SKRYPT SZKOLENIOWY RYZYKO OPERACYJNE … · 1. Ludzie a. Przyjęcie nieautentycznych, nierzetelnych...

Obszar Kontroli i Prewencji Wyłudzeń, Materiał pomocniczy – wyłącznie do użytku wewnętrznego.

1

SKRYPT SZKOLENIOWY RYZYKO OPERACYJNE

PRZECIWDZIAŁANIA NADUŻYCIOM KREDYTOWYM

Obszar Kontroli i Prewencji Wyłudzeń, Wydział Kontroli Operacyjnej

Materiał pomocniczy – wyłącznie do użytku wewnętrznego.


2

10.09.2015, Łódź

Spis treści Co to jest Ryzyko Operacyjne? ...........................................................................................................3

Dane socjodemograficzne ...................................................................................................................5

Kryteria behawioralne .........................................................................................................................6

Weryfikacja klienta .............................................................................................................................7

Wniosek kredytowy, umowa kredytowa, system UniWniosek .............................................................8

Odmowa udzielenia kredytu .............................................................................................................. 10

Poświadczenie nieprawdy ................................................................................................................. 12

Oszustwo kredytowe ......................................................................................................................... 13

Tajemnica bankowa .......................................................................................................................... 15

Ochrona danych osobowych ............................................................................................................. 16

Dekalog PNK ................................................................................................................................... 17

Cechy dowodu osobistego ................................................................................................................. 17

Gdzie zgłosić nieprawidłowość ......................................................................................................... 31


3

Co to jest Ryzyko Operacyjne?

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w bankach określa Rekomendacja M Komisji Nadzoru Finansowego, która została wydana na podstawie art. 137 pkt. 5 ustawy prawo bankowe i stanowi zbiór zasad dobrych praktyk w zakresie ostrożnego i stabilnego zarządzania ryzykiem operacyjnym.

Definicję ryzyka operacyjnego w bankowości usystematyzował Bazylejski Komitet Nadzoru Finansowego, który przyjął następującą definicję:

„Ryzyko operacyjne jest ryzykiem poniesienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności

ludzi, procesów wewnętrznych i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych”.

4 Filary ryzyka operacyjnego

Jakie działania w poszczególnych filarach ryzyka operacyjnego mogą wpływać na jego wzrost?

1. Ludzie a. Przyjęcie nieautentycznych, nierzetelnych danych, dokumentów, oświadczeń b. Wykorzystanie posiadanych uprawnień c. Ujawnienie informacji chronionych, d. Błędne wprowadzanie danych do systemu e. Nieprawidłowe zbieranie, kompletowanie i przesyłanie dokumentacji do archiwum

Ryzyko operacyjne

1) Ludzie 2) Systemy 3) Czynniki wewnętrze

4) Czynniki zewnętrzne


4

2. Systemy a. Błędne działanie systemów IT b. Awarie systemów IT c. Błędy przy parametryzacji systemu IT

3. Czynniki wewnętrzne a. Błędnie działające procesy – brak optymalizacji, b. Regulacje zawierające błędy, niezgodne z nadrzędnymi przepisami prawa,

obowiązującymi ustawami, c. Brak systemu monitoringu, kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, d. Brak opracowania ścieżek awaryjnych w przypadku awarii systemu operacyjnego, e. Brak szkoleń, f. Nieprawidłowo opracowany system motywacyjny,

4. Czynniki zewnętrzne a. Ataki terrorystyczne b. Czynniki losowe związane z anomaliami pogodowymi, kataklizmy (huragany,

powodzie, pożary itp.) c. Kradzieże d. Oszustwa kredytowe

Jak można ograniczyć ryzyko operacyjne?

Pamiętaj: Ryzyka operacyjnego nie można całkowicie wyeliminować !

Natomiast zarówno Bank jak i jego pracownicy mogą je w znacznym stopniu ograniczyć stosując się do poniższych zasad:

Pracownik Bank Działanie zgodnie z obowiązującymi regulacjami

Kontrole i audyty

Zgłaszanie luk w procedurach Weryfikacja regulacji wewnętrznych Banku względem przepisów nadrzędnych oraz przegląd umów outsorcingowych

Przestrzeganie ochrony danych osobowych i tajemnicy bankowej (zasada czystego biurka, blokowanie monitora)

Czynniki motywacji, system motywacyjny, czynniki pozafinansowe

Uczestnictwo w szkoleniach oraz dzielenie się doświadczeniem i pozyskaną wiedzą

Szkolenia wewnętrzne, zewnętrzne, treningi wiedzy

Nieudostępnianie indywidualnych loginów i haseł

Indywidualne loginy i hasła dla pracowników

Nieudostępnianie kart dostępowych Ograniczanie stref dostępu dla pracowników Zgłaszanie luk systemowych Monitoring procesów i systemów Stosowanie zasady „ograniczonego zaufania” wobec klientów

Zarządzanie ciągłością działania – procedury awaryjne

Jak wskazuje powyższa tabela ograniczenie ryzyka operacyjnego jest możliwe przy ścisłej i systematycznej współpracy Banku i pracowników, których zatrudnia.


5

Ćwiczenie 1

Pracownik X przebywa na zwolnieniu lekarskim. Podczas jego choroby na spotkanie w celu przyjęcia wniosku o kredyt gotówkowy jest umówiony klient. Pracownik X przekazuje więc hasła dostępowe z loginami pracownikowi Y w celu finalizacji sprzedaży tak, aby profity z tego tytułu otrzymał pracownik X. Wskaż czy powyższe zachowanie jest właściwe i uzasadnij swoją odpowiedź.

Dane socjodemograficzne

Dane socjodemograficzne to zbiór danych o kliencie, których pozyskanie służy m.in. ocenie scoringowej klienta podczas procesu kredytowego jak również pozwala na określenie jego profilu i indywidualne dostosowanie oferty Banku do potrzeb klienta.

Dane socjodemograficzne to np.

Wiek Status zatrudnienia Miejsce zamieszkania Status rodzinny Stan cywilny Wykształcenie

Wprowadzenie zgodnych z rzeczywistością i aktualizacja danych socjodemograficznych to bardzo istotny element procesu kredytowego i obsługi posprzedażowej klienta. Obowiązek ten spoczywa na pracowniku placówki i ma bardzo duży wpływ na ograniczenie ryzyka operacyjnego.

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne:

Rzetelne wprowadzanie danych Aktualizacja danych Informowanie (komentarz do wniosku) o swoich wątpliwości co do prawdziwości danych

podawanych przez klienta Wprowadzanie faktycznych danych bez koloryzowania w celu podniesienia zdolności

kredytowej klienta

ŹLE – wzrost ryzyka operacyjnego

Manipulacja danymi socjodemograficznymi Dowolne zmienianie danych socjodemograficznych (wprowadzanie kolejnych wniosków ze

zmienionymi danymi) Nie uwzględnianie danych socjodemograficznych Wprowadzanie fikcyjnych danych w celu uzyskania wyższej zdolności kredytowej klienta Brak aktualizacji danych socjodemograficznych Nie informowanie (w postaci komentarza do wniosku) o rozbieżnościach pomiędzy danymi

wskazywanymi przez klienta a stanem faktycznym


6

Ćwiczenie nr 2

Pracownik wprowadzając wniosek kredytowy do systemu UniWniosek pierwotnie podał, iż klient jest w związku małżeńskim i posiada dwoje dzieci. Po 5 minutach wprowadził kolejny wniosek, w którym klient był bezdzietnym kawalerem. W przypadku obu wniosków pracownik nie poinformował o tym fakcie banku. Wskaż czy zachowanie pracownika placówki było zgodne z obowiązującymi regulacjami. Uzasadnij swoją odpowiedź.

Kryteria behawioralne Identyfikacja klienta jest wykonywana w ramach czynności bankowych dokonywanych za pośrednictwem wszystkich dostępnych kanałów dystrybucji oraz czynności tzw. zdroworozsądkowych podyktowanych życiowym doświadczeniem i logiką.

Ocena według kryteriów behawioralnych jest bardzo istotnym elementem analizy, identyfikacji i weryfikacji klienta, której dokonuje pracownik placówki. Polega ona na obserwacji, uważnym słuchaniu klienta i porównaniu uzyskanych informacji z przedłożoną dokumentacją i stanem faktycznym.

Na co w szczególności pracownik placówki powinien zwrócić uwagę?

wygląd – czy nie odstaje on od ogólnie przyjętych norm sposób zachowania – zdenerwowanie, niepewność, obojętność, szukanie pomocy (informacji)

u innych, język i wiedza – forma wypowiedzi, wiedza o np. prowadzonej przez siebie działalności, obecność osób trzecich – relacje między nimi, lokalizacja firmy, jej wyposażenie, lokalizacja miejsca zamieszkania, źródło uzyskiwania dochodu

Pracownik placówki jest pierwszą i najczęściej jedyną osobą mającą bezpośredni kontakt z klientem. Komentarze zawarte we wniosku na temat oceny behawioralnej pomogą w rzetelnej ocenie klienta a także przyczynią się w zapobieżeniu wyłudzeniom.

Pamiętaj: Pracownik placówki to „oczy” i „uszy” Banku. Nikt poza Tobą nie ma możliwości zweryfikować klienta.

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne:

weryfikujesz podane przez klienta informacje z przedłożoną dokumentacją i stanem faktycznym

przeprowadzasz rzetelnie inspekcje nieruchomości przeprowadzasz wywiad z klientem obserwujesz klienta, jego najbliższe otoczenie korzystasz z własnej intuicji stosujesz zasadę ograniczonego zaufania również wobec „starych, dobrych klientów” przekazujesz pozyskane informacje, przede wszystkim swoje wątpliwości osobom biorącym

udział w dalszym procesowaniu wniosku


7


nie słuchasz i nie obserwujesz klienta zdalnie przeprowadzasz inspekcję nieruchomości nie przeprowadzasz wywiadu z klientem wierzysz „ślepo” w to, co mówi klient, pomimo że fakty świadczą inaczej ufasz bezkrytycznie klientom w szczególności częstym bywalcom placówki pozyskane od klienta informacje, wątpliwości pozostawiasz dla siebie

Ćwiczenie 3

Do placówki przyszedł klient wnioskujący o kredyt gotówkowy w wysokości 100 000,00 zł. Miał na sobie sportową koszulkę i kwieciste, krótkie spodenki oraz podarte trampki. Klient przedstawił pracownikowi placówki kontrakt, z którego wynikało, iż jest dyrektorem znanej firmy obuwniczej. Czy powyższa sytuacja według Ciebie powinna wzbudzić wątpliwości pracownika placówki? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Weryfikacja klienta Szczegółowe zasady weryfikacji klienta określają Instrukcje Służbowe dotyczące zasad kredytowania oraz procedury pracy. Zakres weryfikacji jest różny i zależy od charakteru uczestnictwa klienta w transakcji kredytowej oraz scenariusza wnioskowania.

Większość z opisanych w instrukcjach czynności weryfikacyjnych odbywa się automatycznie w ramach systemu UniWniosek lub w przypadku błędu – ręcznie weryfikowane przez pracownika BRE CO.

Aby dokonać wstępnej oceny klienta jeszcze przed analizą kredytową – warto zapoznać się z wynikami weryfikacji. Część procesu weryfikacyjnego klienta spoczywa na pracowniku placówki. Do czynności tych należą:

Weryfikacja autentyczności dokumentu tożsamości przedłożonego przez klienta Porównanie zgodności danych na przedstawionym dokumencie tożsamości z danymi w

systemie i stanem faktycznym Weryfikacja i porównanie zgodności przedłożonej przez klienta dokumentacji Weryfikacja podpisów składanych przez klienta na wniosku kredytowym, umowie kredytowej

i innych dokumentach podpisywanych przez klienta Obserwacja, słuchanie klienta oraz analiza i porównywanie dokumentacji ze stanem

faktycznym (weryfikacja na podstawie danych behawioralnych)

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne

Rzetelnie dokonujesz weryfikacji dokumentów przedłożonych przez klienta W razie wątpliwości co do autentyczności przedłożonych dokumentów informujesz o tym

odpowiednie komórki Banku Umieszczasz komentarz do wniosku o zaobserwowanych rozbieżnościach, dziwnym

zachowaniu klienta


8

Weryfikujesz tożsamość klienta przy każdej wizycie w sytuacji kiedy wymagają tego regulacje wewnętrzne Banku

Każdorazowo sprawdzasz prawidłowość i autentyczność złożonych przez klienta podpisów


Obdarzasz klienta pełnym zaufaniem, ufając iż przedłożone przez niego dokumenty są autentyczne

Nie weryfikujesz tożsamości i podpisów klienta z uwagi np. na częste wizyty w placówce Pozostawiasz dla siebie informacje pozyskane od klienta, które mogą wpłynąć na ostateczną

decyzję kredytową Banku Nie przeprowadzasz wywiadu z klientem

Ćwiczenie 4

Pracownik placówki w trakcie weryfikacji dokumentu tożsamości klienta zauważył, że dowód osobisty jest zalaminowany. Jak według Ciebie powinien postąpić w takiej sytuacji pracownik placówki?

Wniosek kredytowy, umowa kredytowa, system UniWniosek Przy kompletowaniu i podpisywaniu tej dokumentacji pracownik placówki powinien zwrócić szczególną uwagę na wiele istotnych dla procesu kredytowego (z punktu widzenia ograniczenia ryzyka operacyjnego) elementów.


1. Wniosek kredytowy: weryfikuj podpisy klienta zwracaj uwagę na to aby wniosek był wypełniony w Twojej obecności (w przypadku

wniosków ręcznych) UWAGA! Wnioski ręczne dopuszczalne są tylko w przypadku kredytów firmowych i hipotecznych

sprawdzaj czy klient wyraził wszystkie wymagane zgody, tj. na przetwarzanie danych osobowych, na pobranie informacji z BIK S.A. itp.

Sprawdzaj czy podpisałeś wniosek Jeden wniosek w systemie = jeden wniosek papierowy podpisany przez klienta Nie dokonuj przeróbek, przekreśleń na wniosku

2. Umowa kredytowa Weryfikuj podpisy klienta Nie dokonuj żadnych zmian na umowie Dopilnuj aby umowa była podpisana w Twojej obecności (lub innej upoważnionej

osoby) Sprawdź tożsamość klientów podpisujących umowę i zgodność danych z danymi z

umowy Zwracaj uwagę na wysokość udzielonego kredytu względem wymagalności zgody

współmałżonka na zaciągnięcie zobowiązania


9

Dopilnuj, aby zgoda współmałżonka była podpisana przez właściwą osobę i w Twojej obecności

3. System UniWniosek Dopilnuj, aby na każdy wniosek kredytowy (niezależnie od finalnego jego statusu w

systemie) wprowadzony do systemu otrzymać pisemną zgodę klienta Zwracaj uwagę, aby (w przypadkach gdy jest to wymagane zapisami Instrukcji

Służbowej) wniosek był drukowany z systemu UniWniosek Rzetelnie wprowadzaj dane klienta zgodne z rzeczywistością (bez koloryzowania) W przypadkach wątpliwości, nieścisłości opatrz wniosek stosownym komentarzem


1. Wniosek kredytowy: Dokonujesz zmian, skreśleń na wniosku wypełnianym ręcznie, bez pisemnej akceptacji

obydwu stron Zmieniasz numer wniosku na kolejny numer wniosku wprowadzonego do systemu UF

(jeden z wniosków wówczas nie posiada swojego papierowego odpowiednika) Nie weryfikujesz podpisów i danych wprowadzonych do wniosku Nie podpisujesz z klientem papierowego odpowiednika wniosku wprowadzonego do

systemu UF lub podpisujesz go dopiero przy podpisywaniu umowy Dokonujesz antydatowania wniosku kredytowego tj. podpisujesz wniosek z datą

niezgodną ze stanem faktycznym drukujesz wniosek z opóźnieniem np. 2 dni po jego wprowadzeniu do systemu

UniWniosek 2. Umowa kredytowa:

Dokonujesz zmian, skreśleń w umowie Nie weryfikujesz danych osobowych klienta na umowie kredytowej, nie porównujesz

ich ze stanem faktycznym i dokumentem tożsamości przedłożonym przez klienta Nie weryfikujesz podpisów klienta Nie sprawdzasz czy treści aktów zawartych w umowie nie zostały wykreślone (ręcznie

przez klienta) Udostępniasz klientowi umowę kredytową (nie jej projekt) za pośrednictwem poczty

elektronicznej 3. System UniWniosek

Drukujesz umowę pomimo niespełnienia przez klienta warunków dodatkowych wskazanych przez analityka do wypełnienia przed jej podpisaniem

Zmieniasz dane w umowie wprowadzając jakiekolwiek zmiany w systemie po wydanej decyzji

Wprowadzasz nowy wniosek anulując poprzedni w celu dokonania jakichkolwiek zmian (pomimo, że anulowany wniosek pozostawał na poziomie placówki)

Skanujesz do wniosku nieoryginalne dokumenty kredytowe, które zostały Ci przez klienta wysłane faksem lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Wprowadzasz fikcyjne dane np. adres e-mail


10

Wprowadzasz do wniosku dane pracownika, któremu zostały odebrane uprawnienia do procesowania wniosków kredytowych (np. w celach rozliczeniowych)

Ćwiczenie 5

Pracownik przyjął telefonicznie od klienta wniosek o limit odnawialny w rachunku. Klient znalazł się w patowej sytuacji, ponieważ zabrakło mu pieniędzy na stacji benzynowej. O zaistniałej sytuacji zorientował się po napełnieniu baku samochodowego. Pracownik wprowadził wniosek kredytowy a 15 minut później miał już decyzję kredytową. Klient w drodze do placówki uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu w konsekwencji którego zmarł. Co sądzisz o powyższym zdarzeniu? Jakie błędy popełnił pracownik Twoim zdaniem? W jakiej sytuacji znalazł się Bank w obliczu tego zdarzenia?

Odmowa udzielenia kredytu

Na negatywną weryfikację wniosku kredytowego może mieć wpływ szereg czynników. Poniżej wymienione mają istotny wpływ na zwiększenie ryzyka operacyjnego dla Banku i tym samym są powodem odmowy udzielenia klientowi kredytu przez Bank.

Powody mające wpływ na wzrost Ryzyka Operacyjnego:

brak możliwości weryfikacji zatrudnienia i uzyskiwanego wynagrodzenia – klient poproszony o dokumenty dochodowe nie dostarczył ich do dalszej analizy lub dokumenty były niewystarczające

negatywna weryfikacja zatrudnienia i uzyskiwanego wynagrodzenia – pracodawca nie potwierdza faktu zatrudnienia lub potwierdza inne dane, aniżeli zadeklarowane lub przedstawione przez klienta we wniosku lub przedłożonych dokumentach

zatajenie zobowiązań finansowych zaległości wobec mBanku S.A., wobec ZUS, US lub innych podmiotów zweryfikowane

podczas analizy wniosku kredytowego sfałszowane dokumenty potwierdzające uzyskiwanie dochodu

Odmowa udzielenia kredytu (jak wynika z powyższej listy) w znakomitej większości przypadków wiąże się z negatywną oceną sytuacji ekonomicznej klienta. Co za tym idzie, najczęściej podrabianymi dokumentami przez klientów są te, które prezentują ich sytuację finansową:

zaświadczenia o dochodach i zatrudnieniu historia rachunku, wyciąg bankowy PIT

Dokumenty w pierwszej kolejności trafiają na biurka pracowników placówek, gdzie pod ich wnikliwym okiem mogą zostać zweryfikowane pod względem autentyczności.

DOBRZE Weryfikuj wysokość dochodu klienta względem pełnionej przez niego funkcji, piastowanego

stanowiska


11

Dobrze wczytaj się w przedstawiony przez klienta dokument Przedstawiona historię rachunku (potwierdzenie przelewu etc.. ) w wersji elektronicznej

zweryfikuj z serwisem transakcyjnym klienta zgodnie z wytycznymi Sprawdzaj czy dokument nie zawiera błędów ortograficznych Zwróć uwagę czy wyciąg bankowy zawiera w treści polskie znaki nie podawaj klientowi danych kontaktowych analityków jeżeli autentyczność przedłożonych przez klienta dokumentów budzi Twoje wątpliwości staraj

się uzyskać je w oryginale lub przynajmniej w kopii

ŹLE przyjmujesz zniszczone, noszące ślady zmian dokumenty potwierdzasz dokumenty, które nie zostały Ci przedstawione w oryginale nie informujesz wyznaczonych do tego celu komórek Banku o podejrzanych dokumentach lub

sytuacjach nie weryfikujesz przedłożonej przez klienta historii rachunku z systemem transakcyjnym klienta pozwalasz klientowi na samodzielne wybranie strony internetowej banku, w której klient

posiada rachunek

Ćwiczenie 6 Klientka przesłała pracownikowi placówki historię rachunku w formie skanu drogą mailową. Pracownik wydrukował dokument, opatrzył formułą „dane na wydruku zweryfikowałem z system transakcyjnym Banku klienta” i włożył do teczki klienta. Następnie pracownik wykonał telefon do klientki celem ustalenia wizyty w placówce, aby dopełnić formalności związanych z kredytem. Podczas wizyty pracownik poprosił klientkę o zalogowanie do systemu transakcyjnego. Klientka poinformowała pracownika, iż rachunek ten wczoraj zlikwidowała i nie ma już do niego dostępu. Pracownik wysłał zatem potwierdzone dokumenty do analizy. Historia rachunku okazała się być nieautentycznym dokumentem. Czy Twoim zdaniem pracownik postąpił poprawnie? Uzasadnij swoją odpowiedź.


12

Poświadczenie nieprawdy

Poświadczenie nieprawdy jest czynem zabronionym i karalnym z art.271 Kodeksu Karnego. Za dopuszczenie się poświadczenia nieprawdy grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W przypadku przestępstwa mniejszej wagi, sprawa podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności.

Poświadczenie nieprawdy jest przestępstwem indywidualnym, które może popełnić osoba uprawniona do wystawienia dokumentu lub do wykonania danej czynności. Oceniając sytuację pod kątem ryzyka operacyjnego z punktu widzenia Banku osobą uprawnioną będzie pracownik placówki.

Pamiętaj: to Ty poświadczasz nieprawdę – nie klient.

Poświadczenie nieprawdy

potwierdzenie okoliczności, która nie

miała miejsca

zatajenieprzeinaczenie


13


Zgłoś nieprawidłowość zawsze wtedy, gdy warunek identyfikacji i weryfikacji klienta jest wątpliwy albo dwuznaczny. Zawsze wtedy, kiedy sama osoba ubiegająca się o nawiązanie relacji z bankiem budzi Twoje obawy i wątpliwości co do zasadności i prawdziwości składanych oświadczeń i dokumentów

Zgłoś nieprawidłowość zawsze wtedy, kiedy dokumenty prezentowane przez klienta zawierają elementy fałszerstwa lub budzą Twój niepokój co do ich autentyczności.

Pamiętaj, że sprzedaż produktu nie jest równoznaczna z koniecznością nawiązania zażyłych relacji z każdym klientem, za wszelką cenę. „Zły klient” to klient, który może narazić bank na potencjalne straty i utratę reputacji, a Ciebie na utratę pracy, dobrego imienia, a nawet odpowiedzialność karną.


sporządzasz wyciąg bankowy na podstawie fikcyjnych danych, wystawiasz zaświadczenie, opinię o kliencie i produktach bankowych zawierające nieprawdę, poświadczasz „za zgodność z oryginałem” dokumenty fikcyjne, kopie dostarczone przez klienta

bez ich weryfikacji względem oryginałów, wykonujesz notatkę z inspekcji firmy lub nieruchomości bez faktycznej wizyty w firmie lub

badanej nieruchomości wprowadzasz kilkakrotnie dane do wniosku klienta w celu wzrostu jego zdolności kredytowej

Ćwiczenie 7 Pracownik placówki X nagle zachorował. W placówce zostały kserokopie dokumentacji wymaganej do uruchomienia kredytu, których pracownik nie potwierdził za zgodność z oryginałem. Klient nie zgodził się czekać na powrót pracownika placówki X. Pracownik placówki X poprosił pracownika placówki Y o podbicie dokumentów za zgodność i wysyłkę ich do centrali w celu uruchomienia kredytu. Pracownik Y odmówił. Jak myślisz czy postępowanie pracownika Y było właściwe? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Oszustwo kredytowe

Oszustwo kredytowe stanowi przestępstwo (zgodnie z treścią art. 297§1 Kodeksu karnego)

Sprawcą jest każdy kto przedkłada Bankowi lub instytucji dysponującej środkami publicznymi:

podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument pisemne oświadczenie niezgodne z prawdą, dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla

uzyskania wymienionego wsparcia finansowego

w celu uzyskania jednego z poniższych zobowiązań:

kredytu pożyczki pieniężnej poręczenia, gwarancji akredytywy, dotacji


14

zamówienia publicznego dotacji

Każdy, kto dopuści się powyższego czynu podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Samo pojęcie oszustwa jest definiowane przez prawo nieco ogólniej(przestępstwo z art. 286 Kodeksu Karnego). Są to działania sprawcy, które zmierzają do osiągnięcia korzyści materialnej niezależnie od źródła jej pochodzenia, wśród których wyróżnić można:

1. przewłaszczenie mienia pokrzywdzonego 2. zabiegi prowadzące do osiągniecia korzyści majątkowej płynącej z rozporządzania mieniem

pokrzywdzonego (nawet jeżeli sprawca zakłada zwrot tego mienia pokrzywdzonemu) 3. świadomość popełnionego przestępstwa i nie poinformowanie o zaistniałej sytuacji właściwych

instytucji

Przewidziana za powyższe przestępstwo kara to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

W przypadku bankowości sprawca zwykle realizuje znamiona obu wspomnianych przepisów. Najczęstszym efektem popełnienia powyższych przestępstw jest wyłudzenie kredytu. Zgodnie z regulacjami kodeksowymi skutkuje to skazaniem tylko za jedno przestępstwo, jednak w kwalifikacji prawnej czynu sąd przytacza wszystkie naruszone przepisy. Karę zaś wymierza się na podstawie przepisu przewidującego najsurowszą sankcję.

Karze nie podlega osoba, która dobrowolnie zrezygnowała z wsparcia finansowego lub zaspokoiła roszczenia pokrzywdzonego.

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne weryfikujesz dokumenty przedłożone przez klienta pod względem autentyczności informujesz odpowiednie komórki Banku o nieścisłościach/wątpliwościach


nie oceniasz klienta pod względem kryteriów behawioralnych ignorujesz niezgodności przyjmujesz dokumenty nieczytelne, noszące ślady zmian, sztucznie postarzane, zniszczone namawiasz klienta do złożenia fałszywych oświadczeń

Ćwiczenie 8 Podczas wizyty klienta w placówce na przedłożone przez niego dokumenty wylała się kawa. Pracownik placówki zażądał od klienta nowych dokumentów. Czy według Ciebie postąpił właściwie? Uzasadnij swoją odpowiedź.


15

Tajemnica bankowa Zasady tajemnicy bankowej regulują zapisy Prawa Bankowego (art.104 ust.1). Zgodnie z nimi obowiązek dochowania tajemnicy bankowej spoczywa na Banku, na osobach w nim pracujących oraz osobach, za pośrednictwem których Bank wykonuje czynności bankowe. Tajemnica bankowa jest jednym z najważniejszych obowiązków nałożonych na banki przez ustawodawcę. Obejmuje swoim zakresem wszystkie informacje dotyczące:

negocjacji zawarcie umowy finalizację sprzedaży obsługę posprzedażową

Tajemnica bankowa obowiązuje pracownika Banku:

w trakcie wykonywania obowiązków służbowych jak i po ich zakończeniu w placówce Banku jak również w każdym innym miejscu podczas trwania umowy o pracę jak i po ustaniu stosunku pracy

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne nie prowadzisz głośnych rozmów z / o klientem/-cie stosujesz się do zasad ochrony danych osobowych klienta nie udzielasz informacji osobom trzecim o klientach banku


głośno rozmawiasz na tematy biznesowe w miejscach publicznych głośno parafrazujesz wypowiedzi klienta pomagając „po znajomości” informujesz osoby trzecie o klientach banku

Ćwiczenie 9

Podczas rozmowy w tramwaju dwóch pracowników Banku rozmawiało o zdarzeniu, które miało miejsce w danym dniu w pracy:

Pracownik X: „ Byłam już zmęczona i trudno mi się było skupić nawet na dokumentach. Ale jak zobaczyłam, że to największa firma produkcji mydła (wiesz, oni mają swoją fabrykę na Wspólnej) to mi się od razu humor poprawił. Chcą kredyt na 2 miliony. Wiesz jaka to kasa?...”

Pracownik Y: „ Ej, chyba nie powinnyśmy tu o tym rozmawiać”

Pracownik X: „ przecież to firma, a poza tym nie wymieniłam nazwy!”

Co sądzisz o powyższej sytuacji? Uzasadnij swoją odpowiedź.


16

Ochrona danych osobowych Obowiązek ochrony danych osobowych zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r o ochronie danych osobowych dotyczy osób fizycznych oraz wszelkich informacji pozwalających na dokonanie ich identyfikacji bez ponoszenia nadmiernych kosztów i czasu. Od 1 stycznia 2012 r. ochronie podlegają także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.

Aby dane te spełniły ten warunek muszą występować w zestawie co najmniej dwóch, a najczęściej trzech informacji pozwalających na dokonanie identyfikacji osoby. Przykłady chronionych zestawień:

+ numer telefonu + adres Imię + nazwisko + numer dokumentu tożsamości + adres e-mail + numer rachunku bankowego

Należy pamiętać, że występują dane osobowe, które jako pojedyncze podlegają ochronie, np.: numer PESEL lub służbowy adres e-mail (zawierający imię i nazwisko oraz nazwę firmy).

Dane osobowe mogą być przetwarzane wyłącznie w określonym zakresie, czasie i celu, dla którego zostały one pozyskane oraz w trybie przewidzianym regulacjami – nie mogą to być cele nie związane z działalnością bankową. Każdy pracownik Banku – w trakcie wykonywania obowiązków służbowych jak również po ich wygaśnięciu jest zobowiązany do ochrony pozyskanych i przetwarzanych przez Bank danych osobowych klientów. Po ustaniu zatrudnienia pracownicy banku nie mogą przetwarzać danych osobowych, do których w trakcie jego trwania mieli dostęp.

DOBRZE – ograniczasz ryzyko operacyjne stosujesz zasadę czystego biurka odchodząc od stanowiska pracy blokujesz komputer (CTRL+ALT+DELETE) dokumenty przechowujesz pod zamknięciem w miejscu niedostępnym dla osób trzecich


Zostawiasz dokumenty w miejscach ogólnodostępnych np. na drukarce Prowadzisz rozmowę o kliencie lub z klientem obsługując w tym czasie innego klienta Wyrzucasz do kosza na śmieci dokumenty zawierające dane osobowe klientów

Ćwiczenie 10

Pracownik placówki wprowadzając wniosek wpisuje fikcyjny adres e-mail, ponieważ klient nie posiada elektronicznej poczty. Czy według Ciebie wiąże się z tym jakieś ryzyko? Uzasadnij swoją wypowiedź.

Pamiętaj: Tajemnica bankowa i ochrona danych osobowych klientów obowiązuje Cię zawsze i wszędzie !!


17

Dekalog PNK Znajomość i stosowanie się do poniższych zasad pozwoli Ci na osiągnąć wyniki sprzedażowe bez wzrostu ryzyka operacyjnego dla Banku a Ciebie uchronią przed uchybieniami, których popełnienie może prowadzić do wykluczenia pracownika z procesu kredytowego.

1. Postępuj zgodnie z regulacjami i procedurami Banku. Stanowią one spis wytycznych dzięki którym będziesz wiedział jak postąpić w każdej sytuacji i dbając o ograniczenie ryzyka operacyjnego. Zawsze zgłaszaj dostrzeżone luki, błędy w procedurach i systemach.

2. Nie manipuluj danymi socjodemograficznymi. Mają one znaczący wpływ na zdolność kredytową klienta. Jeżeli zauważysz, że pomiędzy tym co oświadcza klient a rzeczywistością są różnice poinformuj o tym odpowiednie komórki Banku lub opatrz wniosek komentarzem.

3. Uważnie obserwuj i słuchaj klienta. To ty jesteś oczami i uszami Banku. Zazwyczaj jesteś jedyną osobą mającą kontakt z klientem.

4. Zawsze weryfikuj tożsamość klienta. Nie daj uśpić swojej czujności. Postępuj zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania nawet wobec starych dobrych klientów.

5. Pamiętaj o konieczności posiadania pisemnego podpisanego przez klienta wniosku do każdego wniosku wprowadzonego do systemu. Klient często w niewygodnej dla niego sytuacji wyprze się wnioskowania a produkt a Ty pozostaniesz z dużym problemem.

6. Nie wykraczaj poza swoje kompetencje. Nie dokonuj skreśleń i zmian na umowach kredytowych. Wszelkie zmiany umowy a co za tym idzie decyzji leżą w gestii analityków kredytowych.

7. Zawsze weryfikuj dokumentację przedłożoną przez klienta. Jeżeli tego nie zrobisz a dokument okaże się nieautentyczny dopuszczasz się przestępstwa – poświadczasz nieprawdę.

8. Pamiętaj, że dla Banku sprzedaż jest zyskiem jeżeli produkt kredytowy będzie terminowo i rzetelnie spłacany przez Klienta. Oceniając autentyczność dokumentacji kredytowej przedłożonej przez klienta oraz weryfikując zgodność złożonych przez niego oświadczeń zapobiegasz oszustwom kredytowym i podnosisz jakość portfela, a co za tym idzie, ograniczasz ryzyko operacyjne Banku.

9. Przestrzegaj zasad tajemnicy bankowej zawsze i wszędzie. Staraj się aby rozmowa z klientem zawsze była dyskretna. Wystrzegaj się rozmów o pracy w miejscach publicznych.

10. Pamiętaj aby chronić dane osobowe osób fizycznych i osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Stosuj zasadę czystego biurka, blokuj komputer, kiedy odchodzisz od swoje stanowiska pracy oraz zabezpiecz prawidłowo dokumentację po zakończonej pracy.

Cechy dowodu osobistego

Dowód osobisty jest dokumentem potwierdzającym tożsamość osoby oraz poświadczającym obywatelstwo polskie.

Dokument ma postać wielowarstwowej poliwęglanowej karty o zaokrąglonych rogach o wymiarach 53,98 mm x 85,60 mm.


18

Dokument nie rozwarstwia się, nie można podważyć żadnej warstwy, świadczących o próbach ingerencji w jego treść, nie posiada „pęcherzy powietrza”, posiada zaokrąglone brzegi, jego powierzchnia nie jest matowa.

A. DOWÓD OSOBISTY WYDANY DO LISTOPADA 2013 R., DO SERII AXI.

Awers – strona dowodu ze zdjęciem

Rewers – strona dowodu bez zdjęcia

1. Sprawdź, czy: 1) zabezpieczenia typu mikrodruk i hologram są poprawnie rozmieszczone:

mikrodruk - znajduje się na awersie (powtarzający się napis RZECZPOSPOLITAPOLSKADOWÓDOSOBISTY) w prawej górnej części pod napisem „REPUBLIC OF POLAND/IDENTITY CARD”

hologram – znajduje się na awersie w prawym dolnym rogu

2) zdjęcie na dowodzie jest czarno-białe (w lekkim odcieniu sepii), na jasnym tle i odzwierciedla wygląd osoby, z którą rozmawiasz

Data wydania dokumentu


19

3) przez górną i dolną część zdjęcia przechodzą w poprzek faliste cienkie giloszowe linie czerwone i niebieskie – część górna, niebieskie – część dolna. Przebiegające linie giloszowe nie „urywają się”

2. Sprawdź spójność danych umieszczonych na dowodzie osobistym, tj.: czy dane personalne są identyczne na obu stronach dowodu czy wpisana na dowodzie data ważności dokumentu jest identyczna po obu jego stronach czy czcionka na obu stronach dowodu osobistego jest jednolita sprawdź dane dot. płci, tzn. jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą K (kobieta), to przedostatnia

cyfra numeru PESEL jest parzysta lub jest to 0. Jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą M (mężczyzna) to przedostatnia cyfra numeru PESEL jest nieparzysta

na rewersie w drugim rzędzie pola zapisu sprawdź dane dot. płci(zapis w języku angielskim) literka M oznacza mężczyznę, literka F kobietę

widoczny na rewersie kolor oczu odpowiada następującemu zapisowi: niebieskie, zielone, brązowe, szare, itd. – opis zawsze kończy się na literę „e”

czy wpisany w dowodzie osobistym wzrost nie odbiega znacznie od wzrostu Klienta, z którym rozmawiasz

3. Sprawdź, czy dowód osobisty posiada elementy wypukłe: 1) na awersie – data urodzenia (cyfry i kropki w dacie urodzenia są trójwymiarowe, wypukłe,

wyraźnie wyczuwalne w dotyku)

2) na rewersie (strona dowodu bez zdjęcia) – napis DO, zapisany alfabetem Braille`a – jest to znak identyfikacyjny dokumentu wykonany dla potrzeb osób niedowidzących

3) na rewersie - efekt CLI (zmienny obraz grawerowany laserowo) umieszczony w prawym górnym rogu, zawiera numer PESEL i rok ważności dokumentu, przy czym – w zależności od kąta obserwacji, widzimy wyraźnie tylko jeden z tych zapisów. W tym samym obszarze znajduje się również Kineprint (animowany obraz) – w zależności od kąta pochylenia podłoża, pojawiają się zamiennie litery POL lub prostokąt – w kolorze czerwonym. Przy czym dla dowodów osobistych wydawanych od listopada 2013 r. pole graficzne w postaci czerwonych liter POL uzupełniono o zamienny obraz białych liter POL na czerwonym tle. Tym samym ten sam obraz w zależności od kąta obserwacji może być jasny lub ciemny


20

4) na rewersie – widoczny na odwrocie w oświetleniu kierunkowym (ukośnym), kontur mapy Polski z zaznaczonymi głównymi rzekami, który również jest wyczuwalny w dotyku

4. Sprawdź inne zabezpieczenia występujące na dowodzie osobistym: 1) na awersie – hologram powinien być zupełnie gładki w dotyku i nie nosić śladów ingerencji

(np. wycięty, naklejony), powinny być widoczne ozdobne inicjały „RP”. Przez autentyczny hologram przechodzą w poprzek pofalowane giloszowe linie niebieskie i czerwone, od góry nachodzi na niego pole z numerem dowodu, – od dołu - data ważności dowodu dodatkowo oprócz charakterystycznej dla techniki holograficznej zmiany barwy i motywu – hologram daje także efekt kinetyczny (podczas poruszania dokumentem linie będące konturami mapy Polski zbiegają się i rozchodzą, a ponadto wokół wewnętrznego konturu, który mieni się kilkoma barwami, znajduje się mikrodruk o powtarzającej się treści „Republic of Poland Rzeczpospolita Polska”)

2) na rewersie – efekt OVI – godło państwowe wydrukowane zostało przy wykorzystaniu farby

zmiennej optycznie. Element ten, w zależności od kąta obserwacji, zmienia barwę: z miedziano-czerwonej przez złotą i jasnozieloną do granatowej


21

3) na rewersie - nad polem odczytu maszynowego znajduje się biała nitka zabezpieczająca (widoczna tylko w dowodach osobistych wydawanych do listopada 2013r. do serii AXI).

5. Sprawdź zabezpieczenia dowodu osobistego w UV: 1) awers na dowodzie osobistym


22

2) rewers na dowodzie osobistym

B. DOWÓD OSOBISTY WYDANY OD LISTOPADA 2013 R. (DOKUMENTY ROZPOCZYNAJĄ SIĘ SERIĄ AXI OD NUMERU X00001)

1. Sprawdź, czy: 1) zabezpieczenia typu mikrodruk i hologram są poprawnie rozmieszczone:

mikrodruk - znajduje się na awersie (powtarzający się napis RZECZPOSPOLITAPOLSKADOWÓDOSOBISTY) w prawej górnej części pod napisem „REPUBLIC OF POLAND/IDENTITY CARD”

hologram – znajduje się na awersie w prawym dolnym rogu


23

2) zdjęcie na dowodzie jest czarno-białe (w lekkim odcieniu sepii), na jasnym tle i odzwierciedla wygląd osoby, z którą rozmawiasz

3) przez górną i dolną część zdjęcia przechodzą w poprzek faliste cienkie giloszowe linie

czerwone i niebieskie – część górna, niebieskie – część dolna. Przebiegające linie giloszowe nie „urywają się”

2. Sprawdź spójność danych umieszczonych na dowodzie osobistym, tj.: 1) czy dane personalne są identyczne na obu stronach dowodu 2) czy wpisana na dowodzie data ważności dokumentu jest identyczna po obu jego stronach 3) czy czcionka na obu stronach dowodu osobistego jest jednolita 4) sprawdź dane dot. płci, tzn. jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą K (kobieta), to przedostatnia

cyfra numeru PESEL jest parzysta lub jest to 0. Jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą M (mężczyzna) to przedostatnia cyfra numeru PESEL jest nieparzysta 5) na rewersie w drugim rzędzie pola zapisu sprawdź dane dot. płci(zapis w języku angielskim)

literka M oznacza mężczyznę, literka F kobietę 6) widoczny na rewersie kolor oczu odpowiada następującemu zapisowi: niebieskie, zielone,

brązowe, szare, itd. – opis zawsze kończy się na literę „e” 7) czy wpisany w dowodzie osobistym wzrost nie odbiega znacznie od wzrostu Klienta, z którym

rozmawiasz

3. Sprawdź, czy dowód osobisty posiada elementy wypukłe (dla dowodów osobistych wydanych od listopada 2013 r. z serią AXI): 1) na awersie wprowadzono dodatkowe elementy wyczuwalne w dotyku:

na tle zdjęcia przezroczyste linie (spiralne) przezroczyste linie spiralne przechodzące przez całą górną krawędź dokumentu; nazwisko, przy zastosowaniu technologii wykorzystanej dla daty urodzenia; pod zdjęciem prostokątne pole z przezroczystymi napisami na przemian

REPUBLIKOFPOLANDRZECZPOSPOLITAPOLSKA, napisy znajdują się w kilku wierszach (wypukły zapis przy wykorzystaniu zmiennej czcionki)

przezroczyste napisy w dwóch liniach REPUBLIKOFPOLAND RZECZPOSPOLITAPOLSKA przebiegające od około środka górnej krawędzi ku środkowi prawej krawędzi(wypukły zapis przy wykorzystaniu zmiennej czcionki

2) na rewersie – (dla dowodów osobistych wydanych od listopada 2013 r.): w dolnej części dokumentu (pole odczytu maszynowego) znajduje się pole z przezroczystymi

oznaczeniami (ciąg liter i cyfr). Element jest delikatnie wyczuwalny dotykiem i widoczny w świetle ukośnym


24

zmianie ulega efekt CLI: pole graficzne w postaci czerwonych liter POL uzupełniono o zamienny obraz białych liter POL na czerwonym tle. Tym samym ten sam obraz w zależności od kąta obserwacji może być jasny lub ciemny


25

4. Sprawdź inne zabezpieczenia występujące na dowodzie osobistym wypukłe (dla dowodów osobistych wydanych od listopada 2013 r. z serią AXI): 1) na awersie – zmodyfikowano hologram, modyfikacja polega na wyraźniejszej widoczności

efektu holograficznego (zwiększenie konturu mapy Polski, mikrodruk „Rzeczpospolita Polska” widoczny w świetle kierunkowym umiejscowiony nad górnym prawym fragmentem mapy Polski)

2) na rewersie - usunięto białą nitkę zabezpieczającą, znajdującą się nad polem odczytu maszynowego. W zmodyfikowanym wzorze nitkę zastąpiono wielobarwnym paskiem, świecącym pod wpływem działania światła ultrafioletowego, niewidocznym w świetle dziennym. Pasek zawiera mikrodruk treści: „RZECZPOSPOLITAPOLSKAREPUBLICOFPOLAND” i przejście kolorystyczne widzialne w UV według następującej sekwencji kolorów: zielony – czerwony - zielony przy zmiennej czcionce.


26

5. Sprawdź zabezpieczenia dowodu osobistego w UV: 1) awers na dowodzie osobistym

2) rewers na dowodzie osobistym


27

C. DOWÓD OSOBISTY WYDANY OD MARCA 2015 R. (DOKUMENTY ROZPOCZYNAJĄ SIĘ SERIĄ CAA OD NUMERU X00001)

Zmiany w zakresie widocznych informacji 1.Brak adresu zameldowania. 2.Brak podpisu. 3.Brak informacji o kolorze oczu. 4.Brak informacji o wzroście. 5.Zdjęcie biometryczne. 6.Na rewersie pojawia się informacja o obywatelstwie.


28

1. Sprawdź, czy:

1) zabezpieczenie typu mikrodruk jest poprawnie rozmieszczone: a) awers:

w prawej górnej części pod napisem „Dowód osobisty Identity card” powtarzający się napis RZECZPOSPOLITAPOLSKA w czarnym kolorze,

w kolejnym wierszu na całej długości przy zmiennej wielkości czcionki napis RZECZPOSPOLITAPOLSKA z zachowaniem kolorystyki występującej na dowodzie osobistym,

u podstawy dowodu osobistego poniżej prawego narożnika zdjęcia znajduje się mikrodruk ciągnący się nieprzerwanie ku górze z napisem DOWÓDOSOBISTY, równolegle do niego w ostępie ok. 1 centymetra umiejscowiony jest kolejny z mikrodruków rozdwajający się u podstawy na dwoje – pierwszy z nich zawiera napis RZECZPOSPOLITAPOLSKA, natomiast drugi DOWÓDOSOBISTY, dodatkowo między tym dwoma mikrodrukami znajdują się naprzemienne mikrodruki z napisem RZECZPOSPOLITAPOLSKA i DOWÓDOSOBISTY - wszystkie z opisanych mikrodruków zachowują zmienną wielkość czcionki. Zakończeniem dla każdego z opisanych jest usytuowany poprzecznie do nich mikrodruk z podpunktu powyżej.

b) rewers: poziomo umiejscowiony mikrodruk z napisem RZECZPOSPOLITAPOLSKA przy

zachowaniu zmiennej wielkości czcionki przechodzi przez powierzchnię rewersu oddzielając pozostałą część dowodu osobistego od pola zapisu,

powyżej mikrodruku RZECZPOSPOLITAPOLSKA znajdują się dwa poprzeczne mikrodruki(umiejscowione do siebie równolegle) o tym samym napisie RZECZPOSPOLITAPOLSKA przy zachowaniu tej samej wielkości czcionki.

2) zdjęcie biometryczne na dowodzie jest czarno-białe (w lekkim odcieniu sepii), zdjęcie identyczne jak obowiązujące w paszporcie, tj. wymiar 3,5cm x 4,5cm, ostre, czyste i kontrastowe, na jasnym tle, zrobione na wprost, pokazujące wyraźnie oczy i twarz z obu stron, od wierzchołka głowy do górnej części barków, przedstawiające osobę bez nakrycia głowy, patrzącą na wprost, z zamkniętymi ustami, twarz nie może być przesłonięta włosami, nie starsze niż 6 miesięcy od daty złożenia wniosku.

3) Gilosze(cienkie linie nanoszone techniką druku offsetowego) przechodzą przez pole zdjęciowe oraz pole z nazwiskiem posiadacza.

4) Sprawdź spójność danych umieszczonych na dowodzie osobistym, tj.: czy dane personalne są identyczne na obu stronach dowodu, czy wpisana na dowodzie data ważności dokumentu z rewersu dokumentu pokrywa się z rokiem

ważności widocznym na awersie w efekcie CLI, czy PESEL znajdujący się na rewersie dokumentu jest jednaki z zapisanym w polu odczytu, czy czcionka na obu stronach dowodu osobistego jest jednolita, sprawdź dane dot. płci, tzn. jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą K (kobieta), to przedostatnia

cyfra numeru PESEL jest parzysta lub jest to 0. Jeśli na awersie płeć jest oznaczona literą M (mężczyzna) to przedostatnia cyfra numeru PESEL jest nieparzysta,


29

na rewersie w drugim rzędzie pola zapisu sprawdź dane dot. płci(zapis w języku angielskim) literka M oznacza mężczyznę, literka F kobietę. 5) Sprawdź, czy dowód osobisty posiada elementy wypukłe:

a) awers: Efekt CLI – znajdujący się w dolnym prawym rogu w postaci powtórzonego zdjęcia posiadacza

dokumentu grawerowanego podczas personalizacji, w zależności od kąta obserwacji pojawia się tam również data ważności dokumentu,

umieszczone na powierzchni fotografii posiadacza nieregularnie rozmieszczone o zróżnicowanej wielkości czcionki grawerowane i wyczuwalne w dotyku znaki „RP”,

napis DO, zapisany alfabetem Braille`a – jest to znak identyfikacyjny dokumentu wykonany dla potrzeb osób niedowidzących znajdujący się w prawym górnym fragmencie dowodu osobistego,

data urodzenia oraz nazwisko posiadacza naniesione techniką grawerowania laserowego, 5 spiralnych linii przechodzących przez zdjęcie posiadacza i ciągnących się poziomo przez

powierzchnie dowodu osobistego, 2 z nich są przezroczystym mikrodrukiem z napisem RZECZPOSPOLITAPOLSKA przy jednolitej wielkości czcionki.

b) rewers: w dolnej części dokumentu (pole odczytu maszynowego) znajduje się pole z przezroczystymi

oznaczeniami (ciąg liter i cyfr). Element jest delikatnie wyczuwalny dotykiem i widoczny w świetle ukośnym.

6) Sprawdź inne elementy zabezpieczenia występujące na dowodzie osobistym: Tło dokumentu stanowi siatka cienkich, ciągłych linii, których barwa zmienia się płynnie, od jednej do drugiej krawędzi dokumentu.

a) awers: Kinegram(element optycznie zmienny) – znajdujący się w części fotografii i danych

personalnych, w zależności od kąta obserwacji ujawnione zostają mapa Polski i wpisane w nią litery „RP”,

Recto –verso – element umieszony w prawym górnym rogu dokumentu. Część obrazu widoczna od strony awersu jest w kolorze niebieskim, część rysunku widoczna od strony rewersu jest w kolorze czarnym. W świetle przechodzącym fragmenty rysunków dopełniają się, tworząc litery „RP”.

b) rewers: Element OVI przedstawiający mapę Polski z literami „RP”, znajduje się w górnej

środkowej części dokumentu. Kolor zmienia się od zielonego do fioletowego, w zależności od kąta obserwacji,

powtórzone zdjęcie posiadacza umieszczone pod tłem dokumentu, napis „POLSKA” wkomponowany w tło pola odczytu maszynowego, dający wrażenie

trójwymiarowości (zamiast napisu „SPECIMEN”).


30


31

Gdzie zgłosić nieprawidłowość W ZAKRESIE PODEJRZEŃ WYŁUDZEŃ I FRAUDÓW: Wydział Prewencji Wyłudzeń

e-mail: [email protected] W ZAKRESIE RYZYKA OPERACYJNEGO: Wydział Kontroli Operacyjnej

e-mail: [email protected]

SKRYPT SZKOLENIOWY RYZYKO OPERACYJNE … · 1. Ludzie a. Przyjęcie nieautentycznych, nierzetelnych...

Documents

Transcript of SKRYPT SZKOLENIOWY RYZYKO OPERACYJNE … · 1. Ludzie a. Przyjęcie nieautentycznych, nierzetelnych...