w miejscowości Barłogi w gminie Grzegorzew - projekt „Budowa centrum rekreacyjnego wsi Barłogi”,

- w miejscowości Zdrój w gminie Grodzisk Wielkopolski - projekt „Wiejskie Centrum Kultury i Sportu w oparciu o istniejącą bazę (wigwam)”,

- w miejscowości Mniszki w gminie Międzychód – projekt „Rozbudowa Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej wraz z ogólnodostępnym zapleczem rekreacyjno - sportowym we wsi Mniszki Gmina Międzychód”,

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/36237/202113/file/sprawozdanie%202011_29062012x.pdf

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/36237/202113/file/sprawozdanie%202011_29062012x.pdf

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/36269/202249/file/Uch.70-sprawozdanie.pdf

Strona 117

- w miejscowości Jarogniewice w gminie Czempiń – zapoznano się z projektem dotyczącym modernizacji zakładu produkcyjnego wraz z zakupem i instalacją maszyn i urządzeń w zakładzie produkcyjnym MAXFRUT Sp. z o.o. zrealizowany w ramach działania „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”,

- w miejscowości Olsza w gminie Śrem– przedstawiono projekt dotyczący zakupu urządzeń do szpitala dla koni „EQUUS-VET” zrealizowany w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”.

W 2012 r. KM PROW 2007-2013 podjął w ramach procedury obiegowej (zgodnie

z §1 pkt 726 Regulaminu Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

na lata 2007-2013) następujące uchwały:

Uchwałę Nr 75 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013 z dnia 14 września 2012 r. w sprawie określenia kryteriów wyboru operacji

dla działania "Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej"

objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013;

Uchwałę nr 76 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013 z dnia 5 grudnia 2012 r. w sprawie zmiany kryteriów wyboru operacji dla

działania "Modernizacja gospodarstw rolnych" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich

na lata 2007-2013 przyjętych uchwałą Nr 26 z dnia 23.06.2009 r.

Wszystkie uchwały KM PROW 2007-2013 są publikowane na stronie internetowej Ministerstwa

Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-

rybolowstwa/PROW-2007-2013/Komitet-monitorujacy/Uchwaly-Komitetu-Monitorujacego

PROW-2007-2013.

26 § 1 ust 7 Regulaminu Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 stanowi, iż „W przypadku spraw

nie cierpiących zwłoki lub spraw nie wymagających specjalnego posiedzenia przewodniczący może przesłać członkom Komitetu na piśmie

projekt uchwały w danej sprawie wraz z listem wyjaśniającym. Członkowie Komitetu powinni przesłać pisemną opinię co do projektu w

terminie określonym w liście wyjaśniającym. Komitet przyjmuje uchwałę, jeśli ewentualne głosy przeciwne stanowią nie więcej niż 15% liczby

członków komitetu z prawem głosu”.

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Komitet-monitorujacy/Uchwaly-Komitetu-Monitorujacego%20PROW-2007-2013



Strona 118

IV.2. Zmiany PROW 2007-2013 w 2012 roku

Zgodnie z art. 9 ust. 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 zmiany Programu zgłasza

się nie częściej niż trzy razy w roku kalendarzowym, pod warunkiem, że kwota realokacji

między osiami jest niższa niż 1% całkowitego wkładu EFRROW w realizację Programu.

W 2012 roku IZ PROW 2007-2013 zgłosiła Komisji Europejskiej 1 zmianę Programu.

Zmiana Programu w 2012 r.

Dnia 31 października 2012 r. Instytucja Zarządzająca PROW 2007-2013 przesłała do Komisji

Europejskiej propozycje zminy PROW 2007-2013. Propozycja ta dotyczy:

1. Realokacji środków finansowych na działanie 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych”

(126 933 333 euro) oraz 142 „Grupy producentów rolnych” (36 500 000 euro). Środki

zostaną przesunięte z działania 221, 223 „Zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne”

oraz działania 141 „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”. Ww. kwoty, ze względu

na inny montaż finansowy w osi I i II, zostały uzupełnione o dodatkowe współfinansowanie

z krajowych środków publicznych w łącznej kwocie 9 933 333 euro.

2. Wyłączenia działalności związanych z przetwórstwem produktów rolnych z zakresu

wsparcia w ramach działań Osi 1 i 3. Proponowana zmiana wynika ze stanowiska Komisji

Europejskiej przekazanego w piśmie z dnia 16.02.2012 r., Ref. Ares(2012)180511,

w którym służby KE wskazały, iż zasady dotyczące wsparcia obszarów wiejskich z EFRROW

wyraźnie rozdzielają wsparcie dla działalności dotyczącej produktów objętych załącznikiem

I do Traktatu od działalności w zakresie produktów nierolnych. Dotychczasowe zapisy

PROW na lata 2007-2013, zaakceptowane przez KE, umożliwiały realizację operacji

w zakresie przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, również w Osi 3.

W wyniku wprowadzonej zmiany w ramach działań „Różnicowanie w kierunku działalności

nierolniczej” oraz „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” pomoc udzielana na

przetwórstwo oraz sprzedaż hurtową i detaliczną będzie ukierunkowana na produkty

nieobjęte załącznikiem I do Traktatu. Nowe regulacje uniemożliwiające realizację

wskazanych typów operacji w ramach Osi 3 Programu, będą dotyczyć wyłącznie naborów

wniosków dla ww. działań przeprowadzanych po zmianie Programu.

3. Zmiany budżetu działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej

z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” polegającej na przesunięciu środków

w kwocie 27 541 586 euro między schematami działania tj. ze schematu I „Scalanie

gruntów” na schemat II „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”.

Strona 119

4. Umożliwienia dokonywania przesunięć środków pomiędzy schematami Pomocy

Technicznej. Środki przewidziane na realizację operacji w ramach Schematu I mogą

wyczerpać się przedwcześnie, podczas gdy nadal do wykorzystania pozostaną środki

schematu II i III.

Do końca roku 2012 opisane wyżej propozycje zmian PROW 2007-2013 nie zostały uzgodnione

pomiędzy KE i stronę polską.

IV.3. Podsumowanie głównych problemów napotkanych podczas zarządzania

Programem

W roku 2012 nie wystąpiły poważne problemy związane z realizacją Programu. Na napotykane

w trakcie jego realizacji bariery instytucja zarządzająca reagowała podejmując odpowiednie

działania na rzecz polepszenia warunków i efektów realizacji Programu. Działania te dotyczyły

głównie kwestii legislacyjnych. Opis niektórych problemów i przyjętych sposobów ich

przezwyciężenia znajduje się w niniejszym rozdziale. W załączniku nr 1 do sprawozdania

znajduje się pełne zestawienie nowelizacji przepisów krajowych dotyczących Programu, w tym

rozporządzeń wdrożeniowych dla poszczególnych działań PROW, natomiast w rozdziale IV.2

omówiono zmiany dokumentu programowego zatwierdzone przez Komitet Monitorujący

i przedłożone Komisji Europejskiej w roku 2012. W przepisach krajowych dokonywano

drobnych zmian w zakresie szczegółowych procedur przyznawania i wypłaty pomocy w celu

uelastycznienia systemu realizacji Programu i wprowadzenia uproszczeń dla beneficjentów.

Działanie: 112 „Ułatwianie startu młodym rolnikom” W trakcie wdrażania działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” w roku 2012 wystąpiły

następujące trudności.

Audyt wewnętrzny przeprowadzony w ARiMR pod koniec 2011 r. wykazał rozbieżności

w interpretacji przepisu rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

odnośnie sposobu obliczania zwrotów pomocy w sytuacji, gdy beneficjent nie przedłożył

w ARiMR więcej niż jednego dokumentu (sumować sankcje czy ich nie sumować), przy czym

w praktyce stosowano podejście zgodne z intencją prawodawcy (sumowanie sankcji). W celu

wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych i potwierdzenia zasady proporcjonalności

stosowania sankcji, znowelizowano przepisy rozporządzenia w zakresie sposobu obliczania

wysokości sankcji, poprzez jednoznaczne sformułowanie ww. przepisu.

Ponadto, w roku 2012 miały miejsce liczne przypadki nieterminowego składania w ARiMR

dokumentów potwierdzających spełnienie przez beneficjentów działania zobowiązań z tytułu

przyznanej pomocy. Opóźnienia wynikały często z przyczyn obiektywnych, niezależnych od

Strona 120

beneficjenta. Mając na względzie zasady racjonalności i proporcjonalności sankcji za

nieprzedłożenie w terminie wymaganych dokumentów, wysokość zwrotów pomocy z tytułu

nieterminowego dostarczenia dokumentów obniżono z 15%, 10% oraz 5% do 3% kwoty

pomocy za każdy nieprzełożony dokument (zgodnie z zasadą proporcjonalności).

Działanie 114: „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”

W 2012 r. MRiRW otrzymało informację o podejrzeniu wystąpienia nieprawidłowości

w świadczeniu i rozliczaniu usług doradczych przez prywatne akredytowane podmioty

doradcze.

W przypadku niektórych z tych nieprawidłowości konieczne było podjęcie postępowania

w trybie przepisów Kodeksu postępowania karnego, przez właściwe państwowe organy

ścigania (Centralne Biuro Antykorupcyjne, Prokuratura, Policja). Do tej pory prowadzone są

postępowania wobec 6 prywatnych podmiotów doradczych i żadne z nich nie zostało jeszcze

zakończone postępowaniem sądowym.

W odpowiedzi na pojawiające się sygnały o nieprawidłowościach podjęto działania naprawcze

mające na celu wzmocnienie systemu kontroli w zakresie spełniania przez akredytowane

podmioty doradcze warunków do udzielenia im akredytacji i warunków dotyczących sposobu i

jakości świadczenia usług doradczych objętych akredytacją. Wśród tych działań należy

wymienić:

1. Zawarte pomiędzy Centrum Doradztwa Rolniczego (CDR) i ARiMR porozumienie

o współpracy w celu zapewnienia właściwej realizacji zadań związanych z przyznawaniem

i wypłatą pomocy w ramach przedmiotowego działania oraz zabezpieczenia interesów

finansowych Unii Europejskiej i sektora finansów publicznych poprzez m.in. wymianę

informacji o przeprowadzonych kontrolach przez te podmioty.

2. Dokonanie zmiany przepisów w sprawie akredytacji podmiotów świadczących usługi

doradcze w ramach przedmiotowego działania, które określają zasady i przesłanki do cofania

akredytacji.

3. Zmianę przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2008

r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach

działania „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów" objętego

Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w zakresie zaostrzenia:

zasad przyznawania pomocy, poprzez zniesienie możliwości dokonywania cesji

płatności na rzecz upoważnionego podmiotu oraz wprowadzenie obowiązku

parafowania każdej strony umowy cywilno-prawnej na świadczenie usług zawieranej

pomiędzy tymi podmiotami,

zasad rozliczenia usługi doradczej, poprzez wprowadzenie obowiązku rozliczenia

bezgotówkowego przeprowadzonego poleceniem przelewu na rachunek bankowy.

4. Zobowiązanie Agencji Płatniczej do zwiększenia liczby kontroli na miejscu (u rolnika), w celu

zbadania każdego przypadku pod kątem wystąpienia nieprawidłowości w odniesieniu do

niewłaściwie świadczonej usługi doradczej.

Strona 121

5. Przeprowadzenie przez CDR większej liczby kontroli w akredytowanych podmiotach

doradczych. W przypadku stwierdzenia, iż działalność podmiotów doradczych związana z

realizacją działania „Korzystanie z usług doradczych przezrolników i posiadaczy lasów” narusza

nie tylko interesy prawne i ekonomiczne rolników, ale również interesy finansowe Unii

Europejskiej lub sektora finansów publicznych, decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

będzie cofana akredytacja udzielona uprzednio takim podmiotom.

Działanie: 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych”

Głównym problemem był brak środków na sfinansowanie wszystkich wniosków złożonych

w styczniu 2011 roku oraz wniosków złożonych w 2012 roku w województwie podkarpackim.

MRiRW wystąpiło do KE z propozycją zmiany Programu polegającej na zwiększeniu budżetu

działania 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych”, jednakże dotychczas zmiana programu

w tym zakresie nie została zaakceptowana przez KE.

Działanie: 126 „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” W okresie sprawozdawczym wystąpiły utrudnienia związane z dokumentowaniem zakresu

wysokości strat wykazywanych przez wnioskodawców działania 126 „Przywracanie potencjału

produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie

odpowiednich działań zapobiegawczych” w związku z kilkukrotnym wystąpieniem zdarzeń

losowych. W ramach ostatniego naboru wniosków o przyznanie pomocy, zgodnie z treścią

ogłoszenia o naborze, istniała możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe, jeżeli w

gospodarstwie producenta rolnego w 2011 r. lub 2012 r. wystąpiły szkody spowodowane

działaniem zdarzeń losowych. W związku z docierającymi do ARiMR informacjami, iż znaczne

grono potencjalnych wnioskodawców działania 126 mogą stanowić producenci rolni, u których

w gospodarstwach wystąpiły szkody będące wynikiem działania różnych zdarzeń losowych,

dysponujący kilkoma protokołami lub opiniami wojewody, powstały wątpliwości odnośnie

sposobu oceny przez ARiMR, w takich sytuacjach, kryterium dostępu do pomocy związanego z

wysokością strat w produkcji rolnej. W celu zapewnienia jednolitego podejścia do kalkulacji

szkód w takich przypadkach, MRiRW skierowało do wojewodów pismo w tej sprawie. W piśmie

tym resort rolnictwa zwrócił się z prośbą do wojewodów o wydawanie opinii określającej

łącznie zakres i wysokość szkód oszacowanych w danym roku kalendarzowym przez komisję, o

której mowa w §6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie

realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22,

poz. 121, z późn. zm.) i wykazanych w protokołach sporządzonych przez tę komisję. Przy

czym, w celu otrzymania opinii wojewody uwzględniającej wszystkie, zaistniałe

w gospodarstwie straty z danego roku, konieczne jest wystąpienie do właściwego

kompetencyjnie wojewody z prośbą o wydanie takiej opinii, która pozwoli ARiMR na

prawidłową ocenę kryteriów dostępu do pomocy z działania 126 oraz odniesienie się do kwestii

Strona 122

przysługującej danemu wnioskodawcy kwoty pomocy finansowej. Na podstawie ww. działań

producenci rolni informowani będą, iż w sytuacji, gdy zostali oni poszkodowani kilkukrotnie

przez klęski żywiołowe i dysponują w związku z tym opiniami wojewody odrębnie dla danej

klęski, bądź opinie te potwierdzają jedynie częściowo kryteria dostępu do pomocy, ARiMR w

takich przypadkach wymagała będzie przedstawienia sporządzonej przez służby wojewody - na

podstawie kilku protokołów komisji - jednej, zbiorczej opinii wojewody (tj. jednej opinii dla

strat w środkach trwałych i jednej opinii dla produkcji rolnej) - przedstawiającej łącznie

wszystkie oszacowane szkody, jakie powstały w gospodarstwie w danym roku kalendarzowym.

Działanie 211/212 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych

obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

W 2012 roku proces wdrażania działania 211/212 nie napotkał na utrudnienia proceduralne

związane z jego realizacją. System wdrażania działania pozwala na sprawną jego realizację,

o czym świadczy między innymi poziom kontraktowania jak i wydatkowania środków, który

można określić jako dobry.

Jednak mając na uwadze jak najwyższe standardy zarządzania działaniem, system wdrażania

jest ciągle ulepszany. W roku 2012, wśród kwestii, które wymagały rozwiązań z zakresu

kompetencji IZ, znalazły się zagadnienia będące wynikiem bieżących doświadczeń związanych

z wdrażaniem działania oraz wynikające z konieczności ujednolicenia przepisów z krajowymi

regulacjami w zakresie płatności bezpośrednich, z uwagi na fakt, że na jednym formularzu

wniosku rolnicy mogą ubiegać się o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia

bezpośredniego oraz m. in. płatności ONW. Wprowadzane w tym zakresie przepisy dotyczyły

m. in. regulacji umożliwiających ustanowienie przez spadkodawcę w testamencie zapisu

windykacyjnego oraz doprecyzowanie przepisów dotyczących katalogu siły wyższej

i wyjątkowych okoliczności, których wystąpienie nie powoduje konieczności zwrotu

otrzymanych płatności.

Działanie 214 Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe)

W 2012 roku proces wdrażania działania 214 Program rolnośrodowiskowy nie napotkał

większych trudności proceduralnych związanych z jego realizacją.

Jednakże mając na uwadze bieżące doświadczenia związane z wdrażaniem tego działania

zaistniała potrzeba wprowadzenia pewnych zmian na poziomie rozporządzenia krajowego.

Do najważniejszych zmian wprowadzonych nowelizacją z dnia 12 marca 2012r. (Dz. U

z 2012 r., poz. 278) do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009

r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej

w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013 należy zaliczyć:

ujednolicenie procedur dotyczących przejęcia zobowiązania rolnośrodowiskowego;

Strona 123

doprecyzowanie warunków przyznania płatności rolnośrodowiskowej w ramach wariantu

6.4 Sady tradycyjne w odniesieniu do działki rolnej;

dostosowanie do zmienionego art. 44 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006

(uznanie zmniejszenia obszaru gospodarstwa o nie więcej niż 10 % względem obszaru

objętego zobowiązaniem za niewielką zmianę w przypadku przekazania zobowiązania);

wprowadzenie dodatkowej kategorii siły wyższej umożliwiającej uznanie także innych

okoliczności niezależnych od rolnika za takie, w przypadku których zwrot płatności nie jest

wymagany;

wprowadzenie regulacji umożliwiających ustanowienie przez spadkodawcę w testamencie

zapisu windykacyjnego;

ujednolicenie przepisów w związku ze zmianą ustawy o utrzymaniu czystości i porządku

w gminach.

Działanie 221/223 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych

niż rolne

Proces wdrażania działania 221/223 w 2012 r. nie napotkał na utrudnienia proceduralne

związane z jego realizacją. Jednakże, mając na uwadze bieżące doświadczenia związane

z wdrażaniem tego działania jak również konieczność ujednolicenia przepisów z krajowymi

regulacjami w zakresie płatności bezpośrednich, zaistniała potrzeba wprowadzenia zmian

w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków

i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych oraz

zalesianie gruntów innych niż rolne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013 (Dz. U. Nr 48, poz. 390, z późn. zm). Do najważniejszych zmian wprowadzonych

nowelizacją z dnia 24 maja 2012 r., która weszło w życie 1 czerwca 2012 (Dz. U z 2012 r.,

poz. 599) należy zaliczyć:

doprecyzowanie przepisów dotyczących katalogu siły wyższej i wyjątkowych okoliczności,

których wystąpienie powoduje, że nie wiąże się z koniecznością zwrotu otrzymanych

płatności na skutek niedotrzymania zobowiązania zalesieniowego;

uregulowanie sposobu postępowania w przypadku, w którym to część zalesionego gruntu

nie została przekwalifikowana na grunt leśny z uwagi na negatywną ocenę udatności

uprawy leśnej.;

uregulowanie sposobu postępowania w przypadkach, gdy własność lub współwłasność

tylko części gruntów została przeniesiona na rzecz innego rolnika, a rolnik ten nie spełnił

określonych warunków obowiązującego rozporządzenia;

wprowadzenie regulacji umożliwiających ustanowienie przez spadkodawcę

w testamencie zapisu windykacyjnego.

Strona 124

Działanie 226 Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez

katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych

W roku 2012 proces wdrażania działania 226 nie napotkał na utrudnienia proceduralne związane z jego realizacją. Nie wprowadzono w tym czasie zmian w przepisach krajowych dotyczących przyznania pomocy w ramach tego działania. W terminie od dnia 23 stycznia do dnia 17 lutego 2012 r. został przeprowadzony trzeci nabór wniosków o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania 226. Zgodnie z przewidywaniami nabór ten, tak jak i dwawcześniejsze, cieszyły się dużym zainteresowaniem i odbywał się bez zakłóceń. Duże potrzeby w zakresie tego działania wynikają głównie z coraz częściej występujących anomalii pogodowych, którym towarzyszą katastrofy naturalne takie jak: silne wiatry, powodzie, susze, masowe występowania szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych oraz pożary, lawiny i usuwiska. Nabór w 2012 r. był pierwszym przeprowadzonym zgodnie z ustanowionymi 2011 r. kryteriami wyboru operacji preferującymi właścicieli lasów prywatnych. Zmiany te nieznacznie zwiększyły udział właścicieli lasów prywatnych wśród odbiorców pomocy.

Działanie: 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”

W przypadku działania 311 wnioskodawcy mogli korzystać z możliwości wydłużania terminu

wykonania określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy o

łącznie (na wszystkich etapach procesu weryfikacji wniosku) 6 miesięcy. Okres ten okazał się

zdecydowanie zbyt krótki dla wnioskodawców planujących zrealizować operacje dotyczące

wyłącznie wytwarzania biogazu rolniczego lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego

(konieczność zebrania dokumentacji związanej z budowlanym charakterem inwestycji oraz z

możliwością przyłączenia planowanej biogazowni produkującej prąd do sieci przesyłowej).

W związku z tym, rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2012 r.

zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania

pomocy finansowej w ramach działania "Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej"

objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2012 poz. 936)

wprowadzono zmiany w zakresie wydłużenia terminu wykonania określonych czynności w toku

postępowania w sprawie przyznania pomocy z 6 miesięcy do 18 miesięcy – dla operacji dot.

wytwarzania biogazu rolniczego lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego.

Działanie: 321 „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”

Przewiduje się, że wejście w życie przepisów ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw może mieć wpływ na utrzymanie celu operacji przez beneficjentów działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” , którzy zrealizowali operacje w zakresie gospodarki odpadami. Ww. ustawa nałożyła na gminy obowiązek przeprowadzenia przetargu na realizację zadań dotyczących gospodarki odpadami. W związku z tym, spośród beneficjentów działalność w zakresie

Strona 125

odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, mogą wykonywać jedynie jednoosobowe spółki gminy wybrane w drodze przetargu.

Działanie: 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”

W roku 2012 w celu usprawnienia procesu przyznawania pomocy w ramach działania

413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” dokonano istotnych zmian rozporządzenia Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz

wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”

objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (rozporządzenia

zmieniające: z dnia 9 marca 2012 r. - Dz. U. poz. 302 oraz z dnia 24 grudnia 2012 r. - Dz. U.

2013 r. poz. 63).

Nowelizacja ww. przepisów była następstwem wcześniejszych zmian dokumentu

programowego.

W rozporządzeniach wprowadzono m.in. następujące zmiany:

1. Umożliwienie ubiegania się o pomoc podmiotom, które będąc czynnie zaangażowane

w rozwój obszarów wiejskich, nie mogły korzystać ze wsparcia w ramach małych projektów

(np. wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego).

2. Wyeliminowanie sytuacji, w której w ramach małych projektów, pomoc jest

przyznawana wnioskodawcom będącym osobami fizycznymi, które nie prowadzą działalności

gospodarczej ani nie planują jej prowadzić. Pomoc nadal może być przyznana osobie fizycznej,

ale pod warunkiem, że osoba ta podejmuje lub wykonuje we własnym imieniu działalność

gospodarczą, a mały projekt będzie z tą działalnością związany. Warunek dotyczący obowiązku

wykonywania przez osobę fizyczną we własnym imieniu działalności gospodarczej lub jej

podjęcia nie ma zastosowania w przypadku, gdy mały projekt będzie realizowany wyłącznie

w zakresie promocji i organizacji lokalnej twórczości kulturalnej lub aktywnego trybu życia

(z wyłączeniem remontu i budowy budynków mieszkalnych) - w celu rozwijania aktywności

społeczności lokalnej, lub kultywowania miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów, języka

regionalnego i gwary, tradycyjnych zawodów i rzemiosła – w celu promowania, zachowania

lub oznakowania lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego.

3. Podniesienie poziomu refundacji z 70% do 80% kosztów kwalifikowalnych w ramach

małych projektów.

Strona 126

4. Doprecyzowanie, iż istnieje możliwość ogłoszenia przez lokalne grupy działania (LGD)

naboru wniosków o ograniczonym zakresie tematycznym dla małych projektów, jak i dla

pozostałych typów operacji w ramach działania 413.

5. Wprowadzenie obowiązku podjęcia działalności gospodarczej, w przypadku przyznania

pomocy na realizację operacji inwestycyjnej osobie fizycznej.

6. Zastosowanie najszerszej definicji obszarów wiejskich nie tylko w przypadku operacji

odpowiadających warunkom przyznania pomocy w działaniu „Różnicowanie w kierunku

działalności nierolniczej” ale także w przypadku operacji odpowiadających warunkom

przyznania pomocy w działaniu „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. Oznacza to,

istnieje możliwość realizacji operacji w tego zakresu w miejscowościach gmin miejsko-

wiejskich liczących od 5 do 20 tys. mieszkańców, przez podmioty z tych miejscowości.

7. Rozszerzenie zakresu realizacji małych projektów o operacje związane z promocją

lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego o operacje polegające na urządzaniu miejsc

pamięci związanych z wydarzeniem historycznym, oraz wyłączenie z zakresu wsparcia operacji

polegających na odbudowie, renowacji, restauracji albo remoncie lub oznakowaniu budynków

mieszkalnych.

8. Zmianę wysokości limitu pomocy na jednego beneficjenta w ramach małych projektów

ze 100 tys. do 200 tys. złotych, a w przypadku beneficjenta, który odpowiada definicji

beneficjenta w ramach działań „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”

i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”, zaostrzenie tego limitu do 50 tys. złotych.

9. Zwiększenie kwoty pomocy przyznanej na realizację jednego małego projektu z 25 tys.

do 50 tys. złotych.

Ponadto w roku 2012 przeprowadzono konkurs na wybór LGD do realizacji LSR w zakresie

dodatkowych zadań, który miał na celu rozdysponowanie oszczędności na realizację

dodatkowych zadań w ramach osi 4 Leader PROW 2007 – 13 na kwotę około 343 mln zł.

Reguły przeprowadzenia drugiego konkursu zostały określone w rozporządzeniu Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie

szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej

strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U.

z 2012 r. poz. 311). W wyniku przeprowadzonego konkursu na wybór LGD do realizacji LSR

w zakresie dodatkowych zadań wybrano 72 najlepsze LGD, które w ramach budżetu 268,5 mln

zł mają możliwość realizacji nowych zadań w ramach LSR.

Inne problemy oraz usprawnienia

W zakresie usprawnień dokonanych w ramach zarządzania programem w roku 2012,

przygotowane zostały i wdrożone „Wytyczne dla MRiRW dotyczące sporządzania Planu

Strona 127

komunikacyjnego PROW 2007-2013, zmian w Planie, kryteriów oceny i weryfikacji Planu

oraz jego zatwierdzania”. Plan komunikacyjny PROW 2007-2013, na podstawie którego

wykonywane są zadania w zakresie informowania i rozpowszechniania informacji

o Programie, przygotowany jest w oparciu o zasady określone w rozdziale 13.

Zapewnienie rozpowszechniania informacji na temat Programu PROW 2007-2013 oraz

niniejsze wytyczne. Ww. wytyczne zawierają wskazania dla MRiRW we wskazanym

zakresie.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez samorządy województw beneficjenci

zwracają uwagę na problemy występujące na etapie realizacji operacji, związane

z przedłużającym się okresem wykonania inwestycji (głównie spowodowane warunkami

pogodowymi) jak i zmianą kosztów kwalifikowalnych po przeprowadzeniu przetargu lub

zmianą planu finansowego projektu w trakcie jego realizacji, co powoduje konieczność

podpisania aneksów do umów.

W opinii samorządów województw kumulujące się terminy składania wniosków

o płatność w ramach poszczególnych działań powodują narastanie ilości wniosków do

zweryfikowania w tych samych terminach.

Wysokie koszty udzielenia przez banki zabezpieczenia bankowego w postaci gwarancji

zwrotu zaliczki dla osób fizycznych i firm powodują rezygnację części beneficjentów

z tej formy finansowania operacji.

W opinii samorządów województw wzrastające zadłużenie gmin może skutkować

zmniejszoną absorpcją środków z PROW 2007-2013.

Strona 128

Roczne spotkanie przeglądowe PROW 2007-2013 za rok 2012

Zgodnie z art. 83 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w dniu 13 grudnia 2012 r. odbyło

się roczne spotkanie przeglądowe PROW 2007-2013. Podczas spotkania omówniono stan

wdrażania poszczególnych działań PROW 2007-2013. Dyskusja objęła w szczególności:

system doradztwa w Polsce,

system gwarantowanej jakości mięsa w Polsce - QMP,

kwestie dotyczące upraw ekologicznych (sady) w ramach działania 214 „Program

rolnośrodowiskowy”,

Internet szerokopasmowy – obecny postęp we wdrażaniu działania 321 „Podstawowe

usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”,

działanie 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” – wykonywanie usług

rolniczych dla innych gospodarstw,

wdrożenie KSOW,

kwestie dotyczące podejścia Leader

kwestie dotyczące Uchwały nr 76 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia

5 grudnia 2012 r. w sprawie zmiany kryteriów wyboru operacji dla działania 121

„Modernizacja gospodarstw rolnych" PROW 2007-2013 przyjętych uchwałą

nr 26 z dnia 23.06.2009 r.

Podczas spotkania zostały również omówione kwestie dotyczące modyfikacji PROW 2007-2013

oraz przygotowania do przyszłego okresu programowania 2014 -2020.

Informacje dotyczące sposobu realizacji postulatów zgłoszonych przez przedstawicieli Komisji

Europejskiej na rocznym spotkaniu przeglądowym PROW 2007-2013 za 2012 r. przedstawione

zostały poniżej.

Strona 129

1.

KE - Przedstawiciele KE poprosili o przekazanie kopii protokołów ze spotkań specjalnej grupy

eksperckiej oraz o kopię wstępnego raportu ewaluacyjnego z badania dotyczącego doradztwa

rolniczego.

PL- Kopia Sprawozdania z pracy zespołu ds. opracowania założeń funkcjonowania systemu

doradztwa rolniczego po 2013 r. oraz Notatka ze spotkania w dniu 17 września 2012 r.

Zespołu ds. analizy działania 114 „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy

lasów” PROW 2007-2013 zostały przekazane przy piśmie z dnia 28 lutego 2013 r.,

znak: ROW/wes/jm-551-5/13(950).

Raporty z badań ewaluacyjnych zlecanych w związku z oceną PROW 2007-2013

oraz przygotowaniem programu 2014-2020 są udostępniane na stronie internetowej

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl/ dokumenty,analizy,

raporty/Analizy, raporty) oraz Krajowej Sieci Rozwoju Obszarów Wiejskich

(www.ksow.pl/Analizy i ekspertyzy) po ich zaakceptowaniu przez zlecającego (MRiRW).

2.

KE - Władze polskie mogłyby użyć przedpłat (do 50%) dozwolonych w ramach obecnych

regulacji EFRROW. Co do przyszłego okresu programowania na lata 2014-2020, różnorodne

instrumenty finansowe mogłyby zostać wzięte przez władze polskie pod uwagę w celu

zwiększenia zainteresowania gmin udziałem w różnorodnych przedsięwzięciach

współfinansowanych w ramach działań UE.

PL - Odnosząc się do propozycji wprowadzenia przedpłat dla beneficjentów działania 321

„Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” PROW, którzy planują realizację

projektów z zakresu szerokopasmowego Internetu, strona polska informuje, że beneficjenci

ww. działania, na podstawie ustawy z dnia 22 września 2006 r. o uruchamianiu środków

pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wspólnej polotyki

rolnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 187, poz. 1381, z późn. zm.) mogą otrzymać środki z budżetu

państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację

projektów, w formie preferencyjnej pożyczki udzielanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego

do wysokości udziału środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów

Wiejskich.

Strona 130

3.

KE - Władze polskie proszone są o prawidłowe określenie wielkości budżetu wymaganego

do kompleksowego wdrożenia odpowiednich rekomendacji firmy „Agrotec”. Jedynie wówczas

można będzie precyzyjnie określić wysokość transferu środków z KSOW do innych

komponentów pomocy technicznej, co dla Komisji będzie podstawą do dokonania oceny

i zaakceptowania przemiotowej modyfikacji programu.

PL - W oparciu o analizę realizacji Planów Działania oraz kosztów związanych z wdrożeniem

rekomendacji z badania pn. Ocena funkcjonowania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich

w Polsce na tle wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej, oszacowano kwotę jaka jest

potrzebna na funkcjonowanie sieci i realizację Planów działania. Do ewentualnego

wykorzystania pozostaje w schemacie trzecim Pomocy Technicznej około 5 mln euro.

Zgodnie z sugestią KE, propozycja zmiany PROW 2007-2013 została przekazana do akceptacji

Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 i pozytywnie zaopiniowana przez ww. Komitet

(uchwała nr 79 Komitetu Monitorującego PROW na lata 2007-2013 z dnia

7 maja 2013 r. w sprawie wprowadzenia zmian w opisie działań informacyjno-promocyjnych

oraz Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013). Propozycja zmiany Programu

w zakresie KSOW przedstawia się w następujący sposób: Budżet KSOW planowany jest na

poziomie 50 mln euro i będzie zapewniony w ramach Pomocy Technicznej. Obejmuje on

wydatki na funkcjonowanie jednostki centralnej KSOW (w ramach komórki organizacyjnej

MRiRW), jednostek regionalnych oraz wydatki związane z realizacją zadań w ramach sieci

(zgodnie z Planem działania KSOW).

Powyższa zmiana jest odpowiedzią na zapewnienie finansowania niezbędnych kosztów

związanych z funkcjonowaniem komórek odpowiedzialnych za wdrażanie Programu, poprzez

zasilenie alokacji Schematu I pomocy technicznej „Wzmocnienie systemu zarządzania,

monitorowania, wdrażania, kontroli i oceny stopnia realizacji Programu” środkami

niewykorzystanymi w ramach Schematu III „Stworzenie i utrzymanie Krajowej Sieci Obszarów

Wiejskich. W wyniku przeprowadzonej analizy wykorzystania środków pomocy technicznej w

Schemacie III oraz planowanych do poniesienia kosztów w ramach KSOW ustalono, że

proponowana do pozostawienia w Schemacie III kwota 50 mln jest wystarczająca dla

zapewnienia realizacji zakładanych celów. W załączniku nr 8 umieszczono tabelę nt. stanu

wdrażania rekomendacji ewaluatorów.

Strona 131

4.

KE - Służby Komisji zapraszają władze polskie do zmiany kryteriów selekcji dla przyszłych

naborów wniosków działania 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” z przetransferowanych

środków w ramach ostatnio przesłanej modyfikacji PROW 2007-2013. Pozwoliłoby to na

ukierunkowanie wsparcia UE na gospodarstwa trawłe ekonomiczne oraz na finansowanie w

ramach działania 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” zakupu bardziej innowacyjnych

urządzeń i technologii.

PL - W związku ze złożoną do KE propozycją zmiany PROW 2007-2013 polegającą na

zwiększeniu budżetu działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” o ok. 127 mln euro, strona

polska prowadzi rozmowy z KE, w których głównym tematem jest system wyboru operacji

do finansowania w tym działaniu. W dotychczasowej dyskusji ze służbami Komisji Europejskiej

na temat tej zmiany programu, strona polska zaprezentowała szczegółowo rozwiązania

przyjęte w celu ukierunkowania działania 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych”

(m.in. za pomocą kryteriów dostępu, kryteriów wyboru, podziału środków finansowych

przeznaczonych na realizację działania na województwa). Strona polska podczas spotkań

z przedstawicielami KE oraz pisemnie przedstawiła:

zgodność obowiązujących kryteriów wyboru ze „Strategią zrównoważonego rozwoju

wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020”, poprzez ukierunkowanie wsparcia na

gospodarstwa zdolne do rozwoju,

dane na temat efektów rzeczowych wdrażania działania, wykazując, że udzielana

pomoc przyczyniła się do realizacji potrzeb zidentyfikowanych w programie, w tym

głównej, tj. niewystarczającego stanu wyposażenia technicznego polskich gospodarstw

rolnych,

informację na temat zasad oceny wniosków, eliminującej dofinansowanie inwestycji,

która nie jest dostosowana do wielkości i potrzeb gospodarstwa.

Strona polska wykazywała, że działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” wpływa na poprawę konkurencyjności sektora rolnego, a więc realizuje jeden z celów EFRROW. Odnosząc się do rekomendacji KE przedstawionej na spotkaniu rocznym, należy zauważyć, że:

pomoc jest ukierunkowana na gospodarstwa trwałe ekonomicznie (poprzez kryteria

dostępu oraz wyboru),

ze względu na fakt, że w ramach tego działania nie ma możliwości realizacji prostych

operacji odtworzeniowych, zakupiony sprzęt i maszyny pośrednio w każdym niemal

przypadku związane były z wprowadzeniem nowych technik w obrębie danego

gospodarstwa.

Strona 132

A zatem w opinii strony polskiej zmiana kryteriów wyboru w celu ukierunkowania pomocy na wskazane przez KE podmioty i operacje nie jest konieczna.

5.

KE - Władze polskie proszone są o dostarczenie dodatkowych informacji na temat

przeznaczenia środków zaproponowanych do przetransferowania z rozdziałów Strategia

Komunikacyjna i KSOW.

Ponadto, stwierdzone niedociągnięcia w działaniu Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (KSOW)

oraz lista działań do wdrożenia powinny zostać przeanalizowane przez polskie władze. Analiza

ta będzie dla Komisji podstawą do dokonania oceny i zaakceptowania przedmiotowej

modyfikacji programu.

PL - Pismami znak: ROW/wes/mz-501/2/12(4) z dnia 2 stycznia 2013 r. oraz znak: ROW/wes/mz-501/1/13(783) z dnia 19 lutego 2013 r., Polska przekazała do KE dodatkowe wyjaśnienia odnośnie przeznaczenia środków planowanych do przesunięcia w ramach schematu II i III Pomocy Technicznej PROW 2007-2013. Proponowana zmiana PROW w zakresie przesunięcia części środków pomocy technicznej ze Schematu II i III do Schematu I nie wpłynie negatywnie na realizację działań Planu Działania KSOW, a jedynie wzmocni zaplecze administracyjne niezbędne do zabezpieczenia dalszej, prawidłowej i terminowej realizacji Programu w latach 2013-2015.

Dodatkowe środki pomocy technicznej w Schemacie I dla samorządów województw mają

posłużyć przede wszystkim zapewnieniu finansowania wynagrodzeń i szkoleń dla pracowników

realizujących zadania wynikające z PROW 2007 – 2013, kosztów wynajmu pomieszczeń

biurowych i kosztów eksploatacyjnych.

W początkowej fazie wdrażania PROW 2007-2013 oszacowano, iż liczba 44 pracowników

w każdym urzędzie marszałkowskim jest optymalna do obsługi zadań delegowanych. Jednak

w miarę wdrażania Programu liczba ta okazała się niewystarczająca, ze względu na dużą ilość

beneficjentów działań wdrażanych przez samorządy województw. Biorąc pod uwagę fakt,

że tylko w działaniu Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju do chwili obecnej łącznie złożono

prawie 48 tys. wniosków i zawarto prawie 21 tys. umów z beneficjentami uzasadnionym jest

zwiększenie zatrudnienia w SW w celu zapewnienia prawidłowej i terminowej obsługi

beneficjentów. Wzrost liczby osób zatrudnionych przy obsłudze PROW 2007-2013 jest

zróżnicowany w zależności od województwa. Przykładowo SW Wielkopolskiego wskazał, że

liczba etatów związanych z pracownikami obsługującymi działania delegowane PROW jest

znacznie wyższa od szacowanej na początku wdrażania Programu (44 etaty)

i wynosi 85 etatów. Podobna sytuacja ma miejsce w innych samorządach np.

w woj. łódzkim etatów takich jest 76, w Kujawsko – Pomorskim – 90,

w Podkarpackim 60. Znaczne zwiększenie liczby etatów ma bezpośredni wpływ na zwiększenie

kosztów związanych z wynagrodzeniem i przygotowaniem stanowisk pracy pracowników,

Strona 133

kosztów utrzymania, mediów, niezbędnych szkoleń itp. Podkreślenia wymaga też fakt, iż nie

wszystkie ww. etaty są finansowane w całości ze środków pt PROW 2007-2013.

Część SW wskazała, że aktualna wysokość niezbędnych środków w schemacie I została

oszacowana w oparciu o szczegółowe prognozy dotyczące liczby i czasochłonności operacji

związanych z obsługą działań delegowanych w ramach PROW 2007 - 2013, w szczególności o

liczbę przewidywanych wniosków o przyznanie pomocy, aneksów, wniosków o płatność oraz

liczby przeprowadzonych czynności kontrolnych w latach 2013-2015. Ponadto, konieczność

wsparcia alokacji schematu I związana jest z powiększającym się obszarem obejmowanym

wsparciem dla beneficjentów Programu i zwiększeniem alokacji na te zadania, co

obserwowane jest w ramach działań Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej

oraz Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa

i leśnictwa - schemat II – gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi. Dodatkowe środki

dla SW w zakresie działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” wynikają

z rozszerzenia jego zakresu o możliwość wsparcia budowy i remontu targowisk, możliwość

budowy infrastruktury szerokopasmowego Internetu, jak również związane są z tzw. ”nowymi

wyzwaniami” i dodatkowymi środkami do wykorzystania przez państwo członkowskie.

Strona 134

IV.4. Wykorzystanie pomocy technicznej przez podmioty zaangażowanie

w realizację Programu



(EFRROW)



266 600 000 199 950 000 47,11 36,90

ARiMR rozpoczęła nabór wniosków o przyznanie pomocy technicznej w dniu 11 marca 2009 r.

Nabór wniosków ma charakter ciągły. Do końca okresu sprawozdawczego wpłynęły 1 933

wnioski na kwotę 607 199 691,57 zł, z czego w ramach:

Schematu I – 747 wniosków na kwotę 483 116 090,93 zł,

Schematu II – 306 wniosków na kwotę 44 175 058,29 zł,

Schematu III – 880 wniosków na kwotę 79 908 542,35 zł.

W okresie objętym sprawozdaniem w ramach pomocy technicznej wpłynęło 635 wniosków na

łączną kwotę wnioskowaną 126 177 226,55 zł, z czego w ramach:

Schematu I – 215 wniosków na kwotę 85 624 669,25 zł,

Schematu II – 86 wniosków na kwotę 12 247 947,00 zł,

Schematu III – 334 wnioski na kwotę 28 304 610,30 zł.

ARiMR rozpoczęła podpisywanie umów w ramach pomocy technicznej w II półroczu 2009 r.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. podpisano 1 754 umowy na kwotę 517 300 082,68 zł, co stanowi

47,12% limitu przeznaczonego na realizację pomocy technicznej, z czego w ramach:

Schematu I – 642 umowy na kwotę 401 216 329,00 zł,

Schematu II – 287 umów na kwotę 41 853 733,68 zł,

Schematu III – 825 umów na kwotę 74 230 020,00 zł.

W okresie sprawozdawczym podpisano 698 umów na kwotę 185 990 767,00 zł.

Do końca okresu objętego sprawozdaniem do Centrali ARiMR wpłynęły 1 664 wnioski

o płatność na kwotę 455 767 755,44 zł. Zrealizowano na rzecz 22 beneficjentów 1 512

płatności na kwotę 408 712 646,83 zł27, z czego w ramach:

27 Dane na temat liczby i kwot zrealizowanych płatności oraz zrealizowanych płatności dla operacji zakończonych

przygotowano w oparciu o dane przekazane przez Departament Pomocy Technicznej ARiMR. Informacje te w porównaniu do

danych przekazanych przez Departament Księgowości ARiMR (wykazanych w załącznikach 3 i 5 do sprawozdania)

uwzględniają korekty dokonane po zamknięciu okresu sprawozdawczego.

Strona 135

Schematu I - 608 płatności na kwotę 314 596 633,89 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym

284 płatności na kwotę 180 109 763,40 zł,

Schematu II - 266 płatności na kwotę 38 317 223,78 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 120 płatności na kwotę 21 430 108,58 zł,

Schematu III - 638 płatności na kwotę 55 798 789,16 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 399 płatności na kwotę 37 996 858,83 zł.

W prognozie na 2012 r. zakładano, że w ramach pomocy technicznej podmioty zaangażowane

w realizację PROW 2007-2013 otrzymają pomoc ze środków EFRROW w kwocie 135 000 000

zł. W okresie sprawozdawczym kwota zrealizowanych płatności wyniosła 179 652 531,63 zł,

co stanowi 133,08% zakładanej wartości w prognozie.

Efekty realizacji Pomocy technicznej

Zakończone operacje (1 428) w ramach:

Schematu I Wzmocnienie systemu zarządzania, monitorowania, wdrażania, kontroli i

oceny stopnia realizacji Programu umożliwiły m.in.:

finansowanie 8 433,96 etatów dla 11 766 pracowników,

zakup 1 581 jednostek sprzętu komputerowego,

sfinansowanie 238 760,5 szkoleń krajowych, 334 kursów językowych, 137 studiów

podyplomowych, 65 szkoleń zagranicznych oraz 46 zagranicznych wizyt/staży studyjnych,

wykonanie 73 813 kontroli i 177 ekspertyz,

zakup 208 sztuk systemów informatycznych,

sfinansowanie 24 posiedzeń grup roboczych Komitetu Monitorującego oraz 16 posiedzeń

KM,

zakup 15 środków transportu,

sfinansowanie 1 oceny realizacji Programu,

zakup materiałów budowlanych, wyposażenia, adaptację lub remont pomieszczeń oraz

najem i utrzymanie pomieszczeń związanych z wdrażaniem Programu.

Schematu II Działania informacyjne i promocyjne umożliwiły m.in.:

opracowanie oraz wydanie 1 899 254 sztuk materiałów informacyjnych (w tym publikacji)

oraz 763 568 sztuk materiałów promocyjnych (w tym gadżetów),

sfinansowanie 280 186 działań promocyjnych w mediach,

organizację i obsługę 1 780 konferencji, spotkań promocyjno-informacyjnych dla 226 356

uczestników,

przygotowanie 76 866,5 tablic lub znaków informacyjnych,

realizację 72 szkoleń krajowych dla pracowników zajmujących się działaniami

informacyjnymi i promocyjnymi,

Strona 136

zakup 25 jednostek sprzętu komputerowego,

finansowanie 17,49 etatów dla 23 pracowników (oprócz pracowników zatrudnionych

w punktach informacyjnych) oraz 5,36 etatów dla 6 pracowników w punktach

informacyjnych,

sfinansowanie 4 studiów podyplomowych dla pracowników zajmujących się działaniami

informacyjnymi i promocyjnymi,

zakup materiałów biurowych, wyposażenia pomieszczeń oraz prowadzenie stron

internetowych związanych z wdrażaniem Programu.

Schematu III Stworzenie i utrzymanie krajowej sieci obszarów wiejskich (KSOW)

umożliwiły m.in.:

na potrzeby stworzenia i utrzymania struktury KSOW:

przeprowadzenie 209 szkoleń krajowych,

finansowanie 290,84 etatów dla 362 pracowników,

zakup 78 jednostek sprzętu komputerowego,

sfinansowanie 115 spotkań dotyczących KSOW, 21 zagranicznych wizyt/staży studyjnych,

11 kursów językowych,

wydanie 500 broszur i publikacji,

zakup materiałów biurowych, wyposażenia pomieszczeń oraz prowadzenie stron

internetowych związanych z wdrażaniem Programu,

innych 1 548,64 zadań związanych ze stworzeniem i utrzymaniem struktury KSOW.

na potrzeby realizacji planu działania KSOW:

opracowanie oraz wydanie 1 882 368 sztuk materiałów informacyjno - promocyjnych

(w tym publikacji) oraz 418 749 sztuk materiałów informacyjno - promocyjnych (w tym

gadżetów reklamowych),

organizację i obsługę 1 235 konferencji, spotkań promocyjno-informacyjnych dla 87 662

uczestników,

sfinansowanie kosztów 191 wizyt w krajach Unii Europejskiej oraz 78 krajowych wizyt

studyjnych,

zorganizowanie 277 targów/wystaw,

wykonanie 46 ekspertyz i analiz,

innych 329 zadań związanych z realizacją planu działania KSOW.

Strona 137

IV.4.1 Wykorzystanie pomocy technicznej przez instytucję zarządzającą

Do dnia 31 grudnia 2012 r. Instytucja Zarządzająca złożyła 171 wniosków o przyznanie

pomocy technicznej na kwotę 153 126 762,01 zł, w tym w okresie sprawozdawczym

54 wnioski na kwotę 40 066 526,00 zł. Podpisano 162 umowy na kwotę 149 187 760,00 zł,

w tym w okresie sprawozdawczym 72 umowy na kwotę 92 496 243,00 zł. Podpisane do końca

okresu sprawozdawczego umowy dotyczyły:

wzmocnienia systemu zarządzania, monitorowania, kontroli i oceny stopnia realizacji

Programu

– 79 umów na kwotę 112 760 992,00 zł, w tym w okresie sprawozdawczym - 37 umów

na kwotę 76 835 750,00 zł,

stworzenia i utrzymania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich – 58 umów na kwotę

16 599 506,00 zł, w tym w okresie sprawozdawczym 26 umów na kwotę 8 337 849,00 zł,

wdrożenia sprawnego i efektywnego funkcjonowania systemu informacji i promocji

PROW oraz następnego okresu programowania – 25 umów na kwotę 19 827 262,00 zł, w

tym w okresie sprawozdawczym - 9 umów na kwotę 7 322 644,00 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego Instytucja Zarządzająca zakończyła realizację 131 operacji

na kwotę 95 690 652,76 zł.


50%

19%

31%

Schemat I Schemat II Schemat III

Wykres IV-1 Struktura operacji zrealizowanych przez instytucję zarządzającą w ramach

Pomocy technicznej PROW 2007-2013.

Strona 138

W okresie sprawozdawczym dokonano rozliczenia 83 operacji, dla których uprzednio zostały

podpisane umowy na łączną kwotę 72 434 695,00 zł. W wyniku oceny odpowiadającym im

wniosków o płatność na rzecz MRiRW przekazano kwotę 71 950 591,64 zł, co stanowi 99,33%

kwoty podpisanych umów.

IV.4.2 Wykorzystanie pomocy technicznej przez podmioty wdrażające

Podmioty wdrażające PROW 2007-2013 do dnia 31 grudnia 2012 r. złożyły 1 750 wniosków

o przyznanie pomocy technicznej na kwotę 445 592 924,41 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 577 wniosków na kwotę 84 710 402,40 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 1 581 umów na kwotę 360 543 601,68 zł, w tym

w okresie sprawozdawczym 622 umowy na kwotę 91 607 322,00 zł.

Podpisane do końca okresu sprawozdawczego umowy dotyczyły:

stworzenia i utrzymania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich – 767 umów na kwotę

57 630 514,00 zł, w tym w okresie sprawozdawczym - 348 umów na kwotę

25 053 688,00 zł,

umożliwienia sprawnego funkcjonowania podmiotów odpowiedzialnych za zarządzanie,

wdrażanie, kontrolę, monitoring i ocenę PROW – 552 umowy na kwotę 280 886 616,00

zł, w tym w okresie sprawozdawczym - 189 umów na kwotę 59 447 247,00 zł,

wdrożenia sprawnego i efektywnego funkcjonowania systemu informacji i promocji

PROW

oraz następnego okresu programowania – 262 umowy na kwotę 22 026 471,68 zł, w tym

w okresie sprawozdawczym - 85 umów na kwotę 7 106 387,00 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podmioty wdrażające zakończyły realizację 1 289 operacji

na kwotę 302 320 530,69 zł.

Strona 139

Źródło: opracowanie własne na podstawie dane ARiMR


podpisane umowy na łączną kwotę 162 073 852,00 zł. W wyniku oceny odpowiadających im

wniosków o płatność na rzecz podmiotów wdrażających przekazano kwotę 160 689 375,69 zł.

Łączna kwota zrealizowanych płatności stanowi 99,15% sumy kwot z zawartych umów.

42%

22%

37%

Schemat I Schemat II Schemat III

Wykres IV-2 Struktura operacji zrealizowanych przez podmioty wdrażające

w ramach Pomocy technicznej PROW 2007-2013.

Strona 140

IV.4.3 Wykorzystanie pomocy technicznej przez pozostałe podmioty zaangażowane

w realizację Programu

Do dnia 31 grudnia 2012 r. pozostałe podmioty zaangażowane w realizację Programu tj.

Ministerstwo Finansów oraz Urząd Zamówień Publicznych złożyły 12 wniosków o przyznanie

pomocy technicznej na kwotę 8 480 005,15 zł. W okresie sprawozdawczym Ministerstwo

Finansów oraz Urząd Zamówień Publicznych złożyły 4 wnioski o przyznanie pomocy technicznej

na kwotę 1 400 298,15 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 11 umów na kwotę 7 568 721,00 zł. W okresie

sprawozdawczym podpisano z Ministerstwem Finansów oraz Urząd Zamówień Publicznych 4

umowy na kwotę 1 887 202,00 zł. Wszystkie umowy dotyczyły wsparcia w zakresie

umożliwienia sprawnego funkcjonowania podmiotów odpowiedzialnych za zarządzanie,

wdrażanie, kontrolę, monitoring i ocenę PROW.

Do końca okresu sprawozdawczego pozostałe podmioty zaangażowane w realizację Programu

zakończyły realizację 8 operacji na kwotę 7 032 204,47 zł. W okresie sprawozdawczym

dokonano rozliczenia 5 operacji, dla których uprzednio zostały podpisane umowy na łączną

kwotę 6 354 190,00 zł. W wyniku oceny odpowiadających im wniosków o płatność na rzecz

Ministerstwa Finansów oraz Urzędu Zamówień Publicznych przekazano kwotę 6 339 482,97 zł.

Łączna kwota zrealizowanych płatności dla operacji zakończonych stanowi 99,77% sumy kwot

zawartych umów.

Przyczyną różnic pomiędzy kwotami, na jakie zawarto umowy, a kwotą wypłaconą jest zarówno

złożenie wniosku o płatność na kwotę mniejszą niż opiewały umowy, jak i uznanie za

niekwalifikowalne części kosztów przedłożonych w ramach rozliczenia, na etapie oceny wniosku

o płatność.

Strona 141

IV.4.4 Wykorzystanie pomocy technicznej na tworzenie i funkcjonowanie Krajowej

Sieci Obszarów Wiejskich

Do 31 grudnia 2012 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, FAPA oraz Samorządy

Województw złożyły łącznie 880 wniosków o przyznanie pomocy na tworzenie i funkcjonowanie

Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na kwotę 79 908 542,35 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 334 wnioski na kwotę 28 304 610,30 zł. W ramach Schematu III Pomocy

Technicznej podpisano 825 umów na kwotę 74 230 020,00 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 374 umowy na kwotę 33 391 537,00 zł.

Umowy te dotyczyły refundacji poniesionych kosztów związanych z:

realizacją planu działania KSOW – 262 umowy na kwotę 27 040 749,00 zł,

funkcjonowaniem struktury KSOW – 112 umów na kwotę 6 350 788,00 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 628 operacji na kwotę

55 408 418,22 zł.


podpisane umowy na łączną kwotę 38 012 600,00 zł. W wyniku oceny odpowiadających im

wniosków o płatność na rzecz MRiRW oraz Samorządów Województw przekazano kwotę

37 785 345,72 zł, w tym:

30 479 484,25 zł – na refundację kosztów poniesionych na realizację planu działania KSOW,

7 305 861,47 zł – na refundacji kosztów poniesionych na funkcjonowanie struktury KSOW.

Łączna kwota zrealizowanych płatności stanowi 99,40% sumy kwot z zawartych umów.

Powstała różnica wynika, z faktu iż:

część beneficjentów złożyła wnioski o płatność na mniejszą kwotę niż kwota przyznana

w umowie, w wyniku autoryzacji wniosku o płatność zakwestionowano część kosztów

wskazanych przez beneficjentów jako koszt kwalifikowany.

Strona 142

Informacja nt. realizacji Planu działania KSOW na lata 2012-2013

W dniu 9 października 2012 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1111 zostało opublikowane

rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 września 2012 r. zmieniające rozporządzenie

w sprawie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Rozporządzenie weszło w życie 24 października

2012 roku.

Jedna ze zmian dotyczyła m.in. § 11, tj. rezygnacji ze sporządzania dwóch corocznych

sprawozdań z realizacji planu działania i zastąpienia ich jednym sprawozdaniem po zakończeniu

okresu realizacji całego planu. Indykatywny budżet Planu działania Krajowej Sieci Obszarów

Wiejskich na lata 2012-2013 wynosi 75 044 615,13 zł.

Informacje dot. realizacji Planu działania KSOW (dane z lutego br.) przedstawiają się

w następujący sposób.

W wyniku realizacji Planu działania KSOW na lata 2012-2013 najwięcej środków wykorzystano

w sekretariatach regionalnych następujących województw: warmińsko-mazurskiego -57,65%

(1 729 408,78 zł), podkarpackiego – 53,45% (1 446 238,37 zł), małopolskiego – 53,08%

(1 247 452,52 zł) oraz opolskiego – 47,56% (3 023 938,38 zł). Sekretariat Centralny KSOW

z indykatywnym budżetem 16 500 000,00 zł wykorzystał środki finansowe na realizacje

projektów w kwocie 4 694 239,01 zł co stanowi 28,45%.

Roczne wykorzystanie środków finansowych dwuletniego planu działania KSOW na realizację

poszczególnych działań jest na poziomie ok. 40%.

Najwięcej środków wydano na realizację działania nr 2 „Przeniesienie dobrych praktyk,

projektów innowacyjnych oraz organizacja wymiany doświadczeń i know-how” – 12 229 510,30

zł (44,26%), działania nr 5 „Pomoc techniczna dla współpracy międzyterytorialnej

i transnarodowej” – 4 454 945,78 zł (39,48%) oraz działania nr 1 „Identyfikacja i analiza

możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz

przekazanie informacji na ich temat” – 6 257 996,51 zł (37,13%). Na realizację pozostałych

działań zostały wykorzystane następujące środki finansowe: działanie nr 4 „Zarządzanie siecią”

– 1 323 043,41 zł (31,77%), działanie nr 6 „Wspieranie współpracy międzyinstytucjonalnej,

w tym międzynarodowej” – 1 795 262,55 zł (30,80%), działanie nr 7 „Wymiana wiedzy oraz

ocena polityki w zakresie rozwoju obszarów wiejskich” – 1 182 441,56 zł (25,24%) oraz

działanie nr 3 „Przygotowanie programów szkoleniowych dla lokalnych grup działania

w procesie tworzenia, w tym wymiana doświadczeń między lokalnymi grupami działania”––

1 027 597,69 zł (19,82%).

Strona 143

W ramach Planu działania zorganizowano 124 konferencji (zarówno o zasięgu

międzynarodowym, krajowym, jak i regionalnym).

Tematyka organizowanych konferencji/spotkań/szkoleń/publikacji była różnorodna, dotyczyła

m.in.: dziedzictwa i tradycji kulturowych wsi, grup producentów rolnych, produktów

regionalnych, tradycyjnych, turystyki wiejskiej, rozwoju rolnictwa ekologicznego, podniesienie

kompetencji kobiet wiejskich w zakresie aktywizacji społecznej mieszkańców obszarów wiejskich

czy też działalność LGD.

Wskaźniki:

Wskaźniki Liczba

Liczba szkoleń/seminariów 332

Liczba uczestników szkoleń/seminariów 15 823

Liczba konferencji 124

Liczba uczestników konferencji 16 427

Liczba zorganizowanych konkursów 148

Liczba uczestników konkursów 5 093

Liczna zorganizowanych wyjazdów studyjnych 114

Liczba uczestników wyjazdów studyjnych 3 846

Liczba zorganizowanych targów/wystaw 158

Liczba pozostałych spotkań 244

Liczba uczestników pozostałych spotkań 409 094 (imprezy masowe)

Ekspertyzy i analizy 24

Przykłady publikacji finansowanych ze środków KSOW:

"Mom jo skarb…Smaki tradycji dolnośląskiej"

Katalog gospodarstw agroturystycznych

Nasza Polska Małopolska. Lokalne Grupy Działania - miejsca, ludzie, wydarzenia, atrakcje

Strona 144

Tradycyjne produkty kulinarne jako element turystycznej atrakcyjności Mazowsza.

Katalog "Magia chleba naszego powszedniego"

Leader w Wielkopolsce -wydanie drugie z aktualnymi danymi LGD z informacją o Szkole

Liderek Rozwoju Lokalnego, projekcie realizowanym we współpracy z wielkopolskimi LGD

Poradnik przedsiębiorczej kobiety

"Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej i Polityki Spójności na rozwój obszarów wiejskich"

Strona 145

IV.5. Realizacja zadań w zakresie informowania i rozpowszechniania informacji

o Programie

Informacja o stanie realizacji planu komunikacyjnego sporządzonego dla

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na 2012 rok

Obowiązek prowadzenia działań informacyjnych zawarty jest w art. 76 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005. Przy realizacji strategii komunikacyjnej PROW 2007-2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi działa w oparciu o: rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu sprawowania nadzoru nad podmiotami, które wykonują jako delegowane zadania instytucji zarządzającej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. 2007, Nr 163, poz. 1160), Wytyczne dla podmiotów wdrażających dotyczące sporządzania rocznego planu komunikacyjnego PROW 2007-2013 oraz Wytyczne dotyczące zmian w planach komunikacyjnych, kryteriów oceny i weryfikacji planów komunikacyjnych, zatwierdzania planów komunikacyjnych PROW 2007-2013.

Na podstawie ww. dokumentów plan komunikacyjny precyzuje zakres przekazywanych informacji oraz metody, jakie powinny być stosowane aby zapewnić szeroki dostęp do informacji zarówno społeczeństwu jak i potencjalnym beneficjentom.

Działania realizowane w ramach Planu Komunikacyjnego PROW 2007-2013 sporządzonego dla MRiRW na 2012 rok miały na celu poinformowanie ogółu społeczeństwa o rezultatach wdrażania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, aktualizację informacji o możliwościach uzyskania wsparcia w ramach poszczególnych działań PROW 2007-2013, zapewnienie wiedzy o wkładzie Wspólnoty w rozwój obszarów wiejskich w Polsce, promowanie znaku PROW 2007-2013, wsparcie beneficjentów w procesie pozyskiwania środków z EFRROW poprzez profesjonalną informację, zapewnienie właściwej wizualizacji PROW 2007-2013 oraz promowanie i informowanie o najlepszych praktykach i projektach realizowanych w ramach PROW 2007-2013.

Działania te kierowane były do następujących grup docelowych: ogół społeczeństwa, beneficjenci i potencjalni beneficjenci działań (rolnicy, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy, partnerzy społeczno-gospodarczy, organizacje pozarządowe) oraz do instytucji zaangażowanych bezpośrednio i pośrednio we wdrażanie Programu, instytucji, organizacji oraz stowarzyszeń, których działalność związana jest bezpośrednio lub pośrednio z sektorem rolnym i obszarami wiejskimi, jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej w województwach, organizacji pozarządowych w tym zaangażowanych we wspieranie równości mężczyzn i kobiet oraz w kwestie dotyczące środowiska naturalnego i do środków masowego przekazu.

Działania informacyjne i promocyjne realizowane były poprzez udział pracowników instytucji zarządzającej w konferencjach, szkoleniach, seminariach, spotkaniach informacyjnych, kongresach, wyjazdach studyjnych i konkursach organizowanych przez instytucje zewnętrzne działające na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich. Zorganizowano:

56 szkoleń dotyczących PROW 2007-2013 lub poszczególnych działań Programu

dla 3 047 uczestników,

Strona 146

52 konferencje dla 5 109 uczestników,

4 seminaria dla 345 uczestników,

4 spotkania informacyjne dla 216 uczestników,

1 kongres dla 180 uczestników,

4 wyjazdy studyjne dla 155 uczestników,

6 konkursów o PROW 2007-2013 oraz 1 olimpiadę wiedzy rolniczej dot.

PROW 2007-2013,

2 wystawy prezentujące projekty zrealizowane ze środków PROW 2007-2013.

Ponadto, przygotowano i zlecono wydrukowanie i dystrybucję materiałów informacyjno-promocyjnych (broszur, ulotek) na temat PROW 2007-2013 i poszczególnych jego działań. W roku 2012 opublikowano materiały informacyjno-promocyjne w łącznym nakładzie ok. 207 653 egzemplarzy.

Działania promocyjne realizowane były poprzez wykonanie materiałów promujących PROW 2007-2013 z logo PROW 2007-2013 i logo UE w ilości 55 528 sztuk. Materiały promocyjne przekazywane były beneficjentom m.in. podczas ogólnopolskich i regionalnych imprez związanych z tematyką rozwoju obszarów wiejskich.

W MRiRW funkcjonował punkt informacyjny, którego pracownicy (zatrudnieni w MRiRW) bezpośrednio oraz drogą telefoniczną udzielali zainteresowanym najbardziej aktualne informacje nt. PROW 2007-2013. Udzielane były również pisemne odpowiedzi na pytania beneficjentów.

Na stronie internetowej MRiRW (www.minrol.gov.pl), w odrębnej zakładce zamieszczane były bieżące informacje na temat realizacji PROW 2007-2013 obejmujące m.in.: legislację, dane nt. postępu wdrażania Programu, terminy i wzory dokumentów dotyczących naboru wniosków o przyznanie pomocy. Aktualizowane na bieżąco były „Najczęściej zadawane pytania”. Opracowywano i udostępniano miesięcznik „PROWieści” dotyczący spraw związanych z realizacją Programu. W zakładce dotyczącej Programu odnotowano ponad 42 716 wejść. Działania informacyjne i promocyjne PROW 2007-2013 realizowane były również poprzez współpracę ze środkami masowego przekazu. W ramach Planu Komunikacyjnego MRiRW na 2012 rok wykonano i wyemitowano audycje telewizyjne i radiowe, zamieszczono artykuły i materiały informacyjne w prasie oraz wykonano i wyemitowano spoty reklamowe.

Działania informacyjno-promocyjne PROW 2007-2013 MRiRW realizowało również poprzez udział w licznych imprezach lokalnych, regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych. Organizowane były punkty informacyjne, prowadzono dystrybucję materiałów informacyjno-promocyjnych oraz przygotowywano odpowiednie wystąpienia i prelekcje. Spośród wydarzeń stanowiących okazję do promowania i informowania o PROW 2007-2013 wymienić należy m.in.:

Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa Polagra – Premiery,

Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH w Kielcach,

Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH w Minikowie,

Międzynarodową Wystawę Rolniczą AGROSHOW w Bednarach,


Strona 147

Krajową Wystawę Rolniczą – Ogólnopolskie Dożynki Jasnogórskie,

Międzynarodowe Dni z Doradztwem Rolniczym w Siedlcach,

Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych – Dni z Doradztwem rolniczym

AGROARENA,

Targi Produktów Regionalnych „Regionalia”,

Międzynarodowe Targi Łódzkie Natura Food,

Międzynarodowe Targi POLAGRA FOOD.

Szacuje się, że informacja na temat Programu dotarła do ponad 1 mln osób.

Informacja o stanie realizacji rocznych planów komunikacyjnego podmiotów wdrażających znajduje się w załączniku nr 7 do sprawozdania.

Strona 184

Strona 148

V. INFORMACJE O WYKORZYSTANIU ŚRODKÓW ODZYSKANYCH OD BENEFICJENTÓW

Tabela Źródła niewykorzystanej pomocy podlegające ponownemu wykorzystaniu do dnia 31 grudnia 2012 r.

L.p. Kod

pomocy Źródło niewykorzystanej pomocy

Kwota środków

odzyskanych w okresie

objętym

sprawozdaniem (w zł)

Kwota środków odzyskanych

od początku realizacji

Programu (w zł)

Środki

krajowe EFRROW

Środki

krajowe EFRROW

1 111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie Należność główna 11 528,33 0,00 11 540,57 36,70

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

2 112 Ułatwianie startu młodym rolnikom Należność główna 834 295,90 2 487 982,01 1 579 249,42 4 722 842,57

Odsetki 7 080,31 21 232,38 7 180,02 21 531,49

3 113 Renty strukturalne Należność główna 561 209,78 1 684 223,17 1 514 050,62 4 520 500,92

Odsetki 3 146,93 9 375,63 4 541,58 13 528,98

4 114 Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Należność główna 2 807,50 8 422,48 5 157,56 15 472,68

Odsetki 127,86 383,59 167,78 503,32

5 121 Modernizacja gospodarstw rolnych Należność główna 302 507,50 918 979,29 468 508,91 1 416 983,56

Odsetki 12 009,55 35 799,50 13 189,35 39 338,90

6 123 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Należność główna 316 038,68 948 116,03 338 563,94 1 015 691,82

Odsetki 257,24 771,70 296,85 890,55

7 125 Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa

Należność główna 0,00 7 316,52 0,00 7 316,52

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

8 132 Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Należność główna 266,39 799,18 266,39 799,18

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

9 141 Zobowiązania z okresu 2004-2006 dla działania "Wspieranie gospodarstw niskotowarowych"

Należność główna 168 085,50 506 484,54 959 511,82 2 879 410,92

Odsetki 10 910,08 33 288,42 16 072,22 48 783,45

10 142 Grupy producentów rolnych Należność główna 18 000,00 0,00 18 212,02 636,05

Odsetki 714,88 0,00 714,88 0,00

11 211,212 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

Należność główna 1 443 433,39 5 831 654,78 4 089 675,58 16 431 820,93

Odsetki 46 273,95 189 975,51 62 508,42 255 818,94

12 214 Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe) Należność główna 2 176 456,86 8 799 205,03 4 151 649,09 16 703 042,23

Odsetki 60 892,86 256 302,92 77 082,22 321 779,10

13 221,223 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Należność główna 139 668,04 569 201,75 257 091,63 1 027 898,06

Odsetki 1 558,30 6 322,77 2 725,75 10 992,14

Strona 149

14 311 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

Należność główna 64 851,00 194 552,98 84 781,50 254 344,48

Odsetki 5 820,81 17 462,47 5 833,95 17 501,89

15 312 Tworzenie i rozwój mikro przedsiębiorstw Należność główna 89 649,95 268 949,81 123 486,20 370 458,56

Odsetki 7 362,10 22 086,31 7 370,67 22 112,02

Środki odzyskane przez agencję płatniczą na podstawie art. 33 rozporządzenia (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej

wykorzystywane są ponownie na realizację płatności w ramach danego działania.

L.p. Kod

pomocy Źródło niewykorzystanej pomocy

Kwota środków

odzyskanych w okresie

objętym

sprawozdaniem (w zł)

Kwota środków

odzyskanych

od początku realizacji

Programu (w zł)

Środki

krajowe EFRROW

Środki

krajowe EFRROW

Środki odzyskane przez agencję płatniczą na podstawie art. 33 rozporządzenia (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej

wykorzystywane są ponownie na realizację płatności w ramach danego działania.

16 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Należność główna 0,00 1 465 658,03 0,00

1 502

964,67

Odsetki 0,00 1 604,61 0,00 1 604,61

17 313, 322,

323 Odnowa i rozwój wsi

Należność główna 0,00 258 604,78 0,00 470 175,63

Odsetki 0,00 7 107,44 0,00 7 737,42

18 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Należność główna 86 607,63 968,74 166

979,89 1 681,06

Odsetki 595,93 0,00 608,98 0,00

19 421 Wdrażanie projektów współpracy Należność główna 1 551,61 0,00 1 632,92 0,00

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

20 431 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejetności i aktywizacja

Należność główna

1 166

135,01 10 771,21

6 260

502,77 31 914,66

Odsetki 14 903,87 39,28 22 482,88 45,68

21 511 Pomoc Techniczna Należność główna 0,00 3 838,51 4 516,90

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

Strona 184

Strona 150

VI. ZAŁĄCZNIKI DO SPRAWOZDANIA

1. Wykaz rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych

warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działań objętych PROW 2007 -

2013 oraz wykaz pozostałych rozporządzeń wydanych w okresie od 2007 do 2012 r. na

podstawie ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem

środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (załącznik nr

1 do sprawozdania);

2. Tabele dotycząca terminów naborów wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW

2007-2013 (załącznik nr 2 do sprawozdania);

3. Stan realizacji operacji w ramach poszczególnych osi i działań od początku realizacji

Programu do dnia 31 grudnia 2012 r. (załącznik nr 3 do sprawozdania);

4. Finansowe wykonanie Programu w ramach osi i działań do dnia 31 grudnia

2012 r. (załącznik nr 4 do sprawozdania);

5. Zestawienie wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych poniesionych przez

beneficjentów w ramach osi i działań do dnia 31 grudnia 2012 r. (załącznik nr 5 do

sprawozdania);

6. Zestawienie wartości płatności zrealizowanych na rzecz beneficjentów

i odpowiadającego im współfinansowania krajowego dla osi i działań od początku realizacji

Programu do dnia 31 grudnia 2012 r.(załącznik nr 6 do sprawozdania);

7. Informacja o stanie realizacji rocznego planu komunikacyjnego (załącznik nr 7

do sprawozdania);

8. Tabela dotycząca wdrożenia rekomendacji z badania pn. Ocena funkcjonowania

Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Polsce na tle wybranych państw członkowskich Unii

Europejskiej (załącznik nr 8 do sprawozdania),

CZĘŚĆ II: Tabele wskaźników monitorowania i oceny programów rozwoju obszarów wiejskich

(od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2012 r.)28.

28 W ramach przesłanych jako załącznik do sprawozdania rocznego tabel monitorowania (produktu), występować mogą rozbieżności pomiędzy wartościami kwot zrealizowanych płatności uwzględnionych w tabelach G5 i GHC5, a kwotami ujętymi w tabelach produktu dla poszczególnych działań. Rozbieżności te wynikają z faktu, iż dane w tabeli G5 i GHC5 odnoszą się do wszystkich płatności zrealizowanych do końca roku sprawozdawczego dla poszczególnych działań, natomiast wartości przedstawione w tabelach specyficznych dla działań obejmują jedynie kwoty płatności zrealizowanych dla operacji zakończonych w ramach w/w działań. Oznacza to, że kwoty te są mniejsze niż uwzględnione w tabelach G5 i GHC5, gdyż nie obejmują płatności częściowych realizowanych na rzecz beneficjentów, których operacje nie zostały jeszcze zakończone.

Sprawozdanie z realizacji - FAOWfaow.org.pl/wp-content/uploads/2013/06/Sprawozdanie... ·...

Documents

Transcript of Sprawozdanie z realizacji - FAOWfaow.org.pl/wp-content/uploads/2013/06/Sprawozdanie... ·...