Spacerownik Od Łagiewnik Po Łódźką Wenecję

7/23/2019 Spacerownik Od agiewnik Po dk Wenecj

1/16

CZWARTEK

31MAJA 2007 r.

TEKSTY:

RYSZARD BONISAWSKI

JOANNAPODOLSKA

PROJEKT GRAFICZNY:

MACIEJ KAKUS

ZDJCIA:RADOSAWJWIAKMAGORZATA KUJAWKADARIUSZKULESZASERGIUSZPCZEKJULIAN SOJKATOMASZSTACZAKMARCINWOJCIECHOWSKI

SKAD I MAPY:

STEFAN BRAJTER

REDAKCJA:

JOANNA PODOLSKA

BEZPATNY DODATEK

DO GAZETYWYBORCZE

Na zdjciu:Kapliczka w. AntoniegoPadewskiego w lesieagiewnickim. Piszemy

o niej na s. 15

OD AGIEWN IKPO DZK

WENECJ

S P A C E R O W N I K

OD AGIEWN IKPO DZK

WENECJ

S P A C E R O W N I K

Patronat medialny:

D


2/16

% Tras papieskim szlakiem naleaoby zaczprzy lotnisku im.Wadysawa Reymonta (dawnyLublinek), tak samo jak rozpocz swoj wizytw odzi Jan Pawe II (dojazd autobusami linii 55 i L).

+ 13 czerwca 1987 r. o godz. 10 na pyciewczesnego lotniska Lublinek wyldowahelikopter z Janem Pawem II na poka-dzie. Czekao na niego okoo 1,2 mln piel-grzymw. Ojca witego wita biskup

Wadysaw Ziek i prezydent odzi Ja-rosaw Pietrzyk. Msza rozpocza si pgodziny pniej. Do pierwszej komuniiprzystpio wtedy 1 556 dzieci z wszyst-kich dzkich diecezji. Sto dzieci otrzy-mao komuni z rk Jana Pawa II, w tymdziewicioro, ktre urodziy si 16 pa-dziernika 1978 roku, gdy Karol Wojtyazosta 262 papieem. Komunia bya ele-mentem II Krajowego Kongresu Eucha-rystycznego.

1

Tablica z papieskim herbem wisi przy wejciuna lotnisko, gdzie Papie odprawi msz wi-t i udzieli komunii witej dzieciom.

% Jan Pawe II z Lublinka pojecha do rezy-dencji biskupw dzkich. Przejeda ulicami:Lotnicz, Dubois, Pabianick i Piotrkowsk.Wszdzie witay go tumy. My moemy przeje-cha t tras na rowerze. Zatrzymujemy siprzy ul. Dubois.

+ Tablica upamitniajca wizyt Papiea wi-si te na ogrodzeniu zakadu Alba na rogu Pa-bianickiej i Dubois. Okazuje si, e i ona maswoje uzasadnienie. wczesne wadze niechciay si zgodzi, eby Jan Pawe II jecha wpapa mobile. Mia dotrze a do katedry w.Stanisawa Kostki w zakrytym samochodzie.Przy ul. Dubois z wasnej inicjatywy przesiadsi do odkrytego wozu i std ju bezporedniowita odzian.

2

2 | SPACEROWNIK | OD AGIEWNIK PO DZK WENECJ

SZLAKIEM JANA PAWA II

Dzi kolejny Spacerownik, tym razem oprowadzamy nie po jednej dzielnicy, ale po rnych miejscach odzi. Proponujemy wdrwkiszlakiem Jana Pawa II i dzkich witych. Mamy na naszej trasie kocioy, kaplice, parki, zahaczamy take o lotnisko i las agiewnicki.Jest powd, aby wanie dzi tak tras poprowadzi po miecie. Ojciec wity tylko raz odwiedzi d w roli nastpcy witego Piotra. Byoto niemal dokadnie 20 lat temu, 13 czerwca 1987 r. Miasto znajdowao si wwczas na trasie II Krajowego Kongresu Eucharystycznego. Alewczeniej Karol Wojtya bywa tu kilkakrotnie jako kardyna. Odwiedza biskupa Jzefa Rozwadowskiego, prowadzi rekolekcje w kociele oo.Jezuitw, by gociem festiwalu piosenki religijnej w kociele p.w. witej Teresy. Ale bez wtpienia dla odzian najwaniejsz wizyt bya ta

papieska. Postanowilimy przy okazji rocznicy pokaza niemal wszystkie miejsca zwizane z Papieem Polakiem. Okazuje si, e jest ichbardzo duo: pomniki, szkoy, tablice pamitkowe. Przypominamy te postaci witych i bogosawionych zwizanych z odzi.Tym razem bdzie duo trudniej obej ca tras podczas jednej wycieczki, ale moe warto sprbowa. Albo podzieli spacer na kilka etapw.Naszwsplnyspacerzaczynamyw niedziel o godz. 15 przed kocioem oo. Franciszkanw p.w. w. AntoniegoPadewskiegow agiewnikach.Zachcamy wczeniej do odwiedzenia wystawy d katolicka na pl. Wolnoci (w niedziele wejcie bezpatne!).

A potem zapraszamy do zwiedzania agiewnik razem z nami.

RYSZARD BONISAWSKI I JOANNA PODOLSKA

Wszelkie uwagi i uzupenienia prosimy kierowa na adres:Gazeta Wyborcza , ul. Sienkiewicza 72, 90-318 d, e-mail: [email protected]

wity Piotr mia d, nie miasto d,prawdziw d ryback i do tej odzi zabie-

ra nieraz Pana Jezusa i z tej odzi Pan Je-zus naucza. Raz te, po wyjtkowo cudow-nym poowie ryb, Pan Jezus powiedzia Pio-trowi: Nie bj si - bo Piotr zlk si a ta-kiego wielkiego poowu - nie bj si, odtd

ju bdziesz ludzi owi. I potem wszystkosi stopniowo wyjanio i wiedzia Piotr,i wiedz jego nastpcy, nastpcy Aposto-

w, wszyscy - biskupi, kapani, e owi du-sze, to znaczy dawa tym ludzkim duszom

Ciao i Krew Pana Jezusa, to znaczy dopro-wadza je do uczty eucharystycznej, ktrajest zapowiedzi uczty niebiaskiej, to zna-

czy doprowadza do Komunii witej. /.../Chc ci powiedzie, miasto, ktre nosisz

imi d, e wielk sprawia rado na-stpcy Piotra Rybaka i Apostoa przez todzisiejsze spotkanie. Wszystko si tak pik-nie uoyo. Wiemy, jak wane na jeziorzeczy na morzu, przy poowie ryb, jak wane

s take warunki klimatyczne, pogoda, a tupogoda wprost wymarzona i to ogromne

zgromadzenie ludu boego, miasta i kocio-a, diecezji, a take goci z rnych stron

i ta pierwsza komunia dzieci.

Jan Pawe II, homilia podczasPierwszej Komunii witej na Lublinku

Tablica pamitkowa na dzkim lotnisku

Pamitkowe zdjcie po Komunii witej 18 czerwca 1987 r.

URADOWALICIESERCEMOJE,AW,D2002


3/16

% Docieramy na plac katedralny im. JanaPawa II, ktrynosi t nazw ju od 1987 roku.

+Wpaacu biskupw dzkich(ul. Skorupki 1) JanPawe II goci wielokrotnie jeszcze jako KarolWojtya. W czasie wizyty w odzi jako nastpcana tronie Stolicy Piotrowej zjad tam obiad i miakrtki odpoczynek przed spotkaniem w katedrze.

Wydawao si, e d w programie mojej pielgrzym-ki bdzie tylko etapem przejciowym pomidzy innymiuroczystociami. Stao si inaczej. Jeszcze raz spraw-

dzio si, e to, na co nie liczymy, zaskakuje, sprawianajwiksz niespodziank i najwiksz rado.

Jan Pawe II w paacu biskupim

3

% Wchodzimy doarchikatedry pw. w. Stani-sawa Kostki.

+ W katedrze p.w. w. Stanisawa Kostki13 czerwca 1987 r. o godz. 16 Jan Pawe II spotkasi z przedstawicielami dzkiej inteligencji, ar-tystw i modziey akademickiej. Obecni bylim.in. rektorzy i dziekani wyszych uczelni. Oj-ciec wity powici epitafium biskupa dzkie-go Michaa Klepacza. Dwadziecia lat wczeniejjako Karol Wojtya przemawia w katedrze pod-czas pogrzebu biskupa Klepacza, prowadzi te

niegdy w dzkiej katedrze rekolekcje wielko-postne. Jako Papie ofiarowa katedrze w darzeantyczn monstrancj przywiezion z Rzymu.

Wyraam rado z tego, e si spotykamy nietylko dzisiaj, spotykamy si od dawna, spoty-

kamy si wci. Czuje si wasz obecnow spoeczestwie, w kulturze polskiej, w Ko-

ciele polskim. Jestem za to bardzo wdzicznyinteligencji dzkiej ycz wszystkim placw-

kom nauki i kultury polskiejtutaj w odzi //, aby na-

dal byli sob, tak jak do-td, eby reprezento-wali to wszystko, co

jest w naszej kulturzeautentyczne, humani-styczne, chrzecija-

skie i eby to wszystkoreprezentowali w tym

specyficznym kontekcie,jakim jest d, przemyso-wa d, robotnicza d.

Wanie tutaj, to szczeglnespotkanie wiata kultury, in-

teligencji i wiata pracy jestnajbardziej wyraziste, naj-

bardziej widoczne".Jan Pawe II

do naukowcw, artystw

i modziey akademickiejw dzkiej katedrze

4

2 13 stycznia 1967 r. arcybiskup Karol Wojty-a uczestniczy w pogrzebie bp. Michaa Kle-pacza i wygosi kazanie w katedrze.2 W tym samym roku w dniach 10-11 czerw-ca diecezja dzka gocia ks. kardynaa Karo-la Wojty z okazji uroczystoci milenijnych.11 czerwca przed poudniem by obecny namszy w. w katedrze, a pniej celebrowa mszi gosi homili w Tumie koo czycy. Mimowysikw dziaaczy partyjnych odzianie nie

dali si zastraszy ani przekupi atrakcyjnymiimprezami i gremialnie powitali dostojnikwkocielnych, a udziaem w mszy w. zamanife-stowali przywizanie do Kocioa.2 13 grudnia 1970 r., w poudnie, odbyy siw katedrze uroczystoci zwizane z obchoda-mi 50-lecia diecezji, msz w. celebrowa ks.kardyna Wojtya, kazanie wygosi ks. prymasStefan Wyszyski.2 15 grudnia 1974 r. na zakoczenie nawiedze-nia diecezji dzkiej przez kopi obrazu MatkiBoskiej Czstochowskiej ks. kardyna KarolWojtya wygosi w katedrze kazanie.2 20 grudnia 1989 r. Ojciec wity nada dz-kiej katedrze tytu Bazyliki Mniejszej.

2 Jan Pawe II ustanowi 25 marca 1992 r. ar-chidiecezj dzk.

3OD AGIEWNIK PO DZK WENECJ | SPACEROWNIK |

%

LUBLINEK

to nazwa folwarku utworzonego w XIX w.,ale odzianom kojarzy si z lotniskiem.Utworzono je 13 wrzenia 1925 r. z inicjaty-wy Ligi Obrony Powietrznej Kraju na kach

rozcigajcych si w zachodniej czci odzi.Lotnisko przyjmowao samoloty w ruchukrajowym. Byo te wykorzystywane jakocentrum szkoleniowe, ktrym kierowa Fran-ciszek wirko.W latach okupacji lotnisko rozbudowano dlapotrzeb wojennych i wyduono pas starto-wy. W okresie powojennym znw ldowayna nim samoloty czce d z najwikszy-mi miastami Polski. W 1958 r. loty zawieszo-no na wiele lat, Lublinek suy czonkomdzkiego Aeroklubu i obsudze Wojsko-wych Zakadw Lotniczych. Ostatnio odzy-skuje dawn pozycj. Wybudowano nowo-czesnepawilony i znaczco przebudowanopas startowy. Od 2006 r. port lotniczynosiimiWadysawaReymonta.

PAAC KURII BISKUPIEJ

Po utworzeniu diecezji dzkiej postanowionowybudowa w odzi odrbny budynek na pa-ac biskupi. Projekt powierzono Jzefowi Ka-banowi Korskiemu, ktry wczeniej przebu-dowa dawny szpital miejski, do ktregowprowadzio si seminarium duchowne. Ar-chitekt nawiza do form klasycznych. Po-wsta bardzo skromny, cho dostojny gmach.Nad gwnym wejciem jest czterokolumno-wy portyk, ktry wieczy trjktny fronton.Budynek by gotowy w 1924 roku. W holupaacu wisi tablica przypominajca wizyt

Ojca witego w odzi.

DZKA ARCHIKATEDRA

w formie trjnawowej bazyliki, wzorowanajest na katedrze Notre Dame w Chartres. Bu-dowa zacza si w 1901 roku, ale dopiero w1912 roku zostaa zakoczona(cho jeszczenie byo zwieczenia wiey). Witrae wyko-nano w Saksonii, a charakterystyczn, jasno-t ceg sprowadzono z Grnego lska.Gwny otarz to dar Juliusza Heinzla, a o-tarz w. Stanisawa Kostki ufundowali robot-

nicy zakadw Geyera. W 1922 r. koci stasi katedr, a dotychczasowy proboszcz Win-centy Tymieniecki pierwszym biskupem die-cezji dzkiej.

Jan Pawe II podczas spotkania z dzkimi wkniarkami

Paac biskupw dzkich

Monstrancja - darJana Pawa II

URADOWALI

CIESERCEMOJE,AW,D2002


4/16

+ W archikatedrze nad wejciem do krypty wisitablica upamitniajca wizyt Papiea w odziw 1987 roku.

+ Pomnik Jana Pawa II przed katedr jestnajbardziej znanym "papieskim miejscem" w o-dzi. To pod nim odzianie zapalili tysice zniczypo mierci Naszego Papiea. Zosta odsonity4 czerwca 2000 roku na zakoczenie obchodw80-lecia Diecezji dzkiej i dwutysiclecia chrze-cijastwa. Jest dzieem Krystyny Fadygi-Sol-skiej. Ojciec wity w pozie bogosawicegopielgrzyma stpa po trzech granitowych blokachsymbolizujcych wejcie w trzecie tysicleciechrzecijastwa.

+ Db papieski zosta posadzony 12 czerwca2006 r. dla uczczenia pontyfikatu Ojca witegoJana Pawa II. Drzewko wyhodowano z nasion po-wiconych przez Ojca witego w 2004 r. pod-czas pielgrzymki lenikw do Rzymu.

% Z katedry na spotkanie z wkniarkamiUnionteksu Jan Pawe II jecha ulicami: Piotr-kowsk, al. Mickiewicza i Kiliskiego . Na tra-sie przejazdu pozdrawiay go tysice odzian.My przejdziemy ul. Tymienieckiego do Kiliskie-

go. Po drodze mijamy zabudowania dawnegokompleksu fabrycznego Scheiblera.

zarzdu Unionteksu przy ul. Tymienieckie-

go 3. Od 2003 roku wisi na portierni fabrykiprzy ul. Tymienieckiego 25 i - niestety - wpro-wadza w bd osoby, ktre nie znaj historiitej wizyty.

+ Po spotkaniu z wkniarkami Jan PaweII dotar na pyt stadionu Klubu SportowegoWkniarz, skd helikopterem odlecia doWarszawy. To by koniec krtkiej papieskiej

wizyty w odzi.

%My moemy obejrze pamitkow tablic wisz-

c na hali Szkoy Mistrzostwa Sportowego (wejcieodul. Tymienieckiego 15 lub Milionowej 12).

7

+ Spotkanie Ojca witego z pracow-

nikami dzkich Zakadw Przemysu Ba-wenianego im. Obrocw Pokoju Uniontex(ul. Kiliskiego 187) rozpoczo si o godz. 17.Jan Pawe II wszed do hali na tzw. mynek,gdzie wkniarki pokazay, jak wyglda ich co-dzienna praca. Wczono na chwil maszyny,by posucha, jak pracuj. Potem wygosi syn-ne przemwienie do polskich kobiet. Od za-ogi Unionteksu Ojciec wity otrzyma w da-rze purpurowy puchar, a od wadz miasta me-dal z symbolem Szpitala Pomnika Matki Po-lki budowanego w tym czasie w odzi. KiedyJan Pawe II wychodzi z hali, wkniarki za-czy skandowa: Zosta z nami, wtedy Oj-ciec wity zaartowa: - Tutaj przecie nie

przyjmuj do pracy mczyzn.Wyraam rado, e w tym waszym miecie

mog dzi spotka si z polskim wiatem pra-cy, reprezentowanym - tutaj wanie, w odzi- w wikszoci przez kobiety. Dodam, e jest to

wydarzenie bez precedensu. Nigdy w czasiemoich wizyt duszpasterskich we Woszech czyinnych krajach, chocia wielokrotnie spotyka-

em si ze wiatem pracy, nie byo mi dane spo-tka si przede wszystkim z zakadem, gdziepracuj w wikszoci kobiety. Serdecznie i z

gbok czci, na jak zasuguje kobieta, witami pozdrawiam wszystkie tu zgromadzone dz-kie wkniarki - a w waszych osobach wszyst-

kie na ziemi polskiej kobiety pracujce zawodo-wo i znajdujce si w rnych sytuacjach ycio-wych. Czyni to na pocztku Roku Maryjnego,

kiedy Koci na caym wiecie patrzy ze szcze-gln nadziej na Niewiast wybran przezBoga, aby bya Matk Odkupiciela wiata.

Przemwienie Jana Pawa II do wkniarek

+ Ju w czerwcu 1988 roku, w rocznic spo-tkania Jana Pawa II z dzkimi wkniarka-mi, przy wejciu do hali powieszona zostaatablica z brzu informujca o pobycie Papie-a Polaka w zakadzie. Najpierw bya na bu-dynku przy ul. Kiliskiego, gdzie faktycznieby Ojciec wity. Kiedy fabryka zostaa

sprzedana, tablica powdrowaa na jaki czasdo magazynu. Potem pojawia si w biurze

6

5


ZABYTKOWA TKALNIA

w ktrej by Ojciec wity, ju nie istnieje. Zo-staa zdewastowana w cigu kilku lat. Nic niepomogy apele i alarmy dziennikarzy i mioni-kw odzi. Bya jednym z elementw kom-pleksu fabrycznego Karola Scheiblera. Po woj-nie mieciy si tam dzkie Zakady Przemy-su Bawenianego im. Obrocw PokojuUnion-

tex. W 1999 r. zakad sprzeda grunt i hal fir-mie Varitex. Mia tam powsta hipermarketfrancuskiej firmy Leclerc, ale przez siedem latobiekt zosta kompletnie zdewastowany przezwandali. Po mierci Ojca witego wadze o-dzi zaczy zabiega o odzyskanie terenu istworzenie tam orodka dedykowanego pa-mici Jana Pawa II. Obecny inwestor obieca,emiejscepamicipowstanie.

Tablica przy ul. Tymienieckiego 25

Szlak wizyty Jana Pawa II w odzi 13 czerwca 1987 r. (nazwy ulic obecne)


5/16

W odzi jest wiele innych miejsc zwizanychz Janem Pawem II.

+ 23 kwietnia 2003 roku Rada Miejska w o-dzi przyznaa Ojcu witemu tytu honoro-wego obywatela odzi. Okolicznociowy dy-plom, symboliczny klucz do miasta orazsrebrny piercie zostay wrczonepapieowi 27 maja 2003 r. w Watykanie. Nabudynku Urzdu Miasta odzi (paac Hein-zla, ul. Piotrkowska 104) wisi tablica informu-jca o tym wydarzeniu. Odsonito j w 580.rocznic nadania odzi praw miejskich. Stam sowa, jakie wygosi Jan Pawe II do de-legacji odzian. Piercie z herbem odzi zna-laz si na tablicy obok herbu papieskiego.

8

+ W 1982 r. papie Jan Pawe II ofiarowa ko-cioowi pw. Matki Boskiej Zwyciskiej przy ul. -

kowej 42 mozaikowy obraz Madonny. Wczeniejprzez 24 lata zdobi polsk kaplic w bazylice wi-tego Piotra w Watykanie. Wykonany w latach 1957-1958 w Studium Mozaiki Watykaskiej przez prof.V. Cassio, ktry uy cennego szkliwa polichro-micznego, a paszcz Maryiwykona ze szkliwa po-krytego srebrem, dziki czemu uzyskao antycz-ny wygld. Wszystkie kostki, z ktrych skada si

10

wizerunek Matki Boskiej pochodz z 1720 r., tozostao uoone z kostek XIII-wiecznych. czniewykorzystano 45 tysicy kostek.5 sierpnia 1982 r. obraz przywieziono do Polski, a wlistopadzie 1984 r. nastpio powicenie go zudziaem ks. prymasa Jzefa Glempa.Modlili siprzed nim papiee, kardynaowie i pielgrzymi z ca-ego wiata. 13 czerwca 1987 r. obraz by obecny namiejscu celebry sprawowanej przez Jana Pawa IIna Lublinku. W kad pierwsz sobot miesicaodbywaj si przed nim modlitwy w intencji OjcawitegoTablica wiszca na zewntrz informuje:

Przekazujc podobizn Bogarodzicy z dawniej

Kaplicy Polskiej Bazyliki w. Piotra na Watyka-nie, jako dar dla kocioa Matki Boskiej Zwyci-skiej w odzi, gorco pragn, aby ten wity

znak umacnia i poszerza t gbok wi, jakaczy Diecezj dzk ze Stolic Apostolsk.

Jan Pawe II, Papie


%

INNEMIEJSCAPAPIESKIEKOCI MATKI BOSKIEJ ZWYCISKIEJprzyul.kowej 42utworzono w lipcu 1926 r. Za-projektowa go Jzef Kaban. Trzynawowawitynia w stylu bazylikowym zostaa oddanado uytkuw 1928 r.odzianie poprzez ufundowa-nie wityni chcieli podzikowa Bogu za cud nadWis - zwycistwo w wojnie polsko-bolszewic-kiej. Wszystkie dzkie pielgrzymki na Jasn Grwyruszajz tego miejsca. Przedkoscioem stoipomnik ofiar katyskich.

Piercie podarowany Ojcu witemu

KOCI WITEGO JERZEGO

Ten oryginalny budynek z czerwonej cegyto dawna cerkiew. Wybudowano j w

1896 r. dla potrzeb 37. Jekatierynburskie-go Puku Piechoty, ktry stacjonowa wodzi. Projekt wykona Franciszek Che-miski. wityni zbudowano na wzr in-nych cerkwi garnizonowych obszaru pe-tersburskiego. Nosia pierwotnie imiwitego Aleksego Metropolity Moskiew-skiego. Po zakoczeniu I wojny wiatowejzdjto charakterystyczne cebulaste hemyi przeksztacano j w koci garnizonowy.Rozebrano wysokie dachy i wieyczki, po-zostao jednak wiele orientalnych elemen-tw: aneksy i kruganki oraz dekoracyjnekolumny z podwjnym ukiem. Kilka lat te-mu przed kocioem ustawiono spory po-

mnik papiea Jana Pawa II.Jan Pawe II bogosawicy Dawna cerkiew w. Aleksego,obecnie koci p.w. w. Jerzego

Mozaikowy obraz Madonny

ALEJA JANA PAWA II

W 2005 r. podczaspidziesitej, jubileuszo-wej sesji Rady Miejskiej przegosowanonadanienazwy Jana Pawa II fragmentowial. Wkniarzy od al. Mickiewicza/Bandur-skiego do Pabianickiej.

+ Kolejny Pomnik Ojca witego stoi te przedkocioem w. Jerzego, w niewielkiej uliczcew pobliu Starego Cmentarza .

9


6/16

+ Jeszcze jeden pomnik Papiea stoi przedkonwentem w. Jana Boego oo. Bonifratrwprzy ul. Kosynierw Gdyskich 61. Ju pod

koniec lat 80. stana tam rzeba przedstawia-jca Jana Pawa II z dwojgiem dzieci. To nawi-zanie do spotkania Ojca witego w odzi z dzie-mi komunijnymi.

Bonifratrzy pojawili si w odzi w 1925 r., naj-pierw kupili niewielki domek z terenem, na kt-rym mia stan szpital na 300 ek. Trzy latapniej ks. biskup Wincenty Tymieniecki powi-ci kamie wgielny. Dopiero jednak w 1939 r.gotowa bya kaplica i jedno skrzydo szpitala.Miao zosta oddane do uytku we wrzeniu, wdzie patrona konwentu w. Rafaa Archanioa,ale wybucha wojna i szpital zajli Niemcy. Bra-cia nie odzyskali majtku po wojnie. Zosta upa-

stwowiony. Dostali tylko may domek, gdzie uru-chomiono aptek z zioami. Po leki przyjedaliludzie z odzi i okolicznych miast i miasteczek.W 1978 r. bonifratrzy dostali zezwolenie na bu-dow kaplicy i konwentu, a dwa lata pniej po-wicono nowe budynki. W odrbnym pawiloniepowstaa poradnia zioolecznicza z aptek.Wkrtce zacza tam dziaa rodowiskowa Sta-cja Opieki Socjalnej Bonifratrw i Orodek Reha-bilitacji, a w styczniu 2000 r. ruszy Szpitalwitego Jana Boego.

12

+ Najnowszy w odzi pomnik Papiea zostaufundowany przez Zygmunta Gralaka, eme-ryta z Domu Pomocy Spoecznej Wkniarzna Retkini. Przekaza na ten cel oszczdno-ci ycia - 30 tys. z. Dzieo ukoczono tuprzed drug rocznic mierci Jana Pawa II.Figura Ojca w. ma 230 cm wysokoci , stoi wogrdku domu opieki przy ul. Krzemieniec-kiej 7/9. Zostaa powicona 18 maja, w rocz-nic urodzin Papiea. - Mamy ogromne szcz-cie, e ylimy w czasie pontyfikatu JanaPawa II - mwi fundator pomnika. Emerycii mieszkacy Retkini przynosz tam kwiatyi pal znicze. Na cokole jest tablica:

Papie Polak Jan Pawe II.Pontyfikat. 16 X 1978 - 2 IV 2005. Totus Tuus

11

+ W dniach 10 - 13 kwietnia 1960 r. w kocieleoo. Jezuitw przy ul. Sienkiewicza 60 biskupKarol Wojtya gosi rekolekcje dla inteligen-

cji. Ponowna wizyta w tej wityni miaamiejsce 13 grudnia 1970 r. - kardyna Woj-tya po poudniu spotka si z modzie.

Sobr Watykaski II pouczy nas, e niema w Kociele podziaw na parti

czynn i biern - wszyscy maj udziaw misji Chrystusa. Kady, kto pyta

Chrystusa, w wieku 20 - 24 lat,w czasie studiw akademic-kich powiedz, co mam czy-ni" i sucha Jego odpowie-dzi, przyjmujc j do koca,

znajduje swoj misji swoje chrzecijaskie

powoanie.Karol Wojtya

w odzi, 1970 r.

13


KOCI OO. JEZUITW

Bya to druga witynia ewangelicka w odzi.Powstaa wedug projektu Ludwika Schreibe-ra z Kolonii, cho sygnowa go architekt miej-ski Hilary Majewski i on prawdopodobnie miaduy wpyw na ostateczny wygld budowli.Koci wzniesiony zosta w stylu neoroma-skim jako trjnawowa bazylika. Elewacje s zczerwonej nieotynkowanej cegy.

Zdaniem historyka sztuki Krzysztofa Stefa-skiego, koci w. Jana jest jednym z najcie-kawszych architektonicznie gmachw odzi.- Mona w nim dostrzec wpywy architekturyFrancji (wiee), Niemiec (arkadowe galerie) iWoch (elewacje transeptu). Bezporednio jed-nak czerpie ona z form popularnych w nie-mieckiej architekturze sakralnej poowy XIXstulecia - zdradza to wprowadzenie nietynko-wanych elewacji i elementy redniowiecznejarchitektury obronnej - wyjania historyk.Budowa ruszya w 1880 roku, a ju w pa-dzierniku 1884 koci by gotowy. Zakocze-nie uwietniono uroczystoci woenia do kuliu podstawy krzya dokumentu z histori

obiektu oraz nazwiskami inicjatorw i funda-

torw. Wrd nich najwaniejszy by KarolScheibler, ktry przekaza 50 tys. rubli, czylipokry dokadnie poow kosztw budowy.Koci witego Jana od pocztku by ozdo-b miasta. Gazety pisay: Obok rozlicznychkominw fabrycznych, obok mniej lub wicejbogatych paacw wzniosa si wieyca ko-cielna, jak gdyby na wiadectwo, e miesz-

kacy przy staraniach o wasne potrzeby niezapominaj o tej wyszej sile, w ktrej rkuwszystko spoczywa. Autor artykuu dodatake: Na naszej ziemi kady przybytek Boy,kady krzy witalimy zawsze z radoci -wic i dzisiaj speniamy ten obowizek, ufni, ei w jzyku krajowym gos z kazalnicy nowegokocioa sia bdzie ziarno zgody i jednoci.W 1888 roku w kociele w. Jana wprowa-dzono naboestwa w jzyku polskim.W 1945 r. koci zosta przekazany przezwadze miasta ojcom Jezuitom. W tym sa-mym roku powicono go jako koci rzym-skokatolicki pod wezwaniem NajwitszegoSerca Jezusa. Do dzi suy mieszkacom mia-

sta i jest dum odzian.

Papie Polak - pomnik z ul. Krzemienieckiej 7/9

Pomnik Jana Pawa II u Bonifratrw

Witra z kocioa ojcw Jezuitw


7/16

Ksidz kardyna Karol Wojtya obj patronati uczestniczy w pierwszym w Polsce FestiwaluPiosenki Religijnej Sacrosong '69 w kociele w.Teresy. Byotow dniach12 - 13 maja 1969 r. Po jegozakoczeniu wygosi kazanie na temat kulturyw wietle nauczania Soboru Watykaskiego II.

+ Katolicka witynia przyul. Kopciskiego 1/3,ktrej sylwetka i pkolista kopua witaj wje-dajcych do odzi od strony Warszawy,jest podwezwaniem witej Teresy od Dziecitka Jezus iwitego Jana Bosko. Budowa ruszya w kwiet-

niu 1950 r., ukoczono j w 1963 r. wedug pro-jektu Jzefa i Witolda Korskich. Wczeniej, od1927 r. sta tu skromny drewniany koci prze-niesiony na ul. Pomorsk z Chojen, rozebranogo po zakoczeniu budowy. By to najstarszydzki koci (z XV w.). Nowa witynia zbu-dowana jest na planie w ksztacie krzya grec-kiego. Podstawa ma wymiary 50 m na 50 m, awysoko (od ziemi do grnego koca krzyana kopule) wynosi 64 m. Wewntrz kocioa znaj-duj si 66-gosowe mechaniczne organy, to dla-tego w wityni organizowane s wspaniae kon-certy. Znany artysta salezjaski ks. Tadeusz Fur-dyna ozdobi wntrza mozaikami, rzebami iwitraami. Przy kociele dziaa Duszpasterstwo

Akademickie Wze.

14

+ Od 2006 r. pomnik Jana Pawa II stoi przykociele p.w. b. UrszuliLedchowskiej przy ul.Obywatelskiej 60.

+ Szpital w agiewnikach (ul. Oklna 181) marwnie zwizki z polskim papieem. 12 ma-ja 1987 r. Ojciec wity przekaza w darze ul-trasonograf przeznaczony do diagnostyki cho-rb jamy brzusznej. Szpital powsta napocztku lat 50. XX w. w miejscu, w ktrym

p i er w ot n ie m i a o s t an s e mi n ar i u mfranciszkaskie.

16

15

+ Koci p. w. Matki Boskiej Fatimskiej (ul. Ki-liskiego 228) stanowi wotum wdzicznoci zaocalenie Papiea w zamachu w 1982 r.Parafia erygowana w 1989 roku, ale budowawityni ruszya dopiero w 1994 r. wedug pro-jektu Lecha Papea. Powsta nowoczesny ko-ci jednonawowy na rzucie krzya. Powi-cony zosta w 2000 r. przez arcybiskupa Wa-dysawa Zika.Na kociele wisi tablica z popiersiem Jana Paw-a II, z napisem: Papieowi Janowi Pawowi II,pierwszemu z rodu Polakw, za wyjtkowy

pontyfikat wdziczni odzianie, 16 X 2005 r.W odzi mamy te kilkadziesit tablic de-

dykowanych Ojcu witemu w kocioach, za-kadach pracy, szkoach noszcych Jego imi.Wymieniamy tylko kilka.

+ Zesp Szk Ponadgimnazjalnych nr 19im. Karola Wojtyy w odzi przy ul. Stefana e-romskiego 115 ma dwie tablice. Jedna dedy-kowana Karolowi Wojtyle - patronowi szkoy,druga ze sowami Ojca witego: wiat jutrato wanie Wy. Od Was zaley przyszo. Li-cz na Was.

+ Katolickie Gimnazjum i Liceum Oglno-ksztacce im. Jana Pawa II, ul. KrzysztofaKamila Baczyskiego 156, ktrej kamie w-gielny powici Ojciec wity 13 czerwca1987 r. podczas wizyty w odzi.

+ Gimnazjum nr 32 im. Karola Wojtyy, ul. Fa-bryczna 4. W budynku wisi tablica ze sowamiJana Pawa II: Musicie od siebie wymaga,nawet gdyby inni od was nie wymagali.

+ Szkoa Podstawowa nr 202 im. Jana Pawa II,ul. Jugosowiaska 2. W rodku tablica z pa-skorzeb przedstawiajc papiea Jana Paw-a II, przytulajcego ucznia oraz napis: Praw-

dziwie wielki jest ten czowiek, ktry chce siczego nauczy.

21

20

19

18

17


%Drewniana witynia na tle kocioaw. Teresy, poowa lat 60. XX w.

Monumentalna brya kocioa p.w. w. Teresy przy rondzie SolidarnociKoci p.w. Matki Boskiej Fatimskiej - wotumdzikczynne za uratowanie Jana Pawa II

Pomnik obok kocioa Sistr Urszulanek


8/16

KATOLICKA D NA PLACU WOLNOCI

+ W trzech salach zabytkowej kamienicyprzy pl. Wolnoci 2 dziaa staa ekspozycja,prezentujca dzieje Kocioa katolickiego wodzi. To filia Muzeum Historii Miasta odzi.Mona tam zobaczy wiele przedmiotwzwi-zanych z Janem Pawem II:2 ornat uszyty w watykaskiej manufaktu-rze, w ktrym Jan Pawe II odprawi mszwit na Lublinku;2 monstrancja watykaska z czterema po-staciami aniow - dar Papiea dla katedryz 13 czerwca 1987 r.;2 fotel z wizyty w odzi;2 kielich papieski z paten - dar przekazanywykadowcom i alumnom Wyszego Semi-narium Duchownego w odzi w Castel Gan-dolfo we wrzeniu 2003 r.;bulla z 24.II. 2004 r. mianujca abp. Wadysa-wa Zika metropolit dzkim;2 a take zdjcia z wszystkich wizyt Jana

Pawa II w Polsce.W m u z e u m s t e inne ciekawe i cennee k s po n at y p o c ho -dzce ze zbiorw kil-

k u m u z e w, n p . :k o pi a r z d o k um e n t u

o nadaniu odzi prawmiejskich - dar dzkiegomieszczanina z 1626 r. czybulla Benedykta XV - do-

kument stwierdzajcyutworzenie biskup-

s t w a d z k i e g ow 1920 roku. W Wa-

tykanie znajduje sitre tego dokumen-tu, tzw. minuta. Na-

tomiast tylko w odzi mona obejrze ory-ginalny iluminowany rkopis na pergami-nie podpisany przez papiea. Jest teciekawa tabliczka z ostrzeeniem: ebra-kom wstp wzbroniony. Jamun wyda-je za mnie biuro Caritas. Uwag zwiedz a-jcych prz ycig aj jednak gwnie prze-pikne haftowane ornaty i sprzt liturgicz-ny pochodzcy z dzkich wity, np.wspaniay baldachim wsparty na szeciudrzewcach, rozpostarty nad postaci bi-skupa. S na nim wyszyte symboliczne or-

namenty, w tym pelikan rozszarpujcywasn pier, a take zimowe buty litur-giczne jednego z biskupw dzkich, s nanich haftowane zboa i czwrli z krzy-em. Wrd eksponatw s te: odnale-ziona dwa lata temu w wiey kocioaWniebowzicia Najwitszej Marii Pannymakieta rzeby z gwnego otarza tejwityni czy... butelka po piwie z ukryty-mi w niej nazwiskami blacharzy buduj-cych wie. S rwnie archiwalne zdj-cia pokazujce kocioy, ktrych ju niema, bo zastpiy je nowe witynie. Ktodzi pamita, e pierwszy koci Naj-witszego Serca Jezusowego na Juliano-

wie powsta w drewnianym pawiloniez dzkiej Wystawy Pzemysowej?

22


Ornat papieskiKielich- dar Papiea

Fotel, w ktrym zasiada Jan Pawe IIpodczas wizyty w odzi

KSIKI TOWARZYSZCE WYSTAWIE

2 Anna Walaszczyk, d katolicka. Prze-wodnik po wystawie, Muzeum Historii Mia-sta odzi - prezentuje dzieje dzkiego Kocio-a w ukadzie prezentowanym na wystawie. Pu-

blikacj uzupenia obszerny sownik terminwreligijnych i symboli liturgicznych.2 Grayna Kobojek, Historia rzymskokatolic-kiej odzi w datach - kalendarium najwaniej-szych wydarze w yciu dzkiego Kocioa od6 padziernika 1250 roku do 30 marca 2006roku. Informacje dotycz zarwno kolejnych do-kumentw, jak i powstawania parafii, ale teprzybywania do odzi nowych biskupw, budo-wy cmentarzy, a nawet uroczystoci religijnych,festiwali, publikacji czy wanych koncertw.

d katolick mona oglda od wtorku

do pitku w godz. 10-16, w niedzielew godz. 10-14. Bilety 4 z i 2 z (ulgowy).

W niedziele wstp bezpatny . Organi-zowane s lekcje muzealne, a take cyklspotka ekumenicznych W krgu kultury

chrzecijaskiej.

Pamitki z przyjazdu Ojca witego


9/16

W odzi s te miejsca zwizane z osoba-mi, ktre Koci katolicki wynis na otarzelub zabiega, by doczyy do grona witychi bogosawionych. W tym specjalnym Spa-cerowniku staramy si je przedstawi.

wita Faustyna - patronka odzi.Urodzia si w 1905 roku wGogowcu (parafia winice

Warckie) w wielodzietnej ro-dzinie jako Helena Kowal-

ska. Od dziecka chciaa ido zakonu, ale rodzice wy-sali j na sub, m.in. doAleksandrowa, a potem

do odzi. To tu w 1925 rokuw parku Wenecja (dzi im.Sowackiego) objawi jej siJezus, ktry mia powie-dzie, by posza do klaszto-ru i szerzya kult Miosier-dzia Boego. Wezwanie topowtrzyo si w dzkiejkatedrze. Helena Kowal-

ska wyjechaa z odzi doWarszawy i wstpia do

Zgromadzenia Sistr MatkiBoej Miosierdzia. Jako siostra Maria Fau-styna przeya 13 lat. Pracowaa w kilku do-mach Zgromadzenia, m.in. w Krakowie,

Pocku i Wilnie. Bya przekonana o miociBoga do kadego czowieka, nawet najwik-szego grzesznika. Swoje przeycia i objawie-nia opisaa w Dzienniczku, std znane ssowa Jezusa, ktre mia do niej powiedzie:

W Starym Zakonie wysyaem prorokw doludu swego z gromami. Dzi wysyam ciebie

do caej ludzkoci z Moim miosierdziem.Nie chc kara zbolaej ludzkoci, ale

pragn j uleczy, przytulajc j do Megomiosiernego Serca.

Sowa Pana Jezusa do witej Faustyny

Inne wizje w. Faustyny dotyczyy m.in.

namalowania obrazu Jezu ufam Tobie iustanowienia wita Miosierdzia Boegow pierwsz niedziel po Wielkanocy. Sio-stra Faustyna zmara na grulic w wieku 33lat. Za ycia jej objawienia byy przyjmowa-ne z rezerw, dopiero wiele lat po miercirozpocz si proces beatyf ikacyjny. Zain-spirowaa ruch apostow Boego Miosier-dzia. Wielkim ordownikiem posannictwaw. Faustyny by Jan Pawe II, ktry kanoni-zowa j w 2000 roku. Od 2005 roku witaFaustyna jest patronk odzi. Wkrtce mastan jej pomnik. Pod uwag brane s dwielokalizacje - albo przed kocioem jej imie-nia na pl. Niepodlegoci, albo w parku im.

Sowackiego (Wenecja), gdzie miaa pierw-sze objawienie.

W pierwsz niedziel po Wielkanocy, 18kwietnia 1993 roku, na placu witego Piotraw Rzymie Ojciec wity Jan Pawe II zaliczyw. Faustyn do grona bogosawionych. Na-stpnego dnia w czasie audiencji generalnejpowiedzia:

Przemwi do nas Bg przez bogactwo ducho-we bogosawionej siostry Faustyny Kowalskiej.Zostawia ona wiatu wielkie ordzie Boegomiosierdzia oraz zacht do cakowitego za-

wierzenia Stwrcy. Bg da jej ask szczegln,bo moga dowiadczy Jego miosierdzia na

drodze przey mistycznych i dziki szczeglne-mu darowi modlitwy kontemplacyjnej.

Siostro Faustyno, bogosawiona, dzikuj ci, eprzypomniaa wiatu t wielk tajemnic mi-osierdzia Boego. Ow wstrzsajc tajemni-c. Niewysowion tajemnic Ojca, ktrej tak

bardzo potrzebuje dzisiaj czowiek i cay wiat.Jana Pawe II

MIEJSCA ZWIZANE ZE W. FAUSTYN

+ Ul. Abramowskiego 29 - sklep, gdzie pracowaa.Jesieni 1922 roku Helena Kowalska przyjecha-a do odzi, zamieszkaa u krewnych Rapac-kich. Najpierw pracowaa u kobiet, ktre nale-ay do Trzeciego Zakonu witego Francisz-ka, a pniej przez ponad rok - od 2 lutego 1923

do 1 lipca 1924 - w sklepie Marcjanny Sadow-skiej przy ul. Abramowskiego 29. Nad bramwisi pamitkowa tablica.

+ Park im. Sowackiego (dawna Wenecja)pooony jest mi-dzy ulicami Pabia-nick, Cieszyski al. Politechniki.

Zosta zaoony pod koniec XIX wieku przezmynarza Reicha niedaleko rzeki Jasie, na kt-rej sta jego myn. Potem kilka razy zmienia wa-cicieli. Nazwa parku wzia si od licznych ka-naw, ktrymi byy poczone stawy zasilaneprzez Jasie. Przed wojn byo to miejsce lubia-

ne przez odzian. Nad stawem wybudowano sa-l taneczn i teatraln. W parku organizowanozabawy i wystpy, byy nawet pokazy sztucz-nych ogni. W 1933 roku park odkupio miasto.Od 1937 nosi on imi Juliusza Sowackiego, alena jednej z tabliczek do dzi jest napis: Park We-necja im. Juliusza Sowackiego. Po wojnie osu-szono park, zakopujc kanay i stawy, zmniej-szono go od strony zachodniej - cz terenu za-braa dzisiejsza al. Politechniki - na poudniu do-czono trjktny teren i wybudowano nowe ale-

je. W poblizu ul. Cieszyskiej wzniesiono krzy,obok jest kamie, a na nim tablica opisujcahistori w. Faustyny. W pobliu stoi drzewo, naktrym wieszane s pamitki zwizane ze wit.

Sama Faustyna tak opisywaa w Dzienniczkuswoj wizj w parku Wenecja:

24

23

W pewnej chwili byam z jedn z sistr swoich

na balu. Kiedy si wszyscy najlepiej bawili, du-sza moja doznawaa wewntrznych udrcze.W chwili, kiedy zaczam taczy, nagle ujrza-am Jezusa obok. Jezusa umczonego, obna-onego z szat, okrytego caego ranami, ktrymi powiedzia te sowa: dokd ci cierpia b-d i dokd mnie zwodzi bdziesz? W tej chwi-

li umilka wdziczna muzyka, zniko sprzedoczu moich towarzystwo, w ktrym si znajdo-

waam, pozosta Jezus i ja. Usiadam obokswej drogiej siostry, pozorujc to, co zaszo w

duszy mojej, blem gowy.

+ Katedra pw. w. Stanisawa Kostki, gdziew. Fa ustyna m od lia si i d ozna a wizji .

Wewntrz jest tablica jej powicona.

+ Koci w. Faustyny(pl. Niepodlegoci 1)Zosta erygowany przez ar-cybiskupa WadysawaZika 1 wrzenia 1996 rok,a w nastpnym roku rozpo-cza si budowa. Powstana rzucie wycinka okrgu,co - jak tumacz projektan-ci: Pawe Marciniak, Da-riusz Mitasiak i Robert So-baski - ma symbolizowaobjcie ramionami. Budy-nek murowany z czerwo-

nej cegy. Zosta powico-ny w 2001 r. W kocieleznajduje si wierna kopia

pierwszego obrazu namalowanego pod dyktan-do w. Faustyny w Wilnie w 1934 roku przez Eu-geniusza Kazimirowskiego. Kopia wykonana zo-staa przez Grayn Grzegorzewsk i MarzenKalinowsk, jako dzieo jubileuszowe w 2000.rocznic narodzin Chrystusa.

Wtem nagle ujrzaam, jak z hostii witej wyszyte dwa promienie, jako s namalowane na tym

obrazie, i rozeszy si na wiat cay. Byo to w jed-nym momencie, a jakoby cay dzie to trwao, i

kaplica nasza bya cay dzie przeludniona, a cay

ten dzie by przepeniony radoci.w. Faustyna

26

25


%

WICIIBOGOSAWIENI


10/16

Bogosawiona Urszula Ledchowska, siostraurszulanka, ma te zwizki z odzi.

Jako Julia Ledchowska przysza na wiat17 kwietnia 1865 r. w Loosdorf (koo Wied-nia). Bya drug crk emigranta politycz-nego Antoniego Ledchowskiego i Jzefi-ny Salis-Zizers, z pochodzenia Szwajcar-ki. Do Polski przyjechaa jako 18-latka, jejrodzice zamieszkali wtedy w Lipnicy Mu-rowanej koo Bochni. Julia po ukoczeniu21 lat wstpia do klasztoru urszulanek wKrakowie. Po zoeniu w 1889 roku lubwwieczystych zostaa nauczycielk. Uczyaprzedmiotw matematyczno-przyrodni-czych i jzykw obcych, wykadaa te hi-stori sztuki i literatury po francusku,udzielaa te lekcji malarstwa.W 1907 r. wyjechaa do Petersburga i w pol-skiej parafii w. Katarzyny kierowaa in-ternatem dla dziewczt. W 1910 r. w Fin-landii otworzya gimnazjum oraz nowicjat.

Jej dziaalno wywoaa jednak niezado-wolenie carskich wadz i s powodowaa wy-dalenie jej z Rosji. Przeniosa si do Sztok-holmu, gdzie zaoya szko jzykw ob-cych wraz z internatem dla dziewczt, apotem w Danii - dom dla sierot polskichrobotnikw sezonowych. W czasie I woj-ny w. wsppracowaa z General nym Ko-mitetem Pomocy Of iarom Wojny w Polsce,zaoonym w Szwajcarii z inicjatywy Hen-ryka Sienkiewicza i Ignacego Paderewskie-go. W 1918 r. Matka Urszula wrcia do Pol-ski. W 1920 r. uzyskaa zgod Watykanu naprzeksztacenie autonomicznego domu,ktrego bya przeoon, w zgromadzenie

apostolskie. To chwila narodzin zakonu ur-szulanek Serca Jezusa Konajcego, zwa-nych rwnie urszulankami szarymi.Wkrtce potem siostry opuciy Dani zpolskimi dziemi i osiady w Pniewachpod Poznaniem. Stopniowo tworzyy no-we placwki szarourszulaskie, zwasz-

MIEJSCA ZWIZANE Z BOGOSAWIONURSZUL LEDCHOWSK W ODZI:

+ Koci i klasztor Sistr Urszulanek - ul.Obywatelska 60.W 1930 r. matka Ledchowska otrzymaa odrodziny Przybyw wasno pooon na No-wym Rokiciu, powstay tu: klasztor zgroma-dzenia, przedszkole, internat, drukarnia, ka-plica i kuchnia dla bezrobotnych. Budynek ko-cioa powstawa w latach 1931-1933, wedugprojektu Wiesawa Lisowskiego. Jednonawo-wy, z prezbiterium, prostoktnym dachem

dwuspadowym i ma wieyczk na sygnatur-k, o uproszczonych formach klasycznych. Pa-rafia bogosawionej Urszuli Ledchowskiejzostaa tam erygowana przez biskupa JzefaRozwadowskiego 10 lutego 1980 r.

+ Ochronka dla dzieci robotniczych, internat dlakatechetek wieckich przy ul. Czerwonej 6. Domzosta przekazany urszulankom przez przemy-sowca Geyera z obowizkiem prowadzeniaochronki dla dzieci robotnikw. Tu take powstainternat i orodek szkoleniowy dla katechetek.W wietlicy organizowano przedstawienia i aka-demie religijne, a przy adnej pogodzie na boiskuzajcia sportowe. W kaplicy sistr urszulanek or-

ganizowane s spotkania Duszpasterstwa Nauczy-cieli i Wychowawcw Archidiecezji dzkiej.

+ W 1925 r. biskup Wincenty Tymieniec-ki zachci siostry do prowadzeniaIII Miej-skiego Domu Wychowawczego dla dziewczt(ul. Kopernika 51). W marcu 1940 r. placw-ka zostaa zamknita przez okupantw.

+ Arturwek - kolejna placwka wycho-wawcza - Juvenat - zostaa przejta pr zezmatk Ledchowsk w 1930 r. Wczeniej pro-wadziy j siostry suebniczki. Byo to pre-wentorium dla dzieci przeksztacone w 1937r. na dom maego dziecka. W lesie agiewnic-

kim, w majtku Heinzlw Siostry prowadzi-y take kolonie letnie dla dziewczt.

30

29

28

27

cza domy dziecka, przedszkola, szkoy, in-ternaty, tanie kuchnie. Orodki w odziprzy ul. Czerwonej i w Ozorkowie zaoy-a osobicie.Matka Urszula miaa niespoyt energi.Podja starania o beatyfikacj krlowej Ja-dwigi, dla dzieci zaoya Krucjat Euchary-styczn, ktrej celem byo wychowywaniemodziey w duchu religijnym, wydawaaczasopisma dla krucjaty i byych wychowa-nek, pisaa powieci, ksiki z zakresu du-chowoci. W chwili jej mierci istniao pra-wie 40 wsplnot Zgromadzenia, take we

Woszech i Francji. Zmara w Rzymie 29 ma-ja 1939 r.20 czerwca 1983 roku w Poznaniu zostaa wy-niesiona na otarze przez papiea Jana Paw-a II. Bya pierwsz Polk beatyfikowan naojczystej ziemi. W roku 1989 jej ciao prze-wieziono do Polski i pochowano w Pniewach.


Obraz przedstawiajcy b. Urszul Ledchowsk we wntrzu kocioa

Koci Sistr Urszulanek przy ul. Obywatelskiej


11/16

Suga Boy o. AnzelmGdek - karmelita bosy.Urodzi si 24 lutego1884 roku w Marszowi-c ac h ko o B oc hn iw wielodzietnej rodzi-nie Antoniego i Salo-mei z Kowalskich jakoMaciej Jzef. Gdy mia11 lat rodzice oddali go

do seminarium karmelitw bosych w Wado-wicach. Wychowywa si wwczas pod okiemo. Rafaa Kalinowskiego, wczesnego przeoraklasztoru. W 1901 roku przyj habit zakonnyi imi brat Anzelm od w. Andrzeja Corsini.Rok pniej pojecha na studia do Rzymu,gdzie w 1907 roku otrzyma wicenia kapa-skie. Po powrocie odda si pracy duszpaster-skiej w klasztorach karmelitaskich w Czer-nej, Wadowicach, Krakowie i Wiedniu. By tewykadowc w seminarium zakonnym i dusz-

pasterzem w Krakowie.Ojciec Anzelm w 1914 roku w Krakowie

utworzy Bractwo Dziecitka Jezus. Tu po od-zyskaniu przez Polsk niepodlegoci zostaprzeorem w Wadowicach. W 1921 roku zaoykontemplacyjno-czynne Zgromadzenie SistrKarmelitanek Dziecitka Jezus. Gwnym za-daniem wsplnoty jest wychowywanie dziecii modziey w duchu Boego dziecictwa.Pierwsze siostry podjy prac w dziewiciuplacwkach Towarzystwa Dobroczynnoci. Naprzeoon o. Anzelm wybra matk Teres od

w. Jzefa - Janin Kierocisk. Ojciec Anzelmopracowa dla Zgromadzenia konstytucj. Samw 1925 roku wyjecha do Stolicy Apostolskiej,skd sprawowa kierownictwo duchowe wklasztorach karmelitanek bosych oraz wrdpolskich sistr nazaretanek, urszulanek i zmar-twychwstanek. Do Polski wrci w 1947 roku ipeni urzd prowincjaa, wspiera przedewszystkim zaoone przez siebie Zgromadze-nie Sistr Karmelitanek Dziecitka Jezus. Za-chca siostry, aby naladoway swoj patron-k w. Teres od Dziecitka Jezus.

Ostatnie dziesi lat swego ycia ojciec Anzelmspdzi w klasztorze oo. Karmelitw Bosychw odzi. Po wielu latach aktywnego ycia, od-danego Kocioowi, wicej czasu mg powi-ci zgbianiu tajemnicy Boego dziecictwa.Wyzna kiedy: Cae ycie staraem si wi-czy w mioci do Dziecitka Jezus. Pozosta-

wi bogat spucizn pism duchowych, m.in.kilka serii konferencji rekolekcyjnych, trakta-ty: o wychowaniu zakonnym i dziecictwie du-chowym oraz ok. 6 tys. listw z zakresu kie-rownictwa duchowego.Zmar 15 padziernika 1969 r. w uroczysto

w. Teresy od Jezusa, reformatorki Karmelu.Jego szcztki w 1990 roku przeniesiono z cmen-tarza w. Rocha do krypty w przedsionku ko-cioa Karmelitw Bosych w odzi.

+ Zakon Braci Bosych Najwitszej Maryi Pan-ny z Gry Karmel - ul. Liciasta 9.

Pocztkowo znajdowa si w tym miejscukoci ewangelicki, w 1945 r. opuszczon wi-tyni przejli oo. Karmelici, w 1974 r. utworzo-no tu parafi, a w nastpnych latach wybudo-wano klasztor.

31


w. Teresa od Dziecitka Jezus

R E K L A M A

%

Kociprzyul.Liciastej i otarzw kruchciededykowany Sudze Boemu o. Anzelmowi


12/16

Suga Boa StanisawaLeszczyska, poona.Urodzia si w odzi8 m aj a 1 89 6 r o ku ,ochrzczona w kocieleparafialnym p.w. Wnie-bowzicia NMP. Uczy-a si w progimnazjumWacawa Maciejew-skiego w odzi. Gdymiaa 12 lat wraz z ro-dzin wyjechaa do

Brazylii, w Rio de Janeiro przebywaa bliskakrewna ze strony matki Stanisawy. Dwa latapniej rodzina wrcia do odzi. W czasieI wojny wiatowej pracowaa w Komitecie Nie-sienia Pomocy Biednym. 17 padziernika 1916r. wysza za m za Bronisawa Leszczyskie-go, drukarza. W 1917 r. przyszed na wiat jejsyn Bronisaw, dwa lata pniej crka Sylwia.W 1920 r. Stanisawa rozpocza nauk w war-szawskiej Szkole Pooniczej. W 1922 r. wrci-

a do odzi i podja prac jako poona. Uro-dzia jeszcze dwch synw: Stanisawa i Hen-ryka.W 1940 roku rodzina Leszczyskich musia-a przenie si na ul. Wspln 3, bo urawiastaa si czci getta. Pomoc dawnym ssia-dom, ktrzy byli po drugiej stronie na tere-nie getta, spowodowaa, e Stanisaw oraz

jej dzieci: Sylwi, Stanisawa i Henryka aresz-towao gestapo. M i najstarszy syn zdy-li uciec do Warszawy.

dla tego miasta, dla tego Kocioa i dla caejPolski Stanisawa Leszczyska zostawia wiel-

kie przesanie w obronie ludzkiego ycia.Z tym gosem sumienia solidaryzuje si ca-

y Koci, ktry nie przestaje liczy nawierno polskiej matki wobec jej powoa-nia, na ofiarno i powicenie kobiet, na

ich przywizanie do chrzecijaskich trady-cji, na ich odwag i wytrwao w obronie

religijnych i moralnych wartociw rodzinie i w Narodzie.

Jan Pawe II do wkniarek

Unionteksu, 13 czerwca 1987

MIEJSCA W ODZI ZWIZANEZE SUG BO STANISAW LESZCZYSK:

+ Koci WNMP przyul. Zgierskiej - chrzest, lub,grb (jej szcztki przeniesio-no z cmentarza w. Rochado krypty kocielnej)

+ Ul. urawia 7 - dom ro-dzinny, przylega do ul. Go-plaskiej (nie istnieje).

+ Ul. Wsplna 3 - dom w latach okupacji, miej-sce aresztowania

+ Ul. Zgierska 99 - dom rodzinny (ostatni adres),zosta wyburzony, ale niektrzy ludzie z ssiedz-twa jeszcze pamitaj poon.

35

34

33

32

17 kwietnia 1943 r. Stanisawa wraz z crk tra-fiy do obozu koncentracyjnego w Auschwitz,otrzymaa numer 41335. Udao jej si zacho-wa zawiadczenie uprawniajce do wykony-wania zawodu, dziki temu zostaa obozowpoon. Opisaa to w Raporcie poonejz Owicimia. Po wojnie wrcia do odzi, za-mieszkaa przy ul. Zgierskiej 99.27 stycznia 1970 r. spotkaa si w Warszawiez matkami owicimskimi i dziemi urodzo-nymi w obozie. Dopiero wwczas zaczto m-wi o jej niezwykym oddaniu i powiceniudla ratowania dzieci.Zmara 11 marca 1974 r. Pochowana na cmen-tarzu w. Rocha na Radogoszczu w odzi.W setn rocznic urodzin Stanisawy Lesz-czyskiej (w 1996 r.) jej szcztki zostay prze-niesione do kocioa Wniebowzicia NMP. Wi-si tam dedykowana jej tablica. Trwaj staraniao wyniesienia jej na otarze.

Na Kielichu ycia i Przemiany Narodu, ktry

kobiety polskie ofiaroway jako swoje wotumna szesetlecie obecnoci Cudownego Obra-

zu Matki Boej na Jasnej Grze, widniej pa-skorzeby witych i bohaterskich Polek.

Wrd nich znajduje si podobizna Stanisa-wy Leszczyskiej, odzianki, urodzonej w dziel-nicy Bauty. Tuli ona w swoich ramionach nie-

mowl. Dobrze si stao, e wasi Pasterzezwrcili uwag caej diecezji na ten wzr o-

ny, matki, a zarazem wymowny przykadchrzecijaskiego bohaterstwa. // Dla odzi,


AUTO SZKOA WOTA 94014 d, ul. Nawrot 46

tel. 042 676 70 60, tel./fax: 042 674 27 27

AutoSzkoa Zygmunt Wota powstaa w lutym 1989 r. jako pierwszy prywatny orodek szkolenia kierowcw na terenie wojewdztwa dzkiego.Jej powstanie dao pocztek nowemu wymiarowi szkolenia nauki bezstresowej, przy wykorzystaniu nowoczesnych technik oraz dobrego sprztu.Inicjatorem jak i rwnie kontynuatorem dziaalnoci AutoSzkoyod samego pocztku by Zygmunt Wota.

Nadrzdnym celem byo stworzenie szkoy o bardzo wysokim poziomie szkolenia, zaspokajajcym w peni oczekiwania klientw.

Elementem niezbdnym do uzyskania tej marki byli i s oczywicie pracownicy.AutoSzkoa moe poszczyci si swoimi wykadowcami i instruktorami, s toosoby dobrze wyksztacone wsppracujce z AutoSzko od kilkunastu lat.

AutoSzkoa od kilku lat prnie rozwija si, swoj dziaalno rozszerzylimyo szkolenie w zakresie transportu drogowego takswk oraz wzki widowe.Wsppracujemy z rnymi instytucjami pastwowymi realizujc unijne projekty.AutoSzkoa Z. Wota bierze udzia w rnych imprezach charytatywnych, propagujc bezpieczn jazd.

Szczycimy si tym, e jako jedyny orodek szkolenia kierowcw w odzi posiadamy uprawnieniado szkolenia na wszystkie kategorie prawa jazdy.

W tym roku poszerzylimy swoj ofert o prawo jazdy kat. B1 przeznaczone dla osb najmodszych 16 latkw.Specjalizujemy si rwnie w szkoleniu na zawodowe prawo jazdy kat. C, CE, D.W zwizku z rozpoczciem sezonu motocyklowego zapraszamy take na kursy prawa jazdy kat. A1 i A.Szkolimy ju na nowych motocyklach marki HONDA CBS 250 i YAMAHA XBR.Od pocztku istnienia przeszkolilimy ponad 20 tysicy kierowcw bezpiecznieporuszajcych si na naszych drogach.Cieszymy si zaufaniem klientw, wiadczy o tym ilo osb zgaszajcych sido naszej szkoy celem rozpoczcia nauki jazdy oraz fakt, e szkolimy ju takedzieci naszych pierwszych kursantw.W procesie szkolenia kierowcw posugujemy sinowoczesnymi technikami ,przy uyciu nowych pojazdw speniajcych wszelkie wymogi egzaminacyjne.Posiadamy wasny, w peni wyposaony plac manewrowy przeznaczonydla wszystkich kategorii prawa jazdy.

AutoSzkoa Zygmunt Wota

R E K L A M A


13/16

Bogosawiony AnastazyPankiewicz. Imi chrzest-ne Jakub. Urodzi si w1882 r. w Nagrzanachkoo Sanoka. Wstpi dozakonu braci mniejszych(bernardynw) w 1900 r.wicenia kapaskieprzyj sze lat pniej,potem ukoczy rwniestudia teologiczne. Pra-

cowa w klasztorze w Wieliczce, piastowaurzd kustosza Konwentu Krakowskiego.W latach 1932-39 kierowa budow klasztoru wodzi i Oglnoksztaccego Gimnazjum M-skiego. W 1937 powoa do ycia Zgromadze-nie Sistr Antonianek od Chrystusa Krla.Podczas masowych aresztowa ksiy na te-renie odzi, w padzierniku 1941 r., zostaaresztowany i wywieziony do przejciowegoobozu w Konstantynowie dzkim. 30 pa-dziernika trafi do obozu koncentracyjnego w

Dachau. Zmar mczesk mierci 20 maja1942. Bezporedni przyczyn mierci byo po-amanie mu przez Niemcw rk i ng a do wy-krwawienia. W czerwcu 1999 zosta ogoszonyprzez Jana Pawa II bogosawionym. Jest wgronie 108 polskich mczennikw II wojnywiatowej.

MIEJSCA W ODZI ZWIZANE Z BOGOSA-WIONYM ANASTAZYM PANKIEWICZEM:

+ Zgromadzenie Sistr Antonianek Od ChrystusaKrla przy ul. Janosika 141

+ Ul. Pasterska 12 - w klasztorze dolorystw

tymczasowa siedziba w 1932 r.

+ Cmentarz Doy - w domku kierownika cmen-tarza zamieszka po zamkniciu klasztoru 2 lu-tego 1940 - przebywa tam a do aresztowania6 padziernika 1941 r.

+ Koci oo. Bernardynw p.w. w. ElbietyWgierskiej i b. o. Anastazego Pankiewiczawodzi przy ul. Spornej 71/73

Budow kocioa rozpoczto na wiosn 1932r. wg projektu architekta Wiesawa Lisow-skiego, a zakoczono ju jesieni tego roku.Jest w stylu modernistycznym. Stoi na pla-

nie krzya aciskiego, obok jest wiea idzwonnica. Po zajciu klasztoru i kocioaprzez Niemcw w czasie II wojny wiatowejbudynki zamienione zostay na pomieszcze-nia gospodarcze. Koci ponownie powi-cono w roku 1945. W latach 60. wityniozdobiono now artystyczn polichromi.W otarzu gwnym znajduj si trzy obra-zy. W centrum - w. Elbiety Wgierskiej, polewej w. Franciszka, po prawej - w. Jzefa.W nawie bocznej (lewej) jest otarz w. An-toniego z zabytkowym obrazem witego zXVIII w. pochodzcym z Brzean i otarz b.o. Anastazego Pankiewicza wystawiony pobeatyfikacji.

Klasztor na pocztku nalea do parafiiOpatrznoci Boej przy ul. Koliskiego.

39

38

37

36

Dopiero 20 listopada 1974 r. ks. biskupJzef Rozwadowski erygowa oddzielnyorodek duszpasterski, w 1978 r. ustano-wiona zostaa paraf ia pw. w. ElbietyWgierskiej w odzi.

W latach 1932-1937 obok powsta trzypitro-

wy budynek szkolny. W dolnej czciumieszczono klasztor, a w grnych kondy-gnacjach Oglnoksztacce Gimnazjum M-skie p.w. w. Antoniego, ze wieck kadrprofesorsk. Po II wojnie wiatowej bernar-dyni utracili prawo do prowadzenia szkoywe wasnym budynku. Dopiero ostatnio za-kon odzyska gmach. Dziaa tam KatolickieLiceum Oglnoksztacce i gimnazjum oo.Bernardynw im o. Pankiewicza. Przy szko-le istnieje kolegium franciszkaskie dlachopcw chccych powici si kapa-stwu.


%

KOCI WNIEBOWZICIA NAJWIT-SZEJ MARII PANNY NA STARYM MIECIE

Stoi w miejscu pierwszej wityni katolickiej,ktra powstaa w odzi. Decyzj o budowiepodpisano w 1887 roku, a rok pniej zacz-to prace. Projekt neogotyckiego kocioaWniebowzicia NMP wykona KonstantyWojciechowski, architekt diecezji wocaw-skiej. Bya to trjnawowa bazylika z czerwo-nej nieotynkowanej cegy. Architekt zastoso-wa formy typowe dla gotyckich katedr.Reprezentacyjny wyraz nadaje wityni fasa-da z dwoma wieami nakrytymi namiotowy-mi hemami - podkrela Krzysztof Stefaski,historyk sztuki.Koci NMP ukoczono w 1897 roku. Budo-w - co jest charakterystyczne dla historiiwielonarodowej odzi - wspierali dzcy fa-brykanci. Protestancka rodzina Scheiblerwofiarowaa 15 tys. rubli, Kunitzer - te lutera-

nin - przekaza katolikom 2 tys. rubli. ydow-ski fabrykant Izrael Poznaski sfinansowauoenie posadzki.Pierwszy gotycki koci w odzi growanad Starym Miastem, ktre wtedy w znacz-nym stopniu zamieszkiwaa ludno ydow-ska. W czasie II wojny wiatowej kociWniebowzicia NMP znalaz si w sercu dz-kiego getta. Dla tysicy ydw, ktrzy trafiliwtedy do odzi, koci z czerwonej cegy istojcy obok niego drewniany most nad ulicZgiersk to najwaniejsze symbole getta. Nawielu zdjciach i obrazach, ktre pokazuj tenfragment historii odzi, wida smuk sylwet-k kocioa. W ten dramatyczny sposb kato-

licka witynia staa si czci ydowskiejtragedii. Na murze kocioa wisi tablica dedy-kowana Stanisawie Leszczyskiej.

SPORNA ULICA SPORNA

Od marca 2007 nazwaodcinka ul. Spornej (odul. Wojska Polskiego do al. Palki) zostaa zmie-niona uchwa radnych na ul. b. AnastazegoPankiewicza. Nie pomogy protesty, skargapracownikw i rodzicw dzieci leczonych wszpitalu im. Konopnickiej, ktrzy uzasadniali, eod dziesicioleci odzianie nazywaj to miejsceszpitalem przy Spornej i ta nazwa jest swo-istym logo placwki. Przewodniczcy radymiejskiej uzna skarg za bezzasadn i bogo-sawiony Anastazy zosta patronem ulicy. Alena razie nazwa nie funkcjonuje, bo nawet li-ceum i gimnazjum oo. bernardynw maj na

swojej stronie internetowej ul. Sporn 71/73.Koci Wniebowzicia NMP

Budowa gimnazjum - lata 30. XX w.

Szkoa i koci bernardynw


14/16

% Dochodzimy do al. Pisudskiego i przecho-dzimy na druga stron.

+ Szpital im. Janusza Korczaka przy al. Pi-sudskiego 71 to dawny szpital Anny Marii.Dwa lata temu witowa stulecie istnienia.

Idea stworzenia szpitala dziecicego pojawi-a si w latach 80. XIX wieku. Kilku wybitnychodzian, w tym lekarz Seweryn Sterling, a tak-e Adolf Zeligson, architekt zwizany z rodzi-n Poznaskich, zaproponowali, by szpitalzbudowa we wschodniej czci miasta, na prze-

dueniu ul. Dzielnej, Poudniowej, Cegielnia-nej lub redniej. Powsta nawet szczegowy,bardzo interesujcy projekt, jednak pomys ni-gdy nie zosta zrealizowany z powodu brakufunduszy. Na pocztku XX wieku powstaa in-na inicjatywa. Tym razem koncepcja miaa re-alne podstawy materialne. Edward i MatyldaHerbstowie przeznaczyli 200 tys. rubli na szpi-tal dziecicy. To by ich sposb upamitnieniazmarej creczki Anny Marii. Nie bez znacze-nia byo take to, e inny dzki fabrykant EmilGeyer przekaza na ten cel 45 tys. rubli. Chciaw ten sposb podzikowa za cudowne ocale-nie i uzdrowienie syna. Na parceli midzy ul.Fabryczn i Rokicisk wybudowano w 1905

roku gmach frontowy z czerwonej cegy, gdziemiecio si ambulatorium, pokoje dla lekarzyi pielgniarek oraz biura administracji, a za nimstano osiem pawilonw. Szpital powsta we-dug projektu otewskiego architekta Paul Rie-bensahma. Wspautorem koncepcji by JzefBrudziski, pierwszy lekarz naczelny, ktryprzed budow szpitala w odzi odby pielgrzym-k po Europie. Oglda rne dziecice klinikiw Niemczech, we Woszech i Wielkiej Bryta-nii. Architektowi narzuci kilka swoich sugestiii uwag. Jednak Riebensahm mia swoj wizj.Wybudowa gmach podobny do wzniesionegowczeniej w Rydze.

17 maja 1905 r. przychodnia pediatryczna

udzielia pomocy pierwszym pacjentom,a 3 listopada chorzy zostali przyjci do czci

39

nego w okresie dugotrwaego kryzysu gospo-darczego, wykorzystywanego przez dziaaczykomunistycznych do siania niepokojw i wy-woywania walk z policj. Wiec zakoczy siakcj policji, ktra rozproszya tum, ale czrobotnikw zabarykadowaa si w domu Sin-dermana i zacza obrzuca policjantw ka-mieniami. Po krtkim obleniu kamienica zo-staa zdobyta i walki przeniosy si na po-dwrze, tu uyto broni palnej. Kilkanacie osbzostao rannych, a jedna zabita. Bya to 17-let-nia Jadwiga Wojciechowska.

% Wracamy do parku rdliska, tym razemdo jego gwnej czci i zagldamy do palmiar-ni. Czas na odpoczynek i cakowity relaks.

+dzka palmiarnia (al. Pisudskiego 61)posiada ok. 4,5 tys. rolin nalecych do po-nad 1100 gatunkw i odmian, a unikalna kolek-cja ogromnych palm cile wie si z dzieja-mi miasta. Najstarsze palmy rosy w odziprzed stu laty w oraneriach dzkich fabry-kantw i carskich urzdnikw. Niektre z nichju okresie midzywojennym trafiy do miej-skich szklarni, a w 1925 r. do budynku byej sto-wki w parku rdliska. Palmiarni udostp-niono odzianom w 1956 r. Niewielki budynekby cigle podwyszany i w 1998 r. zosta osta-tecznie przebudowany. To jeden z najciekaw-szych obiektw tego typu w Europie. Zajmu-

je powierzchni 1100 mkw. i skada si z trzechodrbnych pomieszcze: z pawilonu dla ro-linnoci tropikalnej, pawilonu dla rolinno-ci rdziemnomorskiej i kaktusiarni. Jest terecepcja ze sklepem, kawiarni i szatni. Zapalmiarni utworzono niewielki ogrd den-drologiczny z cenn kolekcj drzew i krzeww.Jego ozdob s : gustowna fontanna, drewnia-na altana i aweczki z tabliczkami fundatorw.

- Wizyta w palmiarni to najtasza wyciecz-ka po caej kuli ziemskiej od Australii,przez Azj, po Afryk i rwnikow Amery-

k - uwaa Grayna Ojrzyska, bya ogrod-nik miasta.

41

szpitalnej. Skadaa si ona zdwu duych pa-wilonw: chirurgicznego i wewntrznego orazz dwu mniejszych przeznaczonych dla zaka-nie chorych. Obok nich stay pawilony gospo-darcze i kaplica. W 1908 r. dobudowano dodat-kowy blok ortopedyczny im. K. Jonschera ufun-dowany przez Herbstw i utworzono pracow-ni rentgenowsk. Dwa ostatnie pawilony zo-s ta y w yb ud ow an e w l at ac h 3 0. X X w.W 1930 r. stan nowoczesny oddzia przeciw-gruliczy im. Juliusza Kunitzera (znanego fa-brykanta widzewskiego i spoecznika) wedugprojektu Wiesawa Lisowskiego, a w 1935 r. no-watorski pawilon izolacyjno-zakany. Wsku-tek pniejszych przerbek szpital zosta znacz-nie zmieniony, ale nadal jest bardzo charakte-

rystycznym elementem dzkiej architektury.Szpital Anny Marii w 1950 roku otrzymaimi warszawskiego lekarza Janusza Korcza-ka. W 1966 roku przej inn placwk - Szpi-tal Dziecicy im. prof. Stanisawa Popowskie-go przy ul. Nowej. Do dzi suy dzkim dzie-ciom, cho niedawno grozia mu likwidacja!

% Po przektnej wida masywnygmachdawnych Zakadw Pastwowego MonopoluSpirytusowego, budynekpowsta w latach1900-1901. Wspczesny sklep Polmosu zostazaprojektowany przez Urszul Sipisk. Wkrt-

ce ma obok stan nowoczesny biurowiec.Jeszcze dalej mieci si Drukarnia Prasowa.My udajemy si w kierunku zachodnim, po le-wej stronie mijamy kamienic Sindermana.

+Na tyach domw familijnych K. Scheibleraprzy ul. Przdzalnianej 40-46 powstay w ko-cu XIX wieku trzy budynki zajmujce dugie po-dwrko. W 1903 r. przy ul. Rokiciskiej 9-13(dzi al. Pisudskiego 67) wybudowano fron-tow kamienic, tworzc charakterystyczny,zamknity ogrodzeniem czworobok. Domy na-leay do Franciszka Sindermana i cho niczymsi nie wyrniay, to przeszy do historii o-dzi. Stao si to za spraw wydarze, jakie mia-

y miejsce w 1933 r., a zaczy si od wiecu ro-botniczego na Wodnym Rynku, zorganizowa-

40

14 | SPACEROWNIK | STARYWIDZEW

POWRTDORDLISK

Szpital dziecicy nosi imiAnny Marii,crki Matyldy i Edwarda Herbstw

Szpital im. JanuszaKorczaka dzi


15/16

+ Kapliczki w lesie agiewnickim

dzkie agiewniki byy kiedy miejscem, gdzieprzyjedali pielgrzymi, by modli si o opie-k i uzdrowienie. Znajdujce si tam kapliczkipowicone byy patronom chronicym przednajniebezpieczniejszymi chorobami. wiciAntoni, Roch i Sebastian chronili od moru i cho-rb zakanych, w. Walenty mia pomaga op-tanym i epileptykom. Byy te kaplice Matki Bo-skiej Anielskiej, Przemienienia Paskiego oraztzw. Domek Ojca Rafaa, w ktrym mieszka oj-ciec Rafa Chyliski. Do dzi przetrway tylkodwie. Do tej pory we wszystkich dokumentachpodaje si, e kapliczka w. Antoniego Padew-skiego zostaa wybudowana w 1676 r. na wzg-rzu klasztornym. Na obecne miejsce przenie-siono j pod koniec XVIII w.

Druga - stojca naprzeciwko - pochodzi z 1730roku, jest pod wezwaniem w. Rocha i Sebastia-na. odzianie traktuj miejsce, gdzie stoj ka-pliczki, jako szczeglne. To take jedno z ulu-bionych miejsc odpoczynku.

41

Zabytkowe otarze w kapliczkach w. Antonie-go oraz w. Rocha i Sebastiana w lesie agiew-nickim zostay ponownie powicone w ubie-gym roku. Byy w caoci zamalowane bia far-b olejn. Dopiero po zdjciu kilku warstw prze-malowa konserwatorzy zobaczyli polichro-mie z XVII wieku. Teraz odrestaurowane ota-rze prezentuj si doskonale. Na kolumnachoprcz malowanych dekoracji s zocenia i sre-brzenia. Z centralnej grnej czci otarzy nawchodzcych patrzy Oko Opatrznoci.Otarz w. Antoniego Padewskiego, w ktregorodku znajduje si wspczesna kopia obrazuprzedstawiajca witego. Zaskakuj odkryte

pod warstwami farby geometryczne, wspcze-sne formy. We wntrzu znajduje si synne r-deko, z ktrego odzianie czerpi wod wierzc,e pomoe ona uleczy i zagodzi choroby. Wo-k kapliczek archeolodzy znaleli trzy tysice

fragmentw z naczy ptnikw z odzi, m.in.flasze pielgrzymie z symbolem Matki BoskiejCzstochowskiej.Kapliczka w. Rocha i Sebastiana najpewniejbya kiedy pustelni. Belki s ukonie citetak, by mona je byo wyjmowa. By moe po-dawano tdy posiek pustelnikowi.W odrestaurowanym otarzu jest eksponowa-na kopia obrazu w. Rocha skradzionego w 1994roku. Zosta namalowany z zachowanego zdj-cia przez Elbiet uniewsk.

Podczas remontu w obu kapliczkach pod de-skami znalezione zostay dodatkowe otworywejciowe. To odkrycie by moe jest dowodemna to, e kaplica w. Antoniego stanowia kie-

dy prezbiterium starego kocioa w agiewni-kach. Z pewnoci te niewielkie drewniane wi-tynie kryj w sobie jeszcze wicej tajemnic. Bymoe innych nie uda nam si nigdy odkry. Alewarto je odwiedzi.1

Koczymy dzisiejszy spacer szlakiem Jana Pawa II

i dzkich witych. Mamy nadzieje, e poznalicie

Pastwo wiele nowych faktw i miejsc.

Zapraszamy za dwa tygodnie (w Boe Ciao

Spacerownika nie bdzie). 14 czerwca opiszemy

Stare Miasto i fragment Baut, a 17 czerwca

zapraszamy na kolejn wycieczk po odzi.


Klasztor ojcw Franciszkanw i okolice

Kopia obrazu w. Rocha

rdeko bijce w kapliczce w. Antoniego

%


16/16

+ Lotnisko Lublinek+rg Dubois i Pabianickiej -Tablicaupamitniajca wizyt Papiea+Skorupki 1 - paacbiskupwdzkich+pl. Katedralny - katedra p.w. w.Stanisawa Kostki+Kilinskiego 187-dawna halaUnionteksu, gdzie by Ojciecwity+ Tymienieckiego 25 - tablica nadawnej przdzalni+Stadion Wkniarza skd JanPawe II odlecia do Warszawy+ Piotrkowska 104 - tablica naUrzdzie Miasta odzi+w. Jerzego 9 - pomnik przedkocioem p.w. w. Jerzego+kowa 42 - koci p.w. MatkiBoskiej Zwyciskiej+Krzemieniecka 7/9 - pomnik papiea

przed DPSWkniarz

+Kosynierw Gdyskich 61 -konwent oo. Bonifratrw+Sienkiewicza 60 - koci oo. Je-zuitw+Kopciskiego 1/3 - koci p.w.w. Teresy+Obywatelska 60 - koci p.w. b.Urszuli Ledchowskiej+Oklna 181 -szpital w agiewnikach+Kiliskiego 228 -koci p.w. MatkiBoskiej Fatimskiej+eromskiego 115 - ZSP nr 19im. Karola Wojtyy+Baczyskiego 156 - KatolickieGimnazjum i LO im. JanaPawa II+Fabryczna 4 - Gimnazjum nr 32im. Karola Wojtyy+Jugosowiaska 2 - SP nr 202im. Jana Pawa II+pl. Wolnoci 2 - wystawa

d katolicka

+Abramowskiego 29 - sklep,w ktrym pracowaa w. Faustyna+Park im. Sowackiego, dawnaWenecja+ pl. Katedralny im. Jana Pawa II- katedra p.w.w. Stanisawa Kostki+pl. Niepodlegoci 1, kocip.w. w. Faustyny+Obywatelska 60 - kocii klasztor Sistr Urszulanek+Czerwona 6 - dawna Ochronkadla dzieciSistr Urszulanek+Kopernika 51 - dawny MiejskiDom Wychowawczy dla Dziewczt+ Arturwek - Juvenat SistrUrszulanek+Liciasta 9 - koci i klasztorZakonu Braci Bosych NMP+Zgierska 32 - kocip.w. Wniebowzicia Najwitszej

MariiPanny

+urawia 7 - dom rodzinnyStanisawy Leszczyskiej+Wsplna 3 - dom Leszczyskichw czasie okupacji+ Zgierska 99 - ostatniemieszkanie Sugi BoejStanisawy Leszczyskiej+Janosika 141- ZgromadzenieSistrAntonianek od ChrystusaKrla+Pasterska 12 - koci DobregoPasterza+ Cmentarz Doy+Sporna 71/73/AnastazegoPankiewicza - koci i szkoaoo. Bernardynw+ agiewniki - koci i klasztoroo. Franciszkanw+ Kapliczki w. AntoniegoPadewskiego oraz w. Rocha

i Sebastiana

41

40

39

38

37

36

35

34

33

32

31

30

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

16

15

14

13

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

MIEJSCA OPISANE W NASZYM SPACEROWNIKU

UWAGA! 14 czerwca Stary Rynek i Bauty

SpacerownikSubiektywny przewodnik po dzkich dzielnicachco czwartek z Gazet Wyborcz

Spacerownik Od Łagiewnik Po Łódźką Wenecję

Documents

Transcript of Spacerownik Od Łagiewnik Po Łódźką Wenecję