1. SPRAWOZDANIEZ KONSULTACJISPOECZNYCH PROJEKTUSTRATEGII ROZWOJUWOJEWDZTWADOLNOLSKIEGO 2020 WROCAW, STYCZE 2013 R.

2. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 SPIS TRECI SPIS TRECI ............................................................................................................................ 2 1. WPROWADZENIE ............................................................................................................... 3 2. ORAGANIZACJA I PRZEBIEG KONSULTACJI SPOECZNYCH .................................................... 4 2.1. PODSTAWA PRAWNA ................................................................................................. 4 2.2. HARMONOGRAM ORAZ FORMA ORGANIZACJI KONSULTACJI SPOECZNYCH ................ 4 3. WNIOSKI I NAJWANIEJSZE ZAGADNIENIA ........................................................................ 11 3.1. STATYSTYCZNE PODSUMOWANIE KONSULTACJI SPOECZNYCH ................................. 11 3.2. WNIOSKI I NAJWANIEJSZE ZAGADNIENIA PORUSZONE W UWAGACH ....................... 13 3.3. NAJWANIEJSZE ZMIANY WPROWADZONE W PROJEKCIE STRATEGII ......................... 20 4. ZESTAWIENIE WSZYSTKICH UWAG ZEBRANYCH W TRAKCIE KONSULTACJI SPOECZNYCH... 22 WYKAZ UYTYCH SKRTW: Strategia - Strategia Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego SOO - Strategiczna Ocena Oddziaywania na rodowisko Prognoza SRWD - Prognoza Oddziaywania na rodowisko Projektu Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego2

3. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 20201. WPROWADZENIEPodstawowym celem niniejszego Sprawozdania jest przedstawienie przebiegu orazpodsumowanie konsultacji spoecznych projektu Strategii Rozwoju WojewdztwaDolnolskiego 2020, przyjtego uchwa nr 2969/IV/12 Zarzdu Wojewdztwa Dolnolskiegoz dnia 5 padziernika 2012 r.Przedstawiony projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego (dalej jako projektStrategii) zosta przygotowany z uwzgldnieniem wnioskw otwartej dyskusji publicznej. Wewstpnym pozyskaniu informacji i sprecyzowaniu kierunkw rozwoju regionu szczegln rolodegray trzy fora subregionalne powoane przez starostw powiatw dla ObszaruWrocawskiego, Obszaru Legnicko-Gogowskiego i Obszaru Sudeckiego. Inicjatywa utworzeniaforw wysza od samorzdu wojewdztwa, jednak zdecydowano si na pozostawieniestarostom, wzgldnie prezydentom miast (np. w przypadku Legnicy), szerokiej autonomiiodnonie skadu i trybu pracy poszczeglnych forw. Fora subregionalne w tokuwewntrznej dyskusji oraz na podstawie identyfikacji swoich potencjaw i barierrozwojowych zgosiy 435 postulatw dotyczcych proponowanych strategicznychkierunkw dziaa (Obszar Wrocawia 208, Obszar Legnicko-Gogowski 154, ObszarSudecki 73). Niebagateln rol przy tworzeniu zapisw projektu Strategii odegray rwnieliczne spotkania robocze z udziaem partnerw spoecznych, naukowcw i przedsibiorcw.Proces konsultacyjny spoecznych projektu Strategii rozpocz si 8 padziernika 2012 r. i zostazaplanowany w taki sposb, aby umoliwi jak najszersz debat publiczn nad dokumentemprzy wykorzystaniu nowoczesnych technologii komunikacyjno-informacyjnych, w celu uzyskaniamoliwie szerokiej aprobaty spoeczestwa, partnerw spoeczno-gospodarczych oraz organwwykonawczych odpowiedzialnych w przyszoci za wdraanie postanowie Strategii. Proceskonsultacji zakoczy si 18 grudnia 2012 r.W tym miejscu nale si podzikowania wszystkim tym, ktrzy uczestniczc w procesie debatypublicznej pokazali, i dobro regionu i jego mieszkacw nie jest im obojtne. Szczeglnepodzikowania nale si za tym osobom, ktre powicajc swj czas, zarwno zawodowy jaki prywatny, zdecydoway si osobicie przyby na organizowane spotkania i wczy sibezporednio w dyskusj nad proponowanymi kierunkami rozwoju Dolnego lska.Niniejsze Sprawozdanie stanowi caociowe ujcie zebranych w trakcie publicznej debaty uwag,opinii i postulatw, ktre nastpnie posuyy do uzupenienia i korekty dokumentu. 3

4. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 2. ORAGANIZACJA I PRZEBIEG KONSULTACJI SPOECZNYCH 2.1. PODSTAWA PRAWNA Przeprowadzone konsultacje spoeczne speniaj wymogi formalne wynikajce z zapisw nastpujcych aktw normatywnych: Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie wojewdztwa (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1390 z pn. zm.) Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r., Nr 84, poz. 712 z pn. zm.) Zgodnie z art. 12 ustawy o samorzdzie wojewdztwa, przy formuowaniu dokumentu strategii wadze wojewdztwa zobowizane s do wsppracy z jednostkami lokalnego samorzdu terytorialnego z obszaru wojewdztwa, z samorzdem gospodarczym i zawodowym, administracj rzdow, innymi wojewdztwami, organizacjami pozarzdowymi, szkoami wyszymi i jednostkami naukowo-badawczymi (ust. 1), jak rwnie mog wsppracowa z organizacjami midzynarodowymi i regionami innych pastw, zwaszcza ssiednich (ust. 2). Organizacj oraz przebieg konsultacji spoecznych reguluje art. 6 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, zgodnie z ktrym projekt strategii rozwoju podlega konsultacjom z jednostkami samorzdu terytorialnego, partnerami spoecznymi i gospodarczymi oraz Komisj Wspln Rzdu i Samorzdu Terytorialnego (ust. 1), a proces dyskusji publicznej rozpoczyna si z dniem zamieszczenia ogoszenia w dzienniku o zasigu regionalnym oraz na stronie internetowej w przedmiotowej sprawie (ust. 2 w zw. z ust. 2a). Wymienione podmioty maj minimum 35 dni na wyraenie swojej opinii odnonie zaproponowanych zapisw projektowanego dokumentu (ust. 3). Natomiast w cigu 30 dni od dnia zakoczenia konsultacji spoecznych podmiot je organizujcy przygotowuje sprawozdanie z przebiegu i wynikw konsultacji, zawierajce w szczeglnoci ustosunkowanie si do uwag zgaszanych w trakcie konsultacji wraz z uzasadnieniem oraz podaje je do publicznej wiadomoci na swojej stronie internetowej (ust. 4). 2.2. HARMONOGRAM ORAZ FORMA ORGANIZACJI KONSULTACJI SPOECZNYCH Konsultacje spoeczne s koniecznym elementem procesu opracowywania wszelkich dokumentw strategicznych czy planistycznych. Gwnymi wyznacznikami majcymi wpyw na sposb organizacji konsultacji spoecznych projektu Strategii byy zasada subsydiarnoci i zasada partnerstwa.4

5. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020Konsultacje pozwalaj zweryfikowa spoeczny odbir danego dokumentu oraz jego spoecznakceptacj, umoliwiajc dotarcie do szerokiego grona osb, ktrych dany dokumentbezporednio dotyczy. Gwarantuje to wypracowanie moliwe najtrafniejszych, najbardziejuytecznych oraz realistycznych i akceptowalnych spoecznie zapisw.Taki te cel przywieca Zarzdowi Wojewdztwa Dolnolskiego, kiedy dnia 5 padziernika2012 r. przyj projekt Strategii i ogosi rozpoczcie z dniem 8 padziernika 2012 r. konsultacjispoecznych tego dokumentu. Konsultacje te, bdc wyduone ponad dwukrotnie w stosunkudo wymogu ustawowego, byy jednymi z najszerszych, najbardziej intensywnychi transparentnych konsultacji spoecznych w kilkunastoletniej historii Samorzdu WojewdztwaDolnolskiego. BEZPOREDNIE KONSULTACJECay proces debaty publicznej rozpocza prezentacja projektu SRWD przez MarszakaWojewdztwa Dolnolskiego Rafaa Jurkowlaca na spotkaniu, w ktrym udzia wzi PrezydentRP Bronisaw Komorowski oraz wielu zaproszonych goci.Konsultacje spoeczne projektu Strategii podzielono na 3 zasadnicze kategorie, tj. prowadzonew sposb bezporedni, poredni i popularyzacj w mediach o zasigu regionalnym. Pierwszakategoria, czyli konsultacje prowadzone w sposb bezporedni odbyway si podczas 62 spotkazaplanowanych w caym regionie. Napity terminarz konsultacji przewidywa 4 tzw. duekonferencje w najwikszych miastach regionu (we Wrocawiu, Legnicy, Jeleniej Grzei Wabrzychu), 2 spotkania transgraniczne w Zgorzelcu i Kudowie Zdrj z udziaem odpowiedniopartnerw z Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Czeskiej oraz spotkania we wszystkichpowiatach Dolnego lska. Organizatorem 4 duych konferencji i spotka transgranicznych bysamorzd wojewdztwa, natomiast o przygotowanie spotka powiatowych zostali poproszenistarostowie powiatw. Zaangaowanie starostw w organizacyjny aspekt konsultacji miao nacelu aktywizacj lokalnych spoecznoci i zwikszenia partycypacji Dolnolzakw w procesachprogramowania rozwoju regionu.Oprcz wyej wymienionych spotka odbyway si rwnie tzw. spotkania branowe m. in.z rektorami wyszych uczelni, studentami, przedsibiorcami, spdzielcami, sub zdrowia,organizacjami pozarzdowymi i turystycznymi czy spoecznoci romsk. Na bieco o przebieguprocesu aktualizacji byli informowani Radni Sejmiku Wojewdztwa Dolnolskiego poprzezposiedzenia komisji sejmikowych, w szczeglnoci Komisji Polityki Rozwoju Regionalnegoi Gospodarki czy te Komisji Doranej ds. Modziey.Projekt Strategii by rwnie przedmiotem obrad Wojewdzkiej Komisji Dialogu Spoecznego,Dolnolskiej Rady Gospodarczej, a take Rady Rozwoju Dolnego lska cia opiniodawczo-doradczych skupiajcych przedstawicieli regionalnych rodowisk naukowych, gospodarczychi partnerw spoecznych.W wyej wymienionych spotkaniach udzia brao szerokie grono osb, wrd ktrych bylisamorzdowcy, radni wojewdztwa, przedstawiciele wiata nauki, biznesu, sub, inspekcjii stray, dolnolscy parlamentarzyci, przedstawiciele instytucji wspierania biznesu, agencji 5

6. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 rozwoju, izb gospodarczych oraz organizacji pozarzdowych ktrych dziaalno obejmuje cay obszar regionu lub wykracza poza niego. Liczne grono dyskutantw stanowili take Dolnolzacy zainteresowani tematyk rozwoju naszego wojewdztwa. POREDNIE KONSULTACJE Konsultacje w sposb poredni prowadzone byy poprzez stron internetow Urzdu Marszakowskiego i odbyway si w dwojaki sposb. Po pierwsze, uwagi i opinie mogy by zgaszane poprzez specjalnie stworzony formularz on-line, ktry pozwala na ich zapisanie bezporednio na serwerach Urzdu Marszakowskiego. Po drugie, dialog z mieszkacami prowadzony by poprzez formularz zgaszania uwag moliwy do pobrania ze strony internetowej Urzdu Marszakowskiego, ktry nastpnie mona byo wypeni i wysa tradycyjn poczt lub na adres e-mail specjalnie stworzony na potrzeby konsultacji spoecznych projektu Strategii. Dodatkowo dla popularyzacji treci zawartych w projekcie Strategii oraz jako kolejny kana komunikacji ze spoeczestwem dolnolskim w ramach procesu debaty publicznej wykorzystano take internetowe portale spoecznociowe. MEDIA W DEBACIE PUBLICZNEJ W proces popularyzacji tematyki planowania strategicznego na Dolnym lsku i samego projektu SRWD zaangaowano rwnie regionalne i lokalne media. Osignito to poprzez przekazywanie ich przedstawicielom najwaniejszych informacji zwizanych z tematyk programowania rozwoju wojewdztwa przed kadym spotkaniem konsultacyjnym. Dodatkowo w jednej z gazet o zasigu regionalnym ukazyway si cotygodniowe artykuu przybliajce mieszkacom Dolnego lska treci zawarte w projekcie Strategii, ktrych zestawienie zawiera ponisza tabela. Tabela 1. Zestawienie publikacji prasowych. LP. Data publikacji Zakres tematyczny Przedstawiamy projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego. Stawiamy na transport rozmowa z dr Maciejem 1. 31 padziernika 2012 r. Zatheyem, dyrektorem departamentu rozwoju regionalnego w Urzdzie Marszakowskim Wojewdztwa Dolnolskiego Jaki bdzie nasz region? Odpowie na to strategia Jak si bdzie rozwija Dolny lsk? Projekt jest ju gotowy 2. 7 listopada 2012 r. Projekt strategii rozwoju wojewdztwa: zapomnijmy o granicach Bdziemy zarabia na turystyce. Ale najpierw musimy - rozmowa 3. 19 listopada 2012 r. z Wojciechem Biliskim, dyrektorem wydziau turystyki w Urzdzie Marszakowskim Wojewdztwa Dolnolskiego Przedstawiamy projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa 4. 22 listopada 2012 r. Dolnolskiego. Wsppraca nam si opaci rozmowa z dr Jerzym Tutajem, czonkiem zarzdu wojewdztwa dolnolskiego Przedstawiamy projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa 5. 29 listopada 2012 r. Dolnolskiego. Bogactwa naszego regionu6

7. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 LP. Data publikacji Zakres tematyczny Przedstawiamy projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa 6. 6 grudnia 2012 r. Dolnolskiego. Partnerstwo i to przyszo rozmowa z Rafaem Jurkowlacem, marszakiem wojewdztwa dolnolskiego Przedstawiamy projekt Strategii Rozwoju Wojewdztwa 7. 13 grudnia 2012 r. Dolnolskiego. Szansa dla miast regionu? relacja z debaty HARMONOGRAM SPOTKA KONSULTACYJNYCHSchemat 1. Lokalizacja spotka konsultacyjnych. 7

8. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 Tabela 2. Harmonogram przeprowadzonych spotka konsultacyjnych. LP. TERMIN MIEJSCE Prezentacja projektu Strategii przez Marszaka Rafaa Jurkowlaca 1. 8 padziernika 2012 r. w obecnoci Prezydenta RP Bronisawa Komorowskiego Prezentacja Strategii podczas posiedzenia Wojewdzkiej Komisji Dialogu 2. 11 padziernika 2012 r. Spoecznego (WKDS) Komitet Monitorujcy Regionalny Program Operacyjny dla Wojewdztwa 3. 17 padziernika 2012 r. Dolnolskiego na lata 2007 - 2013 (KM RPO WD). 4. 17 padziernika 2012 r. III posiedzenie Komitetu Sterujcego ds. SRWD 5. 18 padziernika 2012 r. Subregionalna konferencja konsultacyjna projektu Strategii we Wrocawiu Informacja o projekcie Strategii podczas posiedzenia Komisji Polityki Rozwoju 6. 18 padziernika 2012 r. Regionalnego i Gospodarki Sejmiku WD Posiedzenie Dolnolskiej Rady Gospodarczej powicone projektowi 7. 22 padziernika 2012 r. Strategii 8. 23 padziernika 2012 r. Konwent powiatw dolnolskich w Mikini 9. 23 padziernika 2012 r. Konsultacje powiatowe - roda lska Posiedzenie Komisji Rozwoju Regionalnego i Gospodarki Sejmiku WD 10. 25 padziernika 2012 r. powicone prezentacji SRWD 11. 26 padziernika 2012 r. II Forum Aglomeracji Wabrzyskiej 12. 30 padziernika 2012 r. Konsultacje projektu z przedstawicielami spdzielni mieszkaniowych 13. 30 padziernika 2012 r. Sesja Rady Gminy w Strzegomiu powicona projektowi Strategii 14. 31 padziernika 2012 r. Konsultacje powiatowe - Lwwek lski 15. 31 padziernika 2012 r. Konsultacje powiatowe - Luba 16. 5 listopada 2012 r. Subregionalna konferencja konsultacyjna projektu Strategii w Jeleniej Grze Posiedzenie komisji doranej ds. modziey Sejmiku WD powicone 17. 5 listopada 2012 r. projektowi Strategii 18. 7 listopada 2012 r. Subregionalna konferencja konsultacyjna projektu Strategii w Legnicy Prezentacja projektu Strategii przez Czonka Zarzdu Jerzego Tutaja podczas 19. 8 listopada 2012 r. sesji Sejmiku WD 20. 9 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Jawor 21. 9 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Kamienna Gra 22. 12 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Lubin 23. 12 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Polkowice 24. 13 listopada 2012 r. Transgraniczna konferencja konsultacyjna projektu Strategii w Zgorzelcu 25. 15 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Powiat Wrocawski 26. 15 listopada 2012 r. Debata o projekcie Strategii podczas XIV Forum w Krzyowej 27. 16 listopada 2012 r. Subregionalna konferencja konsultacyjna projektu Strategii w Wabrzychu 28. 19 listopada 2012 r. Konsultacje z rektorami dolnolskich wyszych uczelni we Wrocawiu Prezentacja projektu SRWD podczas posiedzenia Komisji Uchwaodawczej, 29. 19 listopada 2012 r. Przestrzegania Prawa i Bezpieczestwa8

9. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020LP. TERMIN MIEJSCE30. 20 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Zbkowice lskie31. 20 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Kodzko32. 26 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Trzebnica33. 26 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Wow Spotkanie w Dolnolskiej Izbie Gospodarczej powicone projektowi34. 26 listopada 2012 r. Strategii35. 27 listopada 2012 r. Transgraniczna konferencja konsultacyjna projektu Strategii w Kudowie Zdrj36. 28 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Olenica37. 28 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Milicz38. 29 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Gra39. 29 listopada 2012 r. Konsultacje powiatowe - Gogw40. 30 listopada 2012 r. Spotkanie z przedstawicielami Komisji Gospodarki Rady Miasta Zielona Gra41. 3 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - Oawa42. 3 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - Strzelin43. 3 grudnia 2012 r. Sesja Rady Gminy w Szczawnie Zdroju powicona projektowi Strategii Konferencja Strategia zrwnowaonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa44. 4 grudnia 2012 r. na lata 2012 2020 oraz rola obszarw wiejskich w Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego 2020 - Wrocaw Konferencja Dolny lsk - Nowa Perspektywa 2014-2020 - Zaoenia Umowy45. 3 - 4 grudnia 2012 r. Partnerstwa - Domasaw Debata nad projektem Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego,46. 5 grudnia 2012 r. w siedzibie Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego - Wrocaw47. 5 grudnia 2012 r. Debata o Strategii Dolnego lska w redakcji Gazety Wyborczej - Wrocaw48. 6 grudnia 2012 r. Spotkanie z organizacjami pozarzdowymi - Wrocaw Debata nad projektem Strategii Rozwoju Wojewdztwa Dolnolskiego49. 7 grudnia 2012 r. w PAN - (Komisja Nauk o Ziemi) - Wrocaw Panel dyskusyjny "Perspektywy zwikszenia potencjau kapitau spoecznego i miejsce przyszych absolwentw uczelni wyszych w projekcie SRWD 202050. 7 grudnia 2012 r. w ramach projektu "Wysza Szkoa Oficerska Wojsk Ldowych - bezpieczne pastwo"51. 10 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - widnica52. 10 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - Dzieroniw Konsultacje z udziaem studentw dolnolskich uczelni wyszych - Wysza53. 12 grudnia 2012 r. Szkoa Bankowa Konsultacje z udziaem srodowisk akademickich - Uniwersytet Przyrodniczy,54. 13 grudnia 2012 r. Wrocaw55. 13 grudnia 2012 r. Konsultacje z udziaem dolnolskich organizacji turystycznych - Jelenia Gra Konferencja "Rozwj gospodarczy Subregionu Wrocawskiego - szanse56. 14 grudnia 2012 r. i moliwoci" - Wrocaw57. 14 grudnia 2012 r. Spotkanie z czonkami Towarzystwa lotniczego w wiebodzicach 9

10. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 LP. TERMIN MIEJSCE 58. 16-17 grudnia 2012 r. Posiedzenie Rady Rozwoju Dolnego lska nt. projektu Strategii - Czeszw 59. 17 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - Zotoryja 60. 17 grudnia 2012 r. Konsultacje powiatowe - Bolesawiec Konsultacje ze rodowiskiem medycznym - Wojewdzki Szpital 61. 18 grudnia 2012 r. Specjalistyczny, Wrocaw Konferencja podsumowujca proces konsultacji Strategii Wrocaw 62. 18 stycznia 2013 r. (zaplanowana) PRZEBIEG SPOTKA KONSULTACYJNYCH Spotkania konsultacyjne opieray si na schemacie, zgodnie z ktrym na pocztku spotkania przedstawiciele Urzdu Marszakowskiego omawiali najwaniejsze zaoenia projektu Strategii, po czym rozpoczynaa si dyskusja z zebranymi. Po kadym spotkaniu sporzdzane byo sprawozdanie, ktre nastpnie byo podstaw do agregacji konkretnych uwag zgaszanych przez dyskutantw. Spotkania konsultacyjne cieszyy si wyranym zainteresowaniem lokalnych spoecznoci, a podczas wikszoci z odbytych spotka dao si odczu pozytywny odbir przedstawionego do publicznego wgldu dokumentu. Dyskutanci podkrelali, i poprzez tak szerok i transparentn dyskusj nad now Strategi wreszcie czuj si partnerami dla wadz samorzdowych wojewdztwa dolnolskiego i maj poczucie, e ich zdanie ma znaczenie. Uczestnicy spotka nie mieli wtpliwoci, i dyskutowany dokument zosta dobrze przygotowany, a zgaszane przez nich uwagi miay w wikszoci konstruktywny charakter. Zakres zgaszanych uwag i postulatw w duej mierze koncentruje si na kwestiach infrastrukturalnych, chocia nie brakuje te kwestii nazewnictwa i terytorialnego zasigu obszarw wyznaczonych w projekcie Strategii. Podnoszone rwnie byy postulaty odnoszce si do szkolnictwa, w szczeglnoci zawodowego, turystyki czy ochrony zdrowia. Cz uwag o nazbyt szczegowym charakterze nie bdzie moga by uwzgldniona w takim dokumencie jakim jest strategia rozwoju wojewdztwa. Jednak jeli dany postulat czy uwaga ma ponadlokalny charakter i nie budzi wtpliwoci co do swej susznoci lub jest wynikiem konsensusu wszystkich zainteresowanych podmiotw, to znajdzie swoje odzwierciedlenie w ostatecznym dokumencie strategicznym dla wojewdztwa dolnolskiego. Jako przykad mona poda zgodny postulat zmiany nazewnictwa Obszaru Interwencji z obecnego (Kotlina Kodzka), o wszym zakresie terytorialnym, na Ziemia Kodzka. Ostatnim etapem prac nad projektem Strategii bdzie uaktualnienie go zgodnie z wnioskami wynikajcymi z debaty publicznej oraz przedstawienie ostatecznej wersji Strategii Radnym Sejmiku Wojewdztwa Dolnolskiego. W dalszej czci Sprawozdania znajduje si szczegowe zestawienie wszystkich zgoszonych uwag i postulatw wraz z merytorycznym odniesieniem si do nich wadz samorzdowych wojewdztwa dolnolskiego.10

11. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 20203. WNIOSKI I NAJWANIEJSZE ZAGADNIENIA3.1. STATYSTYCZNE PODSUMOWANIE KONSULTACJI SPOECZNYCHPrzez okres trwania konsultacji spoecznych zgoszonych zostao 2095 wnioskw i propozycji,w formie ustnej, pisemnej i eletronicznej. Uwagi i propozycje nadsyane byy przezprzedstawicieli jednostek samorzdu terytorialnego, administracji pastwowej, organizacjii stowarzysze dziaajcych na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym oraz osoby prywatne.Wykres 1. Procentowe zestawienie uwag wedug formy zgoszenia. 26% 32% elekronicznie pisemnie ustnie podczas konsultacji 42%Uwagi oglne do dokumentu Strategii odnosiy si najczciej do jego konstrukcji, zakresutematycznego, stopnia szczegowoci, przyjtych zaoe i rozwiza oraz spjnociwewntrznej oraz zewntrznej dokumentu. Istotna cz uwag do projektu Strategii dotyczyakierunkw dziaa przyjtych celw w obszarach interwencji i terytorialnego odniesieniaobszarw interwencji (22%).Uwagi szczegowe miay charakter redakcyjny lub porzdkujcy. Wnioskowanoo doprecyzowanie zagadnie, aktualizacj danych statystycznych (19%). Znaczn cz uwagszczegowych stanowiy rwnie postulaty w zakresie uzupenienia listy wskazanych w projekcieStrategii priorytetowych przedsiwzi inwestycyjnych (51%).Wykres 2. Procentowe zestawienie uwag dla poszczeglnych rozdziaw projektu Strategii. Diagnoza prospektywna 3% Cele Strategii 19% Zasady Realizacji 3% Ramy Finsowe 51% System Wdraania 22% Makrosfery 1% 1% Monitoring SRWD i system wskanikw 11

12. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 Wykres 3. Procentowe zestawienie uwag dla poszczeglnych Makrosfer. 11% Infrastruktura 5% Zasoby 4% 41% Turystyka 12% Bezpieczestwo Edukacja, Kultura i Informacja Partnerstwo i Przedsibiorczo 27% Tabela 3. Statystyczne zestawienie zgoszonych uwag i propozycji. Orientacyjna ilo uwag w % ogu Forma zgoszenia uwagi: elektronicznie 26% pisemnie 42% ustnie podczas konsultacje 32% Cz SRWD: Diagnoza 19% Cele Strategii 3% Zasady Realizacji 22% Ramy Finansowe 1% System Wdraania 1% System Monitoringu 3% Makrosfery 51% Makrosfery: Infrastruktura 41% Zasoby 27% Turystyka 12% Bezpieczestwo 4% Edukacja, Kultura i Informacja 5% Partnerstwo i Przedsibiorczo 11%12

13. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 20203.2. WNIOSKI I NAJWANIEJSZE ZAGADNIENIA PORUSZONE W UWAGACHPrzeprowadzone konsultacje spoeczne spotkay si z duym zainteresowaniem ze stronypartnerw spoeczno-gospodarczych, wynikajcym z wci znacznych potrzeb w rozwojuregionu. Zapewniy take szeroki udzia spoeczestwa w podejmowaniu decyzji poprzezzastosowanie zasady subsydiarnoci, czyli rozwizywania problemw na moliwie najniszymszczeblu oraz zasady partnerstwa, czyli jak najwczeniejszego podejmowania efektywnejwsppracy na rzecz zrwnowaonego rozwoju przez wszystkie zainteresowane podmioty(rodowisk administracji publicznej, gospodarczych, naukowych i spoecznych). Zgoszonesugestie mog by wykorzystane w przyszoci, przy opracowaniu dokumentw operacyjnychi droeniowych.Opinie i wnioski przekazane w ramach konsultacji spoecznych zostay poddane analizie podktem ich zasadnoci i moliwoci uwzgldnienia w tekcie kocowym Strategii orazwykorzystane zgodnie ze szczegowymi informacjami. Otrzymane wnioski, postulaty i uwagiuzasadnione merytorycznie zostay uwzgldnione w ostatecznej wersji dokumentu Strategii.Znaczna cz wnioskw i uwag zgaszanych zwaszcza podczas spotka konsultacyjnych oraz zaporednictwem formularzy internetowych, naleaa do grupy zagadnie szczegowych, znaczniewykraczajcych poza przyjty w Strategii poziom szczegowoci planowania, moliwy douwzgldnienia podczas opracowywania programw wdroeniowych. Zostan one rozpatrzonepodczas konsultacji dokumentw wykonawczych formuowanych dla potrzeb realizacji nowejStrategii po jej przyjciu przez Sejmik Wojewdztwa Dolnolskiego.Uwagi zgoszone w trakcie konsultacji spoecznych kierowane do treci projektu Strategiizebrano w nastpujce grupy tematyczne: SPJNO Z DOKUMENTAMI KRAJOWYMI I UNIJNYMIUwagi oglne odnosiy si do spjnoci projektu Strategii z dokumentami krajowymi i unijnymi,w szczeglnoci z Krajow Strategi Rozwoju Regionalnego 2010-2020, Strategi Rozwoju Kraju2020 oraz strategi Europa 2020.Podczas tworzenia projekt Strategii dokadnie przeanalizowano istniejce dokumentystrategiczne szczebla krajowego oraz europejskiego i uwzgldniono wszystkie zawarte w nichzapisy o charakterze bezwzgldnie obowizujcym."Ustawowy wymg uwzgldnienia celw krajowych dokumentw strategicznych przez SRW nieoznacza ich tosamoci, lecz brak wzajemnej sprzecznoci i wykluczania si1. W zwizku z tymnaley stwierdzi, i cele projektu Strategii nie s okrelone w tosamy sposb jak w strategiachkrajowych, ale jak najbardziej wpisuj si w nie.Cele szczegowe s rwnie spjne z zapisami strategi Europa 2020 i duym stopniu wpisujsi w zaoenia siedmiu projektw przewodnich sucych realizacji strategii Europa 2020:1 Aktualizacja Strategii Rozwoju Wojewdztw z Uwzgldnieniem Uwarunkowa Krajowych i Unijnych Przewodnik, MRR 2011, s. 19. 13

14. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 Tabela 4. Zgodno celw SRWD ze Strategi Europa 2020. Cel 1. Rozwj gospodarki opartej na wiedzy oraz Makrosfera Partnerstwo i przedsibiorczo Unia innowacji. Cel 2. Zrwnowaony transport i poprawa dostpnoci transportowej oraz Makrosfera Infrastruktura - w sposb przekrojowy przyczynia si do realizacji strategii Europa 2020. Cel 3. Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, zwaszcza MP oraz Makrosfera Partnerstwo i Przedsibiorczo - Polityka przemysowa w erze globalizacji. Cel 4. Ochrona rodowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobw oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczestwa, Makrosfera Zasoby, Makrosfera Infrastruktura oraz Makrosfera Bezpieczestwo - Europa efektywnie korzystajca z zasobw. Cel 5. Zwikszenie dostpnoci technologii komunikacyjno-informacyjnych oraz Makrosfera Edukacja, kultura i informacja - Europejska agenda cyfrowa. Cel 6. Wzrost zatrudnienia i mobilnoci pracownikw oraz Makrosfera Partnerstwo i przedsibiorczo - Program na rzecz nowych umiejtnoci i zatrudnienia. Cel 7. Wczenie spoeczne i podnoszenie poziomu ycia - Europejski program walki z ubstwem. Cel 8. Podniesienie poziomu edukacji, ksztacenie ustawiczne oraz Makrosfera Edukacja, kultura i informacja - Modzie w drodze Odmienn interpretacj niektrych postanowie innych dokumentw zastosowano w przypadkach pojawienia si nowych faktw i czynnikw udokumentowanych statystycznie lub wprowadzonych w ycie moc obowizujcych aktw prawnych lub decyzji wykonawczych. Projekt Strategii przyjmuje take zasady realizacji zawarte w SRK 2020 tj. koncentracja tematyczna (wypracowywana macierz celw), zaakcentowanie znaczenia partnerstwa publiczno- prywatnego, publiczno-publicznego i publiczno-spoecznego (czyli elementu wieloszczeblowego zarzdzania rozwojem na poziomie regionalnym) czy te terytorializacja polityki rozwoju (Obszary Integracji i Obszary Interwencji, ktre stanowi bd przyczynek do wyznaczenia Obszarw Strategicznej Interwencji w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Dolnolskiego). DIAGNOZA Liczna grupa postulatw w zakresie aktualizacji informacji lub uzupenienia danych sformuowanych zostao w odniesieniu do Diagnozy Prospektywnej: ochrony rodowiska, zdrowia i zasobw. Zwracano rwnie uwag na konieczno aktualizacji map obrazujcych lokalizacj istniejcych podstref specjalnych stref ekonomicznych. Wikszo uwag zebranych w tej grupie uznano za zasadne, kocowa wersja dokumentu Strategii zawiera stosowne zmiany. Jednoczenie projekt Strategii zosta uzupeniony o dodatkowe mapy, zgodnie z postulatami wyraanymi w trakcie konsultacji spoecznych projektu Strategii. W odniesieniu do analizy SWOT rekomendowano przede wszystkim weryfikacj pewnych niecisoci dotyczcych jej elementw. W zwizku z licznymi sugestiami weryfikacji zapisw, jak14

15. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020rwnie w celu zachowania spjnoci z Przedsiwziciami Analiza SWOT zostaaprzeformuowana i doprecyzowana. CELE STRATEGIIW odniesieniu do niniejszej czci dokumentu zwrcono przede wszystkim uwag nakonieczno doprecyzowania opisu wizji. W odniesieniu do celw szczegowych projektuStrategii proponowano wyodrbnienie nowego celu 9 w brzmieniu Wzrost kapitau spoecznegoi zwikszeniu udziau sektora spoecznego w realizacji zada publicznych na terenieWojewdztwa Dolnolskiego. Zakres proponowanego celu objty jest przez Cel 7. Wczeniespoeczne, podnoszenie poziomu i jakoci ycia oraz uzupenione zapisy MakrosferySpoeczestwo i Partnerstwo. ZASADY REALIZACJIW zgoszonych wnioskach postulowano gownie o uzupenienie realizacji poszczeglnych celwszczegowych w obszarach interwencji. Dopasowanie wanoci realizacji celww poszczeglnych obszarach interwencji zostao wypracowane na podstawie ankiet rozesanychdo wszystkich powiatw wojewdztwa. Naley zaznaczy, e nisza ranga danego celuszczegowego w obszarze interwencji nie oznacza braku moliwoci realizacji tych zada - jestrodzajem rekomendacji - ktre z celw powinny by realizowane w pierwszej kolejnoci, a ktrew nastpnej w ramach posiadanych rodkw.Wnioskowano rwnie o zmiany dotyczce zasigu poszczeglnych obszarw interwencji.Zakada si, e zasig obszarw interwencji bdzie podlega szczegowej delimitacji w ramachstudiw i analiz planistycznych przygotowywanych w celu wykorzystania instrumentw wsparciaze rodkw unijnych na lata 2014-2020. Obszary te maj by podstaw wyznaczania ObszarwStrategicznej Interwencji oraz podstaw dla zawizywania koalicji ssiadujcych samorzdwgminnych i powiatowych, ktrych celem ma by realizacja wsplnych zada. Odpowiedzi na tozaoenie s zaproponowane w projekcie Strategii tzw. Makrosfery.Zgodnie ze zoonymi postulatami utworzone zostay 2 dodatkowe obszary interwencji: ZiemiaDzieroniowska i Obszar rolniczy. RAMY FINANSOWEW zgoszonych wnioskach pojawiy si uwagi na temat zbytniej oglnoci zapisw dotyczcychrde finansowania realizacji postanowie projektu Strategii oraz przeszacowania moliwociwykorzystania rodkw w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Majc na wzgldzieaktualne moliwoci finansowe wojewdztwa oraz przewidywane przysze decyzje KomisjiEuropejskiej w zakresie priorytetw kolejnej wieloletniej perspektywy finansowej UniiEuropejskiej, finansowanie realizacji dziaa rozwojowych, zapisanych w Strategii bdzieprzedmiotem odrbnych studiw. 15

16. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 Naley nadmieni rwnie, i planowanie i budowanie strategii zawsze jest obcione ryzykiem. Najbardziej realne s plany na okres najbliszych trzech lat, Strategia natomiast z definicji jest dokumentem obejmujcym dziaania w dugim terminie. W odniesieniu do partnerstwa publiczno-prywatnego naley mie na wzgldzie stanowisko Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, ktre wskazuje, e partnerstwo publiczno - prywatne jest bardzo chtnie wykorzystywanym w Europie mechanizmem finansowania inwestycji przeznaczonych do realizacja zada publicznych, wymagajcym zdecydowanie wikszego upowszechnienia w Polsce. Jest to szczeglnie wane w aspekcie konstruowania kolejnej perspektywy finansowej dla rodkw unijnych na lata 2014 2020, ktrych pena absorpcja nie bdzie moliwa bez zastosowania partnerstwa. Wskaza naley ponadto, e Ministerstwo Rozwoju Regionalnego gwarantuje daleko idce wsparcie dla zainteresowanych podmiotw, w zakresie projektw realizowanych w formule PPP. MAKROSFERY: INFRASTRUKTURA Przedsiwzicia ujte w Makrosferze Infrastruktura w perspektywie najbliszych 20 lat byy przedmiotem najwikszego zainteresowania uczestnikw konsultacji. Dua ilo wnioskw wnosia o uwzgldnienie wikszej iloci inwestycji. Zgoszone zostay liczne sugestie dotyczce wprowadzenia do i tak obszernego tekstu projektu Strategii uzupenie, ktre s jednak zbyt szczegowe na tym poziomie programowania rozwoju. Strategia jest pierwszym szczeblem programowania strategicznego i okrela gwne wyzwania i kierunki dziaa tworzc docelowy obraz planowanej przyszoci regionu w okrelonym horyzoncie czasowym. Postulaty odnoszce si do uwzgldnienia w projekcie Strategii konkretnych projektw inwestycyjnych byy czsto trudne do spenienia z uwagi na oglny charakter dokumentu. W wikszoci przypadkw ww. uwagi nie zostay uwzgldnione ze wzgldu na charakter Strategii, ktra z zaoenia nie stanowi dokadnego planu inwestycyjnego. Sugestie te mog natomiast by wykorzystane w przyszoci, przy opracowaniu dokumentw operacyjnych i wdroeniowych. W szczeglnoci nie zostay uwzgldnione propozycje uzupenie projektu Strategii o dodatkowe postulaty motywowane wskimi interesami gaziowymi lub terytorialnymi. Wiele z postulatw albo ju znajduje odzwierciedlenie w sektorowych programach wykonawczych, bd bdzie podlegaa analizie co do moliwoci ich uwzgldnienia na etapie ich aktualizacji. Wyraano rwnie postulaty zwikszenia inwestycji w infrastruktur czc poszczeglne gazie transportu, w tym szerszego uwzgldnienia transportu kolejowego i eglugi rdldowej. Jednoczenie uwagi odnoszce si do koniecznoci wikszego podkrelenia roli transportu kolejowego zostay uwzgldnione w ostatecznej wersji Strategii. ZASOBY W uwagach odnoszcych si do zagadnie ochrony rodowiska zwracano uwag na potrzeb zdecydowanych dziaa ograniczajcych negatywny wpyw dziaa na rodowisko, a take na16

17. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020ograniczenia rozwoju gospodarczego wynikajce z zasad ochrony rodowiska. W celupodkrelenia znaczenia ochrony rodowiska uzupenione zostay zapisy Makrosfery Zasoby orazrozdziau Diagnozy, w tym dotyczce zasobw przyrodniczych na terenie Dolnego lska.Istotna ilo uwag obejmowaa konieczno zmiany sformuowania strategiczne zoa wglabrunatnego na udokumentowane zoa wgla brunatnego zgodnie z decyzjami na poziomiekrajowym. Minister Gospodarki wraz z Ministrem rodowiska do koca 2013 r. maj dopierosporzdzi wykaz z o znaczeniu strategicznym dla pastwa z okreleniem przestrzennegozasigu ich zalegania. W zwizku z brakiem wykazu z o znaczeniu strategicznym przedwczesnebyo wskazywanie ich w projekcie Strategii.Podniesiony zosta take wtek ochrony zabytkw - zarwno w kontekcie usprawnieniaregulacji prawnych i mechanizmw identyfikowania obiektw zabytkowych, jak i aktywnegoudziau obywateli w procesie ochrony i rewitalizacji zabytkw oraz reinterpretacji zasobwdziedzictwa.Zdecydowanie pozytywnie zostao odebrane wprowadzenie, na poziomie kierunkw dziaa,zapisw o znaczeniu krajobrazu kulturowego i przyrodniczego. Komentarze dotyczyy rwnierelacji midzy ochron obiektw zabytkowych, a procesami digitalizacji dziedzictwa. TURYSTYKAW zakresie turystyki najczciej podnoszony by gownie wtek zaakcentowania turystykiaktywnej poczonej ze wiadczeniem usug zdrowotnych oraz zwrcenie uwagi na problemograniczenia presji turystyki na obszary wraliwe przyrodniczo i uwzgldnienie w rozwojuturystyki odpornoci rodowiska przyrodniczego. Podniesiony zosta temat koniecznocirozbudowy jednolitego systemu informacji turystycznej dla caego regionu. Postulowanoo uwzgldnienie aspektu niepenosprawnoci w ramach modernizacji i rozbudowy infrastrukturyturystycznej, m.in. ze wzgldu na postpujce zjawisko starzenia si spoeczestwa.Zaproponowano rwnie rozszerzenia w zakresie turystyki i zwizanej z ni edukacji. BEZPIECZESTWOW uwagach odnoszcych si do bezpieczestwa postulowano m.in. o doprecyzowanie zapiswprojektu Strategii, ich uzupenienie o istotne systemy i dziaania zwikszajce bezpieczestwo.Postulowano o uzupenienie zapisw dotyczcych ochrony zdrowia, potrzeb wyrwnaniamoliwoci dostpu do usug medycznych w regionie, stworzenia efektywnej regionalnej sieciszpitali, uzupenienie przedsiwzi usug opiekuczych dla osb starszych, czy rozszerzenieprofilaktyki o dziaania w zakresie promocji zdrowia. EDUKACJA, KULTURA I INFORMACJAZagadnienia zwizane z edukacj, w tym edukacj kulturaln, sportow, medialn i cyfrowzostay poruszone przez wszystkie kategorie podmiotw uczestniczcych w konsultacjachspoecznych projektu Strategii. W ramach Makrosfery Edukacja, Kultura i Informacjazaproponowano wiksze zaakcentowanie takich zagadnie, jak np. poprawa efektywnoci 17

18. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 ksztacenia na rnych poziomach edukacji, dostosowania oferty edukacyjnej do wymaga rynku pracy, ksztatowania kompetencji kulturalnych, promocj prozdrowotnych postaw oraz rozwj spoeczestwa informacyjnego. Wnioski dotyczce edukacji innej ni formalna dotyczyy przede wszystkim funkcjonowania instytucji edukacyjnych. Przedstawiciele tych instytucji apelowali o dostrzeenie ich funkcji w zapisach projektu Strategii. Uczestnicy konsultacji zgaszali uwagi dotyczce zbyt maego wyeksponowania potencjau kulturowego i jego znaczenia dla ksztatowania tosamoci kulturowej, wspierania uczestnictwa w kulturze i artystw. Pojawiy si rwnie postulaty rozszerzenia zapisw projektu Strategii dotyczcych wspierania przedsiwzi kulturalnych skierowanych na promocj regionu. Zgoszono take postulaty wpisania przedsiwzi dotyczcych kultury fizycznej i sportu. PARTNERSTWO I PRZEDSIBIORCZO W ramach Makrosfery Partnerstwo i Przedsibiorczo zaproponowano wiksze zaakcentowanie takich zagadnie, jak np. rozwj spoeczestwa obywatelskiego, partycypacja spoeczna przy realizacji zada publicznych, poprawa jakoci ycia, dostosowanie przestrzeni publicznej dla potrzeb seniorw i osb z niepenosprawnoci, integracja przez Samorzd Wojewdztwa programw rozwojowych realizowanych na terenie regionu, czy skuteczna i przejrzysta administracja. Postulowano rwnie konieczno wspierania MP oraz instytucji otoczenia biznesu, jak rwnie potrzeb budowania i wdraania mechanizmw wsppracy nauki i biznesu oraz kreowania postaw innowacyjnych zarwno wrd przedsibiorcw jak i ogu mieszkacw. W odpowiedzi na zoone wnioski oraz konieczno uporzdkowania struktury Makrosfery Partnerstwo i Przedsibiorczo zostay utworzone dwie osobne Makrosfery: Spoeczestwo i Partnerstwo oraz Przedsibiorczo i Innowacyjno, uzupenienia o postulowane zagadnienia. MONITORING SRWD I SYSTEM WSKANIKW Przedstawiono szereg uwag odnoszcych si do monitoringu SRWD, jak rwnie systemu wskanikw realizacji projektu Strategii, wraz z propozycjami rozszerzenia przedmiotowych zapisw oraz listy wskanikw. Zgodnie z postulatami zestaw wskanikw zosta uzupeniony o czn dugo drg wojewdzkich i powiatowych [km] - realizacja celu 2 oraz zuycie energii elektrycznej w miastach na 1 mieszkaca [kWh] - realizacja celu 4. Postulowano rwnie uzupenienie wskanikw o takie, ktrych brakuje w statystyce publicznej, a ktre precyzyjnie opisuj niektre zjawiska, w szczeglnoci dla innowacji technologicznych i organizacyjnych, gospodarki opartej na wiedzy czy kapitau spoecznego. Dobr zmiennych diagnostycznych zawsze jest kompromisem pomidzy zasobnoci danych a zamierzeniami badawczymi. Wybr wskanikw w projekcie Strategii spenia wymogi stawiane dokumentom strategicznym - 64% zgodnoci ze Strategi Rozwoju Kraju. Funkcj wszelkich miernikw jest m.in. uchwycenie trendw zachodzcych procesw, a zastosowane mierniki peni wskazan rol.18

19. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 UWAGI REDAKCYJNE:Uwagi odnonie poprawy redakcji i zapisw. Zgodnie z propozycjami przedstawionymi w ramachkonsultacji spoecznych w wikszoci przypadkw uzupeniono dokument Strategii: Terminologia: w odniesieniu postulatw w zakresie stosowanej w dokumencie terminologiidokonano szeregu zmian redakcyjnych i uzupenie. Dokonano doprecyzowania i uspjnieniauywanych w tekcie poj. Uzupenienia: postulaty zwracajce uwag na konieczno uzupenienia, dostosowania dostanu faktycznego lub doprecyzowania opisw, map prezentowanych w dokumencie.Prezentowane w projekcie Strategii dane statystyczne oraz mapy zostay zweryfikowanei aktualizowane we wszystkich tych przypadkach, gdzie byo moliwe ich pozyskanie. Uwagi stylistyczne i interpunkcyjne w wikszoci uwzgldnione. POZOSTAE: uwagi sformuowane w nieprecyzyjny sposb, bez podania konkretnych propozycji rozwiza lub miay charakter dygresyjny i nieistotny dla realizacji Strategii; sugestie, ktrych uwzgldnienie mogoby wypaczy sens Strategii ; inne stanowice propozycje nielogiczne lub motywowane interesem partykularnym; autopoprawki i uzupenienia. PRZYJTE POZIOMY KLASYFIKACJI UWAG:Przyjte zostay trzy poziomy klasyfikacji nadesanych uwag: uwaga uwzgldniona (wczona do projektu Strategii lub zawierajca si ju w istniejcych zapisach), uwaga uwzgldniona czciowo (cz postulatu posiada cechy charakterystyczne dla uwagi uwzgldnionej natomiast cz dla uwagi nieuwzgldnionej. Zakres uwzgldnienia kadorazowo zosta okrelony w stosownym komentarzu), uwaga nieuwzgldniona (wniosek niezrozumiay, dla ktrego okrelenie istoty zgaszanej uwagi nie byo moliwe lub uwaga zbyt szczegowa do poziomu Strategii odnoszca si do szczebla dokumentw programowych, wdroeniowych).Wykres 4. Procentowe zestawienie uwag uwzgldnionych, uwzgldnionych czciowo i nieuwzgldnionych. 16% uwzgldnione uwzgldnione czciowo 54% 30% nieuwzgldnione 19

20. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 Przyjte zostay jednolite rozwizania, w ktrym powysze kwestie bd regulowane na poziomie Systemu Wdraania SRWD, a przede wszystkim w ramach szczegowych zapisw Programw Operacyjnych i Programw Rozwoju, za porednictwem ktrych Strategia bdzie realizowana. 3.3. NAJWANIEJSZE ZMIANY WPROWADZONE W PROJEKCIE STRATEGII DIAGNOZA Uzupenienie i redakcja i zapisw dotyczcych: - ochrony rodowiska, w tym form ochrony przyrody; - zabytkw; - obszarw turystycznych; - ochrony zdrowia. Aktualizacja map obrazujcych: - walory rodowiska kulturowego; - lokalizacj podstref specjalnych stref ekonomicznych oraz obiektw innowacji i przedsibiorczoci. Uzupenienie i redakcja Analizy SWOT . CELE STRATEGII Uzupenienie: - opisu wizji rozwoju regionu oraz celu gwnego; - celu szczegowego 7 o jako ycia; - zasad realizacji o zasad zrwnowaonego rozwoju i zasad rwnoci szans. ZASADY REALIZACJI Zmiany dotyczce zasigu poszczeglnych obszarw interwencji. Zakada si, e zasig obszarw interwencji bdzie podlega szczegowej delimitacji w ramach studiw i analiz planistycznych przygotowywanych w celu wykorzystania instrumentw wsparcia ze rodkw unijnych na lata 2014-2020. Obszary te maj by podstaw wyznaczania Obszarw Strategicznej Interwencji oraz podstaw dla zawizywania koalicji ssiadujcych samorzdw gminnych i powiatowych, ktrych celem ma by realizacja wsplnych zada. OBSZARY INTERWENCJI: - zmiana nazwy obszaru interwencji z Legnicko-Gogowski Okrg Miedziowego na Legnicko- Gogowski Okrg Przemysowy; - zmiana nazwy obszaru interwencji z Kotlina Kodzka na Ziemia Kodzka i rozszerzenie tego obszaru o gminy wchodzce w skad Stowarzyszenia Gmin Ziemi Kodzkiej i Zbkowice lskie; - rozszerzenie obszaru interwencji Aglomeracja Wabrzyska o obszar Nowej Rudy; - uzupenienie nazwy obszaru interwencji Kraina Baryczy o obszar Wzgrz Trzebnickich.20

21. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020Zgodnie ze zoonymi postulatami utworzone zostay 2 dodatkowe obszary interwencji: ZiemiaDzieroniowska i Obszar rolniczy. MAKROSFERYRedakcja i uzupenienie treci zgodnie ze zgoszonymi postulatami. Wyodrbnienie osobnychMakrosfer obejmujacych: Rozwj obszarw miejskich i wiejkich oraz Spoeczestwai Partnerstwa i Przedsibiorczoci i Innowacyjnoci. MONITORING SRWD I SYSTEM WSKANIKWUzupenienie zestawu wskanikw o:- czn dugo drg wojewdzkich i powiatowych [km] - realizacja celu 2;- zuycie energii elektrycznej w miastach na 1 mieszkaca [kWh] - realizacja celu 4. 21

22. SPRAWOZDANIE Z KONSULTACJI SPOECZNYCH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU WOJEWDZTWA DOLNOLSKIEGO 2020 4. ZESTAWIENIE WSZYSTKICH UWAG ZEBRANYCH W TRAKCIE KONSULTACJI SPOECZNYCH Tabela 5. Zestawienie wszystkich uwag zebranych w trakcie konsultacji spoecznych.22

23. 1 UWAGI ZGOSZONE DO PROJEKTU SRWD 2020 REKOMENDACJA/UZASADNIENIE ZESPOU ROBOCZEGO DS. SRWDLp. Uwzgldniona/ Rozdzia Obecny zapis Tre uwagi/propozycja zmiany Uzasadnienie zmiany Uwzgldniona czciowe/ Uzasadnienie: Nieuwzgldniona Strategia zakada, e wzrost siy regionu pochodzi bdzie z dwch grup obszarw (Schemat 1str. 5): miejsca, gdzie rozwijane bd najnowoczeniejsze technologie i miejsca o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych. Gdyby cile trzyma si tych priorytetw, mona obawia si, e spore obszary wojewdztwa, ktre nie speniaj definicji zapisanych na str. 5 zostan zmarginalizowane w dziaaniach opisanych w strategii. Jest to rodzaj nieuzasadnionego wykluczenia, ktre moe wywoa negatywne skutki. Wad takiego podejcia jest dosy arbitralny podzia na obszary, ktrym przypisuje si znaczc rol do spenienia ( a w rezultacie bd uzyskiway znaczce wsparcie) i pozostae obszary regionu, ktre waciwie bd pozostawione same sobie, niezalenie od tego, czy bd miay do zaoferowania przedsiwzicia obiektywnie bardzo korzystne w skali lokalnej, a nawet dla caego Dolnego Na dole strony 5 naley wpisa Dla uzyskania efektu synergii w lska. Ponadto, proponowana metoda postpowania nie jest do rozwoju regionu dwa wskazane modele wzrostu bd pogodzenia z zasad endogenicznego rozwoju, ktr bardzo realizowane jednoczenie z inicjatywami wykorzystujcymi akcentuje si w strategii. Przynajmniej niektre obszary wskazane aktywno lokalnych orodkw w kreowaniu innych1 Wprowadzenie w strategii, jako najbardziej perspektywiczne, nie s raczej w stanie Uwzgldniona czciowo Uwaga uwzgldniona w istniejcych zapisach Strategii. gwarantujcych dobre efekty modeli wzrostu. Wrd nich speni pokadanych w nich nadziei, wykorzystujc gwnie wasne szczeglne znaczenie mie bd dziaania o najwikszej zasoby. Dlatego raczej spodziewa si mona jakiego rodzaju efektywnoci wykorzystania angaowanych nakadw i janosikowania, ktre pozostawi bez wsparcia pewne obszary, aby podejmowane w szerszej, ni lokalna, perspektywie skumulowa rodki w innych, arbitralnie wyznaczonych, jako najlepiej sucych rozwojowi. Takie rozwizanie bdzie zdecydowanie rozczarowujce dla orodkw, ktre bazujc na wasnych zasobach, kreatywnoci i chci dziaania uzyskiway du warto dodan, mimo umiarkowanego wsparcia zewntrznego. W tym kontekcie za due uproszczenie naley uzna stwierdzenie, e w pewnych obszarach kumulacja zjawisk negatywnych wynika z peryferyjnego pooenia i procesw transformacji gospodarczej. Przyczyny kopotw s bardziej zoone, a przykady nieoptymalnych dziaa lokalnych spoecznoci dosy liczne. Z tego wzgldu uzasadniona staje si obawa transferu rodkw zamiast do miejsc, ktre wykazay umiejtnoci racjonalnego dziaania w te obszary, ktrych zwikszon skuteczno mamy nadziej dopiero potwierdzi. W takiej sytuacji bardzo trudno bdzie zrealizowa zadanie samorzdu wojewdzkiego przedstawione, jako Gospodarka wiatowa i rozwj regionw Gospodarka wiatowa i rozwj regionw opieraj si obecnie W wietle celw Strategii, tj. gospodarki opartej na wiedzy opieraj si obecnie na dwch2 Wprowadzenie na trzech zasadniczych filarach: zasobach ludzkich i wskazanie edukacji jako trzeciego filaru wydaje si oczywiste, Uwzgldniona Uwaga zasadna. Zapis skorygowano. zasadniczych filarach: zasobach oraz przyrodniczych, produkcji oraz edukacji. niezbdne. produkcji. Te dwie grupy obszarw, tworzce Te dwie grupy obszarw, tworzce podstawy modelu podstawy modelu gospodarczego gospodarczego wojewdztwa, wymagaj powizania i3 Wprowadzenie Uwzgldniona Uwaga uwzgldniona. Zapis skorygowano. wojewdztwa, wymagaj powizania i skomunikowania infrastrukturalnego i edukacyjnego na skomunikowania infrastrukturalnego. wszystkich poziomach ksztacenia. We wszystkich (kilkudziesiciu) definicjach zrwnowaonego rozwoju podkrela si trzy jego komponenty: ekonomiczny (gospodarczy), spoeczny i przyrodniczy (ekologiczny), ktrego brak Strategia okrela pryncypia rozwoju Uwaga nieuzwgldniona. Aspekty ekologiczne i rodowiskowe zostay Strategia okrela pryncypia rozwoju regionu. Doprecyzowuje w Strategii. Zdaniem Fiedora, 2007 [w:] Zrwnowaony rozwj w regionu. Doprecyzowuje te zasady uwzgldnione w ramach harmonii przestrzennej projektu SRWD: "wypracowanie te zasady zrwnowaonego rozwoju - w postaci harmonii teorii ekonomii i w praktyce, red. A. Graczyk, s. 58 aby rozwj4 Wprowadzenie zrwnowaonego rozwoju - w postaci Nieuwzgldniona kompromisu ekologicznego, w celu waciwego wykorzystywania i ochrony spoecznej, gospodarczej (przestrzennej) oraz przyrodniczej spoeczno-ekonomiczny by trway, niezbdna jest harmonizacja harmonii spoecznej, przestrzennej i najcenniejszych walorw rodowiska przyrodniczego i krajobrazu; kontynuacja (ekologicznej). (integracja) trzech gwnych porzdkw (dziedzin), w ramach gospodarczej. dziaa w celu dalszej poprawy stanu rodowiska i warunkw ycia" . ktrych ma miejsce ludzkie ycie i aktywno. S to: porzdek ekologiczny, porzdek spoeczno-instytucjonalny, porzdek ekonomiczny i porzdek przestrzenny.

24. 2 UWAGI ZGOSZONE DO PROJEKTU SRWD 2020 REKOMENDACJA/UZASADNIENIE ZESPOU ROBOCZEGO DS. SRWDLp. Uwzgldniona/ Rozdzia Obecny zapis Tre uwagi/propozycja zmiany Uzasadnienie zmiany Uwzgldniona czciowe/ Uzasadnienie: Nieuwzgldniona Teren Staww Milickich objty jest cis ochron przyrodnicz (rezerwat ornitologiczny, obszar Natura 2000, konwencja Dolina Baryczy, gdzie nowoczesna Dolina Baryczy ze szczeglnym, uwzgldnieniem Staww ramsarska), dlatego rozwijajca si na nim gospodarka rybacka Uwaga nieuwzgldniona. Stawy Milickie znalazy si w opisie Obszaru Interwencji5 Wprowadzenie Nieuwzgldniona gospodarka Milickich, gdzie nowoczesna gospodarka. opiera si na wykorzystywaniu unikatowych zasobw, powinna by Kraina (Dolina) Baryczy na projektu SRWD. wspierana dziaaniami przyczyniajcymi si do wzrostu przedsibiorczoci w zakresie turystyki przyjaznej przyrodzie. Cytujc Podrcznik aktualizacji SRW wydany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego naley stwierdzi, i "Ustawowy wymg uwzgldnienia celw krajowych dokumentw strategicznych przez SRW nie oznacza ich tosamoci, lecz brak wzajemnej sprzecznoci i wykluczania si ." W zwizku z tym naley stwierdzi, e cele projektu SRWD nie s okrelone w identycznie tosamy sposb jak cele SRK, ale jak najbardziej wpisuj si w nie. Ponadto spora liczba celw i kierunkw interwencji SRK to zadania stricte administracji rzdowej i nie mog w Wprowadzenie do strategii syntetycznego odniesienia do Strategii aden sposb by reinterpretowane jako zadania samorzdu regionalnego (np. Rozwoju Kraju 2020 oraz wykorzystanie ewentualnych sugestii Utrwalenie bezpieczestwa narodowego, Integracja ze stref euro czy Poprawa zawartych w tym dokumencie jest zasadne g. w obszarach jakoci prawa). Podobne stanowisko mona przyj w kwestii zasad realizacji. wzmocnienie konkurencyjnoci gospodarki, wzrost zatrudnienia i Projekt SRWD przyjmuje zasady realizacji zawarte w SRK tj. koncentracja Brak odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 2020, przyjtej 25 mobilnoci pracownikw. Wskazana byaby krtka wzmianka , w tematyczna (wypracowywana macierz celw), zaakcentowanie znaczenia6 Wprowadzenie wrzenia 2012 r. przez Rad Ministrw oraz odniesienia do jakim stopniu ujte w SRWD cele rozwojowe i priorytety wpisuj si Uwzgldniona czciowo parterstwa publiczno-prywatnego, publiczno-publicznego i publiczno-spoecznego strategii unijnej Europa 2020. w cele strategii unijnej Europa 2020 i strategii krajowej oraz czy (czyli elementu wieloszczeblowego zarzdzania rozwojem na poziomie s z nimi spjne. Wskazanie powizania pomidzy dokumentami regionalnym) czy te terytorializacja polityki rozwoju (Obszary Funkcjonalne i wydaje si niezbdne z uwagi na to, e finansowanie niektrych Obszary Interwencji, ktre stanowi bd przyczynek do szczegowej delimitacji priorytetw rozwojowych bdzie wymagao zaangaowania Obszarw Strategicznej Interwencji w Planie Zagospodarowania Przestrzennego znacznych rodkw publicznych (krajowych i unijnych). Wojewdztwa Dolnolskiego). Jeszcze raz naley podkreli nowatorski i wrcz innowacyjny ksztat projektu SRWD, ktry jest spjny z dokumentami strategicznymi wyszego rzdu i normami ustawowymi w przedstawionym wyej znaczeniu, chocia niektre aspekty opisane mog by w nieco dmienny sposb. W rozdziale zasady realizacji mona rozway dodanie opisu dotyczcego kontraktu terytorialnego i ewentualnie wpisywanie si celw projektu SRWD projekty kluczowe Europa 2020. Doda zapisy dot. oceny i efektw wdraania obecnej SRWD opracowanej i przyjtej w latach 2005/2006 odniesienie do Uwaga nieuwzgldniona. Na stronie internetowej UMWD dostpne s raporty7 Wprowadzenie Brak odniesienia do obecnej SRWD Nieuwzgldniona poszczeglnych obszarw strategii (co zrealizowano, a czego monitoringowe z realizacji SRWD 2005-2020. nie zrealizowano i ew. przyczyny) Nie zgadzam si na stwierdzenie, i szczegln rol odgrywa Szczegln rol odgrywaj miasta Kudowa i Zgorzelec- czyby Pan dr Tutaj promowal tylko swj graniczne (Kudowa Zdrj, Zgorzelec), Jak wspomniaem tdy wiedzie jeden z gwnych szlakw Zgorzelec i Goerlitz oraz Kudowa Zdrj i Nachod odgrywaj szczegln rol, jako region wabrzyski?? a gdzie mowa o przejsciu w Lubawce, gdzie8 Diagnoza ktrym strategia dedykuje opracowanie turystycznych do kurortw grskich, prosz by obiektywnym, a nie Nieuwzgldniona miasta graniczne - s to jedyne miasta na ternie Dolnego lska pooone po obu wikszo jedzi na narty tu wiedzie droga nr 16 na Prage i z koncepcji rozwoju wraz z partnerami z promowa swj region stronach granicy. nieoficjalnych informacji od Ambasadora Czech wynika, e S3 regionw ssiednich musi is przec Lubawke Szklarsk itp. Poziom ycia na obszarach wiejskich postpujce rnicowanie poziomu ycia na wsi wymaga bardziej szczegowej (gbokiej) analizy monitorowanie9 Diagnoza Uwzgldniona Uwzgledniona w makrosferze ZASOBY, dodatkowe analizy i rozwiazania powinny powierzchownych danych nie oddaje procesw na tych znale sie w dokumencie dot. obszarw wiejskich. obszarach, renta obszaru sudeckiego to nie tylko turystyka, ale take wci due zasoby naturalne warto to uwzgldni.

25. 3 UWAGI ZGOSZONE DO PROJEKTU SRWD 2020 REKOMENDACJA/UZASADNIENIE ZESPOU ROBOCZEGO DS. SRWDLp. Uwzgldniona/ Rozdzia Obecny zapis Tre uwagi/propozycja zmiany Uzasadnienie zmiany Uwzgldniona czciowe/ Uzasadnienie: Nieuwzgldniona Zaoenie dotyczy produkcji i zasobw do niej. Mog si w tym mieci rwnie przywoane kopaliny i nowoczesne technologie. Druga cz modelu wzrostu opiera si jednak na USUGACH turystycznych, do ktrych zaoenia si nie odnosz w szczeglnoci zawarte w zdaniu pierwszym. Nic w modelu nie ma o kluczowym zasobie, czyli o LUDZIACH. Ten na Dolnym lsku zosta doceniony przez wiatowe koncerny np. IBM, GOOOGLE, TIETO, HP, VOLVO. Brak waciwej oceny zasobw ludzkich, w szczeglnoci kompetencji, mobilnoci, motywacji, relacji spoeczno-kulturowych sta si z kolei problemem dla wielu firm produkcyjnych, w tym dziaajcych w specjalnych strefach ekonomicznych a take dla koncernu i firm powizanych z LG. Rysunek przedstawiony w ramce odnosi si tylko do infrastruktury (w szczeglnoci drogowej) oraz do USUG turystycznych. W tej sytuacji jest on raczej adny i symboliczny (model JIN-JANG) ni adekwatny i praktycznie obrazujcy zaoenia. Ponadto niespjno zaoe z zasadnicz diagnoz dotyczc modelowania wzrostu moe zaway na formuowaniu kierunkw i celw a tym samym na caej strategii. Czy rzeczywicie nie mona oprze modelu o usugi turystyczne? Generalnie, oczywicie tak wiele regionw ten czynnik wykorzystuje. Czy jest to jednak waciwe dla regionu Dolnego lska? Czy w otoczeniu, rwnie transgranicznym, jest to region na tyle atrakcyjny, e moe z nimi konkurowa? Nawet jeeli s takie moliwoci w wybranych dziedzinach lub mikroobszarach, to czy przychody z tego tytuu mog by FILAREM rozwoju regionu? Czy w cigi najbliszych 8 lat nakady na infrastruktur i systemowe Uwagi szczegowe Ramka zmiany mog zwikszy SKUTECZNIE t konkurencyjno? Analiza SWOT powinna stanowi odniesienie do tego zaoenia. Warto te Cyt.: Gospodarka wiatowa i rozwj wspomnie, e nie ma o