Sorbet - Propozycja Nowej Kategorii

5/28/2018 Sorbet - Propozycja Nowej Kategorii

1/12

L I N G U I S T I C A C O P E R N I C A N A

Nr 1 (7) / 2012

PIOTRSORBET

Uniwersytet Marii Curie-SkodowskiejPracownia Dydaktyki Jzykw Romaskich

Propozycja nowej kategorii zapoycze

w jzykoznawstwie diachronicznym

S o w a k l u c z e : zapoyczenia leksykalne, klasyfikacja zapoycze, lek-sykalizacja, diachronia

Kady jzyk ywy ulega z natury rzeczy nieustannym zmianom. Zmianyte mog dotyczy rnych poziomw jzykowych, takich jak: fonetyka, mor-fologia, skadnia i inne. Jak si jednak zdaje, obecnie poziomem, na ktrymdochodzi do najwikszej liczby zmian jest poziom leksykalny. Ich liczba orazdynamizm sprawiaj, i jzykoznawcy niekiedy za nimi nie nadaj. Dzie-

je si tak, po pierwsze, dlatego, e mechanizmy istniejce w kadym jzykupozwalaj na tworzenie w zasadzie nieskoczonej liczby sw. W jzyku pol-skim mona by poda dla przykadu tworzenie nowych derywatw za pomo-c rnych afiksw. Po drugie: jzyk, naszym zdaniem, odzwierciedla zmia-ny otaczajcej nas rzeczywistoci w tym spoeczestwa.

Nowo utworzone sowa, ktre dzisiaj su do nazywania rnych przed-miotw, nierzadko byyby cakowicie niezrozumiae dla ludzi, ktrzy ylizaledwie trzydzieci, czy czterdzieci lat temu. Czat, mejl oraz jego derywatmejlowa, telefon komrkowyczy te pewien niezawiadczony w adnym

znanym nam sowniku neologizmskypowa,to zaledwie kilka z wielu przy-kadw, bdcych dowodem na zmiany w obrbie leksyki jzyka polskiego,zwizanych ze zmianami technologicznymi.


2/12

244 Piotr Sorbet

Inn sfer ycia spoecznego, czy te publicznego, gdzie moemy do-strzec tworzenie si neologizmw, jest jzyk polityki. Jako przykad moemy

poda neologizmy utworzone poprzez antonomazj, ktrych poprawne rozu-mienie wymaga pewnej wiedzy z zakresu polityki. Mamy na myli takie so-wa jak kaczyzm, korwinizm, palikotyzacjaczyzapateryzm1. Neologizmy tez czasem by moe wejd do sownikw, cho oczywicie nie jest to pewne.

Kolejnym przykadem zmian w jzyku, spowodowanych zmianamiw spoeczestwie, jest pojawianie si np. eskich form nazw zawodw.Przykad, ktry chcielibymy przytoczy, jest zwizany z naszym pobytemw Hiszpanii w 2010 roku. Czytujc rne tamtejsze periodyki, napotykali-

my formyjuezijuezaw odniesieniu do pani sdzi, zamiast formyjuez, kt-ra bya tradycyjnie do niedawna uywana zarwno w odniesieniu do kobiet,

jak i mczyzn2. Forma jueza, cho dopuszczalna przez sowniki hiszpa-skie, do tej pory uywana bya rzadziej, a jej coraz czstsze pojawianie siw hiszpaskich mediach, doprowadzi z czasem, w naszym przekonaniu, dopowszechnego uywania tej formy. Zauwamy, e w jzyku polskim mamydo czynienia z podobnym przypadkiem, z t rnic, e forma eska (s-dzina) utworzona od formy mskiej (sdzia) czsto oznacza on sdziego,a nie pani sdzi. Wydaje si jednak, e w kontekstach formalnych jest rza-dziej uywana3. Tym niemniej niektre eskie formy nazw zawodw, utwo-rzone od ich mskich odpowiednikw, w wielu jzykach wchodz powoli do

powszechnego uytku. Jest to niewtpliwie zwizane z emancypacj kobietoraz z podejmowaniem przez nie funkcji, ktre jeszcze do niedawna byyuznawane za mskie. Na podstawie przytoczonych przykadw moemystwierdzi e:jzyki ywe id z duchem czasu.

Oprcz wyej wymienionych przyczyn zmian leksykalnych na uwagzasuguj zapoyczenia. Wedug Encyklopedii Jzykoznawstwa Oglnegopod redakcj Kazimierza Polaskiego (dalejEJO)zapoyczenie jzykoweto:Element przyjty z obcego jzyka. Najczciej jest nim wyraz (np. pol. aferaz franc. affaire), rzadziej prefiks lub sufiks (por. pol. arcydzieoz prefiksem

1Zapateryzm (< hiszp. zapaterismo < Jos Luis Rodrguez Zapatero) jest jednymz najnowszych hispanizmw w jzyku polskim, ktry na razie jednak jest neologizmem.

2Przykadowo, w wydaniach hiszpaskiej gazety El Pas z 19, 26, 30 padzierni-

ka 2010 r. pojawia si forma la jueza, natomiast w wydaniach z 21, 23, 24 padziernika2010 r. napotkalimy form la juez.

3 Podobny przypadek dotyczy np. polskich par wyrazw: prezydent-prezydentowalub burmistrz-burmistrzowa.


3/12

Propozycja nowej kategorii zapoycze w jzykoznawstwie diachronicznym 245

arcy-pochodzcym z grec. -, pocaunek z sufiksem -unek przyjtymz niem., por. niem. -ung). Jak widzimy, wedugEJO, elementami najczciej

zapoyczanymi s sowa. Nie powinien wic dziwi fakt, e wielu jzyko-znawcw skupio uwag, wanie nazapoyczeniach leksykalnych.

Tradycyjnie zapoyczenia te mona podzieli na wiele grup na podsta-wie kilku podstawowych kryteriw. Pierwsze kryterium podziau zapoy-cze leksykalnych to kryterium jzyka, z ktrego dane sowo pochodzi. Takwic wrd jzykw europejskich mamy np. do czynienia z anglicyzmami,bohemizmami, galicyzmami, hispanizmami, japonizmami, czyli sowami po-chodzcymi odpowiednio z jzykw: angielskiego, np. w jzyku polskim be-

stseller(< ang. bestseller), lider(< ang. leader);czeskiego, np. w jzyku pol-skim otarz (< stcz. olt), msza (< stcz. m); francuskiego, np. w jzykupolskim biuletyn(< fr. bulletin),galimatias(< fr.galimatias), kamufla(< fr.camouflage); hiszpaskiego, np. w jzyku francuskim camarade (< hiszp.camarada), moustique(< hiszp. mosquito);japoskiego, np. w jzyku fran-cuskim: bonsa, haiku, czy kimono4.

Drugim kryterium podziau jest droga, ktr zapoyczenie dostao sido danego jzyka. Z punktu widzenia tego kryterium zapoyczenia dzieli-my naporednie,bezporednieoraz tzw. internacjonalizmy (Alvar Ezquerra,20066[1994]: 18). Na przykad francuski czasownik tatouertatuowa jestanglicyzmem, gdy jego bezporednim etymonem jest angielski czasownikto tattoo. Tymczasem odpowiadajcy im hiszpaski odpowiednik tatuarjestgalicyzmem, poniewa zosta zapoyczony z jzyka francuskiego. W kon-sekwencji tatouerjest anglicyzmem bezporednim, a hiszpaskie tatuarjest

galicyzmem bezporednimoraz anglicyzmem porednim. Innym przykadem

mog by francuskie sowa: tomatepomidor albo coyotekojot, ktre zo-stay zapoyczone z jzyka nahuatl za porednictwem jzyka hiszpaskiego.W jzyku francuskim s to wic zarwno hispanizmy bezporednie, jak i na-huatlizmyporednie (Sorbet, 2010: 184185). Z kolei, wystpujcy w wielu

jzykach,internacjonalizm jest wyrazem stanowicym z reguy poyczkz innego jzyka, ktry na jakim obszarze by istotnym rdem zapoycze(Perlin, 2004: 312). Jako przykad mona poda sowo pochodzenia greckie-gofilozofia(fr.philosophie, hiszp.filosofa, ang.philosophy) albo pochodze-

nia aciskiego obiektywny(hiszp. objetivo, fr. objectif, ang. objective).

4 Przykady pochodz ze sownikw etymologicznych podanych w bibliografii.


4/12

246 Piotr Sorbet

Niekiedy jednym z kryteriw klasyfikacji zapoycze leksykalnych jeststopie ich przyswojenia do systemu jzykowego. W wypadku zapoycze

cakowicie przyswojonych, sowa nie s odczuwane przez rodzimych uyt-kownikw jako obce, a ich formy s cakowicie dostosowane do ortografii,fonetyki i morfoskadni danego jzyka, np. w jzyku polskim hipotekaalbomsza. Jeeli dane sowo jest powszechnie uywane, ale jego forma nie zo-staa jeszcze w peni dostosowana do systemu jzykowego, to mwimy o za-poyczeniach czciowo przyswojonych, np. w jzyku polskim kakadualbotabu, ktre s nieodmienne przez przypadki. Tymczasem, jeli wyraz zacho-wuje obc pisowni i/lub wymow, to mwimy o cytatach, np. polskie sowo

baseballi hiszpaskie bestseller/best seller. Niewtpliwie jednym z najwa-niejszych czynnikw, ktry moe wiadczy o fakcie, i dane sowo zostaocakowicie przyswojone, jest jego zdolno do derywacji. Na przykad fran-cuski rzeczownik chantagezosta zapoyczony przez jzyk hiszpaski w po-staci sowa chantaje oraz przez jzyk polski w postaci sowa szanta. Au-tonomicznie rzeczowniki te utworzyy odpowiednio czasowniki chantajearorazszantaowa, podczas gdy w jzyku francuskim czasownik odrzeczow-nikowy nie istnieje. Warto podkreli, e nowo powstae derywaty nie s za-

poyczeniami, poniewa, jak ju napisalimy, s one utworzone w sposbcakowicie autonomiczny. Niektrzy jzykoznawcy nazywaj takie wyrazy,tj. utworzone za pomoc elementu zapoyczonegooraz rodzimego morfemuhybrydami(Alvar Ezquerra, 20066[1994]: 18; Nez, 1993: 41).

Wyej podane rozrnienia nie obejmuj wszystkich moliwych zapoy-cze leksykalnych i naley jeszcze powiedzie midzy innymi o ich podzia-le na tzw. zapoyczenia waciweoraz zapoyczenia semantyczne. Wedug

Perlina (2004: 331)zapoyczenie waciweto: Najczciej przyjcie obcegomorfemu leksykalnego, rzadziej sowotwrczego, np. polskie bryndzaz ru-muskiego. Nierzadko towarzyszy mu istotna redukcja znacze. Np. klik-n(z angielskiego click) oznacza w polskim jedynie czynno wykonywanna sprzcie komputerowym, z pominiciem znaczenia podstawowego mla-ska.

Schematycznie mona to przedstawi w sposb nastpujcy:

ML1Z1 ML1'Z1'

/Jzyk 1/ /Jzyk 2/


5/12


W powyszym schemacie: Jzyk 1 to jzyk, od ktrego si zapoycza; J-zyk 2 to jzyk, ktry zapoycza dany morfem leksykalny, a Z1 i Z1, to zna -

czenia obu morfemw leksykalnych. Warto nadmieni, e zdarzaj si przy-padki, w ktrych znaczenie wyrazu, czy te morfemu leksykalnego, ktryzosta zapoyczony z Jzyka 1, nie odpowiada znaczeniu wyrazu z Jzyka 2.Przykadem moe by hiszpaski galicyzm chndal, ktrego francuski ety-mon chandail znaczy sweter, a w jzyku hiszpaskim znaczy dres.

Tymczasemzapoyczenie semantyczneto zmiana lub nabranie dodatko-wego znaczenia przez znak jzykowy wskutek wpywu znaczenia obcegoodpowiednika (Perlin 2004: 331). W jzyku polskim mona poda wyraz

myszzwierz, ktry zosta wzbogacony o nowe znaczenia urzdzenie kom-puterowe za spraw anglicyzmu mouse.

ML1Z1Z2 ML2ZaZ1

/Jzyk 1/ /Jzyk 2/

Innym przykadem zapoyczenia znacze poszczeglnych wyrazw stzw. kalki jzykowe. S to zapoyczenia, ktre zostay utworzone bardzoczsto na skutek dosownego tumaczenia obcych konstrukcji za pomoc ro-dzimych elementw. Zgodnie z definicj EJO mona je podzieli na wyrazo-we np. listonosz (< niem. Brieftrger) i frazeologiczne, jak zabija czas (< fr.tuer le temps). Innym przykadem moe by angielski wyraz skyscraper, kt-ry ma swoje odpowiedniki pol. drapacz chmur, fr. gratte-ciel, hiszp. rascacie-

los. Schematycznie moemy to przedstawi w nastpujcy sposb:

(ML1Z

1+ML

2Z

2)Z

3 (ML

3Z

1+ML

4Z

2)Z

3

/Jzyk 1/ /Jzyk 2/

W jzykoznawstwie diachronicznym istnieje rwnie pojcie zapoycze-

nia sztucznego, ktre polega na utworzeniu neologizmu w obcym jzyku,w celu zapoyczenia go do sownictwa rodzimego (Perlin 2004: 330). Przy-kadem tego typu zapoycze s np. francuskie wyrazy auto-stop / autostop


6/12

248 Piotr Sorbet

i tennismantenisista; te akurat sowa nazywane s rwnie niekiedypseu-doanglicyzmami, gdy ich angielskie ekwiwalenty to odpowiednio hitch-hi-

kingi tennis player.Cho wymienione wyej typy zapoycze leksykalnych nie wyczerpuj

wszystkich zaproponowanych dotychczas przez jzykoznawcw, porwna-my je z typem zapoyczenia, ktry jak do tej pory nie zosta, naszym zda-niem, opisany w sposb wystarczajcy. W naszej pracy typ ten nazwiemy ro-

boczozapoyczeniami leksykalizujcymi5.Wiemy ju, czym jest zapoyczenie leksykalne, dlatego teraz postaramy

si przedstawi w skrcie, czym jest leksykalizacja6. Naley powiedzie, e

zagadnieniem leksykalizacji zajmowao si ju wielu jzykoznawcw, ale zewzgldu na charakter naszej pracy ograniczymy si jedynie do przytoczeniadwch definicji. Pierwsza pochodzi z EJO: Zatarcie lub cakowita zatra-ta przejrzystoci budowy sowotwrczej wyrazu pierwotnie motywowane-go. Przyczyn leksykalizacji mog by zmiany fonetyczne (por. np.grzecznyutworzone od pierwotnego wyraenia k rzeczy do rzeczy,gniew pierwot-nie derywat od *gniti, *gnoitio znaczeniu zgnilizna, ropa, zepsuta krew)[] lub znaczeniowe (por. np. sonina zwizane z przymiotnikiem sony).Leksykalizacja jest procesem zarwno formalnym, jak i znaczeniowym:w jej wyniku wyraz niegdy motywowany zaczyna funkcjonowa jako nie-motywowany i staje si jednolitym znakiem treci realnoznaczeniowej.

Druga definicja pochodzi ze sownika Greimasa i Courtsa Semitica.Diccionario razonado de la teora del lenguaje: La lexicalizacin es el pro-ceso durativo al que se encuentra sometida una lengua natural, y que tiene porefecto transformar un sintagma, compuesto por morfemas libres, en un sin-

tagma fijo (o lexa) conmutable, desde el punto de vista paradigmtico, den-tro de una clase lexemtica.Jak widzimy, definicje te nieco si od siebie rni. Tym niemniej obie

wskazuj na fakt zmian w obrbie leksyki. Pierwsza z definicji nawizujedo wyrazu motywowanego, ktry zmienia si w niemotywowany, natomiastdruga wskazuje, e efektem leksykalizacji jest poczenie si wolnych mor-femw.

5Przy okazji proponujemy przetumaczenie tego terminu na jzyk francuski jakoemprunt lexicalisanti na jzyk hiszpaski jakoprstamo lexicalizante.

6 Duo szczegowiej na temat leksykalizacji pisali midzy innymi L. Brintoni E. Closs Traugott (2005) oraz C. Lehmann (1985).


7/12


Przeanalizujmy teraz kilka przykadw leksykalizacji. W jzyku fran-cuskim forma wyrazu lierrebluszcz powstaa na skutek cakowitej super-

pozycji morfemw le i ierre, czyli odpowiednio rodzajnika rodzaju m-skiego liczby pojedynczej i leksemu ierre. Synchronicznie morfemy te nies podzielne. Innym wyrazem w jzyku francuskim, ktry powsta w po-dobny sposb, jest leksem aujourdhuidzisiaj, ktry historycznie skadasi a z piciu morfemw leksykalnych: ad illem diurnum de hodie (Per-lin 2004: 182). W jzyku hiszpaskim adresatyw usted pan/pani zostautworzony z dwch morfemw leksykalnych: vuestrai merced. W taki samsposb powsta kataloski adresatyw vostpan/pani, ktry pochodzi od

wyraenia: vostra merc. Zarwno w jzyku hiszpaskim, jak i katalo-skim formy te zostay utworzone z elementu pronominalnego i nominal-nego. W jzyku angielskim moemy przytoczy wyraz goodbye poegna-nie, ktry powsta z wyraenia God be with youNiech Bg bdzie z tob.W jzyku polskim ciekawym przypadkiem jest tumiwisizm, ktry powstaw wyniku absorpcji morfologicznej caego zdania: Tu mi wisioraz sufiksal-nego morfemu sowotwrczego -izm/-yzm. Widzimy wic, e leksykaliza-cji mog ulega zarwno rnego rodzaju syntagmy, jak i cae zdania. Cowicej, w kadym z tych przypadkw, co najmniej jeden z morfemw, kt-ry tworzy nowy wyraz, zatraci swoje znaczenie semantyczne i funkcjonal-ne. Kady z tych przykadw leksykalizacji powsta jednak z elementwwycznie nalecych do pojedynczego jzyka. Co si jednak dzieje, gdywszystkie te elementy pochodz z jzyka obcego, a do leksykalizacji docho-dzi w trakcie procesu zapoyczania?

W jzykach romaskich mona znale du liczb sw pochodzenia

arabskiego. Okazuje si, e spora cz arabizmw w jzyku hiszpaskimi portugalskim zostaa zapoyczona wraz z arabskim rodzajnikiem al. Tym-czasem w jzyku francuskim i woskim rodzajnik ten czsto bywa pomija-ny. W efekcie wiele arabizmw w dwch pierwszych jzykach zaczyna siod gosek alub al:

polski woski francuski hiszpaski portugalski

cukier

szafran

magazyn

zucchero

zafferano

magazzino

sucre

safran

magasin

azcar

azafrn

almacn

acar

aafro

armazm


8/12

250 Piotr Sorbet

W jzyku hiszpaskim i portugalskim mamy wic do czynienia z wyra-zami, ktre posiadaj formy utworzone w procesie leksykalizacji, a rodzajnik

arabski nie by i nie jest odczuwany jako oddzielny leksem. W konsekwencjista si czci nowo powstajcych leksemw.

Inne wyrazy, ktre powstay na skutek zlania si form dwch lub wik-szej liczby sw to np. hiszp. bigote wsy, ktre najprawdopodobniej po-chodzi od germaskiego wyraenia b Godz Bogiem / na Boga; sandi!

o Boe! / cholera! wykrzyknik nalecy do argentyskiego lunfardo, pocho-dzcy od francuskiego Saint DieuBoe wity. Niezwykle interesujcymwyrazem jest francuskie sowo vasistaslufcik, ktre powstao przez agluty-

nacj caego niemieckiego zdania Was ist dass?Co to jest?. Forma wgier-skiego wyrazu vigcdomokrca zostaa utworzona na wzr niemieckiegozdania pytajcego Wie gehts? Jak si masz? W jzyku polskim sowo mi-lordpochodzi od angielskiego wyraenia my lord(mj) panie.

Jak widzimy, zapoyczenia leksykalizujce wystpuj w rnych jzy-kach. Biorc pod uwag wczeniej przedstawione przez nas kryteria klasy-fikacji zapoycze leksykalnych, moemy teraz stwierdzi, e zapoyczenialeksykalizujce s bezporednie. Powstaj one wycznie w wyniku bezpo-redniego kontaktu uytkownikw dwch rnych jzykw. Z kolei, jeli takpowstae sowo zostanie zapoyczone przez inny jzyk, nie bdzie ju zapo-yczeniem leksykalizujcym, poniewa w tym procesie dojdzie do zapoy-czenia wyrazu uprzednio zleksykalizowanego. Dla przykadu francuski wy-raz vasistasjest germanizmem bezporednim i leksykalizujcym, a w jzykuwoskim, ktry zapoyczy to sowo z jzyka francuskiego jest ju galicy-zmem bezporednim, ewentualnie germanizmem porednim, ale za to jedy-

niezapoyczeniem waciwym.Inn cech zapoycze leksykalizujcych jest fakt, e dochodzi do nichzawsze drog ustn nigdy pisemn.

Wydaje si rwnie, ezapoyczenia leksykalizujces zapoyczeniami(cakowicie?) przyswojonymi. Polskie sowo milordjest w peni przyswojo-ne ortograficznie, fonetycznie i ma pen deklinacj. Hiszpaski arabizm:alcalde(< ar. alrodzajnik + qadisdzia) burmistrz posiada typow or-tografi i wymow dla jzyka hiszpaskiego. Moliwe jest rwnie utwo-

rzenie od niego formy eskiej: alcaldesapani burmistrz. Galicyzm istnie-jcy w argentyskim lunfardoyemanfutismotumiwisizm od francuskiegozdaniaje men fous, posiada ju derywatyemanfutistaoraz dwie inne formy


9/12


utworzone w lunfardo w procesie aferezy: manfutismoi manfutistawiadczo tym, e s to formy, ktre ulegaj naturalnym przemianom wewntrz j-

zykowych lunfardo7

. Zapoyczenia leksykalizujce s zapoyczeniami ca-kowicie przyswojonymi, gdy w trakcie procesu ich powstawania dochodziz natury rzeczy tzn. drog ustn niejako do automatycznej adaptacji fo-netycznej, a pniej i ortograficznej.

Z punktu widzenia semantycznego zapoyczenia leksykalizujce mogalbo zapoyczy znaczenie jednego z morfemw konstytuujcych dane za-poyczenie leksykalizowane, np. znaczna cz hiszpaskich arabizmwz aglutynowanym rodzajnikiem al-, albo w wyniku mylnej interpretacji de-

sygnatu mog przyj cakowicie nowe znaczenie, np. wczeniej wspomnia-ny wgierski wyraz vigc, czy francuski vasistas.

Powysze wnioski mog nam teraz posuy do konfrontacji z tezamiWeinreicha, ktry dzieli zapoyczenia leksykalne naproste(simple words)orazzoone i frazy (compound words and phrases) (Weinreich 1967: 4753).Do zapoycze prostych zalicza zarwno takie, w wyniku ktrych zapoy-czano jedynie jeden morfem leksykalny, jak i takie, ktre s wynikiem b-du, czy braku analizy danej formy Accordingly, the category of simplewords also includes compounds that are transferred in unanalyzed form.Do drugiej grupy zalicza z kolei midzy innymi kalki jzykoweczy hybrydy.Naszym zdaniem, zapoyczenia leksykalizujce winny by traktowane od-dzielnie, poniewa sposb ich powstawania jest wyjtkowy i, jak wczeniejzauwaylimy, maj one pewne cechy wsplne, odrniajce je od innych ty-pw zapoycze.

O tym, e moliwe jest zapoyczanie na raz wicej ni jednego wolne-

go morfemu leksykalnego, pisao ju wielu jzykoznawcw; midzy inny-mi: Gusmani (1987), Deroy (1956), Weinreich (1967), Brinton i Clos Traugott(2005) czy Gmez Capuz (1998). Wszyscy ci sawanci, ktrych zasug i analiznie mielibymy nawet podwaa, koncentrowali si na nieco innych aspek-tach bada, czy to nazapoyczeniach, czy to na leksykalizacjisensu stricto.

Na koniec chcielibymy jeszcze wyjani, dlaczego do nazywania tegotypu zapoycze uylimy nazwy zapoyczenie leksykalizujce, a nie np.zleksykalizowane? Gwnym powodem jest fakt, e chodzi w nich przede

7 W formie yemanfutismopochodzcej od francuskiego je men fous, wystpujcatam litera t, naszym zdaniem, jest efektem kontaminacji tej formy przez bezokolicznikfrancuskiego czasownikafoutre.


10/12

252 Piotr Sorbet

wszystkim o nazwanie procesu. Zwrmy uwag, e gdybymy je nazwa-li zapoyczeniami zleksykalizowanymi, mogoby to zosta zinterpretowane,

e sowo w chwili zapoyczania byo ju uprzednio zleksykalizowane, nato-miast my uwaamy, e do leksykalizacji dochodzi w trakcie procesu zapo-yczania.

W tej krtkiej pracy przedstawilimy oglne zaoenia, jakimi si kieru-jemy, badajc szczeglny naszym zdaniem typ zapoyczenia tj.zapoy-czenie leksykalizujce. Z pewnoci zabrako tu gbszej analizy fonetycznej,morfologicznej czy semantycznej, ale uwaamy, e na ich podjcie i dalsze

badania przyjdzie jeszcze czas.

Bibliografia

ALVAREZQUERRAM., 2006 [1994], La formacin de palabras en espaol, Madrid:Arco/Libros.

BAUMGARTNERE., MNARDP., 1996, Dictionnaire tymologique et historique de lalangue franaise, Paris: Librairie Gnrale Franaise.

BoryW., 2008,Sownik etymologiczny jzyka polskiego, Krakw: WydawnictwoLiterackie.

BRINTONL., CLOSSTRAUGOTTE., 2005, Lexicalization and language change, Cam-bridge: Cambridge University Press.

BRUGUERAJ., 2006,Diccionari etimolgic, Barcelona: Enciclopdia Catalana.

CONDE.,2004 [1998],Diccionario etimolgico del lunfardo, Buenos Aires: Taurus.

COROMINASJ., 2005 [2005], Breve diccionario etimolgico de la lengua castellana,Madrid: Gredos.

DEROYL., 1956,Lemprunt linguistique, Paris: Socit ddition Les belles lettres.

Dugosz-KurczaBowa K., 2008, Sownik etymologiczno-historyczny, Warszawa:PWN.

GOBELLOJ., OLIVERIJ., 2010,Novsimo diccionario lunfardo, Buenos Aires: Corregidor.

GMEZ CAPUZ J., 1998, El prstamo lingstico. Conceptos, problemas y mtodos,Valncia: Universitat de Valncia.

GREIMASA. J.,Courts J., 1982, Semitica. Diccionario razonado de la teora dellenguaje, Madrid: Gredos.

GUSMANIR., 1987, Interlinguistica, w: R. Lazzeroni (red.),Linguistica storica, Roma:NIS (La Nuova Italia Scientifica), s. 87114.

LEHMANNC., 1985, Grammaticalization: synchronic variation and diachronic change,w:Lingua e Stile 20, s. 303308.


11/12


NEZS., 1993,Lenguaje e historia, Barcelona: Octaedro.

PERLINJ., 2004,Metodologia jzykoznawstwa diachronicznego, Warszawa: Wydaw-

nictwo Akademickie Dialog.PICCOCHEJ., 2002,Dictionnaire tymologique du franais, Paris: Robert,

PolasKiK. (red),2003,Encyklopedia jzykoznawstwa oglnego, WrocawWarsza-waKrakw: Zakad Narodowy imienia Ossoliskich.

SORBETP., 2010, Los indigenismos americanos en la lengua francesa por conducto dela lengua espaola,Kwartalnik NeofilologicznyLVII/2, s. 181188.

weinreichu., 1967,Languages in contact: findings and problems, New York: Mouton.

Proposal for a new category of borrowings in diachronic linguistics

( s u m m a r y )

The aim of this article is to present the principal categories of lexical borrow-ings, traditionally accepted in diachronic linguistics. The presentation of this classi-fication leads towards the acknowledgment of a category of lexical borrowings thatshould be treated separately, namely the lexicalizing borrowings(Fr. emprunts lexi-calisants, Pl.zapoyczenia leksykalizujce, Es.prstamos lexicalizantes). The exam-ples which are used in this article come among others from: Catalan, English, French,German, Hungarian, Italian, Polish, Portuguese and Spanish.


12/12

Sorbet - Propozycja Nowej Kategorii

Documents

Transcript of Sorbet - Propozycja Nowej Kategorii