Spotkanie z Magdaleną Nowakowską-Sieroszewską

Instytucja kulturySamorządu

Województwa łódzkiego

Rok 18 Nr 7 (153)12 grudnia 2014

spotkanie z okazji

90. ROCZNICY URODZIN oraz

PROMOCJI TOMIKU WIERSZY „… ALE MIŁOŚĆ WŁAŚNIE”

Magdalena

nowakowska-sieroszewska

2

BIBiK 7 (153) / 2014

wbp.lodz.pl

BIOGRAM

WzbiorachWojewódzkiejBibliotekiPublicznejim.MarszałkaJózefaPiłsudskiegosąnagranianapłycieDVDdwóchwystą-pieńPaniMagdalenyNowakowskiej-SieroszewskiejpodczaswydarzeńliterackichzorganizowanychwtejBibliotece.Pierwszeznich,tonagraniezdnia16kwietnia2003r.zespotkaniazłódzkimipoetami:SławomiremKellerem,JanemJuszczykiemorazMagdalenąNowakowską-Sieroszewską.Drugieznagrań,towystąpieniepodczassesji„PanoramaliterackaŁodziiregionułódzkiego.Prozanaprzełomiestulecia(1995-2005)”,któraodbyłasięwBibliotecednia6grudnia2005r.MagdalenaNowakowska-Sieroszewskawy-głosiłareferat-napisanywspólniezAnnąKiesewetter-pt.„Miasto,wieś,przepowiednie-twórczośćprozatorskaczłonkówOddziałuŁódzkiegoZwiązkuLiteratówPolskich”. NanagraniachDVDsąrównieżzarejestrowaneokolicznościowewystąpieniaigłosywdyskusjiPaniMagdalenyNowakow-skiej-Sieroszewskiejzespotkańautorskich,wktórychuczestniczyławWBPim.MarszałkaJ.Piłsudskiego,m.in.podczas:jubileuszupoetyMarkaCzuku(18października2013r.),obchodów65-leciaZwiązkuLiteratówPolskich-OddziałwŁodziiuroczystościwręczenianagródwOgólnopolskimKonkursiePoetyckim(25października2013r.),spotkaniazMarkiemŁukaszewiczem(27października2014r.)orazjubileuszupisarzaKarolaJózefaStryjskiego(25listopada2014r.).

PIOSENKA CHIŃSKIEGO CESARZA

Tenkryzys,kryzys,tenkryzysach! Objąłpałacugmachażpodach!

Ichociażwskarbcumamtrochęzłota wkrajumymbieda,achnie!biedota! Wchatkachkulisów,ach!ryżugarstka starczazaobiad,kolację,ziarnka trzyryżuzmleczkiemtoichśniadanie! Agdzieszyneczka?Gdzieschabik?Anie, niemogęmyślećoichnieszczęściu! Czyposiaćwięcej?Zasadzićgęściej?

Tenkryzys,kryzys,tenkryzys,ach! Objąłpałacugmachażpodach!

Wpaństwiemymbiedaażpiszczywszędzie! Czing,cotobędzie?Czang,cotobędzie? Naródleniwy,pracowaćniechce... jakgozachęcić...przymusić?Łechce mniemyśluparta,byużyćkija bambusowego!Leczcesarz–bije?! Nietędydroga!Nieprzeztęformę! Mam!Myślgenialna!Wdrożymreformę!

Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! zblednieucieknieprzezgmachudach!

Jeślireforma–toreformować! Toowozamknąć–nie,nieżałować! Koniecgadania–dodziełabracia! Podnieść!Obniżyć!Ategowchacie zachęcić!Dodać!Niechajpracuje! Gdystółzastawię–niepożałuję ninaokrągłynikwadratowy– niechżesięnaje,jeśliktozdrowy!


Całanadziejawtymchudymzgrzywką, spojrzy,szkłembłyśnie,fiskusemprzytnie! Omójnarodzie!Biednirodacy! Dopracy,ludu!Jakto–dopracy?! Wszakpracynimaijużniebędzie! S.O.S.!Zupkaniechbędziewszędzie! Szczawiowazjajkiem,pomidorówka, aostateczniezjarzynekzupka!

Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! Wogromnejtrwodzeprzebijedach! Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! Zblednie,ucieknieprzezgmachudach!

12 GRUDNIA 2014 R, GODZ. 17.00

SPOTKANIE Z MAGDALENĄ NOWAKOWSKĄ-SIEROSZEWSKĄ

PROWADZENIE SPOTKANIA: DR HENRYK PUSTKOWSKI

POEZJI TOWARZYSZYĆ BĘDĄ UTWORY EPOKI ROMANTYZMU NA FORTEPIAN, W WYKONANIU MAŁGORZATY JABŁOŃSKIEJ

ORAZ MUZYKA TWÓRCÓW BAROKU PISANA NA SAKSOFON, W WYKONANIU JULII MIELCZAREK,

STUDENTKI AKADEMII MUZYCZNEJ W ŁODZI.MałgorzataJabłońskaJuliaMielczarek

Urodziła się w Ratoszynie na Ziemi Lubelskiej.Lata okupacji przeżyła częściowo w Łodzi, częściowo naLubelszczyźnieaczęściowowWarszawie,gdzieuzyskałamaturęnatajnychkompletachLiceumim.KrólowejJadwigi.Jednocześnie zaangażowała się w pracę konspiracyjnąw Ruchu Oporu. Po PowstaniuWarszawskim przebywaławGrójeckim,gdziebyłałącznikiemArmiiKrajowej. PowyzwoleniuzamieszkaławŁodzi.Tuukończyłanajpierw Szkołę Baletową, występując równocześniewTeatrzeMuzycznym„Lutnia”,anastępnieWydziałAktorskiPaństwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w WarszawieztymczasowąsiedzibąwŁodzi.

Magdalena Nowakowska-Sieroszewska

fot.StudioFotograficzneWitoldKrymarys,ul.Piotrkowska132,90-064Łódź

PracowaławTeatrachDramatycznychWrocławia,wTeatrzeim.W.SiemaszkowejwRzeszowieorazwTeatrzeNowym,wTeatrze7.15iwTeatrzeim.St.JaraczawŁodzi. DrukowaławierszewŁodziwalmanachu„Osnowa”i w „Odgłosach”, w piotrkowskiej „Kulturze Trybunalskiej”w toruńskim „Przeglądzie Artystyczno-Literackim PAL”wOgólnopolskimMagazynieTwórców„Radostowa”,wbyd-goskimmiesięczniku literackim „Akant”,w łódzkim czasopi-śmieliterackim„WKręguLiteratury”orazinnych.Przetłumaczyładwiesztukiteatralne:zjęzykafrancuskiego,zatytułowaną„Porządek” [autor– PierreBourgeade, tytułoryginału–„Orden”],orazzjęzykaangielskiego,zatytuło-waną„UliczkaNiezapominajek”[autor–PeterNichols,tytułoryginału–„Forget-me-not-Lane”]. Wydałaczterytomikiwierszy-Białe ściany domu,...bo przecieka czas,Zabawa w klocki, ...ale miłość właśnie.Poza tymmaw dorobku, własne oraz adaptowane, bajkiw formie musicali, wystawiane we współpracy z Państwo-wą Filharmonią im. A. Rubinsteina, Łódzkim TowarzystwemMuzycznym im. K. Szymanowskiego iw Teatrze StudyjnymwŁodzi.Wprzygotowaniuwydawnictwoksiążkowe.OdznaczonaKrzyżemArmiiKrajowej.

3wbp.lodz.pl

BIBiK 7 (153) / 2014 POEZJA

PIOSENKA CHIŃSKIEGO CESARZA


Ichociażwskarbcumamtrochęzłota wkrajumymbieda,achnie!biedota! Wchatkachkulisów,ach!ryżugarstka starczazaobiad,kolację,ziarnka trzyryżuzmleczkiemtoichśniadanie! Agdzieszyneczka?Gdzieschabik?Anie, niemogęmyślećoichnieszczęściu! Czyposiaćwięcej?Zasadzićgęściej?

Tenkryzys,kryzys,tenkryzys,ach! Objąłpałacugmachażpodach!

Wpaństwiemymbiedaażpiszczywszędzie! Czing,cotobędzie?Czang,cotobędzie? Naródleniwy,pracowaćniechce... jakgozachęcić...przymusić?Łechce mniemyśluparta,byużyćkija bambusowego!Leczcesarz–bije?! Nietędydroga!Nieprzeztęformę! Mam!Myślgenialna!Wdrożymreformę!

Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! zblednieucieknieprzezgmachudach!

Jeślireforma–toreformować! Toowozamknąć–nie,nieżałować! Koniecgadania–dodziełabracia! Podnieść!Obniżyć!Ategowchacie zachęcić!Dodać!Niechajpracuje! Gdystółzastawię–niepożałuję ninaokrągłynikwadratowy– niechżesięnaje,jeśliktozdrowy!


Całanadziejawtymchudymzgrzywką, spojrzy,szkłembłyśnie,fiskusemprzytnie! Omójnarodzie!Biednirodacy! Dopracy,ludu!Jakto–dopracy?! Wszakpracynimaijużniebędzie! S.O.S.!Zupkaniechbędziewszędzie! Szczawiowazjajkiem,pomidorówka, aostateczniezjarzynekzupka!

Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! Wogromnejtrwodzeprzebijedach! Ikryzys,kryzys,tenkryzysach! Zblednie,ucieknieprzezgmachudach!

PIOSENKA KRÓLA Z BAJKI „TAŃCZĄCY ŻOŁNIERZ” NA MOTYWACH „KRZESIWA” H. C. ANDERSENA

Tużołnierzyk,tamżołnierzyk,aj,ugniatamniekołnierzyk!Żołnierzykówmamywielu,żołnierzidziewprostdocelu!Cozkrólewnązrobićmam?Gdziejąukryć?Tu,czytam?Zięcianiechcęmiećwojaka!Jakaprzyszłośćczeka,jaka?mącóreczkę,mąkrólewnę,Fatałaszkę,dzieckobiedne?!Cozkrólewnązrobićmam?Gdziejąukryć?Tu,czytam?Chciałbymprzeciemiećzazięciakrólewicza,choćbyksięcia!ŻebyzłotamiaławbródFatałaszka,siódmycud!Gdziejąukryć,tu,czytam!?Cozkrólewnązrobićmam?Królswejcórkiżołnierzowi?Nie,nieodda!Bądźciezdrowi!Aj,nietraćmyanichwili,bądźciezdrowi,moimili!Cozkrólewnązrobićmam?Gdziejąukryć?Tu,czytam?!Żołnierzzdatnydowojenki!Lecznamężadlapanienki?Królewskiegodomucóry?!Nie,nieoddam,mówięzgóry!Gdziejąukryćtu,czytam?Cozkrólewnązrobićmam?!

Dwie pierwsze zwrotki są pierwotną wersją piosenki „Cesarza"zbajkiscenicznejpt.„KłopotyChińskiegoCesarza”.SkonfiskowałjecenzorPRL,dopytującsię,czy„Cesarz”nasceniebędzienosiłciem-neokularyiwojskowączapkę.Dwienastępnedopisałampóźniej.

MagdalenaNowakowska-Sieroszewska

4 wbp.lodz.pl


Wiersze z tomiku

Białe ściany domuŁódź, Wydawnictwo VARIA, 1991

***Mojej Matce

OnapłynieprzezlatołodziąmałegoogródkawzadużychkaloszachuśmiechemdziewięciudziesiąteklatgłaszczewkołokwiatysękatymidłońmimiesidobrąziemięSzczęśliwaniebieskimioczamizasypiapóźnowciepłymmieszkaniujesieniąMojaMatka

Łódź90

MÓJŚWIAT

Przyszedłeśkiedywaliłsięświatmójświatzbudowaliśmywnagłymzachwyceniuwspólnepałacedommocny...biegawnimczłowiekmałyczłowiek,rośniechciałabymwydłużyćwnieskończonośćtenczaswiem,żetoniemożliwechciałabym

Łódź78

PEJZAŻPRZEZŁZY

Białeścianydomusiedząudługiegostołuczytająśniadająuśmiechająsięzaszybkamigałęziegołewiatrbezliściłąkawłosymgłylasciemnyówdziekolorowyaczyjetokrowyspoglądająwspominająuśmiechająsięjesienią

Kopanki86

ROZTERKA Panu Tadeuszowi Chróścielewskiemu

PowiedzczytrudnożyćżyciemnapiętymwątłąnitkąchemiipowiedzczytrudnobyćbytemgrodzonymkruchąsiatkąchemiiczychciałbyśzłożonyzmęczeniemnatychmiastjąprzeskoczyćNiewolno

Łódź82

BUTY

Minieszbutyzostanąbezpańskiebezpańskiebezpocotylebutównanogachpodstołem,podkrzesłemskrzyniapełnabutówrozdajludziomniechnosząrazembutysamotnośćiwiersz

Łódź83

5wbp.lodz.pl


KOMEDIA Piotrowi

Pustykorytarzszeregdrzwizamkniętychzadrzwiamisercarównobijązadrzwiamigłowymarząmyślisnująpierwszerozwarcieślepychoczuszczeniątnaświatłoprawrządzącychscenąmałebezprawiarolewtejsztucejakrzuconekościktopierwszychwyciktouskoczynabokgdycigorejątamcipłaszcząduszewięcsiąustawiąotwarcielubskrycieprzodembokiemtyłemdokomedii,którązowią... życie

Łódź82

***Alinie K.

Tacyjesteśmynędzniimaliajednakznasczasemwyrwiesięmotylwsłońcepoleciskrzydłaopalitacyjesteśmynędzniimali

Łódź75

SNY

Zasnęłolatopomdlałydrzewanagietopolewyciągająramionawniebojeszczejedendzieńzabrałświatłoiodzieńskróciłmójczaspokładłamwziemiębulwywyniosłychliliizbielejąkiedypowrócąkwitnieniadniziemiacierpliwaskryjeliliicebuleimnie

Kopanki83

***

Ojcze!Senstłukłsię...KładędłonienaniebiegdzietyjesteśigdzieniemaCiebie

Łódź77

PRZEDNAMI

Nieżałujmiłynieżałujpocałujmocnopocałujobejmijręceobejmijramieniemprzytulprzyciśnijtonicżeżółteczerwonecokiedyśbyłozieloneidziemyrazemnieżałujprzednamijeszczepocałuj

Łódź85

(…)MożnawTeatrzeŚwiatauplasowaćsięnapozycjiobserwatora.Widza,któryspoglądanawszystkozdecydowanym,profesjonalnym„chłodnymokiem”.MożnawszakżeuczestniczyćnaprawachaktorazaproszonegodogryprzezŻyciewtymspektakluangażującsięweńcałymserce.PoezjaMagdalenySieroszewskiejpoświadczatakieemocjonalnezaangażowanie.Empatia,bliskośćzeświatem,dostrzeganieprzedewszystkimjegourody(aświatjesttakżeokrutny),przywoływaniewięzirodzinnychiszerzej-dialogzInnymi,znaszymbliźnim-torozpoznawalnecechytejbezpretensjonalnej,urokliwejpoezji.Dodajmy jeszczetrochęciepłej ironiiczyautoironii,dążeniedopoetyckiejdyscypliny,barwnametaforykapoświadczajądużąkulturęliterackąAutorki.(…)

DR HENRYK PUSTKOWSKI - FRAGMENT RECENZJI TOMIKU „BIAŁE ŚCIANY DOMU”

KOLORYAtosiedziałoprzyczajoneschowanezielonewszarychwiciachniciachpatykachgałązkachgdypromieńjakstarterstrzeliłzwolniłnaprężonekolorydoskokugotoweprędkospóźnionekadencjężyciadogonićprzegonićżółtymkobiercempunktamiczerwienizielonymmorzemniekłaniajmisiębiałągałęziąniechwiejbiałąsukniąwiem,znowuzaczynaszjanie

Kopanki85

LIŚCIE

Bladeniebobladesłońceciemneniebochmurneniebopatrzsłońce-uciekłoodniego...siadłonadrzewachzielonychżółtychczerwonychliściepłonącejaknaszeżyciejesienią

Kopanki82

6 wbp.lodz.pl

BIBiK 7 (153) / 2014 FOTOGRAFIE

Z albumu ...

Magdalena Nowakowska, Jan Szulc, Państwowe Teatry Dramatyczne, Wrocław,„Niemcy" Leona Kruczkowskiego, reż. Maryna Broniewska.

Magdalena Nowakowska - „Aniela", Stanisław Bugajski - „Gucio",Teatr Kameralny,„Śluby Panieńskie" Aleksandra Fredry, reż. Maria Wiercińska.

Maria Zbyszewska - „Puk”, Magdalena Nowakowska - „Rusałka”,„Sen Nocy Letniej" William Shakespeare, reż. Wilam Horzyca.

Magdalena Nowakowska

7wbp.lodz.pl


Wiersze z tomiku

...bo przecieka czasŁódź, Wydawnictwo GAMEX s.c., [199-]

Upływczasu,biegzdarzeń -przewidywalny, choć nigdyprzecieżdokońcanieprzewidziany-togłówneinspiracjepoetkiMagdalenySieroszewskiej.Kolejnymźródłemnatchnieniajestprzyroda:Sieroszewskaumiepatrzećidostrze-gabowiemto,codlainnychjestpoprostuniewidoczne,bądźzdajesięniewartąuwagibłahostką. Autorcenieobcesątakżeniepokojemetafizyczne.Bógtonietylkostwór-caświata,alejednocześnieAbsolut,któremuwierzymy,wktóregowierzymy,alektóregoniejesteśmywstaniezrozumieć,stądnaszawiarajestkaleka.Niektóreistotnedlanaspytaniapozostanązawszebezodpowiedzi. Oszczędna,precyzyjna,mądrapoezjaSieroszewskiejmawyraźnewo-becodbiorcyzadanie:poetkaniechcenasprzerazić,porazić,zaszokować,chcenatomiastwprowadzićwzaprojektowanyprzezsiebienastrój.Sątowierszesmut-ne,zgoda,melancholijne,teżzgoda,alerównocześniesątoutworyartystkipo-godzonejznieuniknionąkolejąrzeczy.Ideapoetkijesttaka:przemijamyzkażdąchwilą,niewalczymyztymjednak,botojestatrybutiświatainas.Zaakceptujmynasząśmiertelnośćipókijeszczemożemy,cieszmysięurodąiżyciaiświata,boktowie,czyniedoulotności,kruchościprzemijaniasprowadzasięurodanaszegoistnienia.

WSTĘP DOROTACHRÓŚCIELEWSKA

ANTYFONA

ConaszeczułościdośćmamydzieckogarnekczypieskomorysercazaciasnenamdałeśwybaczPaniemiejgestźlenamżyćźlenambyćzdrugimigdybyśmyumielichcielibyśmymożewięcdarujnamBożejeśliśjest

Łódź91

PIOSENKATROCHĘSMUTNA

Chudagałązkawiśnitrzepocenawietrzeoknemnaniąpatrzęzaśpiewajmijeszczepiosenkębiałąróżowątęzwiosnytywieszchcębyćtobąkonwaliączysosnąwiatrtargnąłcienkiepalcepisałananiebieniemasięcosmucićczyktochceczyniechcemusidonaswrócić

Kopanki88

***

ChodzęścieżkamiczytamkrzyżeisamaiskryciejakzblakłoOBożedajjeszczerazżycie

Łódź90

8 wbp.lodz.pl


DOBRYPANBÓG

CzytodobryPanBógrozjaśnianamdługienocebielutkimśniegiemagdzieonsiedziPanBógmiędzynamiczywysokozazachmurzonymniebemczytoonrządziptaszkamiczytoonzsyłananasmuszkikomaryigrypęiczywolnoGootozapytaćbojawierzęiniewierzęiniewiemwięcczekamnaodpowiedźodCiebie

Łódźgrudzień94

***

Jejpychasprawiłażeżyciesexymiałakrótkieiniedoskonałenietoiniewtedyagdynareszcieniktniepoprosiłdotańca

Łódź94

MARCELLO

Tambyłyświatłaipięknekobietyonmiałpusteoczykłaniałsięwytworniedziękowałuprzejmieoczymiałnieżywemówiłżesięcieszyżemoltoszczęśliwymartwebezwyrazuktórędyszedłtenpięknyniegdyśmężczyznażemuoczyzmarły

Wrzesień93

***

Nieopuszczęnieporzucękijemżycianiezawrócęgdypojadęnieodjadęchoćzłorzeczęzawszewrócę

Łódź86

TAKIESOBIESMUTKI

Znówdnikrótkieprzyszłysmutkimałedużezwiędłaróżabrukikrzywegłowasiwazmarszczkiwlustrzemolewfutrzeznówsiędarzydzieńcmentarnyczasdoganiapożegnanieczłekprzegrywaaktowygraczas

Łódź92

ASZKODA

łokciembiodrempchnąpotrącąkolorowemłodościąpobrzegiwzapachachbezmyślneaszkodatakauroda

Łódź91

SPOSÓB

Przeszkadzabierzeszwsiebieoswajaszklaskaćniemusiszniesłyszysznieczujeszniepamiętaszmożeszżyć

Łódź94

TREN

Wczorajumarłanaszamatkaniemogętegopojąćmiałanieumieraćżyładługoprzywykłamajednakzakrótkomówiłamiękkouśmiechałanieśmiałozjeszszparagówcóreczkoktomnieotozapytajeślifruwasznadnamianiołkiemdajznakrączkąmamusiu

Czerwiec94

RÓŻANIEC

Dnipaciorkiróżańcanakrótkimsznurkużyciabiegnąposłusznebiegnąwokołogrubeidrobneważneiskromneażzamkniesiękoło„zprochupowstałeśiwprochsięobrócisz”………………………………..amożezostanąprzetrwająokruchyitymcoponasświecićbędzienikłowkorytarzużyciaświętojańskiepróchno

Łódź87

9wbp.lodz.pl


Z albumu ...

Magdalena Nowakowska- „Mela",Łucja Burzyńska - „Hesia",Teatr Polski, 1951 r., „Moralność Pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej, reż. Maryna Broniewska.

Józef Jachowicz, Magdalena Nowakowska,Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Rzeszów 1957 r.,„Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, reż. Hugon Moryciński.

Magdalena Nowakowska - „Katierina",„Burza" Aleksandra Ostrowskiego, reż. Hugon Moryciński.

Magdalena Nowakowska,Teatr im. St. Jaracza, Łódź,„Uciekła mi przepióreczka" Stefana Żeromskiego,reż. Karol Borowski, kier. literacki Jan Kot.

10 wbp.lodz.pl


Wiersze z tomiku

Zabawa w klockiŁódź, Wydawnictwo ASTRA, 2008

PROTEST

Wiersznieukładankanietrzebarozbieraćnaczęścipierwszeczydrugie

niegeometrianiewymierzyszcentymetrem

wchodziwgłowęwsercetańcząnogiręcetowodaktórawtobiefalujetomuzykaktórąrozumiesziczujesz

ŁódźIV2000

HYDRA

Hydramaniemałogłówjejmackichwytająsercamiasttętniąceludzkimżyciem

Planuje-podstępnieuderza-skrycie

LudziejakmychodząjedząkochajądoBogamodływnosząBogiemsiępodpierają

zabijają

Panie,czywybaczyszimwiedzą,coczynią

Wrzesień2001

WORLDPRESSPHOTO2001

Ścianawysokienieborozrzuciłramionaspada

jaskółkabezskrzydeł

Miałwybórcałopalenieczypogrzebworkiestrzegruzów

skoczył

Wrzesień2001

PRAWDZIWIEŚWIĘTY

Zgarbionydrżący-uśmiechniętychoćprzeciewcierpieniuczasdanywypełniaprzesłaniemmiłościświatgarniewramiona

Wszyscygoczcząnaśladujązrzadkaniektórzy

Zadziwiasznas,OjczePrawdziwieświęty

2005

STRUKTURABIAŁKA

Siadałanakrześlenielubiłafotelinietapięknazfotografiistaraalenajpiękniejsza

odeszładokądIonnielubiłfoteli„PanieProfesorze-życiewfoteluzksiążkąwrękujesttakżepiękne”Nieakceptuję-powiedziałodszedł

dokąd

Ilemądrościszlachetnościilemiłościdobrociiwiedzywprochsięrozsypało

Szczęśliwyktórywierzywżyciewieczne

TRYPTYK

Jeżelijesteśtammożeweźmieszpoduwagężestaramsiężyćsprawiedliwieajakmiczasemniewychodziwstydzęsięuwierzmi

Bolesnejestwyjścienaświatibolesnejestnieniezejścieschodzeniezniego

Jakośdotelepiemysięgłowachwiejnanogakulawaidziesię

Marzec2006

11wbp.lodz.pl


ZABAWAWKLOCKI

Nibyobrotyciałniebieskichwprzestrzenizmieniaformacjaformacjęnaziemizabawaw„kółkograniaste”trwa

Dziecistawiająklockici-stawiająpomnikitamci-burzą„kółkonamsiępołamało-amywszyscy–bęc”

NaplacuwPetersburgucarMikołajPałkinoparłsięrewolucjiwymianieformacji

Znalazłsięjedenmądrypośródstadagłupców

Jakziemiaszerokakręcisiękaruzelamelodyjkęgra

Świattrwa

Głupiec-tenmasiłęprzebiciamądrysiadawcieniu

Czemu

Karuzelatrwa

PAMIĘCIGRAŻYNYŚNIADECKIEJ„ Jeśli śmierć jest zapomnieniem, społeczeństwo pokazuje nam, jaką wartość ma pamięć, legenda, pomnik..."

FernandoSavater

Tobyłociepłepopołudnieczerwcasłońcesiałozłotemwlipowejaleitrzygranatowemundurkitrzyzłączoneręce

Szławojnaniewiedziałyjakbędzieokrutnaprzysięgałyna„HonoriOjczyznę”żekrwią

OdnalazłamCiępolatachspojrzałaśnamniezpomnikazatrzymanawkadrzesiedemnastulatcomamCipowiedziećGrażynkodotrzymałamprzysięgi

NieumiemmówićoTwymbohaterstwiełatwopowiedziećpotrzebnebyłogdyprzeżyłam

PELARGONIE

Starekobietyjakzeszłorocznepelargonieniebardzopotrzebnekomuodciętesadzonkiwypuściływłasnekorzenieipąki

Starekobietyjeszczekwitnąnabocznejgrzędziewogrodzieświętująbarankibożepodrodzeikolędyniecodzień

Starepelargoniechroniąsięprzedwiatremsamotności

Starepelargoniejakkaniadżdżupragnąmiłości

VIII2003

***

Przemykająchyłkiemuśmiechnięte

nadęteczasem

smutneniekiedy

klatkimojejpamięci

niepoddająsięobróbcenicyfrowejnipamięciowej

XI2005

***

JakłatwobybyłoodejśćwierzącżetamjestOnniekonieczniezsiwąbrodą

X2005

POTRZECIE

Siedząpoecipisząwierszeniktichnieczyta

popierwsze

amożeoBożekiedywszyscybędąmielidośćkiełbasyokrasysamochódtelewizorilodówkęsięgnąpowierszykupkę

amożenieodzwyczająsię

podrugie

pojadąnaHawajemożedoAfrykinacoimtewierszyki

potrzecie

2IV2000

RZUĆKAMIENIEMPamięci Jacka K.

Próbowałwznieśćsięspadałpalcamiwytykaliwybaczał

Wichoczachwichustachbłąddopotęgiurastarozgrzeszanasbezgrzesznych

RzućwniegokamieniemwybaczyonlaickiświętyLuty1997

12 wbp.lodz.pl


POSŁOWIE MARKACZUKUDOTOMIKU„ZABAWAWKLOCKI”

PoezjaMagdalenyNowakowskiej-Sieroszewskiejjestzcałąpewnościąprzedewszystkimrefleksyjno-humanistyczna-zadumananadmijającymczasemiludzkąnaturą,aprostociewypowiedzitowarzyszyważkośćstawianychtuproblemów.Jakwiększośćpoetów, również iSieroszewskazastanawiasięnad istotą twórczości, i tonie tylko literackiej.Mowawięcwjejwierszachorzeźbach(czyocalają?),aktorstwieMastroianniegoisztucepantomimyTomaszewskiego,samazaśpoezjatowedługniej„muzykaktórąrozumiesz/iczujesz”.Autorkazdajesobiejednaksprawę,że„poecipisząwiersze”,a„niktichnieczyta”.Poezjajestzatempotrzebna,alewiększośćludziprzedkładanadniąswojecelematerialne(„nacoimtewierszyki”). DużaczęśćwierszySieroszewskiejdotyczyprzemijania.Ludzkapamięćprzemykawnichjakklatkifilmu,którepró-bująocalićobraznajbliższychoraznajwybitniejszych,jakJanPawełIIczy„laickiświęty”JacekKuroń,aleteżimniejznanychbohaterównaszychczasów(wiersz„PamięciGrażynyŚniadeckiej”).Pojawiająsięwnichtakżepostacizdzieciństwa(niania),starekobietypragnącemiłości,wdowy,któreliczączas„ododejścia”,czystaryzegarmistrz,aupływającyczaszmuszadorefleksjinadnasząsamotnościąwewszechświecie. Poetkazastanawiasięteżnadzłem,skądsięonobierze,„dlaczegoludziezabijają”.PretekstemdotychrozważańjestnietakdawnyatakterrorystycznynaWorldTradeCenter,aleipamięćoholokauście,owojnie.Konstatacjajestpesymi-styczna-musimyczasemsięodwrócićplecamidotegonaszegoświata,„gdziekopemibykiem/kolanem/językiem”...Jed-nakmimowszystkojestcoś,coocalanaszeczłowieczeństwo.Tąwartościąjestmiłość,itozarównotaduchowa,jakicielesna.Stądponadczasoweprzesłanie:„kochajcie/amocno/pókikochaćdasię”. WielewierszySieroszewskiejmazatłoświatprzyrody,poetkajestnimstalezadziwiona.Swójurokmawedługniejnietylkowiosna,kiedy„zieleniejewszędzie”,aleijesień(gdy„nieczasnasmutki”)rodzącakasztanyiżołędzie,którekojarząsięzdziecięcązabawąiradością.Znakinaturyprzechowujerównieżpamięćsielskiegodzieciństwa,oczymmożemyprzeczytaćwwierszachbędącychpochwałążycianawsi. Wobliczunadchodzącejnieubłaganie„godzinynocy”poetkapróbujerozmawiaćzBogiem.Stwierdzaona,żełatwiejbybyłoodejśćzwiarą,żeOnjest.Wprzejmującym„Liście”doNiegowyznaje,że„niedanomibogactwawiary”.Pozwolęsobieniecałkiemsięztymzgodzić.Pisaniewierszytoprzecieżrównieżformamodlitwy,przejawwiarywsłowo,wsens,wdrugiegoczłowieka.

PAMIĘTASZ

Wszystkocomiałauciekłozogródkaiperliczkiikaczkiigrzybkiimarchewkiidzieci

Przestrzeniecichewłasneniewypełniąobszarubycia

Haniu,apamiętaszjakzbierałyśmysucheplackikrowienałąceucygana? PamiętamApamiętasz,jakzbłądziłyśmywlesiepuszczyprawie? PamiętamAtegrzybybrązowewwysokiejgęstejtrawie? PamiętamPrzecinkipełneświatłaciemneduktyleśne,pamiętasz? PamiętamOszczędzajgodzinytakszybkomijają

Ipójdępowszystkodopamięcimojej

ŁÓDKAMOJEJMAMY

Płacząmalwyżółtympyłkiemmodrzewimokregałęziegłaszczątwarzłódkąnaszejmamyodpłynęłodzieciństwo

idziemykrokzakrokiemnieśpiesznonieustannieczysięspotkamytamnasawannachsercewnadzieirozumwzwątpieniu

podogromnątarcząksiężycawuśmiechukpiącymwielkiejtortownicybiegamyzatroskanipoulicachżyciawklatcewłasnegociała

VII1995

LIST

Gdybymumiałauwierzyćżejesteśtamwastraluczywniebieszłabymspieszniebobrakmimiłościczułościtwojejbliskościmądrej

Alenieumiemniedanomibogactwawiaryubogajestem

X2005

***

Wewstępieiwzakończeniulatajednakodwojąsiętrojąiczworzązmianybiegnąśpiesznietylkoperspektywaróżnajest

XI2005

13wbp.lodz.pl


Z albumu ...

Magdalena Nowakowska,Teatr im. St. Jaracza w Łodzi,Komedio-farsa.

Magdalena Nowakowska - „ Ada",„Lekkomyślna siostra" Włodzimierza Perzyńskiego, reż. Karol Borowski.

Magdalena Nowakowska - „Wioletta",„Kordian" Juliusza Słowackiego, reż. Jerzy Rakowiecki.

Magdalena Nowakowska - „Mortuna", Bogdan Mikuć - „Tumry",Teatr Estrady Łódzkiej,„Chata za wsią" Józefa Ignacego Kraszewskiego.

14 wbp.lodz.pl


Wiersze z tomiku

... ale miłość właśnieKraków, Wydawnictwo SIGNO, 2014

FIOŁKIIRÓŻE

Gdyfiołkigdyróżegdywisisiekierakiedypioruntrzaśnieczułościbliskościogromnienamtrzebaatomiłośćwłaśniegdynikomuinanicgdyzmilknieczasburzprzeciętnanieprzeciętnakrzątaninazbędnawrzućnaluz

gdykwiatwiędnieischnieweźpoduwagęproszężeijapotroszewiędnęimrę

możespadnienanasrosazniebiosaamożeniemożeniezdążychybaże...gdyuwiędnieróżakiedyjużpoburzyniebogatoprzaśniealemiłośćwłaśnie

IMPRESJE

Podałdłońliczyłnanagrodęniekonieczniedoczesnąpodałdłońsobie

Żyćbytrwaćtonudne

Muzykajakchlebdowszystkiegopasuje

Jeślikwiatwątłypożeraowadajeżelizwierzępolujenazwierzęczłowieknaczłowiekaniedziwsiężerewolucjawłasnedziecizjada

CHCIAŁABYM

Odchodzęwnieustannymśmiesznymzadziwieniuprostedozgodydalekotodlamnieprzeciewiatrcodręczysosnętrącacaprifoliumdlamniebezrozrosłytodlamnieprzeciewtrawiezakwitajądzieciróżatazdziczałaklonsadzonywedwojewetrojeprzytulonadoniegobrzozasamosiejkadlamniejaśminmrokiczerwiecdlamniegwiazdyikłamliwyksiężyciciszanatarasienachłodnymkamieniuiwsmugachświatłazokiennaszedługiecieniedlamniechciałabym

15wbp.lodz.pl


SAMOTNI

Pierwszezieloneźdźbłanabrudnymtrawnikumałykwiatekwkieliszkunastolekuchennymprzelotnyuśmiechnieznajomegonaulicy

Jaktosamisamotniwogromnymwszechświecietylkomywidzimykwiatygłaszczemygłówkędzieckamyzwodorutlenuibakterii

ADRESAT:SZANOWNYPANTADEUSZCHRÓŚCIELEWSKI-ZAŚWIATY-

ParętygodnitemudostałamodPanakartkępocztową,wzruszającąismutną.Niezdążyłamodpowiedzieć.RozpatrywałPanwniejgorzkieaspektystarości.ZakończyłPanzdaniem:„NiechPaninigdyniebędziestara.”Nocóż,jestemstara,PanieTadeuszu,ikażdyznaszejdziewstarośćprzeżywszydanymuczas.Ważne,jakgoprzeżyje.Panwykorzystałswójczas.Zostawiłpanpolskiejliteraturzewielewartościowychdzieł,takwdziedziniepoezjijakiprozyieseistyki.ItworzyłPandokońcaswoichdni. Poznaliśmysięzokazjiwspólnieodbywanychspotkańzpublicznością.ObdarzyłmniePanprzyjaźnią.DziękujęPanuzato. ToPansprowokowałmojepisanie.ToPanmnieponaglał.„CzyPanipisze?”–dzwoniłPandomnie.„NiechPanipisze,niechPanipisze!”TozawszePanbyłmoimpierwszymczytelnikiemikrytykiem.Serdecznymkrytykiem.DziękujęPanuzato.Dziękujęidozobaczenia. MagdalenaNowakowska–Sieroszewska

WODPOWIEDZIMARKOWICZ.

NietonietaktouproszczeniehistoriaświataniewojnamistoitojakbyśskakałwszyszakuizbroipoczubkachkamienipopoluporozrzucanymiacopomiędzytojakbyśnapodstawiebrykatuzabiłtamzabiłosądzałKlitajmestręMakbetaEdypaacopomiędzykłąbsplątanychmyśliemocjiintencjiżycieodrastageniuszemczłowiekaniedasięzdusićniwgetcieniwłagrzeświatSokratesaGoethegoKorczakaświatemnaszymtakże

***

AwiatrwiejeiwiejerazzlewarazzprawaprzesiądźmysięzatemniechnamwplecydmuchazmianęzapowiadaniechnasunosinaszczytykugórzenieMonteCassinoinienaOliwną

Niechżewiejewiejeniechflagęporuszyzałopocesztandaremniechżenamucieszypatriotycznąduszę

PŁASKIKWIATEKPAMIĘCI

Wprzeciągużyciapłowiejesukienka blaknieobietnica jeszczecennachwila nagłeciepłosłońca gestserdecznejtroski kępadrzewsamotnych białadrogapoprzezciemnełąkiszczawiu łagodnespojrzenie imięprzywołane tamto zlatdzieciństwa bogdypęknienitka planyiterminy lamentyiśmiechy gdybychociażwechupozostałykomuzasuszonypłaskikwiatekpamięci jeżeli

*** Trup ścieliłsięgęstoujejstóp wzdłużdrogijejdługiegożycia iwierzciemi toniesąsłowabezpokrycia

Wybórmateriałów:MagdalenaNowakowska-Sieroszewska,EwaBaranowska

Zdjęcia„Zalbumu...”pochodzązezbiorówMagdalenyNowakowskiej-SieroszewskiejSkład:EwaBaranowskaNakład:100egz.NumeryBIBiKadostępnesąnastroniewww.wbp.lodz.plwdzialeWydawnictwa własne

W tomiku Pani Magdaleny jest kilka wierszy,

którespełniajątucharaktermetatekstowy:rozważańnad

funkcją i charakterempomieszczonychwszystkich tekstów.

Są to wiersze o modelach poezjowania, które Autorka

poddajeżyczliwejnegacji.Isłusznie.Tapoezjaniewymaga

dodatkowychalegacji-wspomaganiaprzezrozpoznawalne

oraz kodyfikowane poetyki. Magdalena Sieroszewska,

bowiembyłaijestpoetkąwłasnego,subtelnego,prywatnego

reflektowania światazarównow jegopięknie i udrękach.

Potrafiłazatrzymaćuciekającechwileizatrzymaćsięprzed

powszechnymalewzruszającymkrajobrazemserdecznym.

Nowewiersze tęwładność zachowują,aleprzedstawiają

noweinteresującecechy.Wyrastająonezmądrościoraz

życiowegodoświadczenia,dlategozachęcająodbiorcędo

pobywania we wspólnej „semiosferze” rozpoznawalnych

znakóworazkulturowychdoświadczeń.Temądrewiersze

są pełne empatii, miłości bliźniego, która nie przejawia

sięwekstatycznychformach,alewnaturalnejżyczliwości,

w uśmiechu, żartobliwym pouczeniu. Poetka potrafi

przede wszystkim żartować z siebie, z przygodności

wieku dojrzałego, z postępującej deprywacji, która

będzieinaszymudziałem.Potrafitakżepięknietęsknićdo

niezapomnianych chwil młodości, do osób, które kochała,

do dawnych kwiatów, które pachniały nieco wyraźniej.

Melancholijnanutkanieodbieratymwierszomnadziei,jest

nausługachmądrości,októrejpisaliśmywcześniej.

Układtomikutewartościpodkreśla.

W cyklu Fiołki i róże jest więcej wierszy, gdzie

zaklina się trochę młodość, gdzie do niej się wraca lub

wyrażachęćpowrotu.Cykldrugi Impresje zawierawięcej

odwołań do historycznych wspólnych doświadczeń, do

„pól chwały”, szuka kulturowych korzeni w „pra-ojcach.”

Jesttutrochęelementuretorycznejprzygany(vituperatio),

koniecznej, kiedy spotykamy się z ludzkim egoizmem

bądźokrucieństwem.Są topoetyckie i refleksyjne zapisy

ingerencjiHistoriiwnaszmały,prywatnyczasludzki.Tomik

kończycyklSensy,wktórymprzeważanamysłnaddrogami

sztuki współczesnej i melancholijne nieco stwierdzenie, że

wytracają się wartości ludzkie. Nie jest to wypowiadane

ex katedra. Magdalena Sieroszewska znakomicie się

dystansuje wobec powszechnych narzekań, jeśli one nie

prowadzą do wyraźnej zmiany. Sama nie chce być zbyt

poważna. Dowodem na to są przeurocze cztery proezje

(prozypoetyckie)pomieszczoneniemalnazakończenie.

Jest to znakomity tom, który poświadcza zasadę

uchwytną i w dawniejszych wierszach: autentycznego

przeżywania, które jest gwarantem budowania kulturowej

wspólnotyludzkiej.

Mądrość i melancholia POSŁOWIE DR HERNYKA PUSTKOWSKIEGO DO TOMIKU „... ALE MIŁOŚĆ WŁAŚNIE”

***

Idę,ciągnętorbęnakółkach,ciągnęstarenogi.Ziemniaki,cebu-la,jogurty,sałata,pomidory,śmietana…ciężko.Naskrzyżowa-niuulic,zzawęgłanarożnejkamienicywypadanamniewózekzdzieckiem,nie,niemalutki, takiowszem,rozmiarowy,kobietatakżeniemikro,dziarska,młoda,dobrzewyrośnięta.Nienadą-żamusunąć sięwporę,popchnięta,zataczamsię, łapię rów-nowagę… „Proszę panią, proszę trochę uważać!” Spojrzałanamniezpogardązwysokościwzrostuirzuciłaprzezramię:„Następnymrazemrozjadęcięcałkiem,żebyśniemusiaładługocierpieć!”Iodpłynęłanafalizwycięstwa.Takimtodobrze,nie?

MagdalenaNowakowska-Sieroszewska,

SalonCiekawejKsiążkiwŁodzi,1grudnia2013r.

Spotkanie z Magdaleną Nowakowską-Sieroszewską

Documents

Transcript of Spotkanie z Magdaleną Nowakowską-Sieroszewską